ΣΥΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΥ ΣΩΜΑΤΟΣ

ΣΥΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΥ ΣΩΜΑΤΟΣ ΚΥΡΙΟΤΕΡΟΙ ΙΣΤΟΙ: ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ ΚΑΙ ΜΕΤΑΒΟΛΕΣ ΚΑΤΩ ΑΠΟ ΣΥΓΚΕΚΡΙΜΕΝΕΣ ΣΥΝΘΗΚΕΣ Πωλ Φαρατζιάν Διαιτολόγος διατροφολόγος Επιστημονικός συνεργάτης ΓΠΑ 1

Διατροφική Αξιολόγηση Σύσταση σώματος Ανθρωπομετρία

Σύσταση Σώματος Σύσταση σώματος Μεταβολική και λειτουργική κατάσταση οργανισμού Πορεία και εξέλιξη νόσων 1) Μεταβολικές πορείες 2) Λειτουργίες ιστών & συστημάτων 1) Θεραπεία 2) Κατανόηση παθοφυσιολογίας νόσου ΥΓΕΙΑ

Εφαρμογές της μελέτης σύστασης σώματος Ολιστική αξιολόγηση της διατροφικής κατάστασης υγιών και ασθενών. Έλεγχος και παρακολούθηση των αλλαγών εξαιτίας νοσημάτων. Αξιολόγηση των αποτελεσμάτων διαιτητικών/φαρμακευτικών αγωγών Προσδιορισμός του κινδύνου για την υγεία του ατόμου εξαιτίας υπερβολικά χαμηλού ή υψηλού σωματικού λίπους. Έλεγχος της αύξησης, της ανάπτυξης και των μεταβολών του σώματος και των επιμέρους συστατικών του στα διάφορα ηλικιακά στάδια.

1ο Μέρος ΚΥΡΙΟΤΕΡΟΙ ΙΣΤΟΙ ΚΑΙ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ ΤΟΥΣ

Κυριότεροι ιστοί από την οπτική Λιπώδης ιστός γωνία της σύστασης σώματος Μυϊκός ιστός Οστίτης ιστός

Μορφή συνδετικού ιστού Κύρια περιοχή αποθήκευσης του πλεονάσματος ενέργειας με τη μορφή τριγλυκεριδίων. Περιλαμβάνει τα λιποκύτταρα, τις φλέβες και ίνες συνδετικού ιστού. Χημική σύσταση: - Λίπος = 80-83% - Νερό = 15-18% - Πρωτεΐνες = 2% Λιπώδης Ιστός

Απαραίτητο λίπος Άντρες και γυναίκες Περιλαμβάνει τα φωσφολιπίδια και τα σφιγγολιπίδια Απαραίτητα για τη δομή και τη λειτουργία των κυτταρικών μεμβρανών, νευρικού ιστού (εγκέφαλος, νωτιαίος μυελός). 3-4% Σωματικού βάρους 9-12% Σωματικού βάρους ΕΙ ΙΚΟ ΓΙΑ ΤΟ ΦΥΛΟ ΛΙΠΟΣ: Περιοχή του στήθους, μηρών, ισχίου (Ορμονικές και αναπαραγωγικές διεργασίες)

Αποθηκευτικό λίπος Το αποθηκευτικό λίπος περιλαμβάνει τα τριγλυκερίδια. Κατανέμεται κυρίως στα υποδόρια και σπλαγχνικά διαμερίσματα. Η ποσότητά του αντικατοπτρίζει το πλεόνασμα ενέργειας του οργανισμού.

Ορολογία Λιπώδης μάζα σώματος (ΛΜΣ) Λιπώδης Ιστός Υποδόριο λίπος Σπλαχνικό λίπος Απαραίτητα λιπίδια Επεξήγηση Όλα τα λιπίδια που μπορούν να εκχειλιστούν από το λιπώδη ιστό και τους άλλους ιστούς του σώματος. Το σύνολο των αποθηκών λίπους. ~ 83% τριγλυκερίδια συν οι υποστηρικτικές δομές του (~ 2% πρωτεΐνη και ~ 15% νερό). Λιπώδης ιστός αποθηκευμένος κάτω από το δέρμα Λιπώδης ιστός μέσα και γύρω από τα όργανα στη θωρακική και κοιλιακή κοιλότητα Φωσφολιπίδια και σφιγγολιπίδια. Απαραίτητα για το σχηματισμό κυτταρικών μεμβρανών. % λίπος σώματος Η λιπώδης μάζα ως ποσοστό του ολικού σωματικού βάρους [(ΛΜΣ / ΣΒ) x 100]. Άλιπη μάζα σώματος (ΑΜΣ) Όλα τα υπόλοιπα, άλιπα χημικά στοιχεία και ιστοί, συμπεριλαμβάνοντας το νερό, τους μυς, το συνδετικό ιστό των οστών και τα εσωτερικά όργανα.

Μυϊκός ιστός Νεύρωση: Κεντρικό Νευρικό Σύστημα Τρεις τύποι: Σκελετικοί μύες Λείοι μύες Καρδιακοί μύες Νεύρωση: Αυτόνομο Νευρικό Σύστημα

Σύσταση μυϊκού ιστού Ο μυϊκός ιστός αποτελεί το μεγαλύτερο σε μάζα ιστό του σώματος (45% του ΣΒ σε άντρες και 36% στις γυναίκες) ΣΥΣΤΑΣΗ ΣΚΕΛΕΤΙΚΟΥ ΜΥ: -75% νερό -20% πρωτεΐνη - το υπόλοιπο 5% (ανόργανα άλατα, ιόντα Να, Cl, Ca, Mg, P, ενδομυϊκά τριγλυκερίδια, και γλυκογόνο). Οι μύες μαζί με το ήπαρ τις κύριες αποθήκες γλυκογόνου στον οργανισμό (περίπου 400 γρ)

Οστίτης Ιστός Η στερεότερη μορφή συνδετικού ιστού Αποτελεί περίπου το 15% και 12% του σωματικού βάρους στους ενήλικες άντρες και γυναίκες, αντίστοιχα ΣΥΣΤΑΣΗ : - 70% μεταλλικά άλατα - 22% πρωτεΐνη - 8% νερό Περιεκτικότητα σε μικροστοιχεία: ο σκελετός περιέχει το 99% του συνολικού ασβεστίου του σώματος, το 35% νατρίου και περίπου το 60% του μαγνησίου

Κυτταρικό μέρος Σύσταση οστίτη ιστού (Συνεχ) (4 κύριοι τύποι κυττάρων): α) οστικά αρχέγονα κύτταρα β) οστεοβλάστες γ) οστεοκύτταρα δ) οστεοκλάστες

Σύσταση οστίτη ιστού (Συνεχ) Θεμέλια εξωκυττάρια ουσία που αποτελείται από: οργανική εξωκυττάρια ουσία, που ονομάζεται οστεοειδές και αποτελείται κυρίως από κολλαγόνο τύπου Ι (90% των πρωτεϊνών). ανόργανα άλατα που εναποτίθενται στην εξωκυττάρια ουσία με τη μορφή κρυστάλλων του υδροξυαπατίτη Ca 10 (PO 4 ) 6 (ΟΗ) 2

Οστική ανακατασκευή (bone remodeling): ιαδικασία ανανέωσης των μικρομονάδων των οστών, με διαδοχική ενεργοποίηση και λειτουργία των οστεοκλαστών και των οστεοβλαστών. Σκοπός: Διαδικασία οστικής ανακατασκευής Eπιδιόρθωση μικροφθορών οστών Σταθερότητα στις τιμές Ca του εξωκυττάριου χώρου ΑΠΟΡΡΟΦΗΣΗ ΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΣ

Φάσεις οστικής ανακατασκευής

2ο Μέρος Ανθρωπομετρία - Μέθοδοι ανάλυσης σύστασης σώματος

Ανθρωπομετρία Αξιολόγηση ενηλίκων - Βάρος, ύψος - ΔΜΣ - Περιφέρεια μέσης Αξιολόγηση ανάπτυξης και θρέψης - Βρέφη και παιδιά - Εγκυμονούσες 19

Αξιολόγηση ενηλίκων - ΔΜΣ

Μέτρηση Ύψους ιαδικασία μέτρησης: Θέση Frankfοrt horizontal plane. Πτέρνες ενωμένες, γόνατα ευθεία, ώμοι χαλαροί. Κεφάλι, γλουτοί και ωμοπλάτη να εφάπτονται στην κάθετη επιφάνεια του αναστημόμετρου Βαθιά εισπνοή κατά τη διάρκεια της μέτρησης.

Μέτρηση σωματικού βάρους ιαδικασία μέτρησης: Ο ζυγός σε σταθερή και επίπεδη επιφάνεια. Ελαφρύς ρουχισμός Ακίνητος στο κέντρο της πλατφόρμας. Καταγραφή του ρουχισμού.

Δείκτες Βάρους και ύψους-χρήση σε ενήλικες Ανάγκη για καθιέρωση δεικτών βάρους-ύψους για την αξιολόγηση του ΣΒ και των κινδύνων υγείας που συνεπάγεται το αυξημένο βάρος. Δείκτης Μάζας σώματος (BMI) Πηλίκο Βάρους-Ύψους Βάρος / Ύψος Δείκτης Quetelet Βάρος / Ύψος 2 Δείκτης Khosla-Lowe Βάρος / Ύψος 3 Δείκτης Ponderal Βάρος / Ύψος 1/3 Lee et al, 1981

Σύστημα κατάταξης της παχυσαρκίας με βάση το ΔΜΣ στους ενήλικες είκτης Μάζας Σώματος ( ΜΣ) = Βάρος (kg) / Ύψος (m) 2 ΔΜΣ (kg/m²) Κατάταξη Κίνδυνος Νοσηρότητας <18,5 Ελλειποβαρές Αυξημένος 18,5-24,9 Φυσιολογικό Φυσιολογικός 25-29,9 Υπέρβαρο Αυξημένος 30,0-34,9 Παχυσαρκία 1ου Βαθμού Πολύ αυξημένος 35,0-39,9 Παχυσαρκία 2ου Βαθμού Σοβαρά αυξημένος 40,0 Παχυσαρκία 3ου Βαθμού Πολύ σοβαρά αυξημένος

Σύστημα κατάταξης της παχυσαρκίας με βάση το ΔΜΣ στους ενήλικες Παράδειγμα: ΔΜΣ (kg/m²) Κατάταξη - Βάρος = 85 kg - Ύψος = 1,75 m ΜΣ= Βάρος/Ύψος 2 =27,7 <18,5 Ελλειποβαρές 18,5-24,9 Φυσιολογικό 25-29,9 Υπέρβαρο 30,0-34,9 Παχυσαρκία 1ου Βαθμού 35,0-39,9 Παχυσαρκία 2ου Βαθμού ΥΠΕΡΒΑΡΟΣ 40,0 Παχυσαρκία 3ου Βαθμού

Επιπολασμός της παχυσαρκίας με βάση το Υπολογίζεται ότι υπάρχουν: ΔΜΣ > 500 εκατ. υπέρβαροι και > 250 εκατ. παχύσαρκοι σε όλο τον κόσμο. Ε ΟΜΕΝΑ ΑΠΟ ΕΛΛΑ Α Μελέτη ATTICA (2003): Υπέρβαροι 6 στους 10 ενήλικες Παχύσαρκοι 20% ανδρών και 15% γυναικών Ε ΟΜΕΝΑ ΑΠΟ ΗΠΑ (NHANES I, II, III): 1 στους 3 Αμερικανούς είναι υπέρβαρος

Obesity Trends* Among U.S. Adults BRFSS, 1985 (*BMI 30, or ~ 30 lbs overweight for 5 4 woman) No Data 10% 10%-14% 15-19% 20% Source: Mokdad AH.

1986 No Data <10% 10%-14% 15-19% 20% Source: Mokdad AH.

1987 No Data <10% 10%-14% 15-19% 20% Source: Mokdad AH.

1989 No Data <10% 10%-14% 15-19% 20% Source: Mokdad AH.

1991 No Data <10% 10%-14% 15-19% 20% Source: Mokdad AH.

1992 No Data <10% 10%-14% 15-19% 20% Source: Mokdad AH.

1993 No Data <10% 10%-14% 15-19% 20% Source: Mokdad AH.

1995 No Data <10% 10%-14% 15-19% 20% Source: Mokdad AH.

1996 No Data <10% 10%-14% 15-19% 20% Source: Mokdad AH.

1997 No Data <10% 10%-14% 15-19% 20% Source: Mokdad AH.

1998 No Data <10% 10%-14% 15-19% 20% Source: Mokdad AH.

1999 No Data <10% 10%-14% 15-19% 20% Source: Mokdad AH.

Obesity Trends* Among U.S. Adults BRFSS, 2000 (*BMI 30, or ~ 30 lbs overweight for 5 4 woman) No Data <10% 10%-14% 15-19% 20% Source: Mokdad AH.

ΔΜΣ και κίνδυνος νοσηρότητας Τα προτεινόμενα όρια βασίζονται σε μεγάλες μελέτες σε Καυκάσιους. Συσχέτιση ΜΣ με νοσηρότητα ή θνητότητα από ασθένειες όπως: - Καρδιαγγειακά (στεφανιαία νόσο, αγγειακά εγκεφαλικά επεισόδια) - Υπέρταση - ιαβήτης τύπου 2 - Υπερλιπιδαιμίες

Πλεονεκτήματα του ΔΜΣ ως δείκτη Πλεονεκτήματα: Απλές μετρήσεις (ύψος, βάρος) Φθηνός εξοπλισμός Μικρή εκπαίδευση εξεταστή ιαθέσιμα δεδομένα προς σύγκριση από μεγάλες επιδημιολογικές μελέτες.

Μειονεκτήματα του ΔΜΣ ως δείκτη Μειονεκτήματα: εν είναι δείκτης αξιολόγησης του σωματικού λίπους. Παχυσαρκία: Το αυξημένο λίπος σώματος (WHO, 2000) Ο αυξημένος ΜΣ μπορεί να οφείλεται σε αυξημένο μυϊκό ή λιπώδη ιστό. Αν και ο δείκτης συσχέτισης (r) μεταξύ ΜΣ και % λίπους σώματος κυμαίνεται από 0,7-0,9 παρατηρούνται μεγάλες αποκλίσεις από άτομο σε άτομο. Παρατηρείται διαφορετική σχέση μεταξύ ΜΣ και % λίπους σώματος μεταξύ φυλών. Οι Ασιάτες παρατηρείται ότι για μια συγκεκριμένη τιμή ΔΜΣ έχουν % λίπος και μεγαλύτερο κίνδυνο εμφάνισης νοσηρότητας Προτείνονται χαμηλότερα όρια ΔΜΣ για τους Ασιάτες

ΠΑΙΔΙΚΗ ΠΑΧΥΣΑΚΙΑ 1 ο ΒΗΜΑ: Υπολογισμός του ΜΣ (Βάρος/Ύψος 2 ) 2 ο ΒΗΜΑ: Σύγκριση με τον πίνακα, βάση φύλου & ηλικίας ΠΑΡΑ ΕΙΓΜΑ: Αξιολόγηση παιδικής παχυσαρκίας Αγόρι ηλικίας 11 ετών με βάρος 60 kg και ύψος 1,62 m ΔΜΣ= 60/1,62 2 = 22,8 με βάση το ΔΜΣ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ: ΥΠΕΡΒΑΡΟ

Αξιολόγηση του βάρους σε παιδιά και έφηβους- Καμπύλες βάρους-ύψους Καμπύλες βάρους για ύψος (CDC) Μπορούν να χρησιμοποιηθούν για αξιολόγηση παιδικής παχυσαρκίας και του υποσιτισμού. >85ου Υπέρβαρο >95 ου Παχύσαρκο < 5ου Χαμηλό βάρος

Μελέτη εκτίμησης παιδικής παχυσαρκίας στην Ελλάδα- GRECO 4786 παιδιά 10 περιφέρειες 14 νομοί Αντιπροσωπευτικό δείγμα Αποτελέσματα (Cole, 2000) - 29% των παιδιών υπέρβαρα - 11.2% των παιδιών παχύσαρκα

Αξιολόγηση της αύξησης βάρους σε εγκύους Κατάσταση πριν την εγκυμοσύνη Προτεινόμενη συνολική αύξηση βάρους (kg) Ελλειποβαρής 12-18 Κανονική 11,5-16 Υπέρβαρη 7-11,5 Παχύσαρκη 6,8 τουλάχιστο

WHO Παχυσαρκία Η κατάσταση που χαρακτηρίζεται από υπερβάλλον σωματικό λίπος, σε βαθμό που επηρεάζεται αρνητικά η υγεία και ευεξία του ατόμου.

Αξιολόγηση της κατανομής του λίπους στο σώμα

Τύποι κατανομής του λίπους κοιλιακό λίπος Κεντρική παχυσαρκία (συχνότερη στους άντρες) Περιφερική παχυσαρκία (συχνότερη στις γυναίκες) ενδο-κοιλιακό λίπος Μεταβολικές διαταραχές Ορμόνες λιπώδους ιστού & έκκριση παθογόνων μορίων Μεταβολικές διαταραχές

Περιφέρεια μέσης ιαδικασία μέτρησης: Όρθια στάση σώματος Κοιλιά χαλαρή Ανατομικό σημείο: Μεταξύ τελευταίας πλευράς και πάνω από τον ομφαλό (στη φυσιολογική στενή περιοχή της μέσης). Μέτρηση κατά το τέλος μιας φυσιολογικής εκπνοής Σε παχύσαρκα άτομα, στο επίπεδο του ομφαλού.

Περιφέρεια ισχίου ιαδικασία μέτρησης: Όρθια στάση Ο εξεταστής σε πλάγια θέση σε σχέση με τον εξεταζόμενο Μέτρηση της μέγιστης περιφέρειας ισχίου Εξασφάλιση ότι η ταινία έχει τοποθετηθεί σε παράλληλο επίπεδο

Περιφέρεια μέσης & Πηλίκο περιφέρειας μέσης προς περιφέρεια ισχίων - Όρια Κίνδυνος Περιφέρεια μέσης Πηλίκο Μέσης- Ισχίων Φύλο Αυξημένος Ιδιαίτερα αυξημένος Αυξημένος Άνδρες > 94 cm 102 cm >1.0 Γυναίκες 80 cm 88 cm >0.8

Μέθοδοι ανάλυσης σύστασης σώματος Βιοηλεκτρική Εμπέδηση DXA Αξονική τομογραφία Υπέρηχοι Ενεργοποίηση νετρονίων Ολικό 40 Κ Αραίωση ισοτόπων 53

Απορροφησιομετρία Ακτίνων Χ Διπλής Ενέργειας (DXA) Ποσοτική μέτρηση μαλακών ιστών (λίπος και ισχνή μάζα σώματος) και των οστών σώματος. Εκπομπή ακτίνων Χ χαμηλής και υψηλής ενέργειας σε κάθε pixel του σώματος. Μέτρηση της εξασθένισης των ακτίνων Χ (χαμηλής και υψηλής ενέργειας) καθώς διέρχονται από τους ιστούς.

Αποτελέσματα της μεθόδου (DXA) Μοριακό μοντέλο 3 διαμερισμάτων % λίπος σώματος ΛΜΣ Ισχνή μάζα σώματος 1) Λιπώδη μάζα σώματος 2) Ισχνή μάζα σώματος 3) Οστική μάζα Οστική μάζα

Αποτελέσματα DXA-Οστική πυκνότητα «Χρυσή» μέθοδος αναφοράς για μέτρηση οστικής μάζας και πυκνότητας. Οστική πυκνότητα σε g/cm 2 ιάφορα ανατομικά σημεία: - Ολικό σώμα - Κεφαλή μηριαίου - Σπονδυλική στήλη - Αντιβράχιο ιάγνωση οστεοπενίας και οστεοπόρωσης.

Αξονική τομογραφία Απεικονιστική μέθοδος Κυρίως διαγνωστική μέθοδος στην ιατρική αλλά και για την ανάλυση σύστασης σώματος. Εκπομπή ακτίνων Χ σε κάθε pixel. ΑΡΧΗ ΜΕΘΟ ΟΥ: - Εξασθένιση ακτίνων Χ κατά το πέρασμα από ιστούς.

Αποτελέσματα αξονικής τομογραφίας Διαχωρισμός: - Λιπώδης μάζα σώματος - Μυϊκός ιστός - Οστίτης ιστός Λιπώδης μάζα σώματος: - ιαχωρισμός σε υποδόριο και σπλαχνικό λίπος Οστίτης Ιστός: Υποδόριο λίπος Σπλαχνικό λίπος - Οστική μάζα, διαχωρισμός σε φλοιώδες και σπογγώδες οστίτη ιστό Ποιοτική και ποσοτική μέτρηση - Αξιολόγηση αρχιτεκτονικής οστού.

Βιοηλεκτρική Εμπέδηση (ΒΙΑ) Μέθοδοςμέτρησηςτης αγωγιμότητας σώματος. Εφαρμογή εναλλασσόμενου ρεύματος έντασης. Ιστοί πλούσιοι σε νερό και ηλεκτρολύτες: Αίμα, εγκεφαλονωτιαίο υγρό, μύες Αγώγιμοι Λίπος και οστά (φτωχά σε νερό) Αγώγιμοί

Τοποθέτηση ηλεκτροδίων 2 ηλεκτρόδια εισαγωγής ρεύματος μεταξύ 2ου και 3ου δακτύλου χεριού και ποδιού. 2 ηλεκτρόδια ανίχνευσης Χέρι στο καρπό μεταξύ κερκίδας και ωλένης Πόδι στον αστράγαλο μεταξύ έσω και έξω σφυρού

Τι μπορούμε να υπολογίσουμε με τη μέθοδο BIA; Περιεκτικότητα λίπους (% και κιλά) Άλιπη μάζα σώματος Περιεκτικότητα νερού (% και κιλά) Άλιπη Άνυδρη μάζα σώματος Λιπώδη μάζα σώματος (ΛΜΣ) Το σύνολο των λιπιδίων που υπάρχουν στον οργανισμό (λιπώδης ιστός, λιπίδια σε άλλους ιστούς) Άλιπη μάζα σώματος (ΑΜΣ) Το σύνολο της πρωτεΐνης, του νερού και του γλυκογόνου του οργανισμού Σωματικό Βάρος = ΛΜΣ + ΑΜΣ

Βιοηλεκτρική Εμπέδηση (ΒΙΑ) Μετρούμενες παράμετροι: - R(Ωμική Αντίσταση) - Χc (Μη ωμική αντίσταση) - Ζ (Σύνθετη αντίσταση ή Εμπέδηση) Πραγματική αντίσταση στη διέλευση ρεύματος Χωρητική αντίσταση λόγω της συμπεριφοράς κυττάρων ως πυκνωτές Ζ= (R 2 +X c2 ) Με τη χρήση εξισώσεων είναι δυνατός ο υπολογισμός της ΑΜΣ και του Ολικού νερού σώματος

Εξισώσεις υπολογισμού υπολογισμού της ΑΜΣ Εξισώσεις ειδικές για πληθυσμούς: Ηλικία Φύλο Ασθένεια Εθνικότητα Έλεγχος εγκυρότητας έναντι υδροπυκνομετρίας Με τη χρήση εξισώσεων είναι δυνατός ο υπολογισμός της ΑΜΣ. Μοντέλο 2 C: ΣΒ = ΑΜΣ + ΛΜΣ Συνεπώς ΛΜΣ = ΣΒ - ΑΜΣ

Εξισώσεις υπολογισμού του Ολικού νερού σώματος (TBW) Έλεγχος εγκυρότητας έναντι μεθόδου αραίωσης ισοτόπων ( 2 Η, 18 Ο) Με τη χρήση εξισώσεων είναι δυνατός ο υπολογισμός του TBW. Μοντέλο 2 C: ΤΒW = 73% ΑΜΣ Υπολογισμός της ΑΜΣ Συνεπώς ΛΜΣ = ΣΒ - ΑΜΣ

Πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα της μεθόδου ΒΙΑ Πλεονεκτήματα Εύκολη, ασφαλής Αξιόπιστα αποτελέσματα (εφόσον τηρούνται οι συνθήκες) Καμία διαφοροποίηση τιμών μεταξύ διαφορετικών εξεταστών εν προκαλεί πόνο Σχετικά φτηνή μέθοδος Καλή επαναληψιμότητα Πολύ γρήγορη (10 λεπτά) Απόλυτα αποδεκτή από τον πελάτη/ασθενή Μειονεκτήματα Πολλές διαθέσιμες εξισώσεις Αμφίβολα τα αποτελέσματα σε παιδιά και παχύσαρκα άτομα

Μέτρηση Δερματικών πτυχών

Σκοπός μέτρησης δερματικών πτυχών Μέτρηση πάχους διπλής πτυχής υποδόριου λίπους και δέρματος. Εργαλείο: ερματοπτυχόμετρο ΣΚΟΠΟΣ: Έμμεση εκτίμηση της λιπώδους μάζας σώματος & κατανομή υποδόριου λίπους.

Σκοπός μέτρησης δερματικών πτυχών Μέτρηση πάχους διπλής πτυχής υποδόριου λίπους και δέρματος. Εργαλείο: Δερματοπτυχόμετρο ΣΚΟΠΟΣ: Έμμεση εκτίμηση της λιπώδους μάζας σώματος & κατανομή υποδόριου λίπους.

Ανατομικά σημεία μετρήσεων Τρικέφαλου - Λύγισμα χεριού κατά 90º - Υπολογισμός μέσου μεταξύ ακρώμιου και ωλέκρανου - Χαλάρωση χεριού - Μέτρηση πάνω από το τρικέφαλο μυ.

Ανατομικά σημεία μετρήσεων (συνεχ) Δικέφαλου - Προέκταση του σημείου για τη μέτρηση του τρικέφαλου στη πρόσθια πλευρά του βραχίονα. - Μέτρηση πάνω στο δικέφαλο μυ.

Ανατομικά σημεία μετρήσεων (συνεχ) Υπο-ωμοπλατιαία - Ψηλάφηση της κατώτερης γωνίας ωμοπλάτης - Μέτρηση 1 cm κάτω από τη γωνία - Κλίση δερματικής πτυχής 45º ως προς το οριζόντιο επίπεδο

Ανατομικά σημεία μετρήσεων (συνεχ) Υπερλαγόνια - Πάνω στην νοητή ευθεία που περνά από τη μασχάλη και καταλήγει στη λαγόνια ακρολοφία. - Μέτρηση 1cm πάνω από τη λαγόνια ακρολοφία. - Γωνία 45º ως προς το οριζόντιο επίπεδο.

Εξισώσεις υπολογισμού % λίπος σώματος Για άντρες ηλικίας 20-69 ετών D = 1,1765 0,0744 (log10 Σ4S) Για γυναίκες ηλικίας 20-69 ετών D = 1,1567 0,0717 (log10 Σ4S) Durnin and Wormersley Όπου Σ4S είναι το άθροισμα μετρήσεων τεσσάρων δερματικών πτυχών: τρικέφαλου, δικέφαλου, υπερ-λαγόνιου, και υπο-ωμοπλατιαίας D:Πυκνότητα σώματος % Λίπους Σώματος = (4,57/D 4,142) 100 (Brozek et al) % Λίπους Σώματος = (4,95/D 4,5) 100 (Siri et al)

Υπολογισμός % λίπους σώματος

Πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα μετρήσεων δερματικών πτυχών Πλεονεκτήματα Εύκολη, γρήγορή εν προκαλεί πόνο Φτηνή μέθοδος Αξιολόγηση και ως απόλυτη τιμή Ειδικές εξισώσεις για πληθυσμούς (>100) Μειονεκτήματα Πολλές παραδοχές Λάθη στην τεχνική των εξεταστών (intra & inter) ύσκολη η μέτρηση σε παχύσαρκα άτομα Λάθος εκτίμησης ±3,3% (Lohman et al, 1981) Επιλογή δερμ/τρου

3ο Μέρος Αλλαγές που υφίστανται οι ιστοί: Ηλικία και φύλο

Επίδραση της ηλικίας και του φύλου στην ΑΜΣ και στην ΛΜΣ Λιπώδη μάζα σώματος (ΛΜΣ) Το σύνολο των λιπιδίων που υπάρχουν στον οργανισμό (λιπώδης ιστός, λιπίδια σε άλλους ιστούς) Άλιπη μάζα σώματος (ΑΜΣ) Το σύνολο της πρωτεΐνης, του νερού και του γλυκογόνου του οργανισμού (δομικά στοιχεία των μυών, οστών, εσωτερικών οργάνων)

Επίδραση της ηλικίας και του φύλου στην ΑΜΣ και στην ΛΜΣ Εφηβεία: Κορίτσια 1,5 φορά > ΛΜΣ από αγόρια Εφηβεία: Αγόρια 1,5 φορά > ΑΜΣ από κορίτσια Ενήλικες: Μείωση ΑΜΣ κατά 0,65 kg/έτος Ηλικία 6-8: Adiposity rebound Ενήλικες: ΛΜΣ και ενδοκοιλιακού λίπους

Επίδραση της ηλικίας και του φύλου στα επιμέρους συστατικά της ΑΜΣ Μυϊκός ιστός: ΠΑΙ ΙΑ & ΕΦΗΒΟΙ - Η μυϊκή μάζα των αγοριών > κοριτσιών. ΗΛΙΚΙΩΜΕΝΟΙ - Η παρατεταμένη απώλεια μυϊκής μάζας προκαλεί συχνά σαρκοπενία (μειωμένη μυϊκή δύναμη, αιμάτωση, γρήγορο κάματο, και μειωμένη ικανότητα μεταβολισμού των ενεργειακών υποστρωμάτων)

Επίδραση της άσκησης στη ΛΜΣ και στη ΑΜΣ

Συνδυασμός διαιτητικής αγωγής και προγραμμάτων φυσικής δραστηριότητας Επίδραση της σωματικής δραστηριότητας στη ΛΜΣ

Επίδραση της φυσικής δραστηριότητας στα επιμέρους συστατικά της ΑΜΣ: Μυϊκός ιστός (Macaluso et al, 2004) 30 20 10 0 15 18 20 24 % αύξηση % αύξηση δύναμης μυικών ινών Άντρες Γυναίκες Πρωτόκολλα μυϊκής ενδυνάμωσης με άσκηση αντίστασης: - Ηλικίες εθελοντών: 60-96 - ιάρκεια: 8-24 εβδομάδες - Προπονήσεις / εβδομάδα: 3-7 φορές - Ημερήσια set: 3-6 - Επαναλήψεις: 8-12 στο 50-80% της μέγιστης επανάληψης

Επίδραση της φυσικής δραστηριότητας στα επιμέρους συστατικά της ΑΜΣ ΟΣΤΙΤΗΣ ΙΣΤΟΣ Ευεργετική δράση της άσκησης στον οστίτη ιστό Βέλτιστος τύπος άσκησης: - Συνδυασμός άσκησης που προκαλεί μέγιστη δύναμη στα οστά με υψηλή συχνότητα και ασυνήθιστη κατανομή των ασκούμενων μηχανικών τάσεων. Μηχανισμός: - Ενεργοποίηση των οστεοβλαστών και αδρανοποίηση των οστεοκλαστών.

Επίδραση του ισοζυγίου ενέργειας στη σύσταση σώματος

Ενεργειακό ισοζύγιο και ρύθμισή του

Επίδραση του ενεργειακού ισοζυγίου Ενεργειακό ισοζύγιο = Προσλαμβανόμενη ενέργεια απανούμενη ενέργεια ΑΡΝΗΤΙΚΟ ΙΣΟΖΥΓΙΟ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΘΕΤΙΚΟ ΙΣΟΖΥΓΙΟ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ Καταβολισμός ενώσεων (Λίπους, γλυκογόνου, πρωτεϊνών) Αναβολισμός ενώσεων (Κυρίως λίπους)

Θετικό ισοζύγιο ενέργειας Περίσσεια ενέργειας Αποθήκευση TG στα λιποκύτταρα Αύξηση της ΛΜΣ Η αύξηση επιτελείται με αύξηση του όγκου των λιποκυττάρων (υπερτροφία) ή / και με την αύξηση του αριθμού τους (υπερπλασία) Παράλληλη αύξηση της ΑΜΣ (αυξημένες ανάγκες στήριξης του βάρους των παχύσαρκων ατόμων)

Υπερτροφία-υπερπλασία λιποκυττάρων Προτεινόμενη Θεωρία 1ο Στάδιο: Αύξηση του μεγέθους των λιποκυττάρων (υπερτροφία). 2ο Στάδιο: Αύξηση του όγκου μέχρι ένα συγκεκριμένο βαθμό. 3ο Στάδιο: Ενεργοποίηση σχηματισμού νέων λιποκυττάρων (υπερπλασία). (παιδιά & έφηβοι)

Θετικό ισοζύγιο ενέργειας-παχυσαρκία Παχυσαρκία: «Η υπερβάλλουσα συσσώρευση σωματικού λίπος, σε βαθμό που να επηρεάζονται αρνητικά η υγεία και η ευεξία του ατόμου». (WHO, 2000) Αριθμός λιποκυττάρων και περιεκτικότητα σε TG - Ενήλικας φυσιολογικού βάρους 35 δισεκατομμύρια λιποκύτταρα με 0.4 έως 0.6 μg τριγλυκεριδίων, - Εξαιρετικά παχύσαρκος ενήλικας 125 δισεκατομμύρια λιποκύτταρα με 0,8 έως 1,2 μg τριγλυκεριδίων

Αρνητικό ισοζύγιο ενέργειας Αρνητικό ισοζύγιο ενέργειας Καταβολισμός ενεργειακών υποστρωμάτων Απώλεια ΑΜΣ και ΛΜΣ