SAME WORLD Μοιραζόμαστε σχολικές πρακτικές για την αειφορία 1ος Ευρωπαϊκός Διαγωνισμός Καλών Εκπαιδευτικών Πρακτικών Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Εκπαίδευσης για την Αειφόρο Ανάπτυξη του προγράμματος SAME WORLD ΟικοΔράστες 1ος ΠΑΝΕΥΡΩΠΑΙΚΑ ΣΧΟΛΙΚΟΣ ΚΟΜΠΟΣΤΟΠΟΙΗΤΗΣ ΥΓΡΟΥ ΚΑΙ ΣΤΕΡΕΟΥ VERMICOMPOST Εκπαιδευτικός & Τάξη Αναστασία Λασθιωτάκη & Μανώλης Σησαμάκης Τάξεις: Α,Β,Γ Γυμνασίου email manolis.sisamakis@gmail.com ΣΧΟΛΕΙΟ 1o Γυμνάσιο Αγίου Νικολάου Κρήτης ΑΓΙΟΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ, 2017 SAME WORLD p. 1 from 7 2017-05-18
1. Θέμα(τα) Παρακαλώ επιλέξτε το θέμα (ή τα θέματα) με το οποίο (ή τα οποία) συνδέεται περισσότερο η εκπαιδευτική πρακτική σας: Χ Κλιματική αλλαγή Περιβαλλοντική δικαιοσύνη Περιβαλλοντική μετανάστευση 2. Περίληψη Παρακαλώ γράψτε μια περίληψη της εκπαιδευτικής πρακτικής προσδιορίζοντας τα βασικά θέματα, στόχους, δραστηριότητα/τες και μεθοδολογία: 1ος ΠΑΝΕΥΡΩΠΑΙΚΑ ΣΧΟΛΙΚΟΣ ΚΟΜΠΟΣΤΟΠΟΙΗΤΗΣ ΥΓΡΟΥ ΚΑΙ ΣΤΕΡΕΟΥ VERMICOMPOST Οι Οικοδράστες είναι μια περιβαλλοντική ομάδα που τέσσερα χρόνια προσπαθεί να βοηθήσει μαθητές και τις οικογένειές τους να παράξουν μόνοι τους θρεπτικότατη τροφή, μειώνοντας τα απορρίμματα της τοπικής κοινωνίας, και κομποστοποιώντας οργανικά απορρίμματα κήπων, κουζίνας και συνεργαζόμενων επιχειρήσεων που οι ίδιοι οι μαθητές ευαισθητοποίησαν στην αξία της κομποστοποίησης. Τέσσερα χρόνια ήδη παράγουμε βιολογικά ζαρζαβατικά και αθλούμαστε, τρώμε σε μαζώξεις-γιορτές, δωρίζουμε σε κοινωφελή ιδρύματα και κεράσματα, εκπαιδεύουμε παιδιά πολλών σχολείων και γονείς να παράγουν, διαφυλάσσουμε και αναπαράγουμε σπόρους παραδοσιακών ποικιλιών, επισκεπτόμαστε περιβαλλοντικά βέλτιστες πρακτικές-εφευρέτες, γελάμε, παίζουμε, ενημερωνόμαστε, προβληματιζόμαστε και... ΟικοΔρούμε ακόμα και το καλοκαίρι! Με πολύ πείσμα, πήραμε έγκριση από τις δημόσιες υπηρεσίες να κατασκευάσουμε τον οικοκομποστοποιητή μας, που βασίζεται σε πρωτοπόρα ευρεσιτεχνία, και αντιπροσωπεύει μια ελπιδοφόρα λύση επαναχρησιμοποίησης οργανικών αποβλήτων για τη δημιουργία τροφής. Είναι φυτευόμενος, αυτοποτιζόμενος, αυτολιπαινόμενος ο ίδιος και τα μεγάλα καρποφόρα παρτέρια που υποστηρίζει, περιλαμβάνει λιμνούλα με ψαράκια και υδροχαρή που τρέφονται αποκλειστικά από αυτόν, φυτεμένους τοίχους πολλαπλών δράσεων, ενσωματώνει πολλαπλούς βιοδείκτες που προειδοποιούν σε περίπτωση λανθασμένης χρήσης/χειρισμών, δε δημιουργεί οσμές, ενώ παράγει, θρεπτικότατο και ευκολότερα αφομοιώσιμο από φυτά υγρό και στερεό vermicompost. Διαχύσαμε τη γνώση μας πανελλαδικά μέσω περιβαλλοντικών δικτύων, τηλεόρασης, ραδιοφώνου, ιντερνετ και μας μιμήθηκαν μεγάλα ξενοδοχεία. 3. Περιγραφή Εκπαιδευτικής Πρακτικής 3.1 Εκπαιδευτικός/οί Ομάδα μαθητών Παρακαλώ αναφέρετε τα ονοματεπώνυμα των συμμετεχόντων εκπαιδευτικών και τον αριθμό των μαθητών/τριών: 2013-14 Αναστασία Λασθιωτάκη, Μανώλης Σησαμάκης, Πόπη Πεδιαδίτη & 20 μαθητές 2014-15 Αναστασία Λασθιωτάκη, Μανώλης Σησαμάκης, Μιχάλης Τσακιράκης & 20 μαθητές 2015-16 Αναστασία Λασθιωτάκη, Μανώλης Σησαμάκης, Νίκη Δούκα & 30 μαθητές 2016-17 Αναστασία Λασθιωτάκη, Μανώλης Σησαμάκης, Αγγελική Σβορώνου & 30 μαθητές SAME WORLD p. 2 from 7 2017-05-18
3.2 Εκπαιδευτικό πλαίσιο Παρακαλώ επιλέξτε το εκπαιδευτικό πλαίσιο μέσα στο οποίο υλοποιήθηκε η εκπαιδευτική πρακτική σας: Σύντομη διδακτική παρέμβαση στο πλαίσιο ενός ή περισσοτέρων μαθημάτων (διάρκειας λίγων διδακτικών ωρών) Σχολικό πρόγραμμα project (διάρκειας μερικών εβδομάδων ή μηνών) Χ Άλλο: παρακαλώ προσδιορίστε ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ 3.3 Μαθησιακές δραστηριότητες & Μαθησιακά αποτελέσματα Παρακαλώ περιγράψτε τις μαθησιακές δραστηριότητες και τα μαθησιακά αποτελέσματα της εκπαιδευτικής σας πρακτικής: ΟΙΚΟΔΡΑΣΤΕΣ 1ΟΥ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΑΓΙΟΥ ΝΙΚΟΛΑΟΥ - ΚΑΙΝΟΤΟΜΑ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ 1ΟΥ ΠΑΝΕΥΡΩΠΑΙΚΑ ΣΧΟΛΙΚΟΥ ΚΟΜΠΟΣΤΟΠΟΙΗΤΗ ΥΓΡΟΥ ΚΑΙ ΣΤΕΡΕΟΥ VERMICOMPOST ΣΤΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ Οι Οικοδράστες είναι μια περιβαλλοντική ομάδα που τέσσερα χρόνια προσπαθεί να βοηθήσει μαθητές και τις οικογένειές τους να ΔΡΑΣΟΥΝ και να ΜΑΘΟΥΝ ΒΙΩΜΑΤΙΚΑ, ΕΚΠΑΙΔΕΥΟΝΤΑΣ ΚΑΙ ΑΛΛΟΥΣ να κάνουν το ίδιο. Ενδεικτικά βοηθάει τους μαθητές να παράξουν μόνοι τους θρεπτικότατη τροφή, μειώνοντας τα απορρίμματα της τοπικής κοινωνίας, και κομποστοποιώντας οργανικά απορρίμματα κήπων, κουζίνας και συνεργαζόμενων επιχειρήσεων που οι ίδιοι οι μαθητές ευαισθητοποίησαν στην αξία της κομποστοποίησης. Τέσσερα χρόνια ήδη παράγουμε βιολογικά ζαρζαβατικά και αθλούμαστε, τρώμε σε μαζώξεις-γιορτές, δωρίζουμε σε κοινωφελή ιδρύματα και κεράσματα, εκπαιδεύουμε παιδιά πολλών σχολείων και γονείς να παράγουν, διαφυλάσσουμε και αναπαράγουμε σπόρους παραδοσιακών ποικιλιών, επισκεπτόμαστε περιβαλλοντικά βέλτιστες πρακτικές-εφευρέτες, γελάμε, παίζουμε, ενημερωνόμαστε, προβληματιζόμαστε και... ΟικοΔρούμε ακόμα και το καλοκαίρι! Γιατί μας αρέσει αρκετά ώστε να το στηρίζουμε ακόμα και τότε! Ο οικοκομποστοποιητής του 1ου Γυμνασίου Αγίου Νικολάου εγκαινιάστηκε στις 5/12/2016 μετά από τρία χρόνια προετοιμασίας και είναι από τους πλέον προηγμένους στο είδος του, και ο οικονομικότερος στην εγκατάσταση και συντήρησή του σε βάθος χρόνου. Ο κομποστοποιητής αυτός βασίζεται σε πρωτοπόρα ευρεσιτεχνία που αναπτύχθηκε στην Κρήτη, και αντιπροσωπεύει μια από τις πλέον ελπιδοφόρες λύσεις επαναχρησιμοποίησης οργανικών αποβλήτων για τη δημιουργία τροφής. Για τη χρήση του απαιτείται μόνο η προσθήκη οργανικών υλικών από τους μαθητές και τους λοιπούς χρήστες του και όχι αναδεύσεις και άλλες εργασίες. Είναι φυτευόμενος, αυτοποτιζόμενος, αυτολιπαινόμενος ο ίδιος και τα παρτέρια που υποστηρίζει, περιλαμβάνει λιμνούλα με ψαράκια και υδροχαρή φυτά που τρέφονται αποκλειστικά από αυτόν, κάθετους φυτεμένους τοίχους πολλαπλών δράσεων και ενσωματώνει πολλαπλούς βιοδείκτες που προειδοποιούν τους χρήστες του σε περίπτωση λανθασμένης χρήσης/χειρισμών. Βασίζεται δε σε κατοχυρωμένη από τον ΟΒΙ ευρεσιτεχνία του εφευρέτη Μανώλη Παπαδημητρόπουλου, η οποία έχει βελτιστοποιηθεί για τον ξενοδοχειακό και τον αγροτικό τομέα, και για εφαρμογές μεγάλου επιπέδου, και έχει αξιολογηθεί πειραματικά. Βασίζεται δε SAME WORLD p. 3 from 7 2017-05-18
σε μετεξέλιξη της πατέντας του ιδίου εφευρέτη για φυτεμένα πιθάρια-κομποστοποιητές, τα οποία χρησιμοποιούνται για οικιακή κομποστοποίηση. Δε βασίζεται σε πλαστικά υλικά αλλά σε ορυκτά κονιάματα, φυσικά ορυκτά και γεωσκώληκες. Αυτό τον καθιστά πιο ανθεκτικό σε βάθος αρκετών ετών και φτηνότερο στη χρήση του. Είναι έτσι δομημένος ώστε να παράγει και υγρό και στερεό κομπόστ τύπου ενισχυμένο βερμικομπόστ (vermicompost) ταχείας χρήσης. Σύμφωνα με τη βιβλιογραφία, αυτός ο τύπος κομπόστ είναι ο πιο πλούσιος σε θρεπτικά συστατικά, ο πιο εύκολα αφομοιώσιμος από τα φυτά, και ο πλέον ενεργός. Παράλληλα, μόλις αρχίσει η λειτουργία του, μηδενίζονται οι οσμές που υπάρχουν σε άλλες περιπτώσεις από την αποσύνθεση των οργανικών υλικών, ενώ μέσω των ψαριών που υπάρχουν στη λιμνούλα μειώνονται τα κουνούπια του ευρύτερου σημείου. Λόγω του ιστορικού χαρακτήρα του κτιρίου του 1ου Γυμνασίου Αγίου Νικολάου, επιλέχτηκε μια δομή για τον κομποστοποιητή ώστε να μην απαιτείται θεμελίωση και να μη θεωρείται μόνιμη κατασκευή. Επιπλέον, όσον αφορά τις ζαρντινιέρες, δεν έγινε θεμελίωση, και το ύψος τους (50 εκατοστά) δεν υπερβαίνει το ύψος της εξωτερικής περίφραξης του 1ου Γυμνασίου (62 ως 66 εκατοστά κατά τόπους) και ως εκ τούτου δεν προκαλεί αλλοίωση των εξωτερικών όψεων του κτιρίου. Το υγρό κομπόστ που παράγει μπορεί άμεσα να χρησιμοποιηθεί ως υγρή οικολογική λίπανση πολύ καλής ποιότητας, και σε βάθος χρόνου μηδενίζει τις ανάγκες για λίπανση με ακριβά χημικά σκευάσματα, τα οποία έχουν υποδεέστερα αποτελέσματα λίπανσης. Παράλληλα, μακροπρόθεσμα βελτιώνει το έδαφος των κήπων, κάνοντάς τα πιο γόνιμα, και τα φυτά και δέντρα πιο ανθεκτικά, περιορίζοντας ελαφρά τη χρήση νερού καθώς βελτιώνει τη διατήρηση της υγρασίας. Πρέπει εδώ να σημειωθεί ότι οι γεωσκώληκες που εγκαταστάθηκαν στον οικοκομποστοποιητή είναι μείγμα διαφόρων τύπων γεωσκωλήκων, ώστε να βελτιστοποιείται η λειτουργία τους μέσα στη δομή του κομποστοποιητή. Στο συγκεκριμένο κομποστοποιητή τοποθετήθηκαν αρχικά περίπου 120 λίτρα γεωσκωλήκων, οι οποίοι παραχωρήθηκαν δωρεάν από τον εφευρέτη, με μόνη υποχρέωση τη μη πώλησή τους σε τρίτους. Θεωρούμε ότι ένα σχολείο πρέπει να διδάσκει πρώτα απ' όλα ήθος και αειφορική υπευθυνότητα απέναντι στους άλλους και στον κόσμο μας. Αυτό είναι και το στοίχημα που προσπαθεί να κερδίσει ο κομποστοποιητής μας με την εκπαίδευση των χρηστών του, των οικογενειών τους και της τοπικής και όχι μόνο κοινωνίας στην παραγωγική αειφορία. Είναι ευτύχημα ότι τόσοι πολλοί φορείς και ανώνυμοι και επώνυμοι εθελοντές και επιχειρήσεις αγκάλιασαν αυτήν την προσπάθεια. Η προσπάθειά τους αναγνωρίζεται με τις σχετικές βραβεύσεις που θα γίνουν. Για να μεγιστοποιηθούν τα οφέλη της εμπειρίας μας, διαχύσαμε τη γνώση μας πανελλαδικά μέσω ομιλιών και παρουσιάσεων σε σεμινάρια τοπικών, περιφερειακών και εθνικών δικτύων περιβαλλοντικής εκπαίδευσης, καθώς και μέσω τηλεόρασης, ραδιοφώνου και ιντερνετ (π.χ. https://www.youtube.com/watch?v=7vkjbjocw8e, https://www.youtube.com/watch?v=7fgsvu8k6di). Αυτό είχε σαν ευτυχές αποτέλεσμα το ότι μεγάλες και μικρές ξενοδοχειακές μονάδες πείστηκαν για το πόσο αξιόλογες περιβαλλοντικά και οικονομικά είναι η κομποστοποίηση και ολοκλήρωσαν ανάλογες δομές. Ως σχολείο, προσδοκούμε να είμαστε συνολικότερα αειφορικοί και πρωτοπόροι στην προστασία του περιβάλλοντος και στη δημιουργία καλής τροφής για όλη την κοινωνία με δικά μας μέσα και χωρίς τη χρήση χημικών λιπασμάτων ή άλλων υλικών εισαγόμενων από μακριά με μεγάλο περιβαλλοντικό αποτύπωμα. Εκτός όσον αναφέραμε ως τώρα, φτιάξαμε χαρουπόμελο από τη χαρουπιά μας, κεραλοιφή, σαπούνι ψυχρής μεθόδου, συσκευάσαμε 35.000 σακουλάκια παραδοσιακών σπόρων για δωρεάν διανομή, εκπαιδεύσαμε παιδιά νηπιαγωγείου, δημοτικού, γυμνασίου, λυκείου και μεγάλους από διάφορα μέρη της Ελλάδας, ξενοδόχους, αγρότες, και οικογένειες, μάθαμε για το νερό και την αειφορικότερη χρήση του, για το ενεργειακό μας αποτύπωμα, για την SAME WORLD p. 4 from 7 2017-05-18
επανάχρηση παλιών αντικειμένων ως χρηστικά ή διακοσμητικά αντικείμενα, πουλήσαμε κατασκευές μας για να συμμετάσχουμε σε γιορτές αγάπης, κ.α. ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΟ Κομποστοποιητή Οκτώβριος 2013 Γνωριμία μελών του Συλλόγου διδασκόντων και του Συλλόγου γονέων με την πατέντα του Μανώλης Παπαδημητρόπουλου και απόφαση δημιουργίας του 1ου ΣΧΟΛΙΚΟΥ ΚΟΜΠΟΣΤΟΠΟΙΗΤΗ ΥΓΡΟΥ ΚΑΙ ΣΤΕΡΕΟΥ VERMICOMPOST ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ με επιπλέον αυτοματισμούς αυτόματης λίπανσης και ποτίσματος. Υπόσχεση του εφευρέτη για δωρεάν παραχώρηση χρήσης της πατέντας από το σχολείο. 6/5/2014 Κατάρτιση σχεδίων και αιτήματος, εθελοντικά από αρχιτεκτονικό γραφείο 13/6/14 Αίτηση χωροθέτησης και κατασκευής μέσω Δήμου Αγίου Νικολάου 22/9/2014 Έγκριση χωροθέτησης και κατασκευής από την υπηρεσία Νεωτέρων Μνημείων και Τεχνικών Έργων Κρήτης 20/11/2014 Έγκριση χωροθέτησης και κατασκευής από το Συμβούλιο Αρχιτεκτονικής Π.Ε. Λασιθίου 21/11/2014 Συγκέντρωση κεφαλαίων και εθελοντικής εργασίας για την κατασκευή των παρτεριών και του κομποστοποιητή από το Σύλλογο γονέων του 1ου Γυμνασίου 15/5/2015 Έναρξη κατασκευής κομποστοποιητή και παρτεριών με εθελοντική εργασία του εφευρέτη, μελών του συλλόγου διδασκόντων, μελών του ΔΣ του συλλόγου γονέων και τη συνδρομή τεχνιτών. 8/2015 Χορηγία Περιφέρειας Κρήτης 1/7/2015-20/8/2015 Εγκατάσταση παρτεριών και αυτοματισμών, και δοκιμαστική λειτουργία 23/8/2015 Εγκατάσταση γεωσκωλήκων, ψαριών, υδροχαρών και φύτευση κάθετων τοίχων και λοιπών παρτεριών με φυτά παραδοσιακών ποικιλιών, σε συνεργασία με την ομάδα διάσωσης τοπικών ποικιλιών, 'Κιβωτός Σπόρων'. 9ος/2015 ως σήμερα Χορηγία μικροεργαλείων καλλιέργειας από το ΚΠΕ Ιεράπετρας Νεάπολης και (εκπαιδευτικές) επισκέψεις σχολείων, άλλων φορέων, ξενοδόχων και ιδιωτών. 21/11/2016 Τελική διαμόρφωση του χώρου με τη συνδρομή της υπηρεσίας καθαριότητας του Δήμου Αγίου Νικολάου και ζωγραφικές παρεμβάσεις από τους μαθητές. Εβδομάδα δράσης: 'Ομορφαίνουμε το μέλλον και το παρόν μας'. 5/12/2016 Εγκαίνια κομποστοποιητή με παρουσία περιφερειακών στελεχών εκπαίδευσης, πολιτικής και στρατιωτικής ηγεσίας της Κρήτης, πολλών ΜΜΕ και περίπου 560 συμπολιτών μας. https://www.youtube.com/watch?v=7fgsvu8k6di Ευχαριστούμε τον εφευρέτη Μανόλη Παπαδημητρόπουλο, που σε χαλεπούς καιρούς παραχώρησε δωρεάν χρόνο, χρήμα και πνευματικά δικαιώματα, καθώς και την εταιρία ΟικοΔύναμις, που υποστηρίζει αφιλοκερδώς την εύρυθμη λειτουργία του. Εκ μέρους των Οικοδραστών, Οι συντονιστές καθηγητές Μανώλης Μιχ. Σησαμάκης (PhD) Αναστασία Μιχ. Λασθιωτάκη (MA) SAME WORLD p. 5 from 7 2017-05-18
4. Αναστοχασμός της Εκπαιδευτικής Πρακτικής Παρακαλώ αναστοχαστείτε την πρακτική σας, την εκπαιδευτική διαδικασία και τα μαθησιακά αποτελέσματα. Θα ήταν χρήσιμο ο αναστοχασμός σας να απαντά στα εξής σημαντικά ερωτήματα: 1. Γιατί είναι μια καλή εκπαιδευτική πρακτική; Οι μαθητές, οι γονείς και οι εκπαιδευτικοί μαθαίνουν βιωματικά, και να παράγουν αειφορικά την τροφή τους με ελάχιστες εξωτερικές εισροές 2. Τι είδους δεξιότητες και ικανότητες βοήθησε να αναπτύξουν οι μαθητές και με ποιον τρόπο; Αυτοδιαχείριση χρόνου και υποχρεώσεων, εκπαίδευση τρίτων, κριτική σκέψη, συνεργασία και τμηματοποίηση ευρύτερων διαδικασιών 3. Με ποιον τρόπο σύνδεσε τοπικές και παγκόσμιες διαστάσεις των θεμάτων που πραγματευόταν; Τρώμε και παράγουμε αειφορικά, τοπικά και κατά το δυνατόν οικολογικά και ανεξάρτητα. Γινόμαστε σκεπτόμενοι και συνειδητοποιημένοι καταναλωτές και συμμετέχουμε σε εθελοντικά κινήματα 4. Ποια είναι τα καινοτόμα στοιχεία της; Βασίζεται σε καινοτόμα αειφορική Πατέντα και είναι σίγουρα η πρώτη φορά που κάτι ανάλογο γίνεται στην Ευρώπη. 5. Ποια ήταν τα αρχικά κίνητρα των εκπαιδευτικών και των μαθητών και οι λόγοι για τους οποίους συμμετείχαν σε αυτή την εκπαιδευτική πρακτική; Οι μαθητές, οι γονείς και οι εκπαιδευτικοί να μαθαίνουν βιωματικά, και να παράγουν αειφορικά την τροφή τους με ελάχιστες εξωτερικές εισροές 6. Ποια είναι τα σημεία-κλειδιά, τα δυνατά και τα αδύναμα στοιχεία αυτής της εκπαιδευτικής πρακτικής; Το ότι συνδυάζει εφαρμοσμένη γνώση με δράση και ακτιβισμό, καθώς και μια παγκόσμια καινοτομία σε εκπαιδευτικό επίπεδο (και βλέπε παράγραφο 3 παραπάνω) 7. Υπάρχουν προτάσεις (συστάσεις) για άλλους εκπαιδευτικούς που ενδιαφέρονται να προσαρμόσουν και χρησιμοποιήσουν την εκπαιδευτική πρακτική σας; Ναι, γίνονται ενημερώσεις συνεχώς. Έχουν ενημερωθεί πάνω από 250 εκπαιδευτικοί και πάνω από 600 μαθητές πέραν των μαθητών που συμμετέχουν στο πρόγραμμα-'οικοδραστών' 8. Ποιος είναι ο αντίκτυπος της εκπαιδευτικής πρακτικής στους μαθητές, στο σχολείο ή/και στην κοινότητα; Πολύ μεγάλος: Όλες οι παρακείμενες επιχειρήσεις εστίασης και ετοίμου καφέ μας φέρνουν τα οργανικά τους απορρίμματα, ή μας τα κρατάνε ώστε να τα πάρουν οι μαθητές όταν κάνουν συλλογή υλικών από τα καταστήματα. Επίσης, δημιουργήθηκαν κομποστοποιητές σε τοπικά ξενοδοχεία στη περιοχή μεγάλης προβολής της Ελούντας, και αλλού. Άλλα σχολεία εμπνεύστηκαν να κάνουν ανάλογες δράσεις, τις οποίες θα υποστηρίξουν ή ήδη υποστηρίζουν εκπαιδευτικοί και μαθητές της ομάδας μας. SAME WORLD p. 6 from 7 2017-05-18
Οι ΟικοΔράστες του σχολείου μας οργανώνουν δράσεις προώθησης της περιβαλλοντικής αειφορίας, ως ομάδα συνεργαζόμενου σχολείου της UNESCO, ως μέλος δικτύων κέντρων περιβαλλοντικής εκπαίδευσης, και ως οικο-ομάδα. SAME WORLD p. 7 from 7 2017-05-18