ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΤΑΞΗΣ Η Ε ΗΣΙ ΑΙ ΤΑΞΗΣ ΕΣΠΕ ΙΝ ΕΝΙ Λ ΕΙ ΑΙ ΕΠΑΛ Α Α ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΙΣΤ ΙΑ ΑΤΕ Θ ΝΣΗΣ ΠΑ ΑΣ Ε Η 29 ΑΪ 2015 Α Α Α: Α1. α) ρεινοί: Μέσα στην εθνοσυνέλευση του 1862-64 συγκροτήθηκαν οι πυρήνες των δύο μεγάλων παρατάξεων, των πεδινών και των ορεινών, όπως ονομάστηκαν. Οι ορεινοί απαρτίστηκαν από διάφορες ομάδες (υπό τον Δ. Γρίβα και τον Κ. Κανάρη) με κοινό στόχο την αντίσταση στην πολιτική των πεδινών. Βρήκαν υποστηρικτές μεταξύ των μικροκαλλιεργητών, των κτηνοτρόφων, των εμπόρων και των πλοιοκτητών. Ο λαός συμμετείχε ενεργά στη συγκρότηση αυτών των δύο παρατάξεων. (σελίδα 77) β) Φεντερασιόν: Μετά το τέλος των Βαλκανικών πολέμων, η ενσωμάτωση της Θεσσαλονίκης στην Ελλάδα(1913), μιας πόλης με σημαντικό -για τα μέτρα της περιοχής- βιομηχανικό υπόβαθρο και με κοσμοπολίτικο χαρακτήρα, αποτέλεσε σημείο αναφοράς για το εργατικό κίνημα. Η μεγάλη πολυεθνική εργατική οργάνωση της πόλης, η Φεντερασιόν, με πρωτεργάτες σοσιαλιστές από την ανοιχτή σε νέες ιδέες εβραϊκή κοινότητα της πόλης, αποτέλεσε σημαντικό δίαυλο για τη διάδοση σοσιαλιστικής και εργατικής ιδεολογίας στη χώρα. (σελίδα 46) γ) Πατριαρχική Επιτροπή: Η επιστροφή των προσφύγων στη Μικρά Ασία ξεκίνησε τους τελευταίους μήνες του 1918 μετά τον τερματισμό του πολέμου για την Τουρκία. Τον Οκτώβριο του 1918 συστάθηκε στην Κωνσταντινούπολη Πατριαρχική Επιτροπή, με σκοπό την οργάνωση του επαναπατρισμού των εκτοπισμένων, με τη βοήθεια του Πατριαρχείου και 1
της ελληνικής κυβέρνησης. (εναλλακτικά) Η παλιννόστηση έγινε τμηματικά, με τη μέριμνα του Υπουργείου Περιθάλψεως, και επιτράπηκε αρχικά να επιστρέψουν οι ευπορότεροι και οι πρόσφυγες οι προερχόμενοι από ορισμένες μόνο περιοχές της Δυτικής Μικράς Ασίας. Οι περισσότεροι επέστρεψαν στις εστίες τους μετά την απόβαση του ελληνικού στρατού στη Σμύρνη, το Μάιο του 1919. Μέχρι το τέλος του 1920 η πλειονότητα των προσφύγων είχε επιστρέψει στη Μικρά Ασία και την Ανατολική Θράκη. Οι συνθήκες που βρήκαν στην πατρίδα τους ήταν άσχημες, καθώς πολλά σπίτια, εκκλησίες και σχολεία είχαν μερικώς ή εντελώς καταστραφεί. Επίσης, σε κάποιες περιοχές, σε σπίτια Ελλήνων είχαν εγκατασταθεί Μουσουλμάνοι πρόσφυγες από τις βαλκανικές χώρες. (σελίδα 142-143) Α2. α. Λάθος β. Λάθος γ. Σωστό δ. Λάθος ε. Σωστό ΘΕ Α : 1 α. Απόσπασμα από την εισαγωγή του σχολικού βιβλίου σελίδα 137 «Μετά την υπογραφή κυβέρνησης». β. Απόσπασμα από το σχολικό βιβλίο σελίδα 140 «Tην περίοδο Αρμένιοι και Ρώσοι». 2. Από το σχολικό βιβλίο σελίδα 46. Τα πρώτα βήματα του εργατικού κινήματος «Οι διαφορές του αγροτικού ταξικό περιεχόμενο» 2
Α Α ΘΕ Α : 1α. Από το σχολικό βιβλίο σελίδα 149 «Η Σύμβαση της Λοζάνης και η ανταλλαγή πληθυσμών». έως σελίδα 151 «Στις 24 Ιουλίου 1923 επίμαχων περιοχών» Από την πηγή Α Στην πηγή αναφέρεται η καταγραφή των ονομάτων των ορθόδοξων ανταλλάξιμων από την Τουρκία καθώς και των περιουσιών τους. Επίσης, αναφέρεται ότι τους προέτρεψαν να πουλήσουν τις (ακίνητες) περιουσίες τους,ενώ προβλεπόταν αποζημίωση από τους όρους της Σύμβασης. Ακόμα θα έπρεπε να αναφερθεί, ότι τους ανακοίνωσαν πως μπορούν να πάρουν την κινητή περιουσία τους. Τέλος, επισημαίνεται ότι για τους μουσουλμάνους (τουρκεμένους) ήταν προαιρετική η αποχώρηση καθώς το κριτήριο ανταλλάγης ήταν θρησκευτικό και αφορούσε μόνο τους ορθόδοξους. Από την πηγή Β Στην πηγή επισημαίνεται η επιδίωξη της Ελληνικής πλευράς για ανταλλαγή πληθυσμών (1923) και ότι ήταν αντίστοιχη απαίτηση των Νεοτούρκων Κεμάλ η εκδίωξη των μη μουσουλμάνων εθνοτήτων από την Οθωμανική αυτοκρατορία. Τέλος, αναφέρεται ότι η φυγή των Ελλήνων μετά τη μικρασιατική καταστροφή ήταν αναπότρεπτη πλέον, παρά θέμα χρόνου. 1β. Από σχολικό βιβλίο σελίδα 151-152 «Όταν έγινε γνωστή ελληνικού κράτους» 3
Από την πηγή Β και Γ : Όσον αφορά την τουρκική στάση θα έπρεπε να αναφερθεί ότι ήταν πάγια θέση η εκδίωξη των μη μουσουλμανικών εθνοτήτων από το έδαφος της Αυτοκρατορίας και επομένως είτε η Ελλάδα υπέγραφε την Σύμβαση της Ανταλλαγής ή όχι, η εκδίωξη των Ελλήνων της Τουρκίας μετά την Μικρασιατική Καταστροφή ήταν προδιαγεγραμμένη. Όσον αφορά την ελληνική στάση θα έπρεπε να επισημανθεί από το κείμενο Γ ότι αυτή καθορίστηκε από τον αταλάντευτο ορθολογισμό και ρεαλισμό του Ελευθέριου Βενιζέλου ο οποίος επιζητούσε ριζική επίλυση στο θέμα της ανταλλαγής ήδη από το 1914. Συμπληρωματικά, από το κείμενο Β θα έπρεπε να αναφερθεί ότι η ελληνική πλευρά επεδίωκε την ανταλλαγή,ώστε να μη βρεθεί αργότερα σε χειρότερη διαπραγματευτική θέση. (Συμπληρωματικά στοιχεία για το Γ1α. από το σχολικό βιβλίο σελίδα 146 «Περίπου 200.000 Έλληνες Μικτής Επιτροπής». - Από το σχολικό βιβλίο σελίδα 150 «Το δικαίωμα των ανταλλαξίμων μεταφοράς κινητής περιουσίας» - Λειτουργία Επιτροπής Ανταλλαγής πληθυσμών: καταγραφή ονομάτων, περιουσιών για την είσοδο στην Ελλάδα και σύσταση προς τους ανταλλαξίμους, πώληση της κινητής περιουσίας και μεταφορά της υπόλοιπης στην Ελλάδα.) ΘΕ Α : 1. Από το σχολικό βιβλίο, σελίδα 208 ως εισαγωγή προαιρετικά «Το θετικό και αισιόδοξο κλίμα των δύο πρώτων της λειτουργίας του νέου καθεστώτος άρχισαν να σκιάζουν απειλητικά σύννεφα...ψυχολογία των Κρητών» Συγκεκριμένα: Απόσπασμα από το σχολικό βιβλίο σελίδα 208 «(Αλλά) το πιο σημαντικό προς τις Μεγάλες Δυνάμεις». Πηγή Β 4
Ο πρίγκιπας Γεώργιος πρέσβευε πως η εξωτερική πολιτική ήταν αρμοδιότητα της μοναρχίας. Ανέλαβε προσωπικά τη μεθόδευση της προσάρτησης της Κρήτης στην Ελλάδα, χωρίς να συμβουλευτεί υπουργούς ή να προβεί σε διαπραγματεύσεις, όπως απορρέει από τις προσωπικές επαφές του με το Ρώσο Τσάρο και με τους Υπουργούς Εξωτερικών των 4 δυνάμεων «Κηδεμονίας». Επίσης, δεν κατανοούσε τη διαφορά μεταξύ αυταρχικής διακυβέρνησης με ξένη κηδεμονία και της πλήρους αυτονομίας χωρίς ξένες επεμβάσεις,. Τέλος, θεωρούσε πως η επίλυση του Κρητικού ήταν ζήτημα των μεγάλων δυνάμεων και απαξίωνε την πολιτική παράδοση και επαναστατικότητα των Κρητικών. Απόσπασμα από το σχολικό βιβλίο σελ. 208-209 «Ο Βενιζέλος βλέποντας τα πράγματα Έλληνες αξιωματικούς» Πηγή Α Ο Βενιζέλος ως σύμβουλος Δικαιοσύνης είχε εισηγηθεί εμπιστευτικά το καλοκαίρι του 1900 στον ύπατο αρμοστή, πρίγκιπα Γεώργιο, τη διπλωματική του προοπτική για την εξέλιξη της ένωσης Κρήτης με την Ελλάδα, τονίζοντας πως η επίτευξη της ένωσης ήταν αδύνατη. Το καθεστώς, όμως, της αρμοστείας εμπόδιζε την υλοποίηση των μέτρων που επέτρεπαν την απαλλαγή της Κρήτης από τη διεθνή προστασία επιβάλλοντας την εξάρτηση της νήσου από τα ευρωπαϊκά συμφέροντα. Αντίθετα η ολοκλήρωση της αυτονομίας ήταν σύμφωνη με τις υποσχέσεις των δυνάμεων και τις προβλέψεις της Κρητικής Πολιτείας και θα συντελούσε στην υπεράσπιση των εθνικών συμφερόντων στο εξωτερικό, στην κατοχύρωση της αυτοδιοίκησης στο εσωτερικό, στην οργάνωση πολιτοφυλακής από Έλληνες αξιωματικούς μετά την αποχώρηση των ξένων στρατευμάτων. Οι θέσεις του Βενιζέλου διέγειραν την άμεση αντίδραση του πρίγκιπα Γεώργιου και της Δυναστείας στην Αθήνα, που διαφωνούσαν σχετικά με τη μεθόδευση του ενωτικού αγώνα. Ο Ύπατος αρμοστής, πρίγκηπας Γεώργιος, φορέας εντολών της βασιλείας και της Κυβέρνησης Δηλιγιάννη αντιτάχθηκε στη λύση συμβιβασμού του Βενιζέλου, θεωρώντας πως η ένταση των εξωτερικών συνθηκών θα είχε ως αποτέλεσμα τον εκβιασμό προς επέμβαση των ευρωπαϊκών δυνάμεων προς ένωση Κρήτης Ελλάδας. 5
Απόσπασμα από το σχολικό βιβλίο σελίδα 209 ως Επίλογος «Η διάσταση των απόψεων βαρύ κλίμα διχασμού» και 209-210 «Η κρίση μεταξύ των δύο αντρών...πρίγκιπα» 6