«Μειέηε απνηύπσζεο ελεξγεηαθνύ ράξηε (ηζνδπγίνπ) ηεο Πεξηθέξεηαο Ζπείξνπ θαη ησλ απνζεκάησλ αλαλεώζηκσλ πεγώλ ελέξγεηαο»

ΠΔΡΗΦΔΡΔΗΑ ΖΠΔΗΡΟΤ ΔΝΓΗΑΜΔΖ ΓΗΑΥΔΗΡΗΣΗΚΖ ΑΡΥΖ ΠΔΡΗΦΔΡΔΗΑ ΖΠΔΗΡΟΤ Σίηινο Έξγνπ: «Μειέηε απνηύπσζεο ελεξγεηαθνύ ράξηε (ηζνδπγίνπ) ηεο Πεξηθέξεηαο Ζπείξνπ θαη ησλ απνζεκάησλ αλαλεώζηκσλ πεγώλ ελέξγεηαο» Φάζε Γ : Αλάιπζε θόζηνπο νθέινπο γηα ηελ εθκεηάιιεπζε ηνπ δπλακηθνύ ησλ Αλαλεώζηκσλ Πεγώλ Δλέξγεηαο ΣΔΛΗΚΟ ΠΑΡΑΓΟΣΔΟ Eurotec AE Κέληξν Αλαλεώζηκσλ Πεγώλ Δλέξγεηαο Αλη.Σξίηζε 21 570 01 Θεζ/λίθε 19 ν ρικ Λ. Μαξαζψλνο, Πηθέξκη 190 09 Γεθέκβξηνο 2011

Ζ μελέηη εκπονήθηκε ζηο πλαίζιο ηηρ από 03/02/2011 ζύμβαζηρ μεηαξύ ηηρ Δνδιάμεζηρ Γιασειπιζηικήρ Απσήρ Ζπείπος και ηηρ ένωζηρ ηων εηαιπιών ΔΤΡΩΣΔΚ Α.Δ. - ΚΑΠΔ. Οκάδα Μειέηεο Eurotec AE Λιβέπηρ Πάνορ Σζιόκανορ Κώζηαρ Γιαννάκηρ πύπορ εζίλ Κούηπα Κέληξν Αλαλεώζηκωλ Πεγώλ Δλέξγεηαο Κίλιαρ Βαζίληρ Ρηγόποςλορ Αλέξανδπορ ακελαπίδηρ Νίκορ Εαθείπηρ Υπήζηορ Δλεςθεπιάδηρ Γιάννηρ 2

πληνκεύζεηο PVGIS: Δπξσπατθή βάζε δεδνκέλσλ γηα ηελ ειηαθή ελέξγεηα MJ: Θεξκνγφλνο δχλακε ΒΗΠΔ: Βηνκεραληθέο Πεξηνρέο YΖ: Τδξνειεθηξηθφο ζηαζκφο ΜΑΜ: Μειέηε Αλάπηπμεο πζηήκαηνο Μεηαθνξάο ΓΜ: Γξακκή Μεηαθνξάο Δ: Διαθξνχ Σχπνπ ΚΤΣ: Κέληξν Τπεξπςειήο Σάζεο Τ/: Τθηζηάκελνο Τπνζηαζκφο ΜΣ: Μέζε Σάζε ΤΣ: Τςειή Σάζε ΤΤΣ: Τπεξπςειή Σάζε ΜΠΔ: ηξαηεγηθή Μειέηε Πεξηβαιινληηθψλ Δπηπηψζεσλ ΦΓ: Φνξέαο Γηαρείξηζεο ΔΥΠ ΑΠΔ: Δηδηθφ Πιαίζην Υσξνηαμηθνχ ρεδηαζκνχ θαη Αεηθφξνπ Αλάπηπμεο γηα ηηο Αλαλεψζηκεο Πεγέο Δλέξγεηαο ΠΑΠ: Πεξηνρή Αηνιηθήο Πξνηεξαηφηεηαο ΠΑΚ: Πεξηνρή Αηνιηθήο Καηαιιειφηεηαο ΓΔ: Γεκνηηθή Δλφηεηα ΠΔ: Πεξηθεξεηαθή Δλφηεηα ΠΔΠ: Πεξηνρή Δηδηθήο Πξνζηαζίαο ΠΔΠΓ: Πεξηνρή Δηδηθψλ Πεξηνξηζκψλ ηεο Γφκεζεο ΜΔΚ: Μεραλή εζσηεξηθήο θαχζεο κτζ: κηθξφ Τδξνειεθηξηθφ Έξγν 3

ΠΔΡΗΔΥΟΜΔΝΑ 1. Δηζαγσγή... 5 2. Δθηίκεζε ηεο βησζηκφηεηαο επελδχζεσλ ΑΠΔ... 6 2.1. Γεληθά... 6 2.2. Αηνιηθή Δλέξγεηα... 10 2.3. Φσηνβνιηατθά... 12 2.4. Βηνκάδα... 14 2.5. Μηθξά Τδξνειεθηξηθά... 17 2.6. Αμηνπνίεζε Γεσζεξκηθήο ελέξγεηαο ρακειήο ελζαιπίαο... 18 2.7. πκπεξάζκαηα... 21 3. Υσξηθή θαηαλνκή ηεο πινπνίεζεο ησλ ζηφρσλ... 22 4. Δθηίκεζε επηπηψζεσλ... 34 4.1. Γεληθά... 34 4.2. Άκεζν αληηζηαζκηζηηθφ φθεινο ζε Ο.Σ.Α... 35 4.3. Γεκηνπξγία λέσλ ζέζεσλ εξγαζίαο... 36 4.4. Αχμεζε ηδίξνπ ηνπηθήο νηθνλνκίαο... 37 4.5. Δπηπηψζεηο ζην πεξηβάιινλ... 37 5. Πξνηάζεηο γηα ηηο δξαζηεξηφηεηα ηεο Πεξηθεξεηαθήο θαη Σνπηθήο απηνδηνίθεζεο γηα ηελ βέιηηζηε πξνψζεζε ηνπ πεξηθεξεηαθνχ ζρεδίνπ δξάζεο... 39 6. Γεσγξαθηθφ ζχζηεκα πιεξνθνξψλ γηα ηελ ζηήξημε ηνπ πεξηθεξεηαθνχ ζρεδηαζκνχ ησλ ΑΠΔ.... 41 6.1. Γεληθή πεξηγξαθή... 41 6.2. Γεληθή δνκή ηεο βάζεο δεδνκέλσλ... 42 6.3. Δθαξκνγέο επηθνηλσλίαο γηα ηελ πξνψζεζε θαη παξαθνινχζεζε ηνπ πεξηθεξεηαθνχ ζρεδίνπ δξάζεο... 44 Οδεγφο ρξήζεο... 45 Οδεγίεο γηα ηελ πεξηήγεζε ζηνπο ράξηεο... 47 4

1. Δηζαγωγή Σν παξφλ ηεχρνο αληηζηνηρεί ζηελ παξνπζίαζε ηνπ ηξίηνπ παξαδνηένπ ηεο κειέηεο Δνεπγειακού σάπηη και αποθεμάηων ανανεώζιμων πηγών ενέπγειαρ για ηην Πεπιθέπεια Ηπείπος. Σν ηξίην παξαδνηέν πεξηιακβάλεη ηηο δχν ηειεπηαίεο θάζεηο ηεο κειέηεο θαη ζπγθεθξηκέλα ηηο θάζεηο Γ: Αλάιπζε θφζηνπο νθέινπο γηα ηελ εθκεηάιεπζε ηεο αλαλεψζηκεο ελέξγεηαο θαη Δ: Παξνπζίαζε Γεκνζηνπνίεζε ησλ απνηειεζκάησλ ηνπ έξγνπ. Με ηηο εξγαζίεο πνπ πξαγκαηνπνηήζεθαλ θαηά ηε δηάξθεηα ησλ θάζεσλ Α, Β θαη Γ έρεη εθηηκεζεί ην δηαζέζηκν πξνο αμηνπνίεζε δπλακηθφ, ιακβάλνληαο ππφςε φιεο ηηο ηερληθέο, αλαπηπμηαθέο θαη πεξηβαιινληηθέο παξακέηξνπο. Σν πξψην παξαδνηέν ηεο κειέηεο πεξηιακβάλεη ηελ αλαιπηηθή απνηχπσζε ηνπ ππάξρνληνο δπλακηθνχ γηα ηελ αλάπηπμε ηεο αηνιηθήο ελέξγεηαο, ησλ Μηθξψλ Τδξνειεθηξηθψλ, ησλ θσηνβνιηατθψλ έξγσλ θαη ηεο βηνκάδαο γηα ην ζχλνιν ηεο Πεξηθέξεηαο. Οη ελδεηθηηθνί ζηφρνη πνπ δηεξεπλήζεθαλ παξνπζηάδνπλ ζελάξηα γηα ηελ αλάπηπμε ησλ ηερλνινγηψλ ησλ Αλαλεψζηκσλ Πεγψλ Δλέξγεηαο (ΑΠΔ) γηα ειεθηξνπαξαγσγή ηελ επφκελε δεθαεηία ιακβάλνληαο ππφςε ηφζν ηηο εζληθέο δεζκεχζεηο γηα ηελ αχμεζε ηνπ κεξηδίνπ ηεο αλαλεψζηκεο ελέξγεηαο κέρξη ην 2020 φζν θαη ηελ εθηίκεζε ησλ ηνπηθψλ ελεξγεηαθψλ πφξσλ. Σα απνηειέζκαηα πξνηάζεηο ηνπ πξψηνπ παξαδνηένπ εθηηκνχλ ηνπο ζηφρνπο κε ηε κνξθή ηεο ηζρχνο πνπ κπνξεί λα εγθαηαζηαζεί ζηελ Πεξηθέξεηα γηα θάζε ηερλνινγία κε ηελ αληίζηνηρε γεσγξαθηθή ηνπο θαηαλνκή. Σν δεχηεξν παξαδνηέν πεξηιακβάλεη ηελ πεξηβαιινληηθή απνηίκεζε ηεο αλάπηπμεο ησλ ηερλνινγηψλ ΑΠΔ, έηζη ψζηε λα είλαη δπλαηή ε ζπλνιηθή εθηίκεζε ησλ επηπηψζεσλ ζην πεξηβάιινλ γηα θάζε ηερλνινγία, ελψ ηαπηφρξνλα πξαγκαηνπνηήζεθε κία καθξνζθνπηθή αλάιπζε ησλ ρσξνηαμηθψλ παξακέηξσλ πνπ επεξεάδνπλ ηε δπλαηφηεηα εγθαηάζηαζήο ηνπο. Σα ζρεηηθά απνηειέζκαηα, κε ηε κνξθή ραξηψλ αλάιπζεο, δίλνπλ ηε δπλαηφηεηα ζηελ πεξηθεξεηαθή απηνδηνίθεζε λα ζρεδηάζεη ηε λέα ρσξνηαμηθή ηεο δνκή ιακβάλνληαο ππφςε ηηο ιεηηνπξγίεο παξαγσγήο αλαλεψζηκεο ελέξγεηαο. ην βαζκφ πνπ ηα δεδνκέλα θαη νη παξαδνρέο γηα ηελ εξγαζία απηή έρνπλ δπλακηθφ ραξαθηήξα, ε εγθαηάζηαζε θαη ρξήζε γεσγξαθηθψλ βάζεσλ δεδνκέλσλ, ε νπνία πξαγκαηνπνηήζεθε ζηηο εγθαηαζηάζεηο ηεο Πεξηθέξεηαο ήηαλ κία πνιχηηκε θαη αλαγθαία ζπλεηζθνξά. Καηά ηε δηάξθεηα ηεο θάζεο Γ πνπ πεξηιακβάλεηαη ζην παξφλ παξαδνηέν πξνζδηνξίδνληαη νη νηθνλνκηθέο παξάκεηξνη ησλ έξγσλ ΑΠΔ, έηζη ψζηε λα ειεγρζεί ζε καθξνζθνπηθή βάζε, αξρηθά ε ειάρηζηε βησζηκφηεηά ηνπο θαη ζηε ζπλέρεηα ην κέγεζνο ηεο θεξδνθνξίαο ηνπο. Ζ αλάιπζε απηή ζα δψζεη ηε δπλαηφηεηα ζηελ Πεξηθεξεηαθή Απηνδηνίθεζε λα εθηηκήζεη ην κέγεζνο ηνπ επελδπηηθνχ ελδηαθέξνληνο, θαζψο θαη ηηο απαξαίηεηεο ππνδνκέο πνπ είλαη αλαγθαίεο θαηά ηε δηάξθεηα ηεο πινπνίεζεο ηνπ ζρεδίνπ δξάζεο γηα ηηο ΑΠΔ. Ζ νηθνλνκηθή αλάιπζε πεξηιακβάλεη: Σε καθξνζθνπηθή εθηίκεζε ησλ ζηνηρείσλ θφζηνπο ησλ έξγσλ. Σελ εθηίκεζε ηνπ εζσηεξηθνχ βαζκνχ απφδνζεο θαη ηεο πεξηφδνπ αλάθηεζεο θεθαιαίνπ αλά θαηεγνξία έξγσλ ΑΠΔ πνπ αληηζηνηρνχλ ζην δπλακηθφ πνπ έρεη ππνινγηζηεί. Σα βαζηθά πξνβιήκαηα εκπφδηα πνπ αλακέλεηαη λα ζπλαληήζνπλ νη επελδχζεηο πνπ ζα πξαγκαηνπνηεζνχλ θαη γηα ηα νπνία νη πεξηθεξεηαθέο αξρέο κπνξνχλ λα έρνπλ δπλαηφηεηα παξέκβαζεο. 5

Αμίδεη λα ζεκεησζεί φηη ε παξαπάλσ αλάιπζε έρεη πιεξνθνξηαθφ ραξαθηήξα, εθφζνλ ε πιήξεο νηθνλνκηθή αλάιπζε πνπ πξαγκαηνπνηείηαη γηα θάζε επελδπηηθφ ζρέδην πξαγκαηνπνηείηαη θαηά ηε δηάξθεηα ηεο αμηνιφγεζήο ηεο ζην πιαίζην ηεο αδεηνδνηηθήο δηαδηθαζίαο. Πέξα απφ ηελ αλάιπζε ηεο βησζηκφηεηαο ησλ επελδχζεσλ ΑΠΔ, ε θάζε Γ πεξηιακβάλεη θαη ηελ αλάιπζε ησλ επηπηψζεσλ πνπ ζα έρεη ε εθκεηάιιεπζε ηνπ δπλακηθνχ ζηελ αλάπηπμε θαη ην πεξηβάιινλ ηεο πεξηνρήο. Δθηηκψληαη νη πεξηβαιινληηθνί, αλαπηπμηαθνί θαη πεξηβαιινληηθνί δείθηεο, ελψ ζα εθηηκεζεί, κε γεληθφ ηξφπν ε επίπησζε ζηελ απαζρφιεζε θαη ηελ νηθνλνκία ηεο πεξηνρήο. Σα απνηειέζκαηα ζα δψζνπλ ηε δπλαηφηεηα ζηελ Πεξηθεξεηαθή Απηνδηνίθεζε λα εθηηκήζεη ζηε ζπλέρεηα θαη ζε βάζνο ην θφζηνο θαη ην φθεινο απφ ηελ πινπνίεζε κηαο ζηξαηεγηθήο γηα ηελ πξάζηλε αλάπηπμε θαη ζα παξέρεη ζεκαληηθφ πιηθφ ζηε κειέηε γηα ην «Δπηρεηξεζηαθφ ρέδην γηα ηελ Πξάζηλε Αλάπηπμε ζηελ Πεξηθέξεηα Ζπείξνπ», πνπ επίζεο ζα πινπνηεζεί κε επζχλε ηεο Πεξηθέξεηαο. Καηα ηε δηάξθεηα ηεο θάζεο Δ, πνπ επίζεο παξνπζηάδεηαη ζην παξφλ παξαδνηέν, παξνπζηάδνληαη νη εθαξκνγέο πιεξνθνξηθήο θαη νη βάζεηο δεδνκέλσλ πνπ απνηεινχλ αλαπφζπαζην ηκήκα ησλ παξαδνηέσλ θαη έρνπλ αλαπηπρζεί απφ ηελ νκάδα κειέηεο, ελψ αληίζηνηρα ηκήκαηά ηνπο είηε έρνπλ εγθαηαζηαζεί κε επηηπρία ζηελ Πεξηθέξεηα είηε θηινμελνχληαη ζηηο δηθηπαθέο εγθαηαζηάζεηο ηνπ ΚΑΠΔ κε πξφζβαζε απφ ην δηαδίθηπν. Σα δεδνκέλα θαη νη εθαξκνγέο πιεξνθνξηθήο πνπ απνηεινχλ ζηνηρεία απηήο ηεο θάζεο, απνηεινχλ θαη ηε ζεκαληηθφηεξε παξαθαηαζήθε ηεο παξνχζαο κειέηεο, εθφζνλ δίλνπλ ηε δπλαηφηεηα ζηα ζηειέρε ηεο Πεξηθέξεηαο λα ελεκεξψλνπλ δηαξθψο ηα απαξαίηεηα δεδνκέλα θαη κε ηνλ ηξφπν απηφ λα εθκεηαιεχνληαη πιήξσο ηηο δπλαηφηεηεο ησλ δπλακηθσλ εξγαιείσλ γηα ηε ζπλερή παξαθνινχζεζε ηεο αλάπηπμεο ησλ ηερλνινγηψλ ΑΠΔ. Σν παξφλ ηεχρνο δηαξζξψλεηαη ζηα παξαθάησ θεθάιαηα: ην θεθάιαην 2 παξνπζηάδνληαη φινη νη ππνινγηζκνί θαη νη εθηηκήζεηο γηα ηελ νηθνλνκηθή αληαπνδνηηθφηεηα ησλ επελδχζεσλ ΑΠΔ, ελψ θαηαγξάθνληαη θαη ηα ζεκαληηθφηεξα πξνβιήκαηα γηα ηελ αλάπηπμή ηνπο. ην θεθάιαην 3 παξνπζηάδνληαη, αλα δήκν νη ζηφρνη θαη νη δπλαηφηεηεο αλάπηπμεο γηα φιεο ηηο ηερλνινγίεο. ην θεθάιην 4 εθηηκψληαη θαη νη βαζηθέο ν επηπηψζεηο απφ ηελ εγθαηάζηαζε θαη ιεηηνπξγία ησλ κνλάδσλ ΑΠΔ κε ηε κνξθή δεηθηψλ. ην θεθάιαην 5 παξνπζηάδνληαη ηα εξγαιεία γηα ηελ παξαθνινχζεζε ηεο εμέιημεο ησλ ΑΠΔ, φπσο απηά αλαπηχρζεθαλ θαηα ηε δηάξθεηα ηεο κειέηεο. Σα παξαπάλσ εξγαιεία απνηεινχλ αλαπφζπαζην ηκήκα ηνπ παξφληνο παξαδνηένπ. 2. Δθηίκεζε ηεο βησζηκόηεηαο επελδύζεσλ ΑΠΔ 2.1. Γεληθά Ζ δπλαηφηεηα πξνψζεζεο ηεο αλάπηπμεο έξγσλ ΑΠΔ ζε κία πεξηνρή εμαξηάηαη ζε κεγάιν βαζκφ απφ ηελ ειθπζηηθφηεηα πνπ έρνπλ ηα ζρεηηθά έξγα γηα ηνπο επελδπηέο. 6

Ζ νηθνλνκηθφηεηα ησλ επελδχζεσλ, δειαδή ε δπλαηφηεηα ελφο επελδπηή λα απνθνκίζεη θάπνην θέξδνο, θαζνξίδεηαη ζε κεγάιν βαζκφ απφ ηελ εζληθή πνιηηηθή, ζηελ νπνία νξίδνληαη κε εληαίν ηξφπν νη ηηκέο πνπ απνιακβάλνπλ νη αλεμάξηεηνη παξαγσγνί ελέξγεηαο, νη επηδνηήζεηο θ.ιπ. Σν γεληθφ απηφ πιαίζην δελ είλαη αξθεηφ γηα λα θαζνξίζεη ηε βησζηκφηεηα ησλ επελδχζεσλ, εθφζνλ πνιινί άιινη παξάγνληεο παίδνπλ πνιχ ζεκαληηθφ ξφιν ζηε δπλακηθή πνπ εκθαλίδνπλ νη επελδχζεηο απηέο. Οη παξάγνληεο απηνί εμαξηψληαη απφ: Σελ ελ γέλεη δπλακηθή ηεο αγνξάο θαη ηνπ γεληθφηεξνπ νηθνλνκηθνχ πεξηβάιινληνο. Σε δπλαηφηεηα επρεξνχο άληιεζεο επελδπηηθψλ θεθαιαίσλ θαη ηελ επειημία ηνπ πηζησηηθνχ ζπζηήκαηνο. Σνπο ηνπηθνχο παξάγνληεο πνπ επεξεάδνπλ ην θφζηνο θαη ην φθεινο ησλ επελδχζεσλ, φπσο απμεκέλν θφζηνο ππνδνκψλ ή ελνηθίαζεο γεο, θαζψο θαη ε ζηάζε ηεο ηνπηθήο θνηλσλίαο. Σε γξαθεηνθξαηία θαη ηηο ελ γέλεη θαζπζηεξήζεηο πνπ πξνθαιεί ε ζεζκηθή ή δηνηθεηηθή πζηέξεζε. Όινη νη παξαπάλσ παξάγνληεο ζα πξέπεη λα είλαη θαηαλνεηνί ζην ζχλνιν ησλ θνξέσλ ηεο πεξηθεξεηαθήο θαη ηνπηθήο απηνδηνίθεζεο, αλεμάξηεηα απφ ηε δπλαηφηεηα ηεο δηθήο ηεο παξέκβαζεο ζε θαζέλαλ απφ απηνχο. Ο βαζηθφηεξνο ιφγνο γηα απηφ είλαη φηη νη ηνπηθνί θνξείο ζα έρνπλ ηε δπλαηφηεηα πξφβιεςεο ησλ εμειίμεσλ ζηελ επελδπηηθή δξαζηεξηφηεηα, έηζη ψζηε λα είλαη πξνεηνηκαζκέλνη ζηηο πεξηφδνπο πνπ απηή είλαη θεπμή, ελψ λα πξνζπαζνχλ κε ηηο βέιηηζηεο θηλήζεηο λα παξέκβνπλ φηαλ εηλαη ρακειή. Απφ ηελ άιιε κεξηά, κηα ζεηξά απφ δξάζεηο πνπ ζρεηίδνληαη κε ηηο ππνδνκέο (φπσο ην ρσξνηαμηθφ θαη πεξηβαιινληηθφ πιαίζην, ε δπλαηφηεηα ησλ ηνπηθψλ ππεξεζηψλ λα αληαπνθξηζνχλ, ε επίιπζε ζπγθξνχζεσλ θ.ιπ.) δίλνπλ ηε δπλαηφηεηα άζθεζεο ηνπηθήο πνιηηηθήο. Σέινο, δελ πξέπεη λα παξαβιέπεηαη ε δπλαηφηεηα απεπζείαο ζπκκεηνρήο ησλ ηνπηθψλ θνξέσλ ζηηο επελδχζεηο, εηδηθά ζε θάπνηεο πνπ έρνπλ ηδηαίηεξα ραξαθηεξηζηηθά. ην θεθάιαην πνπ αθνινπζεί πεξηγξάθνληαη νη βαζηθέο παξάκεηξνη γηα ηε βησζηκφηεηα ησλ επελδχζεσλ ΑΠΔ γηα ειεθηξνπαξαγσγή, ελψ ηαπηφρξνλα θαηαγξάθνληαη ηα πεξηζζφηεξα εκπφδηα πνπ ζρεηίδνληαη κε ηελ επηηπρή εμέιημε ησλ επελδχζεσλ. Καηά ηελ νηθνλνκηθή αλάιπζε επελδχζεσλ ζε ζηαζκνχο ειεθηξνπαξαγσγήο απφ ΑΠΔ ιακβάλνληαη ππφςε ζπγθεθξηκέλεο παξάκεηξνη, νη ζεκαληηθφηεξεο ησλ νπνίσλ είλαη: - Σν δπλακηθφ ηεο ΑΠΔ ζηελ πεξηνρή, ην νπνίν επεξεάδεη άκεζα ηα αλακελφκελα εμαζθαιηζκέλα έζνδα ηεο επέλδπζεο. - Σν θφζηνο, ηε δηάξθεηα δσήο θαη ηα ραξαθηεξηζηηθά ηεο θάζε ηερλνινγίαο, ην νπνίν νξίδεηαη απφ ηελ ηερληθή σξηκφηεηα ησλ ηερλνινγηψλ πνπ παξάγνληαη ζε βηνκεραληθή θιίκαθα. - Σν ρξεκαηννηθνλνκηθφ πεξηβάιινλ, ην νπνίν επεξεάδεη ηελ επάξθεηα θεθαιαίσλ, ηηο ελαιιαθηηθέο επελδπηηθέο επθαηξίεο, ην θφζηνο ηνπ ρξήκαηνο, ηελ αζθάιεηα ησλ επελδχζεσλ θ.ιπ. 7

- Σν ελεξγεηαθφ πεξηβάιινλ θαη ηελ πνιηηηθή πξνψζεζεο πνπ δηέπεη επελδχζεηο ειεθηξνπαξαγσγήο απφ ΑΠΔ. Γηα ηελ απνηίκεζε ηεο απνδνηηθφηεηαο ησλ επελδχζεσλ ππνινγίδνληαη νη αθφινπζνη νηθνλνκηθνί δείθηεο: IRR (%): Δζσηεξηθφο βαζκφο απφδνζεο ηεο επέλδπζεο (Internal Financial Rate of Return). Σν IRR είλαη ην πξνεμνθιεηηθφ επηηφθην πνπ εμηζψλεη ηελ παξνχζα αμία ηεο πξνζδνθψκελεο ηακεηαθήο εηζξνήο κε ηελ παξνχζα αμία ηεο πξνζδνθψκελεο ηακεηαθήο εθξνήο. Ο εζσηεξηθφο βαζκφο απφδνζεο ηεο επέλδπζεο πεξηγξάθεη ηελ εηήζηα απφδνζε ησλ θεθαιαίσλ πνπ επελδχνληαη (ηδίσλ θεθαιαίσλ ή άιισλ) ζε κηα παξαγσγηθή δξαζηεξηφηεηα θαη εθθξάδεη ην κέζν εηήζην βαζκφ απφδνζεο ηεο επέλδπζεο γηα ηε δηάξθεηα κειέηεο ηεο επέλδπζεο. NPV: Καζαξή παξνχζα αμία επέλδπζεο Ζ Καζαξή Παξνχζα Αμία ηεο επέλδπζεο εθθξάδεη ηελ παξνχζα αμία ηνπ ζπλφινπ ησλ θαζαξψλ θεξδψλ πνπ επηηπγράλνληαη θαζ φιε ηε δηάξθεηα κειέηεο ηεο επέλδπζεο. Ζ Καζαξή Παξνχζα Αμία εμαζθαιίδεη ηε κέηξεζε ηεο απνδνηηθφηεηαο κηαο επέλδπζεο θαη ηε ζχγθξηζή ηεο κε ηελ απφδνζε άιισλ ελαιιαθηηθψλ ζρεδίσλ, κε ρξήζε ελφο επηηνθίνπ αλαγσγήο (ελαιιαθηηθφ θφζηνο ή θφζηνο επθαηξίαο). ERR (%): Economic Rate of Return. Παξνπζηάδεη αληηζηνηρία κε ην IRR θαη εθθξάδεη ηελ κέζε εηήζηα απφδνζε ησλ ηδίσλ θεθαιαίσλ κηαο επέλδπζεο θαηά ηε δηάξθεηα δσήο ηεο επέλδπζεο, ζε ζύγθξηζε κε κηα ηππηθή (βάζε) απνδνηηθόηεηα θεθαιαίνπ, πνπ εθθξάδεηαη κε ην επηηφθην επθαηξίαο (r). PBP (Δηε): Δληνθε Πεξίνδνο Αλάθηεζεο (Απνπιεξσκήο) Κεθαιαίνπ (Pay Back Period) Δθθξάδεη ην ρξφλν απφζβεζεο ησλ θεθαιαίσλ κηαο επέλδπζεο (ηδίσλ ή θαη άιισλ), ιακβάλνληαο ππφςε ην θφζηνο ηνπ ρξήκαηνο ζηε δηάξθεηα ηνπ ρξφλνπ θαη νξίδεηαη σο ην ρξνληθφ δηάζηεκα πνπ απαηηείηαη γηα ηελ απνπιεξσκή ηνπ πνζνχ ηεο αξρηθήο επέλδπζεο θαη ησλ ηφθσλ πνπ ζα κπνξνχζαλ λα ιεθζνχλ απφ κία ελαιιαθηηθή ηνπνζέηεζε ηνπ αξρηθνχ θεθαιαίνπ. Γηα ηηο αλάγθεο ηεο παξνχζαο κειέηεο έρεη ρξεζηκνπνηεζεί πξσηίζησο ε εθηίκεζε ηνπ εζσηεξηθνχ βαζκνχ απφδνζεο ησλ επελδχζεσλ εθφζνλ 1 απηή ρξεζηκνπνηείηαη ζηα βαζηθά ζηάδηα αμηνιφγεζεο ησλ επελδχζεσλ θαη παξνπζηάδεη ηε κεγαιχηεξε επθνιία ζηελ ρξήζε. Αιιεο κέζνδνη, φπσο απηή ηεο παξνχζαο αμίαο, είλαη ρξήζηκεο γηα επξχηεξεο αλαιχζεηο ιήςεο απνθάζεσλ. Δμ άιινπ ε εθηίκεζε ηεο βησζηκφηεηαο ησλ επελδχζεσλ ΑΠΔ γηα ινγαξηαζκφ ηεο ηνπηθήο ελεξγεηαθήο πνιηηηθήο γίλεηαη γηα λα είλαη πνηνηηθά ζαθή ηα βαζηθά ραξαθηεξηζηηθά ησλ επελδχζεσλ απηψλ θαη φρη γηα λα ελζσκαησζεί ζε θάπνην ζχζηεκα επηρεηξεζηαθψλ απνθάζεσλ. Καηά ηελ νηθνλνκηθή αλάιπζε επελδχζεσλ ζε ζηαζκνχο ειεθηξνπαξαγσγήο απφ ΑΠΔ γίλνληαη νη εμήο παξαδνρέο: 1 Οδεγφο γηα ηελ αμηνιφγεζε επελδχζεσλ ΑΠΔ, Ρπζκηζηηθή Αξρή Δλέξγεηαο www.rae.gr 8

Ζ παξαγσγή ελέξγεηαο απφ ην ζηαζκφ είλαη ζηαζεξή γηα φια ηα έηε κειέηεο ηεο επέλδπζεο. H παξαγσγή ηεο ελέξγεηαο ζεσξείηαη φηη ηζνθαηαλέκεηαη ζηε δηάξθεηα ηεο εκέξαο. Ζ ιεηηνπξγία ηνπ ζηαζκνχ μεθηλά ην έηνο 1 (πξψην έηνο) νπφηε ζεσξείηαη φηη ε εγθαηάζηαζε ηνπ ζηαζκνχ πξαγκαηνπνηήζεθε ην έηνο κεδέλ (0) Ζ νηθνλνκηθή αλάιπζε γίλεηαη ζε ζηαζεξνχο φξνπο (ρσξίο λα ιακβάλεηαη ππ φςηλ ν πιεζσξηζκφο) Σα δάλεηα απνπιεξψλνληαη ζε ηζφπνζεο ηνθνρξενιπηηθέο δφζεηο Η απομένοςζα αξία ηηρ επένδςζηρ πέπαν ηων εηών μελέηηρ είναι μηδέν. Ζ ινγηζηηθή δηάξθεηα δσήο ηεο επέλδπζεο ζεσξείηαη σο ε κέζε ινγηζηηθή δηάξθεηα δσήο ησλ δηαθφξσλ εμφδσλ ηεο επέλδπζεο. Βαζηθά ζηνηρεία εηζόδνπ Γαπάλεο εγθαηάζηαζεο: Οη δαπάλεο εγθαηάζηαζεο ηνπ ζηαζκνχ νη νπνίεο πεξηιακβάλνπλ ηφζν ην θφζηνο αγνξάο ηερλνινγίαο (πνπ είλαη θαη ην αζθαιέζηεξα εθηηκψκελν), φζν θαη νη ζπλνδέο δαπάλεο φπσο θφζηνο έξγσλ πνιηηηθνχ κεραληθνχ, ηα έξγα ζχλδεζεο κε ην δίθηπν, ην θφζηνο πξνεηνηκαζίαο ηεο επέλδπζεο θιπ. Κόζηνο ιεηηνπξγίαο θαη ζπληήξεζεο Οη εηήζηεο δαπάλεο γηα ηελ ζπληήξεζε θαη αζθάιηζε ελφο ζηαζκνχ Υξεκαηνδνηηθό ζρήκα Σν πνζνζηφ ηδίσλ θεθαιαίσλ ζην ζχλνιν ηνπ αξρηθνχ θφζηνπο (ην ππφινηπν κε δαλεηζκφ) Δπηηόθην θαη ρξόληα απνπιεξσκήο δαλείνπ Δηε δσήο επέλδπζεο Φνξνιόγεζε Λνγηζηηθφο ρξφλνο επέλδπζεο ηαζεξή επί ηνπ ζπλφινπ ησλ θεξδψλ Σηκνιόγην πώιεζεο ελέξγεηαο ε ζηαζεξέο ηηκέο ρσξίο πιεζσξηζκφ θαη εληαία γηα ην ζχλνιν ηεο παξαγσγήο Σερληθή δηαζεζηκόηεηα Σν πνζνζηφ ηνπ ρξφλνπ πνπ ιεηηνπξγεί ν ζηαζκφο (έρνπλ αθαηξεζεί νη πξνγξακκαηηζκέλεο ή κε δηαθνπέο). Όπσο θαίλεηαη απφ ηα παξαπάλσ, ην κνληέιν ππνινγηζκνχ βησζηκφηεηαο ησλ επελδχζεσλ είλαη αξθεηά απινπνηεκέλν θαη απέρεη πνιχ απφ ην λα κπνξεί λα πξνζνκνηψζεη κε αθξίβεηα ηελ νηθνλνκηθή ζέζε, ζηελ νπνία βξίζθνληαη πνιινί επελδπηέο πνπ αλαπηχζζνπλ θαη ιεηηνπξγνχλ έξγα. Απφ ηελ άιιε κεξηά, φκσο, δίλεη κία ζαθή εηθφλα γηα ην βαζκφ ζπκβαηφηεηαο ηεο αθνινπζνχκελεο πνιηηηθήο 9

(ζηαζεξέο ηηκέο πνπ δίλνληαη ζηνπο επελδπηέο, θνξνινγηθφ θαζεζηψο) κε φζα ηζρχνπλ ζελ αγνξά. Γεληθφηεξα, νη δχν θίλδπλνη πνπ αληηκεησπίδνληαη γηα ηνλ θαζνξηζκφ ηνπ ξπζκηδφκελνπ νηθνλνκηθνχ πεξηβάιινληνο γηα ηηο ΑΠΔ, εηδηθά φηαλ απηφ βαζίδεηαη ζηελ παξνρή εγγπεκέλεο ηηκήο γηα ην ζχλνιν ηεο παξαγφκελεο ελέξγεηαο, φπσο ζηε ρψξα καο (feed in tarrif), είλαη: Ζ παξνρή ρακειφηεξσλ ηηκψλ feed in tariff, απφ απηέο πνπ εγγπψληαη ηελ ειάρηζηε θεξδνθνξία κίαο επέλδπζεο κε βάζε ην πξαγκαηηθφ θφζηνο ηεο αγνξάο. ηελ πεξίπησζε απηή δελ πξνζειθχνληαη επελδχζεηο θαη δελ πξνσζνχληαη νη ζρεηηθέο ηερλνινγίεο. Έλα ηέηνην παξάδεηγκα ήηαλ κέρξη πξφζθαηα ε ξχζκηζε ηηκψλ γηα ηηο εγθαηαζηάζεηο βηνκάδαο. Ζ ρακειή ηηκή πνπ είρε ε παξαγφκελε ελέξγεηα κέρξη ην 2009 απέηξεςε πνιιέο επελδχζεηο. Ζ παξνρή ηηκψλ φπνπ δελ παξαθνινπζνχλ ηε γξήγνξε εμέιημε ηεο ηερλνινγίαο θαη ηε κείσζε ηνπ πξαγκαηηθνχ θφζηνπο. ηελ πεξίπησζε απηή ηα αλακελφκελα θέξδε εηλαη πνιχ πςειά κε απνηέιεζκα ηελ ππεξζέξκαλζε ηνπ επελδπηηθνχ ελδηαθέξνληνο, ηε ζπαηάιε δεκφζηνπ ρξήκαηνο θαη ηε δεκηνπξγία πεξηβάιινληνο εμάξηεζεο απφ επηδνηήζεηο (over subsidization). Έλα ηέηνην παξάδεηγκα εηλαη ε πνιηηηθή πνπ αθνινπζήζεθε γηα ηα έξγα θσηνβνιηατθψλ ζηε ρψξα καο (φπνπ αθνινχζεζαλ νη απαξαίηεηεο δηνξζψζεηο) αιιά θαη ζηελ Ηζπαλία. 2.2. Αηνιηθή Δλέξγεηα Όπσο έρεη πεξηγξαθεί αλαιπηηθά ζην πξψην παξαδνηέν ηεο κειέηεο, έλαο αλαγθαίνο θαη εθηθηφο ζηφρνο γηα ηελ αλάπηπμε ηεο Αηνιηθήο Δλέξγεηαο ζηελ Πεξηθέξεηα γηα ην 2020 εηλαη 300 ΜW πεξίπνπ. Οη πηζαλέο ελαιιαθηηθέο ζέζεηο είλαη θαηαγεγξακκέλεο ζε ηξείο δηαθνξεηηθέο δψλεο (δπηηθή, θεληξηθή θαη δψλεο πξνζηαζίαο Πίλδνπ) θαη είλαη αξθεηέο γηα λα θηινμελήζνπλ κε αζθάιεηα έλαλ ηέηνην αξηζκφ (ζέζεηο γηα ζπλνιηθή εγθαηάζηαζε 950 MW πεξίπνπ, ελψ πεξίπνπ γηα 400 MW ππάξρεη επελδπηηθφ ελδηαθέξνλ). Θεσξψληαο ην βαζηθφ νηθνλνκηθφ πεξηβάιινλ θνηλφ γηα φιεο ηηο επελδχζεηο ζηελ ρψξα, νη βαζηθφηεξνη παξάγνληεο πνπ δηαθνξνπνηνχλ ηηο επελδχζεηο ζηελ πεξηνρή, αιιά θαη κεηαμχ ηνπο εηλαη δχν: 1. Σν θόζηνο εγθαηάζηαζεο, ην νπνίν επεξεάδεηαη απφ έμνδα πνπ δε ζρεηίδνληαη κε ηελ αγνξά θαη εγθαηάζηαζε ηνπ ηερλνινγηθνχ εμνπιηζκνχ, δειαδή έξγα πνιηηηθνχ κεραληθνχ, έμνδα γηα ηελ σξίκαλζε ηνπ επελδπηηθνχ ζρεδίνπ, θφζηνο ζχλδεζεο θ.ιπ. 2. Ο ζπληειεζηήο ηζρύνο, ν νπνίνο είλαη άκεζε ζπλάξηεζε ηνπ αηνιηθνχ δπλακηθνχ ζηελ πεξηνρή. Ο αληηπξνζσπεπηηθφο ζπληειεζηήο πνπ επηιέρζεθε είλαη 22% θαη αληηζηνηρεί ζε κέζε εηήζηα ηαρχηεηα αλέκνπ 6 κέηξα ην δεπηεξφιεπην πεξίπνπ. Κνληά ζην ζπληειεζηή απηφ βξίζθεηαη ην 90% ησλ πηζαλψλ ζέζεσλ ζηε δπηηθή θαη θεληξηθή πεξηνρή, ελψ κεγαιχηεξεο ηαρχηεηεο (άξα θαη ζπληειεζηέο πνπ θηάλνπλ θαη μεπεξλνχλ ην 28%) βξίζθνληαη ζε κεγάια πςφκεηξα ζηελ Πίλδν ε θαη εληφο πξνζηαηεπφκελσλ πεξηνρψλ. Πίλαθαο 2.2.1 βαζηθέο παξάκεηξνη εηζαγωγήο γηα ηελ εθηίκεζε βηωζηκόηεηαο έξγωλ αηνιηθήο ελέξγεηαο. Κόζηνο εγθαηάζηαζεο ( /MW) 1.200.000 10

Κφζηνο ιεηηνπξγίαο θαη ζπληήξεζε (% ηνπ θφζηνπο εγθαηάζηαζεο) 2 Υξεκαηνδνηηθφ ζρήκα κε 30% ίδηα θεθάιαηα θαη 70% δαλεηζκφ Δπηηφθην δαλείνπ (%) 6 Υξφλνο απνπιεξσκήο (έηε) 15 Δηε δσήο επέλδπζεο 20 Σηκνιφγην πψιεζεο ( //MWh) 87,84 Αληηπξνζσπεπηηθόο ζπληειεζηήο ηζρύνο (%) 22 Σερληθή δηαζεζηκφηεηα (%) 95 ηνλ πίλαθα πνπ πξνεγείηαη παξνπζηάδνληαη νη βαζηθέο παξάκεηξνη εηζφδνπ γηα ηελ εθηίκεζε βησζηκφηεηαο ελφο αληηπξνζσπεπηηθνχ αηνιηθνχ πάξθνπ γηα ηελ πεξηνρή. αλ ηέηνην ζεσξείηαη έλα αηνιηθφ πάξθν ηζρχνο 20 MW κε Α/Γ αλαθνξάο VESTAS V66 2.0 MW. Γηάγξακκα 2.2.2 Χξεκαηνξνέο γηα ην Α/Π αλαθνξάο χκθσλα κε ηα απνηειέζκαηα ηεο αλάιπζεο, ε αληηπξνζσπεπηηθή επέλδπζε πνπ δηεξεπλήζεθε έρεη εζσηεξηθφ βαζκφ απφδνζεο 9,5 % θαη απιή πεξίνδν αλάθηεζεο θεθαιαίνπ 11,2 έηε. Σν δηάγξακκα πνπ πξνεγείηαη παξνπζηάδεη κία ηππηθή ρξεκαηνξνή. Σν ζπκπέξαζκα απφ ηελ παξαπάλσ αλάιπζε είλαη φηη ε κεγάιε πιεηνςεθία ησλ ππνςήθησλ επελδχζεσλ αηνιηθήο ελέξγεηαο ζηελ Πεξηθέξεηα είλαη βηψζηκεο αιιά ρσξίο απμεκέλε θεξδνθνξία. Ζ δηαπίζησζε απηή έρεη ηηο παξαθάησ επηπηψζεηο: Α. Σα επελδπηηθά ζρέδηα ππάξρνπλ αιιά δε ζα πξνρσξήζνπλ κε ηελ ίδηα ηαρχηεηα, κε ηελ νπνία ζα πξνρσξήζνπλ ζε άιιεο πεξηνρέο ηεο ρψξαο, εθφζνλ απηέο ζα έρνπλ ζπγθξηηηθά πιενλεθηήκαηα φζνλ αθνξά ζην δπλακηθφ. ην βαζκφ πνπ ππάξρνπλ ειθπζηηθφηεξεο επελδχζεηο ζε άιινπο ηνκείο, ηα δηαζέζηκα θεθάιαηα ζα ζηξαθνχλ εθεί. Πηζαλή αιιαγή πνιηηηθήο βέβαηα (γηα παξάδεηγκα απμεζε ηηκήο γηα Α/Π ζε κε πξνλνκηνχρεο απφ πιεπξάο δπλακηθνχ πεξηνρέο) ζα άιιαδε άκεζα ηελ εθηίκεζε απηή. Β. Γεδνκέλεο ηεο ρακειήο, ζρεηηθά, θεξδνθνξίαο ηα έξγα δελ κπνξνχλ λα επηβαξπλζνχλ κε πξφζζεην θφζηνο δειαδή: Απμεκέλα έμνδα δηαζχλδεζεο κε ην δίθηπν ΖΔ (θάηη πνπ γηα ηα έξγα κε πξνζθνξά ζχλδεζεο δελ ηζρχεη). Απμεκέλα έμνδα πνιηηηθνχ κεραληθνχ (πρ νδνπνηία). Απμεκέλα έμνδα θαη ρξφλνο σξίκαλζεο έξγνπ, δειαδή δηαδηθαζίεο γηα ηελ πεξηβαιινληηθή αδεηνδφηεζε, δηθαζηηθέο εκπινθέο θ.ιπ. 11

Γ. Σα έξγα πνπ ζα πξνρσξήζνπλ πην ζίγνπξα είλαη απηά πνπ δηαζέηνπλ νηθνλνκία θιίκαθαο, δειαδή νη κεγαιχηεξεο εγθαηαζηάζεηο. 2.3. Φωηνβνιηαϊθά Όπσο πεξηγξάθεθε αλαιπηηθά ζην πξψην παξαδνηέν ηεο κειέηεο, νη ζηφρνη γηα ηελ εγθαηάζηαζε θαη ιεηηνπξγία λέσλ θσηνβνιηατθψλ εγθαηαζηάζεσλ ζηελ Πεξηθέξεηα, ζην πιαίζην ηεο πινπνίεζεο ηνπ εζληθνχ ζρεδίνπ δξάζεο, πεξηιακβάλεη δχν ζελάξηα (ζπληεξεηηθφ θαη ζελάξην απμεκέλεο δηείζδπζεο) γηα ηέζζεξηο θαηεγνξίεο έξγσλ (κηθξά θσηνβνιηατθά ζε ζηέγεο, κηθξά ή κεζαία ζπζηήκαηα ζε θηίξηα ηνπ ηξηηνγελνχο ηνκέα θαζψο θαη κεγάια θσηνβνιηατθά πάξθα ζε γήπεδα). Ζ ζπλνιηθή ηζρχο πνπ κπνξεί λα εγθαηαζηαζεί είλαη γηα ηα δχν ζελάξηα 160 θαη 330 MWp αληίζηνηρα, ελψ νη αληίζηνηρεο εθηηκήζεηο δελ έρνπλ γίλεη αθνινπζψληαο ηελ εθηίκεζε ηνπ θπζηθνχ δπλακηθνχ (ηαρχηεηα αλέκνπ γηα ηελ αηνιηθή ελέξγεηα, πδαηηθέο παξνρέο γηα ηα Μηθξά Τδξνειεθηξηθά Έξγα, δηαζεζηκφηεηα πξψηεο χιεο γηα ηε βηνκάδα), αιιά πεξηζφηεξν ζηε δηαζεζηκφηεηα ησλ ρψξσλ γηα ηελ εγθαηάζηαζή ηνπο. Καη αληίζηνηρν ηξφπν, ε αλάιπζε ηεο βησζηκφηεηάο ηνπο δελ εμαξηάηαη ηφζν πνιχ απφ ηηο παξακέηξνπο πνπ ζρεηίδνληαη κε ηελ ελεξγεηαθή απνιαβή, εθφζνλ απηέο ζεσξνχληαη γεληθά εληαίεο γηα ηηο πεξηζζφηεξεο ειιεληθέο πεξηθέξεηεο, αιιά απφ επίπεδν ηνπ θφζηνπο αγνξάο εγθαηάζηαζεο θαη ιεηηνπξγίαο ηνπ ηερλνινγηθνχ εμνπιηζκνχ, θαζψο θαη ηελ πξνζθεξφκελε ηηκή γηα ηελ αγνξά ηνπ παξαγφκελνπ ειεθηξηζκνχ. Πίλαθαο 2.3.1 Γεληθνί πεξηθεξεηαθνί ζηόρνη γηα ηα θωηνβνιηαϊθά ζπζηήκαηα Α ζελάξην Β ζελάξην ΚΑΣΖΓΟΡΗΑ ζπληεξεηηθό απμεκέλεο δηείζδπζεο Μθξά Φσηνβνιηατθά ζπζηήκαηα ζηηο ζηέγεο νηθηψλ 15 15 + Μηθξά Φσηνβνιηατθά ζπζηήκαηα ζε ζηέγεο θαη ρψξνπο θηηξίσλ ηνπ ηξηηνγελνχο (λνζνθνκεία, ζρνιεία, βηνηερλίεο, 10 10 + μελνδνρεία) Μεζαία θσηνβνιηατθά ζπζηήκαηα ζε βηνκεραληθέο 25 25 + βηνηερληθέο εγθαηαζηάζεηο θαη θηηξηαθά ζπγθξνηήκαηα Φσηνβνιηατθά πάξθα ζε θάζε είδνπο θαηάιιεια γήπεδα 110 280 (αλεμαξηήησο νξίνπ ηζρχνο) ΤΝΟΛΟ 160 330 + Γηα ηηο αλάγθεο ηνπ ειέγρνπ βησζηκφηεηαο ησλ Φ/Β έξγσλ επηιέρζεθαλ νη παξάκεηξνη εηζφδνπ πνπ πεξηγξάθνληαη ζηνλ πίλαθα 2.3.2 πνπ αθνινπζεί: Οη ηηκέο ηεο πξψηεο ζηήιεο αληηζηνηρνχλ ζε κηθξά έξγα ζε ζηέγεο νηθηψλ, ελψ ηεο δεχηεξεο ζε κεγάια έξγα ζε εθηάζεηο. Γεδνκέλεο ηεο δηαθνξνπνίεζεο ησλ ηκψλ αγνξάο ηνπ ειεθηξηζκνχ αλάκεζα ζηηο δχν θαηεγνξίεο αιιά θαη ηεο ζηαδηαθήο αιιαγήο ησλ ηηκψλ κε ηνλ ρξφλν φπσο νξίδεηαη ζηελ ζρεηηθή λνκνζεζία, ηα δχν απηά παξαδείγκαηα πξνζδηνξίδνπλ θαη ην εχξνο ηεο θεξδνθνξίαο γηα ηηο επελδχζεηο. Πίλαθαο 2.3.2 Παξάκεηξνη εηζόδνπ γηα ηνλ έιεγρν βηωζηκόηεηαο ηωλ έξγωλ Φ/Β ΠΑΡΑΜΔΣΡΟΗ Α Β Κφζηνο εγθαηάζηαζεο ( /kw) 4.000 3.000 Κφζηνο ιεηηνπξγίαο θαη ζπληήξεζε (% ηνπ θφζηνπο εγθαηάζηαζεο) 1 1 Υξεκαηνδνηηθφ ζρήκα κε 30% ίδηα θεθάιαηα θαη 70% δαλεηζκφ Δπηηφθην δαλείνπ (%) 7.5 6 Υξφλνο απνπιεξσκήο (έηε) 10 15 Έηε δσήο επέλδπζεο 25 25 12

Σηκνιφγην πψιεζεο ( //MWh) 550 400 Τπνιεηκκαηηθή αμία (%) 0 0 Μέζνο αληηπξνζσπεπηηθφο ζπληειεζηήο ηζρχνο (%) 13 14 Πίλαθαο 2.3.3 Απνηειέζκαηα ειέγρνπ βηωζηκόηεηαο γηα έξγα Φ/Β ΑΠΟΣΔΛΔΜΑΣΑ Α Β Δζσηεξηθφο βαζκφο απφδνζεο (%) 19 15,5 Απιή πεξίνδνο απνπιεξσκήο (έηε) 6,9 7,8 Γηάγξακκα 2.3.4 Δλδεηθηηθέο ρξεκαηνξνέο γηα Φ/Β έξγν αλαθνξάο πεξίπηωζε Β Γηάγξακκα 2.3.5. Δλδεηθηηθέο ρξεκαηνξνέο γηα Φ/Β έξγν αλαθνξάο πεξίπηωζε Α Όπσο θαίλεηαη ζηνλ πίλαθα 2.3.3, αιιά θαη ζηα δηαγξάκκαηα πνπ αθνινπζνχλ, ν εζσηεξηθφο βαζκφο απφδνζεο θπκαίλεηαη αλάκεζα ζε 15,5% θαη 19%, ελψ ε απιή πεξίνδνο απνπιεξσκήο αλάκεζα ζε 6,9 θαη 7,8 έηε. Σα παξαπάλσ απνηειέζκαηα δείρλνπλ φηη νη επελδχζεηο γηα θσηνβνιηατθά έξγα έρνπλ κεγάιν βαζκφ θεξδνθνξίαο, δηαπίζησζε ε νπνία δηθαηψλεηαη θαη απφ ην κεγάιν ελδηαθέξνλ ησλ επελδπηψλ αιιά θαη απιψλ θαηαλαισηψλ (αγξφηεο, ηδηνθηήηεο αθηλήησλ θιπ). Σν ελδηαθέξνλ απηφ βέβαηα εληζρχεηαη θαη απφ ην γεγνλφο ηεο ζρεηηθήο επθνιίαο, κε ηελ νπνία εγθαζίζηαληαη απηά ηα ζπζηήκαηα, ηα νπνία παξά ηε ζρεηηθή ηνπο ηερληθή αλσξηκφηεηα ζε ζρέζε κε ηηο άιιεο ηερλνινγίεο, δελ αληηκεησπίδνπλ ηηο ζνβαξέο ηερληθέο θαη πεξηβαιινληηθέο πξνθιήζεηο ησλ Μηθξψλ Τδξνειεθηξηθψλ Έξγσλ, ηηο αβεβαηφηεηεο θαη ηελ πνιππινθφηεηα ησλ έξγσλ 13

βηνκάδαο, θαζψο θαη ηε ρξνλνβφξα δηαδηθαζία σξίκαλζεο ησλ έξγσλ αηνιηθήο ελέξγεηαο. Βέβαηα, ζηηο πεξηπηψζεηο φπνπ ην επελδπηηθφ ελδηαθέξνλ είλαη πςειφ, πξνθχπηεη ην εξψηεκα ηεο επάξθεηαο ησλ θεθαιαίσλ, θαζψο θαη ε επειημία ηνπ πηζησηηθνχ ζπζηήκαηνο λα ην ζπλδξάκεη. Σα ζέκαηα απηά φκσο δελ είλαη αληηθείκελν ηεο παξνχζαο κειέηεο. Όζνλ αθνξά ζην ζρεδηαζκφ θαη ζηελ πινπνίεζε ηεο εζληθήο πνιηηηθήο, δελ παχεη λα απαζρνιεί ην γεγνλφο φηη ε παξαγσγή ελέξγεηαο απφ θσηνβνιηατθά παξακέλεη ε αθξηβφηεξε αλάκεζα ζε φιεο ηηο αλαλεψζηκεο πεγέο, άξα θαη ην θφζηνο ησλ εληζρχζεσλ, ην νπνίν επηβαξχλεη είηε ηνλ εζληθφ πξνυπνινγηζκφ είηε ηνπο ηειηθνχο θαηαλαισηέο είλαη δπζαλάινγα κεγάιν. 2.4. Βηνκάδα Ζ εθηίκεζε βησζηκφηεηαο ησλ εγθαηαζηάζεσλ βηνκάδαο κε καθξνζνπηθφ ηξφπν είλαη εμαηξεηηθά δχζθνιε. Κάζε ζηαζκφο βηνκάδαο απνηειεί κία ηδηαίηεξε πεξίπησζε, ελψ νη εθηηκήζεηο ηνπ αξρηθνχ θαη ηνπ ιεηηνπξγηθνχ θφζηνπο κπνξνχλ λα γίλνπλ κφλν ζε επίπεδν κειέηεο ζθνπηκφηεηαο εθφζνλ νη δαπάλεο γηα ηελ νξγάλσζε ηεο εθνδηαζηηθήο αιπζίδαο, ε δηαζεζηκφηεηα ηεο πξψηεο χιεο, θαζψο θαη ε επηινγή ηεο ηερλνινγίαο πνπ αμηνπνηεί θαιχηεξα ην ππάξρνλ δπλακηθφ δε κπνξνχλ λα ηππνπνηεζνχλ, εηδηθά ζηε ρψξα καο φπνπ ηα κεγέζε είλαη κηθξά. Έλαο πξφζζζεηνο παξάγνληαο γηα ηε δπζθνιία απηή είλαη ε απνπζία εγθαηαζηάζεσλ πνπ ιεηηνπξγνχλ αξθεηά ρξφληα έηζη ψζηε λα κεηαθέξεηαη ε ζρεηηθή εκπεηξία. Γηα ηηο αλάγθεο ηεο κειέηεο, ζα επηθεληξσζνχκε ζε κία ζεκαληηθή γηα ηελ Πεξηθέξεηα ηερλνινγία. Σελ αμηνπνίεζε βηναεξίνπ απφ θηελνηξνθηθά ππνιείκκαηα γηα παξαγσγή ειεθηξηζκνχ. Σα θέληξα θφζηνπο γηα ηνπο ζηαζκνχο απηνχο πεξηιακβάλνπλ: Αγνξά θαη εγθαηάζηαζε ηερλνινγηθνχ εμνπιηζκνχ, φπνπ πεξηιακβάλεηαη ε αγνξά ησλ ζπκβαηηθψλ κνλάδσλ κεηαηξνπήο (αεξηνζηξφβηινη ή άιιν), θαζψο θαη ν ππφινηπνο εμνπιηζκφο (ρσλεπηήξεο, αγσγνί, δίθηπα γηα ηελ εθκεηάιεπζε ηεο ζεξκφηεηαο). Γηα ηηο αλάγθεο ηεο παξνχζαο εθηίκεζεο ην θφζηνο απηφ έρεη νξηζηεί ζε 3 500 /kw. Λεηηνπξγηθφ θφζηνο ζην νπνίν πεξηιακβάλεηαη: Ζ ζπληήξεζε ηνπ εμνπιηζκνχ Σν θφζηνο γηα ηελ πξνκήζεηα ηεο πξψηεο χιεο ην νπνίν κπνξεί λα αληηζηνηρεί είηε ζε αγνξά νξγαληθφχ πιηθνχ γηα ζπκπιήξσζε ηνπ ππάξρνληνο είηε θφζηνο κεηαθνξάο απφ πνιιέο πεγέο Σν θφζηνο ηεο εξγαζίαο ησλ αζθαιεηψλ θιπ. Γηα ηηο αλάγθεο ηεο παξνχζαο εθηίκεζεο ην θφζηνο απηφ νξίδεηαη ζε 25% ηνπ θφζηνπο εγθαηάζηαζεο. Σα έζνδα ηνπ ζηαζκνχ πξνέξρνληαη απφ ηελ πψιεζε ηνπ ειεθηξηζκννχ (φπσο θαη ζηηο ππφινηπεο ηερλνινγίεο ΑΠΔ), ηελ πψιεζε ζεξκφηεηαο, θαζψο θαη ηελ πψιεζε ιηπάζκαηνο πνπ κπνξεί λα απνηειεί πξντφλ ηνπ ζηαζκνχ. Γηα ηηο παξνχζεο αλάγθεο ιακβάλεηαη ππφςε ε πψιεζε ηνπ ειεθηξηθνχ ξεχκαηνο κφλν ζηηο ηηκέο πνπ νξίδνληαη απφ ηε λνκνζεζία (220./kWh). 14

Έλαο ζεκαληηθφο παξάγνληαο γηα ηε βησζηκφηεηα ηνπ ζηαζκνχ είλαη νη ψξεο ιεηηνπξγίαο ή αιιηψο ν ζπληειεζηήο ηζρχνο, ν νπνίνο κε ηε ζεηξά ηνπ εμαξηάηαη απφ ηε ζπλερή δηαζεζηκφηεηα πξψησλ πιψλ. Ο αληίζηνηρνο δείθηεο έρεη νξηζηεί ζε 80%. ηνλ πίλαθα 2.4.1 πνπ αθνινπζεί παξνπζηαδνληαη πεξηιεπηηθά φιεο νη παξάκεηξνη εηζφδνπ φπσο θαη ζηηο ηερλνινγίεο πνπ έρνπλ ήδε εμεηαζηεί: Πίλαθαο 2.4.1 Παξάκεηξνη εηζόδνπ γηα ηνλ έιεγρν βηωζηκόηεηαο ηωλ έξγωλ αμηνπνίεζεο βηαεξίνπ από θηεληξνθηθά ππνιείκκαηα. Κόζηνο εγθαηάζηαζεο ( /MW) 3 500 Κφζηνο ιεηηνπξγίαο θαη ζπληήξεζε (% ηνπ θφζηνπο εγθαηάζηαζεο) 25 Υξεκαηνδνηηθφ ζρήκα κε 30% ίδηα θεθάιαηα θαη 70% δαλεηζκφ Δπηηφθην δαλείνπ (%) 6 Υξφλνο απνπιεξσκήο (έηε) 15 Δηε δσήο επέλδπζεο 25 Σηκνιφγην πψιεζεο ( //MWh) 200 Αληηπξνζσπεπηηθόο ζπληειεζηήο ηζρύνο (%) 80 Με βάζε ηα απνηειέζκαηα ησλ ππνινγηζκψλ ν εζσηεξηθφο βαζκφο απφδνζεο εηλαη 14,6% ελψ ε απιή πεξίνδνο απνπιεξσκήο είλαη 7,6 έηε. Γηάγξακκα 2.4.2 Δλδεηθηηθέο ρξεκαηνξνέο γηα έξγν βηναεξίνπ ηζρύνο 2 130 kwe. Λακβάλνληαο ππφςε φιεο ηηο επηθπιάμεηο πνπ αλαθέξζεθαλ ζηελ αξρή ηνπ θεθαιαίνπ κπνξνχκε λα πνχκε φηη νη επελδχζεηο γηα εθκεηάιιεπζε βηναεξίνπ έρνπλ αξθεηα θαιή θεξδνθνξία, πξάγκα πνπ είλαη αλακελφκελν, εθφζνλ απηφο ήηαλ θαη ν ζηφρνο ηεο ηειεπηαίαο γελλαίαο αλαζεψξεζεο πξνο ηα πάλσ ησλ εγγπεκέλσλ ηηκψλ γηα ηελ πψιεζε ηνπ ειεθηξηθνχ ξεχκαηνο. Πξέπεη ηέινο λα ζεκεησζνχλ θαη ηα παξαθάησ ζεκαληηθά ζρφιηα: Οη ζηαζκνί βηναεξίνπ δηαρεηξίδνληαη κεγάιεο πνζφηεηεο απνβιήησλ, ηα νπνία ζε δηαθνξεηηθή πεξίπησζε ζα κεηαθέξνληαλ ζε κεγάιεο απνζηάζεηο ή ζα απνξξίπηνληαλ ζην πεξηβάιινλ. Ζ γεληθφηεξε αλάιπζε γηα ην θφζηνο θαη ην φθεινο ζα πξέπεη πάληα λα ιακβάλεη ππφςε ηηο δχν απηέο παξακέηξνπο. Δλδερφκελε θνζηνιφγεζε, πξνο φθεινο ηνπ ζηαζκνχ παξαγσγήο, ησλ πνζνηήησλ πνπ δηαρεηξίδεηαη κε ηε ινγηθή ηνπ gate fee ζα έδηλε πξφζζεηα έζνδα. 15

Ζ ρξήζε ηεο ζεξκφηεηαο είλαη εμαηξεηηθά ζεκαληηθή, εθφζνλ αθφκε θαη ζε πεξίπησζε πνπ δελ πσιείηαη, εμνηθνλνκεί πφξνπο απφ ηε ρξήζε άιισλ θαπζίκσλ. Γηα ηε βέιηηζηε ιεηηνπξγία ηνπ ζηαζκνχ είλαη απαξαίηεηε ε ζπγρψλεπζε πνιιψλ απνβιήησλ απφ ηηο θνληηλέο πεξηνρέο αιιά θαη ε ρξήζε θπηψλ (πρ ζηειέρε θαιακπνθηψλ), πξάγκα ην νπνίν αλεβάδεη ην θφζηνο ιεηηνπξγίαο ηνπ ζηαζκνχ. Ζ νξγάλσζε ηεο εθνδηαζηηθήο αιπζίδαο γηα ηα παξαπάλσ είλαη απαξαίηεηε. Πξνο απηή ηελ θαηεχζπλζε ε παξέκβαζε ησλ πεξηθεξηαθψλ παξαγφλησλ είλαη ζεκαληηθή. ε θάζε πεξίπησζε νη κνλάδεο εθκεηάιιεπζεο βηναεξίνπ απφ θηελνηξνθηθά απφβιεηα, εηδηθά αλ έρνπλ ηε κνξθή θεληξηθψλ κνλάδσλ ζπλδπαζκέλεο ρψλεπζεο, φπσο πξνηείλεηαη ζηελ παξνχζα κειέηε, αληηπξνζσπεχνπλ έλα νινθιεξσκέλν ζχζηεκα δηαρείξηζεο θηελνηξνθηθψλ θαη νξγαληθψλ απνβιήησλ κε παξαγσγή αλαλεψζηκεο ελέξγεηαο (βηναέξην) θαη κε ζεκαληηθά πεξηβαιινληηθά θαη νηθνλνκηθά νθέιε φπσο: Παξαγσγή ελέξγεηαο απφ ΑΠΔ Μείσζε ησλ νξγαληθψλ απνβιήησλ Μείσζε εθπνκπψλ αεξίσλ ζεξκνθεπίνπ Μείσζε παζνγφλσλ νξγαληζκψλ Απμεκέλε απφδνζε ιίπαλζεο Μείσζε νζκψλ θαη νπηηθήο ξχπαλζεο Δμνηθνλφκεζε ρξεκάησλ γηα ηνπο αγξφηεο 16

2.5. Μηθξά Τδξνειεθηξηθά Με βάζε ηελ αλάιπζε πνπ πξνεγήζεθε ζηηο πξνεγνχκελεο θάζεηο ηεο κειέηεο, γηα ηα πδξνειεθηξηθά έξγα, εθηηκάηαη φηη, ην ζπλνιηθφ δπλακηθφ δελ ππεξβαίλεη ην ήδε εθδεισζέλ ψξηκν επελδπηηθφ ελδηαθέξνλ θαη ηα πξνγξακκαηηδφκελα, ή ζε ιεηηνπξγία έξγα. Ο ζηφρνο ηεο πεξηθεξεηαθήο πνιηηηθήο είλαη ε επίιπζε ησλ θάζε είδνπο κε ηερληθψλ πξνβιεκάησλ (εηδηθά απηψλ πνπ ζρεηίδνληαη κε ηελ νκαιή ηνπο έληαμε ζε πξνζηαηεπφκελεο πεξηνρέο). Καηά ζπλέπεηα, ην ζχλνιν ηεο δηαζέζηκεο ηζρχνο γηα κηθξά ΤΖΔ είλαη 120 MW πεξίπνπ. Ζ εθηίκεζε ηεο νηθνλνκηθήο βησζηκφηεηαο γηα ηα Μηθξά Τδξνειεθηξηθά Έξγα ζε καθξνζθνπηθφ επίπεδν πξνζνκνηάδεη απηήλ ησλ εθαξκνγψλ αηνιηθήο ελέξγεηαο. Οη πηφ ζεκαληηθέο αβεβαηφηεηεο γηα ηηο νηθνλνκηθέο παξακέηξνπο εηζφδνπ είλαη: Ο ζπληειεζηήο ηζρχνο, ν νπνίνο πξνζδηνξίδεη ην ρξφλν, ζηνλ νπνίν ην έξγν ιεηηνπξγεί θαη παξάγεη ειεθηξηζκφ. Ο ζπληειεζηήο απηφο εμαξηάηαη ζε κεγάιν βαζκφ απφ ηνλ ηχπν ηεο ξνήο ηνπ πδαηνξεχκαηνο, ν νπνίνο παξνπζηάδεηαη ζην ζρήκα ηεο θακπχιεο δηάθεηαο παξνρήο. Ρεχκαηα κε κεγάιν πνζνζηφ κφληκεο ξνήο επηηξέπνπλ ηελ βέιηηζηε δηαζηαζηνιφγεζε ησλ έξγσλ, ελψ ξεχκαηα κε κεγάιν πνζνζηφ επνρηαθήο ξνήο επηηάζζνπλ ηε ρξήζε πδξνζηξνβίισλ κεγαιχηεξεο ηζρχνο κε απνηέιεζκα ηελ κείσζε ηνπ ζπληειεζηή ηζρχνο. Σα πξνβιήκαηα απηά γίλνληαη πην ζεκαληηθά ζην βαζκφ πνπ ε ππάξρνπζα λνκνζεζία ζέηεη απζηεξνχο θαλφλεο, ηφζν γηα ην ειάρηζην πνζνζηφ εθκεηάιεπζεο ηεο πδαηηθήο ξνήο φζν θαη γηα ην κέγηζηφ ηεο εθφζνλ πξέπεη λα αθεζεί εθηφο αμηνπνίεζεο ην απαξαίηεην πνζνζηφ πεπιβαλλονηικήρ ποήρ. Γηα ηηο αλάγθεο ηεο παξνχζαο εθηίκεζεο, ν αληηπξνζσπεπηηθφο ζπληειεζηήο θνξηίνπ θαζνξίζηεθε ζε 35%. Σν θφζηνο εγθαηάζηαζεο ην νπνίν πνιιέο θνξέο επηβαξχλεηαη απφ ηα έξγα πνιηηηθνχ κεραληθνχ ηα νπνία είλαη απαξαίηεηα. Σα έξγα απηά είλαη πνιχ ζεκαληηθά ηφζν επεηδή πνιιά έξγα βξίζθνληαη ζε απνκαθξπζκέλεο πεξηνρέο φζν θαη επεηδή πξέπεη λα πξνζηαηεπζεί ην θπζηθφ πεξηβάιινλ. Πξέπεη εδψ λα επαλαιεθζεί φηη φια ηα κηθξά πδξνειεθηξηθά έξγα (ππάξρνληα αιιά θαη ππνζρφκελεο ζέζεηο) βξίζθνληαη εληφο πεξηνρψλ κε απμεκέλε απαίηεζε πεξηβαιινληηθήο πξνζηαζίαο. Γηα ηηο αλάγθεο ηεο παξνχζαο εθηίκεζεο ην θφζηνο εγθαηάζηαζεο νξίζηεθε ζε 1 700 αλά εγθαηεζηεκέλν kw. Κόζηνο εγθαηάζηαζεο ( /MW) 1.700.000 Κφζηνο ιεηηνπξγίαο θαη ζπληήξεζε (% ηνπ θφζηνπο εγθαηάζηαζεο) 2 Υξεκαηνδνηηθφ ζρήκα κε 30% ίδηα θεθάιαηα θαη 70% δαλεηζκφ Δπηηφθην δαλείνπ (%) 6 Υξφλνο απνπιεξσκήο (έηε) 15 Δηε δσήο επέλδπζεο 25 Σηκνιφγην πψιεζεο ( //MWh) 87,84 Αληηπξνζσπεπηηθόο ζπληειεζηήο ηζρύνο (%) 35 Σερληθή δηαζεζηκφηεηα (%) 90 17

Πίλαθαο 2.5.1 θαη δηάγξακκα 2.5.2 παξάκεηξνη εηζόδνπ θαη ελδηθηηθέο ρξεκαηνδνηηθέο ξνέο γηα κηθξό πδξνειεθηξηθό έξγν αλαθνξάο ηζρύνο 3 MW. χκθσλα κε ηνπο ππνινγηζκνχο πνπ πξαγκαηνπνηήζεθαλ, ν αληηπξνζσπεπηηθφο εζσηεξηθφο βαζκφο απφδνζεο είλαη 13,4% θαη ε απιή πεξίνδνο απνπιεξσκήο 8,7 έηε. Σα παξαπάλσ νδεγνχλ ζηε δηαπίζησζε φηη κε βάζε ην ππάξρνλ νηθνλνκηθφ πεξηβάιινλ θαη αθνινπζνχκελε πνιηηηθή, νη επελδχζεηο ζε κηθξά ΤΖΔ είλαη βηψζηκεο. Σα πεξηζζφηεξα πξνβιήκαηα, ηα νπνία ζπλαληνχλ ηα έξγα απηνχ ηνπ ηχπνπ είλαη κε ηερληθν-νηθνλνκηθήο θχζεο θαη πξέπεη λα αληηκεησπηζηνχλ άκεζα εθφζνλ ε πεξηθέξεηα ηεο Ζπείξνπ απνηειεί ηελ πηφ πνιιά ππνζρφκελε γηα ηελ εθκεηάιιεπζε ηεο πδαηηθήο ελέξγεηαο. Μεξηθά απφ ηα ζεκαληηθφηεξα πξνβιήκαηα είναι: Αληηθαηηθφηεηα ζηελ εθαξκνδφκελε πνιηηηθή: Παξά ην αξθεηά θαιφ πιαίζην πνπ νξίδεη ηελ ηηκνιφγεζε ηεο ελέξγεηαο νη ππφινηπεο ξπζκίζεηο πξνσζνχλ κάιινλ ηελ εγθαηάζηαζε θαη ιεηηνπξγία κεγαιχηεξσλ έξγσλ. Υξνλνβφξα θαη γξαθεηνθξαηηθή δηαδηθαζία αδεηνδνηήζεσλ: Παξακέλεη, παξά ηηο ζπλερείο βειηηψζεηο, έλα ζεκαληηθφ εκπφδην, ηδηαίηεξα γηα φζνπο ηελ αληηκεησπίδνπλ γηα πξψηε θνξά. Γηαζχλδεζε κε Γίθηπν (αλάπηπμε δηθηχσλ ζε δχζθνιεο γεσγξαθηθά πεξηνρέο): Πξνζζέηεη έλα ζεκαληηθφ θφζηνο (πνιιέο θνξέο ηζνδχλακν κε ηνλ θχξην Ζ/Μ εμνπιηζκφ) θαη κεηψλεη έηζη ζεκαληηθά ηνλ αξηζκφ ησλ νηθνλνκηθά βηψζηκσλ έξγσλ. Αληηδξάζεηο ζε ηνπηθφ επίπεδν, νη νπνίεο ζε πνιιέο πεξηπηψζεηο νθείινληαη ζε έιιεηςε επαξθνχο ελεκέξσζεο. 2.6. Αμηνπνίεζε Γεωζεξκηθήο ελέξγεηαο ρακειήο ελζαιπίαο ηελ Πεξηθεξεηαθή Δλφηεηα Αξηαο έρνπλ εληνπηζηεί πεξηνρέο κε απμεκέλν γεσζεξκηθφ ελδηαθέξνλ, νη ζεκαληηθφηεξεο ησλ νπνίσλ είλαη ζηελ επξχηεξε πεξηνρή ηνπ νηθηζκνχ ησλ πθεψλ. ηελ πεξηνρή ησλ πθεψλ, έρνπλ πξαγκαηνπνηεζεί δηαηξεηηθέο έξεπλεο απφ ην ΗΓΜΔ ζηηο νπνίεο δηαπηζηψζεθαλ κέγηζηεο ζεξκνθξαζίεο 51 βαζκψλ θειζίνπ ζε βάζε πεξίπνπ 320 κέηξα θαη κε παξνρή 100 θπβηθά κέηξα ηελ ψξα. Ζ αιαηφηεηα ηνπ ξεπζηνχ είλαη απμεκέλε πξάγκα πνπ ζεκαίλεη φηη ππάξρεη αλάγθε ρξήζεο δπαδηθνχ ζπζηήκαηνο. 18

Σν πεδίν, κε βεβαησκέλν γεσζεξκηθφ δπλακηθφ, εθηείλεηαη ζε έθηαζε δέθα ηεηξαγσληθψλ ρηιηνκέηξσλ εληφο ησλ νξίσλ ησλ θνηλνηηθψλ δηακέξηζκάησλ Πεξάλζεο θαη πθεψλ ηεο δεκνηηθήο ελφηεηαο Αξάρζνπ, φπσο θαίλεηαη θαη ζηνλ ράξηε πνπ αθνινπζεί. Με βάζε ηνπο ππνινγηζκνχο πνπ έρνπλ πξαγκαηνπνηεζεί ε ζπλνιηθή ζεξκηθή ηζρχο ηνπ πεδίνπ αληηζηνηρεί ζε εθηηκψκελε ζπλνιηθή ηζρχ 3 MWthermal. Χάπηηρ Γεωθεπμικό πεδίο Σςκεών Απηαρ Σα παξαπάλσ δεδνκέλα ζπλεγνξνχλ ζην φηη ην γεσζεξκηθφ πεδίν ησλ πθεψλ κπνξεί λα ππνζηεξίμεη εθαξκνγέο γηα ρξήζε ζεξκηθήο ελέξγεηαο κφλνλ (φρη ειεθηξνπαξαγσγή) ελψ ην βαζηθφ πεδίν εθαξκνγήο είλαη ε ζέξκαλζε ζεξκνθεπηαθψλ θαιιηεξγεηψλ, κέζσ ηεο εγθαηάζηαζεο θαη ιεηηνπξγίαο δηηχνπ ζεξκφηεηαο. Ζ παξαπάλσ ρξήζε δίλεη θαη ηε κέγηζηε πξνζηηζέκελε αμία ζηελ πεξηνρή εθφζνλ: Οη θαιιηέξγεηεο πνπ ζρεηίδνληαη κε ηελ εγθαηάζηαζε θαη ιεηηνπξγία ζεξκαηλφκελσλ ζεξκνθεπηαθψλ κνλάδσλ (αλζνθνκία, νπσξνθεπεπηηθά, ζπαξάγγηα) έρνπλ κεγάιε πξνζηηζέκελε αμία, ελψ πεξηιακβάλνπλ εμαγψγηκα πξντφληα. Οη ζρεηηθέο εγθαηαζηάζεηο ρξεζηκνπνηνχλ ζπρλά πξνεγκέλε ηερλνινγία, (εμνηθνλφκεζε ελέξγεηαο, απηνκαηηζκνί θιπ) ζπκβάινληαο κε απηφλ ηνλ ηξφπν ζηελ πνηνηηθή αλάπηπμε ηνπ πξσηνγελνχο ηνκέα. Δμνηθνλνκνχληαη θαχζηκα ηα νπνία είηε είλαη πεξηβαιινληηθά επηβιαβή (ζπρλά ζηα ζεξκνθήπηα θαίγνληαη ακθίβνιεο πνηφηεηαο θαχζηκα), είηε είλαη αθξηβά (πεηξέιαην, πγξαέξην), είηε, ηέινο, κπνξνχλ λα ρξεζηκνπνηεζνχλ ζε άιιεο πεξηνρέο νη νπνίεο δελ δηαζέηνπλ ηνπηθφ δπλακηθφ αλαλεψζηκεο ελέξγεηαο (πρ ππξήλαο, ππνιείκκαηα μπιείαο θιπ) Σν ελεξγεηαθφ δπλακηθφ ηεο πεξηνρήο αληηζηνηρεί ζε ζέξκαλζε ζεξκνθεπηαθψλ θαιιηέξγεηψλ έθηαζεο 30 ζηξεκάησλ πεξίπνπ, αλ ιεθζεί ππφςηλ κία κέζε ηηκή γηα 19

ηελ απαξαίηεηε ζεξκηθή ηζρχ 100 kw/ζηξέκκα (ζηηο αλζνθνκηθέο εγθαηαζηάζεηο ε ηηκή απηή είλαη κεγαιχηεξε). Ζ έθηαζε απηή κπνξεί λα είλαη αθφκε κεγαιχηεξε, εάλ ρξεζηκνπνηεζνχλ ηερλνινγίεο ζπκπιεξσκαηηθήο ρξήζεο ηνπ ζεξκνχ λεξνχ (cascadeuse)ελψ ζεκαληηθφ ξφιν παίδεη θαη ε ελεξγεηαθή απνδνηηθφηεηα ησλ ζεξκνθεπηαθψλ κνλάδσλ (ρξήζε ζχγρξνλσλ πιηθψλ, απηνκαηηζκνί θιπ). Γεληθφηεξα ζε ελδερφκελε αμηνπνίεζε ηνπ πεδίνπ ησλ πθεψλ, έκθαζε ζα πξέπεη λα δνζεί ζηελ εγθαηάζηαζε λέσλ ή ηνλ εθζπγρξνληζκφ παιαηψλ ζεξκνθεπίσλ έηζη ψζηε λα ρξεζηκνπνηείηαη πςειήο ζηάζκεο ηερλνινγία. ηνλ λνκφ Αξηεο έρνπλ θαηαγξαθεί (έηνο 2009) 200 ζηξέκκαηα κε ζεξκνθεπηαθέο θαιιηέξγεηεο νπσξνθεπεπηηθψλ θαη 50 ζηξέκκαηα κε αλζνθνκηθά,άξα ε πξφζβαζε ζε θζελή θαη θαζαξή ελέξγεηα κέζσ δηθηχνπ ζεξκφηεηαο ζα δψζεη ηελ δπλαηφηεηα γηα πεξεηαίξσ αλάπηπμε ηνπ θιάδνπ. Όζνλ αθνξά ζηελ νηθνλνκηθή αμηνιφγεζε ησλ επελδχζεσλ πνπ ζρεηίδνληαη κε ηελ αμηνπνίεζε ηνπ γεσζεξκηθνχ ξεπζηνχ, ζα πξέπεη λα αλαθεξζεί φηη νη ζρεηηθέο εθηηκήζεηο κπνξνχλ λα δψζνπλ κηά πνιχ κεξηθή εηθφλα γηα ην πξαγκαηηθφ θφζηνο θαη φθεινο εθφζνλ ην θφζηνο εγθαηάζηαζεο ζρεηίδεηαη κε εξγαζίεο γηα ηηο νπνίεο δχζθνια ππάξρνπλ αληηπξνζσπεπηηθά ζηνηρεία. Σν θφζηνο εθκεηάιιεπζεο γεσζεξκηθψλ ξεπζηψλ ρακειήο ελζαιπίαο πεξηιακβάλεη Σν θφζηνο γεψηξεζεο (γηα ην νπνίν κπνξεί λα εθηηκεζεί κία αληηπξνζσπεπηηθή ηηκή 130 /κέηξν) Σν θφζηνο ηνπ δηθηχνπ ζεξκφηεηαο γηα ην νπνίν κπνξεί λα ζεσξεζεί κία ηηκή βάζεο 40 000 γηα κεηαθνξά εληφο δψλεο ελφο ρηιηνκέηξνπ ρξεζηκνπνηψληαο πιαζηηθφ ζσιήλα Σν θφζηνο εγθαηάζηαζεο γηα ηνπο ηειηθνχο ρξήζηεο (εμνπιηζκφο εληφο ηνπ ζεξκνθεπίνπ) ην νπνίν δελ κπνξεί λα εθηηκεζεί. Με βάζε ηα παξαπάλσ θαη ζεσξψληαο έλα κέζν ζπληειεζηή ρξεζηκνπνίεζεο απφ ηνπο ηειηθνχο ρξήζηε ελέξγεηαο 28%, ην θφζηνο ηεο ζεξκηθήο ελέξγεηαομεθηλά απν ηα 16 /MWthρσξίο λα ππνινγίδνληαη ηα έμνδα ηνπ ηειηθνχ ρξήζηε, δειαδή ηα έμνδα ηεο ίδηαο εγθαηάζηαζεο θαη ζχλδεζεο κε ην δίθηπν ζεξκφηεηαο θιπ. 20

2.7. Σπκπεξάζκαηα Ο Πίλαθαο 2.6.1 πνπ αθνινπζεί παξνπζηάδεη επνπηηθά ηα απνηειέζκαηα ησλ ππνινγηζκψλ γηα ηε βησζηκφηεηα ησλ επελδχζεσλ Αλαλεψζηκσλ Πεγψλ Δλέξγεηαο πνπ εμεηάζηεθαλ. Όπσο θαίλεηαη θαζαξά ζηνλ πίλαθα, νη πηφ πνιιά ππνζρφκελεο επελδχζεηο είλαη απηέο ησλ έξγσλ θσηνβνιηατθήο ελέξγεηαο, θάηη ην νπνίν άιισζηε επηβεβαηψλεηαη θαη απφ ην κεγάιν ελδηαθέξνλ επελδπηψλ θαη ηειηθψλ θαηαλαισηψλ. Ακέζσο κεηά, ζηελ θαηάηαμε είλαη νη επελδχζεηο βηνκάδαο, γηα ηηο νπνίεο αλακέλεηαη λα ππάξρεη έληνλν επελδπηηθφ ελδηαθέξνλ άκεζα. Γηα ην ιφγν απηφ, νη πεξηθεξεηαθέο αξρέο ζα πξέπεη λα είλαη έηνηκεο λα ζηεξίμνπλ ηελ επίιπζε φπνησλ πξνβιεκάησλ πξνθχςνπλ έηζη ψζηε ε πινπνίεζε ησλ έξγσλ λα πξνρσξήζεη απξφζθνπηα θαη κε βέιηηζην ηξφπν. Οη επελδχζεηο ζε κηθξά πδνειεθηξηθά έξγα έρνπλ εγγπεκέλε βησζηκφηεηα, αιιά γηα ηε βέιηηζηε εμέιημή ηνπο ζα πξέπεη λα επηιπζνχλ φια ηα κε ηερληθά πξνβιήκαηα. Σέινο, ηα έξγα αηνιηθήο ελέξγεηαο, παξά ην γεγνλφο φηη είλαη αλαγθαίν λα ζπλεηζθέξνπλ έλα κεγάιν πνζνζηφ ζηελ πινπνίεζε ησλ πεξηθεξεηαθψλ ζηφρσλ, είλαη κελ βηψζηκα, αιιά ζπγθξηλφκελα κε ηηο επελδπηηθέο επθαηξίεο πνπ παξνπζηάδνληαη ζε άιιεο πεξηνρέο, έρνπλ ρακειφηεξεο απνδφζεηο. Έηζη, παξά ην γεγνλφο φηη έρεη εθθξαζηεί ζεκαληηθφ επελδπηηθφ ελδηαθέξνλ (φπσο δείρλεη ν αξηζκφο θαη ε ζπλνιηθή ηζρχο ησλ αδεηψλ παξαγσγήο), ε ηαρχηεηα κε ηελ νπνία ζα πξνσζεζνχλ ηα ζρεηηθά έξγα δελ κπνξεί αθφκε λα πξνβιεθζεί. Πίλαθαο 2.6.1 Σπγθεληξωηηθή απνηίκεζε βηωζηκόηεηαο γα όιεο ηηο ηερλνινγιηεο ΑΠΔ γηα ειεθηξνπαξαγωγή Σερλνινγία IRR(%) PBP (έηε) Αηνιηθά 9,5 11,2 Φσηνβνιηατθά 15,5-19 6,9-7,8 Βηνκάδα 14,6 7,6 Μηθξά Τδξνειεθηξηθά 13,4 8,7 Βαζηθά πνηνηηθά ζηνηρεία γηα ηελ νηθνλνκηθόηεηα Υακειφ αηνιηθφ δπλακηθφ πνπ επηβάιιεη ηελ ειαρηζηνπνίζεζε ηνπ αξρηθνχ θφζηνπο Τςειέο απνδφζεηο πνπ επηβάιινπλ ηελ αληηκεηψπηζε ηνπ ζεξκνχ ελδηαθέξνληνο κε ζπληνληζκφ ησλ εκπιεθνκέλσλ θνξέσλ Καιέο απνδφζεηο πνπ αλακέλεηαη λα απμήζνπλ ην επελδπηηθφ ελδηαθέξνλ άκεζα. Δπηβάιιεηαη ε ζηήξημε ζηελ νξγάλσζε ηεο εθνδηαζηηθήο αιπζίδαο Ωξηκν επελδπηηθφ ελδηαθέξνλ θαη εγγπεκέλε βησζηκφηεηα. Δπηβάιιεηαη ε ιχζε ησλ κε ηερληθψλ εκπνδίσλ. 21

3. Υσξηθή θαηαλνκή ηεο πινπνίεζεο ησλ ζηόρσλ ηηο πξνεγνχκελεο θάζεηο ηεο κειέηεο εμεηάζηεθε δηεμνδηθά ε δηαζεζηκφηεηα ηνπ δπλακηθνχ (πξψην παξαδνηέν), θαζψο θαη νη βαζηθέο πεξηβαιινληηθέο θαη ρσξνηαμηθέο παξάκεηξνη γηα ηελ εγθαηάζηαζε ζρεηηθψλ επελδχζεσλ (δεχηεξν παξαδνηέν). Δθηηκήζεθαλ νη ζηξαηεγηθνί ζηφρνη αλάπηπμεο γηα ηελ Πεξηθέξεηα θαη δηεξεπλήζεθαλ νη θαηεγνξίεο πεξηνρψλ γηα ηελ εγθαηάζηαζε ηερλνινγηψλ ΑΠΔ σο βαζηθή ππνζηήξημε γηα ηηο ιεηηνπξγίεο ηνπ ρσξνηαμηθνχ ζρεδηαζκνχ. ηνλ πίλαθα 3.1.1 παξνπζηάδεηαη ε θαηαλνκή ησλ εθηάζεσλ αλα δψλε κε βάζε ηελ πηζαλφηεηα εγθαηάζηαζεο έξγσλ, ελψ ζηνλ πίλαθα 3.1.2 παξνπζηάδεηαη ην επελδπηηθφ ελδηαθέξνλ θαζψο θαη ζπκπιεξσκαηηθέο πηζαλέο ζέζεηο γηα ηα αηνιηθά, έηζη φπσο εθηηκήζεθαλ ζηελ πξψηε θάζε ηεο κειέηεο. Οη παξαθάησ πίλαθεο δίλνπλ κία επνπηηθή εηθφλα γηα ηε γεληθή δπλαηφηεηα αλάπηπμεο έξγσλ ζε θάζε Γήκν, εθφζνλ ε δπλαηφηεηα απηή εμαξηάηαη απφ ην ππάξρνλ επελδπηηθφ ελδηαθέξνλ, ην ζπκπιεξσκαηηθφ δπλακηθφ, γηα ην νπνίν δελ έρεη ππάξμξη αθφκε ηέηνην, θαζψο θαη απφ ηηο εθηάζεηο πνπ είλαη δηαζέζηκεο γηα ηελ εγθαηάζηαζε λέσλ έξγσλ (δψλεο Γ θαη Γ). Σα ζηνηρεία ησλ πηλάθσλ εηλαη ρξήζηκα ζηνλ βαζκφ πνπ: Απνηεινχλ κία ζεκαληηθή πιεξνθνξία γηα ηελ εθπφλεζε ησλ ΓΠ/ΥΟΟΑΠ ζε θάζε Γήκν εθφζνλ απηά πξέπεη λα ιακβάλνπλ ππφςηλ ηηο δπλαηφηεηεο αλάπηπμεο έξγσλ πξάζηλεο ελέξγεηαο. Γίλνπλ κία πξψηε εηθφλα γηα ηε ζχληαμε ηνπηθψλ ζρεδίσλ δξάζεο, φπσο απηά πξνβιεπνληαη απφ ηηο πην πξνσζεκέλεο πξσηνβνπιίεο ζε Δπξσπατθφ επίπεδν, φπσο απηή γηα ηα ζςμβούλια ηων Γημάπσων Βνεζνχλ ηελ αλαιπηηθή εθηίκεζε ησλ επηπηψζεσλ απφ ηελ πινπνίεζε ηνπ πεξηθεξεηαθνχ ζρεδίνπ δξάζεο γηα ηηο ΑΠΔ, κε ηελ ινγηθή πνπ παξνπζηάδεηαη ζην επφκελν θεθάιαην ηεο παξνχζαο κειέηεο εκεηψλεηαη φηη γηα ην δπλακηθφ ηεο βηνκάδαο νη παξαθάησ πίλαθεο δελ έρνπλ αλαθνξά, εθφζνλ, φπσο ήδε έρεη αλαθεξζεί ζηελ πξψηε θάζε ηεο κειέηεο απηφ είλαη ζπγθεληξσκέλν ζηηο πεξηνρέο Αξηαο, Φηιηπηάδαο θαη ηελ επξχηεξε πεξηνρή ησλ Ησαλλίλσλ. ηνπο ράξηεο 3.1.3 έσο 3.1.11 πνπ αθνινπζνχλ, παξνπζηάδνληαη ηα ζηνηρεία ησλ πηλάθσλ ππφ ηελ κνξθή ζεκαηηθψλ ραξηψλ γηα θαιχηεξε επνπηηθή εηθφλα. 22

ΓΖΜΟ Πίλαθαο 3.1.1 Καηαλνκή ηωλ δωλώλ Α,Β, Γ θαη Γ αλά δήκν ΜΤΖΔ ΕΩΝΔ Α-Β ΜΤΖΔ ΕΩΝΔ Γ-Γ ΔΚΣΑΖ ( ΣΡΔΜΜΑΣΑ ) Φ/Β - ΕΩΝΔ Α-Β Φ/Β - ΕΩΝΔ Γ-Γ ΑΗΟΛΗΚΑ - ΕΩΝΔ Α-Β ΑΗΟΛΗΚΑ - ΕΩΝΔ Γ-Γ Αξηαίσλ 149.639 111.701 304.025 98.326 305.627 96.725 Βόξεησλ Σδνπκέξθσλ 126.170 30.739 337.864 20.277 351.187 6.954 Γεσξγίνπ Καξατζθάθε 141.342 109.932 297.845 166.562 297.894 166.513 Γσδώλεο 112.722 91.641 435.459 223.425 435.650 223.234 Εαγνξίνπ 344.924 56.218 967.298 26.830 950.006 44.122 Εεξνύ 68.938 56.461 241.158 140.669 242.207 139.621 Είηζαο 106.176 146.746 371.465 192.524 371.720 192.269 Ζγνπκελίηζαο 113.790 51.815 295.832 134.431 310.768 119.495 Ησαλληηώλ 91.034 18.055 382.920 21.197 383.637 20.479 Κεληξηθώλ Σδνπκέξθσλ 177.419 109.383 391.085 120.977 408.348 103.714 Κόληηζαο 406.618 51.466 925.318 27.545 924.803 28.059 Μεηζόβνπ 76.237 65.558 315.822 46.196 318.295 43.723 Νηθνιάνπ θνπθά 97.621 82.591 160.860 70.147 158.868 72.139 Πάξγαο 72.386 56.422 189.815 88.713 195.644 82.884 Πξέβεδαο 132.727 83.733 287.663 88.351 294.364 81.650 Πσγσλίνπ 212.563 108.458 508.728 196.147 507.000 197.876 νπιίνπ 110.878 97.012 314.126 188.449 311.043 191.531 Φηιηαηώλ 204.684 84.068 463.991 121.051 461.617 123.425 Πεπιοσέρ Γ. Πεπιοσέρ πποηεπαιόηηηαρ και έπγα ππορ εγκαηάζηαζη Πεπιοσέρ Γ. Πεπιοσέρ πος επιδιώκεηαι η εγκαηάζηαζη έπγων Πεπιοσέρ Β. Πεπιοσέρ εγκαηάζηαζηρ έπγων ςπό πποϋποθέζειρ Πεπιοσέρ Α. Πεπιοσέρ αποκλειζμού** 23

ΓΖΜΟ Πίλαθαο 3.1.2 Καηαλνκή ηνπ δπλακηθνύ αλάπηπμεο αλα δήκν ΑΗΟΛΗΚΑ - ΠΔΝΓΤΣΗΚΟ ΔΝΓΗΑΦΔΡΟΝ & ΓΤΝΑΜΗΚΟ (ΜW ΑΝΑ ΓΖΜΟ) ΗΥΤ ( MW ) ΜΤΖΔ - ΔΠΔΝΓΤΣΗΚΟ ΔΝΓΗΑΦΔΡΟΝ (ΜW ΑΝΑ ΓΖΜΟ) Φ/Β - ΔΠΔΝΓΤΣΗΚΟ ΔΝΓΗΑΦΔΡΟΝ (KW ΑΝΑ ΓΖΜΟ) Αξηαίσλ 3,6 12,26 11.140 Βόξεησλ Σδνπκέξθσλ 79,2 24,24 0 Γεσξγίνπ Καξατζθάθε 31,2 0 0 Γσδώλεο 163,7 0 0 Εαγνξίνπ 108 4,95 0 Εεξνύ 53,2 0 3.540 Είηζαο 69,2 18,8 1.990 Ζγνπκελίηζαο 336,4 0 7.480 Ησαλληηώλ 67,2 11,85 1.970 Κεληξηθώλ Σδνπκέξθσλ 56,8 13,27 0 Κόληηζαο 52,4 16,19 1.950 Μεηζόβνπ 151 215,68 0 Νηθνιάνπ θνπθά 0 332 11.530 Πάξγαο 66,8 0 0 Πξέβεδαο 14 0 11.570 Πσγσλίνπ 152,4 10 0 νπιίνπ 238,4 0 1.990 Φηιηαηώλ 335,45 4,2 3.500 24

Χάξηεο 3.1.3 : Σηξέκκαηα αλά Γήκν δηαζέζηκα γηα εγθαηάζηαζε ΜΥΗΔ, εληόο ηωλ δωλώλ Α & Β 25

Χάξηεο 3.1.4. : Σηξέκκαηα αλά Γήκν δηαζέζηκα γηα εγθαηάζηαζε ΜΥΗΔ, εληόο ηωλ δωλώλ Γ & Γ 26

Χάξηεο 3.1.5. : Σηξέκκαηα αλά Γήκν δηαζέζηκα γηα εγθαηάζηαζε Φ/Β, εληόο ηωλ δωλώλ Α & Β 27

Χάξηεο 3.1.6 : Σηξέκκαηα αλά Γήκν δηαζέζηκα γηα εγθαηάζηαζε Φ/Β, εληόο ηωλ δωλώλ Γ & Γ 28

Χάξηεο 3.1.7 : Σηξέκκαηα αλά Γήκν δηαζέζηκα γηα εγθαηάζηαζε Αηνιηθώλ Πάξθωλ, εληόο ηωλ δωλώλ Α & Β 29

Χάξηεο 3.1.8 : Σηξέκκαηα αλά Γήκν δηαζέζηκα γηα εγθαηάζηαζε Αηνιηθώλ Πάξθωλ, εληόο ηωλ δωλώλ Γ & Γ 30

Χάξηεο 3.1.9 : Σπλνιηθή Ιζρύο (MW) αλά Γήκν έξγωλ & αηηήζεωλ ζε ωξίκαλζε θαζώο θαη πηζαλώλ ζπκπιεξωκαηηθώλ Αηνιηθώλ Πάξθωλ 31

Χάξηεο 3.1.10 : Σπλνιηθή Ιζρύο (MW) ΜΥΗΔ αλά Γήκν (έξγα-αηηήζεηο ζε ωξίκαλζε) 32

Χάξηεο 3.1.11 : Σπλνιηθή Ιζρύο (KW) Φ/Β αλά Γήκν (έξγα-αηηήζεηο ζε ωξίκαλζε) 33

4. Δθηίκεζε επηπηώζεσλ 4.1. Γεληθά ην παξφλ θεθάιαην ζα παξνπζηαζηεί κία εθηίκεζε ησλ επηπηψζεσλ απφ ηελ αλάπηπμε ησλ ΑΠΔ ζηελ πεξηθέξεηα ζην πιαίζην ηεο πινπνίεζεο ηνπ εζληθνχ ζρεδίνπ δξάζεο. Ζ εθηίκεζε απηή ζα βαζηζηεί ζε θνηλνχο δείθηεο επηπηψζεσλ, έρνληαο ζαλ εηζνδν ηνπο πεξηθεξεηαθνχο ζηφρνπο είηε κε ηελ κνξθή ηεο εγθαηεζηεκέλεο ηζρχνο είηε κε ηελ κνξθή ηεο παξαγφκελεο ελέξγεηαο. Ο πίλαθαο 4.1.1 πνπ αθνινπζεί, ζπλνςίδεη ηα ζελάξηα γηα ηνπο ζηφρνπο απηνχο. Σα ηξία απηά ζελάξηα εηλαη: Σν πξψην ζελάξην, ζχκθσλα κε ην νπνίν ε Πεξηθέξεηα ζα ζπλεηζθέξεη θαη αλάινγν ηξφπν κε ηηο ππφινηπεο ζηελ ηθαλνπνίεζε ηνπ εζληθνχ ζηφρνπ θαη αληηζηνηρεί ζηελ παξαγσγή 640 GWh αλαλεψζηκεο ελέξγεηαο ην 2020, ζελάξην ην νπνίν ζεσξείηαη θαη ην πηφ πηζαλφ. Σν δεχηεξν ζελάξην, ζχκθσλα κε ην νπνίν ε Πεξηθέξεηα ζα εμαληιήζεη ηηο δπλαηφηεηεο αμηνπνίεζεο ηνπ ηερληθά θαη νηθνλνκηθά εθκεηαιιεχζηκνπ δπλακηθνχ, ζελάξην ζην νπνίν παξά ην γεγνλφο φηη ε αλαλεψζηκε ελέξγεηα δηπιαζηάδεηαη, (1318 GWh) ζεσξείηαη ξεαιηζηηθφ Σν ηξίην ζελάξην, ην νπνίν βαζίδεηαη ζην πξνεγνχκελν, αιιά κε απμεκέλε δηείζδπζε θσηνβνιηατθψλ εγθαηαζηάζεσλ (1541 GWh). Πίλαθαο 4.1.1 Παξνπζίαζε ζελαξίωλ γηα ηνπο πεξηθεξεηαθνύο ζηόρνπο Σερλνινγία Ηζρύο (mw) πληειεζηήο ηζρύνο Αλακελόκελε ελέξγεηα (GWh) Ηζρχο αηνιηθψλ 300 0,22 578.160 Ηζρχο θσηνβνιηατθψλ (ζπβαηηθφ ζελάξην) 160 0,15 210.240 Ηζρχο θσηνβνιηατθψλ (αηζηφδνμν ζελάξην) 330 0,15 433.620 Ηζρχο κηθξψλ ΤΔ 120 0,4 420.480 Ηζρχο έξγσλ βηνκάδαο (ειεθηξηθή) 25 0,5 109.500 Δθηίκεζε ζπλνιηθνύ ζηόρνπ (GWh) πλνιηθνί ζηφρνη κε βάζε ηηο ππνρξεψζεηο ηνπ εζληθνχ ζρεδίνπ 640 πλνιηθνί ζηφρνη κε βάζε ην δπλακηθφ 1.318 πλνιηθνί ζηφρνη κε βάζε ην δπλακηθφ 1.541 Σν πξψην εξψηεκα, ην νπνίν αλαθχπηεηεηδηθά ζε επνρή θξίζεο ή νπνία ζρεηίδεηαη άκεζα κε ην ρξεκαηνπηζησηηθφ ζχζηεκα, είλαη ν ππνινγηζκφο ησλ θεθαιαίσλ πνπ είλαη απαξαίηεηα γηα λα πινπνηεζεί απηφ ην ζρέδην. Με βάζε ηα απαηηνχκελα αξρηθά θφζηε εγθαηάζηαζεο γηα θάζε ηερλνινγία φπσο απηά πεξηγξάθεθαλ ζην θεθάιαην 2 ηνπ παξφληνο ππνινγίδεηαη φηη: Σν δεχηεξν ζελάξην απαηηεί ηελ επέλδπζε θεθαιαίσλ 1 092 εθαηνκχξηα επξψ. Σν ηξίην ζελάξην απαηηεί 1 690 εθαηνκχξηα επξψ. Δλψ ην πξψην ζελάξην, ην νπνίν εθηηκάηαη θαη ζαλ ην πηφ ξεαιηζηηθφ απαηηεί ηελ επέλδπζε θεθαιαίσλ χςνπο 600 εθαηνκχξηα επξψ θαη εθηίκεζε. 34

Σα παξαπάλσ θεθάιαηα πξνέξρνληαη απφ ίδηα θεθάιαηα επελδπηψλ θαζψο θαη απφ ην ρξεκαηνπηζησηηθφ ζχζηεκα ην νπνίν νθείιεη λα ζπκκεηάζρεη κε πνζνζηφ 70% θαη ειάρηζηνλ. Όζνλ αθνξά ηηο άιινπ ηχπνπ θνηλσληθέο θαη νηθνλνκηθέο επηπηψζεηο, απηέο αλαιχνληαη ζηηο παξαγξάθνπο πνπ αθνινπζνχλ. 4.2. Άκεζν αληηζηαζκηζηηθό όθεινο ζε Ο.Τ.Α Καη αξρήλ, ζχκθσλα κε ηελ λνκνζεζία, θάζε ειεθηξνπαξαγσγφο ΑΠΔ (εμαηξνπκέλσλ ησλ εγθαηαζηάζεσλ πνπ είλαη ζπλδεδεκέλα ζε θηίξηα, θαζψο θαη ηα θσηνβνιηατθά ζπζηήκαηα), θαηαβάιεηεηεζίσο, σο αληηζηαζκηζηηθφ φθεινο, 3% ηνπ ηδίξνπ ηνπ ζηνπο ηνπηθνχο θαηαλαισηέο ειεθηξηθήο ελέξγεηαο θαζψο θαη ζηνπο Ο.Σ.Α ζηηο πεξηνρέο ησλ νπνίσλ ιεηηνπξγεί ε κνλάδα ηνπ. χκθσλα κε ηνλ λφκν 3851/2010 ην ηέινο εμεηδηθεχεηαη σο εμήο 1,7%, θαηαβάιεηαη ζηνπο δήκνπο ζηνπο νπνίνπο είλαη εγθαηεζηεκέλνο ν ζηαζκφο ή ε γξακή δηαζχλδεζεο, 1% ζηνπο ηειηθνχο θαηαλαισηέο ησλ αληίζηνηρσλ δεκνηηθψλ δηακεξηζκάησλ. Πνζνζηφ 0,3% θαηαβάιεηαη ππέξ ηνπ εηδηθνχ ηακείνπ εθαξκνγήο ξπζκηζηηθψλ θαη πεξηβαιινληηθψλ ζρεδίσλ (ΔΣΔΡΠ) πλεπψο ε ιεηηνπξγία έξγσλ ΑΠΔπξνζθέξεη κία ειάθξπλζε ζηα ηηκνιφγηα ησλ θαηαλαισηψλ θαζψο θαη έλα κφληκν έζνδν ζηελ ηνπηθή απηνδηνίθεζε. ηνλ Πίλαθα 4.1.1 πνπ αθνινπζεί εκθαλίδνληαη ε παξαγφκελε εηεζίσο ειεθηξηθήελέξγεηα αλα ηερλνινγία, ζχκθσλα κε ηα εθηηκψκελα ζελάξηα, ηα εηήζηα έζνδα πψιεζήο ηεο βάζεη ηνπ λφκνπ 3851/2010, θαη ηα αληίζηνηρα εηήζηα πνζά πνπ απνδίδνληαη ζηνπο ΟΣΑ θαη ηνπο ηειηθνχο θαηαλαισηέο Πίλαθαο 4.1.1 Δθηίκεζε εζόδωλ από πωιήζεηο ελέξγεηαο θαη αληηζηαζκηζηηθνύ νθέινπο Δθηίκεζε ζπλνιηθνύ ζηόρνπ (TWh) πλνιηθνί ζηφρνη κε βάζε ηηο ππνρξεψζεηο ηνπ εζληθνχ ζρεδίνπ πλνιηθνί ζηφρνη κε βάζε ην δπλακηθφ, Β ζελάξην πλνιηθνί ζηφρνη κε βάζε ην δπλακηθφ Β ζελάξην 640 1.318 1.541 Σδίξνο απν πώιεζε ελέξγεηαο Αληηζηαζκηζηη θό όθεινο ζε ΟΣΑ Αληηζηαζκηζηη θό όθεινο ζε θαηαλαισηέο 96.858.269 1.646.591 968.583 109.620.538 1.843.599 1.096.205 109.620.538 1.843.599 1.096.205 Όπσο θαίλεηαη θαη ζηνλ παξαπάλσ πίλαθα, ην ζπλνιηθφ αληαπνδνηηθφ φθεινο απφ ηελ αλάπηπμε ησλ ΑΠΔ δελ δηαθνξνπνηείηαη ζεκαληηθά αλάκεζα ζηα ελαιιαθηηθά ζελάξηα πνπ ειήθζεζαλ ππφςηλ, εθφζνλ ε απμεκέλε δηείζδπζε ησλ Φ/Β ζπζηεκάησλ (πνπ απναηειεί θαη ηελ ζεκαληηθφηεξε δηαθνξά αλάκεζά ηνπο), δελ επηθέξεη θακκία αιιαγή ζηα πνζά πνπ απνδίδνληαη. Τπφ απηήλ ηελ έλλνηα νη εγθαηαζηάζεηο αηνιηθψλ, βηνκάδαο θαη κηθξψλ πδξνειεθηξηθψλ έξγσλ πξνζθέξνπλ κεγαιχηεξν άκεζν αληαπνδνηηθφ φθεινο απφ απηέο ησλ θσηνβνιηατθψλ. 35

4.3. Γεκηνπξγία λέσλ ζέζεσλ εξγαζίαο Ζ ζπκβνιή έξγσλ ΑΠΔ ζηε δεκηνπξγία λέσλ ζέζεσλ εξγαζίαο είλαη πνιχ ζεκαληηθή. Κάζε «πξάζηλν» ΜW πνπ εγθαζίζηαηαη ζεκαίλεη λέεο ζέζεηο απαζρφιεζεο ηφζν θαηά ηε δηάξθεηα ηεο θαηαζθεπήο θαη εγθαηάζηαζεο φζν θαη θαηά ηε ιεηηνπξγία θαη ζπληήξεζή ηνπ. Να ζεκεηψζνπκε φηη απφ ηηο λέεο ζέζεηο εξγαζίαο πνπ ζπλδένληαη κε ηα έξγα ΑΠΔ θάπνηεο ζπλδένληαη κε ηε βηνκεραλία παξαγσγήο ηνπ εμνπιηζκνχ θαη απηέο δελ αθνξνχλ ζηελ ηνπηθή απαζρφιεζε θαη θάπνηεο αθνξνχλ ζηελ ηνπηθή απαζρφιεζε (ζηηο θάζεηο θπξίσο ηεο εγθαηάζηαζεο ηνπ εμνπιηζκνχ, ηεο ιεηηνπξγίαο θαη ηεο ζπληήξεζεο ησλ έξγσλ). Απφ ηηο ζέζεηο απηέο θάπνηεο είλαη άκεζεο, ζρεηίδνληαη δειαδή κε ηελ εγθαηάζηαζε θαη ιεηηνπξγία ησλ ζηαζκψλ παξαγσγήο θαη θάπνηεο έκκεζεο, νη νπνίεο ζρεηίδνληαη κε αγαζά θαη ππεξεζίεο πνπ απεπζχλνληαη πξφο ηηο επελδχζεηο. Ζ αλάιπζε ηνπ εξγαηηθνχ δπλακηθνχ πνπ είλαη απαξαίηεην γηα λα εγθαηαζηαζνχλ θαη ιεηηνπξγήζνπλ νη εγθαηαζηάζεηο ΑΠΔ είλαη κία πνιχπινθε ππφζεζε, εθφζνλ: Σν κεγαιχηεξν κέξνο ηεο ηερλνινγίαο είλαη εηζαγφκελν, νπφηε θαη ε απαζρφιεζε ζηνλ βηνκεραληθφ θιάδν είλαη κηθξή. Ζ κέρξη ηψξα εκπεηξία θαη ζηαηηζηηθά ζηνηρεία δελ εηλαη αξθεηά γηα λα εθηηκεζνχλ κε εθξίβεηα ηα ζρεηηθά κεγέζε. Ζ απαζρφιεζε ζηνλ ηνκέα ησλ ππεξεζηψλ θαη ηνπ εκπνξίνπ δελ είλαη εχθνιν λα εθηηκεζεί. ηνλ παξαθάησ Πίλαθα 4.2.1 ππνινγίδνληαη νη ζέζεηο εξγαζίαο, γηα ηα ζελάξηα 2 θαη 3 έρνληαο ιάβεη ππφςηλ ηα ιεηηνπξγηθά θφζηε θαη ηηο αλάγθεο απαζρφιεζεο ζε εξγαζίεο ζπληήξεζεο, επηζθεπήο θαη δηαρείξεζεο ησλ έξγσλ ζε εηήζηα βάζε. Ο ππνινγηζκφο ησλ ζέζεσλ εξγαζίαο πνπ δεκηνπξγνχληαη θαηά ηελ θαηαζθεπή, πεξηιακβάλεη κφλνλ ηηο εξγαζίεο εγθαηάζηαζεο ηνπ εμνπιηζκνχ (έξγα ΠΜ θαη ΖΜ) εθφζνλ ν εμνπιηζκφο είλαη εηζαγφκελνο, θαη ππνινγίδεηαη ζηνλ ίδην αξηζκφ (1:1) αλ αλαρζεί ζηνλ νξίδνληα ηεο επφκελεο δεθαεηίαο ιακβάλνληαο ππφςηλ φηη ελα θνκκάηη, ηνπ επελδπηηθνχ θφζηνπο ελφο έξγνπ ΑΠΔ, νδεγείηαη ζηελ ηνπηθή νηθνλνκία.. Πίλαθαο 3.3 Νέεο άκεζεο ζέζεηο εξγαζίαο αλά ηερλνινγία ΑΠΔ (εθηίκεζε γηα ηα ζελάξηα 2 θαη 3) Σερλνινγία Ηζρύο (MW) Ακεζε απαζρόιεζε Θέζεηο/MW Θέζεηο εξγαζίαο Αηνιηθά 300 0,3 90 Βηνκάδα 25 4 100 Φσηνβνιηατθά 160-330 0,5 80-160 Μηθξά ΤΔ 120 0,4 48 ύλνιν 318-398 Με βάζε ηνλ παξαπάλσ πίλαθα κπνξνχκε λα ζπκπεξάλνπκε φηη: Οη άκεζεο ζέζεηο εξγαζίαο (ζαλ εηήζηεο κφληκεο ζέζεηο) ζηελ Πεξηθέξεηα εθηηκψληαη γηα ην πξψην ζελάξην ζε 170, γηα ην δεχηεξν 320 θαη γηα ην ηξίην ζε 400. Μεγάιε ζεκαζία έρεη ε δεκηνπξγία ηεο έκκεζεο απαζρφιεζεο, εηδηθά ζην εκπφξην, ηηο ππεξεζίεο θαη ηελ έξεπλα. 36

Αλάκεζα ζηηο ηερλνινγίεο ζεκαληηθά κεγαιχηεξε έληαζε ζηελ εξγαζία έρεη ε βηνκάδα, πξάγκα πνπ πξέπεη λα ιεθζεί ζνβαξα ππφςε απφ ηηο πεξηθεξεηαθέο αξρέο. Ο ππνινγηζκφο ηεο έκκεζεο απαζρφιεζεο έρεη κεγάιε ζεκαζία ζηελ πεξίπησζε ησλ θσηνβνιηατθψλ εθφζνλ ιφγσ ηνπ κεγέζνπ ηνπο αιιά θαη ησλ εθαξκνγψλ ζηνλ θηηξηαθφ ηνκέα δεκηνξγνχλ ηερληθέο θαη εκπνξηθέο ππεξεζίεο. ε θάζε πεξίπησζε, ηα ζεηηθά απνηειέζκαηα ζηελ απαζρφιεζε κπνξνχλ λα γίλνπλ αηζζεηά κφλνλ αλ πινπνηεζνχλ ηα δχν πηφ θηιφδνμα ζελάξηα, εθφζνλ ε κεγάιε δηείζδπζε ησλ ηερλνινγηψλ ζα πξνθαιέζεη νθέιε θαη ζην βηνκεραληθφ ηνκέα (εηαηξίεο παξαγσγήο ή ζπλαξκνιφγεζεο πιηθνχ) αιιά θαη ζηνλ ηνκέα ηεο παξνρήο ππεξεζηψλ ή ην εκπφξην κε αμηνπνίεζε ηεο ζέζεο ηεο πεξηθέξεηαο. 4.4. Αύμεζε ηδίξνπ ηνπηθήο νηθνλνκίαο Δθηηκάηαη φηη έλα ηκήκα πεξίπνπ 10%, ηνπ επελδπηηθνχ θφζηνπο ελφο έξγνπ ΑΠΔ, νδεγείηαη ζηελ ηνπηθή νηθνλνκία θαη αθνξά ζε πιεξσκέο ηνπηθψλ εξγνιάβσλ, πξνκεζεπηψλ θ.ιπ. Σα πξνηεηλφκελα ζελάξηα ζα ζεκάλνπλ έλαλ ηδίξν πεξίπνπ 10, 20, θαη 28 εθαηνκκχξηα γηα ηα ζελάξηα α, β θαη γ αληίζηνηρα ζηε θάζε ηεο θαηαζθεπήο. ηα παξαπάλσ δε ζπκπεξηιακβάλνληαη ηπρφλ ελνίθηα πνπ απνδίδνληαη ζε ηδηνθηήηεο νηθνπέδσλ. 4.5. Δπηπηώζεηο ζην πεξηβάιινλ Ζ ζεκαληηθφηεξε επίπησζε ηεο απμεκέλεο δηείζδπζεο ησλ ΑΠΔ ζην ελεξγεηαθφ ζχζηεκα είλαη ε ζπλεηζθνξά ζηε κάρε ελάληηα ζηελ θιηκαηηθή αιιαγή. Κάζε ππάζινη κιλοβαηώπα πνπ παξάγεηαη απφ κία εγθαηάζηαζε πνπ αμηνπνηεί αλαλεψζηκεο πεγέο ελέξγεηαο, εμνηθνλνκεί πνζφηεηεο αεξίσλ ηνπ ζεξκνθεπίνπ, νη νπνίεο κεηξψληαη ζε ηζνδχλακνπο ηφλνπο δηνμεηδίνπ ηνπ άλζξαθα. Ζ απνθπγή ησλ εθπνκπψλ απηψλ απνηειεί ηε ζπκκεηνρή ηεο Πεξηθέξεηαο ζηνλ αγψλα ελάληηα ζηελ θιηκαηηθή αιιαγή θαη ν ζηφρνο απηνο είλαη θαη ν ζεκαληηθφηεξνο γηα ηελ επηηπρή πξνψζεζε ηνπ πεξηθεξεηαθνχ ζρεδίνπ δξάζεο Λακβάλνληαο ππφςε ηε δνκή ηνπ εζληθνχ ελεξγεηαθνχ ζπζηήκαηνο, γηα θάζε πξάζηλε κεγαβαηψξα απνθεχγεηαη ε έθιπζε 0,992 ηζνδπλάκσλ ηφλσλ δηναμεηδίνπ ηνπ άλζξαθα. Ο πίλαθαο 4.4.1 πνπ αθνινπζεί παξνπζηάδεη ηα ζπλνιηθά κεγέζε γηα θάζε ζελάξην, ελψ ηαπηφρξνλα εθηηκά ην αληίζηνηρν πεξηβαιινληηθφ φθεινο κε βάζε πνηνηηθνχο δείθηεο 2 : 2 Πεγή www.retscreen.ca 37

Πίλαθαο 4.4.1 Δθηίκεζε πεξηβαιινληηθώλ επηπηώζεωλ από ηελ πινπνίεζε ηνπ πεξηθεξεηαθνύ ζρεδίνπ δξάζεο ελάξην α παξαγσγή 640 Gwh πξάζηλεο ελέξγεηαο ην 2020 Αποθςγή εκπομπών ιζοδςνάμων ηόνων CO2 608.424 Με θαηαλαισζέληα ιίηξα βελδίλεο 261.423.180 ηξέκκαηα δάζνπο πνπ απνξξνθνχλ άλζξαθα 138.278 Σφλνη αλαθπθισκέλσλ απνξξηκκάησλ 209.802 ελάξην β παξαγσγή 1318 Gwh πξάζηλεο ελέξγεηαο ην 2020 Αποθςγή εκπομπών ιζοδςνάμων ηόνων CO2 1.244.092 Με θαηαλαισζέληα ιίηξα βελδίλεο 534.551.875 ηξέκκαηα δάζνπο πνπ απνξξνθνχλ άλζξαθα 282.748 Σφλνη αλαθπθισκέλσλ απνξξηκκάησλ 428.997 ελάξην α παξαγσγή 1541 Gwh πξάζηλεο ελέξγεηαο ην 2020 Αποθςγή εκπομπών ιζοδςνάμων ηόνων CO2 1.452.955 Με θαηαλαισζέληα ιίηξα βελδίλεο 624.294.161 ηξέκκαηα δάζνπο πνπ απνξξνθνχλ άλζξαθα 330.217 Σφλνη αλαθπθισκέλσλ απνξξηκκάησλ 501.019 38

5. Πξνηάζεηο γηα ηηο δξαζηεξηόηεηα ηεο Πεξηθεξεηαθήο θαη Σνπηθήο απηνδηνίθεζεο γηα ηελ βέιηηζηε πξνώζεζε ηνπ πεξηθεξεηαθνύ ζρεδίνπ δξάζεο Σν γεληθφ ζεζκηθφ πιαίζην γηα ηελ πξνψζεζε ησλ Αλαλεψζηκσλ Πεγψλ Δλέξγεηαο νξίδεηαη ζε εζληθφ θαη επξσπατθφ επίπεδν. Οη ηηκέο αγνξάο θαη ηα ρξεκαηνδνηηθά θίλεηξα είλαη απηά πνπ επεξεάδνπλ ζην κεγαιχηεξν βαζκν ηελ ηαρχηεηα θαη ηνλ ηξφπν, κε ηνλ νπνίν πινπνηνχληαη νη επελδχζεηο, ελψ ε θεθαιαηαθή επάξθεηα θαη ν δπλακηζκφο ηνπ ρξεκαηνπηζησηηθνχ ζπζηήκαηνο θαζνξίδεη ηελ ελ γέλεη ζηάζε ησλ επελδπηψλ. Καηά ζπλέπεηα, ε ζηάζε πνπ ζπλήζσο έρεη ε πεξηθεξεηαθή θαη ηνπηθή απηνδηνίθεζε είλαη παζεηηθή εθφζνλ θαη νη αξκνδηφηεηέο ηεο δελ μεπεξλνχλ ηε δηαρείξηζε ησλ αηηεκάησλ ησλ επελδπηψλ θαη ηελ επίιπζε ζπγθξνχζεσλ. Οη θηιφδνμνη ζηφρνη πνπ έρεη ζέζεη ε ρψξα θαη ε Δπξσπατθή Έλσζε ζην πιαίζην ηεο κάρεο ελάληηα ζηελ θιηκαηηθή αιιαγή, αιια θαη ν κεγάινο φγθνο δπλάκεσλ πνπ απαηηείηαη γηα λα πινπνηεζνχλ απηνί νη ζηφρνη αιιάδεη αλαγθαζηηθά απηήλ ηελ ζηάζε. Ο ξφινο ηεο πεξηθεξεηαθήο θαη ηνπηθήο απηνδηνίθεζεο νθείιεη θαη κπνξεί λα είλαη ελεξγφο, αιια θαη ζε πνιιέο πεξηπηψζεηο πξσηαγσληζηηθφο. Σα βαζηθά βήκαηα πξσηνβνπιίεο πνπ πξνηείλνληαη ζην πιαίζην ηεο κειέηεο είλαη: Τηνζέηεζε ησλ ζηόρσλ Όπσο απνδείρζεθε θαη ζην πξνεγνχκελν θεθάιαην, ηα πξαθηηθά απνηειέζκαηα απφ ηελ αλάπηπμε ησλ ΑΠΔ πνπ ελδηαθέξνπλ ζπλήζσο ηηο ηνπηθέο θνηλσλίεο, φπσο ε ηνπηθή αλάπηπμε, νη ζέζεηο εξγαζίαο, ην ζπκπιεξσκαηηθφ εηζφδεκα θ.ιπ. γίλνληαη νξαηά κφλνλ φηαλ ε αλάπηπμε ησλ ΑΠΔ είλαη ζεκαληηθή. Απηφ ζεκαίλεη φηη νη ζηφρνη πνπ ζα ηεζνχλ πξέπεη λα είλαη θηιφδνμνη θαη ε ππνζηήξημή ηνπο λα γίλεηαη ζε ζηαζεξή θαη κφληκε βάζε. Πέξαλ ηεο πνιηηηθήο βνχιεζεο, ε νπνία είλαη απαξαίηεηε, πξαθηηθά βήκαηα, φπσο ν ζρεδηαζκφο ηνπηθψλ πιάλσλ ζε επίπεδν δήκνπ θαη ε ζπλαθφινπζε αλάιεςε δεζκεχζεσλ, ν ζρεδηαζκφο θιαδηθψλ ζρεδίσλ ζε ζπλεξγαζία κε ηνπο εκπιεθφκελνπο (γηα παξάδεηγκα ζηελ βηνκάδα) είλαη απαξαίηεηα βήκαηα Δλεκέξσζε ησλ πνιηηώλ θαη ησλ επηρεηξήζεσλ Όπσο δείρλεη ε εκπεηξία, έλα κεγάιν κέξνο ησλ ζπγθξνχζεσλ πνπ ζρεηίδνληαη κε ηελ αλάπηπμε λέσλ έξγσλ ζρεηίδεηαη κε ηελ ειιηπή ελεκέξσζε ησλ πνιηηψλ γηα ηε θχζε θαη ηνλ ηξφπν κε ηνλ νπνίν πινπνηνχληαη νη ΑΠΔ αιιά θαη ησλ ππνςήθησλ επελδπηψλ γηα ηηο ηδηαίηεξεο ζπλζήθεο, ηελ ηζηνξία, ηε θπζηνγλσκία θαη ηηο πξνηεξαηφηεηεο αλάπηπμεο ησλ πεξηνρψλ, ζηηο νπνίεο ζθνπεχνπλ λα επελδχζνπλ. Ζ έιιεηςε απηή δεκηνπξγεί θιίκα θαρππνςίαο θαη απφ ηηο δχν πιεπξέο. Ζ παξέκβαζε ηεο Πεξηθέξεηαο θαη ησλ δήκσλ θαη ε νξγάλσζε φιεο ηεο επηθνηλσληαθήο ζηξαηεγηθήο κπνξεί λα είλαη ζε απηφλ ηνλ ηνκέα απνηειεζκαηηθή. Πξσηνβνπιίεο γηα ηελ ρσξνηαμηθή νξγάλσζε θαη ηηο ππνδνκέο πεξηβάιινληνο Σα κεγαιχηεξα πξνβιήκαηα, ηα νπνία ζπλαληνχλ νη λέεο επελδχζεηο, ζρεηίδνληαη κε ηε ρξνλνβφξα πεξηβαιινληηθή αδεηνδφηεζε αιιά θαη κε ηελ απνπζία ζαθνχο ρσξνηαμηθήο πνιηηηθήο γηα ηηο ΑΠΔ. ην δήηεκα απηφ ε δξαζηεξηφηεηα ηεο πεξηθέξεηαο θαη ησλ δήκσλ κπνξεί λα είλαη πνιχ ελεξγή. Ζ εθπφλεζε ρσξνηαμηθψλ κειεηψλ φπνπ ζα θαζνξίδνληαη, θαηά ην δπλαηφλ, νη πξνηεξαηφηεηεο αλάπηπμεο ζε θάζε πεξηνρή, ε εθπφλεζε κειεηψλ φπνπ ζα νξίδνληαη κε ζαθήλεηα νη εηδηθέο πξνδηαγξαθέο πνπ πξέπεη λα έρνπλ ηα έξγα ζε πεξηπηψζεηο, 39

φπνπ εκπίπηνπλ ζε δψλεο πξνζηαζίαο, ε ελίζρπζε ησλ ππεξεζηψλ πνπ είλαη επηθνξηηζκέλεο κε ηελ πεξηβαιινληηθή αδεηνδφηεζε αιιά θαη ηνπο ειέγρνπο ησλ έξγσλ θ.ιπ. είλαη κεξηθέο απφ ηηο δξάζεηο πνπ κπνξνχλ λα αλαιεθζνχλ. πκκεηνρή ζε πηινηηθά έξγα Ζ εθαξκνγή ησλ ηερλνινγηψλ ΑΠΔ δελ είλαη πάληα εχθνιε ππφζεζε. Ζ έιιεηςε ηερλνγλσζίαο θαη εκπεηξίαο ζε ζπλδπαζκφ κε ηα ηδηαίηεξα πξνβιήκαηα πνπ ζπλαληνχλ ζηελ πξάμε φζνη εγθαζηζηνχλ ηερλνινγίεο ΑΠΔ είλαη πνιιέο θνξέο ζεκαληηθή. Ζ ζπκκεηνρή ηεο Πεξηθέξεηαο ζε πηινηηθά έξγα, ζε ζπλεξγαζία κε εξεπλεηηθνχο θνξείο θαη θαηαζθεπαζηέο απφ ηελ Διιάδα θαη ηηο ρψξεο ηεο ΔΔ, ζα δψζεη ηε δπλαηφηεηα απφθηεζεο εκπεηξίαο, ελψ καθξνπξφζεζκα ζα απμήζεη θαη ηελ πνηφηεηα ησλ έξγσλ. Γξάζεηο ζηνλ ηνκέα ηεο βηνκάδαο Απφ φιεο ηηο ηερλνινγίεο ΑΠΔ, ε βηνκάδα είλαη απηή ζηελ νπνία εκπιέθεηαη ν κεγαιχηεξνο αξηζκφο θνξέσλ, θχξηα απφ ηνλ αγξνηηθφ ηνκέα, ελψ απφ ηελ άιιε κεξηά δίλεη ηε δπλαηφηεηα γηα εθαξκνγή ππνζηεξηθηηθψλ δξάζεσλ. Σέηνηεο δξάζεηο είλαη ε νξγάλσζε ηεο ζπιινγήο θαη κεηαθνξάο πξντφλησλ βηνκάδαο, ε έπξεζε πεξηνρψλ γηα ζπγθέληξσζε θαη πξνεπεμεξγαζία, ε ζπιινγή δαζηθήο βηνκάδαο γηα ελεξγεηαθή ρξήζε θ.ιπ. πκκεηνρή ζε έξγα Πέξα απφ ηε ζπκκεηνρή ζε πηινηηθά έξγα πνπ αλαθέξζεθε παξαπάλσ, νη πεξηθεξεηαθέο θαη ηνπηθέο αξρέο κπνξνχλ λα ζπκκεηάζρνπλ απεπζείαο ζε επελδπηηθά έξγα, εηδηθά αλ απηά εηλαη ηνπ άκεζνπ ελδηαθέξνληφο ηνπο. Ζ δηεξεχλεζε επελδπηηθψλ ζρεκάησλ κε ζπκκεηνρή ηνπ δεκφζηνπ θαη ηδσηηθνχ ηνκέα πξέπεη λα δηεξεπλεζεί παξαπάλσ Αμηνπνίεζε ηεο πεξηνπζίαο γηα αλάπηπμε έξγσλ. Έλα κεγάιν εχξνο εθαξκνγψλ ΑΠΔ κπνξεί λα εληαρζεί ζε εθηάζεηο θαη θηίξηα δεκφζηαο ηδηνθηεζίαο. Ξεθηλψληαο απφ ηα θσηνβνιηατθά ζπζηήκαηα ζε ζρνιεία θαη δεκφζηα θηηξηα θαη θηάλνληαο κέρξη ηελ αμηνπνίεζε ζπλεηαηξηζηηθψλ εθηάζεσλ γηα ηε βηνκάδα ππάξρεη έλα κεγάιν εχξνο πηζαλψλ πξσηνβνπιηψλ. 40

6. Γεσγξαθηθό ζύζηεκα πιεξνθνξώλ γηα ηελ ζηήξημε ηνπ πεξηθεξεηαθνύ ζρεδηαζκνύ ησλ ΑΠΔ. 6.1. Γεληθή πεξηγξαθή Ο ζρεδηαζκφο θαη ε παξαθνινχζεζε ηεο εθαξκνγήο ηεο πεξηθεξεηαθήο πνιηηηθήο είλαη κία ζπλερήο δηαδηθαζία. Σα απαξαίηεηα δεδνκέλα, νη παξαδνρέο, ην λνκνζεηηθφ πιαίζην, θαζψο θαη νη επί κέξνπο ζηφρνη αλαζεσξνχληαη θαη εκπινπηίδνληαη ζπλερψο. Ζ παξνχζα κειέηε, παξά ην γεγνλφο φηη πεξηιακβάλεη κία αλαιπηηθή δηεξεχλεζε φισλ ησλ παξακέηξσλ πνπ ζρεηίδνληαη κε ηελ εθηίκεζε ηνπ δπλακηθνχ αλάπηπμεο ησλ ΑΠΔ, δελ παχεη λα απνηειεί κία ζηηγκηαία απνηχπσζε ησλ δεδνκέλσλ γηα ηε ζπγθεθξηκέλε πεξίνδν ελεκέξσζεο ησλ ζηνηρείσλ πνπ επεμεξγάδεηαη. Καηά ζπλέπεηα, είλαη αλαγθαίνο ν εμνπιηζκφο ηεο Πεξηθέξεηαο κε ππνδνκέο θαη εξγαιεία, ηα νπνία ζα επηηξέπνπλ ηε ζπλερή ελεκέξσζε ησλ πξσηνγελψλ δεδνκέλσλ, θαζψο θαη ησλ απνηειεζκάησλ ησλ αλαιχζεσλ πνπ είλαη απαξαίηεηεο. Με ηε ρξήζε απηψλ ησλ ππνδνκψλ νη πεξηθεξεηαθέο αξρέο ζα είλαη ζε ζέζε λα: Δλεκεξψλνπλ δηαξθψο φια ηα πξσηνγελή δεδνκέλα πνπ ζρεηίδνληαη κε ηελ απνηχπσζε θαη ππνινγηζκφ ηνπ δπλακηθνχ θαη ησλ δξαζηεξηνηήησλ αλάπηπμεο έξγσλ ΑΠΔ, φπσο γηα παξάδεηγκα ησλ επελδπηηθψλ ζρεδίσλ πνπ βξίζθνληαη ζε εμέιημε, ησλ πξσηνγελψλ δεδνκέλσλ πνπ παξάγνληαη ζηα πιαίζηα άιισλ κειεηψλ (π.ρ. κειέηεο πδαηηθψλ πφξσλ, ρσξνηαμηθά ζρέδηα ζην επίπεδν ηεο πεξηθέξεηαο ή δήκνπ, εηδηθέο κειέηεο γηα ηηο πεξηνρέο πξνζηαζίαο). Δθκεηαιιεχνληαη πιεξνθνξίεο απφ βάζεηο δεδνκέλσλ πνπ ζπληεξνχληαη ζην πιαίζην ηεο δξαζηεξηφηεηαο δηαθφξσλ πεξηθεξεηαθψλ δηεπζχλζεσλ θαη θνξέσλ (π.ρ. δεδνκέλα γηα ηηο αξραηνινγηθέο πεξηνρέο, ηελ παξαγσγή αγξνηηθψλ πξντφλησλ θαη ππνιεηκκάησλ, ηελ παξαγσγή θαη δηάζεζε απνβιήησλ απφ ηελ αγξνηνβηνκεραληθή δξαζηεξηφηεηα). Δθκεηαιιεχνληαη λέα ζηνηρεία γηα ην δπλακηθφ ησλ ΑΠΔ, φπσο γηα παξάδεηγκα λέεο αλεκνινγηθέο θαη πδξνινγηθέο κεηξήζεηο πνπ παξάγνληαη απφ ηδηψηεο ή εζληθνχο νξγαληζκνχο. Δλεκεξψλνπλ ηηο δαδηθαζίεο αλάιπζεο κε ην λέν λνκνζεηηθφ πιαίζην φπσο απηφ κεηαβάιιεηαη (πρ ππνινγηζκφο απνζηάζεσλ απφ ζεκεία ελδηαθέξνληνο, έληαμε πεξηνρψλ ζε θάπνηα απφ ηηο θαηεγνξίεο πνπ ζρεηίδνληαη κε ηελ ρσξνζέηεζε εγθαηαζηάζεσλ ΑΠΔ). Παξάγνπλ ηππνπνηεκέλα απνηειέζκαηα θαη ράξηεο γηα ηελ παξαθνινχζεζε ηεο εμέιημεο πινπνίεζεο ηνπ πεξηθεξεηαθνχ ζρεδίνπ δξάζεο. Απφ ηελ αλάιπζε πνπ πξνεγήζεθε ζηηο δχν πξψηεο θάζεηο ηεο κειέηεο, ηα εξγαιεία πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη είλαη γεσγξαθηθά ζπζηήκαηα πιεξνθνξηψλ, εθφζνλ ηα πεξηζζφηεξα δεδνκέλα έρνπλ ρσξηθή αλαθνξά. Καηα ηελ δηάξθεηα ηεο κειέηεο έρνπλ ήδε αμηνπνηεζεί θαη δηεπξπλζεί ηα γεσγξαθηηθά δεδνκέλα πνπ είλαη απαξαίηεηα γηα ηελ ιεηηνπξγία ησλ κεζφδσλ θαη ησλ εξγαιείσλ γηα ηελ εθηίκεζε ηνπ δπλακηθνχ θαη ηελ παξαθνινχζεζε ηεο πεξηθεξεηαθήο πνιηηηθήο. Οη πεγέο ηνπο πεξηιακβάλνπλ ηηο ππεξεζίεο ηεο πεξηθέξεηαο, εζληθνχο θνξείο, εηδηθέο κειέηεο πνπ έρνπλ πξαγκαηνπνηεζεί θαζψο θαη ζηνηρεία ηνπ ΚΑΠΔ. 41

Σα πεξηερφκελα γεσγξαθηθά δεδνκέλα έρνπλ ήδε εγθαηαζηαζεί ζηηο εγθαηαζηάζεηο ηεο πεξηθέξεηαο γηα έιεγρν καδί κε ηελ ππνβνιή ηνπ δεχηεξνπ παξαδνηένπ ηεο κειέηεο θαη έρνπλ ήδε αξρίζεη λα ρξεζηκνπνηνχληαη απφ ηηο αληίζηνηρεο δηεπζχλζεηο κε ζθνπφ λα ελζηζρχζνπλ ηηο ππνδνκέο θαη ηα εξγαιεία παξαθνινχζεζεο ηεο γεληθφηεξεο πεξηβαιινληηθήο πνιηηηθήο πνπ αθνξά ηελ πεξηθέξεηα. ην παξφλ θεθάιαην παξνπζηάδεηαη ε απαξαίηεηε ηεθκεξίσζε ηεο βάζεο δεδνκέλσλ θαζψο θαη νη δηαδηθηπαθέο εθαξκνγέο πνπ αλαπηχρζεθαλ ζην πιαίζην ηεο κειέηεο θαη είλαη ήδε δηαζέζηκεο απφ ηνπο εμππεξεηεηέο ηνπ ΚΑΠΔ. 6.2. Γεληθή δνκή ηεο βάζεο δεδνκέλσλ Ζ πεξηγξαθή ησλ απαηηνπκέλσλ ζπζηεκάησλ πεξηιακβάλεη ηα δεδνκέλα ηηο δηαδηθαζίεο θαη ηα παξαγφκελα απνηειέζκαηα, φπσο απηά πεξηγξάθνληαη δηαγξακκαηηθά ζηελ εηθφλα 6.2.1 πνπ αθνινπζεί: Σα πξσηνγελή δεδνκέλα ηεο γεσγξαθηθήο βάζεο δεδνκέλσλ δηαθξίλνληαη ζε απηά πνπ αληηζηνηρνχλ ζε γεληθέο ππνδνκέο θαη γεσγξαθία, ζε απηά πνπ πεξηιακβάλνπλ ζηνηρεία δπλακηθνχ ησλ ΑΠΔ θαη ην επελδπηηθφ ελδηαθέξνλ γη απηέο, θαη ζε απηά πνπ αληηζηνηρνχλ ζηελ ρξήζε θαη θάιπςε ηεο γεο. εκαληηθή δηαδηθαζία γηα θάζε ζχλνιν δεδνκέλσλ γη απηήλ ηελ θαηεγνξία είλαη ε αλαιπηηθή θαηαγξαθή ηνπ θχθινπ ελεκέξσζεο θαη ησλ πεγψλ ηνπο. ε απηήλ ηελ θαηεχζπλζε ε εθκεηάιιεπζε ηεο εζληθήο ππνδνκήο γεσρσξηθψλ δεδνκέλσλ, φπσο απηή δεκηνπξγείηαη κε βάζε ηελ πινπνίεζε ηεο επξσπατθήο νδεγίαο INSPIRE είλαη απαξαίηεηε. Σα δεδνκέλα αλάιπζεο πξνθχπηνπλ απφ ηα πξψηα κε βάζε απιέο ρσξηθέο ή κε πξάμεηο. Σέηνηεο είλαη ε δεκηνπξγία δσλψλ επηξξνήο γχξσ απφ πεξηνρέο ζεκεία ή γξακκέο ελδηαθέξνληνο, ε αλάιπζε νπηηθήο επαθήο, ε επίζεζε επηπέδσλ, ε αλάιπζε ηνπ ςεθηαθνχ κνληέινπ εδάθνπο θαη ησλ ιεθαλψλ απνξξνήο θιπ. Σέινο, ηα δεδνκέλα ζύλζεζεο πεξηιακβάλνπλ ηα ηειηθά δεδνκέλα ηα νπνία είλαη ρξήζηκα γηα ηελ άζθεζε πνιηηηθήο. Σα παξαπάλσ εθθξάδνπλ ζε ζπλνπηηθή κνξθή ηα νπζηαζηηθά ζπκπεξάζκαηα γηα ηνλ ζρεδηαζκφ ή ηελ παξαθνινχζεζε ηνπ ζρεδίνπ δξάζεο. Σέηνηα δεδνκέλα είλαη ε θαηεγνξηνπνίεζε ησλ πεξηνρψλ θαη ησλ πηζαλψλ έξγσλ, φπσο απηή έρεη πεξηγξαθεί ζην θεθάιαην 4 ηνπ παξφληνο, ε αλαδήηεζε θαη επηινγή πιεξνθνξηψλ γηα ην επελδπηηθφ ελδηαθέξνλ, νη ηππνπνηεκέλνη ράξηεο θιπ. Σα παξαπάλσ παξάγνληαη είηε κε δηαδηθαζίεο γεσγξαθηθψλ πξάμεσλ, φπσο ε πξνεγνχκελε θαηεγνξία, εηηε κε απινχζηεξεο δηαδηθαζίεο θαη παξαγσγή ραξηψλ. 42

Πξωηνγελή δεδνκέλα Γεδνκέλα αλάιπζεο Γεδνκέλα ζύλζεζεο Γεληθά γεσγξαθηθά δεδνκέλα θαη ππνδνκέο νδηθφ δίθηπν, ιεθάλεο θαη πδξνγξαθηθφ δίθηπν, ςεθηαθφ κνληέιν εδάθνπο, δίθηπν ΖΔ δηνηθεηηθά φξηα Υπνινγηζκνί δπλακηθνύ Γπλακηθφ θαη ππνςήθηα έξγα Αλαδήηεζε & δεκνζηνπνίεζε Υάξηεο θαη αλαθνξέο γηα ηελ παξαθνινχζεζε ηεο πνξείαο ηνπ ζηφρνπ Γεδνκέλα δπλακηθνχ ΑΠΔ θαη επελδπηηθφ ελδηαθέξνλ Μεηξήζεηο θαη ράξηεο δπλακηθνχ γηα αηνιηθή ειηαθή θαη πδξ. ελέξγεηα ηνηρεία γηα ππνινγηζκφ δπλακηθνχ βηνκάδαο Δπελδπηηθφ ελδηαθέξνλ γηα ΑΠΔ Γεδνκέλα ρσξνηαμίαο θαη πεξηβάιινληνο Οξηνζεηεκέλο δψλεο θαη ζεκεία πεξηβαιινληηθνχ ελδηαθέξνληνο Αξραηνινγηθέο πεξηνρέο Οηθηζηηθά φξηα θιπ Γεωγξαθηθή αλάιπζε Εψλεο νξαηφηεηαο Εψλεο επηξξνήο απφ ζεκεία θαη πεξηνρέο Σύλζεζε απνηειεζκάηωλ Καηεγνξηνπνίεζε πηζαλψλ έξγσλ Καηεγνξηνπνίεζε πεξηνρψλ γηα ηελ εγθαηάζηαζε έξγσλ ΑΠΔ Γηάγξακκα 5.2.1 επνπηηθή εηθόλα ηνπ γεωγξαθηθνύ ζπζηήκαηνο πιεξνθνξηώλ 43

6.3. Δθαξκνγέο επηθνηλσλίαο γηα ηελ πξνώζεζε θαη παξαθνινύζεζε ηνπ πεξηθεξεηαθνύ ζρεδίνπ δξάζεο Ζ αλάπηπμε ησλ ΑΠΔ δελ είλαη αληηθείκελν ελφο πεξηνξηνξηζκέλνπ θχθινπ επελδπηψλ θνξέσλ θαη εξεπλεηψλ. Σν κέγεζνο ησλ εγθαηαζηάζεσλ, ε γεσγξαθηθή ηνπο δηαζπνξά, ε δηάδνζε ησλ εθαξκνγψλ αλάκεζα ζε πνιινχο θιάδνπο νηθνλνκηθήο δξαζηεξηφηεηαο, θαζψο θαη ε εκπινθή ησλ ίδησλ ησλ θαηαλαισηψλ ελέξγεηαο επηβάιεη ηε κέγηζηε δπλαηή επηθνλσλία γηα ηελ ελεκέξσζε θαη παξνρή πιεξνθφξεζεο. Σν πεξηθεξεηαθφ ζρέδην δξάζεο ζπληζηά ηε ζπκκεηνρή ηεο Πεξηθέξεηαο ζηελ πινπνίεζε ηεο εζληθήο πνιηηηθήο, αιιά θαη ηε ζπκεηνρή ηεο ζηε κάρε ελάληηα ζηελ θιηκαηηθή αιιαγή. Έλα ηέηνην ζρέδην δε κπνξεί λα πινπνηεζεί κε επηηπρία αλ δελ έρεη ζπκκέηνρνπο φινπο ηνπο ζεζκηθνχο θνξείο επηρεηξήζεηο θαη άηνκα πνπ δξαζηεξηνπνηνχληαη ζην γεσγξαθηθφ ηεο ρψξν, αιιά θαη ελήκεξνπο φζνπο ελδηαθέξνληαη λα αλαδεηήζνπλ πιεξνθνξίεο κε ζθνπφ ηε ζπκκεηνρή ηνπο ή κε ζε απηφ. Ο βέιηηζηνο ηξφπνο δηάρπζεο ησλ πιεξνθνξηψλ πνπ ζρεηίδνληαη κε ην δπλακηθφ, ηελ επελδπηηθή δξαζηεξηφηεηα, αιιά θαη ηελ παξαθνινχζεζε ηεο εμέιημεο ηνπ πεξηθεξεηαθνχ ζρεδίνπ είλαη ε νξγάλσζε δηαδηθηπαθήο πχιεο, ε νπνία κπνξεί λα απνηειέζεη είλα θεληξηθφ ζεκείν πιεξνθφξεζεο κε επζχλε ησλ δηεπζχλζεσλ ηεο Πεξηθέξεηαο. ην πιαίζην ηεο πινπνίεζεο ηεο ηειεπηαίαο θάζεο ηεο κειέηεο αλαπηχρζεθαλ θαη ιεηηνπξγνχλ δηαδηθηπαθέο εθαξκνγέο, νη νπνίεο κε δηαδξαζηηθφ ηξφπν, δεκνζηεχνπλ ηα πεξηερφκελα ηεο γεσγξαθηθήο βάζεο δεδνκέλσλ πνπ αλαπηχρζεθε θαη ελεκεξψλεηαη ζπλερψο. Με ηε ρξήζε ησλ εθαξκνγψλ πνπ αλαπηχρζεθαλ θαη ιεηηνπξγνχλ νη πηζαλνί ρξήζηεο κπνξνχλ λα απαληήζνπλ άκεζα ηα παξαθάησ ελδεηθηηθά εξσηήκαηα: Πνηά είλαη ε εμέιημε ηνπ επελδπηηθνχ ελδηαθέξνληνο γηα θάζε ηερλνινγία ΑΠΔ ζηελ πεξηθέξεηα; Πνηά είλαη ηα ελεκεξσκέλα δηαζέζηκα ζηνηρεία γηα ην δπλακηθφ; Πνηά είλαη ηα ελεκεξσκέλα γεσγξαθηθά επίπεδα γηα ηηο δψλεο πεξηβαιινληηθήο πξνζηαζίαο; Πνηέο είλαη νη ππνινγηδφκελεο δψλεο επηξνήο γχξσ απφ εγθαηαζηάζεηο ελδηαθέξνληνο; ην θεθάιαην πνπ αθνινπζεί παξνπζηάδνληαη ζπλνπηηθά νη εθαξκνγέο νη νπνίεο είλαη πξνζβάζηκεο απφ ην http://aims.cres.gr/ipeiros_intro.htm ζηνπο εμππεξεηεηεο ηνπ ΚΑΠΔ. 44

Οδεγόο ρξήζεο Σν ηκήκα ηνπ ινγηζκηθνχ κε ην Γεσγξαθηθφ χζηεκα Πιεξνθνξηψλ παξνπζηάδεη ζηελ αξρηθή νζφλε πνπ παξνπζηάδεηαη ζηελ ζπλέρεηα, φιεο ηηο επηινγέο ζεκαηηθψλ ραξηψλ. Τπάξρνπλ νη εμήο επηινγέο: Αηνιηθή Δλέξγεηα Μηθξά Τδξνειεθηξηθά Έξγα Φσηνβνιηατθά Βηνκάδα Σα γεσγξαθηθά επίπεδα πνπ παξνπζηάδνληαη γηα θάζε Αλαλεψζηκε Πεγή Δλέξγεηαο (ΑΠΔ) ρσξίδνληαη ζε 3 θαηεγνξίεο : Γεδνκέλα δπλακηθνχ ΑΠΔ θαη επελδπηηθφ ελδηαθέξνλ (Μεηξήζεηο, ζηνηρεία εθκεηαιιεχζηκνπ δπλακηθνχ, έξγα ζε ιεηηνπξγία ή ζε σξίκαλζε). Γεδνκέλα ρσξνηαμίαο θαη πεξηβάιινληνο (Οξηνζεηεκέλο δψλεο θαη ζεκεία πεξηβαιινληηθνχ ελδηαθέξνληνο, Αξραηνινγηθέο πεξηνρέο, Οηθηζκνί θ.ιπ. Γεληθά γεσγξαθηθά δεδνκέλα θαη ππνδνκέο (νδηθφ δίθηπν, ιεθάλεο θαη πδξνγξαθηθφ δίθηπν, ςεθηαθφ κνληέιν εδάθνπο, δίθηπν Τςειεο Σάζεο, δηνηθεηηθά φξηα θ.ιπ. 1 Αηνιηθή Δλέξγεηα ην ζεκαηηθφ απηφ ράξηε, παξνπζηάδνληαη πιεξνθνξίεο γηα ην δπλακηθφ ηεο αηνιηθήο ελέξγεηαο ζηελ Πεξηθέξεηα Ζπείξνπ. Σα γεσγξαθηθά επίπεδα ηνπ ράξηε είλαη ηα εμήο : Γεδνκέλα δπλακηθνχ θαη επελδπηηθφ ελδηαθέξνλ: Αηηήζεηο & έξγα ζε εμέιημε. Πηζαλά ζπκπιεξσκαηηθά έξγα. Πξφθεηηαη γηα ελδεηθηηθέο ζέζεηο πξνηεηλφκελσλ αηνιηθψλ πάξθσλ, πνπ πξνέθπςαλ κε βάζε ηε κεζνδνινγία πνπ αθνινπζήζεθε ζηε κειέηε. 45

Γεδνκέλα ρσξνηαμίαο θαη πεξηβάιινληνο: Πεξηνρέο δηθηχνπ NATURA 2000 Θεζκνζεηεκέλεο θαη ππφ ζεζκνζέηεζε Πεξηνρέο Πξνζηαζίαο Αξραηνινγηθνί ρψξνη Λαηνκηθέο πεξηνρέο Βηνκεραληθέο Πεξηνρέο (ΒΗ.ΠΔ.) Γεληθά γεσγξαθηθά δεδνκέλα θαη ππνδνκέο: Οδηθφ δίθηπν- Τδξνγξαθηθφ δίθηπν- Γίθηπν Τςειεο Σάζεο- Τπνζηαζκνί- Ηζνυςείο- Γηνηθεηηθά φξηα (Καιιηθξαηηθνί Γήκνη) 2 Μηθξά Τδξνειεθηξηθά Έξγα (ΜΤΖΔ) ην ζεκαηηθφ απηφ ράξηε, παξνπζηάδνληαη πιεξνθνξίεο γηα ην δπλακηθφ ηεο ελέξγεηαο ζηελ Πεξηθέξεηα Ζπείξνπ. Σα γεσγξαθηθά επίπεδα ηνπ ράξηε είλαη ηα εμήο : Αηηήζεηο & έξγα ζε εμέιημε. Πηζαλά ζπκπιεξσκαηηθά έξγα. Πξφθεηηαη γηα ελδεηθηηθέο ζέζεηο πξνηεηλφκελσλ ΜΤΖΔ, πνπ πξνέθπςαλ κε βάζε ηε κεζνδνινγία πνπ αθνινπζήζεθε ζε παιαηφηεξε κειέηε ηνπ ΚΑΠΔ. Μεηξήζεηο παξνρψλ. Πεξηιακβάλνληαη κεηξήζεηο ηνπ ΚΑΠΔ, κεηξήζεηο κε βάζε ζηνηρεία επελδπηψλ θαη κεηξήζεηο απφ κειέηε ηνπ Τπ. Γεσξγίαο. Γεδνκέλα ρσξνηαμίαο θαη πεξηβάιινληνο:- Πεξηνρέο δηθηχνπ NATURA 2000- Θεζκνζεηεκέλεο θαη ππφ ζεζκνζέηεζε Πεξηνρέο Πξνζηαζίαο- Αξραηνινγηθνί ρψξνη- Λαηνκηθέο πεξηνρέο- Βηνκεραληθέο Πεξηνρέο (ΒΗ.ΠΔ.). Γεληθά γεσγξαθηθά δεδνκέλα θαη ππνδνκέο:- Όξηα Τδξνινγηθψλ Λεθαλψλ- Οδηθφ δίθηπν- Τδξνγξαθηθφ δίθηπν- Γίθηπν Τςειεο Σάζεο- Τπνζηαζκνί- Ηζνυςείο- Γηνηθεηηθά φξηα (Καιιηθξαηηθνί Γήκνη). 3 Φσηνβνιηατθή Δλέξγεηα ην ζεκαηηθφ απηφ ράξηε, παξνπζηάδνληαη πιεξνθνξίεο ζρεηηθέο κε ηελ ελέξγεηα απφ θσηνβνιηατθά. Σα γεσγξαθηθά επίπεδα ηνπ ράξηε είλαη ηα εμήο : Δπελδπηηθφ ελδηαθέξνλ (Αηηήζεηο & έξγα ζε εμέιημε). Γεδνκέλα ρσξνηαμίαο θαη πεξηβάιινληνο:- Εψλεο Τςειήο Παξαγσγηθφηεηαο- Πεξηνρέο δηθηχνπ NATURA 2000- Θεζκνζεηεκέλεο θαη ππφ ζεζκνζέηεζε Πεξηνρέο Πξνζηαζίαο- Αξραηνινγηθνί ρψξνη- Λαηνκηθέο πεξηνρέο- Βηνκεραληθέο Πεξηνρέο (ΒΗ.ΠΔ.) Γεληθά γεσγξαθηθά δεδνκέλα θαη ππνδνκέο:- Οδηθφ δίθηπν- Τδξνγξαθηθφ δίθηπν- Γίθηπν Τςειεο Σάζεο- Τπνζηαζκνί- Ηζνυςείο- Γηνηθεηηθά φξηα (Καιιηθξαηηθνί Γήκνη) 4 Βηνκάδα ην ζεκαηηθφ απηφ ράξηε, ππάξρνπλ πιεξνθνξίεο γηα ην δπλακηθφ ηεο Βηνκάδαο ζηελ Πεξηθέξεηα Ζπείξνπ. Σα γεσγξαθηθά επίπεδα ηνπ ράξηε είλαη ηα εμήο : Γεδνκέλα δπλακηθνχ ΑΠΔ. Όπνπ παξνπζηάδνληαη ηα εμήο:- Θεσξεηηθή εηήζηα πνζφηεηα ππνιεηκκάησλ Πηελνηξνθείσλ (tn) αλά Γήκν- Θεσξεηηθή εηήζηα 46

πνζφηεηα ππνιεηκκάησλ Υνηξνηξνθείσλ (tn) αλά Γήκν- Θεσξεηηθή εηήζηα πνζφηεηα ππνιεηκκάησλ Βνπζηαζίσλ (tn) αλά Γήκν- Γηαζέζηκε εηήζηα πνζφηεηα ππνιεηκκάησλ Διαηνηξηβείσλ (tn) αλά Γήκν- Γηαζέζηκε εηήζηα πνζφηεηα ππνιεηκκάησλ Γελδξσδψλ θαιιηεξγεηψλ (tn) αλά Γήκν- Γηαζέζηκε εηήζηα πνζφηεηα ππνιεηκκάησλ Αξνηξαίσλ θαιιηεξγεηψλ (tn) αλά Γήκν- Θέζεηο θαγείσλ- Πεξηνρέο κεγάιεο ζπγθέληξσζεο Οξγαληθψλ Απνβιήησλ. Γεδνκέλα ρσξνηαμίαο θαη πεξηβάιινληνο:- Πεξηνρέο δηθηχνπ NATURA 2000- Θεζκνζεηεκέλεο θαη ππφ ζεζκνζέηεζε Πεξηνρέο Πξνζηαζίαο- Αξραηνινγηθνί ρψξνη- Λαηνκηθέο πεξηνρέο- Βηνκεραληθέο Πεξηνρέο (ΒΗ.ΠΔ.). Γεληθά γεσγξαθηθά δεδνκέλα θαη ππνδνκέο:- Οδηθφ δίθηπν- Τδξνγξαθηθφ δίθηπν- Γίθηπν Τςειεο Σάζεο- Τπνζηαζκνί- Ηζνυςείο- Γηνηθεηηθά φξηα (Καιιηθξαηηθνί Γήκνη). Οδεγίεο γηα ηελ πεξηήγεζε ζηνπο ράξηεο Οη ράξηεο ρσξίδνληαη ζε 4 βαζηθέο πεξηνρέο : - Σελ θεληξηθή θπξίσο πεξηνρή ηνπ παξαζχξνπ, φπνπ βιέπνπκε ηα γεσγξαθηθά επίπεδα (Layers)- Σα εξγαιεία, πνπ βξίζθνληαη ζηελ αξηζηεξή πιεπξά ηνπ παξαζχξνπ- Σνλ θαηάινγν ησλ γεσγξαθηθψλ επηπέδσλ (Layers/Legend), πνπ βξίζθεηαη ζηελ δεμηά πιεπξά ηνπ παξαζχξνπ, ν νπνίνο εκθαλίδεηαη κε 2 δηαθνξεηηθνύο ηξόπνπο.- Σν θάησ κέξνο ηνπ παξαζχξνπ φπνπ γίλνληαη ηα εξσηήκαηα θαη εκθαλίδνληαη ηα απνηειέζκαηά ηνπο Κάζε ράξηεο πεξηιακβάλεη κηα ζεηξά απφ γεσγξαθηθά επίπεδα ηα νπνία κπνξεί λα είλαη Οξαηά (Visible) ή κε. Δπίζεο κπνξεί είλαη Δλεξγά (Active) ή κε. Γηα λα θάλνπκε νπνηαδήπνηε εξψηεκα ζρεηηθφ κε θάπνην Layer, πξέπεη πξώηα λα ην ελεξγνπνηήζνπκε (λα γίλεη Active). Κάζε θνξά, κόλν έλα layer κπνξεί λα είλαη Active. ηελ παξαθάησ εηθφλα θαίλεηαη έλα παξάδεηγκα ηνπ πψο επηιέγνπκε Active ή Visible : Γηα λα θαηαζηήζνπκε έλα Layer Active ή Visible, ην Τπφκλεκα πξέπεη λα εκθαλίδεηαη κε ηε κνξθή Layers. Ζ ελαιιαγή αλάκεζα ζηνπο 2 ηξφπνπο εκθάληζεο ηνπ Τπνκλήκαηνο γίλεηαη κε ηελ επηινγή απ ηα εξγαιεία. Αλαιπηηθά, ηα θπξηφηεξα ππφινηπα εξγαιεία είλαη ηα εμήο : Δκθάληζε/Απόθξπςε κηθξνγξαθίαο ράξηεο ζηελ πάλσ αξηζηεξή γσλία ηεο νζφλεο. 47

Zoom In/Zoom Out. Γίλεηαη είηε κε έλα click είηε θξαηψληαο παηεκέλν ην αξηζηεξφ πιήθηξν ηνπ πνληηθηνχ, κέρξη λα ζρεκαηίζνπκε έλα νξζνγψλην κεγέζνπο αλάινγνπ κε ηελ επηζπκεηή αχμεζε ή κείσζε ηεο θιίκαθαο ηνπ ράξηε θαη αθήλνληάο ην ζηε ζπλέρεηα. Zoom ζηελ έθηαζε νιόθιεξνπ ηνπ ράξηε. Zoom ζηελ έθηαζε ηνπ Active Layer. Δπηζηξνθή ζηελ πξνεγνύκελε θιίκαθα. Πεξηήγεζε (Pan). Kξαηψληαο παηεκέλν ην αξηζηεξφ πιήθηξν ηνπ πνληηθηνχ, κέρξη λα θηλεζεί ν ράξηεο φζν επηζπκνχκε, πξνο ηελ πιεπξά ηεο θίλεζεο. Μεηαθίλεζε ζην ράξηε. Παηψληαο ην θαηάιιειν απφ ηα 4 θνπκπηά, κεηαθηλνχκαζηε ζην ράξηε πξνο ηελ αληίζηνηρε θαηεχζπλζε. Αλαδήηεζε πιεξνθνξηώλ (Identify). Με ηε ρξήζε απηνχ ηνπ θνπκπηνχ, κπνξνχκε λα πάξνπκε πξφζζεηεο πιεξνθνξίεο γηα έλα Layer. Π.ρ. παηψληαο πάλσ ζε έλα πνιχγσλν ηνπ επηπέδνπ «Αηηήζεηο θαη έξγα ζε εμέιημε» ζην ράξηε ηεο Αηνιηθήο ελέξγεηαο (αθνχ πξψηα θάλνπκε ην Layer απηφ Active), ζα εκθαληζηεί ζην θάησ κέξνο ηνπ παξαζχξνπ έλαο πίλαθαο κε πιεξνθνξίεο φπσο Καηάζηαζε, Ηζρχο θιπ. Δπηινγή κε νξζνγώλην (Select Rectangle). Δίλαη παξφκνην κε ην πξνεγνχκελν εξγαιείν, κφλν πνπ καο δίλεη ηε δπλαηφηεηα λα επηιέμνπκε έλα ή πεξηζζφηεξα ζηνηρεία ηνπ Active Layer, θξαηψληαο παηεκέλν ην αξηζηεξφ πιήθηξν ηνπ πνληηθηνχ, κέρξη λα ζρεκαηίζνπκε έλα νξζνγψλην πνπ πεξηέρεη φια ηα ζηνηρεία πνπ καο ελδηαθέξνπλ. Καζαξηζκόο (Clear Selection). Καζαξίδεη φζα ζηνηρεία είλαη επηιεγκέλα, θαζψο θαη νηηδήπνηε πξφζζεην έρεη ζρεδηαζηεί ζην ράξηε. Δξώηεκα (query). Μαο επηηξέπεη λα θάλνπκε εξσηήκαηα (queries) γηα αξηζκεηηθα θαη πεξηγξαθηθά πεδία θάπνηνπ γεσγξαθηθνχ επηπέδνπ. Αλ π.ρ. ζέινπκε λα βξνχκε πνηεο αηηήζεηο αηνιηθψλ πάξθσλ έρνπλ Άδεηα Παξαγσγήο θαη ηζρύ > 16 MW, θάλνπκε ην εμήο : Απφ ην Field επηιέγνπκε ην πεδίν STATUS (θαηάζηαζε άδεηαο). 48

Απφ ην Operator επηιέγνπκε =. Παηψληαο ην θνπκπί Get Samples (βι. εηθφλα παξαθάησ), ελεκεξψλεηαη ε ιίζηα κε ηηο πηζαλέο ηηκέο, απφ ηηο νπνίεο επηιέγνπκε ΠΑΡ (άδεηα παξαγσγήο). Παηάκε ην θνπκπί Add to Query String θαη ην εξψηεκα εκθαλίδεηαη: Παηάκε AND, κηαο θαη ζέινπκε θαη ε άδεηεο αλ είλαη Παξαγσγήο θαη ε ηζρχο λα είλαη > 16. ηε ζπλέρεηα, κε ηελ ίδηα κέζνδν επηιέγνπκε ην πεδίν ηεο ηζρχνο CAP_MW, > απφ ην Operator θαη 16 απφ ην Sample Values θαη μαλαπαηάκε Add to Query String, νπφηε ην query καο είλαη πιένλ : Παηάκε Execute θαη εκθαλίδεηαη πίλαθαο κε ηα απνηειέζκαηα. Αλ ζέινπκε λα εληνπίζνπκε θάπνην ζπγθεθξηκέλν πάξθν απφ φζα ππάξρνπλ ζηα απνηειέζκαηα ζην ράξηε, παηάκε ηνλ αχμνληα αξηζκφ ηνπ (Rec) ζηνλ πίλαθα. Μέηξεζε απόζηαζεο (Measure). Κάλνληαο δηαδνρηθά θιηθ, κπνξνχκε λα κεηξήζνπκε δηαδνρηθά επζχγξακκα ηκήκαηα, θαζψο θαη ηε ζπλνιηθή απφζηαζε. Αλ ζέινπκε λα ζβήζνπκε ηηο κεηξήζεηο, παηάκε ην θνπκπί Clear. Δθηύπσζε (Print Map). Μπνξνχκε λα εθηππψζνπκε ην ράξηε, αθνχ πξψηα ηνπ δψζνπκε έλα ηίηιν (Title to display on Map). 49

50

51