ΠΡΟΧΩΡΗΜΕΝΗ ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΤΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ Εμμανουήλ-Μάριος Λ. Οικονόμου Διδάκτωρ Οικονομικών Τμήματος Οικονομικών Επιστημών Πανεπιστημίου Θεσσαλίας Μάρτιος 2017
ΔΙΑΛΕΞΗ 2 η : Εισαγωγή στην χρηματοοικονομική των επιχειρήσεων Μικροοικονομικοί παράγοντες Μακροοικονομικοί παράγοντες Η διοίκηση και η δομή της επιχείρησης Η χρηματοοικονομική κατάσταση μιας επιχείρησης (ισολογισμός, ενεργητικό, παθητικό, καθαρά θέση) Οι πηγές χρηματοδότησης μιας επιχείρησης
Η ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗΣ Αντικειμενικός σκοπός της Χρηματοδοτικής Διοίκησης είναι η μεγιστοποίηση της συνολικής αξίας της επιχείρησης, που συμπίπτει με την έννοια της μεγιστοποίησης του πλούτου των μετόχων της. Βέβαια, η μεγιστοποίηση του πλούτου των μετόχων της επιχείρησης, μέσω της ανόδου της αξίας των τιμών των μετοχών που αυτοί κατέχουν, δεν συμπίπτει με την μεγιστοποίηση των κερδών της επιχείρησης. Οι δύο αυτές έννοιες διαφέρουν σημαντικά. Κατά κανόνα, επενδύσεις με υψηλές δυνητικές αποδόσεις ενέχουν το στοιχείο του κινδύνου. Απόδοση και κίνδυνος είναι έννοιες και μεταβλητές θετικά συσχετισμένες. Μια επένδυση που ενδέχεται να συνδέεται με υψηλή κερδοφορία, έχει υψηλό κίνδυνο. Η διοίκηση μιας επιχείρησης λαμβάνει τρεις σημαντικές αποφάσεις σχετικά με την παραγωγή, οι οποίες σχετίζονται με: Αποφάσεις επενδύσεων Αποφάσεις χρηματοδοτήσεων Χρηματοοικονομική ανάλυση και προγραμματισμός
ΠΟΙΑ ΕΊΝΑΙ Η ΔΟΜΗ ΤΗΣ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΜΙΑΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗΣ
ΠΟΙΑ ΕΊΝΑΙ Η ΔΟΜΗ ΤΗΣ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΜΙΑΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗΣ
O ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗΣ
Πως αποτυπώνεται η χρηματοοικονομική κατάστασης μιας επιχείρησης; Από την εξέταση ενός ισολογισμού μιας επιχείρησης, από την οποία προκύπτει επίσης και μια εικόνα σχετικά με την διάρθρωση και η δομή της Ισολογισμός είναι η πλήρης εικόνα της οικονομικής κατάστασης μιας εταιρίας, τράπεζας, του κράτους, κλπ που απεικονίζεται σε μια συγκεκριμένη ημερομηνία. Ο ισολογισμός είναι ένας πίνακας στον οποίο απεικονίζονται όλα μα όλα τα οικονομικά στοιχεία πχ μιας εταιρίας μία δεδομένη χρονική στιγμή (συνήθως μέσα ή τέλη του έτους). Σε αυτόν ουσιαστικά αναγράφονται τα κεφάλαια που έχει, που χρωστάει, τι περιουσίες έχει, κλπ.
Ο πίνακας ισολογισμού εταιρίας, τράπεζας, κλπ αποτελείται από το ενεργητικό και το παθητικό. Το ενεργητικό είναι με πολύ απλά λόγια, πού έχουν επενδυθεί τα κεφάλαια που κατέχει και το παθητικό από που προήλθαν. Το Παθητικό απεικονίζει τις πηγές προέλευσης των κεφαλαίων που διαχειρίζεται η Επιχείρηση, και το Ενεργητικό το που είναι επενδεδυμένα. Την Καθαρή θέση ενός προσώπου ή επιχείρησης ονομάζεται η διαφορά του συνολικού ενεργητικού (πχ περιουσιακά στοιχεία που το πρόσωπο έχει στην κατοχή του) και των συνολικών υποχρεώσεων (πχ δάνεια που πρέπει να αποπληρώσει). Καθαρή θέση στις επιχειρήσεις ονομάζεται το ποσό του συνόλου των περιουσιακών στοιχείων το οποίο ανήκει στους ιδιοκτήτες της επιχείρησης, μετά την εξόφληση του παθητικού (δηλ. των βραχυχρόνιων και μακροχρόνιων υποχρεώσεων της επιχείρησης). Σύμφωνα με την βασική λογιστική εξίσωση που ακολουθεί ο Ισολογισμός όπου: Ενεργητικό(Ε)=Παθητικό(Π)+Καθαρή θέση(κθ), η καθαρή θέση αποτελεί τη διαφορά μεταξύ ενεργητικού και παθητικού.
Στα στοιχεία ενεργητικού περιλαμβάνονται τα κτίρια, γήπεδα, οι εγκαταστάσεις, τα μηχανήματα, τα έπιπλα και σκεύη και γενικότερα εκείνα τα στοιχεία που δεν προορίζονται για μεταπώληση αλλά χρησιμοποιούνται από την επιχείρηση κατά την παραγωγική διαδικασία. Αυτά τα στοιχεία αποτελούν το πάγιο κεφάλαιο της επιχείρησης. Υπάρχουν όμως και εκείνα τα οποία μεταβάλλονται συνεχώς όπως χρήματα, Α ύλες, ημι-κατεργασμένα προϊόντα, έτοιμα προϊόντα, καθώς και τα χρηματικά διαθέσιμα της επιχείρησης, όπως μετρητά στο ταμείο, καταθέσεις σε τράπεζες, και ρευστοποιήσιμα χρεόγραφα. Αυτά ονομάζονται κυκλοφορούν ενεργητικό.
ΟΙ ΠΗΓΕΣ ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗΣ ΜΙΑΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗΣ Μετοχικό κεφάλαιο Αποθεματικά στα οποία προστίθεται το σύνολο των κερδών που μεταφέρονται στο νέο συνολικό υπόλοιπο, από προηγούμενες χρήσεις. Ξένο κεφάλαιο το οποίο περιλαμβάνει ομολογιακά δάνεια, ενυπόθηκα δάνεια, μακροπρόθεσμο τραπεζικό δανεισμό μεσοπρόθεσμο δανεισμό (όπως πιστώσεις σε προμηθευτές πάγιου εξοπλισμού) βραχυπρόθεσμό δανεισμό (πιστώσεις σε πελάτες χορηγούμενες από τους προμηθευτές σε συνεργάτεςπωλητές στην αγορά ώστε να διαθέτουν τα προϊόντα της εταιρίας προς το ευρύ κοινό) χρηματοοικονομικός προγραμματισμός περιλαμβάνει τον καθορισμό των αντικειμενικών σκοπών της επιχείρησης, τον εντοπισμό ευκαιριών και απειλών στο εξωτερικό περιβάλλον, καθώς και πλεονεκτημάτων και μειονεκτημάτων στο εσωτερικό της επιχείρησης, την διαμόρφωση της χρηματοοικονομικής στρατηγικής της επιχείρησης και τη βάση για την άσκηση ελέγχου.
Η Θερμοκοιτίδα Υποστήριξης Νεοφυών Επιχειρήσεων (Θ.Ε.Α.) αποτελεί μία από τις σημαντικότερες πρωτοβουλίες του Ε.Β.Ε.Α. για τη στήριξη της επιχειρηματικότητας, καθώς εστιάζει στην υποστήριξη νέων καινοτόμων επιχειρηματικών ιδεών με ισχυρή εξωστρέφεια. Η Θερμοκοιτίδα Η Θερμοκοιτίδα Υποστήριξης Νεοφυών Επιχειρήσεων (Θ.Ε.Α.) αποτελεί μία από τις σημαντικότερες πρωτοβουλίες του Ε.Β.Ε.Α. για τη στήριξη της επιχειρηματικότητας, καθώς εστιάζει στην υποστήριξη νέων καινοτόμων επιχειρηματικών ιδεών με ισχυρή εξωστρέφεια. Η Θ.Ε.Α αναπτύχθηκε το 2014, αρχικά με την υποστήριξη του Δήμου Αθηναίων και χρηματοδότηση από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης (ΕΤΠΑ), στο πλαίσιο του ΕΣΠΑ 2007-2013 (Έργο με κωδ. MIS 465418). Περισσότερες πληροφορίες για το συγκεκριμένο έργο, το οποίο έχει ολοκληρωθεί επιτυχώς, μπορούν να αναζητηθούν εδώ. Πλέον, η Θερμοκοιτίδα αποτελεί μία αυτοχρηματοδοτούμενη Δράση του Ε.Β.Ε.Α., η οποία ενισχύεται και υποστηρίζεται πολύ-επίπεδα από την Περιφέρεια Αττικής. Μέσω της Θ.Ε.Α., το ΕΒΕΑ αποσκοπεί στην ενδυνάμωση της επιχειρηματικότητας, σε τομείς που σχετίζονται: -αφενός με νέες τεχνολογίες και τεχνολογικές καινοτομίες -αφετέρου με παραδοσιακούς κλάδους που παρουσιάζουν δυναμική ανάπτυξη και εξωστρέφεια.
Παρεχόμενες Υπηρεσίες Η Θ.Ε.Α. παρέχει στις φιλοξενούμενες επιχειρήσεις: 1. Φιλοξενία Στέγαση σε υπερσύγχρονες εγκαταστάσεις που προάγουν την επιχειρηματικότητα και τις συνέργιες μεταξύ των φιλοξενούμενων σχημάτων, 2. Εξειδικευμένες συμβουλευτικές υπηρεσίες σε ένα ευρύ φάσμα θεματικών πεδίων (όπως ενδεικτικά ανάλυση αγοράς, νομικά και λογιστικά θέματα, ανάπτυξη επιχειρηματικού σχεδίου, θέματα ανθρώπινου δυναμικού, κ.ά.) 3. Εξειδικευμένες υπηρεσίες εκπαίδευσης/ κατάρτισης, 4. Ενέργειες δικτύωσης για τη στήριξη των επιχειρηματικών ομάδων 5. Συντονισμό και εσωτερική αξιολόγηση της πορείας των επιχειρηματικών ομάδων, με γνώμονα τη βελτιστοποίηση της αποτελεσματικότητας τους και την απρόσκοπτη επίτευξη των επιχειρησιακών τους στόχων. Σύμφωνα με την υφιστάμενη αρχιτεκτονική φιλοξενίας της Θ.Ε.Α., οι επιλεγμένες νεοφυείς επιχειρήσεις (startups) αξιοποιούν τις διαθέσιμες εγκαταστάσεις για χρονικό διάστημα έως 9 μηνών.
Στην Ελλάδα, η συνήθης πρακτική είναι ότι αποφάσεις για αύξηση ή μείωση του μετοχικού κεφαλαίου, η έκδοση ομολογιακών δανείων, ο τρόπος διάθεσης των καθαρών κερδών, αποτελούν αποκλειστική αρμοδιότητα της Γενικής Συνέλευσης των Μετόχων. Η έγκριση δαπανών επέκτασης της υποδομής της επιχείρησης και των εγκαταστάσεων της, η ανανέωση του εξοπλισμού, η σύναψη δανείων, η παροχή σημαντικών πιστώσεων στους πελάτες, η έγκριση χρηματοοικονομικών προγραμμάτων και γενικά η κατεύθυνση και ο έλεγχος διαχείρισης των κεφαλαίων της επιχείρησης, εμπίπτουν στην αρμοδιότητα του Διοικητικού Συμβουλίου Η εκτέλεση των αποφάσεων του Διοικητικού Συμβουλίου και η παροχή εγκρίσεων μέσα στα πλαίσια των αποφάσεων αυτών αποτελεί ευθύνη του Γενικού Διευθυντή της εταιρείας. Κύριος μοχλός στην άσκηση των παραπάνω αρμοδιοτήτων είναι ο Financial Manager ο οποίος και εγκρίνει την χρηματοδότηση μιας σειράς αποφάσεων της επιχείρησης.