Κτίρια με νέα τεχνολογία KNX-ΕΙΒ Οι απαιτήσεις των σύγχρονων κτιρίων σε ότι αφορά τις εγκαταστάσεις έχουν αυξηθεί σημαντικά τα τελευταία χρόνια. Οι αυξημένες αυτές απαιτήσεις προβάλλονται από τους χρήστες τελικούς καταναλωτές που ζητούν περισσότερη άνεση, μεγαλύτερη ασφάλεια, καλύτερη εμφάνιση, εξοικονόμηση ενέργειας, δυνατότητες κεντρικού και τοπικού ελέγχου. Αυξημένες ανάγκες προέρχονται επίσης και από τους τεχνικούς για ευκολία και ευελιξία στην εγκατάσταση. Σήμερα οι σύγχρονες κτιριακές εγκαταστάσεις, θα πρέπει να μπορούν να προσαρμόζονται εύκολα και ευέλικτα στις μεταβαλλόμενες απαιτήσεις των χρηστών και όχι οι χρήστες να προσαρμόζονται στα δεδομένα των εγκαταστάσεων. Έτσι στις 8 Μαΐου 1990 πέντε επιχειρήσεις του κλάδου των ηλεκτρικών εγκαταστάσεων ίδρυσαν την EIBA (European Installation Bus Association) με έδρα τις Βρυξέλλες. Στόχος τους ήταν η τυποποίηση σε ευρωπαϊκό επίπεδο και η εισαγωγή στην αγορά της τεχνολογίας EIB (European Installation Bus). Στην EIB συμμετέχουν σήμερα περισσότερες από 120 βιομηχανίες ως μέλη. Δραστηριοποιούνται επίσης 26 εθνικές οργανώσεις EIBA. Η πρόσφατη διασύνδεση των τεχνολογιών EIB, Bati Bus και EHS δημιούργησε την ΕΙΒΑ-ΚΟΝΝΕΧ. Για όλες αυτές τις απαιτήσεις η τεχνολογία ΕΙΒ/ KNX αποτελεί την ιδανική λύση. Η τεχνολογία αυτή εφαρμόστηκε για πρώτη φορά στην Ευρωπαϊκή αγορά στις αρχές της δεκαετίας του 90 επιφέροντας μια επανάσταση στην τεχνική των κτιριακών εγκαταστάσεων. Στην Ελλάδα η τεχνολογία ΚΝΧ πρωτοεμφανίστηκε λίγα χρόνια αργότερα και μέχρι σήμερα έχει εφαρμοστεί σε εκατοντάδες κτίρια στα οποία έχουν εγκατασταθεί και λειτουργούν χιλιάδες συσκευές instabus ΕΙΒ. Οι εφαρμογές της τεχνικής KNX-ΕΙΒ αφορούν κυρίως τον έλεγχο του φωτισμού, των ηλεκτρικών ρολών, της θέρμανσης, του κλιματισμού, σε τηλεχειρισμούς και σε κεντρικές εντολές κτιρίων κάθε είδους. Έτσι τα «έξυπνα κτίρια» είναι πλέον μια πραγματικότητα και στον ελλαδικό χώρο. Η τεχνολογία KNX δεν καταργεί τις συμβατικές εγκαταστάσεις, αλλά στοχεύει στην κάλυψη σύνθετων αναγκών και απαιτήσεων. Τι είναι το instabus Instabus είναι η εμπορική ονομασία της εταιρίας Siemens αναφερόμενη στην τεχνική KNX-ΕΙΒ και που μετέπειτα επικράτησε σαν ορολογία από όλες τις εταιρίες που ασχολούνται με την τεχνική αυτή. Η τεχνική instabus είναι μια "νέα" τεχνική αμφίδρομης επικοινωνίας και διαχείρισης λειτουργιών στις εγκαταστάσεις κτιρίων. Ένα καλώδιο συνδέει μεταξύ τους όλες τις συσκευές και τα "έξυπνα" μέρη μιας ηλεκτρικής εγκατάστασης και δίνει τη δυνατότητα επεξεργασίας και μεταβίβασης δεδομένων ή εντολών και αυτόματων λειτουργιών. Η ηλεκτρική εγκατάσταση προσαρμόζεται στις ανάγκες του κτιρίου και των ανθρώπων που θα το χρησιμοποιούν μέσω ηλεκτρονικού υπολογιστή και του κατάλληλου software, απλοποιώντας τόσο τη διαδικασία της εγκατάστασης όσο και τη χρήση. Οι συσκευές instabus μπορούν να αντικαταστήσουν τις συμβατικές συσκευές της ηλεκτρικής εγκατάστασης και να προσφέρουν νέες δυνατότητες και λειτουργίες. Η τεχνική instabus είναι σήμερα ευρέως διαδεδομένη στην Ευρώπη αλλά και σε πολλές εκτός Ευρώπης χώρες και υποστηρίζεται από περισσότερες από 100 εταιρίες ως τεχνική KNX (πρώην ΕΙΒ).
Βασικά πλεονεκτήματα Το instabus είναι ένα σταθερό δίκτυο αποκεντρωμένου ελέγχου ανοιχτής αρχιτεκτονικής με πολλά πλεονεκτήματα. Τα βασικά είναι: Ευελιξία Με το πάτημα ενός πλήκτρου μπορούν να γίνονται πολλές λειτουργίες. Οι χρήστες της εγκατάστασης μπορούν να αποφασίζουν από ποιο σημείο θα δίνουν ποια εντολή ή ποια ένδειξη θα έχουν. Εκτός από τα συνηθισμένα καλώδια που τροφοδοτούν την κατανάλωση απευθείας από τον πίνακα διανομής, τοποθετείται και ένα λεπτό καλώδιο ελέγχου (bus) του δικτύου EIB. Εξοικονόμηση ενέργειας Η τεχνολογία KNX δίνει τη δυνατότητα για μέγιστη εξοικονόμηση ενέργειας μέσω του ελέγχου του κλιματισμού, της εξομάλυνσης των φορτίων αιχμής. Ακόμη συγκεντρώνει σε ένα ολοκληρωμένο περιβάλλον τις λειτουργίες που αφορούν ένα σύγχρονο σπίτι. Άλλωστε Η νέα κοινοτική οδηγία της Ευρωπαϊκής Ένωσης περί ενεργειακής ταυτότητας των κτιρίων είναι υποχρεωτική από τις αρχές του 2006. Κόστος Έχει αποδειχθεί ότι μέσα σε μικρό χρονικό διάστημα η τεχνολογία KNX καταλήγει να είναι φθηνότερη από τα συμβατικά συστήματα. Όσο πιο αυξημένες απαιτήσεις καλείται να εκπληρώσει μια εγκατάσταση, τόσο συντομότερα αποσβένεται η διαφορά κόστους, ενώ περιορίζει τα κόστη επισκευής και τροποποιήσεων. Επί πλέον, η τεχνολογία αυτή δίνει πρόσθετη αξία σε ένα κτίριο για τους χρήστες ή τους αγοραστές του. Εγγύηση για το μέλλον Ανοικτό περιβάλλον Η τεχνολογία instabus είναι «ανοικτή», δηλαδή: Εμφάνιση - Επιτρέπει τη πλήρη συνεργασία συσκευών instabus EIB διαφορετικών κατασκευαστών, δίνοντας την ευχέρεια της αντικατάστασης ενός υλικού με ισοδύναμο άλλου κατασκευαστή. - Δίνει τη δυνατότητα επικοινωνίας με τα περισσότερα συστήματα ελέγχου που χρησιμοποιούνται σε κτίρια όπως για χειρισμό της θέρμανσης, του κλιματισμού, της πυρανίχνευσης, του συστήματος ασφαλείας ή του κλειστού κυκλώματος CCTV. Οι συσκευές ενδείξεων και χειρισμών της τεχνολογίας instabus (KNX-EIB) δεν διαφέρουν ουσιαστικά από τους κοινούς διακόπτες, θερμοστάτες και μπουτόν. Μπορούν να συνδυάζονται με πρίζες όλων των τύπων. Έτσι η τελική εικόνα που διαμορφώνεται είναι καλαίσθητη και δίνει πρόσθετη αξία στην κατασκευή.
Διαχείριση Έργου Στη διάρκεια της ζωής του έργου είναι δυνατόν να το διαχειριστούν διαφορετικοί μηχανικοί, που έχουν την τυποποιημένη εκπαίδευση του οργανισμού KNX (πρώην EIBA). Λίστα με EIB/KNX Partner βρίσκεται στο website της ΚΝΧ. Δοκιμασμένη στο χρόνο H τεχνική instabus δοκιμάζεται, πετυχαίνει και βελτιώνεται για πάνω από 15 χρόνια σε όλη την Ευρώπη σε χιλιάδες εφαρμογές και είναι μια ώριμη τεχνολογία Αποδοχή της τεχνολογίας Η τεχνολογία KNX έχει σχεδιαστεί για να διευκολύνει τον τελικό χρήστη. Προτείνεται συχνά από πολλούς αρχιτέκτονες επειδή μειώνει τον αριθμό των διακοπτών σε ένα χώρο, από μηχανικούς επειδή απλοποιεί την εγκατάσταση στο σχεδιασμό της, αλλά και από τους εγκαταστάτες γιατί απλοποιεί την εγκατάσταση σε όλες τις φάσεις της κατασκευής της. Τέλος, πολλοί εκπαιδευτικοί έχουν διαγνώσει τη σημασία του συστήματος στο άμεσο μέλλον και το έχουν εντάξει στη διδασκαλία τους σε μελλοντικούς τεχνικούς ηλεκτρομηχανολογικών εγκαταστάσεων. Σήμερα υπάρχουν και στην Ελλάδα εκπαιδευμένοι, πιστοποιημένοι έμπειροι τεχνικοί για την εφαρμογή και την υποστήριξη της τεχνικής KNX-EIB, οι οποίοι ονομάζονται KNX-Partners. Εφαρμογή της νέας τεχνολογίας Το instabus είναι ένα δίκτυο συσκευών και πρέπει να έχει ένα ελάχιστο μέγεθος έτσι ώστε το αρχικό κόστος μελέτης, εγκατάστασης & ρύθμισης να αποσβεστεί από την άνεση και την εξοικονόμηση ενέργειας που προσφέρει στη διάρκεια της ζωής του κτιρίου. Από την εμπειρία των έργων που έχουμε εκτελέσει μέχρι σήμερα προτείνουμε τη χρησιμοποίηση του instabus σε: Όλα τα επαγγελματικά κτίρια, ίσως φαίνεται υπερβολικό, αλλά είναι πολύ λίγα τα επαγγελματικά κτίρια όπου το instabus δεν θα πρόσφερε άνεση, ασφάλεια και οικονομία. Τμήματα κτιρίων με ανάγκες για ρύθμιση στάθμης φωτισμού και σκηνικά λειτουργιών (π.χ. παρουσίαση, ομιλία, γεύμα, καθαρισμός κ.ά.) Πολυεπίπεδες κατοικίες μεγαλύτερες από 150 τετραγωνικά μέτρα. Κατοικίες με ηλεκτρικά ρολά, τέντες, κουρτίνες ή περσίδες. Εξωτερικούς χώρους ή κήπους με τεχνητό φωτισμό για την ανάδειξή τους (περισσότερα από 40 κυκλώματα) Γιατί επιλέγεται η τεχνική ΕΙΒ/ ΚΝΧ
Οι εύκολες αλλαγές που προκύπτουν από τις ανάγκες χρήσης του κτιρίου, η μείωση των καλωδιώσεων, η εξοικονόμηση ενέργειας, η δυνατότητα κεντρικών εντολών, είναι τα στοιχεία αυτά που λαμβάνονται υπόψη για την χρήση της τεχνικής. Χρησιμοποιούνται νέες συσκευές που μπορούν να προγραμματιστούν. Κάθε συσκευή διαθέτει τον δικό της μικροϋπολογιστή, μνήμη και λογική. Αφού προγραμματιστεί διατηρεί το πρόγραμμα της και μπορεί να λειτουργεί αυτόνομα. Αλλαγές χρήσης γίνονται εύκολα, γρήγορα και απλά με αναπρογραμματισμό. Μετά την μεταφορά του προγράμματος στην εγκατάσταση, ο ηλεκτρονικός υπολογιστής δεν χρησιμοποιείται πλέον για την λειτουργία της. Οι συσκευές επικοινωνούν μεταξύ τους με μορφή ψηφιακών μηνυμάτων (τηλεγραφημάτων) με βάση την τεχνική επικοινωνίας των ηλεκτρονικών υπολογιστών. Η επικοινωνία αυτή γίνεται μέσο ενός καλωδίου δεδομένων. Στο ίδιο περιβάλλον συνδέονται και επικοινωνούν ανεξάρτητα μέχρι τώρα συστήματα: φωτισμού, κλιματισμού, θέρμανσης, εξαερισμού, συστήματα ασφαλείας τα οποία μπορούν να ανταλλάσσουν πληροφορίες και να συνεργάζονται. Κεντρικές λειτουργίες και εντολές δίνονται εύκολα και απλά. Αλλαγές οι οποίες σε μια συμβατική ηλεκτρική εγκατάσταση φαίνονται αδύνατες ή απλά ασύμφορες πραγματοποιούνται γρήγορα και απλά. Σε μια συμβατική ηλεκτρική εγκατάσταση με το πάτημα ενός πλήκτρου διακόπτη ή ενός μπουτόν εκτελείται μόνο μια εργασία, με την τεχνική όσες μπορεί να φανταστεί κανείς. Ακόμη δημιουργούνται δυνατότητες οι οποίες μέχρι τώρα ήταν ιδιαίτερα δύσκολες έως αδύνατες. Όπως σενάρια χρήσης στα οποία συνδυάζονται πολλές λειτουργίες φωτισμού, θέρμανσης, ρύθμισης έντασης φωτισμού λαμπτήρων φθορισμού, ηλεκτρικών ρολών, τηλεχειρισμών κ.λπ. Σε σύγκριση με μια συμβατική ηλεκτρική εγκατάσταση, οι καλωδιώσεις μιας εγκατάστασης με την τεχνική περιορίζονται δραστικά. Λιγότερα καλώδια άρα λιγότερες πιθανότητες πυρκαγιάς. Όλες οι συσκευές instabus λειτουργούν με χαμηλή τάση 24V. Έτσι μπορούν να χρησιμοποιηθούν και σε υγρούς χώρους. Οι δυνατότητες αλλαγών χρήσης χωρίς μερεμέτια, απλής και αθόρυβης λειτουργίας, πολλών χειρισμών και τηλεχειρισμών με απλό τρόπο, η δυνατότητα ενδείξεων και πληροφοριών και εξοικονόμησης ενέργειας με την καλύτερη διαχείριση των καταναλώσεων και των αναγκών δεν μπορούν να υπάρξουν και να συγκριθούν με μία συμβατική ηλεκτρική εγκατάσταση. Εύκολα θα διαπιστώσει κανείς, χωρίς ιδιαίτερη προσπάθεια, ότι η τεχνική ΚΝΧ έχει εξασφαλισμένη διάρκεια. Γιατί πρόκειται για μια ευρωπαϊκή τεχνική η οποία τείνει να γίνει παγκόσμια. Γιατί βασίζεται στην ανοικτή τεχνική των υπολογιστών η οποία είναι διαδεδομένη παγκόσμια, ξεκάθαρη στη λειτουργία της και η εξέλιξη της είναι ραγδαία. Παράδειγμα κατοικίας με τεχνολογία ΚΝΧ-ΕΙΒ
Ο ιδιοκτήτης πριν φύγει πατάει το πλήκτρο «φεύγουμε» και όλες οι απαραίτητες ενέργειες γίνονται αυτόματα και άμεσα όπως έχουν προγραμματιστεί. Ο θερμοσίφωνας, η ηλεκτρική κουζίνα, τα πλυντήρια ρούχων ή πιάτων τίθενται εκτός λειτουργίας. Τα φώτα που δεν χρειάζονται σβήνουν, διακόπτεται το ρεύμα στις πρίζες, τα κλιματιστικά ή τα καλοριφέρ σταματούν. Ταυτόχρονα ελέγχεται αν έχουν ξεχαστεί εξωτερικές πόρτες, παράθυρα ή η πόρτα του γκαράζ ανοικτά, οπότε στέλνονται αντίστοιχα μηνύματα. Οι τέντες ανεβαίνουν αυτόματα. Τέλος το σύστημα ασφαλείας ενεργοποιείται μετά από λίγο, τα φώτα της εισόδου σβήνουν μετά από λίγα λεπτά και όχι μόνο. Ένα πρόγραμμα προσομοίωσης ανθρώπινης παρουσίας τίθεται σε λειτουργία. Με αυτό το πρόγραμμα, το πρωί τα ρολά κατεβαίνουν, ανεβαίνουν κάθε βράδυ ή ενδιάμεσα, ορισμένα φώτα ανάβουν και σβήνουν ώστε να δίδεται εξωτερικά η εντύπωση ότι το σπίτι κατοικείται, για περισσότερη ασφάλεια. Ακόμη ο τηλεφωνικός τηλεχειρισμός ενεργοποιείται και ο έλεγχος βασικών λειτουργιών του σπιτιού μπορεί να γίνει από το τηλέφωνο. Όταν ο ιδιοκτήτης επιστρέψει δεν χρειάζεται παρά να πατήσει το πλήκτρο «γυρίσαμε». Όλα θα επανέλθουν στην κανονική τους κατάσταση. Υπερβολική άνεση; Επιστημονική φαντασία; Όχι, αντίθετα απλούστερη και ευκολότερη χρήση, με λιγότερες σκοτούρες, γιατί το σπίτι αυτό διαθέτει μια έξυπνη ηλεκτρική εγκατάσταση instabus, που λειτουργεί με βάση τις ανάγκες και τις απαιτήσεις του χρήστη. Παράδειγμα κτιρίου γραφείων με τεχνολογία ΚΝΧ-ΕΙΒ Στα φωτιστικά που βρίσκονται κοντά στα παράθυρα αυξομειώνεται αυτόματα η στάθμη φωτισμού τους ανάλογα με τον φυσικό φωτισμό με αποτέλεσμα την εξοικονόμηση ενέργειας και την άνεση. Ακόμη για εξοικονόμηση ενέργειας εκτελείται αυτόματος εξαερισμός τη νύχτα και όχι μετά την έναρξη του κλιματισμού ή της θέρμανσης το πρωί. Επίσης γίνεται αυτόματη διακοπή του κλιματισμού σε ένα χώρο όταν σε αυτόν ανοίγουν τα παράθυρα. Όταν αυτά γίνονται παράλληλα με τον κεντρικό έλεγχο του φωτισμού, των ρολών ή του κλιματισμού μέσω της οπτικοποίησης της εγκατάστασης σε έναν ηλεκτρικό υπολογιστή για τον εύκολο έλεγχο ή για την επιτήρηση από ένα κεντρικό σημείο του κτιρίου. Σε όλα τα παραπάνω μπορεί επίσης να προστεθεί και το σύστημα ασφαλείας του κτιρίου.