ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ

ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Βρυξέλλες, 25.10.2013 COM(2013) 734 final ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ Παροπλισμός πυρηνικών εγκαταστάσεων και διαχείριση ραδιενεργών αποβλήτων: διαχείριση των πυρηνικών ευθυνών που προκύπτουν από τις δραστηριότητες του Κοινού Κέντρου Ερευνών (ΚΚΕρ) οι οποίες υλοποιούνται στα πλαίσια της Συνθήκης Ευρατόμ EL EL

ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ Παροπλισμός πυρηνικών εγκαταστάσεων και διαχείριση ραδιενεργών αποβλήτων: διαχείριση των πυρηνικών ευθυνών που προκύπτουν από τις δραστηριότητες του Κοινού Κέντρου Ερευνών (ΚΚΕρ) οι οποίες υλοποιούνται στα πλαίσια της Συνθήκης Ευρατόμ 1. ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ Σκοπός της παρούσας ανακοίνωσης είναι η επικαιροποίηση των πληροφοριών σχετικά με την κατάσταση του προγράμματος παροπλισμού και τη διαχείριση των πυρηνικών αποβλήτων (πρόγραμμα ΔΠΑ/DWM) των πυρηνικών εγκαταστάσεων, τις οποίες διαχειρίζεται το Κοινό Κέντρο Ερευνών (ΚΚΕρ) της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Η επικαιροποίηση καλύπτει την περίοδο από την προηγηθείσα ανακοίνωση (2008-2012) 1 καθώς και τις προβλέψεις για το μέλλον. Την τελευταία τετραετία, το πρόγραμμα ήταν δυναμικότερο και πέτυχε ουσιαστική πρόοδο όσον αφορά σειρά ζωτικών δραστηριοτήτων. Οι σημαντικότερες δραστηριότητες του προγράμματος υλοποιούνται στους χώρους του ΚΚΕρ-Ίσπρα (Ιταλία), όπου φιλοξενούνται οι περισσότερες μη λειτουργούσες πυρηνικές εγκαταστάσεις του ΚΚΕρ. Στου λοιπούς τόπους όπου δραστηριοποιείται το ΚΚΕρ Καρλσρούη (Γερμανία), Petten (Κάτω Χώρες) και Geel (Βέλγιο) οι δραστηριότητες παροπλισμού είναι προς το παρόν σχετικά περιορισμένες, επειδή και στις τρεις περιπτώσεις υπάρχουν πυρηνικές εγκαταστάσεις σε λειτουργία. Το ΚΚΕρ-Ίσπρα εστιάστηκε στον σχεδιασμό και την κατασκευή επί τόπου των δικών του εγκαταστάσεων χαρακτηρισμού, επεξεργασίας και συσκευασίας των αποβλήτων πριν τον παροπλισμό. Ο συνολικός όγκος των αποβλήτων του ΚΚΕρ-Ίσπρα μετά τον παροπλισμό θα πρέπει, μετά τη συσκευασία τους, να αποθηκευτούν επί τόπου, έως ότου διατεθούν στην Ιταλία χώροι προσωρινής ή τελικής απόθεσης αποβλήτων. Προς τον σκοπό αυτό το ΚΚΕρ κατασκευάζει επιτόπια εγκατάσταση προσωρινής αποθήκευσης. Εν τω μεταξύ, το μεγαλύτερο μέρος των παλαιών πυρηνικών υλικών έχει μεταφερθεί εκτός της τοποθεσίας ή βρίσκεται στο στάδιο μεταβίβασής του σε τρίτους. Στους λοιπούς τόπους όπου δραστηριοποιείται το ΚΚΕρ συνεχίστηκαν οι προκαταρκτικές δραστηριότητες παροπλισμού για την αποξήλωση εξοπλισμού εκτός χρήσης από παλαιές ερευνητικές εργασίες και την αποκομιδή εκτός του εκάστοτε τόπου των παλαιών καυσίμων και άλλων πυρηνικών υλικών. Βάσει επικαιροποιημένου προγραμματισμού, οι τέσσερις τόποι έχουν αναθεωρήσει τις εκτιμήσεις σχετικά με τον προϋπολογισμό, εστιάζοντας στην περίοδο 2014-2020, δηλαδή την περίοδο που αντιστοιχεί στο νέο πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο (ΠΔΠ), αλλά προβλέποντας επίσης και τις εναπομένουσες δαπάνες μετά το 2020. Η συγκεντρωτική εκτίμηση για ολόκληρο το πρόγραμμα ΔΠΑ του ΚΚΕρ μετά το 2013 ανέρχεται σε 989,2 εκατ. ευρώ 2012. 1 Ανακοίνωση της Επιτροπής προς το Συμβούλιο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο - Παροπλισμός πυρηνικών εγκαταστάσεων και διαχείριση ραδιενεργών αποβλήτων: διαχείριση των πυρηνικών ευθυνών που προκύπτουν από τις δραστηριότητες του Κοινού Κέντρου Ερευνών (ΚΚΕρ) οι οποίες υλοποιούνται στα πλαίσια της Συνθήκης Ευρατόμ - COM(2008)903 τελικό της 12.1.2009. EL 2 EL

Μετά την προηγηθείσα ανακοίνωση, η στρατηγική μετριασμού των επιπτώσεων του κινδύνου απέφερε αρκετές βελτιώσεις στην εσωτερική οργάνωση και την υπογραφή, στις 27 Νοεμβρίου 2009, συμφωνίας διακανονισμού μεταξύ της Ευρωπαϊκής Κοινότητας Ατομικής Ενέργειας και της Ιταλικής κυβέρνησης. Η συμφωνία αφορά τα εξής: την μεταβίβαση στην Ιταλική κυβέρνηση της αρμοδιότητας για τον παροπλισμό του αντιδραστήρα 1 της Ίσπρα, ως αντιστάθμιση για τις ιταλικές ευθύνες που αφορούν παλαιότερες πυρηνικές ερευνητικές εργασίες στο ΚΚΕρ-Ίσπρα του όρους μεταβίβασης όλων των αποβλήτων που υπάρχουν στον τόπο ΚΚΕρ-Ίσπρα στη μελλοντική εθνική ιταλική εγκατάσταση εναπόθεσης, μέχρι το τέλος του προγράμματος ΔΠΑ τον περιορισμό του κινδύνου μεταγενέστερης επανασυσκευασίας των αποβλήτων σε περίπτωση αλλαγών των ιταλικών κριτηρίων αποδοχής αποβλήτων. Τα επόμενα βήματα κρίσιμης σημασίας θα είναι η ανάληψη δράσεων και η συμφωνία με τους συναφείς εξωτερικούς εταίρους όσον αφορά τα ακόλουθα: το χρονοδιάγραμμα για την υλοποίηση της συμφωνίας διακανονισμού Ίσπρα, ιδίως τη μεταβίβαση της άδειας του αντιδραστήρα 1 της Ίσπρα την βάσει του νόμου διαδικασία αδειοδότησης για την καλύτερη προσαρμογή της στις ανάγκες των έργων παροπλισμού του ΚΚΕρ-Ίσπρα το συνολικό κόστος για την τελική διάθεση των αποβλήτων, ιδίως από το ΚΚΕρ- Ίσπρα και το ΚΚΕρ-Καρλσρούη τους όρους μεταβίβασης του αντιδραστήρα υψηλής ροής του ΚΚΕρ-Petten για την μεταγενέστερη διακοπή της λειτουργίας του και την ολοκλήρωση των εργασιών αποξήλωσής του. Η διευθύνουσα επιτροπή ΔΠΑ του ΚΚΕρ αξιολογεί σε τακτική βάση τις στρατηγικές παροπλισμού και την εξέλιξη των δαπανών. Το ΚΚΕρ χρησιμοποιεί επίσης την ομάδα ανεξάρτητων εμπειρογνωμόνων ΔΠΑ, που γνωμοδοτεί επί των τεχνικών έργων και των εκτιμήσεων του προϋπολογισμού. Σε αξιολόγηση εξωτερικών εμπειρογνωμόνων που διεξήχθη το 2011-2012 αναγνωρίστηκε η σημαντική πρόοδος που είχε επιτευχθεί και εγκρίθηκε ο επικαιροποιημένος προγραμματισμός για την μελλοντική εκτέλεση του προγράμματος ΔΠΑ στους διάφορους τόπους δραστηριοποίησης. 2. ΣΤΟΧΟΣ ΤΗΣ ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗΣ Σκοπός της παρούσας ανακοίνωσης είναι η ενημέρωση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου σχετικά με την πρόοδο του προγράμματος παροπλισμού και διαχείρισης των πυρηνικών αποβλήτων των παλιών πυρηνικών εγκαταστάσεων, τις οποίες διαχειρίζεται το Κοινό Κέντρο Ερευνών (ΚΚΕρ) της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Αποτελεί τη συνέχεια παρόμοιας ανακοίνωσης, που καταρτίστηκε το 2008 και εκδόθηκε το 2009 2, καθώς και των προηγούμενων ανακοινώσεων του 1999 και του 2004. 2 Ανακοίνωση της Επιτροπής προς το Συμβούλιο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο - Παροπλισμός πυρηνικών εγκαταστάσεων και διαχείριση ραδιενεργών αποβλήτων: διαχείριση των πυρηνικών ευθυνών που προκύπτουν από τις δραστηριότητες του Κοινού Κέντρου Ερευνών (ΚΚΕρ) οι οποίες υλοποιούνται στα πλαίσια της Συνθήκης Ευρατόμ - COM(2008)903 τελικό της 12.1.2009. EL 3 EL

3. ΠΛΑΙΣΙΟ Το ΚΚΕρ ιδρύθηκε το 1957 με βάση το άρθρο 8 της Συνθήκης Ευρατόμ και αρχικά ήταν εξ ολοκλήρου αφιερωμένο στην πυρηνική ενέργεια, αλλά από τη δεκαετία του 1980 και μετά οι δραστηριότητές του διαφοροποιήθηκαν για να καλύψουν τις ανάγκες άλλων Γενικών Διευθύνσεων της Επιτροπής και άλλων θεσμικών οργάνων οι πυρηνικές δραστηριότητες καλύπτουν πλέον το ένα τέταρτο περίπου των δραστηριοτήτων του ΚΚΕρ. Με βάση τη Συνθήκη Ευρατόμ, το ΚΚΕρ οφείλει να διαχειρίζεται τις πυρηνικές του ευθύνες και τον παροπλισμό των εγκαταστάσεών του μετά την οριστική διακοπή της λειτουργίας τους. Προς το σκοπό αυτό, δημιουργήθηκε γραμμή στον προϋπολογισμό, με τη σύμφωνη γνώμη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου. Το πρόγραμμα DWM αφορά όλες τις πυρηνικές εγκαταστάσεις του ΚΚΕρ στους τόπους Ίσπρα, Καρλσρούη, Petten και Geel, ανεξάρτητα αν συνεχίζουν να λειτουργούν ή όχι. Από πρακτικής πλευράς το ΚΚΕρ έχει αναλάβει τον παροπλισμό πεπαλαιωμένων εγκαταστάσεων μέχρι την οριστική και άνευ όρων αποδέσμευση των εγκαταστάσεων (δηλ. χωρίς περιορισμούς από άποψης ακτινοβολιών). Η διευθύνουσα επιτροπή ΔΠΑ του ΚΚΕρ που συνεδριάζει τρεις φορές ετησίως, παρακολουθεί τις στρατηγικές παροπλισμού και την εξέλιξη των δαπανών. 4. ΕΠΙΤΕΥΓΜΑΤΑ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΠΑΡΟΠΛΙΣΜΟΥ (2008-2012) Στην Καρλσρούη, το Petten και το Geel το ΚΚΕρ εκτελεί επί του παρόντος ερευνητικές δραστηριότητες στον πυρηνικό τομέα. Στο Ίσπρα, όπου, εδώ και αρκετά χρόνια, έχει διακοπεί οριστικά η λειτουργία όλων των εγκαταστάσεων (αντιδραστήρες και πυρηνικά εργαστήρια) εκτός από το κύκλοτρον, τα εργαστήρια που χρησιμοποιούνται για την υποστήριξη των πυρηνικών διασφαλίσεων και τις εγκαταστάσεις διαχείρισης αποβλήτων. Συνεπώς, το πρόγραμμα ΔΠΑ έχει προχωρήσει περισσότερο στο ΚΚΕρ-Ίσπρα σε σύγκριση με τις άλλους τόπους εγκαταστάσεων του ΚΚΕρ. 4.1. ΚΚΕρ-Ίσπρα (Ιταλία) Επί του παρόντος, στην Ιταλία δεν υπάρχει κεντρική εθνική εγκατάσταση εναπόθεσης ούτε εγκατάσταση προσωρινής αποθήκευσης. Επιπλέον, η μεταφορά ραδιενεργών αποβλήτων μεταξύ περιοχών ρυθμίζεται από οδηγίες που εκδίδουν οι περιφερειακές και οι τοπικές αρχές. Σε αυτό το πλαίσιο, το ΚΚΕρ-Ίσπρα κατασκευάζει σειρά εγκαταστάσεων επεξεργασίας και συσκευασίας αποβλήτων. Το πρόγραμμα ΔΠΑ του ΚΚΕρ-Ίσπρα έχει πέντε κύριους στόχους: διατήρηση των απηρχαιωμένων εγκαταστάσεων υπό συνθήκες ασφαλείας με βάση τα ισχύοντα πρότυπα ασφαλείας (εργασίες γνωστές ως «ασφαλής διατήρηση») 3 κατασκευή ή βελτίωση εγκαταστάσεων χαρακτηρισμού, επεξεργασίας, συσκευασίας και προσωρινής αποθήκευσης αποβλήτων ανάκτηση, επεξεργασία και επανασυσκευασία υφιστάμενων αποβλήτων 3 Πρόκειται για τη διατήρηση σε καθεστώς ασφάλειας και προστασίας των εγκαταστάσεων των οποίων η λειτουργία έχει διακοπεί προκειμένου να αντιμετωπιστεί η γήρανση των εγκαταστάσεων ή οι αλλαγές των εθνικών και διεθνών κανόνων ασφάλειας η διαδικασία αυτή προηγείται του παροπλισμού των εγκαταστάσεων. EL 4 EL

συσκευασία πυρηνικών υλικών ενόψει της επιτόπου αποθήκευσής τους ή της μεταβίβασής τους σε τρίτους παροπλισμός απηρχαιωμένων εγκαταστάσεων και διαχείριση των αποβλήτων που προκύπτουν. 4.1.1. Κατάσταση του προγράμματος Το πρόγραμμα βρίσκεται σε εξέλιξη και, με βάση τις προηγούμενες συστάσεις των εμπειρογνωμόνων, αναδιοργανώθηκε σε ευρεία κλίμακα η δομή διαχείρισης. Οι κύριες αλλαγές ήταν ο διορισμός «διαχειριστή τεχνικού προγράμματος παροπλισμού» για τον γενικό συντονισμό του προγράμματος σε ολόκληρο το ΚΚΕρ-Ίσπρα, η δημιουργία ειδικού τμήματος για την υποστήριξη των οικονομικών φακέλων των έργων παροπλισμού και η αναδιοργάνωση της υποστήριξης της ακτινοπροστασίας. Προκειμένου να διευκολυνθεί η ανάθεση συμβάσεων υποστήριξης από εξωτερικές εταιρείες, ακολουθήθηκε συστηματικότερη προσέγγιση με την θέσπιση συμβάσεων προμήθειας για έξι παρτίδες: βοήθεια στην υλοποίηση του προγράμματος, τεχνολογία, εργασίες διαχείρισης αποβλήτων, εργασίες αποξήλωσης, βοήθεια στο ακτινολογικό εργαστήριο, εξωτερικές μετρήσεις ακτινοβολίας. Ολόκληρο το πρόγραμμα έχει διαχωριστεί σε «οικογένειες έργων (ΟΕ)». Οι κυριότερες επιτευχθείσες πρόοδοι ανά οικογένεια έργων κατά την περίοδο 2008-2012 είναι οι εξής: ΟΕ1: υλοποίηση εγκαταστάσεων διαχείρισης αποβλήτων άρχισε η λειτουργία της εγκατάστασης αποθήκευσης των υγρών λυμάτων άρχισε η λειτουργία των εγκαταστάσεων ραδιολογικού χαρακτηρισμού των αποβλήτων παραγγέλθηκε η εγκατάσταση για την συσκευασία των αποβλήτων με σκυρόδεμα και πρέπει να είναι έτοιμη να λειτουργήσει το 2015 παράλληλα βρίσκεται σε διαδικασία επιβεβαίωσης κατάλληλη «τελική συσκευασία αποβλήτων» 5 m³ για τα συσκευασμένα απόβλητα η «εγκατάσταση ενδιάμεσης αποθήκευσης» για τα συσκευασμένα απόβλητα έχει σχεδιαστεί και αδειοδοτηθεί η κατασκευή της άρχισε το 2011 και πρέπει να ολοκληρωθεί το 2013. ΟΕ2: διαχείριση αποβλήτων έχουν απομακρυνθεί από τις εγκαταστάσεις όλα τα εκτός χρήσης μέταλλα των αλκαλίων (15 τόνοι) έχουν απομακρυνθεί από τις εγκαταστάσεις περίπου 1700 παρωχημένες πηγές ακτινοβολίας παλαιά τεχνολογικά απόβλητα που υπήρχαν σε διάφορα κτήρια διαχωρίστηκαν (δραστηριότητα σε εξέλιξη, έχει ολοκληρωθεί κατά περίπου 40%), χαρακτηρίστηκαν, ανασυσκευάστηκαν κανονικά και αποθηκεύτηκαν ανά κατηγορία σε ιδιαίτερη «περιοχή διαμετακόμισης» εν αναμονή συσκευασίας έγιναν μελέτες για να αξιολογηθούν οι δυνατότητες μείωσης του όγκου συγκεκριμένων αποβλήτων μέσω διαφόρων υφιστάμενων διαδικασιών μείωσης του όγκου αποβλήτων. EL 5 EL

ΟΕ3: διαχείριση πυρηνικών υλικών το 90% περίπου των μη ακτινοβολημένων πυρηνικών υλικών έχουν αφαιρεθεί από την τοποθεσία, οι τίτλοι ιδιοκτησίας τους μεταβιβάστηκαν και στάλθηκαν στις ΗΠΑ και τη Γαλλία για ανακύκλωση εγκαταστάθηκε κεντρική αποθήκη για την προσωρινή αποθήκευση των ακτινοβολημένων πυρηνικών υλικών. ΟΕ4: παροπλισμός παρωχημένων εγκαταστάσεων πραγματοποιήθηκε εκτεταμένη μελέτη ραδιολογικού χαρακτηρισμού για όλες τις εγκαταστάσεις που πρόκειται να παροπλισθούν με την μελέτη αξιολογήθηκαν οι πιθανές μολύνσεις των εγκαταστάσεων ενόψει του μεταγενέστερου παροπλισμού τους το παλαιό κτήριο ραδιοχημείας (2700 m 2 ) είναι το πρώτο πυρηνικό κτήριο των εγκαταστάσεων που θα παροπλιστεί πλήρως και σε αυτό έχει ολοκληρωθεί ο ακτινολογικός έλεγχος. Παρά τις σημαντικές προόδους, το πρόγραμμα του ΚΚΕρ-Ίσπρα αντιμετωπίζει καθυστερήσεις σε σύγκριση με το χρονοδιάγραμμα που είχε προβλεφθεί το 2008. Προς το παρόν, οι εν λόγω καθυστερήσεις συνδέονται κυρίως με την πολύπλοκη διαδικασία αδειοδότησης βάσει του νόμου. 4.1.2. Συμφωνία διακανονισμού και συνέπειες Προκειμένου να περιοριστούν οι κίνδυνοι όσον αφορά τις ευθύνες της Ιταλίας για τις παλαιότερες δραστηριότητες πυρηνικών ερευνών στην Ίσπρα, όσον αφορά την ικανότητα επιτόπιας μακροπρόθεσμης αποθήκευσης αποβλήτων και τα κριτήρια αποδοχής αποβλήτων, κίνδυνοι που αναφέρθηκαν στην προηγούμενη ανακοίνωση, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή Ατομικής Ενέργειας υπέγραψε στις 27 Νοεμβρίου 2009 συμφωνία με τις ιταλικές αρχές ώστε: να ρυθμίσει τις ιστορικές ευθύνες στην τοποθεσία με τη μεταβίβαση στην Ιταλική κυβέρνηση της αρμοδιότητας για τον παροπλισμό του αντιδραστήρα 1 της Ίσπρα να επισημοποιήσει την μεταβίβαση όλων των αποβλήτων που υπάρχουν στο ΚΚΕρ- Ίσπρα στη μελλοντική εθνική ιταλική εγκατάσταση εναπόθεσης μέχρι το τέλος του προγράμματος ΔΠΑ να περιορίσει τον κίνδυνο μεταγενέστερης επανασυσκευασίας των αποβλήτων που θα μπορούσε να οφείλεται σε αλλαγές των ιταλικών κριτηρίων αποδοχής αποβλήτων. Ωστόσο, η συμφωνία δεν έχει ακόμη τεθεί σε εφαρμογή νομοτύπως από την Ιταλική κυβέρνηση. Το αποτέλεσμα είναι ότι δεν έχει ακόμη ολοκληρωθεί η μεταβίβαση της άδειας για τον αντιδραστήρα Ίσπρα 1 σε ιταλικό φορέα εκμετάλλευσης. 4.2. ΚΚΕρ-Καρλσρούη (Γερμανία) Τα ραδιενεργά απόβλητα που παράγονται στο ΚΚΕρ-Καρλσρούη αποστέλλονται στον γερμανικό οργανισμό κοινής ωφέλειας HDB («Hauptabteilung Dekontaminationsbetriebe») που βρίσκεται στον ίδιο τόπο και ευθύνεται για την συσκευασία τους και την προσωρινή τους αποθήκευση. Βρίσκεται σε εξέλιξη πρόγραμμα πρόσθετου χαρακτηρισμού και επανασυσκευασίας των βαρελιών με απόβλητα που έχουν διατεθεί στην HDB πριν από το 1995. Αυτή η επιπλέον προσπάθεια απαιτείται προς συμμόρφωση με τα τελικά κριτήρια EL 6 EL

αποδοχής αποβλήτων της γερμανικής εγκατάστασης τελικής εναπόθεσης (Konrad) που θεσπίστηκαν το 1995. Η γερμανική ρυθμιστική αρχή («Bundesamt für Strahlungschutz» ή BfS) υιοθέτησε νέα προσέγγιση όσον αφορά τον καθορισμό της οικονομικής συνεισφοράς για την τελική διάθεση των αποβλήτων, με βάση ενδεικτικό χρονοδιάγραμμα για την κατασκευή, λειτουργία και τελική αναστολή της λειτουργίας της εγκατάστασης εναπόθεσης. Σύμφωνα με τις κλείδες κατανομής που καθορίστηκαν για όλους τους Γερμανούς παραγωγούς αποβλήτων, το ΚΚΕρ- Καρλσρούη καταβάλει το μερίδιό του (1,4%) για την κατασκευή της εγκατάστασης εναπόθεσης που βρίσκεται σε εξέλιξη και θα πρέπει στο μέλλον να συμμετάσχει στις δαπάνες λειτουργίας και τελικής διακοπής της λειτουργίας. Κατά την περίοδο 2008-2012 το ΚΚΕρ-Καρλσρούη πέτυχε πρόοδο στα εξής: αποξήλωση σημαντικού αριθμού εξοπλισμού εκτός χρήσης και καθαρισμό παλαιών αποβλήτων ολοκλήρωση της απογραφής της ιδιοκτησίας των απαρχαιωμένων πυρηνικών υλικών που υπάρχουν στο ΚΚΕρ-Καρλσρούη διεξαγωγή δοκιμών για την εκτίμηση της σκοπιμότητας συσκευασίας απαρχαιωμένων ακτινοβολημένων πυρηνικών υλικών που δεν είναι δυνατόν να διατεθούν στην HDB. Το ΚΚΕρ-Καρλσρούη έλαβε άδεια για την κατασκευή νέων επιστημονικών πυρηνικών εργαστηρίων, που πληρούν τα τελευταία πρότυπα ασφαλείας. Οι επιστημονικές δραστηριότητες που απαιτούν υψηλότερα επίπεδα ραδιενέργειας θα μετακομίσουν στα νέα εργαστήρια μόλις ολοκληρωθεί η κατασκευή τους. Τα εναπομένοντα εργαστήρια με χαμηλά επίπεδα ραδιενέργειας θα ομαδοποιηθούν, γεγονός που θα καταστήσει δυνατό τον μεταγενέστερο παροπλισμό του εναπομένοντος αναξιοποίητου χώρου στα κτήρια των εργαστηρίων. 4.3. ΚΚΕρ-Petten (Κάτω Χώρες) Τα ραδιενεργά απόβλητα που παράγονται στο Petten μεταφέρονται στις εγκαταστάσεις συσκευασίας και προσωρινής αποθήκευσης του ολλανδικού οργανισμού αποβλήτων COVRA («Centrale Organisatie voor Radioactief Afval») στο Vlissingen. Από το 2005 η άδεια λειτουργίας του αντιδραστήρα υψηλής ροής (HFR) έχει μεταβιβαστεί από το ΚΚΕρ στην ολλανδική εταιρεία NRG (Nuclear Research and consultancy Group), η οποία προηγουμένως λειτουργούσε τον αντιδραστήρα με βάση την άδεια του ΚΚΕρ. Αυτό επέτρεψε να αποσαφηνιστούν οι αρμοδιότητες έναντι των εθνικών αρχών ασφαλείας, αφού στο εξής ο φορέας της εκμετάλλευσης είναι και ο κάτοχος της άδειας. Ωστόσο, η Κοινότητα θα συνεχίσει να είναι ο ιδιοκτήτης του HFR (βάσει μακροχρόνιας σύμβασης ενοικίασης που έχει συναφθεί με την κυβέρνηση των Κάτω Χωρών), και έχει την ευθύνη για τον μεταγενέστερο παροπλισμό του. Τα κράτη μέλη που συμμετέχουν στο συμπληρωματικό ερευνητικό πρόγραμμα επί του HFR (Κάτω Χώρες, Βέλγιο και Γαλλία) καταβάλλουν ετήσιο τέλος για τον μελλοντικό παροπλισμό του αντιδραστήρα. Επί περίπου μια δεκαετία, το παλαιό αναλωμένο πυρηνικό καύσιμο που ανήκει ιστορικά στο ΚΚΕρ μεταφερόταν τακτικά εκτός των χώρων του ΚΚΕρ, εν μέρει στις ΗΠΑ και εν μέρει στον COVRA. Η τελευταία μεταφορά πραγματοποιήθηκε τον Μάρτιο του 2011. Το 2007, υπογράφηκε επίσης σύμβαση με την NRG για την απομάκρυνση και μεταβίβαση της ιδιοκτησίας των παλαιών αποβλήτων υψηλής ραδιενέργειας που προέκυψαν από πειράματα και από τον κύκλο καυσίμου. EL 7 EL

4.4. ΚΚΕρ-Geel (Βέλγιο) Τα ραδιενεργά απόβλητα που παράγονται στο ΚΚΕρ-Geel μεταφέρονται στις εγκαταστάσεις συσκευασίας και προσωρινής αποθήκευσης της Belgoprocess στο Dessel. Το 2002, το ΚΚΕρ-Geel ολοκλήρωσε την αρχική φάση του οικείου προγράμματος παροπλισμού, που περιελάμβανε την αποξήλωση ενός επιταχυντή και τον παροπλισμό και απελευθέρωση από τον ακτινολογικό έλεγχο των πρώην πυρηνικών εργαστηρίων. Έκτοτε, το ΚΚΕρ-Geel συνομολόγησε ειδικές συμβάσεις για την σταδιακή απομάκρυνση των παλαιών πυρηνικών του υλικών. 4.5. Δαπάνες κατά την περίοδο 2008-2012 Στην προηγούμενη ανακοίνωση προς το Συμβούλιο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο παρουσιάστηκε πρόβλεψη προϋπολογισμού από το 2008 και μετά. Ειδικότερα, για την περίοδο 2008-2012 ο προϋπολογισμός για ολόκληρο το πρόγραμμα ΔΠΑ εκτιμήθηκε σε 124 εκατ. ευρώ 2003, ποσό που αντιστοιχεί σε 146 εκατ. ευρώ με διόρθωση ως προς τον πληθωρισμό. Από την λογιστική των προμηθειών που υλοποιήθηκαν κατά την περίοδο 2008-2011 και προβλέπονταν για το 2012 προκύπτει κατανάλωση πιστώσεων συνολικού ύψους 133 εκατ. ευρώ. Το ποσό αυτό είναι κατά 9% χαμηλότερο από εκείνο που είχε εκτιμηθεί προηγουμένως. Αν και η χαμηλότερη κατανάλωση αποδίδεται εν μέρει σε εξοικονόμηση δαπανών, οφείλεται κυρίως στην μη πραγματοποίηση δαπανών από αναβληθέντα έργα του προγράμματος του ΚΚΕρ-Ίσπρα, όπως αναφέρθηκε ανωτέρω. 5. ΣΥΝΟΛΙΚΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΟΥ ΜΕΛΛΟΝΤΙΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ Κατά την τελευταία διετία, οι τέσσερις καλυπτόμενες τοποθεσίες του ΚΚΕρ έχουν επαναξιολογήσει τα έργα ΔΠΑ και το συναφές κόστος για την περίοδο μετά το 2013. Τα αποτελέσματα των εν λόγω επαναξιολογήσεων σε βάθος υποβλήθηκαν σε γενική επανεξέταση από εξωτερικούς εμπειρογνώμονες (βλ. τμήμα 4.6). Στην πρόταση της με τίτλο «Ένας προϋπολογισμός για την Ευρώπη 2020» (COM(2011) 500 τελικό) η Επιτροπή πρότεινε να διατεθεί για το πρόγραμμα ΔΠΑ την περίοδο 2014-2020 ποσό 208 εκατ. ευρώ 2011 (ή 212,1 εκατ. ευρώ 2012, ), που αντιστοιχεί σε 234,3 εκατ. ευρώ σε τρέχουσες τιμές). Ο τελικός προϋπολογισμός που θα συμφωνηθεί ενδέχεται να είναι χαμηλότερος, ανάλογα με το αποτέλεσμα των διαπραγματεύσεων για το πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο για την περίοδο 2014-2020. Κατά συνέπεια ο αναλυτικός πίνακας για τις αντίστοιχες τοποθεσίες επικαιροποιήθηκε (βλ. Παράρτημα 1) και σχολιάζεται παρακάτω. Αναλύονται επίσης τα κύρια ζητήματα που σχετίζονται με το πρόγραμμα σε συνδυασμό με τις δράσεις που πρέπει να αναληφθούν. 5.1. ΚΚΕρ-Ίσπρα (Ιταλία) Το ΚΚΕρ-Ίσπρα επαναξιολόγησε το οικείο πρόγραμμα παροπλισμού και διαχείρισης αποβλήτων. Όλα τα εν εξελίξει και τα μελλοντικά έργα επαναξιολογήθηκαν με ρεαλιστικές εκτιμήσεις του σχετικού κόστους. Το χρονοδιάγραμμα υλοποίησης των διάφορων έργων έχει ενσωματωθεί σε «γενικό σχέδιο». Επί του παρόντος το ΚΚΕρ-Ίσπρα άρχισε την κατάρτιση λεπτομερών σχεδίων παροπλισμού ανά πυρηνική εγκατάσταση. EL 8 EL

Προϋπολογισμός του ΚΚΕρ-Ίσπρα για την περίοδο 2014-2020 και μετά το 2020 (βλ. Παράρτημα 1) Στον πίνακα με τον προϋπολογισμό για το Ίσπρα στο Παράρτημα 1 συνοψίζεται το αναλυτικό προβλεπόμενο κόστος όπως εκτιμήθηκε το 2008 και οι σημερινές επικαιροποιημένες τιμές, όλες με διόρθωση ως προς τον πληθωρισμό (σε εκατ.. Η πρόβλεψη του 2008, περιελάμβανε σταδιακή αύξηση του προϋπολογισμού παροπλισμού κατά την περίοδο 2014-2020, που συνδεόταν με την πραγματική αποξήλωση των σημαντικότερων πυρηνικών εγκαταστάσεων και την επεξεργασία των αποβλήτων. Οι σημερινές τιμές είναι σημαντικά μικρότερες: για την περίοδο 2014-2020 διατίθεται συνολικός προϋπολογισμός 172,9 εκατ. ευρώ 2012. Ορισμένα έργα θα αναβληθούν για μετά το 2020 και η ολοκλήρωση του προγράμματος προβλέπεται το 2030 (αντί του 2028 όπως αναφερόταν στην πρόβλεψη του 2008). Ο εν λόγω επαναπρογραμματισμός αυξάνει τον συνολικό εκτιμώμενο προϋπολογισμό που θα απαιτηθεί μετά το 2020. Θα συνεχίσει να απαιτείται ποσό 332,7 εκατ. ευρώ 2012, που καλύπτει τα εναπομένοντα έργα παροπλισμού (197,0 εκατ. και αποθεματικό (135,7 εκατ. για τα μελλοντικά τέλη οριστικής διάθεσης των αποβλήτων και για πιθανές αλλαγές των κριτηρίων αποδοχής των αποβλήτων σύμφωνα με την συμφωνία διακανονισμού. Σε σύγκριση με την πρόβλεψη του 2008, ο συνολικός εναπομένων προϋπολογισμός για την ολοκλήρωση του προγράμματος ΚΚΕρ-Ίσπρα (2014-2020 και μετά το 2020) αυξάνεται κατά 8% από 468,3 εκατ. ευρώ 2012 σε 505,6 εκατ. ευρώ 2012. Αυτό οφείλεται εν μέρει στην μη πραγματοποίηση δαπανών για έργα που δεν υλοποιήθηκαν την περίοδο 2008-2012 (βλ. τμήμα 3.5) και στην επαναξιολόγηση των μελλοντικών έργων, αλλά εξηγείται επίσης από την υπέρβαση του κόστους για την ασφαλή διατήρηση των εγκαταστάσεων επί μεγαλύτερη χρονική περίοδο. Κάθε περαιτέρω μετακύλιση ολόκληρου του προγράμματος θα οδηγήσει σε συμπληρωματικές δαπάνες που εκτιμώνται από 5 έως 7 εκατ. ευρώ 2012 ετησίως, για την αντιμετώπιση της παρατεταμένης ασφαλούς διατήρησης των εγκαταστάσεων. Πρόγραμμα ΚΚΕρ-Ίσπρα εντοπισθέντα ζητήματα και δράσεις Τα κύρια ζητήματα που σχετίζονται με το πρόγραμμα του ΚΚΕρ-Ίσπρα και τις συναφείς δράσεις μπορούν να συνοψισθούν ως εξής: (1) Η Ιταλική κυβέρνηση πρέπει να καθορίσει τον χάρτη πορείας για την εκτέλεση των όρων της συμφωνίας διακανονισμού. Η «συμφωνία διακανονισμού» με την Ιταλική κυβέρνηση υπογράφηκε το 2009. Η υλοποίηση της εν λόγω συμφωνίας είναι ουσιαστικής σημασίας για να περιοριστούν οι αβεβαιότητες του προγράμματος παροπλισμού του Ίσπρα. Αν και προβλέφθηκε η μεταβίβαση της άδειας του αντιδραστήρα Ίσπρα-1 εντός ενός έτους από την υπογραφή της συμφωνίας, η εν λόγω φάση δεν έχει ακόμη ολοκληρωθεί. Δράσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και του ΚΚΕρ: βρίσκονται σε εξέλιξη επαφές μεταξύ της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και της Ιταλικής κυβέρνησης. Εν αναμονή της υλοποίησης της συμφωνίας, το ΚΚΕρ έχει ήδη εγκαταστήσει λογιστικό σύστημα υπολογισμού των συγκεκριμένων δαπανών για την ασφαλή διατήρηση του αντιδραστήρα Ίσπρα-1 (2) Η βάσει του νόμου διαδικασία αδειοδότησης πρέπει να προσαρμοστεί καλύτερα στις ανάγκες του προγράμματος του ΚΚΕρ-Ίσπρα. Αν και έχει επιτευχθεί σημαντική πρόοδος κατά τα τελευταία χρόνια, το πρόγραμμα ΚΚΕρ- Ίσπρα γνώρισε ορισμένες καθυστερήσεις σε σύγκριση με το χρονοδιάγραμμα που είχε EL 9 EL

προβλεφθεί το 2008. Οι παρούσες καθυστερήσεις αποδίδονται στην πολύπλοκη διαδικασία αδειοδότησης. Δράσεις του ΚΚΕρ: πραγματοποιήθηκαν επαφές με τις ιταλικές αρχές ασφαλείας προκειμένου να προβλεφθούν καλύτερα τα αναγκαία χρονοδιαγράμματα που σχετίζονται με την αξιολόγηση των φακέλων ασφαλείας. παράλληλα, το ΚΚΕρ εντόπισε συγκεκριμένα οργανωτικά μέτρα με στόχο τη βελτίωση της διαδικασίας. (3) Οι εναπομένουσες αβεβαιότητες σχετικά με τους μελλοντικούς όγκους αποβλήτων του ΚΚΕρ-Ίσπρα και το συναφές κόστος τελικής διάθεσης έχουν περιοριστεί. Οι αναμενόμενοι όγκοι αποβλήτων από τις μελλοντικές δραστηριότητες παροπλισμού στηρίζονται σε βέλτιστες εκτιμήσεις. Επιπλέον, λόγω της κατάστασης στην Ιταλία, δεν έχουν γίνει ακόμη γνωστά τα τέλη διάθεσης των αποβλήτων. Ο συνδυασμός της αβεβαιότητας σχετικά με τον συνολικό όγκο των αποβλήτων και της αβεβαιότητας σχετικά με τα τέλη διάθεσης θα μπορούσε να έχει ως αποτέλεσμα σημαντικές αλλαγές του υφιστάμενου αποθεματικού που προβλέπεται στο σχέδιο του προϋπολογισμού για μετά το 2020. Δράσεις του ΚΚΕρ: το ΚΚΕρ-Ίσπρα έχει αρχίσει να καταρτίζει λεπτομερή σχέδια παροπλισμού για τις περισσότερες από τις εγκαταστάσεις των οποίων έχει διακοπεί η λειτουργία. Τα εν λόγω σχέδια θα περιλάβουν λεπτομερέστερες απογραφές και θα μειώσουν την αβεβαιότητα σχετικά με τους όγκους των αποβλήτων. παράλληλα, έχουν ενταθεί οι επαφές με την Sogin (Società Gestione Impianti Nucleari), στην οποία έχει ανατεθεί βάσει του νόμου η αρμοδιότητα υλοποίησης και λειτουργίας της μελλοντικής ιταλικής εθνικής εγκατάστασης εναπόθεσης. 5.2. ΚΚΕρ-Καρλσρούη (Γερμανία) Το σχέδιο του έργου του ΚΚΕρ-Καρλσρούη έχει επαναξιολογηθεί με βάση την εμπειρία από τις τεχνικές υλοποιήσεις που βρίσκονται σε εξέλιξη και την εξέλιξη των τελών και συνεισφορών για την επεξεργασία, αποθήκευση και διάθεση των αποβλήτων στη Γερμανία. Υφίσταται προς το παρόν μια γενική μόνο εκτίμηση των όγκων των αποβλήτων που θα προκύψουν από τις μελλοντικές δραστηριότητες παροπλισμού. Προϋπολογισμός του ΚΚΕρ-Καρλσρούη για την περίοδο 2014-2020 και μετά το 2020 (βλ. Παράρτημα 1) Ο διαθέσιμος προϋπολογισμός για την περίοδο 2014-2020 είναι 37,9 εκατ. ευρώ 2012. Το μισό του εν λόγω προϋπολογισμού (45%) αναμένεται να διατεθεί για τέλη στην HDB για την επανασυσκευασία παλαιών αποβλήτων και στην BfS για την γερμανική εγκατάσταση εναπόθεσης αποβλήτων (Konrad), όπως περιγράφηκε ανωτέρω (βλ. τμήμα 3.2). Το δεύτερο ποσό αντιστοιχεί σε δαπάνες που πρέπει να καταβληθούν νωρίτερα από όσο είχε προβλεφθεί αρχικά για τα μελλοντικά απόβλητα. Επειδή η εν λόγω πρόβλεψη δεν είχε ακόμη συμπεριληφθεί στις προβλέψεις του 2008 για την περίοδο 2014-2020, για την περίοδο αυτή επαναπρογραμματίζονται άλλα έργα προκειμένου να εξασφαλιστεί συμμόρφωση με τον διαθέσιμο προϋπολογισμό. Η επαναξιολόγηση δεν επηρεάζει ωστόσο, τον συνολικό εναπομένοντα προϋπολογισμό του προγράμματος (2014-2020 συν μετά το 2020) που παραμένει στα 368,2 εκατ. ευρώ 2012. Πρόγραμμα του ΚΚΕρ-Καρλσρούη εντοπισθέντα ζητήματα και δράσεις Πρέπει να επιδιωχθεί περιορισμός των αβεβαιοτήτων που συνδέονται με τους όγκους αποβλήτων και το συναφές κόστος για την τελική διάθεση. Σημαντικό μέρος του προϋπολογισμού της περιόδου 2014-2020 θα καλύψει την χρηματοδοτική συνεισφορά του ΚΚΕρ-Καρλσρούη στην κατασκευή της γερμανικής EL 10 EL

εγκατάστασης εναπόθεσης. Μετά την κατασκευή, οι δαπάνες θα μειωθούν και θα σχετίζονται με τις δαπάνες λειτουργίας, και τέλος, με την διακοπή λειτουργίας και την μακροπρόθεσμη ασφάλεια της εγκατάστασης εναπόθεσης. Οι αβεβαιότητες που σχετίζονται με τις εν λόγω δαπάνες καθιστούν δύσκολο τον προγραμματισμό του προϋπολογισμού σε ετήσια βάση. Δράση του ΚΚΕρ: το ΚΚΕρ-Καρλσρούη θα διερευνήσει κατά πόσον μπορεί να βελτιωθεί το χρονοδιάγραμμα για τα τέλη της εγκατάστασης εναπόθεσης. 5.3. ΚΚΕρ-Petten (Κάτω Χώρες) Το πρόγραμμα παροπλισμού του αντιδραστήρα υψηλής ροής στο Petten (που καταρτίστηκε το 2005) έχει επικαιροποιηθεί και θα αξιολογηθεί λεπτομερέστερα το 2011. Ο προγραμματισμός προβλέπει τα εξής: προκαταρκτική απομάκρυνση των αποβλήτων πριν από την διακοπή της λειτουργίας και διοικητικές προπαρασκευαστικές εργασίες μετά την διακοπή της λειτουργίας, μεταβατική φάση που ενδέχεται να διαρκέσει 3,5 περίπου χρόνια για να καταστεί δυνατή η ψύξη και η απομάκρυνση του καυσίμου φάση κάθε αυτής αποξήλωσης. Η σημερινή ημερομηνία αναφοράς για την διακοπή της λειτουργίας είναι το 2021, αλλά η εν λόγω ημερομηνία χρησιμοποιείται μόνο για σκοπούς προγραμματισμού. Η πραγματική διακοπή λειτουργίας δεν επιβεβαιώνεται ακόμη και εξαρτάται κυρίως από το χρονοδιάγραμμα κατασκευής του νέου αντιδραστήρα για την παραγωγή ισοτόπων ιατρικής χρήσης (αντιδραστήρας «PALLAS»). Προϋπολογισμός του ΚΚΕρ-Petten για την περίοδο 2014-2020 και μετά το 2020 (βλ. Παράρτημα 1) Στην επικαιροποίηση του προϋπολογισμού του 2012 συνεκτιμώνται οι υπολογισμοί του αναθεωρημένου σχεδίου παροπλισμού. Η επαναξιολόγηση έχει ως αποτέλεσμα αύξηση κατά περίπου 20% στα 72,6 εκατ. ευρώ 2012 του συνολικού εκτιμηθέντος προϋπολογισμού για τον παροπλισμό του αντιδραστήρα υψηλής ροής (HFR). Η εν λόγω αύξηση είναι δυνατόν να εξηγηθεί από την ενδελεχέστερη αξιολόγηση που πραγματοποίησε το ΚΚΕρ-Petten, λαμβάνοντας δεόντως υπόψη όλα τα γενικά έξοδα κατά την φάση του παροπλισμού. Η εκτίμηση δεν περιλαμβάνει αβεβαιότητες που συνδέονται με τα εξής: την εξασφάλιση της ασφαλούς διατήρησης του HFR μετά τη διακοπή λειτουργίας, από την αναστολή λειτουργίας του αντιδραστήρα μέχρι τη μεταβίβαση της άδειας, την μεταγενέστερη κατεδάφιση των κτηρίων και την εξυγίανση της τοποθεσίας, που είναι δυνατόν να έχουν επιπτώσεις στον συνολικό προϋπολογισμό του ΚΚΕρ. Επίσης, δεν έχουν γίνει σημαντικές προβλέψεις στον συνολικό προϋπολογισμό για να αντισταθμιστούν πιθανές καθυστερήσεις ή άγνωστοι παράγοντες. Για να προβλεφθεί, το 2008, ο προϋπολογισμός έγινε παραδοχή για την έναρξη του παροπλισμού του HFR και ελήφθη ως ημερομηνία αναφοράς το 2015 (υπόθεση εργασίας). Με την παρούσα επικαιροποίηση η εν λόγω ημερομηνία αναφοράς έχει μετατοπιστεί στο 2021. Αυτό εξηγεί την μετακύλιση του προϋπολογισμού για την περίοδο 2014-2020 κυρίως στην περίοδο μετά το 2020. Προβλέπονται ωστόσο, κάποιες προκαταρκτικές δαπάνες εν αναμονή της διακοπής λειτουργίας του αντιδραστήρα, κυρίως όσον αφορά τον ακτινολογικό χαρακτηρισμό ενόψει του μελλοντικού παροπλισμού. EL 11 EL

Επειδή η ημερομηνία για την τελική διακοπή λειτουργίας δεν έχει ακόμη καθοριστεί, η πρόβλεψη ή η καθυστέρηση θα έχουν αναπόφευκτα επιπτώσεις στον αναλυτικό προϋπολογισμό όπως έχει προγραμματιστεί προς το παρόν. Όπως αναφέρθηκε στο σημείο 3.3, με το συμπληρωματικό πρόγραμμα καταβάλλονται τέλη σε αποκλειστικό ταμείο παροπλισμού για τον HFR. Η συμμετοχή έχει καθοριστεί στο ελάχιστο ποσό των 800 χιλιάδων ευρώ ετησίως και το συνολικό ποσό που περιείχε το εν λόγω ταμείο στο τέλος του 2011 είχε ανέλθει στα 13,9 εκατ. ευρώ. Πρόγραμμα του ΚΚΕρ-Petten εντοπισθέντα ζητήματα και δράσεις Οι αβεβαιότητες όσον αφορά το πρόγραμμα του ΚΚΕρ-Petten και τα μέτρα που ελήφθησαν για την ελαχιστοποίηση των επιπτώσεων τους μπορούν να συνοψισθούν ως εξής: Μετά την μελλοντική διακοπή λειτουργίας του αντιδραστήρα, προβλέπεται ότι στο τέλος της μεταβατικής φάσης η άδεια θα μεταβιβαστεί από την NRG ξανά στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Είναι σημαντικό να καθοριστούν σαφώς οι ευθύνες αμφότερων των μερών, της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και της NRG και οι όροι αποδοχής της εγκατάστασης κατά την μεταβίβαση της άδειας. Η συμφωνία για τον συγκεκριμένο τόπο του ΚΚΕρ μεταξύ της Κοινότητας και της Ολλανδικής κυβέρνησης προβλέπει αποκατάσταση της εγκατάστασης από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή στην κατάσταση στην οποία βρισκόταν όταν παραδόθηκε. Αυτό σημαίνει ότι δεν υπάρχει ρητή αναφορά στο μέρος που θα αναλάβει την ευθύνη για την κατεδάφιση και την εξυγίανση του τόπου. Δράση του ΚΚΕρ: το ΚΚΕρ θα διερευνήσει περαιτέρω και θα καταγράψει τις πιθανές συνέπειες που συνδέονται με την κατάσταση της εγκατάστασης κατά τη διακοπή της λειτουργίας της καθώς και κατά την ολοκλήρωση του παροπλισμού της. το ΚΚΕρ θα επιδιώξει τη σύναψη επισήμων συμφωνιών με τα εμπλεκόμενα μέρη. 5.4. ΚΚΕρ-Geel (Βέλγιο) Το ΚΚΕρ-Geel έχει επικαιροποιήσει το συνολικό πρόγραμμα παροπλισμού των οικείων πυρηνικών εγκαταστάσεων. Το πρόγραμμα στηρίζεται σε λεπτομερή φυσική απογραφή και περιλαμβάνει εκτίμηση των σχεδιαζόμενων δραστηριοτήτων παροπλισμού, την ποσότητα και τον τύπο των υλικών και των αποβλήτων που θα παραχθούν συμπεριλαμβανομένων και των αντίστοιχων δαπανών. Το IRMM έχει επίσης καταρτίσει γενικό σχέδιο ανάπτυξης της τοποθεσίας στο οποίο περιγράφονται οι μελλοντικές ανακαινίσεις και κατασκευές. Σύμφωνα με το εν λόγω σχέδιο θα κατασκευαστεί νέο, σύγχρονο πυρηνικό κτήριο (εκτιμώμενη επένδυση: 10 εκατ. ευρώ). Η εγκατάσταση θα αναλάβει τις δραστηριότητες της παλαιότερης εγκατάστασης στον ίδιο τόπο και θα καταστήσει δυνατή τη διεξαγωγή πυρηνικών μετρήσεων αναφοράς και την παραγωγή υλικών αναφοράς, με την εφαρμογή των πλέον προηγμένων πρότυπων ασφαλείας. Προϋπολογισμός του ΚΚΕρ-Geel για την περίοδο 2014-2020 και μετά το 2020 Στην επικαιροποίηση του προϋπολογισμού, το 2012, συνεκτιμήθηκαν οι υπολογισμοί του αναθεωρημένου σχεδίου παροπλισμού. Μόλις κατασκευαστεί η νέα εγκατάσταση, προβλέπεται ο παροπλισμός της παλαιάς εγκατάστασης, που θα ξεκινήσει από το 2020 και μετά. Για την περίοδο μετά το 2020, υπάρχει επιπλέον πρόβλεψη γα τον μελλοντικό παροπλισμό της νέας πυρηνικής εγκατάστασης (εκτιμώμενο κόστος παροπλισμού: 3,4 εκατ. ευρώ). Έτσι εξηγείται η αύξηση του συνολικού προϋπολογισμού κατά 8,6% σε 42,8 εκατ. ευρώ 2012. EL 12 EL

Ο εν λόγω συνολικός προϋπολογισμός αποτελεί βέλτιστη εκτίμηση και δεν έχουν γίνει σημαντικές προβλέψεις για την αντιμετώπιση πιθανών καθυστερήσεων ή απρόβλεπτων. 5.5. Συγκεντρωτικός προϋπολογισμός για όλες τις τοποθεσίες του ΚΚΕρ Βάσει των εκτιμήσεων του κόστους όπως αυτές υπολογίστηκαν για τους τέσσερις τόπους του ΚΚΕρ, υπολογίστηκε ο συγκεντρωτικός προϋπολογισμός του ΚΚΕρ για το υπόλοιπο πρόγραμμα ΔΠΑ (βλ. Παράρτημα 1). Στον συγκεντρωτικό πίνακα περιλαμβάνεται συνολικός υπόλοιπος εκτιμώμενος προϋπολογισμός ύψους 989,2 εκατ. ευρώ 2012. Συγκριτικά με την προηγούμενη ανακοίνωση, η εκτίμηση είναι αυξημένη κατά 6% (καθαρή αύξηση πάνω από τον πληθωρισμό). Όπως εξηγήθηκε ανωτέρω, η αύξηση είναι κυρίως αποτέλεσμα του κόστους της παρατεταμένης ασφαλούς διατήρησης λόγω της αναβολής των έργων στο ΚΚΕρ-Ίσπρα. Εξετάζοντας αποκλειστικά την περίοδο 2014-2020, ο διαθέσιμος προϋπολογισμός των 212,1 εκατ. ευρώ 2012 (ή 234,3 εκατ. ευρώ σε τρέχουσες τιμές) είναι σημαντικά χαμηλότερος από εκείνον που προβλέφθηκε το 2008 και, όπως αναφέρθηκε ανωτέρω, το ποσό που θα συμφωνηθεί τελικά ενδέχεται να είναι μικρότερο, ανάλογα με το τελικό αποτέλεσμα των διαπραγματεύσεων για το πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο την περίοδο 2014-2020. 5.6. Εξωτερική αξιολόγηση Επί του παρόντος, «Ομάδα ανεξάρτητων εμπειρογνωμόνων» στον τομέα του παροπλισμού και της επεξεργασίας αποβλήτων παρέχει συμβουλές στο ΚΚΕρ σχετικά με την διαχείριση του οικείου προγράμματος ΔΠΑ. Η ομάδα αυτή αποτελείται από Ευρωπαίους εμπειρογνώμονες που προέρχονται από διάφορα κράτη μέλη και συνεδριάζει δύο φορές ετησίως. Ομάδα τριών διεθνών εμπειρογνωμόνων από την προαναφερόμενη «Ομάδα ανεξάρτητων εμπειρογνωμόνων» διεξήγαγε ανασκόπηση από τον Απρίλιο του 2011 μέχρι τον Απρίλιο του 2012. Από τους τέσσερις τόπους όπου δραστηριοποιείται το ΚΚΕρ αναφέρθηκαν τα σχετικά με κάθε τόπο επιτεύγματα και υποβλήθηκαν επικαιροποιημένες επαναξιολογήσεις για το μέλλον του προγράμματος. Βάσει της ανασκόπησης, οι εμπειρογνώμονες διατύπωσαν σειρά παρατηρήσεων και συστάσεων. Η έκθεση της ανασκόπησης καταλήγει ως εξής: «Κατόπιν αιτήματος του ΚΚΕρ, πραγματοποιήθηκε ανασκόπηση του προγράμματος παροπλισμού και διαχείρισης αποβλήτων για τις τέσσερις πυρηνικές τοποθεσίες από τρεις ανεξάρτητους εμπειρογνώμονες από την Ομάδα ανεξάρτητων εμπειρογνωμόνων του προγράμματος D&WM του ΚΚΕρ. Αξιολογήθηκαν οι τρέχουσες δραστηριότητες και τα μελλοντικά σχέδια παροπλισμού, συμπεριλαμβανομένης της πληρότητας, της συνεκτικότητας και της δυνατότητας υλοποίησης των διαφόρων έργων καθώς και των προβλεπόμενων προϋπολογισμών και των λόγων απόκλισης από προηγούμενες εκτιμήσεις, όπως παρουσιάστηκαν σε προηγούμενες ανακοινώσεις. Οι εμπειρογνώμονες εντόπισαν γενικά στοιχεία που αποδεικνύουν ότι οι δραστηριότητες στις διάφορες τοποθεσίες προχωρούν ομαλά παρά κάποιες καθυστερήσεις, και ότι τα σχέδια και οι εκτιμήσεις των δαπανών για τους μελλοντικούς παροπλισμούς έχουν καταρτιστεί κατά συνεκτικό τρόπο, αν και διατυπώθηκαν ορισμένες συστάσεις για βελτιώσεις, βασισμένες κυρίως στη διεθνή εμπειρία στον τομέα. Οι εμπειρογνώμονες επέστησαν την προσοχή στο γεγονός ότι τα στοιχεία του προϋπολογισμού στηρίζονται σε βέλτιστες εκτιμήσεις με καμία ή περιορισμένες προβλέψεις για την κάλυψη αβεβαιοτήτων. Αυτό ισχύει ιδίως στην περίπτωση των έργων που προγραμματίζονται πιο μακροπρόθεσμα (μετά το 2020). EL 13 EL

Οι εμπειρογνώμονες σημείωσαν την υπογραφή συμφωνίας με την Ιταλική κυβέρνηση γεγονός που μειώνει σημαντικά τους κινδύνους για τις εγκαταστάσεις στην Ίσπρα όσον αφορά τις κοινές ιστορικές ευθύνες και τη μελλοντική απομάκρυνση των αποβλήτων από την τοποθεσία και τα κριτήρια αποδοχής των αποβλήτων, αλλά έχει επίσης θεμελιώδη σημασία η εν λόγω συμφωνία να εφαρμοστεί. Οι εμπειρογνώμονες σημείωσαν επίσης ότι το σχέδιο για τον μελλοντικό παροπλισμό του αντιδραστήρα υψηλής ροής στις εγκαταστάσεις του Petten επαναξιολογήθηκε εκτενέστερα και λεπτομερέστερα, παρόλο που δεν έχει ακόμη καθοριστεί η ημερομηνία μόνιμης διακοπής της λειτουργίας και του επακόλουθου παροπλισμού. Οι εμπειρογνώμονες ενθαρρύνουν την ανάληψη των αναγκαίων ενεργειών προκειμένου να αποσαφηνιστούν οι ευθύνες των εμπλεκόμενων μερών και να καθοριστούν οι όροι αποδοχής του αντιδραστήρα κατά την έναρξη και τη λήξη του μελλοντικού παροπλισμού. Ως γενική παρατήρηση για την παρούσα ανασκόπηση, οι εμπειρογνώμονες υπογραμμίζουν την σημασία της λεπτομερούς εκτίμησης των αποβλήτων που προβλέπεται να παραχθούν κατά τον παροπλισμό και της περαιτέρω διερεύνησης των διοικητικών και τεχνικών μέτρων που πρέπει να ληφθούν για να περιοριστούν οι σχετικοί όγκοι. Αυτό θα μειώσει τουλάχιστον τις εκκρεμούσες αβεβαιότητες όσον αφορά το κόστος της μελλοντικής τους διάθεσης.» Το αποτέλεσμα της εν λόγω ανασκόπησης ελήφθη υπόψη στον επικαιροποιημένο σχεδιασμό όπως παρουσιάστηκε παραπάνω καθορίστηκαν δράσεις ελαχιστοποίησης των επιπτώσεων και επανόρθωσης (τμήματα 4.1-4.5). 6. ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ ΤΟΥ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΤΟΥ ΚΚΕΡ Το διοικητικό συμβούλιο ενημερώθηκε σχετικά με την προτεινόμενη ανακοίνωση της Επιτροπής στο Συμβούλιο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο όσον αφορά την πρόοδο του προγράμματος παροπλισμού και διαχείρισης των του ΚΚΕρ. Σε αυτό το πλαίσιο το διοικητικό συμβούλιο: εξέφρασε την πλήρη υποστήριξή του στις προσπάθειες της Επιτροπής να εφαρμόσει το ύψιστο επίπεδο ασφαλείας και προστασίας στις διάφορες πυρηνικές εγκαταστάσεις του ΚΚΕρ ( Ίσπρα, Καρλσρούη, Petten και Geel) κάλεσε τις αρμόδιες αρχές στα κράτη μέλη να λάβουν όλα τα αναγκαία μέτρα και αποφάσεις στο πλαίσιο των αντίστοιχων αρμοδιοτήτων τους για να διευκολύνουν, ιδίως όσον αφορά την συμφωνία διακανονισμού του Ίσπρα, την πρόοδο του πυρηνικού παροπλισμού στις πυρηνικές εγκαταστάσεις του ΚΚΕρ, γεγονός που αποτελεί μακροπρόθεσμη διαδικασία η οποία όμως δεν πρέπει να καθυστερήσει κάλεσε το ΚΚΕρ να υποβάλλει ανά διετία έκθεση προόδου σχετικά με τον παροπλισμό. 7. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Σε συνέχεια της τελευταίας ανακοίνωσης που εκδόθηκε το 2009, έχει σημειωθεί σημαντική πρόοδος όσον αφορά την υλοποίηση του προγράμματος ΔΠΑ του ΚΚΕρ. Η κύρια προσοχή εστιάστηκε στο ΚΚΕρ-Ίσπρα, με την ολοκλήρωση του παροπλισμού της πρώτης μεγάλης εγκατάστασης, την απομάκρυνση των αποβλήτων και των πυρηνικών υλικών, την δρομολόγηση σειράς εγκαταστάσεων χαρακτηρισμού αποβλήτων και την έναρξη της κατασκευής της εγκατάστασης ενδιάμεσης αποθήκευσης. Από την στρατηγική μετριασμού των επιπτώσεων του κινδύνου προέκυψαν αρκετές βελτιώσεις σχετικά με την εσωτερική οργάνωση καθώς και η υπογραφή στις 27 Νοεμβρίου EL 14 EL

2009 συμφωνίας διακανονισμού μεταξύ της Ευρωπαϊκής Κοινότητας Ατομικής Ενέργειας και της Ιταλικής κυβέρνησης σχετικά με τις εγκαταστάσεις του Ίσπρα. Το ΚΚΕρ αναλαμβάνει δράσεις για να ελέγξει τους εναπομένοντες περιορισμούς που συνδέονται κυρίως με το χρονοδιάγραμμα εκτέλεσης της συμφωνίας διακανονισμού, τις καθυστερήσεις που προκαλούνται από την πολύπλοκη διαδικασία αδειοδότησης στο ΚΚΕρ- Ίσπρα, τα αναμενόμενα απόβλητα που θα παραχθούν στις διάφορες τοποθεσίες και το κόστος της τελικής τους διάθεσης καθώς και με τους όρους μεταβίβασης του αντιδραστήρα υψηλής ροής του ΚΚΕρ-Petten μετά την μεταγενέστερη διακοπή της λειτουργίας του. Με βάση την επικαιροποιημένη αξιολόγηση του προγράμματος, η συγκεντρωτική εκτίμηση για ολόκληρο το πρόγραμμα ΔΠΑ του ΚΚΕρ μετά το 2013 ανέρχεται σε 989,2 εκατομ. ευρώ 2012. Οι στρατηγικές παροπλισμού και η εξέλιξη των δαπανών παρακολουθούνται σε συνεχή βάση από την διευθύνουσα επιτροπή του ΔΠΑ του ΚΚΕρ και υποβάλλονται σε περιοδική ανασκόπηση από εμπειρογνώμονες. Η οδηγία 2011/70/Ευρατόμ του Συμβουλίου, της 19ης Ιουλίου 2011, η οποία θεσπίζει κοινοτικό πλαίσιο για την υπεύθυνη και ασφαλή διαχείριση αναλωμένων καυσίμων και ραδιενεργών αποβλήτων υποχρεώνει τα κράτη μέλη να θεσπίσουν και να κοινοποιήσουν στην Επιτροπή μέχρι τον Αύγουστο του 2015 εθνικά προγράμματα για την διαχείριση των αναλωμένων καυσίμων και των ραδιενεργών αποβλήτων υπό την δικαιοδοσία τους, από την παραγωγή μέχρι τη διάθεση. Το ΚΚΕρ είναι της γνώμης ότι η θέσπιση εθνικών προγραμμάτων θα συμβάλλει στη μείωση των αβεβαιοτήτων όσον αφορά τα κριτήρια αποδοχής αποβλήτων και την εκτίμηση του κόστους. EL 15 EL

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 1: Κόστος και Χρονοδιάγραμμα του προγράμματος ΚΚΕρ-Ίσπρα ΚΚΕρ-Καρλσρούη ΚΚΕρ-Petten ΚΚΕρ-Geel Σύνολο ΚΚΕρ πρόβλεψη το 2008 επικαιροποίηση 2012 πρόβλεψη το 2008 επικαιροποίηση 2012 πρόβλεψη το 2008 επικαιροποίηση 2012 πρόβλεψη το 2008 επικαιροποίηση 2012 πρόβλεψη το 2008 επικαιροποίηση 2012 επικαιροποίηση* 2012 Έτος ευρώ σε τρέχουσες τιμές) 2014 35,1 23,9 5,4 5,9 0,5 40,5 30,3 31,5 2015 39,5 24,1 5,4 6,0 6,1 0,2 51,0 30,3 32,2 2016 34,9 24,5 5,4 5,8 6,1 46,4 30,3 32,8 2017 37,2 25,1 5,4 5,2 9,1 51,7 30,3 33,4 2018 27,7 25,3 5,4 5,0 9,1 42,2 30,3 34,1 2019 47,5 25,3 5,4 5,0 9,1 62,0 30,3 34,8 2020 57,9 24,7 4,6 5,0 9,1 0,2 0,4 71,6 30,3 35,5 Σύνολο 2014-2020 279,8 172,09 37,0 37,9 48,06 0,9 0,4 365,4 212,1 234,3 Μετά το 2020 188,5 332,7 331,2 330,3 12,1 71,7 39,4 42,4 571,2 777,1 Σύνολο (> 2013) 468,3 505,6 368,2 368,2 60,7 72,6 39,4 42,8 936,6 989,2 * Ο τελικός προϋπολογισμός που θα συμφωνηθεί ενδέχεται να είναι χαμηλότερος ανάλογα με το αποτέλεσμα των διαπραγματεύσεων για το πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο για την περίοδο 2014-2020. Η επικαιροποιημένη ανακοίνωση σχετικά με τις δαπάνες του προγράμματος θα παρουσιαστεί στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και στο Συμβούλιο μετά την οριστική έγκριση της δέσμης ΠΔΠ 2014-2020. EL 16 EL