ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ Βρυξέλλες, 11 Οκτωβρίου 2011 (14.10) (OR. en) 15388/11 ENV 767 DEVGEN 279 RELEX 1027 ONU 133 ECOFIN 675 ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ της: Γενικής Γραμματείας προς : τις αντιπροσωπείες Θέμα: Ρίο+20: προς επίτευξη της αειφόρου ανάπτυξης μέσω της μετάβασης στην πράσινη οικονομία και της καλύτερης διακυβέρνησης - Συμπεράσματα του Συμβουλίου Επισυνάπτονται για τις αντιπροσωπείες στο Παράρτημα τα συμπεράσματα για το ανωτέρω θέμα, όπως εγκρίθηκαν από το Συμβούλιο (Περιβάλλον) στις 10 Οκτωβρίου 2011. 15388/11 ΣΙΚ/νικ 1 DG I 1A EL
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Ρίο+20: προς επίτευξη της αειφόρου ανάπτυξης μέσω της μετάβασης στην πράσινη οικονομία και της καλύτερης διακυβέρνησης - Συμπεράσματα του Συμβουλίου - ΕΚΤΙΜΩΝΤΑΣ ότι η Διάσκεψη των Ηνωμένων Εθνών για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη («Ρίο+20») που συγκλήθηκε με την απόφαση 64/236 της ΓΣΗΕ και θα διεξαχθεί τον Ιούνιο του 2012 στο Ρίο ντε Ζανέιρο, αποτελεί μοναδική ευκαιρία για τον αλληλεξαρτώμενο κόσμο μας να ανανεωθεί η πολιτική δέσμευση για αειφόρο ανάπτυξη σε όλα τα επίπεδα, καθώς και να εκτιμηθεί η πρόοδος που έχει σημειωθεί, να προσδιοριστούν οι ελλείψεις που απομένουν ως προς την εφαρμογή και να αντιμετωπιστούν νέες προκλήσεις που έχουν προκύψει μετά τη διάσκεψη των Ηνωμένων Εθνών για το Περιβάλλον και την Ανάπτυξη του 1992 στο Ρίο ντε Ζανέιρο και την Παγκόσμια Σύνοδο Κορυφής για την Αειφόρο Ανάπτυξη του 2002 στο Γιοχάνεσμπουργκ, ΕΧΟΝΤΑΣ ΥΠΟΨΗ ότι, αν και έχει υπάρξει κάποια πρόοδος κατά την προώθηση της αειφόρου ανάπτυξης τις τελευταίες δεκαετίες, περίπου 1,4 δισεκατομμύρια άτομα, κυρίως στη Νοτιοανατολική Ασία και στην νοτίως της Σαχάρας Αφρική, ζουν ακόμη σε ακραία φτώχεια, ενώ το ένα έκτο του παγκόσμιου πληθυσμού υποσιτίζεται ότι η μη βιώσιμη οικονομική ανάπτυξη ανά τον πλανήτη ασκεί μεγαλύτερη πίεση στους περιορισμένους φυσικούς πόρους της γης και στη φέρουσα ικανότητα των οικοσυστημάτων, με το 60% των παγκόσμιων φυσικών πόρων να χρησιμοποιούνται με μη βιώσιμο τρόπο ή στα όριά τους ότι πολλά περιβαλλοντικά προβλήματα δεν επιλύθηκαν, και μάλιστα επιδεινώθηκαν και ότι τα οικονομικά, τα κοινωνικά και τα περιβαλλοντικά προβλήματα συνδέονται στενά, ΣΗΜΕΙΩΝΟΝΤΑΣ ότι, κατά τις δύο τελευταίες δεκαετίες, η παγκόσμια οικονομική και πολιτική κατάσταση αλλάζει, δημιουργώντας νέους ρόλους και νέες ευθύνες, 15388/11 ΣΙΚ/νικ 2
ΕΠΙΒΕΒΑΙΩΝΟΝΤΑΣ ότι το «Ρίο+20» θα πρέπει να επικεντρωθεί στην ενδυνάμωση της συνοχής και την ενίσχυση των δεσμών μεταξύ της περιβαλλοντικής, της οικονομικής και της κοινωνικής διάστασης της αειφόρου ανάπτυξης και να συμβάλει στην επίτευξη των Αναπτυξιακών Στόχων της Χιλιετίας (ΑΣΧ) έως το 2015 και άλλων σχετικών διεθνώς συμφωνημένων στόχων στο πλαίσιο σημαντικών διασκέψεων των Ηνωμένων Εθνών, ιδίως της Ατζέντας 21 και του Προγράμματος Εφαρμογής του Γιοχάνεσμπουργκ, και ΛΑΜΒΑΝΟΝΤΑΣ ΥΠΟΨΗ ότι και τα δύο θέματα της διάσκεψης του Ρίο+20 Πράσινη οικονομία στο πλαίσιο της αειφόρου ανάπτυξης και της εξάλειψης της φτώχιας και θεσμικό πλαίσιο για την αειφόρο ανάπτυξη (ΘΠΑΑ)- παρέχουν ευοίωνες προοπτικές για την αντιμετώπιση των προκλήσεων που απομένουν, ΕΚΤΙΜΩΝΤΑΣ ότι το Ρίο+20 θα πρέπει να επισπεύσει και να διευρύνει τη μετάβαση προς μια παγκόσμια πράσινη οικονομία που θα προάγει την αειφόρο ανάπτυξη και θα συμβάλλει στην εξάλειψη της φτώχειας σε όλο τον κόσμο ΕΠΙΣΗΜΑΙΝΟΝΤΑΣ ότι η πράσινη οικονομία προσφέρει ευκαιρίες από τις οποίες μπορούν να βγουν κερδισμένες όλες οι χώρες, ανεξάρτητα από τη δομή της οικονομίας τους και το επίπεδο ανάπτυξής τους, ΑΝΑΓΝΩΡΙΖΟΝΤΑΣ ότι η αδυναμία του ισχύοντος θεσμικού πλαισίου για την αειφόρο ανάπτυξη (ΘΠΑΑ) παρεμποδίζει την ουσιαστική υλοποίηση των στόχων που συμφωνήθηκαν σε προηγούμενες διεθνείς διασκέψεις και συνόδους κορυφής ΕΚΤΙΜΩΝΤΑΣ ότι η ενίσχυση της διεθνούς περιβαλλοντικής διακυβέρνησης έχει κομβική σημασία για την προώθηση της αειφόρου ανάπτυξης και ΕΠΙΣΗΜΑΙΝΟΝΤΑΣ ότι η αναγκαία μεταρρύθμιση του ΘΠΑΑ απαιτεί επίσης μια προοπτική από τη βάση, που να αντλεί από τα διδάγματα που αποκτήθηκαν σε όλα τα επίπεδα, ΤΟΝΙΖΟΝΤΑΣ τη σημασία της εδραίωσης της δημοκρατίας και του σεβασμού των ανθρωπίνων δικαιωμάτων για την επίτευξη της αειφόρου ανάπτυξης σε όλες τις διαστάσεις της ΑΝΑΓΝΩΡΙΖΟΝΤΑΣ τη δημοκρατία, το κράτος δικαίου, τη διαφάνεια και τη λογοδοσία ως μέσα για την αντιμετώπιση κοινωνικών, οικονομικών και περιβαλλοντικών προκλήσεων ΤΟΝΙΖΟΝΤΑΣ τη σημασία της πρόσβασης στο νερό, την τροφή, τις υγειονομικές υπηρεσίες και την εκπαίδευση, καθώς και του δικαιώματος των ανδρών και των γυναικών στην ειρηνική συνύπαρξη, τη δικαιοσύνη και την αξιοπρέπεια και ΥΠΟΓΡΑΜΜΙΖΟΝΤΑΣ τη σημασία της ισότητας των φύλων και του ζωτικού ρόλου των γυναικών για την επίτευξη της αειφόρου ανάπτυξης, 15388/11 ΣΙΚ/νικ 3
ΥΠΕΝΘΥΜΙΖΟΝΤΑΣ τα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου του 2005 για την αειφόρο ανάπτυξη και τη διεθνή περιβαλλοντική διακυβέρνηση την Ευρωπαϊκή Συναντίληψη για την Ανάπτυξη του 2005 την ανανεωμένη στρατηγική της ΕΕ για τη βιώσιμη ανάπτυξη την οποία ενέκρινε το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της 16ης Ιουνίου 2006 τα συμπεράσματα του Συμβουλίου της 21ης Οκτωβρίου 2009 για μια οικολογικά αποδοτική οικονομία στο πλαίσιο της ατζέντας μετά τη Λισαβόνα 1, της 11ης Ιουνίου 2010 για τη Διάσκεψη των Ηνωμένων Εθνών για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη («Ρίο+20») 2 και της 20ής Δεκεμβρίου 2010 για τη βελτίωση των μέσων περιβαλλοντικής πολιτικής, τη στρατηγική «Ευρώπη 2020» για έξυπνη, βιώσιμη και χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξη που ενέκρινε το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της 17ης Ιουνίου 2010, και τα συμπεράσματα του Συμβουλίου της 17ης και 18ης Νοεμβρίου 2010 σχετικά με την εκπαίδευση για την αειφόρο ανάπτυξη 3, ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ Ισχυρή δέσμευση για φιλόδοξο αποτέλεσμα 1. ΕΠΙΒΕΒΑΙΩΝΕΙ ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση και τα κράτη μέλη της παραμένουν σταθερά προσηλωμένα στην ενεργό και εποικοδομητική τους συμμετοχή στην προπαρασκευαστική διαδικασία της «Ρίο+20» με στόχο την επιτυχή της έκβαση 2. ΧΑΙΡΕΤΙΖΕΙ εν προκειμένω την ανακοίνωση της Επιτροπής «Ρίο+20: προς μια πράσινη οικονομία και καλύτερη διακυβέρνηση» 4 ως πολύτιμη συμβολή για τη διαμόρφωση της θέσης της ΕΕ ενόψει της διάσκεψης του Ρίο+20 3. ΑΝΑΓΝΩΡΙΖΕΙ τις εν εξελίξει προπαρασκευαστικές εργασίες για το Ρίο+20 σε επίπεδο Ηνωμένων Εθνών ΣΗΜΕΙΩΝΕΙ τις εν εξελίξει εργασίες της Ομάδας υψηλού επιπέδου του ΓΓ του ΟΗΕ για την Παγκόσμια Αειφορία 1 2 3 4 14891/09. 11062/10. 14947/1/10. 11845/11 - COM(2011)363 τελικό. 15388/11 ΣΙΚ/νικ 4
4. ΘΕΩΡΕΙ ότι, για να δοθεί νέα ώθηση στην αειφόρο ανάπτυξη, το Ρίο+20 πρέπει να συμφωνήσει ένα κοινό όραμα αλλαγής, ικανό να αποδώσει αποτελέσματα μέσα σε συμφωνημένα χρονοδιαγράμματα, και ΥΠΟΓΡΑΜΜΙΖΕΙ ότι μεταξύ των κυριότερων επιχειρησιακών αποτελεσμάτων του Ρίο+20 θα πρέπει να περιλαμβάνεται οδικός χάρτης για την πράσινη οικονομία με συγκεκριμένους στόχους, σκοπούς και δράσεις σε διεθνές επίπεδο, καθώς και δέσμη μεταρρυθμίσεων, συμπεριλαμβανομένης της αναβάθμισης του UNEP (Πρόγραμμα των Ηνωμένων Εθνών για το περιβάλλον), που να οδηγεί σε ενισχυμένη διεθνή περιβαλλοντική διακυβέρνηση (ΔΠΔ) ως μέρος ενός πιο ισορροπημένου και αποτελεσματικού ΘΠΑΑ 5. ΣΤΗΡΙΖΕΙ την ενεργό συμμετοχή όλων των μειζόνων ομάδων και συναφών ενδιαφερομένων στην προετοιμασία του Ρίο+20 και στην επακόλουθη εφαρμογή των συμπερασμάτων του Πράσινη οικονομία με γνώμονα την αειφόρο ανάπτυξη και την εξάλειψη της φτώχειας 6. ΤΟΝΙΖΕΙ ότι η μετάβαση προς την πράσινη οικονομία παρουσιάζει μεγάλες δυνατότητες για την προώθηση της μακροπρόθεσμης αειφόρου ανάπτυξης, τη δημιουργία θέσεων εργασίας και άρα την εξάλειψη της φτώχειας ΥΠΟΓΡΑΜΜΙΖΕΙ ότι είναι σημαντικό να αυξηθεί η αποδοτικότητα των πόρων, να προωθηθούν βιώσιμα σχήματα κατανάλωσης και παραγωγής, να αντιμετωπισθεί η κλιματική αλλαγή, να καταπολεμηθεί η απερήμωση, να μειωθεί η ρύπανση, και επίσης η χρήση και η διαχείριση των φυσικών πόρων και οικοσυστημάτων να γίνεται κατά βιώσιμο και κοινωνικά υπεύθυνο τρόπο, τόσο ως προϋπόθεση όσο και ως βασικό όχημα για την εξασφάλιση της δίκαιης μετάβασης προς μια πράσινη οικονομία, και ΤΟΝΙΖΕΙ ότι για να συμβάλουν στην εξάλειψη της φτώχειας, οι πολιτικές και τα μέτρα για πράσινη οικονομία πρέπει να συνεκτιμήσουν τις ανάγκες των φτωχών 7. ΘΕΩΡΕΙ ότι το Ρίο+20 θα πρέπει ειδικότερα να προωθήσει παγκόσμια συνεργατική δράση σε βασικούς τομείς όπως το νερό, τα τρόφιμα και η γεωργία, η αλιεία, η δασοκομία, η ενέργεια, το θαλάσσιο περιβάλλον και οι χημικές ουσίες, καθώς και σε τομείς που συνδέονται με τη βιώσιμη διαχείριση και την αποκατάσταση των φυσικών πόρων και των υπηρεσιών οικοσυσυστήματος 15388/11 ΣΙΚ/νικ 5
8. ΥΠΟΓΡΑΜΜΙΖΕΙ ότι για τη μετάβαση προς την πράσινη οικονομία, την αποσύνδεση της οικονομικής ανάπτυξης από τη χρήση των φυσικών πόρων και την παροχή κινήτρων στις αγορές στους τομείς που αναφέρονται ανωτέρω, πρέπει να δημιουργηθεί ένα ευνοϊκό πλαίσιο υπό τη μορφή κανονιστικών μέτρων και μέσων βασισμένων στην αγορά, συμπεριλαμβανομένων φορολογικών μέτρων και της σταδιακής κατάργησης των επιχορηγήσεων που έχουν σημαντικές αρνητικές επιπτώσεις στο περιβάλλον και είναι ασύμβατες με την αειφόρο ανάπτυξη, καθώς και μέσω εθελοντικών συστημάτων και ΤΟΝΊΖΕΙ ότι η πορεία προς την πράσινη οικονομία θα πρέπει να είναι προσαρμοσμένη σε κάθε συγκεκριμένη χώρα 9. ΥΠΟΓΡΑΜΜΙΖΕΙ τον κεντρικό ρόλο του ιδιωτικού τομέα, πράγμα που περιλαμβάνει όλους τους τύπους επιχειρήσεων, για την επίτευξη της πράσινης ανάπτυξης μέσω του εμπορίου, της επένδυσης, της έρευνας και ανάπτυξης, της καινοτομίας και της ενεργειακής αποδοτικότητας, και ΚΑΛΕΙ τον ιδιωτικό τομέα να αναζητήσει ευκαιρίες στην πράσινη οικονομία μεταξύ άλλων μέσω της εταιρικής κοινωνικής ευθύνης (ΕΚΕ)- καθώς και στην ανάλυση του κύκλου ζωής και της αλυσίδας εφοδιασμού και σε νέα και βιώσιμα επιχειρηματικά πρότυπα 10. ΕΠΑΝΑΒΕΒΑΙΩΝΕΙ ότι το Ρίο+20 θα πρέπει να συμβάλει στον αναπροσανατολισμό των σημερινών προτύπων οικονομικής ανάπτυξης και ότι, προκειμένου να μετρηθεί η πρόοδος προς την πράσινη οικονομία, το Ρίο 20 πρέπει επίσης να συμβάλει στην υιοθέτηση ενός νέου συνόλου δεικτών που να συμπληρώνουν το ΑΕγχΠ και να ενσωματώνουν με ισορροπημένο τρόπο την οικονομική, την κοινωνική και την περιβαλλοντική διάσταση Θεσμικό πλαίσιο για την αειφόρο ανάπτυξη 11. ΥΠΟΓΡΑΜΜΙΖΕΙ τη σημασία της διακυβέρνησης για την αειφόρο ανάπτυξη σε όλα τα επίπεδα καθώς και την ανάγκη μεταρρύθμισης του θεσμικού πλαισίου ώστε να ανταποκρίνεται στις τρέχουσες και τις μελλοντικές προκλήσεις, να γεφυρώνει αποτελεσματικότερα τα κενά στην υλοποίηση του προγράμματος για την αειφόρο ανάπτυξη και να επισπεύδει την παγκόσμια δράση υπέρ μιας ακόμη πιο πράσινης και βιωσιμότερης οικονομίας και της εξάλειψης της φτώχειας σε παγκόσμιο επίπεδο 12. ΖΗΤΑ βελτίωση της συνοχής σε όλο το φάσμα του συστήματος του ΟΗΕ και μια φιλόδοξη μεταρρύθμιση που μπορεί μεταξύ άλλων να περιλαμβάνει επανεξέταση των ρόλων της Επιτροπής του ΟΗΕ για την Αειφόρο Ανάπτυξη και του Οικονομικού και Κοινωνικού Συμβουλίου, καθώς και μεγαλύτερη συμμετοχή των διεθνών χρηματοδοτικών οργανισμών (ΔΧΟ) στη διαδικασία 15388/11 ΣΙΚ/νικ 6
13. ΥΠΟΓΡΑΜΜΙΖΕΙ την ανάγκη να ενισχυθεί η Διεθνής Περιβαλλοντική Διακυβέρνηση στο πλαίσιο της ευρύτερης μεταρρύθμισης του ΘΠΑΑ ΕΠΑΝΑΛΑΜΒΑΝΕΙ στο πλαίσιο αυτό την πρόταση της ΕΕ για τη δημιουργία ενός οργανισμού των ΗΕ για το περιβάλλον, με βάση το UNEP, με αναθεωρημένη και ενισχυμένη εντολή, που θα υποστηρίζεται από σταθερές, επαρκείς και προβλέψιμες χρηματοδοτικές συνεισφορές και θα λειτουργεί επί ίσοις όροις με άλλους εξειδικευμένους οργανισμούς του ΟΗΕ, και ότι ο οργανισμός αυτός θα πρέπει να έχει έδρα το Ναϊρόμπι και ΠΡΟΣΒΛΕΠΕΙ στις απόψεις άλλων εταίρων στο ζήτημα αυτό 14. ΥΠΟΓΡΑΜΜΙΖΕΙ την ανάγκη να εξορθολογιστούν και να ενισχυθούν οι Πολυμερείς Περιβαλλοντικές Συμφωνίες (ΠΠΣ) και να καταστεί πιο ισχυρή και κεντρική η περιβαλλοντική διάσταση στο πλαίσιο του συστήματος του ΟΗΕ με τις πρωτοβουλίες «Συνοχή σε όλο το φάσμα του συστήματος» και «Ενωμένοι στη δράση» Τρόποι υλοποίησης 15. ΥΠΟΓΡΑΜΜΙΖΕΙ ότι η χρηματοδότηση για την υλοποίηση πολιτικών και δράσεων υπέρ της αειφόρου ανάπτυξης θα πρέπει να αντλείται από πληθώρα διαφορετικών δημόσιων και ιδιωτικών πηγών, και ΖΗΤΑ αποτελεσματικότερη χρήση των υφιστάμενων πόρων, καθώς και την κινητοποίηση διαθέσιμων και τον εντοπισμό καινοτόμων πηγών χρηματοδότησης 16. ΥΠΟΓΡΑΜΜΙΖΕΙ το σημαντικό ρόλο που παίζουν η δημιουργία υποδομών, η συνεργασία για την έρευνα, την ανάπτυξη και την καινοτομία, τα προγράμματα και οι δραστηριότητες εκπαίδευσης και κατάρτισης κατά την υλοποίηση των πολιτικών και δράσεων υπέρ της αειφόρου ανάπτυξης και ΤΟΝΙΖΕΙ την ανάγκη προαγωγής της περαιτέρω ευαισθητοποίησης του κοινού και της ενίσχυσης των διαχειριστικών εργαλείων, με έμφαση στη βιώσιμη κατανάλωση και παραγωγή προκειμένου να αλλάξουν οι συμπεριφορές, να καθιερωθεί και να διευκολυνθεί η υπεύθυνη λήψη αποφάσεων και να στηριχθεί η διάδοση βιώσιμων τρόπων ζωής 17. ΑΝΑΓΝΩΡΙΖΕΙ τη σημασία των συμπράξεων σε όλα τα επίπεδα σε βασικούς τομείς και πεδία της πράσινης οικονομίας, οι οποίες μπορούν να παίξουν πρωταγωνιστικό ρόλο στη συνεργασία ποικίλων φορέων και συνεισφορών 15388/11 ΣΙΚ/νικ 7
18. ΑΝΑΓΝΩΡΙΖΕΙ ότι ο ιδιωτικός τομέας, μέσω του εμπορίου, της επένδυσης και της καινοτομίας, έχει κεντρικό ρόλο να παίξει για την επίτευξη μια παγκόσμιας πράσινης οικονομίας στο πλαίσιο της αειφόρου ανάπτυξης και της εξάλειψης της φτώχειας, και ότι οι κυβερνήσεις θα πρέπει να συμβάλουν προς αυτή την κατεύθυνση 19. ΑΝΑΓΝΩΡΙΖΕΙ τη διαρκή κρισιμότητα της Επίσημης Αναπτυξιακής Βοήθειας (ΕΑΒ) ως σημαντικού καταλύτη, ΕΠΑΝΑΒΕΒΑΙΩΝΕΙ τη δέσμευση της ΕΕ και των κρατών μελών της να επιτύχουν το συλλογικό τους στόχο ως προς την ΕΑΒ μέχρι το 2015 5 και ΤΟΝΙΖΕΙ ότι είναι ανάγκη να βελτιωθεί περαιτέρω η αποτελεσματικότητα της βοήθειας σύμφωνα με τις αρχές και τις δεσμεύσεις του προγράμματος δράσης του Παρισιού και της Άκκρα Τελικές σκέψεις 20. ΕΠΑΝΑΒΕΒΑΙΩΝΕΙ ότι η ΕΕ και τα κράτη μέλη της προσβλέπουν σε μια ανοικτή συζήτηση επί των διάφορων θεμάτων με όλες τις χώρες και τους ενδιαφερόμενους φορείς, ούτως ώστε να εξασφαλιστεί ότι τα συμπεράσματα του Ρίο+20 θα αντιμετωπίζουν τις παγκόσμιες προκλήσεις και θα καταλήγουν σε απτά, πραγματικά, προσανατολισμένα στην πρόληψη και τη δράση και μετρήσιμα αποτελέσματα με ουσιαστικό και θετικό αντίκτυπο σε όλο τον κόσμο, τώρα και για τις μελλοντικές γενιές. 5 Συμπεράσματα του Συμβουλίου της 23ης Μαΐου 2011, για την πρώτη ετήσια έκθεση προς το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο σχετικά με τους στόχους της αναπτυξιακής βοήθειας της ΕΕ (εγγρ. 10593/1/11 REV 1). 15388/11 ΣΙΚ/νικ 8