Δ ΕΘΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΙH ΔΚΠΑΙΓΔΤΣΙΚΗ ΔΙΡΑ ΣΜΗΜΑ ΣΔΛΙΚΗ ΔΡΓΑΙΑ Θέμα: BRIC's: Αναπτυξιακέσ προοπτικέσ-εμπορικέσ ςχέςεισ με Επιβέπων: Κοσ Ιωάννησ Κριτςωτάκισ Σπουδαστής: Ηήςησ αμουήλ ΑΘΗΝΑ - 2007
ΠΔΡΙΛΗΦΗ Kαηά ηε δηάξθεηα ησλ επφκελσλ 50 εηψλ νη νηθνλνκίεο ηεο Βξαδηιίαο, ηεο Ρσζίαο, ηεο Ηλδίαο θαη ηεο Κίλαο-γλσζηέο θαη σο ρψξεο BRICs αλακέλεηαη λα απνθηήζνπλ πνιχ κεγαιχηεξε δχλακε ζηελ παγθφζκηα νηθνλνκία. Δάλ ηα πξάγκαηα πεγαίλνπλ ζχκθσλα κε ηηο εθηηκήζεηο, ζε ιηγφηεξν απφ 40 έηε, νη νηθνλνκίεο BRICs ζα κπνξνχζαλ καδί λα είλαη αξθεηά κεγαιχηεξεο απφ ηηο έμη ηζρπξφηεξεο νηθνλνκηθά ρψξεο ηεο επνρήο καο γλσζηέο θαη σο G6- ζε φξνπο δνιαξίνπ ΖΠΑ. Μέρξη ην 2025 ζα κπνξνχζαλ λα αληηζηνηρνχλ ζε πάλσ απφ ην κηζφ κέγεζνο ησλ G6, ελψ ζήκεξα αμίδνπλ πεξίπνπ 15%. Απφ ηηο ρψξεο-κέιε ηνπ γθξνππ ησλ G6, κφλν νη ΖΠΑ θαη ε Ηαπσλία κπνξνχλ λα είλαη κεηαμχ ησλ έμη κεγαιχηεξσλ νηθνλνκηψλ ζε φξνπο δνιαξίνπ ΖΠΑ ην 2050. Σα δχν ηξίηα ηεο αχμεζεο (ζε δνιάξηα) ηνπ ΑΔΠ ζηηο ρψξεο BRICs ζα πξνέιζνπλ απφ ηελ πςειφηεξε πξαγκαηηθή αχμεζε ηεο νηθνλνκίαο, ελψ ε ζπλαιιαγκαηηθή ηζνηηκία ησλ εζληθψλ λνκηζκάησλ κπνξεί λα αλαηηκεζεί κέρξη θαη 300% θαηά ηε δηάξθεηα ησλ επφκελσλ 50 εηψλ απφ ηα ζεκεξηλά επίπεδα (έλαο κέζνο φξνο 2,5% εηεζίσο). ε γεληθέο γξακκέο ε αχμεζε ηνπ ΑΔΠ ζηηο ρψξεο BRIC s ζα πξαγκαηνπνηείηαη ζηαζεξά θαηά ηε δηάξθεηα ηεο πεξηφδνπ, αιιά είλαη πην δξακαηηθή ζηα πξψηα 30 έηε. 1 Ζ δξακαηηθή βειηίσζε ησλ κεγεζψλ ζηηο ρψξεο BRICs είλαη πηζαλφ λα επηβξαδπλζεί ζεκαληηθά πξνο ην ηέινο ηεο πεξηφδνπ, κε κφλν ηελ Ηλδία λα βιέπεη πνζνζηά αχμεζεο ζεκαληηθά επάλσ απφ 3% κέρξη θαη ην 2050 2, θαη νη πνιίηεο ζηηο BRICs είλαη πηζαλφ λα είλαη θησρφηεξνη θαηά κέζνλ φξν απφ ηα άηνκα ζηηο G6 νηθνλνκίεο ζήκεξα, κε εμαίξεζε ίζσο ηε Ρσζία. Σν θαηά θεθαιήλ εηζφδεκα ηεο Κίλαο ζα κπνξνχζε λα είλαη θαηά πξνζέγγηζε φζν θαη ζηηο αλαπηπγκέλεο νηθνλνκίεο ζήκεξα (πεξίπνπ $ 30,000 θαηά θεθαιήλ). Ήδε απφ ην 2009, ε εηήζηα δαπάλε ζηηο BRICs ζα κπνξνχζε λα είλαη κεγαιχηεξε απφ απηή ησλ G6 ζήκεξα, θαη ζε θάζε πεξίπησζε ππεξδηπιάζηα ηεο ζεκεξηλήο. Μέρξη ην 2025 ε εηήζηα αχμεζε ησλ δαπαλψλ (ζε δνιάξηα ΖΠΑ) ησλ BRICs ζα κπνξνχζε λα είλαη δχν θνξέο 1 Dreaming with Bric s: The Path to 2050, Goldmann Sachs, (2003) 2 The tiger in front: A survey of India a China, The Economist (5.3.2005) Ηήςησ αμουήλ -Σμήμα ΟΕΤ- ΙΘ Εκπαιδευτική ειρά 2
κεγαιχηεξε ησλ ρσξψλ G6, θαη ηέζζεξηο θνξέο πςειφηεξε κέρξη ην 2050, κε βαζηθή πξνυπφζεζε φηη ηα BRICs δηαηεξνχλ ηηο πνιηηηθέο θαηεπζχλζεηο πνπ έρνπλ πηνζεηήζεη θαη αλαπηχζζνπλ ηα φξγαλα πνπ είλαη απαξαίηεηα γηα ηελ αχμεζε Δάλ ηα BRICs πξνζεγγίζνπλ ηηο εθηηκήζεηο πνπ παξνπζηάδνληαη ζε απηή ηελ εξγαζία, νη επηπηψζεηο ζηα κεγέζε ηεο παγθφζκηαο νηθνλνκηθήο δξαζηεξηφηεηαο ζα κπνξνχζαλ λα είλαη κεγάιεο, θαζψο ε ζεκαζία ησλ BRICs σο κεραλή αχμεζεο ηεο παγθφζκηαο παξαγσγήο θαη σο δχλακε ελίζρπζεο ηεο παγθφζκηαο δαπάλεο ζα απμεζεί πην γξήγνξα απφ ην αλακελφκελν. Ζ ηαρχηαηε αλάπηπμε απηψλ ησλ νηθνλνκηψλ κπνξεί λα αληηζηαζκίζεη ηελ επηβάξπλζε πνπ ζα επέιζεη ζην νηθνλνκηθφ ζχζηεκα απφ ηελ επηβξάδπλζε ησλ ξπζκψλ αλάπηπμεο ζηηο δπηηθέο νηθνλνκίεο ηα πξνζερή ρξφληα θαη ηελ αικαηψδε γήξαλζε ηνπ πιεζπζκνχ. Σν πνζνζηφ ησλ BRICs ζηα επελδπηηθά ραξηνθπιάθηα ζα κπνξνχζε λα απμεζεί αηζζεηά. Οη ξνέο θεθαιαίνπ ζα θηλεζνχλ πεξαηηέξσ πξνο ηηο ρψξεο απηέο, γεγνλφο πνπ ζεκαηνδνηεί ζεκαληηθέο αλαηηκήζεηο λνκίζκαηνο. Ζ αχμεζε ησλ εηζνδεκάησλ ζηηο νηθνλνκίεο απηέο ζα νδεγήζεη ζηε κεηαβνιή ησλ θαηαλαισηηθψλ πξνηχπσλ, θαζψο ε αλάδεημε κηαο λέαο ηζρπξήο αλψηεξεο ηάμεο ή νπνία ζα πηνζεηήζεη ζε ζεκαληηθφ βαζκφ ηα δπηηθά πξφηππα, ζα κπνξνχζε λα είλαη έλαο ζεκαληηθφο θαζνξηζηηθφο παξάγνληαο ησλ ζρεδίσλ παξαγσγήο θαη ηηκνιφγεζεο γηα κηα ζεηξά πξντφλησλ. Καζψο νη ζεκεξηλέο πξνεγκέλεο νηθνλνκίεο ζπξξηθλψλνληαη, νη κεηαβνιέο ζηα επίπεδα αλάπηπμεο θαη ε αλάδεημε ησλ αλαπηπζζφκελσλ νηθνλνκηψλ πξνζθέξνπλ ζεκαληηθέο επθαηξίεο γηα ηηο πνιπεζληθέο επηρεηξήζεηο. Ζ επηινγή επελδπηηθψλ επθαηξηψλ απφ ηηο αλαπηπζζφκελεο αγνξέο θαη θπξίσο απφ ηηο ρψξεο BRIC s γίλνληαη κηα φιν θαη πεξηζζφηεξν ζεκαληηθή ζηξαηεγηθή επηινγή, θαζψο ν θαηάινγνο ησλ παγθφζκησλ δέθα κεγαιχηεξσλ νηθνλνκηψλ κπνξεί λα είλαη αξθεηά δηαθνξεηηθφο ην 2050. Οη δέθα πινπζηφηεξεο νηθνλνκίεο ζηνλ θφζκν (απφ άπνςε ΑΔΠ) κπνξνχλ πιένλ λα είλαη δηαθνξεηηθέο απφ ηηο πινπζηφηεξεο κε βάζε ην εηζφδεκα θαηά θεθαιήλ, θαζηζηψληαο ηηο ζηξαηεγηθέο επηινγέο γηα ηηο εηαηξίεο πην ζχλζεηεο. ε φηη αθνξά ηελ Διιάδα νη ρψξεο απηέο έρνπλ δηηηή ζεκαζία γηα εκάο. Απφ ηε κηα πιεπξά αλακέλεηαη λα ιεηηνπξγήζνπλ σο πεγέο άληιεζεο θεθαιαίσλ γηα ηελ ελίζρπζε ηεο αλάπηπμεο ηεο ειιεληθήο νηθνλνκίαο, κηα πξφβιεςε ε νπνία κπνξεί λα επηβεβαησζεί κφλν αλ νη εγεζίεο ησλ ρσξψλ απηψλ ιάβνπλ ηελ Ηήςησ αμουήλ -Σμήμα ΟΕΤ- ΙΘ Εκπαιδευτική ειρά 3
ζηξαηεγηθή απφθαζε λα δνπλ ηελ ρψξα καο σο πχιε εηζφδνπ ζηηο αγνξέο ηεο Αλαηνιηθήο Δπξψπεο. Απφ ηελ άιιε, νη BRIC s κπνξνχλ λα απνηειέζνπλ πφινπο έιμεο ησλ εμσζηξεθψλ ειιεληθψλ επηρεηξήζεσλ, ηδηαίηεξα ζε κηα επνρή πνπ ην εγρψξην επηρεηξεκαηηθφ πεξηβάιινλ θαληάδεη θνξεζκέλν θαη κηθξφ γηα κεγάιν αξηζκφ απφ απηέο. ΛΔΞΔΗ ΚΛΔΗΓΗΑ: BRIC s, Κίλα, Ηλδία, Ρσζία, Βξαδηιία, δηκεξείο εκπνξηθέο ζρέζεηο, επηρεηξεκαηηθή πξαθηηθή, επηρεηξεκαηηθφ πξσηφθνιιν, ΑΔΠ, θθαδπ, Ηήςησ αμουήλ -Σμήμα ΟΕΤ- ΙΘ Εκπαιδευτική ειρά 4
ΠΔΡΙΔΥΟΜΔΝΑ ΠΔΡΙΛΗΦΗ 2 ΔΙΑΓΧΓΗ 6 ΚΔΦΑΛΑΙΟ ΠΡΧΣΟ 13 BRIC s: Αλαπηπμηαθέο Πξννπηηθέο ΚΔΦΑΛΑΙΟ ΓΔΤΣΔΡΟ 20 Δκπνξηθέο ρέζεηο κε Διιάδα -Διιελνβξαδηιηαληθέο Δκπνξηθέο ρέζεηο -Διιελνξσζηθέο Δκπνξηθέο ρέζεηο -Διιεληλδηθέο Δκπνξηθέο ρέζεηο -Διιελνθηλεδηθέο Δκπνξηθέο ρέζεηο 20 22 26 34 ΚΔΦΑΛΑΙΟ ΣΡΙΣΟ 42 Δπηρεηξεκαηηθέο πκβνπιέο θαη Πξαθηηθέο -Βξαδηιία -Ρσζία -Ηλδία -Κίλα ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ ΠΑΡΑΡΣΗΜΑ 42 50 55 61 69 70 Ηήςησ αμουήλ -Σμήμα ΟΕΤ- ΙΘ Εκπαιδευτική ειρά 5
ΔΙΑΓΧΓΗ Αλάδνρνο ηεο νκάδαο θξαηψλ κε ην αθξψλπκν BRIC (Βξαδηιία, Ρσζία, Ηλδία, Κίλα) δελ είλαη άιιε απφ ηελ ακεξηθαληθή επελδπηηθή ηξάπεδα Goldman Sachs, ε νπνία εμέδσζε ην 2003 κία κειέηε, πνπ ζεσξείηαη ηζηνξηθήο ζεκαζίαο 3. Σν βαζηθφ πφξηζκα ηεο είλαη φηη - εθηφο απξνφπηνπ πνπ ζα άιιαδε ξηδηθά ηα ζεκεξηλά, παγθφζκηα δεδνκέλα - νη νηθνλνκίεο ησλ ηεζζάξσλ πξναλαθεξνκέλσλ ρσξψλ ζα αλαδεηρζνχλ ζηηο κεγαιχηεξεο ηνπ θφζκνπ κέρξη ην 2050. Απφ ηε κειέηε ηεο Goldman Sachs αμίδεη λα αλαθεξζνχλ κεξηθά αθφκε ζηνηρεία, κε ηα νπνία ζα απνθηήζνπκε κία θαιχηεξε εηθφλα γηα ηελ πξννπηηθή ησλ θξαηψλ, ηα νπνία ζην εμήο ζα νλνκάδνπκε BRIC. ε απηήλ ππάξρεη θαη αξρήλ ε παξαδνρή φηη ε Βξαδηιία, ε Ρσζία, ε Ηλδία θαη ε Κίλα βξίζθνληαη ζε ζηαζεξή πνξεία ελαγθαιηζκνχ ηνπ θαπηηαιηζηηθνχ ζπζηήκαηνο, αλ θαη θάζε πεξίπησζε έρεη ηηο ηδηαηηεξφηεηέο ηεο. Πάλησο, θνηλφ ραξαθηεξηζηηθφ ησλ ηεζζάξσλ είλαη φηη κεηά απφ ην ηέινο ηνπ Φπρξνχ Πνιέκνπ, άξρηζαλ λα πηνζεηνχλ θαη λα εθαξκφδνπλ κεζνδηθά, πξνγξάκκαηα ξηδηθψλ κεηαξξπζκίζεσλ, εληαζζφκελεο πιήξσο ζην πιαίζην ηεο παγθφζκηαο νηθνλνκίαο θαη φρη κφλνλ: απνηεινχλ πιένλ ζεκαληηθά γξαλάδηα ηεο, ησλ νπνίσλ ε φπνηα δπζιεηηνπξγία ζα είρε θαίξηεο επηπηψζεηο γηα απηήλ, ζπλνιηθά. 3 Dreaming with Bric s: The Path to 2050, Goldmann Sachs, (2003) Ηήςησ αμουήλ -Σμήμα ΟΕΤ- ΙΘ Εκπαιδευτική ειρά 6
Σα ζπκπεξάζκαηα, ηα νπνία αληινχληαη απφ ηα ζηνηρεία απηά είλαη εληππσζηαθά, αιιά θαη θξίζηκα γηα ηε ράξαμε πνιηηηθψλ απφ ηηο αλά ηνλ θφζκν εζληθέο θπβεξλήζεηο, έηζη ψζηε νη δηθέο ηνπο εζληθέο νηθνλνκίεο λα κελ «βηψζνπλ» βίαηα ηηο αλαπξνζαξκνγέο. Υαξαθηεξηζηηθή είλαη γηα παξάδεηγκα ε πξφβιεςε, φηη έσο ην 2025, ε Κίλα ζα απνηειέζεη ηε κεγαιχηεξε αγνξά απηνθηλήησλ ζηνλ θφζκν παξαγθσλίδνληαο απφ ηε ζέζε απηή ηηο ΖΠΑ αιιά θαη φηη κία δεθαεηία αξγφηεξα, νη ΖΠΑ ζα ππνβαζκηζζνχλ εθ λένπ, κε ηε δεχηεξε ζέζε λα θαηαιακβάλεηαη απφ ηελ Ηλδία. Άμην αλαθνξάο είλαη επίζεο ην γεγνλφο, φηη άηππα θαη επί κέξνπο, νη ρψξεο BRIC ζπλάπηνπλ θαηά θαηξνχο κεηαμχ ηνπο εκπνξηθέο ή νηθνλνκηθέο ζπκθσλίεο, πνπ απνδεηθλχνπλ δχν γεγνλφηα: πξψηνλ, φηη «αλαγλσξίδνληαη» κεηαμχ ηνπο, σο νη εθ ησλ πιένλ δπλακηθψλ νηθνλνκηψλ ζηνλ θφζκν, θαη δεχηεξνλ φηη δελ ζα δηζηάζνπλ λα αλαδεηήζνπλ κεηαμχ ηνπο ζπλεξγαζίεο, ζε φπνηνπο ηνκείο ζεσξήζνπλ φηη κπνξεί λα εμαζθαιίζνπλ ηα κέγηζηα νθέιε. Σα ηειεπηαία ρξφληα κάιηζηα, ν πξφεδξνο ηεο Ρσζίαο, Βιαληηκίξ Πνχηηλ, θέξεηαη λα είλαη εθείλνο, ν νπνίνο έρεη αλαιάβεη ηηο ζεκαληηθφηεξεο πξσηνβνπιίεο πξνο απηήλ ηελ θαηεχζπλζε, κε πιένλ ραξαθηεξηζηηθή ηε δεκηνπξγία ηνπ Οξγαληζκνχ πλεξγαζίαο ηεο αγθάεο, ζηελ νπνία κεηέρνπλ ε Ρσζία θαη ε Κίλα ελψ ε Ηλδία ζπγθαηαιέγεηαη ζηα ζπλεξγαδφκελα κέιε. Κίνα Aπφ ηηο ρψξεο BRIC, ε Κίλα είλαη εθείλε, ε νπνία εκθαλίδεη ηε ζεκαληηθφηεξε δπλακηθή πξνο ην παξφλ, απφ απφςεσο αλαπηπμηαθψλ ξπζκψλ αιιά θαη εθείλε, ε νπνία βξίζθεηαη πεξηζζφηεξν απφ νπνηαδήπνηε άιιε ζην ζηφραζηξν, αλαθνξηθά κε ην λφκηζκά ηεο, ηνπ νπνίνπ ε ζπλαιιαγκαηηθή ηζνηηκία ζεσξείηαη φηη Ηήςησ αμουήλ -Σμήμα ΟΕΤ- ΙΘ Εκπαιδευτική ειρά 7
«επηδνηεί» ηελ αληαγσληζηηθφηεηα ησλ πξντφλησλ ηεο ζηε δηεζλή αγνξά. Οη ξπζκνί αλάπηπμεο ηεο θηλεδηθήο νηθνλνκίαο δηακνξθψζεθαλ ην πξψην ηξίκελν θέηνο ζην θαπηφ, εηήζην πνζνζηφ ηνπ 11,1% 4 ελψ ν πιεζσξηζκφο, αλ θαη ηνπο ηειεπηαίνπο κήλεο δείρλεη λα αλαδσππξψλεηαη, πεξηνξίδεηαη πάλησο ζην 2,9% εηεζίσο. Οη αλαπηπμηαθνί ξπζκνί ηεο πνιππιεζέζηεξεο ρψξαο ηνπ θφζκνπ νθείινληαη θπξίσο ζηηο επελδχζεηο παγίσλ ζηνηρείσλ, γηα ηε ζπγθξάηεζε ησλ νπνίσλ ιακβάλνληαη κάιηζηα κέηξα, θαζψο θαη ζηελ εμαγσγηθή δξαζηεξηφηεηα. Με νλνκαζηηθή αμία ΑΔΠ 2,68 ηξηζ. δνιαξίσλ θαη κε ην ζηνηρείν απηφ αλαπξνζαξκνζκέλν σο πξνο ηελ ηζνηηκία ηεο αγνξαζηηθήο δχλακεο, ε θηλεδηθή νηθνλνκία είλαη αληηζηνίρσο ε 4ε θαη ε 2ε κεγαιχηεξε νηθνλνκία ζηνλ θφζκν ζήκεξα, ελψ απφ ηα ηέιε ηνπ 2006 θαηαηάζζεηαη πξψηε παγθνζκίσο απφ απφςεσο ζπλαιιαγκαηηθψλ απνζεκάησλ, έρνληαο παξαγθσλίζεη απφ ηε ζέζε απηή ηελ Ηαπσλία. Σν θηλεδηθφ λφκηζκα, ζπλδεδεκέλν απφ ην θαινθαίξη ηνπ 2005 κε έλα θαιάζη λνκηζκάησλ, ζην νπνίν θπξηαξρεί ην δνιάξην, επηδεηθλχεη αμηνζεκείσηε ζηαζεξφηεηα, ειεγρφκελν απφ ηηο αξκφδηεο θηλεδηθέο Αξρέο θαη απφ ηνπο ζπλαιιαγκαηηθνχο ειέγρνπο πνπ ζπλερίδνπλ λα ηζρχνπλ ζηε ρψξα, νη νπνίνη θαηαξγνχληαη πάλησο ζηαδηαθά θαη θαη επηινγήλ. Άμην αλαθνξάο είλαη πάλησο ην γεγνλφο φηη ε Λατθή Σξάπεδα ηεο Κίλαο ζπγθαηαιέγεηαη ζηνπο ζεκαληηθφηεξνπο επελδπηέο ζε νκφινγα ηνπ ακεξηθαληθνχ Γεκνζίνπ. 4 Οικονομική Καθημερινή, «το Κουαρτζτο τησ Παγκόςμιασ Ανάπτυξησ», 29 Απριλίου 2007 Ηήςησ αμουήλ -Σμήμα ΟΕΤ- ΙΘ Εκπαιδευτική ειρά 8
Ινδία Ζ ηλδηθή νηθνλνκία είλαη ε 10ε κεγαιχηεξε ζηνλ θφζκν, κε ην νλνκαζηηθφ ΑΔΠ ηεο λα θζάλεη ζηα ηέιε ηνπ 2006 ζηα 930 δηζ. δνιάξηα θαη ηελ πξνζαξκνζκέλε αγνξαζηηθή δχλακή ηεο λα ηελ θέξεη ζηελ 4ε ζέζε αληηζηνίρσο. Οη ξπζκνί αλάπηπμεο ηεο νηθνλνκίαο 5 ηεο αλήιζαλ ην ηειεπηαίν ηξίκελν ηνπ 2006 ζην 9,2% θαη ν εηήζηνο πιεζσξηζκφο ζην 5,3%. Σν κέγεζνο ηεο νηθνλνκίαο ησλ Ηλδηψλ αλακέλεηαη λα θζάζεη έσο ην 2025 ζην 60% ηεο νηθνλνκίαο ησλ ΖΠΑ, ελψ απφ ην 2035 θαη κεηά ε επίδξαζή ηεο ζηελ παγθφζκηα νηθνλνκία ζα είλαη ηζρπξφηεξε εθείλεο θαη ησλ έμη κεγαιχηεξσλ νηθνλνκηψλ - κειψλ ηεο Δπξσπατθήο Δλσζεο. Ζ Ηλδία αληαγσλίδεηαη πξνο ην παξφλ ηελ Ηαπσλία γηα ηελ ηξίηε ζέζε ζηελ παγθφζκηα θαηάηαμε απφ πιεπξάο πξνζαξκνζκέλεο αγνξαζηηθήο δχλακεο. Μειέηεο αλαθέξνπλ φηη ε Ηλδία έρεη ηηο κεγαιχηεξεο πηζαλφηεηεο λα αλαπηπρζεί ηα επφκελα 30 ρξφληα κε πςειφηεξνπο ξπζκνχο απφ νπνηαδήπνηε άιιε νηθνλνκία ηεο νκάδαο BRIC, πξννπηηθή, ε νπνία ζπλδπάδεηαη κε ην γεγνλφο φηη ε κείσζε ηνπ πιεζπζκνχ ηεο πνπ βξίζθεηαη ζε παξαγσγηθή ειηθία, ζα αξρίζεη λα επέξρεηαη πηφ αξγά απ φηη ζηηο ππφινηπεο ρψξεο ηεο νκάδαο απηήο. Tα ζπλαιιαγκαηηθά απνζέκαηα ηεο Ηλδίαο απμήζεθαλ ην 2006 θαηά 47,6 δηζ. δνιάξηα, ζηα 199,2 δηζ. ηα κέζα Απξηιίνπ, ε αμία ηνπο έθζαλε ζηα 203,1 δηζ. δνιάξηα. Ζ ξνππία, ην ηλδηθφ λφκηζκα ραξαθηεξίδεηαη ην ηειεπηαίν δηάζηεκα απφ αλνδηθέο ηάζεηο έλαληη ηνπ δνιαξίνπ ΖΠΑ θαη απφ πησηηθέο έλαληη ηνπ επξχηεξα, νινέλα θαη ηζρπξφηεξνπ επξψ 5 Οικονομική Καθημερινή, «το Κουαρτζτο τησ Παγκόςμιασ Ανάπτυξησ», 29 Απριλίου 2007 Ηήςησ αμουήλ -Σμήμα ΟΕΤ- ΙΘ Εκπαιδευτική ειρά 9
Ρωζία Aπφ ηελ ηειεπηαία νηθνλνκηθή θξίζε πνπ αληηκεηψπηζε ε Ρσζία, ην 1998, θαη έσο ην 2006, ε ρψξα, ηελ νπνία δηνηθεί απφ ην 1999 ν Βιαληηκίξ Πνχηηλ, παξνπζηάδεη κέζνπο εηήζηνπο ξπζκνχο αλάπηπμεο ηεο ηάμεσο ηνπ 6,7%. Σελ ηειεπηαία πεληαεηία κάιηζηα, νη επελδχζεηο παγίσλ θεθαιαίσλ απμάλνληαη κε κέζνπο εηήζηνπο ξπζκνχο πνπ θζάλνπλ ην 10% ελψ ην πξαγκαηηθφ πξνζσπηθφ εηζφδεκα ζεκεηψλεη κέζε εηήζηα δηεχξπλζε άλσ ηνπ 12%. Σν 2006 ην ξσζηθφ ΑΔΠ δηεπξχλζεθε θαηά 6,6% θαη ν πιεζσξηζκφο δηαηεξήζεθε κνλνςήθηνο γηα πξψηε θνξά ηελ ηειεπηαία δεθαεηία. Σν 2006 ζα πξέπεη λα θαηαγξαθεί σο έηνο ζηαζκφο ζηελ ηζηνξία ηεο Ρσζίαο. Αθνχ πξνεμφθιεζε ην εμσηεξηθφ ρξένο πνπ ηεο αληηζηνηρνχζε κεηά απφ ηε δηάζπαζε ηεο νβηεηηθήο Δλσζεο 6, θαηέζηε εκθαλήο ε πξνζπάζεηα ηεο θπβέξλεζεο ηεο Μφζραο λα «αλαζπληάμεη» ηηο ελεξγεηαθέο δπλάκεηο ηεο ρψξαο θαη καδί θαη λα ζέζεη λένπο θαλφλεο ζηελ παγθφζκηα αγνξά ελέξγεηαο. Σν 2006 κέλεη ζηελ ηζηνξία σο ε ρξνληά πνπ ε Ρσζία αλέθηεζε ην ρακέλν θχξνο ηεο ζηε δηεζλή πνιηηηθή ζθελή, ελψ έγηλε παγθνζκίσο αηζζεηή ε εμέιημή ηεο ζε κία ρψξα κε δηαζέζηκε ξεπζηφηεηα θαη επελδπηηθέο νξέμεηο. Με ην δεκφζην ρξένο ηεο λα αληηζηνηρεί ην 2006 κφιηο ζην 8% ηνπ ΑΔΠ ηεο θαη κε ηα ζπλαιιαγκαηηθά απνζέκαηα ηεο λα αλέξρνληαη πιένλ ζηα επίπεδα ξεθφξ ησλ ζρεδφλ 226 δηζεθαηνκκπξίσλ δνιαξίσλ, ε Ρσζία ησλ πεηξνδνιαξίσλ ζα πξνζειθχζεη ζην άκεζν κέιινλ ην ελδηαθέξνλ ησλ δηεζλψλ ρξεκαηηζηεξηαθψλ 6 Πηγή: Γραφείο ΟΕΤ Ρωςίασ Ηήςησ αμουήλ -Σμήμα ΟΕΤ- ΙΘ Εκπαιδευτική ειρά 10
αγνξψλ, φπνπ ζθνπεχεη λα δηνρεηεχζεη κεγάια θεθάιαηα. Ο πξφεδξνο Πνχηηλ, πξηλ ιήμεη ε ζεηεία ηνπ, ζθνπεχεη επίζεο λα δξνκνινγήζεη κεγάιεο επελδχζεηο ζην εζσηεξηθφ ηεο ρψξαο, κε ζηφρν ηελ βειηίσζε ηνπ βηνηηθνχ επηπέδνπ ησλ πνιηηψλ. ε απηέο ζπγθαηαιέγνληαη κεγάια έξγα αιιά θαη κηθξφηεξα, φπσο είλαη ε αλέγεξζε θαηνηθηψλ. ε φηη αθνξά ζην ξνχβιη, έρνληαο μεπεξάζεη ηελ θξίζε ηνπ 1998, απνηειεί πιένλ έλα νινέλα θαη ηζρπξφηεξν λφκηζκα. Βραζιλία Ζ Βξαδηιία ραξαθηεξίδεηαη ηηο ηειεπηαίεο δεθαεηίεο σο ε ρψξα ηνπ κέιινληνο, θαζψο ζεσξείην αλέθαζελ φηη έρεη ηε δπλαηφηεηα λα αλαδεηρζεί ζε νηθνλνκηθή ππεξδχλακε θαη φρη κφλνλ πεξηθεξεηαθή. Χζηφζν, νη αλαπηπμηαθνί ξπζκνί ηεο ππνιείπνληαη ζεκαληηθά εθείλσλ ησλ ππνινίπσλ θξαηψλ ηεο BRIC φπσο θαη άιισλ ρσξψλ ηεο Λαηηληθήο Ακεξηθήο. Ζ νηθνλνκία ηεο θαηαηάζζεηαη 9ε παγθνζκίσο απφ απφςεσο ηζνηηκίαο αγνξαζηηθήο δχλακεο ελψ ηα ηειεπηαία 4 ρξφληα ράλεη ζηαζεξά έδαθνο φζνλ αθνξά ζηελ αμηνιφγεζε ηεο αληαγσληζηηθφηεηάο ηεο. Έρνληαο μεπεξάζεη πάλησο ηε βαζεηά θξίζε ζηαζηκνπιεζσξηζκνχ ηεο δεθαεηίαο ηνπ 80, ε ρψξα γίλεηαη νινέλα θαη πην εμσζηξεθήο θαη δελ είλαη ηπραίν ην γεγνλφο φηη ην ηειεπηαίν δηάζηεκα ζπλάπηεη ζεκαληηθέο νηθνλνκηθέο ζπλεξγαζίεο, ζπκπεξηιακβαλνκέλεο κίαο κε ηελ Κίλα πνπ αθνξά ζηα αγξνηηθά πξντφληα. Ζ νηθνλνκία ηεο Βξαδηιίαο αλαπηχρζεθε ην 2006 κε ξπζκνχο ηεο ηάμεσο ηνπ 3,7% θαη ν πιεζσξηζκφο αλήιζε ζην 3,2%. Φέηνο, νη αλαπηπμηαθνί ξπζκνί ηεο αλακέλεηαη λα θπκαλζνχλ αλάκεζα ζην 3,5% θαη ην 4,5% θαη ν πιεζσξηζκφο λα ειεγρζεί γχξσ απφ Ηήςησ αμουήλ -Σμήμα ΟΕΤ- ΙΘ Εκπαιδευτική ειρά 11
ηα επίπεδα ηνπ 4%. Βαζηθφ πξφβιεκα γηα ηελ νηθνλνκία ηεο ρψξαο απνηεινχλ ηα πςειά επηηφθηα, ηα νπνία θπκαίλνληαη ζρεδφλ ζην 12%. Σα ζπλαιιαγκαηηθά απνζέκαηα ηεο αλέξρνληαη ζηα 110 δηζ. δνιάξηα θαη ην ξεάι εληζρχεηαη πιένλ ζεκαληηθά έλαληη ηνπ δνιαξίνπ ΖΠΑ, αλεξρφκελν πιένλ ζηα πςειφηεξα επίπεδα ησλ ηειεπηαίσλ έμη εηψλ. Χζηφζν, ε θπβέξλεζε Λνχια έρεη ζεκαληηθφ έξγν λα πξνσζήζεη ζην κέησπν ηεο νηθνλνκίαο ελψ απφ ηηο ηέζζεξεηο ρψξεο ηεο BRIC, ε Βξαδηιία ζεσξείηαη φηη έρεη ηηο κηθξφηεξεο πηζαλφηεηεο λα αλαδεηρζεί ζε νηθνλνκηθή ππεξδχλακε 7. ηηο ζεκαληηθέο απνηπρίεο ηεο Βξαδηιίαο ζπγθαηαιέγεηαη ην έιιεηκκα πξνζηηζέκελεο αμίαο ζηα πξντφληα ηεο, παξφηη δηαζέηεη κεγάιν νξπθηφ πινχην. Ζ εξγαζία απηή αλαπηχζζεηαη ζε ηρία θεθάιαηα. ην πρώηο γίλεηαη εθηελήο αλαθνξά ζηε κειέηε ηεο Goldmann Sachs θαζψο θαη ζε άιιεο πνπ θαηά θαηξνχο άιινη επελδπηηθνί νίθνη έρνπλ παξνπζηάζεη, ζρεηηθά κε ηηο πξννπηηθέο θαη ηα πξνβιήκαηα πνπ ηα BRIC s ζα ζπλαληήζνπλ ζηελ αλαπηπμηαθή ηνπο πνξεία. ην δεύηερο θεθάιαην παξνπζηάδνληαη νη ζεκεξηλέο εκπνξηθέο ζρέζεηο ηεο Διιάδαο κε θάζε κηα απφ ηηο ρψξεο απηέο θαη παξαηίζεληαη νξηζκέλα ρξήζηκα ζηνηρεία. ην ηρίηο θεθάιαην παξνπζηάδνληαη νξηζκέλεο επηρεηξεκαηηθέο πξαθηηθέο θαη ζπκβνπιέο γηα ηελ επηηπρή δξαζηεξηνπνίεζε ησλ ειιεληθψλ επηρεηξήζεσλ ζηηο αγνξέο απηέο. Κιείλνληαο, ζα ήζεια λα επραξηζηήζσ ηνλ θχξην Η. Κξηηζσηάθη γηα ηελ πνιχηηκε θαζνδήγεζε ηνπ θαζ φιε ηε δηάξθεηα ηεο ζπγγξαθήο απηήο ηεο εξγαζίαο. 7 Make or Break: A survey of Brazil, The Economist, (22.2.2003) Ηήςησ αμουήλ -Σμήμα ΟΕΤ- ΙΘ Εκπαιδευτική ειρά 12
ΚΔΦΑΛΑΙΟ ΠΡΧΣΟ BRIC s: Αλαπηπμηαθέο πξννπηηθέο θαη εθηηκήζεηο Ζ παγθφζκηα νηθνλνκία έρεη αιιάμεη πνιχ θαηά ηε δηάξθεηα ησλ πξνεγνχκελσλ 50 εηψλ. Καηά ηε δηάξθεηα ησλ επφκελσλ πελήληα εηψλ, νη αιιαγέο ζα κπνξνχζαλ λα είλαη ηνπιάρηζηνλ εμίζνπ δξακαηηθέο. Καηά ηε δηάξθεηα ησλ επφκελσλ κεξηθψλ δεθαεηηψλ, ε αλάπηπμε πνπ ζα έρεη σο εζηία ηηο κεγάιεο αλαπηπζζφκελεο ρψξεο, ηδηαίηεξα ηηο ρψξεο BRICs (Βξαδηιία, Ρσζία, Ηλδία θαη Κίλα) ζα κπνξνχζε λα γίλεη κηα πνιχ κεγαιχηεξε δχλακε ζηελ παγθφζκηα νηθνλνκία απφ φηη είλαη ηψξα 8 -θαη ζε θάζε πεξίπησζε πνιχ κεγαιχηεξε απφ φηη πνιινί επελδπηέο αλακέλνπλ απηήλ ηελ πεξίνδν-. Δάλ νη εμειίμεηο πξνρσξήζνπλ ζχκθσλα κε ηηο εθηηκήζεηο ησλ αλαιπηψλ, νη BRICs ζα κπνξνχζαλ λα γίλνπ κηα πνιχ ζεκαληηθή πεγή ελίζρπζεο ηεο παγθφζκηαο παξαγσγήο θαη θαηαλάισζεο ζην φρη πνιχ απψηεξν κέιινλ. Ζ νηθνλνκία ηεο Ηλδίαο, παξαδείγκαηνο ράξηλ, ζα κπνξνχζε λα είλαη κεγαιχηεξε απφ ηεο Ηαπσλίαο κέρξη ην 2032, θαη ηεο Κίλαο κεγαιχηεξεο απφ ηηο ΖΠΑ κέρξη ην 2041 (θαη κεγαιχηεξεο απφ νπνηαδήπνηε άιιε ήδε απφ ην 2016). Οη νηθνλνκίεο BRICs ζπλνιηθά ζα κπνξνχζαλ λα είλαη κεγαιχηεξεο απφ ηηο νηθνλνκίεο ησλ ζεκεξηλψλ G6 ήδε απφ ην 2039. Οη εθηηκήζεηο πνπ παξαηίζεληαη εδψ είλαη αηζηφδνμεο, ππφ ηελ έλλνηα φηη ππνζέηνπλ ηελ εχινγα επηηπρή αλάπηπμε. Αιιά είλαη νηθνλνκηθά ινγηθέο θαη εζσηεξηθά ζπλεπείο. Τπάξρεη κηα θαιή πηζαλφηεηα φηη νη πνιηηηθέο θαη νηθνλνκηθέο πξνηεξαηφηεηεο πνπ πξνυπνζέηνπλ θαη ζπληείλνπλ ζηελ ηαρχξξπζκε αλάπηπμε ζε κηα 8 Dreaming with Brics: the path to 2050, Goldman Sachs, 2003 Ηήςησ αμουήλ -Σμήμα ΟΕΤ- ΙΘ Εκπαιδευτική ειρά 13
ή κηα άιιε νηθνλνκία απφ ηηο πξναλαθεξζείζεο δελ ζα ηθαλνπνηεζνχλ 9 θαη ζπλεπψο νη ζηφρνη δελ ζα θαηαζηνχλ εθηθηνί. Δάλ νη BRICs αθνινπζήζνπλ ηηο πγηείο πνιηηηθέο, εληνχηνηο, ν θφζκνο πνπ πξνβιέπνπκε εδψ κπνξεί λα απνδεηρζεί κηα πξαγκαηηθφηεηα, φρη κφλν έλα φλεηξν. Οη εθηηκήζεηο δελ αθήλνπλ θακία ακθηβνιία φηη ε πξφνδνο ησλ BRICs ζα είλαη θξίζηκε γηα ην πψο ε παγθφζκηα νηθνλνκία εμειίζζεηαη. Δάλ απηέο νη νηθνλνκίεο κπνξνχλ λα εθπιεξψζνπλ ηηο παγθφζκηεο πξνζδνθίεο ζρεηηθά κε ηελ αλάπηπμε ηνπο, ζα κπνξνχζαλ λα γίλνπλ κηα θπξίαξρε δχλακε ζηελ παξαγσγή θαη ηελ αχμεζε ησλ δεκνζίσλ εμφδσλ (θιεηδί γηα ηελ παγθφζκηα αλάπηπμε) θαηά ηε δηάξθεηα ησλ επφκελσλ δεθαεηηψλ. ε ιηγφηεξν απφ 40 έηε, νη νηθνλνκίεο BRICs ζα κπνξνχζαλ καδί λα είλαη καδί κεγαιχηεξεο απφ ηηο G6 ζε φξνπο δνιαξίνπ ΖΠΑ. Μέρξη ην 2025 ζα κπνξνχζαλ λα ππεξθαιχςνπλ ήδε ην κηζφ κέγεζνο ησλ G6. Δίλαη ραξαθηεξηζηηθφ φηη ζήκεξα αμίδνπλ πεξίπνπ 15%. Ζ Κίλα ζα κπνξνχζε λα πξνζπεξάζεη ηε Γεξκαλία ζηα επφκελα ηξία έηε, ηελ Ηαπσλία κέρξη ην 2015 θαη ηηο ΖΠΑ ήδε απφ ην 2039. Ζ νηθνλνκία ηεο Ηλδίαο κπνξεί λα ηηο μεπεξάζεη φιεο εθηφο απφ ηηο ΖΠΑ θαη ηελ Κίλα ζε 30 έηε. Απφ ηηο ζεκεξηλέο G6 (ΖΠΑ, Ηαπσλία, Γεξκαλία, Γαιιία, Ηηαιία, Βξεηαλία) κφλν νη ΖΠΑ θαη ε Ηαπσλία κπνξεί λα είλαη κεηαμχ ησλ έμη κεγαιχηεξσλ νηθνλνκηψλ (ζε φξνπο δνιαξίνπ ΖΠΑ) ην 2050. είλαη Δηζνδήκαηα θαη Γεκνγξαθηθά ζηνηρεία Παξά ηνπο θαηαηγηζηηθνχο ξπζκνχο αλάπηπμεο, νη πνιίηεο ησλ ρσξψλ BRIC πηζαλφ λα είλαη θησρφηεξoη θαηά κέζνλ φξν απφ ηνπο πνιίηεο ζηηο G6 νηθνλνκίεο to 2050, Ζ Ρσζία απνηειεί εμαίξεζε, θαηνξζψλνληαο νπζηαζηηθά λα πξνθζάζεη ην θησρφηεξν κέινο ησλ G6 απφ ηελ άπνςε ηνπ εηζνδήκαηνο θαηά θεθαιήλ πξηλ 2050. Σν θαηά θεθαιήλ εηζφδεκα ηεο Κίλαο εθηηκάηαη φηη ζα κπνξνχζε λα είλαη παξφκνην κε απηφ πνπ νη αλαπηπγκέλεο νηθνλνκίεο απνιακβάλνπλ ηψξα (πεξίπνπ USS30,000 θαηά θεθαιήλ). ηηο ΖΠΑ, ην εηζφδεκα θαηά θεθαιήλ κέρξη ην 2050 ζα κπνξνχζε λα θζάζεη θαηά πξνζέγγηζε ηηο $80,000. 9 How Solid Are The Bric s?, Goldmann Sachs, 2005 Ηήςησ αμουήλ -Σμήμα ΟΕΤ- ΙΘ Εκπαιδευτική ειρά 14
Ζ κεηαβνιή ηνπ πιεζπζκνχ δηαδξακαηίδεη έλαλ ζεκαληηθφ ξφιν γηα ηνλ ηξφπν πνπ ν θφζκνο ζα αιιάμεη. Αθφκε θαη κέζα ζηα BRICs, νη δεκνγξαθηθέο επηδξάζεηο πνηθίιινπλ πνιχ. Ζ πηψζε ζηνλ αξηζκφ ηνπ ελεξγνχ πιεζπζκφ πξνβιέπεηαη γεληθά λα ιάβεη ρψξα αξγφηεξα απ'φ,ηη ζηηο αλαπηπγκέλεο νηθνλνκίεο, αιιά ζα είλαη πην απφηνκε ζηε Ρσζία θαη ηελ Κίλα απφ φηη ζηελ Ηλδία θαη ηε Βξαδηιία. Ήδε απφ ην 2009, ε εηήζηα αχμεζε ζηα δεκφζηα έμνδα ζε φξνπο δνιαξίνπ ΖΠΑ απφ ηα BRICs κπνξεί λα είλαη κεγαιχηεξε απφ απηή ησλ G6. Μέρξη ην 2025 ε εηήζηα αχμεζε ζηα δεκφζηα έμνδα ζα κπνξνχζε λα είλαη δχν θνξέο απηή ησλ G6, θαη ηέζζεξηο θνξέο πςειφηεξε κέρξη ην 2050. Οη ζπλαιιαγκαηηθέο ηζνηηκίεο Οη κεηαβνιέο ζηε ζπλαιιαγκαηηθή ηζνηηκία ηνπ εγρψξηνπ λνκίζκαηνο ζα κπνξνχζε λα ζπλεηζθέξεη ζεκαληηθά ζηελ άλνδν ηνπ ΑΔΠ ζηα BRICs. Πεξίπνπ 1/3 ηεο αχμεζεο ηνπ ΑΔΠ θαηά ηε δηάξθεηα ηεο πεξηφδνπ κπνξεί λα πξνέιζεη απφ ηα αλαηηκψκελα λνκίζκαηα θαη ηα άιια 2/3 απφ ηελ πξαγκαηηθή κεγέζπλζε ηεο νηθνλνκίαο. Οη πξαγκαηηθέο ζπλαιιαγκαηηθέο ηζνηηκίεο ησλ BRICs' ζα κπνξνχζαλ λα αλαηηκεζνχλ κέρξη θαη 300% 10 θαηά ηε δηάξθεηα ησλ επφκελσλ 50 εηψλ (έλαο κέζνο φξνο 2,5% εηεζίσο). Σν λφκηζκα ηεο Κίλαο ζα κπνξνχζε λα δηπιαζηαζηεί ζε αμία ζε δέθα έηε εάλ ε αχμεζε ζπλερηζζεί θαη ε ζπλαιιαγκαηηθή ηζνηηκία επηηξαπεί λα κεηαβάιιεηαη ειεχζεξα. Οη πξνβιέςεηο απηέο κπνξεί λα θαίλνληαη δξακαηηθέο, αιιά ζε κία πεξίνδν κεξηθψλ δεθαεηηψλ, ε παγθφζκηα νηθνλνκία κπνξεί λα αιιάμεη πνιχ. Μηα καηηά ζην παξειζφλ, 30 ή 50 έηε πίζσ δείρλεη ηνπ ιφγνπ ην αιεζέο. Πελήληα έηε πξηλ, ε Ηαπσλία θαη ε Γεξκαλία αγσλίδνληαλ λα αλαθάκςνπλ απφ ηα δεηλά ηνπ πνιέκνπ. Σξηάληα έηε πξηλ, ε Κνξέα άξρηδε αθξηβψο λα αλαδχεηαη απφ ηε ζέζε ηεο σο ρακεινχ εηζνδήκαηνο έζλνο. Καη αθφκε θαη θαηά ηε δηάξθεηα ηεο ηειεπηαίαο δεθαεηίαο, ε ζεκαζία ηεο Κίλαο ζηελ παγθφζκηα νηθνλνκία έρεη απμεζεί αηζζεηά. Ζ ηζηνξία επίζεο θαηαδεηθλχεη φηη νπνηνδήπνηε είδνο καθξνπξφζεζκεο πξνβνιήο ππφθεηηαη ζε έληνλε αβεβαηφηεηα θαη ζθεπηηθηζκφ. Όζν πην κπξνζηά ζην κέιινλ θνηηάκε, ηφζν 10 Dreaming with Brics: the path to 2050, Goldman Sachs, 2003 Ηήςησ αμουήλ -Σμήμα ΟΕΤ- ΙΘ Εκπαιδευτική ειρά 15
πην αβέβαηα ηα πξάγκαηα γίλνληαη. Οη πξνβιέςεηο φηη ε ΔΓ (ή ε Ηαπσλία) ζα πξνζπεξλνχζαλ ηηο ΖΠΑ σο θπξίαξρε νηθνλνκηθή δχλακε απνδείρζεθαλ πέξα γηα πέξα ιαλζαζκέλεο. Πάλσ απφ 80% ηεο αμίαο ησλ παγθφζκησλ θεθαιαηαγνξψλ βαζίδεηαη ζε έζνδα πνπ αλακέλεηαη λα έιζνπλ 10 έηε καθξηά. Ζ αλάπηπμε ησλ ζηξαηεγηθψλ γηα λα βξίζθεζαη (σο ρψξα) ζην πξνζθήλην ηεο παγθφζκηαο αλάπηπμεο κπνξεί λα πάξεη αξθεηά έηε θαη λα απαηηήζεη ζεκαληηθφ πξνγξακκαηηζκφ. Ζ θαιχηεξε επηινγή είλαη λα παξαζρεζεί έλα ινγηθφ πιαίζην, βαζηζκέλν ζε ζηαζεξέο θαη ζαθείο ππνζέζεηο. Καζψο νη αλαπηπζζφκελεο ρψξεο βειηηψλνπλ ηα κεγέζε ηνπο έρνπλ ηε δπλαηφηεηα λα ζέζνπλ αθφκε πην κεγαιεπήβνινπο ζηφρνπο ζε ζρέζε κε ηηο αλεπηπγκέλεο νηθνλνκίεο. Απηή ε δπλαηφηεηα πξνέξρεηαη απφ δχν πεγέο. Ζ πξψηε είλαη φηη αλαπηπζζφκελεο νηθνλνκίεο έρνπλ ιηγφηεξν θεθάιαην (αλά εξγαδφκελν) απφ ηηο αλαπηπγκέλεο νηθνλνκίεο. Οη απνδφζεηο θεθαιαίνπ (returnon-capital) είλαη πςειφηεξεο θαη έλα δεδνκέλν πνζνζηφ επέλδπζεο νδεγεί ζε κεγαιχηεξε αχμεζε ηνπ κεηνρηθνχ θεθαιαίνπ. Ζ δεχηεξε είλαη φηη νη αλαπηπζζφκελεο ρψξεο είλαη ζε ζέζε λα ρξεζηκνπνηήζνπλ ηηο ηερλνινγίεο δηαζέζηκεο ζηηο αλαπηπγκέλεο ρψξεο πξνθεηκέλνπ λα πξνθζάζνπλ ηηο αλαπηπγκέλεο ηερληθέο ησλ ρσξψλ απηψλ. Γεδνκέλνπ φηη νη ρψξεο αλαπηχζζνληαη, απηέο νη δπλάκεηο εμαζζελίδνπλ θαη ηα πνζνζηά αχμεζεο ηείλνπλ λα επηβξαδπλζνχλ πξνο ηα επίπεδα ησλ αλεπηπγκέλσλ ρσξψλ. ηελ Ηαπσλία θαη ηε Γεξκαλία, ε ηαρεία αλάπηπμε ηεο δεθαεηίαο ηνπ '60 θαη ηεο δεθαεηίαο ηνπ '70 αθνινπζήζεθε απφ ηε κεηξηφηεξε αχμεζε ηεο δεθαεηίαο ηνπ '80 θαη ηεο δεθαεηίαο ηνπ '90. Γηα παξάδεηγκα, ππνζέηνληαο φηη ε αχμεζε ηνπ ΑΔΠ ηεο Κίλαο ζα ζπλερίδεη λα απμάλεηαη κε ξπζκφ 8% εηεζίσο θαηά ηε δηάξθεηα ησλ επφκελσλ ηξηψλ δεθαεηηψλ ζα νδεγνχζε ζηελ πξφβιεςε φηη ε νηθνλνκία ηεο Κίλαο ζα ήηαλ ηξεηο θνξέο κεγαιχηεξε απφ ηηο ΖΠΑ κέρξη ην 2030 ζε φξνπο δνιαξίνπ ΖΠΑ θαη 25 θνξέο κεγαιχηεξε ην 2050. Ηήςησ αμουήλ -Σμήμα ΟΕΤ- ΙΘ Εκπαιδευτική ειρά 16
χληνκα ζηνηρεία αλά ρψξα Βξαδηιία Καηά ηε δηάξθεηα ησλ επφκελσλ 50 εηψλ, ην ΑΔΠ ηεο Βξαδηιίαο ζα απμεζεί θαηά 3,6% θαηά κέζν φξν. Ζ νηθνλνκία ηεο Βξαδηιίαο πξνζπεξλά ηελ Ηηαιία κέρξη ην 2025, ηε Γαιιία κέρξη ην 2031 ηε Βξεηαλία θαη ηε Γεξκαλία ην 2036. Κίλα Σν πνζνζηφ αχμεζεο ηνπ ΑΔΠ 11 ηεο Κίλαο κεηψλεηαη ζε 5% ην 2020 απφ ην πνζνζηφ αχμεζεο 12% πνπ πξνβιέπεηαη γηα θέηνο. Απφ ηα κέζα ηνπ 2040, ε αχμεζε επηβξαδχλεηαη ζε πεξίπνπ 3,5%, Αθφκα θη έηζη, ηα πςειά πνζνζηά επέλδπζεο, ην κεγάιν εξγαηηθφ δπλακηθφ θαη κηα ζηαζεξή ζχγθιηζε ζα ζήκαηλαλ φηη ε Κίλα γίλεηαη ε κεγαιχηεξε παγθνζκίσο νηθνλνκία ήδε απφ ην 2041. Ηλδία Δλψ ε αχμεζε ηνπ ΑΔΠ ησλ G6, ηεο Βξαδηιίαο, ηεο Ρσζίαο θαη ηεο Κίλαο αλακέλεηαη λα επηβξαδπλζεί ζεκαληηθά θαηά ηε δηάξθεηα ησλ επφκελσλ 50 εηψλ, ην πνζνζηφ αχμεζεο ηνπ ΑΔΠ ηεο Ηλδίαο παξακέλεη επάλσ απφ 5% θαζ' φιε ηε δηάξθεηα ηεο πεξηφδνπ. Σν ΑΔΠ ηεο Ηλδίαο ζα μεπεξάζεη απηφ ηεο Ηαπσλίαο κέρξη ην 2032. Με ην κφλν πιεζπζκφ απφ ηα BRICS πνπ ζπλερίδεη λα απμάλεηαη θαζ' φιε ηε δηάξθεηα ησλ επφκελσλ 50 εηψλ, ζηελ Ηλδία παξνπζηάδεηαη ε δπλαηφηεηα λα απμεζεί ην θαηά θεθαιήλ εηζφδεκα ζε φξνπο δνιαξίνπ ΖΠΑ ην 2050 35 θνξέο πάλσ απφ ηα ηξέρνληα επίπεδα. Παξά ηελ αχμεζε απηή, ην θαηά θεθαιήλ εηζφδεκα ηεο Ηλδίαο ζα είλαη ζεκαληηθά ρακειφηεξν απφ νπνηαζδήπνηε απφ ηηο ρψξεο πνπ εμεηάδνπκε. Ρσζία Οη πξννπηηθέο βειηίσζεο ησλ νηθνλνκηθψλ κεγεζψλ ηεο Ρσζίαο εκπνδίδνληαη απφ έλα ζηαζεξά ζπξξηθλνχκελν πιεζπζκφ (κηα ππφζεζε πνπ κπνξεί λα είλαη πάξα πνιχ αξλεηηθή). Αιιά ε ηζρπξή παξαγσγηθφηεηα νδεγεί ζηε βειηίσζε ησλ πνζνζηψλ π ζχγθιηζεο πξνο φθεινο ηεο Ρσζίαο, θαη κέρξη ην 2050, ην ΑΔΠ ηεο ρψξαο (θαηά 11 Dreaming with Brics: the path to 2050, Goldman Sachs, 2003 Ηήςησ αμουήλ -Σμήμα ΟΕΤ- ΙΘ Εκπαιδευτική ειρά 17
θεθαιήλ) είλαη θαηά πνιχ ην πςειφηεξν ζηελ νκάδα ησλ BRIC s, θαη ζπγθξίζηκν κε απηφ ησλ ρσξψλ G6. Ζ νηθνλνκία ηεο Ρσζίαο πξνζπεξλά ηελ Ηηαιία ην 2018, ηε Γαιιία ην 2024, ηε Βξεηαλία ην 2027 θαη ηε Γεξκαλία ην 2028. Γηαζθαιίδνληαο ηνπο φξνπο γηα ηελ αλάπηπμε απηή, έκθαζε δίλεηαη ζε έλα θξίζηκν ζεκείν. Πξνθεηκέλνπ νη παξαδνρέο απηέο λα κεηνπζησζνχλ ζε πξάμε, είλαη ζεκαληηθφ ηα BRICs λα παξακείλνπλ ζε κηα ζηαζεξή δηαδξνκή αλάπηπμεο, δηαζθαιίδνληαο ηνπο φξνπο πνπ ζα επηηξέςνπλ λα ζπκβεί απηφ. Απηφ αλακθίβνια είλαη εμαηξεηηθά δχζθνιν, θαη είλαη ν θχξηνο ιφγνο γηα ηνλ νπνίν ππάξρεη κηα θαιή πηζαλφηεηα νη εθηηκήζεηο απηέο λα κελ επηβεβαησζνχλ. Απφ ηα BRICs, ε Βξαδηιία έρεη ηηο πεξηζζφηεξεο πηζαλφηεηεο λα κελ κεηνπζηψζεη ζε πξάμε ηηο αλαπηπμηαθέο πξννπηηθέο ηεο. Σα θχξηα ζηνηρεία πνπ πξέπεη λα εμαζθαιίδνληαη πξνθεηκέλνπ ηα BRIC s λα κελ παξεθθιίλνπλ ηνπ ζηφρνπ ηνπο θαη λα δηαηεξνχληαη επί καθξφζελ ζε κηα αλαπηπμηαθή πνξεία είλαη: ππόβαζξν ύγρξνλεο καθξννηθνλνκηθέο πνιηηηθέο θαη έλα ζηαζεξό καθξννηθνλνκηθό Ο ρακειφο πιεζσξηζκφο, ε ελζαξξπληηθή θπβεξλεηηθή πνιηηηθή, ηα δεκφζηα νηθνλνκηθά ζε ηάμε θαη κηα θαιά ξπζκηζκέλε ζπλαιιαγκαηηθή ηζνηηκία απνηεινχλ επλντθέο πξνο ηελ αλάπηπμε ξπζκίζεηο. Κάζε έλα απφ ηα BRICs πέξαζε πεξηφδνπο καθξννηθνλνκηθήο αζηάζεηαο ηηο ηειεπηαίεο δεθαεηίεο θαη νξηζκέλα αληηκεησπίδνπλ ζεκαληηθέο καθξννηθνλνκηθέο πξνθιήζεηο αθφκα 12. Ζ Βξαδηιία παξαδείγκαηνο ράξηλ πάζρεη πνιχ απφ ηελ θαθή θαηάζηαζε ησλ δεκφζησλ νηθνλνκηθψλ θαη ηνπ βαξχηαηνπ μέλνπ δαλεηζκνχ πνπ απηή επέθεξε. ηαζεξά θαη ηζρπξά πνιηηηθά όξγαλα Ζ πνιηηηθέο αβεβαηφηεηα θαη ε αζηάζεηα απνζαξξχλνπλ ηελ επέλδπζε θαη βιάπηνπλ ηελ αλάπηπμε. Κάζε έλα απφ ηα BRICs είλαη πηζαλφ λα αληηκεησπίζεη ηδηαίηεξεο (θαη δηαθνξεηηθέο) πξνθιήζεηο ζηελ αλαπηπμηαθή πνιηηηθή ηνπ θαηά ηε δηάξθεηα ησλ επφκελσλ κεξηθψλ δεθαεηηψλ. Γηα κεξηθέο ρψξεο (Ρσζία 12 How Solid Are The Bric s?, Goldmann Sachs, 2005 Ηήςησ αμουήλ -Σμήμα ΟΕΤ- ΙΘ Εκπαιδευτική ειρά 18
πξνθαλέζηεξα), ν ζηφρνο ηεο δηαηήξεζεο κηαο ζηαζεξήο πνιηηηθήο εγεζίαο κε πίζηε ζηηο απαξαίηεηεο κεηαξξπζκίζεηο απνθηά μερσξηζηή ζεκαζία. Διεπζεξία/άλνηγκα ζηηο δηεζλείο αγνξέο Ζ δηαθάλεηα θαη ε έιιεηςε δηαθζνξάο ζην εκπφξην θαη πξνο ηελ μέλε άκεζε επέλδπζε είλαη γεληθά έλα ζεκαληηθφ κέξνο ηεο επηηπρνχο αλάπηπμεο. Ζ δηαθάλεηα ησλ BRICs πνηθίιιεη, αιιά ε Ηλδία είλαη αθφκα ζρεηηθά θιεηζηή ζε πνιιά επίπεδα. Μνξθσηηθό Δπίπεδν Σν πςειφ επίπεδν εθπαίδεπζεο είλαη γεληθά ρξήζηκν θαη ζπκβάιιεη ζηελ ηαρεία αλάπηπμε Απφ ηα BRICs, ε Ηλδία έρεη ην πην θηιφδνμν εθπαηδεπηηθφ πξφγξακκα. Ηήςησ αμουήλ -Σμήμα ΟΕΤ- ΙΘ Εκπαιδευτική ειρά 19
ΚΔΦΑΛΑΙΟ ΓΔΤTΔΡΟ Δκπνξηθέο ρέζεηο κε Διιάδα Διιελνβξαδηιηαληθέο εκπνξηθέο ζρέζεηο Ο φγθνο ησλ εκπνξηθψλ αληαιιαγψλ καο 13, ζχκθσλα κε ζηνηρεία ηνπ Τπνπξγείνπ Δμσηεξηθνχ Δκπνξίνπ ηεο Βξαδηιίαο παξακέλεη ζε ρακειφ επίπεδν θαη ην εκπνξηθφ ηζνδχγην είλαη ειιεηκκαηηθφ ζε βάξνο ηεο ρψξαο καο ζε αλαινγία πεξίπνπ 1 πξνο 4 (εμαγσγέο 48 εθ. έλαληη 179 εθ. Γνι. ΖΠΑ γηα ηνπο 11 κήλεο ηνπ 2005). Πάλησο, ν φγθνο ησλ εκπνξηθψλ αληαιιαγψλ απμήζεθε ζε ζρέζε κε ην 2004, δεδνκέλνπ φηη ηα κεγέζε απηά, γηα φιν ην έηνο, ήηαλ αληηζηνίρσο : εμαγσγέο 24,2 εθ. Γνι. ΖΠΑ έλαληη εηζαγσγψλ 136.8 εθ. Γνι. ΖΠΑ, πξάγκα πνπ αληηπξνζψπεπε αλαινγία πεξίπνπ 1 πξνο 5. Αξλεηηθή επίδξαζε ζηελ αλάπηπμε ησλ εκπνξηθψλ καο ζπλαιιαγψλ έρνπλ ε κεγάιε απφζηαζε, νη ζπλαιιαγκαηηθέο δηαθπκάλζεηο θαη νη πνιιέο γξαθεηνθξαηηθέο δηαδηθαζίεο. Θεηηθή επίδξαζε ζηελ αλάπηπμε ησλ δηκεξψλ εκπνξηθψλ ζρέζεσλ αλακέλεηαη λα έρεη ε επαλαδξαζηεξηνπνίεζε ηνπ Διιελνβξαδηιηαληθνχ Δκπνξηθνχ Δπηκειεηεξίνπ θαζψο θαη ε επαλαιεηηνπξγία ηνπ Γξαθείνπ ΟΔΤ ζηελ πφιε ηνπ Αγίνπ Παχινπ πνπ είλαη, εμάιινπ, ην εκπνξηθφ θέληξν ηεο Βξαδηιίαο. Γελ ππάξρεη αμηνζεκείσηε ξνή ηνπξηζηψλ πξνο ηελ Διιάδα. Πάλησο πξννπηηθέο γηα ζπλεξγαζία ζηνλ ηνπξηζηηθφ ηνκέα πθίζηαληαη. Ζ ηπρφλ απεπζείαο 13 Βλ. http://www.ypex.gov.gr/www.mfa.gr/el-gr/policy/geographic+regions/latin+america- Caribbean/Bilateral+Relations/Brazil/ Ηήςησ αμουήλ -Σμήμα ΟΕΤ- ΙΘ Εκπαιδευτική ειρά 20
αεξνπνξηθή ζχλδεζε Βξαδηιίαο-Διιάδαο ζα δεκηνπξγήζεη επλντθέο πξνυπνζέζεηο γηα ηελ αχμεζε ηεο ηνπξηζηηθήο ξνήο πξνο ηε ρψξα καο. Ζ πξψηε νξγαλσκέλε απνζηνιή ειιεληθψλ εηαηξεηψλ 14 ζηε δπλακηθά αλαπηπζζφκελε αγνξά ηεο Βξαδηιίαο ησλ 187 εθαηνκκπξίσλ θαηαλαισηψλ, πξαγκαηνπνηήζεθε απφ θνηλνχ απφ ην ΔΒ, ην Δπηρεηξεκαηηθφ πκβνχιην Διιάδνο - Λαηηληθήο Ακεξηθήο θαη ηνλ ΟΠΔ, ζην πιαίζην ηεο θνηλήο επηρεηξεκαηηθήο απνζηνιήο, πνπ επηζθέθζεθε ηελ πφιε ηνπ άν Πάνιν, ζηηο 3 θαη 4 Ηνπιίνπ 2007. ηελ απνζηνιή ζπκκεηείραλ 15 ειιεληθέο εηαηξείεο θαη θνξείο απφ ηνπο θιάδνπο ηξνθίκσλ-πνηψλ, ζηδεξνβηνκεραλίαο, ειεθηξνληθψλ, πιεξνθνξηθήο, ελέξγεηαο, λαπηηιίαο. Όπσο δηαπίζησζαλ νη εηαηξείεο πνπ ζπκκεηείραλ ζε πεξηζζφηεξεο απφ 100 επηρεηξεκαηηθέο ζπλαληήζεηο, ε Βξαδηιία πξνζθέξεη ζεκαληηθέο δπλαηφηεηεο θαη επθαηξίεο ζπλεξγαζηψλ ζε δηάθνξνπο ηνκείο, δεδνκέλνπ φηη πξφθεηηαη γηα ηελ 1ε νηθνλνκηθή δχλακε ζηε Λαηηληθή Ακεξηθή θαη ηελ 9ε δηεζλψο. ε επηρεηξεκαηηθφ θφξνπκ, πνπ νξγαλψζεθε ζε ζπλεξγαζία κε ην χλδεζκν Βηνκεραληψλ ηνπ άν Πάνιν (FIESP), πνπ απνηειεί ην νηθνλνκηθφ θέληξν ηεο ρψξαο, παξνπζηάζζεθαλ ζηνηρεία γηα ην επηρεηξεκαηηθφ πεξηβάιινλ θαη ηελ νηθνλνκία ηεο Βξαδηιίαο, ην λνκνζεηηθφ θαη θνξνινγηθφ ζχζηεκα, ηα θίλεηξα γηα ηηο μέλεο επελδχζεηο θαη ηνπο θιάδνπο πνπ έρνπλ ηδηαίηεξεο πξννπηηθέο. ε νκηιία ηνπ ν Πξφεδξνο ηνπ Δπηρεηξεκαηηθνχ πκβνπιίνπ Διιάδνο - Λαηηληθήο Ακεξηθήο θαη κέινο ηνπ Γεληθνχ πκβνπιίνπ ηνπ ΔΒ, θ. Κσλζηαληίλνο Αλησλφπνπινο, ηφληζε φηη νη ειιεληθέο επηρεηξήζεηο ζα πξέπεη λα ζηξέςνπλ ην ελδηαθέξνλ ηνπο ζηελ αγνξά ηεο Βξαδηιίαο θαη λα αμηνπνηήζνπλ ην κέγεζφο ηεο θαη ην ηδηαίηεξα επλντθφ θιίκα πνπ επηθξαηεί απηή ηε ζηηγκή ράξε ζηελ επλντθή ηζνηηκία κε ην δνιάξην, ην ξπζκφ αλάπηπμεο 4,5% γηα ην 2007 πνπ ηξνθνδνηείηαη απφ κεγάιεο επελδχζεηο ζε έξγα ππνδνκήο θαη ηελ ηάζε αχμεζεο ησλ εκπνξηθψλ ζπλαιιαγψλ πνπ ζεκεηψλεηαη θαη κε επξσπατθέο ρψξεο. 14 Βλ.: http://www.plant-management.gr/online/article.asp?returnpage=index&articleid=3317 Ηήςησ αμουήλ -Σμήμα ΟΕΤ- ΙΘ Εκπαιδευτική ειρά 21
Διιελνξσζηθέο εκπνξηθέο ζρέζεηο H ελίζρπζε ησλ δηκεξψλ εκπνξηθψλ ζρέζεσλ αληαλαθιάηαη ζηελ αχμεζε ησλ δεηθηψλ ηνπ ζπλνιηθνχ εκπνξίνπ, θαζψο θαη ζηε ζηαηηζηηθή επηβεβαίσζε ηεο αλνδηθήο πνξείαο ησλ ειιεληθψλ εμαγσγψλ πξνο ηε Ρσζία. Σν 2006 15, ν φγθνο ησλ εκπνξηθψλ αληαιιαγψλ Διιάδνο- Ρσζίαο δηαηήξεζε ηελ αλνδηθή ηνπ πνξεία, ζεκεηψλνληαο αχμεζε θαηά 9,6 %. Σν εκπνξηθφ ηζνδχγην, πάλησο, παξακέλεη έληνλα ειιεηκκαηηθφ εηο βάξνο ηεο ρψξαο καο θαη βαίλεη ζπλερψο επηδεηλνχκελν. Απηφ νθείιεηαη ζε κεγάιν βαζκφ ζηελ ελεξγεηαθή καο εμάξηεζε απφ ηε Ρσζία, θαζψο ην κεγαιχηεξν κέξνο ησλ ελεξγεηαθψλ αλαγθψλ ηεο ρψξαο θαιχπηεηαη απφ πεηξέιαην θαη θπζηθφ αέξην ξσζηθήο πξνειεχζεσο. Σν 2006, ην έιιεηκκα ηνπ εκπνξηθνχ ηζνδπγίνπ ζεκείσζε κηθξή αχμεζε, θαηά 0,7%. ε απφιπηα κεγέζε, νη εμαγσγέο καο έθζαζαλ ηα 441 εθ., νη δε εηζαγσγέο καο ηα 3,58 δηο. Ο ζπλνιηθφο φγθνο ηνπ εκπνξίνπ μεπέξαζε ηα 4 δηο θαη ην έιιεηκκα εηο βάξνο ηεο ρψξαο καο μεπέξαζε ηα 3,1 δηο. Σν 2006 νη εηζαγσγέο ξσζηθψλ πξντφλησλ ζηελ Διιάδα ζεκείσζαλ αχμεζε θαηά 5,5% δηαηεξψληαο ηελ Ρσζία ζηελ ηξίηε ζέζε κεηαμχ ησλ πξνκεζεπηψλ καο παγθνζκίσο. Ζ Ρσζία παξακέλεη ν θπξηφηεξνο πξνκεζεπηήο καο ζε ελέξγεηα θαη πξψηεο χιεο. Σα ζεκαληηθφηεξα ζε αμία πξντφληα πνπ εηζήρζεζαλ απφ ηε Ρσζία ήηαλ αξγφ πεηξέιαην θαη πξντφληα απηνχ 16 (ιάδηα αθαηέξγαζηα απφ πεηξέιαην ή αζθαιηνχρα νξπθηά, πεηξέιαην εζσηεξηθήο θαχζεο), θπζηθφ αέξην, αινπκίλην, ζίδεξνο, ραιθφο, μπιεία, δεκεηξηαθά, ραξηί, ειηέιαην, ιηπάζκαηα θαη αθαηέξγαζηα γνπλνδέξκαηα. Οη εμαγσγέο καο πξνο ηε Ρσζία ζεκείσζαλ εληππσζηαθή αχμεζε ην 2006 (πεξί ην 60%), θαη ε ξσζηθή αγνξά αλαδείρζεθε ζηελ 11ε κεγαιχηεξε αγνξά παγθνζκίσο γηα ηα ειιεληθά πξντφληα, απφ 14 ε, πνπ ήηαλ ην 2005. Ζ Ρσζία 15 Σα ςτοιχεία για το διμερζσ εμπόριο προζρχονται από την ΕΤΕ και την ετήςια ζκθεςη του Γραφείου ΟΕΤ Μόςχασ. 16 Με αξία 2,92 δισ (ποςοςτό 81,7% επί του ςυνόλου των ρωςικών εξαγωγών, αφξηςη κατά 5,64% από το 2005). Ηήςησ αμουήλ -Σμήμα ΟΕΤ- ΙΘ Εκπαιδευτική ειρά 22
απνξξφθεζε ην 2,65% ηνπ ζπλφινπ ησλ ειιεληθψλ εμαγσγψλ, απφ 1,96% ην 2005. Οη ειιεληθέο εμαγσγέο ζηε Ρσζία, ζε αληίζεζε κε ηηο εηζαγσγέο απφ απηήλ, ραξαθηεξίδνληαη απφ επξεία δηαζπνξά ζε δηάθνξεο θαηεγνξίεο πξντφλησλ. Σα γνπλαξηθά απνηεινχλ, αλακθίβνια, ηελ αηρκή ηνπ δφξαηνο ησλ ειιεληθψλ εμαγσγψλ, αθνχ ε Ρσζία απνηειεί ηελ ππ αξηζκφλ έλα αγνξά γηα ηα ελ ιφγσ πξντφληα 17. Σα άιια ζεκαληηθφηεξα εμαγφκελα ζηε Ρσζία ειιεληθά πξντφληα είλαη ν πεξιίηεο 18, παξαζθεπάζκαηα θξνχησλ θαη ιαραληθψλ 19, λσπά θξνχηα θαη ιαραληθά (θπξίσο ξνδάθηλα θαη αθηηλίδηα 20 ), ρξψκαηα θαη βεξλίθηα, θαπλά, ςπγεία θαη κεραλέο, πξντφληα ζηδήξνπ, πιαζηηθέο χιεο θαη πξντφληα αινπκηλίνπ. Γηα ην έηνο 2006, κε εμαίξεζε ηελ θαηεγνξία ησλ ςπγείσλ θαη ινηπψλ κεραλεκάησλ, πνπ ζεκείσζε πηψζε θαηά 26%, φιεο νη άιιεο θαηεγνξίεο ησλ δέθα πξψησλ εμαγσγηθψλ καο πξντφλησλ ζεκείσζαλ αχμεζε. Έλα αθφκα ζηνηρείν πνπ απνηειεί θαζξέπηε ηεο αλαζηξνθήο ηνπ θιίκαηνο ππέξ ησλ ειιεληθψλ πξντφλησλ, απνηειεί ε εηθφλα ηνπο θαη ε ζρεηηθή επθνιία αλεχξεζήο ηνπο ζηα ξάθηα ησλ κεγάισλ ππεξ-αγνξψλ 21. ην πιαίζην ηεο πξνζπάζεηαο ελίζρπζεο ησλ δηκεξψλ νηθνλνκηθψλ ζρέζεσλ, ζα πξέπεη λα ζεκεησζεί φηη ηφζν ην ειιελνξσζηθφ επηρεηξεκαηηθφ ζπκπφζην πνπ δηνξγαλψζεθε απφ ην ΔΒΔΑ ζηελ Αζήλα ηνλ Απξίιην 2005 φζν θαη ε ειιεληθή επηρεηξεκαηηθή απνζηνιή ζηελ Μφζρα ηνλ επηέκβξην 2005 22 (παξάιιεια κε ηελ 5 ε ΜΓΔ) θαη ε παξνπζίαζε ηνπ ΚΔΡΑΜΑΣΟ απφ ηνλ ΟΠΔ ην 2006 ζηελ ξσζηθή αγνξά ήζαλ εμαηξεηηθά επηηπρεκέλεο εθδειψζεηο, ελδεηθηηθέο ηεο θνηλήο βνχιεζεο γηα ηελ ππνζηήξημε ηεο πξνζέγγηζεο ησλ επηρεηξεκαηηθψλ θνηλνηήησλ ησλ δχν 17 Θ αξία των γουναρικών που εξήχθηςαν ςτη Ρωςία ανήλθε ςε 128,3 εκ. (ποςοςτό 29% επί του ςυνόλου των εξαγωγών μασ και αφξηςη 17,6% ςε ςφγκριςη με το 2005. 18 123, 4 εκ. (ποςοςτό 28% επί του ςυνόλου). Για τον περλίτη, είναι αξιοςημείωτο ότι, το 2005, οι εξαγωγζσ του προσ τη Ρωςία ήταν ςχεδόν μηδενικζσ. 19 33 εκ. αξία εξαγωγών (ποςοςτό 7,5% επί του ςυνόλου και αφξηςη κατά 169%). 20 Αντιθζτωσ, τα πορτοκάλια και τα μανταρίνια, που κάποτε μονοπωλοφςαν τισ ελληνικζσ εξαγωγζσ ςτην τζωσ οβιετική Ζνωςη, ζχουν υποχωρήςει ςε ςημαςία. 21 φμφωνα με ςχετικζσ αναφορζσ των ςτελεχών του Γραφείου ΟΕΤ Μόςχασ, ελαιόλαδο, ελιζσ, φζτα τοματοχυμοί και χαρτοπετςζτεσ βρίςκονται ςχεδόν παντοφ, ενώ ςιγά ςιγά κάνει την εμφάνιςή του και το ελληνικό κραςί. 22 Πρόκειται για τη μεγαλφτερη ελληνική επιχειρηματική αποςτολή που ςυγκροτήθηκε ποτζ, αποτελοφμενη από περιςςότερουσ από 250 εκπροςώπουσ φορζων και επιχειρήςεων. Ηήςησ αμουήλ -Σμήμα ΟΕΤ- ΙΘ Εκπαιδευτική ειρά 23
ρσξψλ. Ζ θνηλή απηή βνχιεζε έρεη επίζεο απνηππσζεί θαη ζηελ ππνγξαθή κηαο ζεηξάο Μλεκνλίσλ πλεξγαζίαο αλάκεζα ζε ειιεληθνχο θξαηηθνχο θαη επηρεηξεκαηηθνχο θνξείο θαη ηνπο αληίζηνηρνπο ξσζηθνχο 23. Καηά ην δηάζηεκα 1-5 Απξηιίνπ 2007 πξαγκαηνπνηήζεθε επηρεηξεκαηηθή απνζηνιή ηεο ΓΔΘ ζηελ Αγία Πεηξνχπνιε. Ήηαλ ε πξψηε απνζηνιή ηεο ΓΔΘ ζηελ Ρσζία. πλδπάζζεθε κε ηελ πξαγκαηνπνίεζε ηεο δηεζλνχο έθζεζεο INTERFOOD, πνπ δηνξγαλψζεθε ζην θπξηφηεξν εθζεζηαθφ θέληξν ηεο πφιεο LENEXPO. Ζ απνζηνιή, ε νπνία απνηειείην απφ 12 επηρεηξεκαηηθέο ζπκκεηνρέο, θπξίσο απφ ηνπο θιάδνπο ησλ ηξνθίκσλ, λσπψλ θξνχησλ, πνηψλ, κεηαθνξψλ θαη κεραλνινγηθνχ εμνπιηζκνχ, ζηέθζεθε κε ηδηαίηεξε επηηπρία. Δπηπξνζζέησο, κε ζηφρν ηελ ζπλερή πξνψζεζε ησλ ακνηβαίσλ νηθνλνκηθψλ, εκπνξηθψλ θαη επηρεηξεκαηηθψλ ζρέζεσλ κεηαμχ ηεο Διιάδαο θαη ηεο Ρσζηθήο Οκνζπνλδίαο, δξαζηεξηνπνηείηαη ζηελ Αζήλα, απφ ην 1995, ην Διιελνξσζηθφ Δκπνξηθφ Δπηκειεηήξην 24. Ζ ίδξπζή ηνπ απεηέιεζε πξσηνβνπιία Διιήλσλ θαη Ρψζσλ επηρεηξεκαηηψλ. Λεηηνπξγεί δε σο αλεμάξηεην ζσκαηείν, κε θεξδνζθνπηθνχ ραξαθηήξα, ππφ θαζεζηψο ηδησηηθνχ δηθαίνπ. Σν Δπηκειεηήξην, ζπλεηδεηνπνηψληαο ηελ αλάγθε γηα ελδπλάκσζε θαη αλάπηπμε ησλ Διιελνξσζηθψλ επαθψλ, θαη απνζθνπψληαο ζηελ αλάπηπμε ηνπ εκπνξίνπ θαη ησλ επελδχζεσλ κεηαμχ ησλ δχν ρσξψλ, θηινδνμεί λα θαηαζηεί αμηφπηζηνο ζχκβνπινο γηα ηνπο Έιιελεο θαη Ρψζνπο επηρεηξεκαηίεο. απηφ ην πιαίζην: Παξέρεη πιεξνθνξίεο θαη ζπκβνπιέο ζρεηηθά κε ηελ ξσζηθή θαη ειιεληθή αγνξά θαη νηθνλνκία. 23 Βλ. αν. Κεφάλαιο 2 ο, «Σο θεςμικό πλαίςιο των ελληνορωςικών εμπορικών ςχζςεων». 24 Περιςςότερεσ πληροφορίεσ για το Ελληνορωςικό Εμπορικό Επιμελητήριο ςτον δικτυακό του τόπο: www.hrcc.gr Ηήςησ αμουήλ -Σμήμα ΟΕΤ- ΙΘ Εκπαιδευτική ειρά 24
Τπνζηεξίδεη ηα νηθνλνκηθά ζπκθέξνληα ησλ κειψλ ηνπ ελψπηνλ ησλ ειιεληθψλ θαη ξσζηθψλ θπβεξλεηηθψλ ππεξεζηψλ ή άιισλ νξγαληζκψλ ησλ δχν ρσξψλ. Γηνξγαλψλεη επηρεηξεκαηηθέο απνζηνιέο, εκπνξηθέο εθζέζεηο, θαη άιιεο ελεκεξσηηθέο εθδειψζεηο. Πξνσζεί ηελ δηαζχλδεζε αλάκεζα ζηηο επηρεηξήζεηο κέιε ησλ δχν ρσξψλ. Όκσο, νη εκπνξηθέο ζπλαιιαγέο κε ηελ Ρσζία ζπλαληνχλ αξθεηά πξνβιήκαηα, θπξίσο κε ηελ ακθηζβήηεζε ησλ ηηκνινγίσλ εμαγσγήο θαη ηνλ ππνινγηζκφ ησλ δαζκνινγηθψλ επηβαξχλζεσλ, ιφγσ ηνπ ηξφπνπ θαηεγνξηνπνίεζεο ησλ πξντφλησλ. Δπίζεο, έρνπλ παξαηεξεζεί θαηλφκελα εθαξκνγήο δηαθνξεηηθψλ δαζκνινγηθψλ επηβαξχλζεσλ, αλαιφγσο ηεο πχιεο εηζφδνπ, απαίηεζεο επηζεψξεζεο ηνπ πξνο εμαγσγή θνξηίνπ πξηλ ηελ θφξησζε (preshipment inspection) θαη δηαθνξνπνίεζεο ηνπ θφζηνπο ζηδεξνδξνκηθήο κεηαθνξάο κεηαμχ ξσζηθψλ θαη μέλσλ πξντφλησλ. Γπζρέξεηεο επίζεο πξνθαινχλ θαη ε επκεηάβιεηε λνκνζεζία θαη ε εθηεηακέλε δηαθζνξά ζηα ηεισλεία θαη ην ππέξνγθν θφζηνο εθηεισληζκνχ. Ρσζία, σο κε κέινο ηνπ ΠΟΔ, δελ δεζκεχεηαη ζηνλ θαζνξηζκφ ησλ επηβαιιφκελσλ δαζκψλ, κε απνηέιεζκα λα ζεκεηψλνληαη ζπρλά θαη απξνεηδνπνίεηα ηξνπνπνηήζεηο ηνπο.. Καηά ηελ εμαγσγή αγξνηηθψλ πξντφλησλ ζεκαληηθά πξνβιήκαηα παξνπζηάδνληαη επίζεο θαη ζε ζέκαηα πηζηνπνηεηηθψλ, πνηνηηθνχ ειέγρνπ θαη γξαθεηνθξαηηθψλ δηαδηθαζηψλ 25. Ζ 25 Βλ. κατ. Κεφάλαιο 5 ο, «Ειδικά Θζματα-Διμερζσ εμπόριο αγροτικών προϊόντων» Ηήςησ αμουήλ -Σμήμα ΟΕΤ- ΙΘ Εκπαιδευτική ειρά 25
Διιελνηλδηθέο εκπνξηθέο ζρέζεηο χκθσλα κε ηα ηειεπηαία δηαζέζηκα ζηνηρεία ηεο ΔΤΔ, ε αμία ηνπ ζπλνιηθνχ φγθνπ ησλ δηκεξψλ εκπνξηθψλ ζπλαιιαγψλ γηα ην 2006 απμήζεθε θαηά 53% ζε ζρέζε κε ην 2005, αλεξρφκελε ζε 539,28 εθαη.επξψ, θαηαγξάθνληαο ηε ηέηαξηε ζπλερφκελε ρξνληά πνπ παξαηεξείηαη απμεηηθή ηάζε ζην δηκεξέο εκπφξην, πνπ έρεη ππεξδηπιαζηαζζεί απφ ην 2003 (239,40 εθαη.επξψ). Ζ εληππσζηαθή απηή αλνδηθή πνξεία ην 2006 απνδίδεηαη ηφζν ζηελ θαηά 31,66% αχμεζε ησλ ειιεληθψλ εμαγσγψλ (ζε ζρέζε πάληα κε ην 2005) πνπ αλήιζαλ ζε 49,85 εθαη.επξψ, αιιά θπξίσο ζηελ αχμεζε θαηά 53,84% ησλ ηλδηθψλ εμαγσγψλ πξνο ηε ρψξα καο, πνπ έθζαζαλ αηζίσο ηα 489,43 εθαη.επξψ. πλεπεία ησλ αλσηέξσ, ζεκεηψζεθε γηα ηέηαξηε ζπλερφκελε ρξνληά πεξαηηέξσ επηδείλσζε ηνπ εκπνξηθνχ καο ηζνδπγίνπ κε ηελ Ηλδία 26 κε ην έιιεηκκα λα δηεπξχλεηαη θαηά 47,3%, έλαληη ηνπ αληίζηνηρνπ ην 2005, θζάλνληαο ηα 439,58 εθαη.επξψ. Παξά ηελ αλακθηζβήηεηε απμεηηθή ηάζε θαη ην πινχζην αιιά αλαμηνπνίεην εθαηέξσζελ δπλακηθφ, νη δχν ρψξεο παξακέλνπλ δεπηεξεχνληεο εκπνξηθνί εηαίξνη ε κία γηα ηελ άιιε. Σν κεξίδην ζπκκεηνρήο ησλ ειιεληθψλ εμαγσγψλ κε πξννξηζκφ ηελ Ηλδία αληηζηνηρεί κφιηο ζην 0,29% επί ηνπ ζπλφινπ ησλ ειιεληθψλ εμαγσγψλ, έλαληη πνζνζηψλ 0,24 θαη 0,18 % γηα έηε 2005 θαη 2004 αληίζηνηρα, ελψ νη ειιεληθέο εηζαγσγέο απφ ηελ Ηλδία γηα ην 2006 θαιχπηνπλ ην 0,96% ηνπ ζπλφινπ ησλ ειιεληθψλ εηζαγσγψλ, έλαληη 0,72 % ην 2005. 26 Πηγή: Β5 Διεφθυνςη ΤΠΕΞ, Ετήςια Ζκθεςη Ινδίασ 2006 Ηήςησ αμουήλ -Σμήμα ΟΕΤ- ΙΘ Εκπαιδευτική ειρά 26
Ζ δηάξζξσζε ησλ ειιεληθψλ εμαγσγψλ παξέκεηλε ζρεδφλ ακεηάβιεηε ζε ζρέζε κε ην 2005 κε ηηο θαηεγνξίεο: ηκάληεο απφ θανπηζνχθ, κεραλέο, ζπζθεπέο θαη εμνπιηζκφο γηα ηελ παξαζθεπή θαη θαηεξγαζία δεξκάησλ θαη θισζηνυθαληνπξγηθψλ, νξπθηά θαχζηκα θαη πεηξειαηνεηδή, λα θαιχπηνπλ ην 50% ηνπ ζπλφινπ θαη καδί κε ηηο θαηεγνξίεο: ξάβδνη ραιθνχ, θφθθνη θαη ζθφλεο ρπηνζηδήξνπ, πθάζκαηα απφ βακβάθη, ξάβδνη απφ αξγίιην λα θαηαιακβάλνπλ ην 90% ηνπ ζπλφινπ. Ακεηάβιεηε παξέκεηλε σο επί ην πιείζηνλ θαη ε δηάξζξσζε ησλ εηζαγσγψλ καο απφ ηελ Ηλδία γηα ην 2006 ζε ζρέζε κε ην 2005 27, κε ηελ θαηεγνξία: νξπθηά θαχζηκα θαη πεηξειαηνεηδή λα αλαινγεί ζην 36% ηνπ ζπλφινπ θαη καδί κε ηηο θαηεγνξίεο: ζαιάζζηα κέζα κεηαθνξάο, πιαηέα πξντφληα έιαζεο, επηβαηηθά απηνθίλεηα, καιάθηα θαη ζαιαζζηλά, ελδχκαηα, 27 Πηγή: ΕΤΕ Ηήςησ αμουήλ -Σμήμα ΟΕΤ- ΙΘ Εκπαιδευτική ειρά 27
ηάπεηεο, ππνδήκαηα λα θαιχπηνπλ ην 70% ηνπ ζπλφινπ. Μεηαμχ ησλ ζεκαληηθφηεξσλ αλαζηαιηηθψλ παξαγφλησλ, πνπ δπζρεξαίλνπλ ηελ νκαιή αλάπηπμε εκπνξηθψλ ξνψλ απφ ηε ρψξα καο πξνο ηελ Ηλδία, ζπγθαηαιέγνληαη: - ε κεγάιε γεσγξαθηθή απφζηαζε θαη θαηά ζπλέπεηα ην πςειφ κεηαθνξηθφ θφζηνο - νη πξνζηαηεπηηθέο πνιηηηθέο ησλ ηλδηθψλ θπβεξλήζεσλ, πνπ εθδειψλνληαη κε ηε ζπρλά απζαίξεηε επηβνιή απαγνξεπηηθά πςειψλ εηζαγσγηθψλ δαζκψλ ζε βαζηθέο θαηεγνξίεο πξντφλησλ (φζν θαη αλ ζην ηνκέα απηφ έρεη ζεκεησζεί ζεκαληηθή πξφνδνο ηα ηειεπηαία ρξφληα) - ηα πνιπάξηζκα κε δαζκνινγηθά εκπφδηα, πνπ πνιιαπιαζηάδνληαη, φζν κεηψλνληαη νη εηζαγσγηθνί δαζκνί (ππεξβνιηθέο δηαδηθαζίεο πηζηνπνίεζεο, ρξνλνβφξεο ηεισλεηαθέο δηαδηθαζίεο, αδηαθάλεηα ζηηο θξαηηθέο πξνκήζεηεο θαη ηνπο δηεζλείο δηαγσληζκνχο θ.α). - ην ηεξάζηην κέγεζνο ηεο ηλδηθήο ππνεπείξνπ, νη κεγάιεο αλνκνηνκνξθίεο θαη εηζνδεκαηηθέο αληζφηεηεο θαη ε αδπλακία θαη εθάζηνηε απξνζπκία ησλ επη κέξνπο Κξαηψλ λα πινπνηνχλ ηηο κεηαξξπζκηζηηθέο πνιηηηθέο πνπ εμαγγέιεη ε Κεληξηθή Κπβέξλεζε, γηα πξνθαλείο ιφγνπο πνιηηηθήο ζθνπηκφηεηαο - ην ηδηαίηεξα ρακειφ επίπεδν ησλ βαζηθψλ ππνδνκψλ θαη ε δαηδαιψδεο γξαθεηνθξαηία. Ηήςησ αμουήλ -Σμήμα ΟΕΤ- ΙΘ Εκπαιδευτική ειρά 28
Σν ζπλνιηθά επελδεδπκέλν -ειιεληθψλ ζπκθεξφλησλ- θεθάιαην ζηελ Ηλδία αλέξρεηαη πξνο ην παξφλ ζε 9,17 εθαη.επξψ απφ ηηο θάησζη ηξεηο επηρεηξήζεηο: Α) Knitwear Factory Maxim C.M Pertsinidis S.A, ζην θιάδν ησλ θισζηνυθαληνπξγηθψλ θαη ελδπκάησλ, κε αληηθείκελν ηελ ηειηθή επεμεξγαζίαεθηχπσζε βακβαθεξψλ πθαζκάησλ γηα βηνκεραλίεο πιεθηψλ εηδψλ Β) Frigoglass S.A, ε νπνία ήδε απφ ην 2000 ιεηηνπξγεί εξγνζηάζην ηεο Frigoglass, ζε πξνάζηην ηνπ Ν. Γειρί, ην νπνίν απαζρνιεί 175 άηνκα θαη δηαζέηεη παξαγσγηθή ηθαλφηεηα 30.000 ςπγείσλ εηεζίσο. Γ) S&B Industrial Minerals S.A, ζην ηνκέα ηεο εμφξπμεο κεηάιισλ κε αληηθείκελν ηε παξαγσγή ζπιιηπαζκάησλ γηα ηε παξαγσγή ράιπβα. Δληφο ηνπ 2006, νινθιεξψζεθαλ νη δηαδηθαζίεο ζχζηαζεο θνηλνπξαμίαο ηεο εηαηξείαο Ματιιεο κε ηε ζπκκεηνρή ηνπ ειιεληθνχ Οκίινπ κε πνζνζηφ 50% ζηελ εγρψξηα Strong Strap Private Ltd κε αληηθείκελν ηε παξαγσγή πιαζηηθήο ηαηλίαο πεξίδεζεο ησλ πξντφλησλ ηνπ Οκίινπ θαη ζηφρν ηελ επέθηαζε ησλ δξαζηεξηνηήησλ ηνπ ζηνλ επξχηεξν αζηαηηθφ ρψξν. Ο ηλδηθφο ραιπβνπξγηθφο φκηινο Tata Steel,ηκήκα ηνπ ηεξάζηηνπ Οκίινπ Tata Group κε ηε πξφζθαηε απφθηεζε ηνπ αγγιννιιαλδηθψλ ζπκθεξφλησλ ραιπβνπξγείνπ Corus, ζα ειέγρεη πιένλ ην 50% ηεο ειιεληθψλ ζπκθεξφλησλ εηαηξείαο Corus Kαιπίλεο ίκνο, ζπγαηξηθή ηεο γλσζηήο ραιπβνπξγηθήο Καιπίλεο- ίκνο, εηζεγκέλεο ζην Υξεκαηηζηήξην Αζελψλ. Ζ επίζεο γλσζηή ειιεληθή ραιπβνπξγία ηδελφξ επξίζθεηαη ζε επαθέο κε ζηειέρε ηνπ κεγαιχηεξνπ παγθνζκίσο ραιπβνπξγηθνχ θνινζζνχ, πνπ ειέγρεηαη απφ ηνλ Ηλδφ κεγηζηάλα θ.l.mittal, πξνθεηκέλνπ λα δηεξεπλεζεί ην ελδερφκελν επηκέξνπο Ηήςησ αμουήλ -Σμήμα ΟΕΤ- ΙΘ Εκπαιδευτική ειρά 29
ζπλεξγαζίαο κε άμνλα ηνπο ραιπβδνζσιήλεο. ΔΜΠΟΡΗΟ: εκαληηθέο πξννπηηθέο δηαγξάθνληαη γηα ηελ είζνδν θαη θαζηέξσζε βαζηθψλ παξαδνζηαθά εμαγψγηκσλ ειιεληθψλ πξντφλησλ 28, φπσο θπξίσο : - ηππνπνηεκέλα ηξφθηκα ( θνλζέξβεο θξνχησλ ιαραληθψλ, ρπκνί θξνχησλ, γαιαθηνθνκηθά, μεξνί θαξπνί, ζηαθίδα, πξντφληα δαραξνπιαζηηθήο) -ειαηφιαδν: ε θήκε ηνπ είλαη γλσζηή ζηελ ηλδηθή αγνξά θαη φπσο έδεημε ε ζπκκεηνρή ηνπ ΟΠΔ ζηελ IFE 2006 θαη νη πξφζθαηεο επηρεηξεκαηηθέο απνζηνιέο ( Απξ.2006 θαη Φεβ.2007), ε απνδεδεηγκέλε πνηφηεηα ηνπ ειιεληθνχ πξνψφληνο έρεη δεκηνπξγήζεη ζπλζήθεο δήηεζεο ηφζν ζην θαηαλαισηηθφ,φζν θαη ζην πην εμεηδηθεπκέλν επηρεηξεκαηηθφ πεξηβάιινλ (εηζαγσγείο, ρνλδξέκπνξνη) -θξαζηά: Τςειφηαηνη θφξνη πνπ θπκαίλνληαη απφ 177%- θαη 500%, ιφγσ ησλ επηπξφζζεησλ θφξσλ (Additional Duties ), πνπ επηβάιινληαη επη ησλ Βαζηθψλ Γαζκψλ θαη δηαθέξνπλ αλά πεξηνρή ( State ) αιιά θαη θαηεγνξία πξντφληνο.πάλησο γηα ηα θξαζηά ν κέζνο εηζαγσγηθφο δαζκφο αλέξρεηαη ζην 264%. Ζ ΔπξσπαΗθή Δλσζε έρεη δξνκνινγήζεη ζρεηηθέο δηαπξαγκαηεχζεηο κε ηελ Ηλδία ζην πιαίζην ηνπ Dispute Settlement Board ηνπ Παγθφζκηνπ Οξγαληζκνχ Δκπνξίνπ (Π,Ο.Δ ). Ζδε νξηζκέλα απφ ηα επί κέξνπο Κξάηε (εθ ησλ βαζηθψλ θαηαλαισηηθψλ αγνξψλ θξαζηνχ εληφο ηεο ηλδηθήο επηθξάηεηαο ) έρνπλ δξνκνινγήζεη πνιηηηθέο κείσζεο ησλ αλσηέξσ επαρζψλ εηζαγσγηθψλ επηβαξχλζεσλ. 28 Πηγή: Ζκθεςη Γραφείου ΟΕΤ Ινδίασ Ηήςησ αμουήλ -Σμήμα ΟΕΤ- ΙΘ Εκπαιδευτική ειρά 30
Πάλησο νη πξννπηηθέο εμαθνινπζνχλ λα είλαη επνίσλεο, θαζψο ζηελ ηλδηθή αγνξά θαη θαηαλαισηηθή θνηλσλία, δηακνξθψλεηαη πιένλ πςειή δήηεζε γηα πνηνηηθά πξνψφληα θαη λέεο πνηθηιίεο πνπ λα ζπλνδεχνπλ γεπζηηθφηεξα ηε πηθάληηθε ηλδηθή θνπδίλα. Παξάιιεια ζηνπο θχθινπο ησλ πςειψλ εηζνδεκαηηθψλ ζηξσκάησλ θαηαγξάθεηαη αμηνζεκείσηε ηάζε ελαζρφιεζεο κε ηελ εγρψξηα παξαγσγή νίλνπ, δηαδηθαζία ζηελ νπφηα νη Διιελεο παξαγσγνί ζα κπνξνχζαλ λα ζπλεηζθέξνπλ ην πςειφ επίπεδν ηερλνγλσζίαο ηνπο. εκαληηθέο πξννπηηθέο δηαγξάθνληαη επίζεο θαη ζηνπο ηνκείο ησλ νηθνδνκηθψλ πιηθψλ, θπξίσο καξκάξνπ θαη αινπκηλίνπ, ιφγσ ησλ ζπλζεθψλ πςειήο δήηεζεο πνπ ζα πξνθαιέζνπλ νη αλακελφκελεο πηεζηηθέο θαηαζθεπαζηηθέο θαη νηθνδνκηθέο αλάγθεο, αιιά θαη ζηνπο ηνκείο ησλ θαξκαθεπηηθψλ πξντφλησλ, ηδηαίηεξα ησλ θπζηθψλ θαιιπληηθψλ. ΔΝΔΡΓΔΗΑ: Απνηειεί επξχ πεδίν γηα αλάπηπμε επελδπηηθψλ ζπλεξγαζηψλ, θαζψο παξνπζηάδνληαη ζεκαληηθέο επθαηξίεο γηα ηνπο κεγάινπο θαηαζθεπαζηηθνχο θαη ηερληθνχο νκίινπο ηεο ρψξαο καο κε εμεηδίθεπζε ζηα κεγάια ελεξγεηαθά έξγα, ηδηαίηεξα ζηνπο ηνκείο : - ηνπ πγξνπνηεκέλνπ θπζηθνχ αεξίνπ, ηνπ νπνίνπ ε ρξήζε δηεζλψο απμάλεηαη ξαγδαία,δεκηνπξγψληαο απαηηήζεηο γηα ηηο θαηάιιειεο ππνδνκέο ζηνπο ζηαζκνχο εθθίλεζεο θαη ζηηο ρψξεο απνξξφθεζεο, απφ ηηο νπνίεο νη πην κεγάιεο είλαη ε Κίλα θαη ε Ηλδία,. Ζ ρψξα καο δηαζέηεη δηαξθψο αλαβαζκηδφκελν ζηαζκφ πγξνπνηεκέλνπ θπζηθνχ αεξίνπ, ερνληαο ηε δπλαηφηεηα λα απνηειέζεη ζην εγγχο κέιινλ ζεκαληηθφ δηακεηαθνκηζηηθφ θέληξν., ελψ νη ειιεληθνί εθνπιηζηηθνί θχθινη εηνηκάδνληαη λα αλαιάβνπλ πξσηνβνπιίεο, θαζψο ε κεηαθνξά κέζσ ηεο ζαιαζζίαο νδνχ είλαη ε πιένλ πξφζθνξε ιχζε, ινγσ ειιείςεσο πξνο ην παξφλ επίγεησλ αγσγψλ Ηήςησ αμουήλ -Σμήμα ΟΕΤ- ΙΘ Εκπαιδευτική ειρά 31
- ηεο αηνιηθήο ελέξγεηαο, φπνπ κε δεδνκέλα αθελφο ην ηδηάηηεξν ελδηαθέξνλ ηεο ρψξαο καο γηα ηελ αλάπηπμε θαη εθκεηάιιεπζε ηνπ ζεκαληηθνχ δηαζέζηκνπ δπλακηθνχ αηνιηθήο ελέξγεηαο πνπ δηαζέηεη, θαη αθεηέξνπ ηελ επεθηαηηθή ζηξαηεγηθή κεγάισλ ηλδηθψλ νκίισλ αηνιηθήο ελέξγεηαο ζηελ επξχηεξε πεξηνρή ηεο Ννηηναλαηνιηθήο Δπξψπεο, θξίλεηαη ζθφπηκν φπσο δηεξεπλεζνχλ ζε βάζνο νη πξννπηηθέο ζπλεξγαζίαο. ΜΔΣΑΦΟΡΔ: Ζ έιιεηςε απεπζείαο αεξνπνξηθήο ζχλδεζεο κεηαμχ ησλ δχν ρσξψλ ζπγθαηαιέγεηαη ζηνπο ζεκαληηθφηεξνπο αλαζηαιηηθνχο παξάγνληεο γηα ηελ νκαιή αλάπηπμε εκπνξηθψλ, επελδπηηθψλ ζπλεξγαζηψλ θαη επηρεηξεκαηηθήο δξάζεο. ΔΠΔΝΓΤΔΗ: Καηά ηελ επίζεκε επίζθεςή ηνπ ζηελ Ηλδία, ν Τπνπξγφο Οηθνλνκίαο &Οηθνλνκηθψλ θ. Αινγνζθνχθεο θαηέζηεζε ζαθέο φηη ην ηλδηθφ επηρεηξεκαηηθφ θαη επελδπηηθφ θεθάιαην δχλαηαη πιενλ επρεξψο λα επσθειεζεί απφ ηoλ ξαγδαία ζπληεινχκελν κεηαζρεκαηηζκφ ηεο Διιάδαο ζε θνκβηθφ ζεκείν αιιά θαη εθαιηήξην γηα ην δηακεηαθνκηζηηθφ εκπφξην, ηηο κεηαθνξέο, ηελ ελέξγεηα, ην ρξεκαηνπηζησηηθφ ζχζηεκα, ηηο ππνδνκέο ζε νιφθιεξε ηε πεξηνρή ηεο Ννηηναλαηνιηθήο Δπξψπεο. ΚΑΣΑΚΔΤΔ- ΣΔΥΝΗΚΑ ΔΡΓΑ: Οη κεγάινη ειιεληθνί θαηαζθεπαζηηθνί θαη ηερληθνί φκηινη δηαζέηνπλ φιεο ηηο πξνδηαγξαθέο ( κέγεζνο, εμεηδίθεπζε, πξφζβαζε ζην δηεζλέο ρξεκαηνπηζησηηθφ ζχζηεκα, δπλαηφηεηα ζπκκεηνρήο ζε κεγάιεο δηεζλείο θνηλνπξαμίεο ), πξνθεηκέλνπ λα δηαδξακαηίζνπλ ζεκαληηθφ ξφιν ζηνλ νηθνδνκηθφ θαη θαηαζθεπαζηηθφ νξγαζκφ πνπ ζα παξαηεξεζεί κε ηελ αλακελφκελε απειεπζέξσζε ηεο ηλδηθήο θηεκαηνκεζηηηθήο αγνξάο αιιά θαη ηελ πηεζηηθή αλάγθε ξηδηθνχ εθζπγρξνληζκνχ ησλ βαζηθψλ ππνδνκψλ ηεο ρψξαο, εθ ησλ θπξίσλ πξνηεξαηνηήησλ ηεο ηλδηθήο Κπβέξλεζεο. Πξφζθαηε έξεπλα θαηέιεμε ζηελ εθηίκεζε, φηη κέρξη ην 2013 ζα απαηηεζνπλ επελδχζεηο γηα ηε βειηίσζε ησλ αλσηέξσ ππνδνκψλ, ζπλνινθνχ χςνπο 420 δηο $ Ηήςησ αμουήλ -Σμήμα ΟΕΤ- ΙΘ Εκπαιδευτική ειρά 32
ΣΟΤΡΗΜΟ: Ζ ρψξα καο δηαζέηεη πςειή εμεηδίθεπζε ζηε ηερλνγλσζία ηεο ηνπξηζηηθήο ζπλεξγαζίαο, γηα ηελ αλάπηπμε ηεο νπνίαο ελδηαθέξεηαη έληνλα ε ηλδηθή πιεπξά. Παξάιιεια, ε ξαγδαία απμαλφκελε κεζαία ηάμε πνπ πξνζεγγίδεη ζηαζεξά πιένλ ηα 300 εθαη.( θαη γηα ηελ νπνία ε Διιάδα εμαθνινπζεί λα απνηειεί πφιν έιμεο, ιφγσ ηεο πινχζηαο πνιηηηζηηθήο καο θιεξνλνκηάο), απνηειεί έλα πνιχ κεγάιν θαη ειθπζηηθφ ζηφρν, ηνλ νπνίν ε ηνπξηζηηθή καο ζηξαηεγηθή γηα ηα επφκελα ρξφληα δελ δηθαηνχηαη λα αγλνήζεη. ΑΝΑΠΣΤΞΗΑΚΖ ΒΟΖΘΔΗΑ: ην πιαίζην ησλ αξκνδηνηήησλ ηεο Γηεχζπλζεο Γηεζλψλ Οηθνλνκηθψλ Οξγαληζκψλ ηνπ Τπνπξγείνπ Οηθνλνκίαο & Οηθνλνκηθψλ, πθίζηαηαη δπλαηφηεηα ρνξήγεζεο αλαπηπμηαθήο βνήζεηαο πξνο ηελ Ηλδία κε ηε κνξθή ζρεδηαζκνχ θαη πινπνίεζεο εθπαηδεπηηθψλ πξνγξακκάησλ ηφζν ζην ηνκέα ηεο Οηθνλνκίαο ( εμσηεξηθφ εκπφξην, ζηαηηζηηθή, ηππνπνίεζε θαη ζπζθεπαζία πξντφλησλ),φζν θαη ζηνλ ηνκέα ησλ Οηθνλνκηθψλ (θνξνινγία εηζνδήκαηνο, ηεισλεηαθέο δηαδηθαζίεο, πξνυπνινγηζκφο) Ηήςησ αμουήλ -Σμήμα ΟΕΤ- ΙΘ Εκπαιδευτική ειρά 33