ΣΧΕΔΙΟ ΥΠΟΒΟΛΗΣ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Σχ. Έτος: 2015-2016 ΣΧΟΛΙΚΗ ΜΟΝΑΔΑ Α ΑΡΣΑΚΕΙΟ ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΨΥΧΙΚΟΥ Ο ΤΙΤΛΟΣ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ: Tα παράξενα και τα περίεργα στην απεραντοσύνη του Σύμπαντος και η Αστροφυσική προσέγγισή τους ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΥΠΕΥΘΥΝΩΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ ΕΙΔΙΚΟΤΗΤΑ (ΠΕ) ΔΙΑΤΙΘΕΜΕΝΕΣ ΩΡΕΣ ΓΙΑ ΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΩΝ ΕΡΓΑΣΙΩΝ ΣΕ ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΑ ΕΤΗ (ΝΑΙ/ΟΧΙ) ΣΧΕΤΙΚΗ ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗ (ΦΟΡΕΑΣ ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗΣ) Δρίλλια Γεωργία Αθανασία ΠΕ 04.1 2 ναι Σεμινάρια περιβαλλοντικής εκπαίδευσης (Β επιπέδου, εξάμηνης διάρκειας). Σεμινάρια εκπόνησης ερευνητικών εργασιών (Διάρκειας μίας εβδομάδας) Φορέας: Υπουργείο Παιδείας Έρευνας και Θρησκευμάτων Διδακτορικό στην Αστροφυσική (ΕΚΠΑ) ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ A. ΣΚΟΠΟΣ ΕΡΕΥΝΑΣ, ΣΑΦΩΣ ΔΙΑΤΥΠΩΜΕΝΑ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΑ ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ (Μέχρι 250 λέξεις): 1
Σκοπός της ερευνητικής εργασίας Η οικοδόμηση γνώσεων, δεξιοτήτων και στάσεων στα πλαίσια του ομαδοσυνεργατικού πνεύματος Η εκμάθηση της ερευνητικής μεθοδολογίας (αναζήτηση, διαχείριση και αξιοποίηση της πληροφορίας, ανάλυση και συσχέτιση δεδομένων, σύνθεση αποτελεσμάτων και διατύπωση νέων ιδεών ή/και συμπερασμάτων. Η συνειδητοποίηση ότι τα παγιωμένα επιστημονικά συμπεράσματα αιώνων, συχνά ανασκευάζονται ή και κάποιες φορές καταρρίπτονται καθώς εμπλουτίζονται με νέα επιστημονικά δεδομένα. Άρα το επιστημονικό οικοδόμημα δεν είναι θέσφατο αλλά εξελίσσεται δυναμικά. Κατά συνέπεια η διδασκαλία των θετικών επιστημών αφορά κατά κύριο λόγω στη μέθοδο εξερεύνησης του φυσικού κόσμου και όχι στην στεγνή απομνημόνευση νόμων και κανόνων που σε καμία περίπτωση δεν αποτελούν αυθεντία. Συγκεκριμένα οι μαθητές πρόκειται: Να μάθουν να συντάσσουν μια ερευνητική εργασία με συγκεκριμένη δομή και κεφάλαια. (abstract, εισαγωγή, ερευνητικά ερωτήματα, αποτελέσματα, συμπεράσματα, ευχαριστίες, βιβλιογραφία) Να μάθουν να εργάζονται ομαδοσυνεργατικά. Να μάθουν να σκέφτονται out of the box. Να εξασκηθούν στη κριτική συλλογή δεδομένων και στον έλεγχο της παρεχόμενης πληροφορίας. Να μπορούν να παρουσιάζουν τα συμπεράσματά τους σε ευρύ κοινό και να απαντούν σε αυθόρμητες ερωτήσεις των συμμαθητών τους Να προσδιορίσουν την θέση τους, ως ανθρώπινα όντα στην απεραντοσύνη του Σύμπαντος. Τα ερευνητικά ερωτήματα διατυπώνονται από τους μαθητές. 2
Β. ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΑΙΤΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΟΥ ΘΕΜΑΤΟΣ (κριτήρια επιλογής θέματος, συσχέτιση με διδασκόμενα μαθήματα, αναμενόμενα μαθησιακά οφέλη κ.λπ., ενδεικτικά μέχρι 300 λέξεις). Κύκλος: «ΑΣΤΡΟΝΟΜΙΑ» Διασυνδεόμενα Γνωστικά Αντικείμενα : ΦΥΣΙΚΗ, ΑΣΤΡΟΦΥΣΙΚΗ, ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ (ΓΕΩΜΕΤΡΙΑ-ΣΤΕΡΕΟΜΕΤΡΙΑ), ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ, ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗ, ΝΕΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ. Αρχικά οι μαθητές θα ερευνήσουν (εποικοδομητικό διερευνητικό μοντέλο) τα άλυτα αστρονομικά προβλήματα της σύγχρονης εποχής και θα διατυπώσουν αντίστοιχα ερευνητικά ερωτήματα. Στη συνέχεια θα ταξινομήσουν τα ερευνητικά ερωτήματα σε υποθέματα και θα μελετήσουν, ανά ομάδες, τη σχετική βιβλιογραφία ώστε να συλλέξουν τα μέχρι τώρα συμπεράσματα των ερευνητών αστροφυσικών. Έπειτα θα επιχειρήσουν, ακολουθώντας την ερευνητική μέθοδο, να απαντήσουν τμήματα των υποθεμάτων αυτών. Στη διάρκεια της έρευνάς τους θα συζητούν και θα ανταλλάσσουν δεδομένα και ιδέες σε ομαδοσυνεργατικό επίπεδο (στρογγυλή τράπεζα) μαθαίνοντας να σκέφτονται «out of the box» και παράλληλα αναπτύσσοντας δεσμούς και δεξιότητες αλληλεπίδρασης («σκεφτόμαστε μαζί»). Τέλος θα συντάξουν εργασίες με την μορφή άρθρων προς δημοσίευση σε επιστημονικά αστρονομικά περιοδικά οι οποίες θα αναρτηθούν στην ιστοσελίδα του σχολείου μας. Επίσης θα ετοιμάσουν εργασίες με τη δομή και μορφή που παρουσιάζονται σε επιστημονικά συνέδρια οι οποίες θα παρουσιαστούν στην ευρύτερη σχολική κοινότητα, στο χώρο του Θεάτρου του Σχολείου μας, όπου ρόλους συνέδρων θα έχουν και οι υπόλοιποι μαθητές της Α τάξης του Λυκείου μας. Γ. ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΠΗΓΩΝ ΑΝΑΖΗΤΗΣΗΣ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ, ΜΕΘΟΔΟΥ ΚΑΙ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΩΝ ΕΡΓΑΛΕΙΩΝ ΣΥΛΛΟΓΗΣ ΚΑΙ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑΣ ΤΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ΓΙΑ ΑΠΟΦΥΓΗ ΦΑΙΝΟΜΕΝΩΝ ΑΠΛΗΣ ΑΝΤΙΓΡΑΦΗΣ ΚΑΙ ΠΑΡΑΘΕΣΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ (μέχρι 200 λέξεις) Η διδασκαλία υλοποιείται σε ένα περιβάλλον συνεργατικής μάθησης, όπου οι μαθητές/τριες έχουν ενεργό ρόλο στη μαθησιακή διαδικασία και εργάζονται σε μικρές ομάδες ετερογενείς ως προς το φύλο και την επίδοση. Συντάσσεται συμβόλαιο από τους μαθητές/τριες που καθορίζει τα πλαίσια- κανόνες της συνεργασίας το οποίο υπογράφεται από τους ίδιους και επικυρώνεται από την επιβλέπουσα καθηγήτρια. 3
Το τμήμα χωρίζεται σε ομάδες εργασίας, κάθε µια από τις οποίες αναλαμβάνει να μελετήσει µια ή περισσότερες πτυχές του θέματος. Επίσης στην ερευνητική διαδικασία, διδάσκονται και χρησιμοποιούνται οι ερευνητικές μέθοδοι των θετικών επιστημών και ακολουθείται η διαδικασία συγγραφής πτυχιακής εργασίας, όπως επίσης και η διαδικασία παραγωγής εργασίας που πρόκειται να παρουσιαστεί σε επιστημονικό συνέδριο. Τα θέματα είναι πρωτότυπα και επιχειρείται να παραχθεί νέα γνώση, καθώς, πέρα από την απλή συλλογή δεδομένων, η επεξεργασία τους οδηγεί σε νέες ιδέες που παράγονται με σκέψη out of the box.. Δ. ΑΝΑΜΕΝΟΜΕΝΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΚΑΙ ΤΡΟΠΟΙ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗΣ ΤΩΝ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΤΟΥ ΤΕΧΝHΜΑΤΟΣ (μέχρι 200 λέξεις) Αναμενόμενα αποτελέσματα: Να οικοδομήσουν γνώσεις πάνω σε θέματα σύγχρονης φυσικής αστροφυσικής. Να μελετήσουν κάποια από τα άλυτα προβλήματα της σύγχρονης αστροφυσικής και να αναπτύξουν δεξιότητες αξιοποίησης, διερεύνησης και διαχείρισης πληροφοριών από το διαδίκτυο και την έντυπη βιβλιογραφία (δημοσιευμένα άρθρα σε επιστημονικά περιοδικά). Να μάθουν να συνεργάζονται ανά ομάδες, να ακούνε τις ιδέες των άλλων μελών της ομάδας και να «χτίζουν» νέα γνώση όλοι μαζί. Να εκτιμήσουν την αξία της έρευνας σε ομαδοσυνεργατικό περιβάλλον. Να τοποθετήσουν τον άνθρωπο γενικά και τον εαυτό τους ειδικότερα, στην απεραντοσύνη του Σύμπαντος και να ανασκευάσουν τα καθημερινά γεγονότα ως προς τη σημασία τους. Να αντιληφθούν, πως η επιστημονική αλήθεια είναι μεν η τιμιότερη αλήθεια της οποίας μπορούν να γίνουν κοινωνοί, αλλά έχει αυτοπεριορισμούς που σχετίζονται με τα βιολογικά όρια των εγκεφάλων των ανθρώπων- ερευνητών. Να μάθουν οι μαθητές, πώς να μαθαίνουν χωρίς εγχειρίδιο. Σε αντίθεση με παραδοσιακές διδακτικές τεχνικές που καθηλώνουν μαθητές σε θέσεις παθητικού δέκτη, διδάσκονται πως, συμμετέχοντας ενεργά, αναπτύσσουν τους μηχανισμούς διαμόρφωσης της δικής τους σκέψης. Τρόποι παρουσίασης των αποτελεσμάτων: Οι μαθητές θα συντάξουν εργασίες με την μορφή άρθρων προς δημοσίευση σε επιστημονικά αστρονομικά περιοδικά οι οποίες θα αναρτηθούν στην ιστοσελίδα του σχολείου μας. Επίσης οι μαθητές θα ετοιμάσουν εργασίες με τη δομή και μορφή που παρουσιάζονται σε επιστημονικά συνέδρια οι οποίες θα παρουσιαστούν στην ευρύτερη σχολική κοινότητα, στο χώρο του Θεάτρου του Σχολείου μας, όπου ρόλους συνέδρων θα έχουν και οι υπόλοιποι μαθητές της Α τάξης του Λυκείου μας. Ε. ΠΟΡΟΙ ΥΛΙΚΑ ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΣ-ΕΠΙΣΚΕΨΕΙΣ-ΠΡΟΣΚΛΗΣΕΙΣ ΕΙΔΙΚΩΝ 4
Απαιτούμενη υλικοτεχνική υποδομή για την υποστήριξη της Διδακτικής Πρακτικής: υπολογιστής συνδεδεμένος στο διαδίκτυο για κάθε ομάδα μαθητών και διαδραστικός πίνακας (σχολικό εργαστήριο πληροφορικής). λογισμικό Excel, Power Point, Word, καθώς και διαδικτυακά εργαλεία και πλατφόρμες όπως Google docs, Wiki, Facebook, Youtube. Επίσκεψη στο Αστεροσκοπείο Πεντέλης, διαδραστική αλληλεπίδραση με ειδικούς και αστρονομική παρατήρηση με τηλεσκόπια. Στ. ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Ανάλογη με τα ερευνητικά ερωτήματα, θα αναφέρεται στην παρουσίαση της εργασίας. Ζ. ΣΧΟΛΙΑ ΚΑΙ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΤΟΥ ΣΧΟΛΙΚΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΟΥ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗΣ ΕΥΘΥΝΗΣ 5