ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Σχέδιο ιαχείρισης Εξορυκτικών Αποβλήτων Σύµφωνα µε την ΚΥΑ 39624/2209/Ε103/ (ΦΕΚ/Β/2076/ )

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Σχέδιο ιαχείρισης Εξορυκτικών Αποβλήτων Σύµφωνα µε την ΚΥΑ 39624/2209/Ε103/25-9-2009 (ΦΕΚ/Β/2076/25-9-2009) 1. ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΗ ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΤΗΣ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ. 1 2. ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΠΟΣΟΤΗΤΕΣ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ. 2 3. ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΗΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΟΠΟΙΑ ΠΑΡΑΓΟΝΤΑΙ ΤΑ ΑΠΟΒΛΗΤΑ ΑΥΤΑ ΚΑΙ ΚΑΘΕ ΜΕΤΕΠΕΙΤΑ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΤΗΝ ΟΠΟΙΑ ΥΦΙΣΤΑΝΤΑΙ. 3 4. ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΟΥ ΤΡΟΠΟΥ ΜΕ ΤΟΝ ΟΠΟΙΟ Η ΕΝΑΠΟΘΕΣΗ ΤΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΑΥΤΩΝ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΠΡΟΣΒΑΛΛΕΙ ΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΚΑΙ ΤΗΝ ΑΝΘΡΩΠΙΝΗ ΥΓΕΙΑ 4 5. ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΚΑΙ ΙΑ ΙΚΑΣΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΑΚΤΙΚΗ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ ΚΑΙ ΤΟΝ ΕΛΕΓΧΟ ΤΩΝ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ 6 6. ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΟ ΣΧΕ ΙΟ ΓΙΑ ΤΟ ΚΛΕΙΣΙΜΟ, ΣΥΜΠΕΡΙΛΑΜΒΑΝΟΜΕΝΗΣ ΤΗΣ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ. 6 7. ΛΗΨΗ ΤΩΝ ΑΝΑΓΚΑΙΩΝ ΜΕΤΡΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΗΡΗΣΗ ΤΩΝ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΩΝ ΑΠΑΙΤΗΣΕΩΝ ΠΟΥ ΕΧΟΥΝ ΠΡΟΣ ΙΟΡΙΣΘΕΙ ΣΕ ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΟΙΝΟΤΙΚΟ ΕΠΙΠΕ Ο. 9 8. ΠΡΟΒΛΕΠΟΜΕΝΑ ΚΑΤΑΛΛΗΛΑ ΜΕΤΡΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΛΗΨΗ Η ΤΗΝ ΜΕΙΩΣΗ ΣΤΟ ΕΛΑΧΙΣΤΟ ΤΗΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ ΤΟΥ ΑΕΡΑ ΚΑΙ ΤΟΥ Ε ΑΦΟΥΣ, ΑΠΟ ΤΙΣ ΕΚΠΟΜΠΕΣ ΣΚΟΝΗΣ ΚΑΙ ΑΕΡΙΩΝ. 10 9. ΤΗ ΙΕΡΕΥΝΗΣΗ ΤΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΤΟΥ Ε ΑΦΟΥΣ ΠΟΥ ΠΡΟΚΕΙΤΑΙ ΝΑ ΕΠΗΡΕΑΣΤΕΙ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ. 10 10. ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΑ ΜΕΤΡΑ ΣΥΜΜΟΡΦΩΣΗΣ ΑΠΟΘΕΣΗΣ ΤΩΝ ΕΞΟΡΥΚΤΙΚΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΣΕ Υ ΑΤΙΝΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΥΠΟ ΟΧΗΣ. 10 11. ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΑ ΜΕΤΡΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΛΗΨΗ Η ΤΗ ΜΕΙΩΣΗ ΣΤΟ ΕΛΑΧΙΣΤΟ ΤΗΣ ΥΠΟΒΑΘΜΙΣΗΣ ΤΩΝ Υ ΑΤΩΝ ΚΑΙ ΤΗΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ ΤΟΥ Ε ΑΦΟΥΣ, ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΕΠΑΝΑΤΟΠΟΘΕΤΗΣΗ ΤΩΝ ΕΞΟΡΥΚΤΙΚΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΣΕ ΚΟΙΛΟΤΗΤΕΣ ΕΚΣΚΑΦΗΣ. 11 12.ΜΕΤΡΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΟ ΤΗΣ ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΣΗΣ ΤΟΥ ΙΑΣΠΩΜΕΝΟΥ ΜΕ ΑΣΘΕΝΕΣ ΟΞΥ ΚΥΑΝΙΟΥ ΣΕ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣ ΚΥΑΝΙΟΥ ΣΕ ΛΙΜΝΗ. 11 13. ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΠΟΥ ΤΕΚΜΗΡΙΩΝΟΥΝ ΟΤΙ Η ΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΩΝ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΑΝΑΤΙΘΕΤΑΙ ΣΕ ΑΡΜΟ ΙΟ ΠΡΟΣΩΠΟ ΚΑΙ ΟΤΙ ΕΞΑΣΦΑΛΙΖΕΤΑΙ Η ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ ΤΗΣ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΕΞΕΛΙΞΗΣ ΚΑΙ Η ΚΑΤΑΡΤΙΣΗ ΤΟΥ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ. 11

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Σχέδιο ιαχείρισης Εξορυκτικών Αποβλήτων Σύµφωνα µε την ΚΥΑ 39624/2209/Ε103/25-9-2009 (ΦΕΚ/Β/2076/25-9-2009) 1. Προτεινόµενη ταξινόµηση της εγκατάστασης διαχείρισης αποβλήτων. εν απαιτείται εγκατάσταση διαχείρισης αποβλήτων κατηγορίας Α αφού: 1) Βάσει εκτίµησης κινδύνων κατά την οποία λαµβάνονται υπόψη παράγοντες όπως το παρόν ή το µελλοντικό µέγεθος, η θέση και οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις των εγκαταστάσεων αποβλήτων, συµπεραίνεται ότι ΕΝ θα µπορούσε να προκληθεί σοβαρό ατύχηµα λόγω βλάβης ή λανθασµένου χειρισµού, όπως η κατάρρευση σωρού αποβλήτων ή η ρήξη φράγµατος, 2) ΕΝ περιέχουν απόβλητα που ταξινοµούνται ως επικίνδυνα στο πλαίσιο της υπ' αριθµ. 13588/725/2006 κοινής υπουργικής απόφασης, σε ποσότητες που υπερβαίνουν ορισµένο όριο, 3) ΕΝ περιέχουν ουσίες ή παρασκευάσµατα που ταξινοµούνται ως επικίνδυνα στο πλαίσιο της υπ' αριθµ. 378/1994 Απόφασης του Ανώτατου Χηµικού Συµβουλίου (Β 705), που εκδόθηκε σε συµµόρφωση µε την οδηγία 67/548/ ΕΟΚ και τροποποιήθηκε µε την υπ' αριθµ. 87/2007 απόφαση (ΑΧΣ) (Β 872), σε ποσότητες που υπερβαίνουν ορισµένο όριο. Αναλυτικότερα για τους σωρούς των αποβλήτων, στείρα και φυτική γη, (περίπτωση 1) θα µπορούσαµε να πούµε τα εξής: α) Τα απόβλητα της εκµετάλλευσης θα αποτίθενται στο βορειοδυτικό, νοτιοανατολικό και κεντρικό τµήµα του υπό µελέτη χώρου. Θα πρέπει να τονίσουµε ότι στο χώρο απόθεσης των στείρων αποβλήτων θα δηµιουργηθούν βαθµίδες απόθεσης και όχι σωροί. Οι βαθµίδες θα διαστρώνονται µε τη χρήση µηχανηµάτων και θα δηµιουργούνται έτσι δάπεδα µε πλάτος τουλάχιστον 8 µέτρα και πρανή µε µέγιστο ύψος 10 µέτρα και κλίση < 45 ο. Η απόθεση των στείρων θα γίνεται από τα χαµηλότερα υψοµετρικά τµήµατα του χώρου απόθεσης προς τα ψηλότερα υψοµετρικά τµήµατα. β) Τα ύψη των βαθµίδων των στείρων είναι µικρά και δεν υπερβαίνουν τα 10 µέτρα. γ) Οι βαθµίδες στείρων θα διαστρώνονται µε γαιώδη υλικά - φυτική γη και θα ακολουθούν φυτεύσεις που θα κάνουν τις βαθµίδες λιγότερο ευάλωτες σε φαινόµενα διάβρωσης λόγω 1

κλιµατικών συνθηκών (βροχή κ.λ.π.). δ) Θα τηρούνται όλες οι διατάξεις ασφαλείας του Κ.Μ.Λ.Ε. που αφορούν την απόθεση στείρων υλικών έτσι ώστε η απόθεση των στείρων στο χώρο απόθεσης να γίνεται µε απόλυτη ασφάλεια. ε) Η ποσότητα της φυτικής γης των γαιωδών υλικών είναι µικρή και η συλλογή της σε χώρους στο δάπεδο της τελικής πλατείας δεν δηµιουργεί συνθήκες επικίνδυνες για την ασφάλεια των εργαζοµένων. 2. Χαρακτηρισµός και ποσότητες αποβλήτων. Τα απόβλητα του λατοµείου αποτελούνται από µικρά κοµµάτια του µητρικού ασβεστιτικού µαρµάρου που δεν µπορούν να εκµεταλλευτούν καθώς και µικρές ποσότητες χώµατος που µπορεί να εξορύσσονται από τη µητρική θέση του κοιτάσµατος. Συγκεκριµένα πρέπει να πούµε τα εξής: Η χηµική σύσταση του συγκεκριµένου µαρµάρου του λατοµείου, σύµφωνα µε τις αναλύσεις του ΙΓΜΕ είναι οι παρακάτω: Ορυκτολογική χηµική σύσταση του µαρµάρου: Χηµική Ένωση Περιεκτικότητα Ορυκτολογική Σύσταση 1. CaO 56,00% Ασβεστίτης 98% 2. MgO 0,40% ολοµίτης 1% 3. Al 2 O 3 <0,00% Χαλαζίας 1% 4. Fe 2 O 3 <0,02% 5. SiO 2 0,50% 6. K 2 O 0,00% 7. Na 2 O 0,01% 8. MnO 0,00% 9. LOI 43,05% Πίνακας χηµικής-ορυκτολογικής σύστασης για το µάρµαρο περιοχής. (Πηγή ΙΓΜΕ) Επίσης στα απόβλητα περιλαµβάνονται και οι αποθέσεις φυτικής γης που περιέχουν αργιλόχωµα. Τα απόβλητα αυτά θα µετατοπιστούν µόνο κατά τις διαδικασίες απόθεσής τους στο χώρο απόθεσης και χαρακτηρίζονται σταθερά υπό ατµοσφαιρικές/µετεωρολογικές συνθήκες επιφανείας. 2

Σύµφωνα µε το άρθρο 3 της ΚΥΑ 39624/2209/Ε103/25-9-2009 (ΦΕΚ/Β/2076/25-9- 2009) Τα εξορυκτικά απόβλητα του λατοµείου είναι ουσιαστικά: 1) Αδρανή απόβλητα και 2) Μη ρυπανθέν χώµα. Σύµφωνα µε την απόφαση 2000/532/ΕΚ τα απόβλητα του λατοµείου εντάσσονται στους παρακάτω κωδικούς: - 01 04 08 απόβλητα χαλίκια και σπασµένοι βράχοι εκτός εκείνων που αναφέρονται στο σηµείο 010407-01 04 09 απόβλητα αµµώδη και αργιλώδη εν χρησιµοποιούνται χηµικές ουσίες για την επεξεργασία της πρώτης ύλης αλλά γίνεται θραύση αυτής σε µικρότερα κοµµάτια. Τα απόβλητα αποτίθενται σε µορφή βαθµίδων µικρού ύψους, της τάξης των 10 µέτρων και η µεταφορά τους θα γίνεται µε τη χρήση φορτωτή ή και φορτηγού στη θέση απόθεσης. Η θέση των αποβλήτων θα βρίσκεται στο βόρειο, ανατολικό και κεντρικό τµήµα του λατοµείου. Η απόθεση των στείρων θα γίνεται σε οριζόντιες επιφάνειες, στα διαµορφωµένα δάπεδα βαθµίδων απόθεσης και στο χώρο της τελικής πλατείας, όπου θα διαµορφώνονται κατόπιν κατάλληλα οι βαθµίδες. Η φυτική γη θα αποτίθεται στην οριζόντια επιφάνεια της πλατείας του λατοµείου. Η παραγωγή στείρων θα είναι της τάξης των 6.400 m 3 στείρα/έτος που µε συντελεστή επιπλήσµατος 1,42 θα δώσουν 9.088 m 3 στείρα χαλαρά ανά έτος. Έτσι για τα επόµενα 15 έτη προβλέπεται παραγωγή 96.704 m 3 στείρα χαλαρά. 3. Περιγραφή της λειτουργίας από την οποία παράγονται τα απόβλητα αυτά και κάθε µετέπειτα επεξεργασία την οποία υφίστανται. Τα απόβλητα που προκύπτουν παράγονται πρωτογενώς κατά τη διαδικασία εξόρυξης και δεν υφίστανται καµιά µετέπειτα επεξεργασία. Αναλυτικά µπορούµε να πούµε τα εξής για τη διαδικασία εξόρυξης: Η εξόρυξη από το µητρικό πέτρωµα γίνεται σε κολώνες πάγκους µεγάλων διαστάσεων 3

µε τη χρήση µηχανηµάτων όπως συρµατοκοπές και υδραυλικοί γρύλοι και σχεδόν καθόλου χρήση εκρηκτικών. Οι κολώνες που δηµιουργούνται µε τον τρόπο αυτό χωρίζονται σε τεµάχια µικρότερων διαστάσεων ανάλογα µε την ποιότητα του υλικού. Όσα ογκοµάρµαρα από αυτά κριθούν ακατάλληλα για πώληση τότε χωρίζονται σε µικρότερα τεµάχια, µε µηχανικές µεθόδους, και αποτελούν τελικά τα στείρα απόβλητα του λατοµείου. Όταν οι κολώνες περιέχουν και τµήµα του φυσικού αναγλύφου του εδάφους τότε περιλαµβάνουν και µικρές ποσότητες φυτικής γης. Επίσης φυτικής γης υπάρχει και σε µικρές σχισµές στη µητρική θέση του πετρώµατος. Από τα απόβλητα που παράγονται µε τον τρόπο αυτό διαχωρίζεται η φυτική γη από τα στείρα µαρµάρου και η φυτική γη αποθηκεύεται σε χωριστό χώρο. Τόσο τα στείρα «αδρανή απόβλητα» όσο και η φυτική γη «µη ρυπανθέν χώµα» δεν υφίστανται καµιά άλλη επεξεργασία. 4. Περιγραφή του τρόπου µε τον οποίο η εναπόθεση των αποβλήτων αυτών µπορεί να προσβάλλει το περιβάλλον και την ανθρώπινη υγεία Τα απόβλητα θα αποτίθενται σε δάπεδα υφιστάµενων βαθµίδων στείρων στο βόρειο και ανατολικό τµήµα, στην επιφάνεια του φυσικού αναγλύφου και στο κεντρικό τµήµα στην τελική πλατεία του λατοµείου. Οι κυριότερες αιτίες θα µπορούσαν να προσβάλλουν το περιβάλλον ή την ανθρώπινη υγεία εντοπίζονται στην δηµιουργία σκόνης και θορύβου. Όσον αφορά τα µέτρα που λαµβάνονται ώστε να µειωθούν οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις τόσο κατά τη διάρκεια της λειτουργίας όσο και µετά το κλείσιµο αυτής µπορούµε να πούµε τα παρακάτω: 4.1) Η θέση των αποβλήτων βρίσκεται µέσα στο λατοµικό χώρο της εταιρίας και συγκεκριµένα στο βόρειο, ανατολικό και κεντρικό τµήµα αυτού. εν υπάρχουν επιβαρυντικοί γεωλογικοί, υδρολογικοί, υδρογεωλογικοί, σεισµικοί ή γεωτεχνικοί παράγοντες στην εν λόγω περιοχή που θα µπορούσαν να επηρεάσουν την απόθεση των αποβλήτων στις θέσεις αυτές. 4.2) εν δηµιουργούνται επικίνδυνα υγρά απόβλητα από την έκπλυση των αποβλήτων αφού το υλικό του υπόκειται την έκπλυση είναι το µητρικό υλικό του χώρου. Θα µπορούσε να περιοριστεί η διάβρωση των αποβλήτων µε τη χρήση ειδικών καλυµµάτων στις θέσεις των αποβλήτων αλλά αυτό θα ήταν µάλλον τεχνικά ανέφικτο αν η καλυπτόµενη έκταση είναι 4

αρκετά µεγάλη. 4.3) εν τίθεται θέµα κατασκευής, διαχείρισης και συντήρησης των εγκαταστάσεων αποβλήτων αφού η απόθεση των αποβλήτων θα γίνεται σε βαθµίδες απόθεσης που θα διαµορφώνονται κατάλληλα ώστε µε τη λήξη της εκµετάλλευσης να µπορούν να φυτευτούν. Το µικρό ύψος των βαθµίδων στείρων σε συνδυασµό µε τη δηµιουργία φυτεύσεων εξασφαλίζει τη φυσική τους σταθερότητα στις περιβαλλοντικές συνθήκες της περιοχής.. 4.4) Μετά το τέλος της εκµετάλλευσης οι βαθµίδες των στείρων θα διαµορφωθούν κατάλληλα, θα διαστρωθούν µε φυτική γη και θα ακολουθήσει η φύτευση µε κατάλληλα είδη. Συγκεκριµένα: Παίρνοντας υπόψη τις κλιµατολογικές συνθήκες που επικρατούν και τις συνθήκες εδάφους που θα δηµιουργηθούν, προτείνονται τα είδη: Α) Για την αναχλόαση, προτείνεται σπορά τριφυλλιού. Β) Για την αναδάσωση θα προτιµηθούν τα είδη: το Robinia pseudoacacia (Ψευδακακία) και Pinus Nigra (Μαύρη Πεύκη). Τα φυτά είναι λιτοδίαιτα µε µεγάλη προσαρµοστική ικανότητα και αναπτύσσονται σε ποικιλία εδαφών, µέχρι άγονων, ξηρών και αβαθών. Οι φυτευτικές περίοδοι θα είναι δύο: Νοέµβριος και Απρίλιος και κατά την διάρκεια αυτών θα φυτεύονται όσες βαθµίδες έχουν επιχωµατωθεί. H επιλογή των δασοπονικών ειδών έγινε µε βάση κριτήρια φυτοκοινωνιολογικά, βιολογικών απαιτήσεων και ανάλογα µε την υπάρχουσα ιθαγενή βλάστηση προσαρµοσµένη στο κλιµατεδαφικό περιβάλλον της περιοχής. Τα φυτάρια που θα χρησιµοποιηθούν θα είναι µονοετή ή διετή, τα περισσότερα σε χαρτογλαστρίδια (paper ρots) ή σε σάκκους και λίγα θα είναι γυµνόριζα (πεύκη). H λίπανση που κρίνεται σε κάθε φυτό κατά τη διάρκεια της φύτευσης και θα φθάνει τα 200 γρ µικτού λιπάσµατος 11-11-15 στη λεκάνη κάθε λάκκου µετά τη φύτευση και πριν από το πρώτο πότισµα. Ποτίσµατα θα γίνουν το 1 ο και 2 ο καλοκαίρι, 3-4 φορές το χρόνο και µε ποσότητα νερού 10-15 Kg ανά φυτό µε βυτιοφόρο νερού. Σκαλίσµατα θα γίνουν νωρίς την άνοιξη για την αποµάκρυνση των ζιζανίων και τη διαµόρφωση της λεκάνης για τη συγκράτηση νερού και υγρασίας. H ασφαλέστερη µέθοδος είναι η φύτευση σε λάκκους. Οι λάκκοι θα έχουν µέσο 5

βάθος και διάµετρο 30cm και θα ανοίγονται µε φορητό βενζινοκίνητο τρυπάνι, ενώ ο φυτευτικός σύνδεσµος θα είναι 2X3 m στα δάπεδα των βαθµίδων εκµετάλλευσης και 3Χ4 στα πρανή των βαθµίδων απόθεσης στείρων, στα δάπεδα των βαθµίδων απόθεσης και στο δάπεδο της τελικής πλατείας. 5. Προτεινόµενο πρόγραµµα και διαδικασία για την τακτική παρακολούθηση και τον έλεγχο των εγκαταστάσεων αποβλήτων Τα εξορυκτικά απόβλητα αποτίθενται και θα αποτίθενται σε βαθµίδες, σε οριζόντιες µη κεκλιµένες θέσεις του εδάφους και δηµιουργούνται έτσι νέες βαθµίδες απόθεσης στείρων. Οι βαθµίδες περιλαµβάνουν δάπεδο πλάτους τουλάχιστον 8 µέτρων και πρανές µέγιστου ύψους 10 µέτρων µε κλίση <45 ο. εξόρυξη άλλα ούτε και κατά την απόθεση των στείρων υλικών. εν υπάρχουν κοιλότητες ούτε κατά την Οι βαθµίδες των στείρων θα είναι µικρού ύψους και σε συνδυασµό µε την οριζόντια θέση απόθεσής τους δεν αναµένεται να δηµιουργήσουν φαινόµενα αστάθειας. Επίσης η απόθεση των στείρων γίνεται από τα χαµηλότερα υψοµετρικά τµήµατα προς τα υψηλότερα υψοµετρικά τµήµατα. Οι βαθµίδες των στείρων ελέγχονται ουσιαστικά σχεδόν κάθε µέρα εργασίας. Αυτό συµβαίνει γιατί βρίσκονται µέσα όµορο στο λατοµικό χώρο από όπου διέρχονται καθηµερινά τα οχήµατα του λατοµείου. Έτσι οποιαδήποτε αστάθεια των σωρών θα γίνει άµεσα αντιληπτή. 6. Προτεινόµενο σχέδιο για το κλείσιµο, συµπεριλαµβανοµένης της αποκατάστασης. Κατά το κλείσιµο της εγκατάστασης των αποβλήτων τα εξορυκτικά απόβλητα του λατοµείου, τόσο αποκατασταθεί ο χώρος. Συγκεκριµένα: τα στείρα όσο και η φυτική γη θα χρησιµοποιηθούν ώστε να Η διαµόρφωση του χώρου εξόρυξης θα γίνει έτσι ώστε αφενός να εξυπηρετείται οικονοµικά και τεχνικά η εκµετάλλευση, αφ ετέρου η γενική µορφή της να είναι τέτοια που να εξασφαλίζει την κατά το δυνατό εύκολη αποκατάσταση. Ολοσχερής εξάλειψη της βλάστησης υπάρχει µόνο στο χώρο που θα γίνει η εκµετάλλευση. Το φυσικό αυτό περιβάλλον όσον αφορά την βλάστηση που υπάρχει δεν είναι δυνατό να αποκατασταθεί αυτούσια όπως ήταν αρχικά και για αυτό θα γίνουν τεχνικές φυτεύσεις µε διάφορα είδη. Ο 6

χώρος εξόρυξης περιλαµβάνει τις βαθµίδες εκµετάλλευσης και απόθεσης στείρων που θα διαµορφωθούν κατάλληλα για την αποκατάσταση. Η τελική διαµόρφωση του θα είναι αµφιθεατρική µε βαθµίδες. εν προβλέπεται και από τεχνοοικονοµικής άποψης δεν είναι εφικτή η ολοκληρωτική πλήρωση των κενών που θα δηµιουργηθούν µε υλικά που θα µεταφερθούν από άλλες θέσεις, θα γίνει µόνο µερική πλήρωση και διάστρωση των εξοφληθέντων βαθµίδων και της τελικής πλατείας που θα προκύψει µετά το πέρας της εκµετάλλευσης µε στείρα και εδαφικό υλικό, για να είναι δυνατή η φύτευση δενδρυλλίων στο στάδιο της αποκατάστασης. Θα πρέπει να τονίσουµε ότι θα γίνει πλήρωση µε στείρα υλικά στις βαθµίδες εκµετάλλευσης του λατοµικού χώρου. Η φυτική γη που προέκυψε, µέχρι τώρα, από την αποκάλυψη του κοιτάσµατος δεν αναµένεται να καλύψει τις ανάγκες της αποκατάστασης, έτσι θα µεταφερθούν ποσότητες φυτικής γης από γειτονικές περιοχές (σύµφωνα µε υπόδειξη και τη σύµφωνη γνώµη του ασαρχείου) µε ιδιόκτητα φορτηγά της εκµεταλλεύτριας εταιρείας. Η φυτική γη γαιώδη υλικά θα αποτελέσει το υπόβαθρο της βλάστησης. Έτσι οι τελικές επιφάνειες (δάπεδα τελικών βαθµίδων, τελική πλατεία, βαθµίδες στείρων), αφού πρώτα επικαλυφθούν µε στείρα υλικά, θα διαστρωθούν και µε γαιώδη υλικά πάχους τουλάχιστον 30cm. Καλής ποιότητας φυτική γη θα απαιτηθεί για τους λάκκους φύτευσης των δενδρυλλίων, ώστε να διευκολύνεται το ρίζωµα τους το πρώτο διάστηµα µετά την φύτευση. Η έλλειψη έργων υποδοµής, οι φυσικοί περιορισµοί και η απόσταση του λατοµικού χώρου από πολιτιστικά κέντρα καθιστούν το γεγονός της χρησιµοποίησής του για άλλες χρήσεις εξαιρετικά σπάνιο. Βασική επιδίωξη της προσπάθειας για την αποκατάσταση του χώρου επέµβασης είναι η αναδάσωση της έκτασης, χωρίς την κατά το µέτρο του δυνατού εµφάνιση των αποτελεσµάτων της εκµετάλλευσης. O µόνος τρόπος προς την κατεύθυνση αυτή είναι η αποκατάσταση µε φύτευση δασικών ειδών των τελικών επιφανειών. Αυτό προϋποθέτει α) σωστή διαµόρφωση. του χώρου και δηµιουργία τελικής µορφής πρόσφορης για αποκατάσταση και β) φύτευση µε είδη προσήκοντα στο οικολογικό περιβάλλον της ευρύτερης περιοχής αλλά και αυθεντικά στις οριακές συνθήκες που δηµιουργούνται κατά τη φύτευσή τους. Έτσι θα επιτευχθεί αφενός η εξαφάνιση ή έστω άµβλυνση του οπτικού αποτελέσµατος της εκµετάλλευσης και αφετέρου περιορισµός στα φυσικά πλαίσια των διαβρώσεων - εκπλύσεων του εδάφους. Οι γεωµεταβολές που θα γίνουν στο χώρο εκµετάλλευσης είναι: α) Τεχνική βαθµίδωση 7

β) Απόθεση των στείρων της εξόρυξης σε βαθµίδες απόθεσης στείρων γ) Απόθεση οργανικού χώµατος σε διαταραγµένη από τις εκσκαφές επιφάνεια. Οι γεωµεταβολές που θα προκύψουν µε το τέλος της εκµετάλλευσης µπορούµε να πούµε ότι δεν θα είναι σηµαντικές. Συγκεκριµένα θα έχουµε στο χώρο εξόρυξης που είναι βαθµιδωτός µια εκβάθυνση της αρχικής επιφάνειας ενώ στο χώρο που θα γίνει η απόθεση στείρων θα υπάρχει ανύψωση µε βαθµιδωτή επιφάνεια. Κατά την διαµόρφωση των βαθµίδων θα δοθεί εσωτερική κλίση 2-3% προς δηµιουργία λάκκου συντήρησης µε σκοπό την συγκράτηση υγρασίας για την τροφοδότηση των φυτών της βλάστησης που θα εγκατασταθεί και για την αποφυγή αποπλύσεων. Η διάστρωση κατά το στάδιο της αποκατάστασης του υλικού υπόβασης και του εδαφικού υλικού στη βαθµίδα εκµετάλλευσης δεν θα γίνει οµοιόµορφα. Έτσι προς το εσωτερικό του δαπέδου της βαθµίδας η στρώση της υπόβασης θα έχει µεγαλύτερο πάχος από ότι προς το εξωτερικό του δαπέδου (φρύδι). Με αυτό τον τρόπο θα συγκρατείται καλύτερα το υλικό, ενώ σε αυτό θα βοηθά και η εσωτερική κλίση του δαπέδου. Παίρνοντας υπόψη τις κλιµατολογικές συνθήκες που επικρατούν και τις συνθήκες εδάφους που θα δηµιουργηθούν, προτείνονται τα είδη: Α) Για την αναχλόαση, προτείνεται σπορά τριφυλλιού. Β) Για την αναδάσωση θα προτιµηθούν τα είδη: το Robinia pseudoacacia (Ψευδακακία) και Pinus Nigra (Μαύρη Πεύκη). Τα φυτά είναι λιτοδίαιτα µε µεγάλη προσαρµοστική ικανότητα και αναπτύσσονται σε ποικιλία εδαφών, µέχρι άγονων, ξηρών και αβαθών. Οι φυτευτικές περίοδοι θα είναι δύο: Νοέµβριος και Απρίλιος και κατά την διάρκεια αυτών θα φυτεύονται όσες βαθµίδες έχουν επιχωµατωθεί. H επιλογή των δασοπονικών ειδών έγινε µε βάση κριτήρια φυτοκοινωνιολογικά, βιολογικών απαιτήσεων και ανάλογα µε την υπάρχουσα ιθαγενή βλάστηση προσαρµοσµένη στο κλιµατεδαφικό περιβάλλον της περιοχής. Τα φυτάρια που θα χρησιµοποιηθούν θα είναι µονοετή ή διετή, τα περισσότερα σε χαρτογλαστρίδια (paper ρots) ή σε σάκκους και λίγα θα είναι γυµνόριζα (πεύκη). H λίπανση που κρίνεται σε κάθε φυτό κατά τη διάρκεια της φύτευσης και θα φθάνει τα 200 γρ µικτού λιπάσµατος 11-11-15 στη λεκάνη κάθε λάκκου µετά τη φύτευση και πριν από το πρώτο πότισµα. Ποτίσµατα θα γίνουν το 1 ο και 2 ο καλοκαίρι, 3-4 φορές το χρόνο και µε ποσότητα νερού 10-15 Kg ανά φυτό µε βυτιοφόρο νερού. Σκαλίσµατα θα γίνουν νωρίς την άνοιξη για την αποµάκρυνση των ζιζανίων και τη διαµόρφωση της λεκάνης για τη συγκράτηση νερού 8

και υγρασίας. H ασφαλέστερη µέθοδος είναι η φύτευση σε λάκκους. Οι λάκκοι θα έχουν µέσο βάθος και διάµετρο 30cm και θα ανοίγονται µε φορητό βενζινοκίνητο τρυπάνι, ενώ ο φυτευτικός σύνδεσµος θα είναι 2X3 m στα δάπεδα των βαθµίδων εκµετάλλευσης και 3Χ4 στα πρανή των βαθµίδων απόθεσης στείρων, στα δάπεδα των βαθµίδων απόθεσης και στο δάπεδο της τελικής πλατείας. 7. Λήψη των αναγκαίων µέτρων για την τήρηση των περιβαλλοντικών απαιτήσεων που έχουν προσδιορισθεί σε εθνικό και κοινοτικό επίπεδο. Ο χώρος του λατοµείου και κατά συνέπεια η εγκατάσταση των αποβλήτων βρίσκεται µακριά από ποτάµια, θάλασσες ή λίµνες. Στην ευρύτερη περιοχή υπάρχουν µόνο ρέµατα περιοδικής ροής - χαράδρες τα οποία βρίσκονται σε ακτίνα µεγαλύτερη από 800 µέτρα για το βόρειο, ανατολικό και νότιο όριο του λατοµείου που θα γίνεται η απόθεση των στείρων. Τα εξορυκτικά απόβλητα εκπλένονται µόνο από το νερό της βροχής και κανενός άλλου είδους υγρό. Λαµβάνοντας υπόψη ότι τα απόβλητα δεν είναι τίποτα άλλο από κοµµάτια του µητρικού πετρώµατος αλλά και φυτική γη, που δεν είναι επικίνδυνα ώστε να απαιτείται κατάλληλη επεξεργασία τους, θα µπορούσαµε να πούµε ότι δεν δηµιουργούνται «εκπλύµατα» όπως αυτά προσδιορίζονται από παρ.15 του άρθρου 3 της ΚΥΑ39624/2209/Ε103. Έτσι δεν επιβαρύνονται περισσότερο τα επιφανειακά ύδατα από ότι θα επιβαρύνονταν σε περίπτωση που δεν υπήρχε η απόθεση των αποβλήτων. Ακόµη τόσο κατά τη φάση λειτουργίας όσο και κατά το κλείσιµο των εγκαταστάσεων αποβλήτων δεν αναµένεται να δηµιουργηθεί ρύπανση µεγαλύτερη της υφιστάµενης στα επιφανειακά νερά της ευρύτερης περιοχής. Όσον αφορά τα υπόγεια ύδατα θα πρέπει να πούµε ότι τη µητρικό πέτρωµα είναι αρκετά συνεκτικό σε βάθος ικανό να εµποδίσει τα νερά της βροχής επηρεάσουν άµεσα τον υδροφόρο ορίζοντα της περιοχής. Για τη µείωση της δράσης των υδάτων της βροχής στα εξορυκτικά απόβλητα του λατοµείου θα µπορούσαµε, πιθανόν, να σκεπάσουµε τους σωρούς των στείρων ώστε να µην βρέχονται. Αυτό όµως είναι µάλλον τεχνικά µη εφικτό για µεγάλο χρονικά διάστηµα αφού οι σωροί των αποβλήτων θα µεγαλώνουν σε έκταση όσο προχωρούν οι εργασίες εξόρυξης. Τα νερά της βροχής δεν προκαλούν µόλυνση των επιφανειακών υδάτων ώστε να απαιτείται η περαιτέρω εγκατάσταση αποβλήτων. επεξεργασία τους. Έτσι δεν απαιτείται η συλλογή τους στην 9

8. Προβλεπόµενα κατάλληλα µέτρα για την πρόληψη ή την µείωση στο ελάχιστο της ρύπανσης του αέρα και του εδάφους, από τις εκποµπές σκόνης και αερίων. εν υφίστανται αέρια ατµοί η αερολύµατα. Τα µοναδικά αέρια είναι τα καυσαέρια από τα χωµατουργικά µηχανήµατα. Η σκόνη που παράγεται δηµιουργείται από την κίνηση των οχηµάτων µεταφοράς, τις αποθέσεις του υλικού στη θέση επεξεργασίας αλλά και των προϊόντων στη θέσεις αποθήκευσης. εν αναµένεται η εκποµπή σκόνης να ξεπεράσει τα 100 mg/nm 3 (µη ορατή σκόνη) σε όλο το σύνολο της εγκατάστασης. Όσον αφορά την κίνηση των οχηµάτων µέσα στο λατοµικό χώρο που δηµιουργεί σκόνη θα πρέπει να σηµειώσουµε ότι οι οδοί µέσα στο λατοµικό χώρο θα καταβρέχονται µε φορτηγό στο οποίο έχει προσαρµοστεί βυτίο νερού µε σύστηµα διαβροχής ώστε να µειώνεται όσο το δυνατόν οι επιπτώσεις από τη δηµιουργία σκόνης στον αέρα. Θα µπορούσε επίσης να γίνει τσιµεντόστρωση των οδών εντός του λατοµικού χώρου αλλά επειδή οι οδοί δεν είναι σταθεροί αλλά προσαρµόζονται κάθε φορά ανάλογα µε τις εργασίες εξόρυξης αυτό δεν θα ήταν µόνιµο µέτρο για µεγάλο χρονικό διάστηµα. 9. Τη διερεύνηση της κατάστασης του εδάφους που πρόκειται να επηρεαστεί από την εγκατάσταση αποβλήτων. Το έδαφος πάνω στο οποίο αποτίθενται οι βαθµίδες των εξορυκτικών αποβλήτων είναι ουσιαστικά το έδαφος που περιλαµβάνει το µητρικό πέτρωµα που εξορύσσεται. Το έδαφος της εκµεταλλευόµενης λατοµικής εκτάσεως, όπως και της άµεσης περιοχής της δεν παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον, διότι είναι πετρώδες και το ελάχιστο οργανικό έδαφος που βρίσκεται εκεί είναι αβαθές, άγονο, επιφανειακό, µέχρι ολότελα σκελετικό µε εµφάνιση του βασικού πετρώµατος. Το έδαφος είναι του συνήθους τύπου αργιλώδους υφής, αλκαλικής αντίδρασης και σχετικά αρκετή βιολογική δραστηριότητα, χάρη στην οποία και στην σχετική υγρασία, διατηρείται η υπάρχουσα καχεκτική έστω δασική βλάστηση. 10. Προτεινόµενα µέτρα συµµόρφωσης απόθεσης των εξορυκτικών αποβλήτων σε υδάτινο σύστηµα υποδοχής. Οι αποθέσεις των εξορυκτικών αποβλήτων δεν γίνεται σε κάποιο υδάτινο σύστηµα υποδοχής αλλά στο έδαφος όπως αναφέρθηκε παραπάνω. 10

11. Προτεινόµενα µέτρα για την πρόληψη ή τη µείωση στο ελάχιστο της υποβάθµισης των υδάτων και της ρύπανσης του εδάφους, κατά την επανατοποθέτηση των εξορυκτικών αποβλήτων σε κοιλότητες εκσκαφής. εν θα γίνει επανατοποθέτηση των εξορυκτικών αποβλήτων σε κοιλότητες εκσκαφής. Όπως έχει ήδη αναφερθεί µέρος από τα αδρανή απόβλητα θα διαστρωθούν στις βαθµίδες εξόρυξης και θα ακολουθήσει η διάστρωση µε φυτική γη. Η απόθεση των υπόλοιπων στείρων δεν γίνεται σε κοιλότητες αλλά πάνω στο φυσικό έδαφος. Η επανατοποθέτηση αυτή δεν υποβαθµίζει τα ύδατα της περιοχής καθώς η φύτευση που θα ακολουθήσει θα συγκρατεί τα νερά της βροχής σε σηµαντικό βαθµό ώστε να αποφεύγεται η έκπλυση του εδάφους. 12.Μέτρα για τον περιορισµό της συγκέντρωσης του διασπώµενου µε ασθενές οξύ κυανίου σε περίπτωση παρουσίας κυανίου σε λίµνη. εν υπάρχει λίµνη κυανίου και άρα δεν υπάρχουν µέτρα για αυτό. 13. Στοιχεία που τεκµηριώνουν ότι η διαχείριση των εγκαταστάσεων αποβλήτων ανατίθεται σε αρµόδιο πρόσωπο και ότι εξασφαλίζεται η παρακολούθηση της τεχνικής εξέλιξης και η κατάρτιση του προσωπικού. Την επίβλεψη του λατοµικού χώρου θα έχει µεταλλειολόγος µηχανικός όπως αυτό ορίζεται από τις κείµενες διατάξεις που αφορούν τη λειτουργία λατοµείων. Ο µεταλλειολόγος µηχανικός θα είναι ο αρµόδιος τόσο για τη διαχείριση της εγκατάστασης των αποβλήτων όσο και για την κατάρτιση του προσωπικού. Ο έλεγχος είναι περιοδικός και αφορά το σύνολο της δραστηριότητας και όχι µονό τα εξορυκτικά απόβλητα. Ο συντάξας 11