ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΩΝ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΚΑΙ ΕΛΕΓΧΟΥ ΤΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΕΣΠΑ (ΔΕΝ ΑΦΟΡΑ ΠΡΑΞΕΙΣ ΚΡΑΤΙΚΩΝ ΕΝΙΣΧΥΣΕΩΝ)

ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΩΝ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΚΑΙ ΕΛΕΓΧΟΥ ΤΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΕΣΠΑ (ΔΕΝ ΑΦΟΡΑ ΠΡΑΞΕΙΣ ΚΡΑΤΙΚΩΝ ΕΝΙΣΧΥΣΕΩΝ) 2007

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΕΙΣΑΓΩΓΗ...4 ΜΕΡΟΣ Α.1 - ΕΓΧΕΙΡΊΔΙΟ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΏΝ...7 ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΗ ΠΕΡΙΟΧΗ I ΕΠΙΛΟΓΗ ΚΑΙ ΕΓΚΡΙΣΗ ΠΡΑΞΕΩΝ...7 Διαδικασία I.1 Έκδοση πρόσκλησης (προκήρυξης) για υποβολή αιτήσεων χρηματοδότησης...8 Διαδικασία I.2 Επιλογή και έγκριση πράξης...13 ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΗ ΠΕΡΙΟΧΗ II ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ ΤΗΣ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ...19 Διαδικασία II.1 Προέγκριση δημοπράτησης...20 Διαδικασία II.2 Προέγκριση σύμβασης...23 Διαδικασία II.3 Προέγκριση τροποποίησης σύμβασης...27 Διαδικασία II.4 Παρακολούθηση προόδου υλοποίησης πράξεων...30 Διαδικασία II.5 Ανάκληση της Απόφασης Ένταξης...34 Διαδικασία II.6 Τροποποίηση Απόφασης Ένταξης...38 Διαδικασία II.7 Ολοκλήρωση πράξης...42 ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΗ ΠΕΡΙΟΧΗ III ΕΠΑΛΗΘΕΥΣΗ ΤΩΝ ΠΡΑΞΕΩΝ...46 Διαδικασία III.1 Διοικητική Επαλήθευση της Δαπάνης...47 Διαδικασία III.2 Δειγματοληψία και Προγραμματισμός Επιτόπιων Επαληθεύσεων...51 Διαδικασία III.3 Ετήσια ανασκόπηση μεθόδου δειγματοληψίας...55 Διαδικασία III.4 Επιτόπια Επαλήθευση...58 Διαδικασία III.5 Παρακολούθηση αποτελεσμάτων επαλήθευσης και ελέγχου...63 ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΗ ΠΕΡΙΟΧΗ IV ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗ ΠΡΑΞΕΩΝ...66 Διαδικασία IV.1 Πληρωμή Δικαιούχων Πράξεων...67 ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΗ ΠΕΡΙΟΧΗ V ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗ ΤΩΝ ΔΗΛΩΣΕΩΝ ΔΑΠΑΝΩΝ...72 Διαδικασία V.1 Υποβολή αιτήματος ενδιάμεσης πληρωμής...72 Διαδικασία V.2 Είσπραξη και απόδοση κοινοτικής συμμετοχής στους δικαιούχους Εκθέσεις εξέλιξης οικονομικών μεγεθών...77 2

ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΗ ΠΕΡΙΟΧΗ VI ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΕΣ ΔΙΟΡΘΩΣΕΙΣ ΠΑΡΑΤΥΠΙΕΣ ΚΑΙ ΑΝΑΚΤΗΣΕΙΣ 79 Διαδικασία VI.1 Δημοσιονομικές Διορθώσεις...79 Διαδικασία VI.2 Ανάκτηση αχρεωστήτως καταβληθέντων ποσών...84 Διαδικασία VI.3 Δήλωση των παρατυπιών στην ΕΕ...88 ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΗ ΠΕΡΙΟΧΗ VII ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ ΕΦΔ...91 Διαδικασία VII.1 Διαχείριση Αποφάσεων Εκχώρησης σε ΕΦΔ...91 ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΗ ΠΕΡΙΟΧΗ VIII ΑΝΑΘΕΩΡΗΣΗ ΣΔΕ...95 Διαδικασία VIII.1 Διαδικασία αναθεώρησης ΣΔΕ...95 ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΗ ΠΕΡΙΟΧΗ IX ΚΑΝΟΝΕΣ ΕΠΙΛΕΞΙΜΟΤΗΤΑΣ...98 ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΗ ΠΕΡΙΟΧΗ X ΚΑΝΟΝΕΣ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΙΣ ΔΗΜΟΣΙΕΣ ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ, ΤΙΣ ΚΡΑΤΙΚΕΣ ΕΝΙΣΧΥΣΕΙΣ, ΤΙΣ ΙΣΕΣ ΕΥΚΑΙΡΙΕΣ ΚΑΙ ΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ 98 ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΗ ΠΕΡΙΟΧΗ XI ΔΙΑΔΡΟΜΗ ΕΛΕΓΧΟΥ...98 3

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΟΡΙΣΜΟΙ-ΣΥΝΤΜΗΣΕΙΣ 1. Εθνικό Στρατηγικό Πλαίσιο Αναφοράς (ΕΣΠΑ): το έγγραφο που καταρτίζεται από το Υπουργείο Οικονομίας και Οικονομικών σε διάλογο µε την Επιτροπή των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων (εφεξής Επιτροπή) και το οποίο αποτελεί μέσο αναφοράς για την εκπόνηση του προγραμματισμού του Ευρωπαϊκού Ταμείου Περιφερειακής Ανάπτυξης (ΕΤΠΑ), του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου (ΕΚΤ) και του Ταμείου Συνοχής. 2. Επιχειρησιακό Πρόγραμμα (ΕΠ): έγγραφο το οποίο υποβάλλεται από το Υπουργείο Οικονομίας και Οικονομικών και εγκρίνεται από την Επιτροπή και το οποίο καθορίζει µια αναπτυξιακή στρατηγική µε τη χρήση ενός συνεκτικού συνόλου προτεραιοτήτων, που θα επιτευχθεί µε τη συνδροµή ενός Ταµείου ή, στην περίπτωση του στόχου «Σύγκλιση» και ειδικότερα για τα Επιχειρησιακά Προγράμματα «Προσπελασιμότητα» και «Περιβάλλον και αειφόρος ανάπτυξη 2007-2013», µε τη συνδροµή του Ταµείου Συνοχής και του ΕΤΠΑ, 3. Άξονας Προτεραιότητας: µια από τις προτεραιότητες της στρατηγικής στο πλαίσιο Επιχειρησιακού Προγράµµατος που έχει συγκεκριµένους µετρήσιµους στόχους και περιλαµβάνει οµάδα πράξεων οι οποίες σχετίζονται µεταξύ τους, 4. Πράξη: έργο ή ομάδα έργων που επιλέγονται από τη διαχειριστική αρχή του οικείου επιχειρησιακού προγράµµατος ή με ευθύνη της, σύμφωνα µε κριτήρια που καθορίζονται από την επιτροπή παρακολούθησης και υλοποιούνται από έναν ή περισσότερους δικαιούχους, προκειμένου να επιτευχθούν οι στόχοι του άξονα προτεραιότητας µε τον οποίο σχετίζονται. 5. Διαχειριστική Αρχή (ΔΑ): εθνική, περιφερειακή ή τοπική δημόσια αρχή ή δημόσιος ή ιδιωτικός φορέας που ορίζεται από το κράτος µέλος για τη διαχείριση του επιχειρησιακού προγράµµατος. 6. Ενδιάμεσος Φορέας Διαχείρισης (ΕΦΔ): κάθε δημόσιος ή ιδιωτικός φορέας ή υπηρεσία η οποία ενεργεί υπό την ευθύνη διαχειριστικής αρχής ή αρχής πιστοποίησης ή η οποία εκτελεί καθήκοντα για λογαριασμό μιας τέτοιας αρχής σε σχέση µε δικαιούχους που υλοποιούν πράξεις. Οι Ενδιάμεσες Διαχειριστικές Αρχές που ορίζονται στο Ν.3614/07 για τις ανάγκες του παρόντος εγχειριδίου νοούνται ως ΕΦΔ. 7. Αρχή Πιστοποίησης (ΑΠ): εθνική, περιφερειακή ή τοπική δημόσια αρχή ή φορέας, που ορίζεται από το κράτος µέλος για την πιστοποίηση καταστάσεων δαπανών και αιτήσεων πληρωμής πριν διαβιβαστούν στην Επιτροπή. 4

8. Αρχή Ελέγχου: εθνική, περιφερειακή ή τοπική δημόσια αρχή ή οντότητα, λειτουργικά ανεξάρτητη από τη διαχειριστική αρχή και την αρχή πιστοποίησης, ο οποίος ορίζεται από το κράτος µέλος για κάθε επιχειρησιακό πρόγραµµα και είναι υπεύθυνος για τον έλεγχο της ουσιαστικής λειτουργίας του συστήματος διαχείρισης και ελέγχου. 9. Δικαιούχος: δημόσιος ή ιδιωτικός οργανισμός, φορέας ή επιχείρηση, αρμόδιος για την έναρξη ή την έναρξη και υλοποίηση πράξεων. Στα πλαίσια των καθεστώτων ενίσχυσης δυνάμει του άρθρου 87 της συνθήκης, οι δικαιούχοι είναι δημόσιες ή ιδιωτικές επιχειρήσεις που εκτελούν μεμονωμένο έργο και λαμβάνουν δημόσια ενίσχυση. 10. Ολοκληρωμένο Πληροφοριακό Σύστημα (ΟΠΣ): το πληροφοριακό σύστημα του Υπουργείου Οικονομίας και Οικονομικών, στο οποίο καταχωρούνται τα δεδομένα που αφορούν Προγράμματα και δράσεις, τις επενδύσεις του επενδυτικού νόμου και το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων. Τα έντυπα που με ευθύνη της ΔΑ ή του ΕΦΔ καταχωρούνται στο ΟΠΣ επισημαίνται στις υποενότητες 5: Σχετικά Έντυπα, με το χαρακτηριστικό (κατ/ση ΟΠΣ). 11. Δημόσια Δαπάνη: κάθε δημόσια συνεισφορά στη χρηματοδότηση πράξεων από τον κρατικό προϋπολογισμό, τον προϋπολογισμό περιφερειακών ή τοπικών αρχών ή τον προϋπολογισμό των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων στα πλαίσια των διαρθρωτικών ταμείων και του Ταμείου Συνοχής καθώς και κάθε παρόμοια δαπάνη. Κάθε συµµετοχή στη χρηματοδότηση από τον προϋπολογισμό πράξεων φορέων ή ενώσεων του δημόσιου τοµέα, µίας ή περισσοτέρων περιφερειακών ή τοπικών αρχών ή φορέων του δημόσιου τοµέα που ενεργούν σύμφωνα µε την οδηγία 2004/18/EΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 31ης Μαρτίου 2004, περί συντονισμού των διαδικασιών σύναψης δημοσίων συμβάσεων έργων, προμηθειών και υπηρεσιών (1), νοείται ως παρεμφερής δαπάνη. 12. Παρατυπία: κάθε παράβαση διάταξης του κοινοτικού δικαίου η οποία προκύπτει από πράξη ή παράλειψη οικονομικού φορέα και η οποία ζημιώνει ή ενδέχεται να ζημιώσει το γενικό προϋπολογισμό της Ευρωπαϊκής Ένωσης, µε τον καταλογισμό στον κοινοτικό προϋπολογισμό αδικαιολόγητης δαπάνης. 13. Δημοσιονομική Διόρθωση: Η ακύρωση του συνόλου ή μέρους της Κοινοτικής και Εθνικής συμμετοχής σε ένα έργο ή πράξη, στο πλαίσιο της συγχρηματοδότησής του από τα επιχειρησιακά προγράμματα της περιόδου 2007-2013 η οποία είναι ανάλογη της παράβασης που διαπιστώνεται. 14. Αχρεωστήτως καταβληθέν ποσό: Κάθε δαπάνη στην οποία δεν αντιστοιχεί ίσης αξίας παραδοθέν προϊόν, έργο ή υπηρεσία σύμφωνα με τους όρους της σχετικής σύμβασης ή απόφασης με την οποία αναλήφθηκε η υποχρέωση της δαπάνης. 5

15. Ανάκτηση: Η επιστροφή των αχρεωστήτως καταβληθέντων ποσών. 16. Διατάκτης: το εξουσιοδοτημένο αρμόδιο όργανο, το οποίο αναλαμβάνει υποχρεώσεις σε βάρος πιστώσεων του προϋπολογισμού του φορέα του και προσδιορίζει τις απαιτήσεις κατά του Δημοσίου. 6

ΜΕΡΟΣ Α.1 - ΕΓΧΕΙΡΊΔΙΟ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΏΝ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΗ ΠΕΡΙΟΧΗ IΕΠΙΛΟΓΗ ΚΑΙ ΕΓΚΡΙΣΗ ΠΡΑΞΕΩΝ Η παρούσα ενότητα πραγματεύεται τις παρακάτω διαδικασίες: Διαδικασία Ι_1 : Έκδοση πρόσκλησης για υποβολή αιτήσεων Διαδικασία Ι_2 : Επιλογή και έγκρισης πράξεων οι οποίες συνθέτουν τη Λειτουργική Περιοχή Ι: Επιλογή και Έγκριση πράξεων. Οι λεπτομερείς κανόνες εφαρμογής των διαδικασιών αυτών αναφέρονται στον Οδηγό επιλογής πράξεων προς χρηματοδότηση (Ο_1), ο οποίος παρατίθεται στο Μέρος Β, ενώ τα χρησιμοποιούμενα έντυπα και οι σχετικές λίστες ελέγχου επισυνάπτονται στα Μέρη Γ και Δ αντίστοιχα. 7

Διαδικασία I.1Έκδοση πρόσκλησης (προκήρυξης) για υποβολή αιτήσεων χρηματοδότησης 1.1. Σκοπός Σκοπός της διαδικασίας είναι η κατά το δυνατό ευρύτερη ενημέρωση των δυνητικών Δικαιούχων σχετικά με τις ευκαιρίες χρηματοδότησης που παρέχει η από κοινού συνεισφορά της Κοινότητας και της χώρας μέσω του επιχειρησιακού προγράμματος (Καν.1828/2006, άρθρο 5, παρ.1). 1.2. Πεδίο Εφαρμογής Η παρούσα διαδικασία εφαρμόζεται για την έκδοση πρόσκλησης για υποβολή αιτήσεων χρηματοδότησης όλων των κατηγοριών πράξεων. Ωστόσο στις περιπτώσεις έργων που αναφέρονται ρητά στο επιχειρησιακό πρόγραμμα και ο δικαιούχος είναι μοναδικός, η έκδοση πρόσκλησης δύναται να αντικαθίσταται από επιστολή προς τον δικαιούχο. 1.3. Θεσμικό Πλαίσιο - Κανονιστικά Κείμενα Κανονισμός (ΕΚ) 1083/2006, άρθρο 60, άρθρο 65(α). Κανονισμός (ΕΚ) 1828/2006, άρθρα 5 και 13. Νόμος 3614/07 «Διαχείριση, έλεγχος και εφαρμογή αναπτυξιακών παρεμβάσεων για την προγραμματική περίοδο 2007-2013», άρθρα 3 & 7. Ο_1: Οδηγός Επιλογής Πράξεων για χρηματοδότηση 1.4. Περιγραφή Διαδικασίας i. Προετοιμασία πρόσκλησης Η ΔΑ ή ο ΕΦΔ, προκειμένου να προχωρήσει στην έκδοση μιας πρόσκλησης για την υποβολή αιτήσεων για τη χρηματοδότηση συγκεκριμένων κατηγοριών πράξεων στο πλαίσιο του επιχειρησιακού προγράμματος, θα πρέπει να έχει ολοκληρώσει μια σειρά ενεργειών για την προετοιμασία της οι οποίες αφορούν στα εξής: Καθορισμό του προϋπολογισμού της πρόσκλησης, λαμβάνοντας υπόψη το συνολικό προϋπολογισμό του άξονα προτεραιότητας, το ποσό που έχει διατεθεί σε προηγούμενες προσκλήσεις (εάν υπάρχουν), τους στόχους του άξονα όπως εκφράζονται μέσω των δεικτών εκροών και αποτελέσματος καθώς και τις προβλεπόμενες κατηγορίες πράξεων στο πλαίσιο του άξονα. 8

Εξειδίκευση των κριτηρίων επιλογής πράξεων, τα οποία έχουν εγκριθεί από την Επιτροπή Παρακολούθησης. Η εξειδίκευση θα πρέπει να λαμβάνει υπόψη τις ειδικότερες απαιτήσεις των προκηρυσσόμενων κατηγοριών πράξεων. Ενδεικτικά, η ΔΑ ή ο ΕΦΔ ανάλογα με τη φύση των προκηρυσσόμενων κατηγοριών πράξεων, θα πρέπει να εξειδικεύει τους ειδικότερους κανόνες που πρέπει να πληρούνται σε σχέση με το περιβάλλον, τις μελέτες που θα πρέπει να έχουν εκπονηθεί, τους ειδικότερους ποσοτικοποιημένους δείκτες που δύνανται να χρησιμοποιηθούν από τους δικαιούχους κλπ. Καθορίζεται επίσης ο αναλυτικός τρόπος βαθμολόγησης των κριτηρίων. Ειδικότερες οδηγίες για την εξειδίκευση των κατηγοριών των κριτηρίων ένταξης πράξεων περιγράφονται στον Οδηγό Επιλογής Πράξεων για Χρηματοδότηση (Ο_1). Ως ομάδες κριτηρίων επιλογής πράξης χρησιμοποιούνται ιδίως οι ακόλουθες κατηγορίες: (i) (ii) (iii) (iv) Σκοπιμότητα της πράξης Συμβατότητα της πράξης με τις εθνικές και κοινοτικές πολιτικές, Πληρότητα και σαφήνεια της πράξης, Ωριμότητα της πράξης, Επιλογή του τύπου της αξιολόγησης (άμεση ή συγκριτική) που θα χρησιμοποιηθεί προκειμένου να ληφθεί απόφαση αναφορικά με την ένταξη ή όχι μίας πράξης. Η επιλογή του τύπου αξιολόγησης γίνεται για κάθε κατηγορία πράξεων που προβλέπεται να αποτελέσει αντικείμενο της ίδιας πρόσκλησης. Κατά κανόνα εφαρμόζεται συγκριτική αξιολόγηση πλην ειδικών περιπτώσεων ονοματισμένων έργων, μοναδικότητας δικαιούχου, επειγουσών περιπτώσεων ή προγραμμάτων τοπικής ανάπτυξης. Η μεθοδολογία αξιολόγησης ανάλογα του εφαρμοζόμενου τύπου αξιολόγησης περιγράφεται στον Οδηγό Επιλογής Πράξεων για Χρηματοδότηση (Ο_1). Έλεγχο προκειμένου να διαπιστωθεί κατά πόσο έχουν εκπληρωθεί οι ελάχιστες προϋποθέσεις που απαιτούνται για την έναρξη της ένταξης πράξης/κατηγορίας πράξεων. Στην περίπτωση που απαιτείται η υλοποίηση πρότερων ενεργειών για την ενεργοποίηση του άξονα προτεραιότητας όπως μελέτες, έρευνες, οριοθετήσεις ζωνών παρέμβασης, έκδοση κανονιστικών αποφάσεων κ.λπ., η ΔΑ ή ο ΕΦΔ μεριμνά άμεσα για την υλοποίηση των ενεργειών αυτών κάνοντας χρήση, όπου είναι δυνατό της τεχνικής υποστήριξης του επιχειρησιακού προγράμματος. 9

ii. Έκδοση πρόσκλησης Η ΔΑ ή ο ΕΦΔ δημοσιεύει πρόσκληση υποβολής αιτήσεων χρηματοδότησης προς τους δικαιούχους για κάθε πράξη ή ομάδα πράξεων, ύστερα από έγκρισή της από τον Γενικό ή Ειδικό Γραμματέα που προΐσταται της ΔΑ ή του ΕΦΔ. Στις περιπτώσεις έργων που αναφέρονται ρητά στο επιχειρησιακό πρόγραμμα και για τα οποία οι Δικαιούχοι είναι καθορισμένοι, η πρόσκληση λαμβάνει χαρακτήρα επιστολής. Το περιεχόμενο της πρόσκλησης που καταρτίζει η ΔΑ περιλαμβάνει όλα τα απαραίτητα στοιχεία ενημέρωσης των δυνητικών δικαιούχων σχετικά με τις δυνατότητες και τους όρους χρηματοδότησης πράξεων στο πλαίσιο της συγκεκριμένης πρόσκλησης, καθώς και τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις των δικαιούχων. Ειδικότερα, στο πλαίσιο της πρόσκλησης η διαχειριστική αρχή παρέχει στους δυνητικούς δικαιούχους σαφείς και λεπτομερείς πληροφορίες τουλάχιστον σχετικά με: (i) (ii) (iii) (iv) (v) (vi) τους όρους επιλεξιμότητας, τους οποίους πρέπει να πληρούν οι πράξεις προκειμένου να ενταχθούν για χρηματοδότηση στο πλαίσιο επιχειρησιακού προγράμματος τις διαδικασίες για την εξέταση των αιτήσεων χρηματοδότησης και των σχετικών χρονικών περιόδων τα κριτήρια για την ένταξη των προς χρηματοδότηση πράξεων τα αρμόδια στελέχη της διαχειριστικής αρχής τα οποία μπορούν να παρέχουν πληροφορίες σχετικά με το επιχειρησιακό πρόγραμμα, τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις των δικαιούχων, την υποχρέωση δημοσιοποίησης, εφόσον η πρόταση επιλεγεί, του τίτλου της πράξης, του δικαιούχου και του ποσού της δημόσιας χρηματοδότησης που χορηγείται, Το περιεχόμενο της πρόσκλησης περιγράφεται αναλυτικά στο σχετικό έντυπο (Ε_1: Υπόδειγμα Πρόσκλησης Υποβολής Αιτήσεων) το πρότυπο του οποίου είναι καταχωρημένο στο ΟΠΣ. Η ΔΑ ή ο ΕΦΔ καταχωρεί την πρόσκληση στο ΟΠΣ. Για την υποβοήθηση του έργου των δυνητικών Δικαιούχων η πρόσκληση μπορεί να συνοδεύεται ή να παραπέμπει σε αναλυτικό Οδηγό με λεπτομερείς οδηγίες για τη συμπλήρωση των αιτήσεων χρηματοδότησης. Στην περίπτωση αυτή, στην πρόσκληση γίνεται υποχρεωτική αναφορά στο συγκεκριμένο οδηγό και στον τρόπο απόκτησης-πρόσβασης των δικαιούχων σ αυτόν. Επιπλέον η πρόσκληση συνοδεύεται από τα απαιτούμενα έντυπα όπως το Υπόδειγμα Αίτησης Χρηματοδότησης (Έντυπο Ε_2) και σχέδιο του Τεχνικό Δελτίο Πράξης (Υποδομών/ ΕΚΤ) (Έντυπο Ε_3) με προσυμπληρωμένα τα αντίστοιχα πεδία. 10

Η προκήρυξη πράξεων παραμένει ανοιχτή για όλη την προγραμματική περίοδο με δυνατότητα επικαιροποίησής της πλην περιπτώσεων ονοματισμένων στο επιχειρησιακό πρόγραμμα έργων ή επειγουσών περιπτώσεων. iii. Δημοσίευση πρόσκλησης Η ΔΑ ή ο ΕΦΔ δημοσιεύει καταλλήλως την πρόσκληση ούτως ώστε να εξασφαλίζεται ότι όλοι οι δυνητικοί δικαιούχοι έλαβαν έγκαιρα γνώση για την ύπαρξη και το περιεχόμενο της πρόσκλησης. Οι υποχρεώσεις της ΔΑ ή της ΕΔΑ ή του ΕΦΔ όσον αφορά στη δημοσιοποίηση της πρόσκλησης παρουσιάζονται στον Οδηγό Επιλογής Πράξεων για Χρηματοδότηση (Ο_1). Οι προκηρύξεις πράξεων δημοσιεύονται στην οικεία ιστοσελίδα. Η ΔΑ ή ο ΕΦΔ που απευθύνει την πρόσκληση είναι υπεύθυνη για την τήρησή της καθώς και των αποδεικτικών στοιχείων της δημοσιοποίησής της σε αρχείο. 1.5. Σχετικά Έντυπα Ε_1: Υπόδειγμα Πρόσκλησης Υποβολής Αιτήσεων (κατ/ση ΟΠΣ) Ε_2: Υπόδειγμα Αίτησης Χρηματοδότησης Ε_3: Τεχνικό Δελτίο Πράξης (Υποδομών/ΕΚΤ) (κατ/ση ΟΠΣ) Ε_4: Υπόδειγμα Χρηματοοικονομικής Ανάλυσης Ε_5: Υπόδειγμα Βεβαίωσης μη παραγωγής εσόδων 11

1.6. Διάγραμμα Ροής Έναρξη Διαδικασίας Προετοιμασία Πρόσκλησης Ε_1 Πρόσκληση Υποβολής Αιτήσεων Έκδοση Πρόσκλησης Ε_2 Υπόδειγμα Αίτησης Χρηματοδότησης ΟΠΣ Ε_3 Τεχνικό Δελτίο Πράξης (Υποδομών/ΕΚΤ) Δημοσίευση Πρόσκλησης Δημοσίευση προκήρυξης πράξης στην ιστοσελίδα της Τέλος Διαδικασίας 12

Διαδικασία I.2Επιλογή και έγκριση πράξης 2.1. Σκοπός Η διασφάλιση της διαφάνειας και της ίσης μεταχείρισης στην επιλογή για χρηματοδότηση των πράξεων, σύμφωνα με τα εγκεκριμένα από την Επιτροπή Παρακολούθησης κριτήρια. 2.2. Πεδίο Εφαρμογής Η παρούσα διαδικασία εφαρμόζεται για την αξιολόγηση και επιλογή των αιτήσεων χρηματοδότησης όλων των κατηγοριών πράξεων 2.3. Θεσμικό Πλαίσιο - Κανονιστικά Κείμενα Κανονισμός (ΕΚ) 1083/2006, άρθρο 56, παρ.3, άρθρο 60 (α) Κανονισμός (ΕΚ) 1828/2006, άρθρο 13 και άρθρο 15(γ) Νόμος 3614/07 «διαχείριση, έλεγχος και εφαρμογή αναπτυξιακών παρεμβάσεων για την προγραμματική περίοδο 2007-2013», άρθρα 3 & 7. Ο_1: Οδηγός Επιλογής Πράξεων για χρηματοδότηση 2.4. Περιγραφή Διαδικασίας i. Παραλαβή και έλεγχος πληρότητας αιτήσεων χρηματοδότησης Με την παραλαβή της Αίτησης Χρηματοδότησης (Ε_2) η ΔΑ ή ο ΕΦΔ ενημερώνει εγγράφως το δυνητικό δικαιούχο για την παραλαβή της (αποδεικτικό παραλαβής αίτησης χρηματοδότησης ή αριθμός πρωτοκόλλου). Όλες οι αιτήσεις χρηματοδότησης με τη συνημμένη τεκμηρίωση, αρχειοθετούνται. Στις υποβαλλόμενες προτάσεις διενεργείται άμεσα έλεγχος πληρότητας, με δυνατότητα υποβολής συμπληρωματικών στοιχείων από τους δικαιούχους μέχρι την έναρξη της διαδικασίας αξιολόγησης. Ειδικότερα η ΔΑ ή ο ΕΦΔ ελέγχει την πληρότητα τους ώστε να διασφαλίζεται ότι: οι αιτήσεις χρηματοδότησης συνοδεύονται από όλα τα στοιχεία και δικαιολογητικά που έχουν προσδιοριστεί στην πρόκληση έχει γίνει χρήση του τυποποιημένου εντύπου (Ε_3): Τεχνικό Δελτίο Πράξης - ΤΔΠ) που καθορίστηκε στην πρόσκληση, για την περιγραφή της προς χρηματοδότηση πράξης, 13

η αίτηση και το ΤΔΠ (Ε_3) καθώς και τα συνοδευτικά δικαιολογητικά είναι κατάλληλα υπογεγραμμένα, ο δυνητικός δικαιούχος έχει την αρμοδιότητα υλοποίησης της πράξης, η προτεινόμενη πράξη εμπίπτει στις κατηγορίες πράξεων για τις οποίες εκδίδεται η πρόσκληση. Ο έλεγχος πληρότητας διενεργείται με βάση τη Λίστα ελέγχου πληρότητας αίτησης χρηματοδότησης (Λ_1). Η ΔΑ ή ο ΕΦΔ δύναται να ζητήσει την υποβολή συμπληρωματικών στοιχείων με την αποστολή σχετικής επιστολής (Ε_6: Επιστολή για συλλογή συμπληρωματικών στοιχείων). Προτάσεις που παρουσιάζουν σημαντικές ελλείψεις απορρίπτονται και ενημερώνεται σχετικά ο Δικαιούχος με κοινοποίηση της Επιστολή έγκρισης ή απόρριψης πρότασης (Ε_7), στην οποία τεκμηριώνονται πλήρως οι λόγοι της απόρριψης. ii. Αξιολόγηση των αιτήσεων χρηματοδότησης Η αξιολόγηση των αιτήσεων χρηματοδότησης γίνεται είτε από επιτροπή αξιολόγησης η οποία συγκροτείται για το σκοπό αυτό, είτε, από μεμονωμένα στελέχη της ΔΑ ή του ΕΦΔ. Σις περιπτώσεις συγκριτικής αξιολόγησης συγκροτείται επιτροπή αξιολόγησης με απόφαση του Γενικού ή Ειδικού Γραμματέα που προΐσταται της ΔΑ ή του ΕΦΔ. Υπάρχει επίσης δυνατότητα αξιοποίησης εξωτερικών εμπειρογνωμόνων, οι οποίοι επιλέγονται από εγκεκριμένο μητρώο αξιολογητών. Στις περιπτώσεις εφαρμογής συγκριτικής αξιολόγησης η ΔΑ ή ο ΕΦΔ προβαίνει σε περιοδική συγκριτική αξιολόγηση των υποβαλλόμενων ομοειδών προτάσεων σύμφωνα με τον διατιθέμενο από την πρόσκληση προϋπολογισμό. Η ΔΑ ή ο ΕΦΔ δημοσιοποιεί τακτικά το συνολικό αριθμό και προϋπολογισμό των αιτήσεων χρηματοδότησης που έχουν κατατεθεί, καθώς και τα αποτελέσματα των αποφάσεων ένταξης, ώστε οι δυνητικοί δικαιούχοι να ενημερώνονται για τις δυνατότητες χρηματοδότησης στο πλαίσιο της αντίστοιχης πρόσκλησης Η αξιολόγηση της αίτησης χρηματοδότησης γίνεται με βάση τα εγκεκριμένα από την επιτροπή παρακολούθησης του επιχειρησιακού προγράμματος κριτήρια ένταξης πράξεων) και ολοκληρώνεται σε δύο διαδοχικά και διακριτά στάδια. Τα αποτελέσματα του κάθε σταδίου της αξιολόγησης και η σχετική τεκμηρίωση της βαθμολόγησης της πρότασης ανά κριτήριο καταγράφονται αναλυτικά στις αντίστοιχες Λίστες: Λίστα ελέγχου πληρότητας αίτησης χρηματοδότησης (Λ 1) και Φύλλο Αξιολόγησης πράξης (Λ_2). Το Φύλλο Αξιολόγησης Πράξης (Λ_2) συμπληρώνεται στο ΟΠΣ, μετά την ολοκλήρωση της αξιολόγησης, από όλα τα φυσικά πρόσωπα που συμμετείχαν στην αξιολόγηση, ελέγχεται ως προς την πληρότητά της και την επάρκεια τεκμηρίωσής της από τον προϊστάμενο της αρμόδιας Μονάδας και από τον προϊστάμενο της ΔΑ ή 14

του ΕΦΔ. Στην περίπτωση συγκριτικής αξιολόγησης εκδίδεται από το ΟΠΣ αναφορά που περιλαμβάνει πίνακα κατάταξης των προτάσεων που αξιολογήθηκαν (Πίνακας κατάταξης αξιολογημένων προτάσεων E_8). iii. Συντονισμός Η ΔΑ ή ο ΕΦΔ, για τις θετικά αξιολογηθείσες αιτήσεις χρηματοδότησης που έχουν προοπτική ένταξης στο Πρόγραμμα βάση του διαθέσιμου προϋπολογισμού της πρόσκλησης και αφορούν σε έργα που προτείνονται για χρηματοδότηση από το ΕΤΠΑ/ΤΣ προϋπολογισμού μεγαλύτερου των πέντε εκατ. ευρώ ( 5.000.000), γνωστοποιεί το αποτέλεσμα της αξιολόγησης μαζί με αντίγραφα των στοιχείων τεκμηρίωσης αυτής στην Εθνική Αρχή Συντονισμού, προκειμένου αυτοί να διατυπώσουν γνώμη εντός 15 ημερών. Οι θετικά αξιολογηθείσες προτάσεις που προτείνεται να συγχρηματοδοτηθούν από το ΕΚΤ και έχουν προϋπολογισμό μεγαλύτερο των δύο εκατ.ευρώ ( 2.000.000) γνωστοποιούνται για διατύπωση γνώμης στην Ειδική Υπηρεσία Συντονισμού και Παρακολούθησης δράσεων ΕΚΤ. Η ΔΑ ή ο ΕΦΔ εξετάζει τις γνωμοδοτήσεις των φορέων που ανταποκρίθηκαν εντός του προβλεπόμενου χρονικού διαστήματος των 15 ημερών όπως αυτές αποτυπώνονται στο έντυπο Ε_9: Έντυπο γνώμης συντονισμού. Ειδικά για την έκδοση απόφασης ένταξης για περίπτωσης δημοσίων έργων προϋπολογισμού άνω των 25 εκατ. ευρώ στον τομέα του περιβάλλοντος και άνω των 50 εκατ. ευρώ στους άλλους τομείς, απαιτείται η σύμφωνη γνώμη του Υπουργού Οικονομίας και Οικονομικών. iv. Επιλογή πράξεων για χρηματοδότηση Η ΔΑ ή ο ΕΦΔ, με βάση το οριστικοποιημένο αποτέλεσμα της αξιολόγησης, προετοιμάζει εισήγηση για την ένταξη/ απόρριψη κάθε πρότασης που υποβλήθηκε στο πλαίσιο της πρόσκλησης και αξιολογήθηκε. Η εισήγηση συνίσταται σε αιτιολογημένη πρόταση ένταξης ή απόρριψης η οποία τεκμηριώνεται από το αποτέλεσμα της αξιολόγησης, όπως αυτό αποτυπώνεται στο Φύλλο Αξιολόγησης Πράξης (Λ_2) και στον Πίνακα κατάταξης αξιολογημένων προτάσεων (E_8) στην περίπτωση συγκριτικής αξιολόγησης και πιθανώς στις γνωμοδοτήσεις που υπεβλήθησαν, τα οποία επισυνάπτονται στην εισήγηση. Η επιλογή των πράξεων για χρηματοδότηση γίνεται από το Γενικό ή Ειδικό Γραμματέα που προΐσταται της ΔΑ ή του ΕΦΔ. Για κάθε πράξη που επιλέχθηκε για χρηματοδότηση και πριν την υπογραφή της Απόφασης Ένταξης (Ε_10), η ΔΑ ή ο ΕΦΔ ενημερώνει εγγράφως το δικαιούχο για την επιλογή της. Συνημμένα του αποστέλλεται Σχέδιο της Απόφασης Ένταξης 15

καθώς και το Σύμφωνο Αποδοχής Όρων Απόφασης Ένταξης Πράξης και Υποχρεώσεων Δικαιούχου (Ε_11) το οποίο ο δικαιούχος οφείλει να επιστρέψει στη ΔΑ υπογεγραμμένο από το νόμιμο εκπρόσωπό του εντός 10 ημερών. Με την παραλαβή του υπογεγραμμένου Συμφώνου εκδίδεται η απόφαση ένταξης η οποία αποστέλλεται στο Δικαιούχο. Αναπόσπαστο μέρος της απόφασης ένταξης αποτελεί το Σύμφωνο Αποδοχής Όρων Απόφασης Ένταξης Πράξης και Υποχρεώσεων Δικαιούχου (Ε_11). Η Απόφαση Ένταξης δημοσιεύεται στην οικεία ιστοσελίδα της ΔΑ ή ΕΦΔ και κοινοποιείται υποχρεωτικά στο Φορέα Χρηματοδότησης του Έργου και στην αρμόδια για το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων Διεύθυνση του ΥΠΟΙΟ προκειμένου για την εγγραφή της πράξης σε Συλλογική Απόφαση. Στην περίπτωση μεγάλων έργων κατά τα οριζόμενα στο άρθρο 39 του Καν.1083/2006 η Διαχειριστική Αρχή κοινοποιεί στην Επιτροπή τις απαιτούμενες με βάση το άρθρο 40 του ίδιου κανονισμού πληροφορίες, προκειμένου η Επιτροπή να εκδόσει απόφαση για τη συγχρηματοδότηση ή μη του μεγάλου έργου. Στην περίπτωση αιτήσεων χρηματοδότησης που απορρίπτονται, η ΔΑ ή ο ΕΦΔ ενημερώνει τους δικαιούχους εγγράφως μέσω της Επιστολή έγκρισης ή απόρριψης πρότασης (Ε_7), τεκμηριώνοντας αναλυτικά τους λόγους που οδήγησαν στην απόρριψη της αίτησης. Η Απόφαση Ένταξης (Ε_10) και το Σύμφωνο Αποδοχής Όρων Απόφασης Ένταξης Πράξης και Υποχρεώσεων Δικαιούχου (Ε_11) καταχωρούνται στο ΟΠΣ. 2.5. Σχετικά Έντυπα Ε_2: Υπόδειγμα Αίτησης Χρηματοδότησης Ε_3: Τεχνικό Δελτίο Πράξης (Υποδομών/ΕΚΤ) (κατ/ση ΟΠΣ) Ε_6: Επιστολή για συλλογή συμπληρωματικών στοιχείων Ε_7: Επιστολή έγκρισης ή απόρριψης πρότασης (κατ/ση ΟΠΣ) Ε_8: Πίνακας κατάταξης αξιολογημένων προτάσεων (κατ/ση ΟΠΣ) Ε_9: Έντυπο γνώμης συντονισμού (κατ/ση ΟΠΣ) Ε_10: Απόφαση Ένταξης (κατ/ση ΟΠΣ) Ε_11: Σύμφωνο Αποδοχής Όρων Απόφασης Ένταξης Πράξης και Υποχρεώσεων Δικαιούχου (κατ/ση ΟΠΣ) Λ_1: Λίστα Ελέγχου πληρότητας αιτήσεων χρηματοδότησης (κατ/ση ΟΠΣ) Λ_2: Φύλλο Αξιολόγησης Πράξης (κατ/ση ΟΠΣ) 16

17

2.6. Διάγραμμα Ροής Έναρξη Διαδικασίας Ε_2 Αίτηση Χρηματοδότησης Ε_3 Τεχνικό Δελτίο Πράξης (Υποδομών/ ΕΚΤ) Παραλαβή και έλεγχος πληρότητας αιτήσεων χρηματοδότησης Λ_1 Λίστα ελέγχου πληρότητας αίτησης χρηματοδότησης Συνημμένα τυποποιημένα έντυπα στην αίτηση χρηματοδότησης Είναι πλήρης η αίτηση χρηματοδότησης ΟΧΙ Ενημέρωση υποψήφιου δικαιούχου για αποστολή συμπληρωματικών στοιχείων ΝΑΙ Ε_6 Επιστολή για συλλογή συμπληρωματικών στοιχείων Αξιολόγηση των αιτήσεων χρηματοδότησης Ε_8 Πίνακας κατάταξης αξιολογημένων προτάσεων Συντονισμός Λ_2 Φύλλο Αξιολόγησης Ε_9 Έντυπο γνώμης συντονισμού ΓΓ/ΕΓ Επιλογή πράξεων για χρηματοδότηση Για πράξεις που έχουν εγκριθεί για χρηματοδότηση ΝΑΙ Ένταξη ή Απόρριψη Πράξης από Γ.Γ. Ή Ε.Γ. Για πράξεις που έχουν απορριφθεί για χρηματοδότηση ΟΧΙ Αποστολή Ε_7 και αποδεικτικού παραλαβής στους υποψ. δικαιούχους Ε_7 Επιστολή έγκρισης ή απόρριψης πρότασης Αποστολή Ε_7 στους υποψ. δικαιούχους Ε_7 Επιστολή έγκρισης ή απόρριψης πρότασης Αποστολή Ε_11 και αποδεικτικού παραλαβής στους υποψ. δικαιούχους Ε_11: Σύμφωνο Αποδοχής Όρων Απόφασης Ένταξης Πράξης και Υποχρεώσεων Δικαιούχου Αποδοχή όρων του Ε_11 από το δικαιούχο; ΟΧΙ ΟΠΣ ΝΑΙ Αποστολή Ε_10 στο δικαιούχο και κοινοποίηση στους αρμόδιους φορείς Ε_10 Απόφαση Ένταξης Αποστολή Ε_7 στο δικαιούχο Αρχείο Ένταξη Πράξεων στο Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Τέλος Διαδικασίας 18

ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΗ ΠΕΡΙΟΧΗ IIΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ ΤΗΣ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ Την παρακολούθηση της υλοποίησης των πράξεων συνθέτουν η συμμόρφωση με τους κοινοτικούς και εθνικούς κανόνες και η πορεία υλοποίησης. Η παρούσα λειτουργική περιοχή απαρτίζεται από τις ακόλουθες διαδικασίες: Διαδικασία ΙΙ_1: Προέγκριση δημοπράτησης, Διαδικασία ΙΙ_2:Προέγκριση σύμβασης Διαδικασία ΙΙ_3; Προέγκριση τροποποίησης σύμβασης Διαδικασία ΙΙ_4; Παρακολούθηση προόδου υλοποίησης Διαδικασία ΙΙ_5: Ανάκληση της απόφασης ένταξης Διαδικασία ΙΙ_6: Τροποποίηση της απόφασης ένταξης. Διαδικασία ΙΙ_7: Ολοκλήρωση πράξης. Περαιτέρω εξειδίκευση των παραπάνω διαδικασιών γίνεται στον Οδηγό παρακολούθησης πράξεων (Ο_2), ο οποίος επισυνάπτεται στο μέρος Β του εγχειριδίου. Τα χρησιμοποιούμενα έντυπα και οι σχετικές λίστες ελέγχου, επισυνάπτονται στα Μέρη Γ και Δ αντίστοιχα. 19

Διαδικασία II.1Προέγκριση δημοπράτησης 1.1. Σκοπός Σκοπός της διαδικασίας είναι η διασφάλιση της έγκαιρης ανίχνευσης αστοχιών ως προς την τήρηση των κοινοτικών και εθνικών κανόνων, κατά τη διαδικασία δημοπράτησης κάθε συγχρηματοδοτούμενου έργου, ώστε να εξασφαλίζεται η τήρηση των αρχών της ίσης μεταχείρισης, της μη διάκρισης, της διαφάνειας και του ανταγωνισμού καθ όλη τη διάρκεια υλοποίησης του έργου. 1.2. Πεδίο Εφαρμογής Η διαδικασία εφαρμόζεται πριν τη διενέργεια της διαδικασίας δημοπράτησης του έργου σε όλες τις κατηγορίες έργων που υλοποιούνται με τη σύναψη δημοσίων συμβάσεων (υποδομών, προμηθειών και υπηρεσιών). 1.3. Θεσμικό Πλαίσιο - Κανονιστικά Κείμενα Κανονισμός (ΕΚ) 1083/2006, άρθρο 60, σημείο (β) Κανονισμός (ΕΚ) 1828/2006, άρθρο 15, σημείο (δ) Νόμος 3614/07: «Διαχείριση, έλεγχος και εφαρμογή αναπτυξιακών παρεμβάσεων για την προγραμματική περίοδο 2007-2013», άρθρα 3 σημείο (ιδ), άρθρο 5 περ.2 σημείο (xνι), άρθρο 6 παρ.1 σημείο (ιστ) και άρθρο 21 παρ.2 & 5. 1.4. Περιγραφή Διαδικασίας i. Υποβολή φακέλου από Δικαιούχο Ο δικαιούχος, πριν τη διενέργεια της δημοπράτησης, υποβάλλει στη Διαχειριστική Αρχή ή τον Ενδιάμεσο Φορέα Διαχείρισης φάκελο με τα απαραίτητα για την εξέταση της νομιμότητας της διαδικασίας δημοπράτησης έγγραφα. Το αναλυτικό περιεχόμενο του φακέλου αποτυπώνεται στον Οδηγό παρακολούθησης πράξεων (Ο_2). ii. Εξέταση φακέλου Η ΔΑ ή ο ΕΦΔ προβαίνει σε εξέταση των τευχών δημοπράτησης του έργου με βάση το ισχύον θεσμικό και κανονιστικό πλαίσιο παραγωγής του έργου και τους εθνικούς κανόνες επιλεξιμότητας. 20

Τα κύρια σημεία εξέτασης, το αποτέλεσμά της και η τεκμηρίωση τυχόν αποκλίσεων αποτυπώνονται στη Λίστα Εξέτασης Σταδίου Δημοπράτησης (Λ_3). Η Λίστα Εξέτασης Σταδίου Δημοπράτησης (Λ_3) υπογράφεται από το στέλεχος που διενήργησε την εξέταση και ελέγχεται από τον προϊστάμενο της αντίστοιχης Μονάδας και τον προϊστάμενο της ΔΑ ή του ΕΦΔ. iii. Προέγκριση / μη έγκριση Με βάση τη συμπληρωμένη Λίστα Εξέτασης Σταδίου Δημοπράτησης (Λ_3), ο Γενικός ή Ειδικός Γραμματέας που προΐσταται της ΔΑ ή του ΕΦΔ ή ο εξουσιοδοτημένος Προϊστάμενος της ΔΑ ή του ΕΦΔ διατυπώνει σύμφωνη γνώμη ή όχι σχετικά με τη διαδικασία δημοπράτησης με επαρκή τεκμηρίωση η οποία γνωστοποιείται στο Δικαιούχο. Η ΔΑ ή ο ΕΦΔ εκφράζει γνώμη εντός δέκα πέντε (15) ημερών από τη λήψη των σχετικών στοιχείων ή εντός είκοσι (20) ημερών στην περίπτωση συμβάσεων προϋπολογισμού άνω των είκοσι πέντε εκατ. Ευρώ ( 25.000.000). Η σύμφωνη γνώμη της ΔΑ ή του ΕΦΔ αποτελεί όρο για τη χρηματοδότηση της πράξης. Η σύμφωνη γνώμη μπορεί να δίδεται και υπό προϋποθέσεις τις οποίες οφείλει να εφαρμόσει ο Δικαιούχος. Στην περίπτωση μη προέγκρισής της διαδικασίας δημοπράτησης ο Δικαιούχος ενημερώνεται για τις ενέργειες στις οποίες πρέπει να προβεί προκειμένου να είναι δυνατή η προέγκριση της διαδικασίας. Η Προέγκριση Απόρριψη Δημοπράτησης /Συμβασιοποίησης /Τροποποίησης Σύμβασης (Ε_12) της διαδικασίας δημοπράτησης και η συμπληρωμένη Λίστα Εξέτασης Σταδίου Δημοπράτησης (Λ_3),) καταχωρούνται στο ΟΠΣ και τα ειδικότερα έγγραφα τεκμηρίωσης αρχειοθετούνται στο Φάκελο του Έργου που τηρεί η ΔΑ ή ο ΕΦΔ. 1.5. Σχετικά Έντυπα Ε_12: Προέγκριση Απόρριψη Δημοπράτησης /Συμβασιοποίησης /Τροποποίησης Σύμβασης (κατ/ση ΟΠΣ) Λ_3: Λίστα Εξέτασης Σταδίου Δημοπράτησης (κατ/ση ΟΠΣ) 21

1.6. Διάγραμμα Ροής Έναρξη Διαδικασίας Δικαιούχος Υποβολή φακέλου δημοπράτησης της πράξης Εξέταση φακέλου Λ_3 Λίστα Ελέγχου Δημοπράτησης ΓΓ/ΕΓ Απόφαση προέγκρισης / μη έγκρισης Ε_12 Προέγκριση Απόρριψη Δημοπράτησης / Συμβασιοποίησης /Τροποποίησης Σύμβασης Ενημέρωση δικαιούχου για προέγκριση ή μή έγκρισης δημοπράτισης και αποστολή απόφασης Προέγκριση Φάκελος Έργου Τέλος Διαδικασίας ΟΠΣ 22

Διαδικασία II.2Προέγκριση σύμβασης 2.1. Σκοπός Σκοπός της διαδικασίας είναι η διασφάλιση της έγκαιρης ανίχνευσης αστοχιών ως προς την τήρηση των κοινοτικών και εθνικών κανόνων κατά το στάδιο σύναψης δημόσιας σύμβασης κάθε συγχρηματοδοτούμενου έργου, ώστε να εξασφαλίζεται η τήρηση των αρχών της ίσης μεταχείρισης, της μη διάκρισης, της διαφάνειας και του ανταγωνισμού καθ όλη τη διάρκεια υλοποίησης του έργου. 2.2. Πεδίο Εφαρμογής Η διαδικασία εφαρμόζεται κατά το στάδιο πριν τη σύναψη σύμβασης, σε όλες τις κατηγορίες έργων που υλοποιούνται με τη σύναψη δημοσίων συμβάσεων (υποδομών, προμηθειών και υπηρεσιών). 2.3. Θεσμικό Πλαίσιο - Κανονιστικά Κείμενα Κανονισμός (ΕΚ) 1083/2006, άρθρο 60, σημείο (β) Κανονισμός (ΕΚ) 1828/2006, άρθρο 15, σημείο (δ) Νόμος 3614/07: «Διαχείριση, έλεγχος και εφαρμογή αναπτυξιακών παρεμβάσεων για την προγραμματική περίοδο 2007-2013», άρθρα 3 σημείο (ιδ), άρθρο 5 περ.2 σημείο (xνι), άρθρο 6 παρ.1 σημείο (ιστ) και άρθρο 21 παρ.2 & 5. 2.4. Περιγραφή Διαδικασίας i. Υποβολή φακέλου προσυμβατικού ελέγχου από το Δικαιούχο Ο δικαιούχος, πριν την υπογραφή της σύμβασης ανάθεσης του έργου, υποβάλλει στη Διαχειριστική Αρχή ή τον Ενδιάμεσο Φορέα Διαχείρισης φάκελο με τα απαραίτητα για την εξέταση της νομιμότητας της διαδικασίας ανάθεσης έγγραφα. Το αναλυτικό περιεχόμενο του φακέλου αποτυπώνεται στον Οδηγό παρακολούθησης πράξεων (Ο_2). ii. Εξέταση φακέλου Η ΔΑ ή ο ΕΦΔ, προκειμένου να προεγκρίνει το Σχέδιο Σύμβασης, προβαίνει σε εξέταση του φακέλου δημοπράτησης της πράξης. 23

Η εξέταση της διαδικασίας ανάθεσης του έργου γίνεται με βάση τα στοιχεία του φακέλου δημοπράτησης, το ισχύον θεσμικό και κανονιστικό πλαίσιο παραγωγής του έργου και τους εθνικούς κανόνες επιλεξιμότητας. Τα σημεία εξέτασης, το αποτέλεσμα της εξέτασης και η τεκμηρίωση τυχόν αποκλίσεων αποτυπώνονται ανάλογα με το είδος του εξεταζόμενου έργου στη Λίστα Εξέτασης Σχεδίου Σύμβασης (Λ_4). Η Λίστα Εξέτασης Σχεδίου Σύμβασης (Λ_4) υπογράφεται από το/τα στέλεχος/η που διενήργησε την εξέταση του φακέλου, τον προϊστάμενο της αντίστοιχης Μονάδας και τον προϊστάμενο της ΔΑ ή του ΕΦΔ αντίστοιχα. iii. Προέγκριση/ μη έγκρισης σχεδίου σύμβασης Με βάση τη συμπληρωμένη Λίστα Εξέτασης Σχεδίου Σύμβασης (Λ_4), ο Γενικός ή Ειδικός Γραμματέας που προΐσταται της ΔΑ ή του ΕΦΔ ή ο εξουσιοδοτημένος Προϊστάμενος της ΔΑ ή του ΕΦΔ διατυπώνει σύμφωνη γνώμη ή όχι σχετικά με τη διαδικασίας ανάθεσης με επαρκή τεκμηρίωση, η οποία γνωστοποιείται στο Δικαιούχο. Η ΔΑ ή ο ΕΦΔ εκφράζει γνώμη εντός δέκα πέντε (15) ημερών από τη λήψη των σχετικών στοιχείων ή εντός είκοσι (20) ημερών στην περίπτωση συμβάσεων προϋπολογισμού άνω των είκοσι πέντε εκατ. Ευρώ ( 25.000.000). Η σύμφωνη γνώμη της ΔΑ ή του ΕΦΔ αποτελεί όρο για τη χρηματοδότηση της πράξης. Η σύμφωνη γνώμη μπορεί να δίδεται και υπό προϋποθέσεις τις οποίες οφείλει να εφαρμόσει ο δικαιούχος. Στην περίπτωση μη προέγκρισης του σχεδίου της σύμβασης ανάθεσης ο δικαιούχος ενημερώνεται για τις ενέργειες στις οποίες πρέπει να προβεί προκειμένου να είναι δυνατή η προέγκριση του σχεδίου Σύμβασης. Η Προέγκριση Απόρριψη Δημοπράτησης /Συμβασιοποίησης /Τροποποίησης Σύμβασης (Ε_12) της διαδικασίας ανάθεσης έργου και η συμπληρωμένη Λίστα Εξέτασης Σχεδίου Σύμβασης (Λ_4) καταχωρούνται στο ΟΠΣ και τα σχετικά έγγραφα τεκμηρίωσης αρχειοθετούνται στο Φάκελο του Έργου που τηρεί η ΔΑ ή ο ΕΦΔ. iv. Παραλαβή σύμβασης/ Καταχώρηση στοιχείων στο Ο.Π.Σ. Ο δικαιούχος προβαίνει στην υπογραφή του εγκεκριμένου από τη ΔΑ σχεδίου σύμβασης και παράλληλα συντάσσει το Τεχνικό Δελτίου Υποέργου (Ε_13: ΤΔΥ). Αντίγραφο της υπογραφείσας σύμβασης καθώς και το σχετικό ΤΔΥ αποστέλλεται από το Δικαιούχο στη Διαχειριστική Αρχή, η οποία είναι υπεύθυνη για την καταχώρησή του στο ΟΠΣ. 24

2.5. Σχετικά Έντυπα Ε_12: Ε_13: Λ_4: Προέγκριση Απόρριψη Δημοπράτησης /Συμβασιοποίησης /Τροποποίησης Σύμβασης (κατ/ση ΟΠΣ) Τεχνικό Δελτίο Υποέργου (ΤΔΥ) (κατ/ση ΟΠΣ) Λίστα Εξέτασης σχεδίου σύμβασης (κατ/ση ΟΠΣ) 25

2.6. Διάγραμμα Ροής Υποβολή σχεδίου σύμβασης Δικαιούχος Υποβολή φακέλου προσυμβατικού ελέγχου από το Δικαιούχο Εξέταση Φακέλου Λ_4 Λίστα Ελέγχου Σχεδίου Σύμβασης Έκδοση προέγκρισης / μη έγκρισης σχεδίου σύμβασης Προέγκριση Προέγκριση; Μη Προέγκριση Ενημέρωση Δικαιούχου Ενημέρωση Δικαιούχου Ε_12 Απόφαση Προέγκρισης Συμβασιοποίησης /Τροποποίησης Σύμβασης Ε_12 Απόφαση Προέγκρισης Συμβασιοποίησης / Τροποποίησης Σύμβασης Προέγκριση ΟΠΣ Παραλαβή σύμβασης και ΤΔΥ από Δικαιούχο / Καταχώρηση στοιχείων στο ΟΠΣ Αντίγραφο Σύμβασης Ανάθεσης του Έργου Ε_13 ΤΔΥ Φάκελος Έργου Τέλος Διαδικασίας 26

Διαδικασία II.3Προέγκριση τροποποίησης σύμβασης 3.1. Σκοπός Σκοπός της διαδικασίας είναι η διασφάλιση της έγκαιρης ανίχνευσης αστοχιών ως προς την τήρηση των κοινοτικών και εθνικών κανόνων κατά το στάδιο τροποποίησης δημοσίων συμβάσεων, ώστε να εξασφαλίζεται η τήρηση των αρχών της ίσης μεταχείρισης, της μη διάκρισης, της διαφάνειας και του ανταγωνισμού καθ όλη τη διάρκεια υλοποίησης του έργου. 3.2. Πεδίο Εφαρμογής Η διαδικασία εφαρμόζεται στο στάδιο πριν την τροποποίηση σύμβασης σε όλες τις κατηγορίες έργων που υλοποιούνται με τη σύναψη δημοσίων συμβάσεων (υποδομών, προμηθειών και υπηρεσιών). 3.3. Θεσμικό Πλαίσιο - Κανονιστικά Κείμενα Κανονισμός (ΕΚ) 1083/2006, άρθρο 60, σημείο (β) Κανονισμός (ΕΚ) 1828/2006, άρθρο 15, σημείο (δ) Νόμος 3614/07: «Διαχείριση, έλεγχος και εφαρμογή αναπτυξιακών παρεμβάσεων για την προγραμματική περίοδο 2007-2013», άρθρα 3 σημείο (ιδ), άρθρο 5 περ.2 σημείο (xνι), άρθρο 6 παρ.1 σημείο (ιστ) και άρθρο 21 παρ.2 & 5. 3.4. Περιγραφή Διαδικασίας i. Υποβολή φακέλου Σε κάθε περίπτωση τροποποίησης σύμβασης ο δικαιούχος πριν την τροποποίηση ενημερώνει την ΔΑ ή τον ΕΦΔ με την υποβολή των απαιτούμενων στοιχείων προκειμένου η ΔΑ ή ο ΕΦΔ να εξετάσει την τροποποίηση και να διατυπώσει σύμφωνη γνώμη. Το αναλυτικό περιεχόμενο του φακέλου αποτυπώνεται στον Οδηγό παρακολούθησης πράξεων (Ο_2). ii. Έλεγχος φακέλου Η ΔΑ ή ο ΕΦΔ προκειμένου να προεγκρίνει την τροποποίηση σύμβασης προβαίνει σε εξέταση του σχετικού φακέλου με βάση τα υποβαλλόμενα στοιχεία, το ισχύον 27

θεσμικό και κανονιστικό πλαίσιο παραγωγής του έργου και τους εθνικούς κανόνες επιλεξιμότητας. Τα σημεία εξέτασης, το αποτέλεσμά της και η τεκμηρίωση τυχόν αποκλίσεων αποτυπώνονται στη Λίστα Εξέτασης Τροποποίησης Σύμβασης (Λ_5). Η Λίστα Εξέτασης Τροποποίησης Σύμβασης (Λ_5) υπογράφεται από το/τα στέλεχος/η που διενήργησε την εξέταση, τον προϊστάμενο της αντίστοιχης Μονάδας και τον προϊστάμενο της ΔΑ ή του ΕΦΔ. iii. Προέγκριση /μη έγκρισης τροποποίησης σύμβασης Με βάση τη συμπληρωμένη Λίστα Εξέτασης Τροποποίησης Σύμβασης (Λ_5) ο Γενικός ή Ειδικός Γραμματέας που προΐσταται της ΔΑ ή του ΕΦδ διατυπώνει σύμφωνη γνώμη ή όχι σχετικά με την Τροποποίηση Σύμβασης του έργου με επαρκή τεκμηρίωση. Η Προέγκριση Απόρριψη Δημοπράτησης /Συμβασιοποίησης /Τροποποίησης Σύμβασης (Ε_12) ή μη της προτεινόμενης τροποποίησης γνωστοποιείται στο Δικαιούχο με ευθύνη της ΔΑ ή του ΕΦΔ. Στην περίπτωση προέγκρισης τροποποίησης σύμβασης και εφόσον τροποποιούνται στοιχεία της απόφασης ένταξης τροποποιείται η Απόφαση Ένταξης (Ε_10) της πράξης σύμφωνα με τις εφαρμοζόμενες διαδικασίες. Αναλόγως τροποποιείται το Τεχνικό Δελτίο Υποέργου (Ε_13). Η Λίστα Εξέτασης Τροποποίησης Σύμβασης (Λ_5) και η Προέγκριση Απόρριψη Δημοπράτησης /Συμβασιοποίησης /Τροποποίησης Σύμβασης (Ε_12) της προτεινόμενης τροποποίησης καταχωρούνται στο ΟΠΣ και τα σχετικά έγγραφα τεκμηρίωσης αρχειοθετείται στο φάκελο του έργου που τηρεί η ΔΑ ή ο ΕΦΔ. 3.5. Σχετικά Έντυπα Λ_5: Λίστα Εξέτασης Τροποποίησης Σύμβασης (κατ/ση ΟΠΣ) Ε_10: Απόφαση Ένταξης (κατ/ση ΟΠΣ) Ε_12: Προέγκριση Απόρριψη Δημοπράτησης /Συμβασιοποίησης /Τροποποίησης Σύμβασης (κατ/ση ΟΠΣ) Ε_13: Τεχνικό Δελτίο Υποέργου (κατ/ση ΟΠΣ) 28

3.6. Διάγραμμα Ροής Έναρξη Διαδικασίας Δικαιούχος Υποβολή φακέλου Έλεγχος φακέλου Λ_5 Λίστα Ελέγχου Διαδικασίας Τροποποίησης Σύμβασης Έργου ΓΓ/ΕΓ Έκδοση απόφασης προέγκρισης / μη έγκρισης σχεδίου σύμβασης Ε_12 Προέγκριση Απόρριψη Δημοπράτησης /Συμβασιοποίησης / Τροποποίησης Σύμβασης Ενημέρωση Δικαιούχου Προέγκριση Προέγκριση; Μη Προέγκριση Αποστολή προέγκρισης στον δικαιοούχο Ε_12 Προέγκριση Τροποποίησης Σύμβασης Ε_12 Απόρριψη Τροποποίησης Σύμβασης Αποστολή απόρριψης στον δικαιοούχο Τροποποιημένο Ε_10 Απόφαση Ένταξης ΟΠΣ Τροποποιημένο Ε_13 ΤΔΥ Φάκελος Έργου Τέλος Διαδικασίας 29

Διαδικασία II.4Παρακολούθηση προόδου υλοποίησης πράξεων 4.1. Σκοπός Σκοπός της διαδικασίας είναι η παρακολούθηση της πορείας υλοποίησης των συγχρηματοδοτούμενων πράξεων και η λήψη των απαιτούμενων μέτρων και ενεργειών για την υλοποίησή τους, με βάση την απόφαση ένταξης και τις αναληφθείσες νομικές δεσμεύσεις. 4.2. Πεδίο Εφαρμογής Η διαδικασία εφαρμόζεται για κάθε πράξη που είναι ενταγμένη στο επιχειρησιακό πρόγραμμα και καθ όλη τη διάρκεια υλοποίησης της, από την ένταξή της μέχρι την ολοκλήρωσή της. 4.3. Θεσμικό Πλαίσιο - Κανονιστικά Κείμενα Κανονισμός (ΕΚ) 1083/2006, άρθρο 60 Κανονισμός (ΕΚ) 1828/2006, άρθρο 13 Νόμος 3614/07: «Διαχείριση, έλεγχος και εφαρμογή αναπτυξιακών παρεμβάσεων για την προγραμματική περίοδο 2007-2013», άρθρο 3 παρ.2, άρθρο 6, άρθρο 21 παρ.6 4.4. Περιγραφή Διαδικασίας i. Συστηματική επικοινωνία με Δικαιούχο παρακολούθηση στοιχειών προόδου πράξης Η αρμόδια μονάδα της διαχειριστικής αρχής ή του ενδιάμεσου φορέα διαχείρισης παρακολουθεί συστηματικά την πορεία υλοποίησης των πράξεων ως ακολούθως: (α) Παραλαβή Δελτίου Παρακολούθησης Φυσικού Αντικειμένου Πράξης από το Δικαιούχο Με την ένταξη της πράξης η ΔΑ ή ο ΕΦΔ ενημερώνει το Δικαιούχο μέσω του Συμφώνου Αποδοχής Όρων Απόφασης Ένταξης Πράξης και Υποχρεώσεων Δικαιούχου (Ε_11) για την υποχρέωση παροχής πληροφόρησης σχετικά με την πρόοδο υλοποίησης του έργου, μέσω τακτικών αναφορών. Οι αναφορές αυτές υποβάλλονται σε περιοδική βάση (τριμηνιαία ή εξαμηνιαία) ανάλογα με το είδος και τη διάρκεια της πράξης, με χρήση του τυποποιημένου εντύπου Ε_14: Δελτίου Παρακολούθησης Φυσικού Αντικειμένου (ΕΤΠΑ/ΕΚΤ). Στο Σύμφωνο Αποδοχής Όρων Απόφασης Ένταξης Πράξης και Υποχρεώσεων 30

Δικαιούχου (Ε_11) καθορίζονται η υποχρέωση υποβολής καθώς και ο χρόνος υποβολής του εν λόγω εντύπου. Το Δελτίο Παρακολούθησης Φυσικού Αντικειμένου (ΕΤΠΑ/ΕΚΤ) (Ε_14) έχει θέση υπεύθυνης δήλωσης του υπευθύνου της πράξης, όπως αυτός ορίζεται στο Τεχνικό Δελτίο της πράξης. (Η υποβολή του γίνεται σε έντυπη και ηλεκτρονική μορφή μέσω της σχετικής εφαρμογής του ΟΠΣ). (β) Συστηματική επικοινωνία με δικαιούχο Η αρμόδια μονάδα επικοινωνεί σε τακτική βάση με το δικαιούχο προκειμένου να διαμορφώσει γνώμη για την πρόοδο του έργου. Στο πλαίσιο επικοινωνίας ενημερώνεται σχετικά με: την πρόοδο του φυσικού και οικονομικού αντικειμένου του έργου, τυχόν μεταβολές στο χρονοδιάγραμμα υλοποίησής του, τις ενέργειες του δικαιούχου για την υλοποίησή του έργου, τυχόν προβλήματα που εντοπίζει ο δικαιούχος κατά τη διάρκεια υλοποίησης του έργου (γ) Επιτόπια επίσκεψη στην έδρα του δικαιούχου ή/και στην πράξη Προκειμένου η ΔΑ ή ο ΕΦΔ να μπορεί να διαμορφώσει τεκμηριωμένη άποψη σχετικά με την πρόοδο του έργου και εφόσον κρίνεται σκόπιμο προβαίνει σε επιτόπια επίσκεψη. Στόχος της επιτόπιας επίσκεψης είναι αφενός η καλύτερη ενημέρωση της διαχειριστικής αρχής και αφετέρου η υποστήριξη του δικαιούχου σε θέματα που προκύπτουν κατά την υλοποίηση του έργου. ii. Εξέταση στοιχείων από Η πρόοδος υλοποίησης της πράξης αξιολογείται λαμβάνοντας υπόψη: το περιεχόμενο του Δελτίου Παρακολούθησης Φυσικού Αντικειμένου (ΕΤΠΑ/ΕΚΤ) (Ε_14) τα στοιχεία που προέκυψαν από την επικοινωνία με το δικαιούχο στοιχεία που προέκυψαν από τυχόν επιτόπια επίσκεψη στο έργο σε σχέση με τα προβλεπόμενα στην απόφαση ένταξης, στα συμβατικά τεύχη και λοιπά στοιχεία του φακέλου του έργου. Στον Οδηγό Παρακολούθησης Πράξεων (Ο_2) καθορίζονται ειδικότερες λεπτομέρειες ως προς τα σημεία αξιολόγησης του εντύπου. Στην περίπτωση που από την αξιολόγηση προκύπτει ανάγκη για περαιτέρω πληροφορίες ή διευκρινίσεις σχετικά με την υλοποίηση της πράξης η ΔΑ ή ο ΕΦΔ 31

δύναται να ζητήσει από τον Δικαιούχο συμπληρωματική υποβολή διευκρινιστικών στοιχείων. iii. Σύνταξη Τριμηνιαίου Δελτίου Παρακολούθησης Πράξης Η αρμόδια μονάδα της διαχειριστικής αρχής ή του ενδιάμεσου φορέα διαχείρισης εξετάζει, κάθε τρίμηνο, με βάση όλα τα διαθέσιμα στοιχεία, την πορεία υλοποίησης της πράξης, τυχόν αποκλίσεις σε σχέση με τον προγραμματισμό της, προβλήματα που εντοπίζονται κατά την υλοποίησή της καθώς και τα μέτρα επίλυσής τους. Τα αποτελέσματα της εξέτασης αυτής αποτυπώνονται στο Τριμηνιαίο Δελτίο Παρακολούθησης Πράξης το οποίο συντάσσει η βάσει του τυποποιημένου εντύπου (Ε_15: Τριμηνιαίο Δελτίο Παρακολούθησης Πράξης). Στο τελευταίο ετήσιο Τριμηνιαίο Δελτίο Παρακολούθησης Πράξης, η αποτυπώνει επίσης τα αποτελέσματα της εξέτασης της πράξης ως προς την επίτευξη των ετήσιων ποσοτικών στόχων της σύμφωνα με τις αρχικά ληφθείσες νομικές δεσμεύσεις και το αντίστοιχο ΤΔΥ. iv. Λήψη διορθωτικών ενεργειών Στην περίπτωση που κατά την αξιολόγηση της πράξης διαπιστωθούν προβλήματα υλοποίησης η ΔΑ ή ο ΕΦΔ υποστηρίζει το δικαιούχο αναλαμβάνοντας ενέργειες για την επίλυσή τους. Στην περίπτωση που η πράξη αποκλίνει από τους όρους της απόφασης ένταξης ή παρουσιάζει καθυστέρηση μεγαλύτερη των έξι μηνών σε σχέση με την προγραμματισθείσα πρόοδο, η πράξη επανεξετάζεται από τη ΔΑ ή τον ΕΦΔ. Εφόσον απαιτείται, η ΔΑ ή ο ΕΦΔ προβαίνει σε τροποποίηση της απόφασης ένταξης ή ανάκληση αυτής, κατά τα οριζόμενα στη Διαδικασία ΙΙ_6: Τροποποίηση Απόφασης Ένταξης και Διαδικασία ΙΙ_5: Ανάκληση Απόφασης Ένταξης. v. Καταχώρηση στο Ο.Π.Σ. Η ΔΑ ή ΕΦΔ είναι υπεύθυνη για την ακρίβεια, την ποιότητα και πληρότητα των στοιχείων του Δελτίου που καταχωρεί στο ΟΠΣ. 4.5. Σχετικά Έντυπα Ε_11: Σύμφωνο Αποδοχής Όρων Απόφασης Ένταξης Πράξης και Υποχρεώσεων Δικαιούχου (κατ/ση ΟΠΣ) Ε_14: Δελτίου Παρακολούθησης Φυσικού Αντικειμένου (ΕΤΠΑ/ΕΚΤ) Ε_15: Τριμηνιαίο Δελτίο Παρακολούθησης Πράξης (κατ/ση ΟΠΣ) 32

4.6. Διάγραμμα Ροής Έναρξη Διαδικασίας Συστηματική παρακολούθηση πράξης Επιτόπια επίσκεψη Αξιολόγηση προόδου πράξης Ε_14 Δελτίο Παρακολούθησης Φυσικού Αντικειμένου της Πράξης Εντοπίζονται προβλήματα στην πρόοδο της πράξης; ΝΑΙ Διενέργεια διορθωτικών ενεργειών ΟΧΙ Σύνταξη τριμηνιαίας έκθεσης προόδου φυσικού αντικειμένου της πράξης Ε_15 Τριμηνιαίο Δελτίο Παρακολούθησης Πράξης ΟΧΙ 2ο Εξάμηνο Υποβολής; ΝΑΙ Φάκελος Έργου Εξέταση των ετήσιων ποσοτικών στόχων της πράξης, βάσει αρχικών ΝΟ.ΔΕ. ΟΠΣ Αποκλίνει από τους όρους της απόφασης ένταξης; ΝΑΙ ΟΧΙ Επανεξέταση της πράξης Απαιτείται τροποποίηση απόφασης ένταξης; ΝΑΙ ΔΙΙ_6: Τροποποίηση Απόφασης Ένταξης ΟΧΙ Απαιτείται ανάκληση απόφασης ένταξης; ΝΑΙ ΔΙΙ_5: Ανάκληση Απόφασης Ένταξης ΟΧΙ Τέλος Διαδικασίας 33

Διαδικασία II.5Ανάκληση της Απόφασης Ένταξης 5.1. Σκοπός Η άρση της χρηματοδότησης μιας πράξης από το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα λόγω τεκμηριωμένων αδυναμιών εκτέλεσής της σύμφωνα με τους όρους της απόφασης ένταξης. 5.2. Πεδίο Εφαρμογής Η διαδικασία εφαρμόζεται στις πράξεις εκείνες για τις οποίες δεν έχει αναληφθεί καμία νομική δέσμευση και επιπλέον,: είτε τεκμηριώνονται αδικαιολόγητες αποκλίσεις σε σχέση με την προγραμματισθείσα πρόοδο, είτε τεκμηριώνονται σοβαρές αποκλίσεις από τους όρους της απόφασης ένταξης. 5.3. Θεσμικό Πλαίσιο - Κανονιστικά Κείμενα Κανονισμός (ΕΚ) 1083/2006, άρθρο 61, σημείο (β) Νόμος 3614/07: «Διαχείριση, έλεγχος και εφαρμογή αναπτυξιακών παρεμβάσεων για την προγραμματική περίοδο 2007-2013», άρθρο 21 παρ. 6. Ο_2: Οδηγός Παρακολούθησης Πράξεων 5.4. Περιγραφή Διαδικασίας i. Διαπίστωση αναγκαιότητας ανάκλησης της απόφασης ένταξης της πράξης Η διαπίστωση της ανάγκης ανάκλησης της απόφασης ένταξης πράξης μπορεί να προκύψει πριν την ανάληψη νομικών δεσμεύσεων: 1. Με την υποβολή αιτήματος από το δικαιούχο στο οποίο αναλύονται οι λόγοι αδυναμίας εκτέλεσης της πράξης σύμφωνα με τους όρους της απόφασης ένταξης. 2. Κατά τη διαδικασία παρακολούθησης και περιοδικής αξιολόγησης της πορείας υλοποίησης της πράξης στην περίπτωση που διαπιστώνονται αδικαιολόγητες αποκλίσεις σε σχέση με την προγραμματισθείσα πρόοδο άνω των έξι μηνών ή σοβαρές εμπλοκές στην ανάληψη νομικών δεσμεύσεων και κατά συνέπεια εμπλοκές στην εκτέλεση της πράξης σύμφωνα με τους όρους της απόφασης ένταξης. 34

3. Κατά τη διαδικασία παρακολούθησης της πορείας υλοποίησης της πράξης στις περιπτώσεις που ο Δικαιούχος δεν τηρεί τους όρους της Απόφασης Ένταξης. Οι επιμέρους περιπτώσεις περιγράφονται αναλυτικά στον Οδηγό Παρακολούθησης Πράξεων (Ο_2). ii. Αποστολή προειδοποιητικής επιστολής Εφόσον η αναγκαιότητα ανάκλησης της απόφασης ένταξης διαπιστώνεται από την ίδια τη ΔΑ ή τον ΕΦΔ στο πλαίσιο παρακολούθησης της πράξης, αποστέλλεται προειδοποιητική επιστολή στο δικαιούχο. Στην επιστολή προσδιορίζονται οι αποκλίσεις που έχουν εντοπιστεί σε σχέση με τις υποχρεώσεις του δικαιούχου και προσδιορίζονται διορθωτικές ενέργειες και το χρονικό διάστημα εντός του οποίου πρέπει αυτές να ολοκληρωθούν. iii. Επανεξέταση της αναγκαιότητας ανάκλησης της απόφασης ένταξης Η ΔΑ εξετάζει τα διορθωτικά μέτρα που ελήφθησαν από τον Δικαιούχο, τις ενέργειες που προωθήθηκαν κλπ. Εφόσον μετά την επανεξέταση των ανωτέρω διαπιστώθει μη συμμόρφωση του δικαιούχου με τις υποχρεώσεις του, ή αδυναμία συνέχισης της χρηματοδότησης της πράξης από το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα διότι δημιουργούνται σοβαροί κίνδυνοι ως προς τις δημοσιονομική εξέλιξη του Προγράμματος ή ως προς την επιβάρυνση των εθνικών πόρων κλπ αποφασίζεται η ανάκληση της απόφασης ένταξης της πράξης. iv. Ανάκληση της απόφασης ένταξης της πράξης Με απόφαση του αρμόδιου Γενικού ή Ειδικού Γραμματέα που προΐσταται της ΔΑ ή του ΕΦΔ, ανακαλείται η απόφαση ένταξης. Η ανάκληση κοινοποιείται εγγράφως στο δικαιούχο. Επιπλέον η ανάκληση της απόφασης ένταξης αποστέλλεται από την ΔΑ ή τον ΕΦΔ στους ακόλουθους αποδέκτες: Φορέα που πραγματοποιεί τις πληρωμές της πράξης (δικαιούχο ή φορέας που ασκεί για λογαριασμό του την ταμειακή διαχείριση των κονδυλίων) Φορέα χρηματοδότησης (Υπουργείο ή Περιφέρεια μέσω των αρμοδίων Διευθύνσεων Δημοσίων Επενδύσεων και των Οικονομικών Υπηρεσιών) Διεύθυνση Δημοσίων Επενδύσεων του ΥΠΟΙΟ Αρχή Πιστοποίησης 35

Διαχειριστική Αρχή του Επιχειρησιακού προγράμματος (στην περίπτωση που η ανάκληση ή έγινε από τον ΕΦΔ) Η ανάκληση της απόφασης ένταξης της πράξης αρχειοθετείται στο Φάκελο Έργου που τηρεί η ΔΑ ή ο ΕΦΔ. v. Άρση Χρηματοδότησης της πράξης από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων Με βάση την ανάκληση της απόφασης ένταξης, η Διεύθυνση Δημοσίων Επενδύσεων του ΥΠΟΙΟ εισηγείται την τροποποίηση της Συλλογικής Απόφασης Έργων /Μελετών. 5.5. Σχετικά Έντυπα Ε_16: Ανάκληση απόφασης ένταξης πράξης 36

5.6. Διάγραμμα Ροής Έναρξη Διαδικασίας Διαπίστωση αναγκαιότητας ανάκλησης απόφασης ένταξης της πράξης Προκύπτει ανάγκη ανάκλησης απόφασης ένταξης; ΝΑΙ Ενημέρωση Δικαιούχου ΟΧΙ Επανεξέταση της αναγκαιότηας ανάκλησης της απόφασης ένταξης Ε_15 Προειδοποιητική επιστολή ενημέρωσης Δικαιούχου Απαιτείται η ανάκληση της απόφασης ένταξης; ΟΧΙ Τέλος Διαδικασίας ΝΑΙ ΓΓ/ΕΓ Απόφαση ανάκλησης απόφασης ένταξης πράξης Ε_16 Απόφαση ανάκλησης απόφασης ένταξης Αποστολή Ε_16 στο Δικαιούχο και κοινοποίηση στους εμπλεκόμενους φορείς ΟΠΣ Φάκελος Έργου Τέλος Διαδικασίας 37

Διαδικασία II.6Τροποποίηση Απόφασης Ένταξης 6.1. Σκοπός Σκοπός της διαδικασίας είναι ο χειρισμός των μεταβολών στοιχείων της πράξης που προσδιορίζονται στην Απόφαση Ένταξης, οι οποίες προκύπτουν κατά τη διάρκεια υλοποίησής της, υπό την προϋπόθεση ότι οι μεταβολές αυτές δεν συνιστούν σημαντική τροποποίηση της πράξης, κατά τα οριζόμενα στο άρθρο 57 παρ. 1 του Καν. (ΕΚ) 1083/2006 6.2. Πεδίο Εφαρμογής Η διαδικασία εφαρμόζεται σε κάθε περίπτωση που κατά την υλοποίηση μιας συγχρηματοδοτούμενης πράξης εντοπίζεται από το Δικαιούχο ή τη ΔΑ η αναγκαιότητα τροποποίησης των στοιχείων της πράξης που προσδιορίζονται στην απόφαση ένταξης. 6.3. Θεσμικό Πλαίσιο - Κανονιστικά Κείμενα Κανονισμός (ΕΚ) 1083/2006, άρθρο 57 παρ.1 και άρθρο 56 παρ.2. Νόμος 3614/07: «Διαχείριση, έλεγχος και εφαρμογή αναπτυξιακών παρεμβάσεων για την προγραμματική περίοδο 2007-2013», άρθρο 3 παρ 2 σημείο (ιδ.), άρθρο 5 παρ.2, εδάφιο 2 σημείο (xvi) και άρθρο 6 παρ.1 σημείο (ιστ.) Ο_2: Οδηγός Παρακολούθησης Πράξεων 6.4. Περιγραφή Διαδικασίας i. Διαπίστωση αναγκαιότητας τροποποίησης πράξης Η διαπίστωση της ανάγκης τροποποίησης της πράξης μπορεί να προκύψει: Με την υποβολή αιτήματος τροποποίησης της πράξης από το δικαιούχο. Στο αίτημα θα πρέπει να αναφέρονται τα σημεία τροποποίησης και να τεκμηριώνονται επαρκώς οι λόγοι τροποποίησης στοιχείων της πράξης. Στο αίτημα επισυνάπτονται όλα τα έγγραφα και δικαιολογητικά που τεκμηριώνουν το αίτημα. Κατά τη διαδικασία παρακολούθησης και περιοδικής αξιολόγησης της πορείας υλοποίησης της πράξης, στην περίπτωση που διαπιστώνονται αλλαγές στα στοιχεία της πράξης όπως αυτά αποτυπώνονται στην απόφαση ένταξης ή δυσκολίες κατά την υλοποίηση της πράξης ή λόγω διαχειριστικών προβλημάτων, εμπλοκών στην εκτέλεση της πράξης κά. 38

Στην τελευταία περίπτωση, η ΔΑ ή ο ΕΦΔ έχει τη δυνατότητα να τροποποιήσει την Απόφαση Ένταξης της πράξης ακόμα και στην περίπτωση μη παραλαβής έγγραφου αιτήματος του Δικαιούχου. Οι επιμέρους περιπτώσεις τροποποίησης της πράξης περιγράφονται αναλυτικά στον Οδηγό Παρακολούθησης Πράξεων (Ο_2). ii. Εξέταση τροποποίησης πράξης Η ΔΑ ή ο ΕΦΔ προκειμένου να αποδεχτεί ή να απορρίψει το αίτημα τροποποίησης επανεξετάζει την τροποποιημένη πράξη με βάση τα κριτήρια ένταξης κατά τα αναφερόμενα στη Διαδικασία Ι_2 «Επιλογή και Έγκριση Πράξης», προκειμένου να διαπιστωθεί κατά πόσο οι προτεινόμενες αλλαγές μπορούν να γίνουν αποδεκτές σύμφωνα με τους όρους του επιχειρησιακού προγράμματος και τους ισχύοντες εθνικούς και κοινοτικούς κανόνες. Στις περιπτώσεις που η πράξη έχει επιλεγεί μέσω συγκριτικής αξιολόγησης, προκειμένου η τροποποίησή της να γίνει αποδεκτή θα πρέπει το νέο αποτέλεσμα της αξιολόγησης να μη δημιουργεί στην πράξη πλεονέκτημα έναντι εκείνων με τις οποίες είχε συγκριθεί κατά τη φάση της πρώτης αξιολόγησής της. Η εισήγηση για την αποδοχή ή απόρριψη της τροποποίησης τεκμηριώνεται με βάση το έντυπο Λ_2: Φύλλο Αξιολόγησης Πράξης. Εφόσον ο νέος προϋπολογισμός της πράξης είναι πάνω από τα αντίστοιχα όρια όπως ορίζονται στο άρθρο 7 του Ν.3614/07 η πράξη αποστέλλεται προς γνωμοδότηση τους αρμόδιους φορείς. iii. Έκδοση απόφασης ή απόρριψης τροποποίησης Στην περίπτωση αποδοχής του αιτήματος τροποποίησης εκδίδεται τροποποιημένη Απόφαση Ένταξης (Ε_10) η οποία αποτελεί τροποποίηση της αρχικής Απόφασης Ένταξης, και εφόσον απαιτείται προσαρτάται σε αυτήν νέο Σύμφωνο Αποδοχής Όρων Απόφασης Ένταξης Πράξης και Υποχρεώσεων Δικαιούχου (Ε_11). Η τροποποιημένη Απόφαση Ένταξης δημοσιεύεται με όμοιο τρόπο με την Απόφαση Ένταξης (στην οικεία ιστοσελίδα της ΔΑ ή ΕΦΔ, κοινοποιείται στο Φορέα Χρηματοδότησης του Έργου και στην αρμόδια για το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων Διεύθυνση του ΥΠΟΙΟ ). Σε περίπτωση απόρριψης του αιτήματος τροποποίησης της πράξης ο Δικαιούχος ενημερώνεται με σχετική επιστολή, με τεκμηρίωση των λόγων απόρριψης. Ο Δικαιούχος δεσμεύεται να υλοποιήσει την Πράξη σύμφωνα με την αρχική Απόφαση Ένταξης. 39