Conseil UE Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης Βρυξέλλες, 17 Μαΐου 2016 (OR. en) Διοργανικός φάκελος: 2016/0011 (CNS) 8899/16 LIMITE PUBLIC FISC 75 ECOFIN 397 ΕΚΘΕΣΗ Αποστολέας: Αποδέκτης: αριθ. προηγ. εγγρ.: 5639/16 FISC 10 Θέμα: Γενική Γραμματεία του Συμβουλίου Επιτροπή των Μονίμων Αντιπροσώπων/το Συμβούλιο Πρόταση οδηγίας του Συμβουλίου για τη θέσπιση κανόνων κατά πρακτικών φοροαποφυγής που έχουν άμεση επίπτωση στη λειτουργία της εσωτερικής αγοράς Γενική προσέγγιση I. ΕΙΣΑΓΩΓΗ 1. Η πρόταση οδηγίας κατά της φοροαποφυγής (ATAD) παρουσιάστηκε από την Επιτροπή στις 28 Ιανουαρίου 2016, στο πλαίσιο της δέσμης για την καταπολέμηση της φοροαποφυγής (ATAP). 2. Η πρόταση ATAD ανταποκρίθηκε στα συμπεράσματα του Συμβουλίου ECOFIN της 8ης Δεκεμβρίου 2015 σχετικά με τη διάβρωση της φορολογικής βάσης και τη μετατόπιση κερδών (BEPS) στο πλαίσιο της ΕΕ (εγγρ. 5150/15). Στα συμπεράσματα αυτά, το Συμβούλιο ECOFIN θεώρησε ότι το προτιμώμενο μέσο για την εφαρμογή των συμπερασμάτων του ΟΟΣΑ για την BEPS θα πρέπει να είναι οδηγίες της ΕΕ και κάλεσε την Επιτροπή να υποβάλει νομοθετική πρόταση ιδίως επί των δράσεων 2, 3 και 4 του ΟΟΣΑ για την BEPS, λαμβάνοντας πλήρως υπόψη το έργο που επιτελέστηκε στο Συμβούλιο στο πλαίσιο του φακέλου της κοινής ενοποιημένης βάσης φορολογίας εταιριών (ΚΕΒΦΕ) κατά τις προηγούμενες προεδρίες. 8899/16 MM/ακι/ΜΙΠ 1
3. Επιπλέον, στα συμπεράσματα του Συμβουλίου ECOFIN τονίστηκε η ανάγκη για εξεύρεση «κοινών, πλην όμως ευέλικτων, λύσεων σε επίπεδο ΕΕ» που να συνάδουν με τα συμπεράσματα του ΟΟΣΑ για την BEPS και με τις ελευθερίες που προβλέπει η Συνθήκη για την ΕΕ, και εκφράστηκε η στήριξη του Συμβουλίου για την «αποτελεσματική, ταχεία και συντονισμένη εφαρμογή» από τα κράτη μέλη μέτρων κατά της BEPS που θα ληφθούν σε επίπεδο ΕΕ. Συγχρόνως, ενώ σημειώνεται ότι τα συμπεράσματα του ΟΟΣΑ για την BEPS συχνά προτείνουν διάφορες εναλλακτικές επιλογές, εκτιμάται ότι μια κοινή προσέγγιση σε επίπεδο ΕΕ υπέρ «ορισμένων εναλλακτικών επιλογών» θα «αποβεί επωφελής» από την άποψη της εξασφάλισης της ορθής λειτουργίας της ενιαίας αγοράς. 4. Για την εξέταση της πρότασης σε τεχνικό επίπεδο πραγματοποιήθηκαν οκτώ συνεδριάσεις της Ομάδας «Φορολογικά θέματα» (WPTQ). Οι πρώτες δύο (9 και 17 Φεβρουαρίου 2016) αφιερώθηκαν στην τεχνική εξέταση της αρχικής πρότασης της Επιτροπής, ενώ οι τελευταίες έξι (4 Μαρτίου, 18 Μαρτίου, 6 Απριλίου, 15 Απριλίου, 25 Απριλίου και 4 Μαΐου 2016) εξέτασαν μεταγενέστερα σχέδια συμβιβαστικών προτάσεων της Προεδρίας. 5. Η Ομάδα Υψηλού Επιπέδου για φορολογικά θέματα (HLWP) εξέτασε το αποτέλεσμα αυτής της τεχνικής εργασίας στις 10 Μαΐου 2016. Ορισμένες αντιπροσωπίες εξέφρασαν ανησυχίες σχετικά με το αν ορισμένες διατάξεις στην πρόταση ήταν έτοιμες από τεχνική άποψη για απόφαση από το Συμβούλιο ECOFIN και κάποιες από αυτές αμφισβήτησαν την ανάγκη για δεσμευτικούς κανόνες σε συγκεκριμένες διατάξεις. Η ομάδα υψηλού επιπέδου ανέθεσε στους Ακολούθους για φορολογικά θέματα να υποβάλουν τελική συμβιβαστική λύση για τα εκκρεμή ζητήματα πριν από τη συνεδρίαση της ΕΜΑ. Οι Ακόλουθοι για φορολογικά θέματα συνεδρίασαν για τον σκοπό αυτό στις 12 και 13 Μαΐου 2016. Το αποτέλεσμα των εργασιών αυτών περιγράφεται στην τελευταία συμβιβαστική πρόταση της Προεδρίας (έγγρ. 8766/16). 6. Η Προεδρία είναι αποφασισμένη να επιδιώξει γενική προσέγγιση στη σύνοδο του Συμβουλίου ECOFIN στις 25 Μαΐου 2016 επί ενός νομικά δεσμευτικού ελάχιστου προτύπου κατά προτίμηση και για τις έξι διατάξεις κατά της BEPS που προτάθηκαν από την Επιτροπή, βάσει του χρονοδιαγράμματος που υποστηρίχθηκε από τα περισσότερα κράτη μέλη κατά τη διάρκεια του Συμβουλίου ECOFIN της 12ης Φεβρουαρίου 2016 και επιβεβαιώθηκε εκ νέου κατά τη διάρκεια του άτυπου Συμβουλίου ECOFIN της 22ας Απριλίου 2016 στο Άμστερνταμ. Η οδηγία θα μπορούσε στη συνέχεια να εγκριθεί στη σύνοδο του Συμβουλίου ECOFIN της 17ης Ιουνίου 2016, μετά από την έγκριση της έκθεσης του ΕΚ (διαβούλευση) που αναμένεται για τις 6 Ιουνίου 2016. Η Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή (ΕΟΚΕ) εξέδωσε ήδη τη γνώμη της στις 27-28 Απριλίου 2016. 8899/16 MM/ακι/ΜΙΠ 2
II. ΕΚΚΡΕΜΗ ΖΗΤΗΜΑΤΑ 7. Τα βασικά πολιτικά ζητήματα που εκκρεμούν μπορούν να συνοψιστούν ως εξής: α) Ευελιξία στον κανόνα περιορισμού των τόκων 8. Το κείμενο του άρθρου 4, όπως εστάλη στην ομάδα υψηλού επιπέδου, είχε ήδη τροποποιηθεί σημαντικά σε σύγκριση με την αρχική πρόταση της Επιτροπής, προνοώντας για μεγαλύτερη ευελιξία και εξαιρέσεις, ενώ παραμένει συνεπές προς τη δράση 4 της έκθεσης του ΟΟΣΑ για τη BEPS. 9. Κατά τις τελευταίες συνεδριάσεις των Ακολούθων για φορολογικά θέματα, ορισμένες αντιπροσωπίες επέμειναν στο αίτημά τους για ορισμένες επιπρόσθετες απαλλαγές (περιλαμβανομένης μιας πιο γενναιόδωρης ρήτρας κεκτημένων δικαιωμάτων), ενώ άλλες αντιπροσωπίες εξέφρασαν την ανησυχία ότι η μεγαλύτερη ευελιξία και οι εξαιρέσεις μπορεί να δημιουργήσουν νομικά κενά και να βλάψουν την αποτελεσματικότητα του κανόνα. Ορισμένα από τα αιτήματα δεν συνάδουν με την έκθεση του ΟΟΣΑ. Προκειμένου να εξευρεθεί συμβιβαστική λύση, η Προεδρία επέκτεινε σημαντικά το πεδίο εφαρμογής της ρήτρας κεκτημένων δικαιωμάτων, ενώ εισήγαγε προϋποθέσεις για την πρόληψη των νομικών κενών στην εν λόγω ρήτρα. Ωστόσο, μερικές αντιπροσωπίες δεν μπόρεσαν μέχρι τώρα να αποσύρουν το αίτημά τους για πρόσθετες απαλλαγές. 10. Παρά ταύτα, η Προεδρία είναι πεπεισμένη ότι έχει επιτύχει τη σωστή ισορροπία μεταξύ των διαφορετικών απόψεων των κρατών μελών, ιδίως χάρη στις τελευταίες αλλαγές που εισήχθησαν στη ρήτρα κεκτημένων δικαιωμάτων (παράγραφος 4 α) και πιστεύει ότι το κείμενο πρέπει να παραμείνει αμετάβλητο. β) Ρήτρα προοδευτικής απαλλαγής 11. Η τεχνική εξέταση της ρήτρας αυτής καθεαυτή μπορεί πλέον να θεωρηθεί ότι έχει λήξει, όμως οι απόψεις των αντιπροσωπιών σχετικά με το αν θα πρέπει να διατηρηθεί στην τελική δέσμη ή όχι διίστανται. Για τον λόγο αυτό, η Προεδρία έθεσε το άρθρο 6 εντός αγκυλών. 12. Οι αντιπροσωπίες που υποστηρίζουν τη ρήτρα θεωρούν ότι αποτελεί απαραίτητο συμπλήρωμα του κανόνα για τις ελεγχόμενες αλλοδαπές εταιρείες (ΕΑΕ), δεδομένου του κριτηρίου ελέγχου του τελευταίου, ενώ όσες εναντιώνονται σε αυτήν υποστηρίζουν ότι δεν συνιστάται από τον ΟΟΣΑ. 8899/16 MM/ακι/ΜΙΠ 3
13. Η Προεδρία θεωρεί ότι θα πρέπει να απορριφθεί η πρόταση ορισμένων αντιπροσωπιών να καταστεί η ρήτρα προαιρετική, καθώς δε συνάδει με την αρχή της παρούσας οδηγίας. Κατά την άποψη της Προεδρίας, η ρήτρα θα πρέπει να διατηρηθεί ως έχει σήμερα προκειμένου να επιτευχθεί μια συνεκτική δέσμη μέτρων κατά της BEPS. γ) Γενικός σχεδιασμός του κανόνα για τις ελεγχόμενες αλλοδαπές εταιρείες (ΕΑΕ) 14. Το βασικό πολιτικό ζήτημα που εκκρεμεί αναφορικά με τον κανόνα για τις ΕΑΕ σχετίζεται με την πιθανή εφαρμογή εντός της ΕΕ του κανόνα για τις ΕΑΕ (όπως ορίζεται στο άρθ. 8, παρ. 2, στοιχείο α)) 1. Οι απόψεις των αντιπροσωπιών για το θέμα αυτό μοιράζονται μεταξύ των εξής δύο επιλογών: είτε να προστεθεί ένας κανόνας εξαίρεσης επί της ουσίας στην αποκαλούμενη «προσέγγιση 2α», με αντιστροφή του βάρους της απόδειξης στον φορολογούμενο: αυτό είναι το κείμενο που επί του παρόντος βρίσκεται ενός αγκυλών στο σχέδιο συμβιβαστικού κειμένου της Προεδρίας (αιτιολογική σκέψη 13 και άρθρο 8, παράγραφοι 1 και 2, στοιχείο α)) είτε να περιοριστεί η εφαρμογή της προσέγγισης αυτής στις «εξ ολοκλήρου πλασματικές» οντότητες 2. Μια πιθανή εναλλακτική λύση δεδομένης της πολιτικής ευαισθησίας του ζητήματος θα ήταν να περιοριστεί το πεδίο εφαρμογής συνολικά του κανόνα ΕΑΕ σε τρίτες χώρες και τα κράτη μέλη να έχουν την ευελιξία να σχεδιάσουν την εφαρμογή των ΕΑΕ τους εντός της ΕΕ, σύμφωνα με την υφιστάμενη νομολογία. 15. Ένα άλλο πολιτικό ζήτημα αφορά τις επιλογές που έχουν τα κράτη μέλη μεταξύ δύο προσεγγίσεων, όπως ορίζεται στις παραγράφους 2α (οντότητα / προσέγγιση βάσει κατηγοριών) και 2β (προσέγγιση βάσει συναλλαγών με συγκεκριμένες εξαιρέσεις στην παράγραφο 4 για τη μείωση της διοικητικής επιβάρυνσης. Αμφότερα προβλέπονται ρητώς στη δράση 3 της έκθεσης του ΟΟΣΑ για την BEPS, όμως ορισμένες αντιπροσωπίες είναι της άποψης ότι η αποκαλούμενη προσέγγιση «2β» είναι πολύ αδύναμη για να αντιμετωπίσει αποτελεσματικά τους κινδύνους της BEPS. Η Προεδρία είναι πεπεισμένη ότι η προσέγγιση 2β θα πρέπει να παραμείνει μέρος της συμφωνίας δέσμης, δεδομένου ότι η προσέγγιση αυτή παρουσιάζεται ρητά ως καλή πρακτική στην έκθεση του ΟΟΣΑ. 1 2 Η εναλλακτική προσέγγιση που ορίζεται στην παράγραφο 2β μπορεί να εφαρμόζεται στις καταστάσεις εντός της ΕΕ ως έχει. Αυτό συνεπάγεται αντικατάσταση της παραγράφου για τον κανόνα εξαίρεσης επί της ουσίας από ένα κείμενο που θα αναφέρει ότι ο κανόνας δεν θα ισχύει εντός της ΕΕ εκτός εάν η εγκατάσταση της οντότητας είναι εξ ολοκλήρου πλασματική. 8899/16 MM/ακι/ΜΙΠ 4
δ) Κανόνες φορολόγησης κατά την έξοδο και μεταβατικοί κανόνες 16. Μερικές αντιπροσωπίες ζήτησαν περισσότερο χρόνο για την εφαρμογή ορισμένων ή όλων των διατάξεων που περιλαμβάνονται στο σχέδιο οδηγίας, ειδικότερα του κανόνα φορολόγησης κατά την έξοδο, δεδομένου ότι ορισμένες διατάξεις ATAD θα είναι εντελώς καινούριες για τα εθνικά φορολογικά συστήματά τους. Αυτό παραμένει ζήτημα πολιτικής επιλογής. ε) Υβριδικές αναντιστοιχίες 17. Ορισμένες αντιπροσωπείες θα προτιμούσαν να επεκτείνουν το πεδίο εφαρμογής του άρθρου 10 σύμφωνα με την έκθεση του ΟΟΣΑ για τη BEPS για τη δράση 2, σε νέες μορφές υβριδικών αναντιστοιχιών, όπως είναι οι εισαγόμενες αναντιστοιχίες ή οι υβριδικές μόνιμες εγκαταστάσεις, και σε τρίτες χώρες, ενώ η πρόταση της Επιτροπής περιοριζόταν στις υβριδικές οντότητες και στα υβριδικά μέσα σε καταστάσεις εντός της ΕΕ. Αρκετές αντιπροσωπίες συμφώνησαν ότι είναι σημαντικό να διεξαχθούν περαιτέρω εργασίες, αλλά τόνισαν ότι η ισχύουσα διάταξη για τις υβριδικές αναντιστοιχίες στο σχέδιο συμβιβαστικού κειμένου, η οποία είναι σύμφωνη με το πεδίο εφαρμογής που προτάθηκε από την Επιτροπή, θα πρέπει να παραμείνει αμετάβλητη δεδομένου του περιορισμένου χρόνου πριν από το Συμβούλιο ECOFIN της 25ης Μαΐου 2016. 18. Το κείμενο της αιτιολογικής σκέψης 14 έχει ενισχυθεί προκειμένου να υπογραμμιστεί η αποφασιστική σημασία των περαιτέρω εργασιών στον τομέα αυτόν. III. ΕΠΟΜΕΝΑ ΒΗΜΑΤΑ 19. Στο πλαίσιο αυτό, η Προεδρία ελπίζει ότι όλες οι αντιπροσωπίες μπορεί να υποστηρίξουν το συμβιβαστικό κείμενο με τις τροποποιήσεις που προτείνονται από την Προεδρία, ως έχει στο έγγρ. 8766/16 FISC 72 ECOFIN 382. 8899/16 MM/ακι/ΜΙΠ 5
20. Κατά συνέπεια, καλείται η Επιτροπή των Μονίμων Αντιπροσώπων να συστήσει στο Συμβούλιο: να επιλύσει τα εκκρεμή πολιτικά ζητήματα ως έχουν στο τμήμα ΙΙ της παρούσας έκθεσης να καταλήξει σε γενική προσέγγιση επί της οδηγίας, βάσει του συμβιβαστικού κειμένου ως έχει στο έγγρ. 8766/16 FISC 72 ECOFIN 382, με σκοπό την έκδοση της οδηγίας, μετά την παραλαβή της γνώμης του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και την οριστική διατύπωση του κειμένου από τους γλωσσομαθείς νομικούς, ως σημείο «Α» της ημερήσιας διάταξης προσεχούς συνόδου του Συμβουλίου. 8899/16 MM/ακι/ΜΙΠ 6