Ιούλιος 2014 #17 atticamag περιοδική έκδοση της Attica Bank ΕΤΑΙΡΙΚΗ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΕΥΘΥΝΗ Νέο ρυθμιστικό πλαίσιο από την Ε.Ε. Επιτέλους, πιο υπεύθυνες επιχειρήσεις σελ. 11 ΕΚΤΟΣ ΑΘΗΝΩΝ Η Θεσσαλονίκη, κόμβος καινοτομίας H Αλεξάνδρεια Ζώνη Καινοτομίας παρουσιάζει μια νέα δομή που φιλοδοξεί να λειτουργήσει ως καταλύτης για τη Νεανική Καινοτόμο Επιχειρηματικότητα σελ. 16 ΠΕΡΙ ΤΕΧΝΗΣ Η Μουσική μας ενώνει! Μια διεθνής καλλιτεχνική κοινότητα, με κοινή γλώσσα τη μουσική σελ. 12 ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΥΣΕΣ ΔΡΑΣΕΙΣ «Άγονη Γραμμή Γόνιμη» Οι «Ρομπέν» των ακριτικών νησιών σελ. 14 Μια νέα εποχή
Ιούλιος/2014 περιεχόμενα atticamag 24 20 Μεγαλώνοντας μαζί τους Διακοπές με τον παππού και τη γιαγιά 22 Πατριδογνωσία Γιώργος Ζογγολόπουλος: Δύο έργα, μια ζωή... 24 Εξομολογήσεις Το παιχνίδι του χρόνου 12 25 26 Βραβεία Μικρά παιδιά, μεγάλα ταλέντα Φεύγω ταξίδι 4 7 8 Τα Νέα μας Ισχυρή και αυτόνομη η Attica Bank. Αποσπάσματα Ομιλιών Διοίκησης από την Τακτική Γενική Συνέλευση των Μετόχων της 18ης Ιουνίου 2014 Επίσκεψη στο Ε.Ε.Α. της Γερμανικής Επιχειρηματικής Αποστολής Αριθμοί & Νούμερα Λευκοί και μαύροι ιππότες σε συγχωνεύσεις και εξαγορές εταιρειών 26 30 Απόδραση στην Πελοπόννησο: Μάνη, Μονεμβασιά, Πύλος, Καρδαμύλη, Ναύπλιο και Ελαφόνησος Εντός των τειχών Παραλίες με Γαλάζια Σημαία στην Αττική 22 10 Το «έξυπνο» χρήμα προκρίνεται 11 Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη 12 Νέο ρυθμιστικό πλαίσιο από την Ε.Ε. για πιο υπεύθυνες επιχειρήσεις Περί Τέχνης 8 «Μουσικό χωριό» για ένατη συνεχή χρονιά 14 Ενδιαφέρουσες δράσεις «Άγονη Γραμμή Άγονη»: Οι «Ρομπέν» των ακριτικών νησιών 16 Εκτός Αθηνών «Start Up Innovation Hub»: Η Θεσσαλονίκη, κόμβος καινοτομίας 18 Πάνω απ όλα υγεία 10 σούπερ τροφές για τον άνθρωπο 18
atticamag τεύχος Νο 17 IOYΛIOς 2014 Έκδοση Attica Bank Ανώνυμη Τραπεζική Εταιρεία Τηλ. Επικοινωνίας 210 3669312, 210 3669314 e-mail katsifi.theodora@atticabank.gr nikolakopoulos.ioannis@atticabank.gr Υπεύθυνοι Έκδοσης Θεοδώρα Κατσιφή Γιάννης Νικολακόπουλος Επιµέλεια Έκδοσης Διεύθυνση Εταιρικής Επικοινωνίας ATTICA BANK Παραγωγή - Συντονισµός Έκδοσης PressiousArvanitidis Α.Β.Ε.Ε. ηµιουργικός Σχεδιασµός Σπύρος Πολυκανδριώτης (Οι απόψεις των συντακτών που εκφράζονται στο τεύχος είναι προσωπικές.) #17 Κάθε χρόνο λαμβάνει χώρα μια άτυπη μάχη για το «καλύτερο νησί της Ελλάδας». Στην κόντρα μπαίνουν όλοι, ανεξαρτήτως καταγωγής όπως έκανε και φέτος το CΝΝ. Τα αφιερώματα στα ελληνικά νησιά είναι και 1.400, βλέπεις αποτελούν κάτι σαν στάτους, στο ξεκίνημα κάθε τουριστικής περιόδου. Το αμερικανικό δίκτυο CNN ετοίμασε ένα αφιέρωμα διά χειρός Sanjay Surana, που έχει ταξιδέψει σε ολόκληρο τον κόσμο, στην κυριολεξία. Εννιά νησιά παρουσιάζονται, στις Κυκλάδες και όχι μόνο, πληροφορώντας τους μη γνωρίζοντες για την «ταυτότητα» κάθε νησιού, όπως και για το πού θα πάνε, πού θα φάνε καλύτερα, πού θα βρουν τις καλύτερες παραλίες ένας μίνι οδηγός, με λίγα λόγια, για τους πιο όμορφους προορισμούς της Μεσογείου. Τώρα που ετοιμάζεστε για διακοπές και η πλάτη σας περιμένει να ξεφλουδίσει από τα χάδια του ήλιου, ρίξτε και μια ματιά στην κατηγοριοποίηση που προτείνει το CΝΝ. Κατά Surana, λοιπόν: Τα πιο όμορφα τοπία τα διαθέτει η Σαντορίνη, βάλτε και το ηλιοβασίλεμα μέσα. Καλύτερη νυχτερινή ζωή έχει η Μύκονος (4everrr). Καλύτερη διαμονή σε χωριό-παραδοσιακό προορισμό προσφέρει η Νάξος. Καλύτερο νησί για να ασχοληθείς με θαλάσσια παιχνίδια και όχι μόνο θαλάσσια, να συμπληρώσω είναι η Πάρος. Τις καλύτερες παραλίες, μικρέ ταξιδευτή, θα τις γνωρίσεις στη Μήλο. Αν είσαι φυσιολάτρης, να πας στην Ικαρία. Αν μέσα σου ξυπνά ο «Ναυαγός» βλέπε και Τομ Χανκς, ο προορισμός σου είναι τα Κουφονήσια. Διακοπές με τον καλό ή την καλή σου θα κάνεις στη Φολέγανδρο. Το καλύτερο φαγητό θα το φας στην Κρήτη βάλε και μια ρακή να πιείτε. Μπορείτε να συμφωνήσετε ή να διαφωνήσετε με την εν λόγω κατάταξη, όπως επίσης και σε επόμενο «Attica Mag» να προτείνετε, εάν θέλετε, και εσείς το δικό σας αγαπημένο νησί, για τους δικούς σας λόγους, που βρίσκεται εκτός της εν λόγω λίστας. Το σίγουρο είναι ότι τα νησιά μας αποτελούν μία από τις μεγαλύτερες εθνικές περιουσίες μας, τα πιο ακριβά μας «ασημικά». Το ερώτημα είναι: μπορούμε ξέρουμε θέλουμε να τα αξιοποιήσουμε στο έπακρο; Καλό Καλοκαίρι! Γιάννης Νικολακόπουλος ιεύθυνση Εταιρικής Επικοινωνίας
atticamag τα νέα μας ΙΣΧΥΡΗ ΚΑΙ ΑΥΤΟΝΟΜΗ Η ATTICA BANK Αποσπάσματα Ομιλιών Διοίκησης από την Τακτική Γενική Συνέλευση των Μετόχων της 18ης ιουνιου 2014 Attica Bank: Πρωταγωνίστρια στις εξελίξεις Ιωάννης Γαμβρίλης Πρόεδρος Δ.Σ. Είμαστε έτοιμοι να προωθήσουμε τη διαδικασία της νέας αύξησης κεφαλαίου, με τη βεβαιότητα ότι θα πετύχουμε. «Βασικά όπλα μας σε αυτή την προσπάθεια είναι το υλοποιήσιμο επιχειρηματικό μας σχέδιο, η πλήρης αξιοποίηση των δυνατοτήτων δημιουργίας εσωτερικού κεφαλαίου, η εσωτερική αναδιάρθρωση, που προσέθεσε ευελιξία και μείωσε το λειτουργικό κόστος, αλλά και το γενικότερα θετικό επενδυτικό κλίμα. Όλα αυτά μαζί με τη στήριξη που παρέχει στην Τράπεζα η συνεπής παρουσία του βασικού μετόχου, του ΤΣΜΕΔΕ, μας γεμίζουν αισιοδοξία ότι θα τα καταφέρουμε και πάλι. Η αισιοδοξία μας δεν στηρίζεται μόνο στην ελπίδα. Προκύπτει από τη μέχρι τώρα θετική πορεία της Τράπεζας και καταγράφεται και σε πραγματικά οικονομικά δεδομένα, δηλαδή στα αποτελέσματα του πρώτου τριμήνου του 2014, που σήμαναν και την επιστροφή της Τράπεζας στην κερδοφορία....eμείς θα κάνουμε αυτό που κάναμε πάντα. Θα αντιμετωπίσουμε την πρόκληση ως ευκαιρία, για να ισχυροποιήσουμε περαιτέρω την Attica Bank. Θέλουμε η Τράπεζα να είναι σταθερή, υγιής, κεφαλαιακά θωρακισμένη και ανεξάρτητη. Θέλουμε να καταξιωθεί η Attica Bank ως μια σύγχρονη, ευέλικτη και δυναμική τράπεζα, που θα πρωταγωνιστεί στις εξελίξεις στο τραπεζικό σύστημα και θα πρωτοστατεί στην προσπάθεια για την ανάπτυξη της οικονομίας. Στο νέο τοπίο που διαμορφώνει για την Ελλάδα η προοπτική της ανάκαμψης, οφείλουμε να είμαστε δυναμικά παρόντες. Γιατί το χρειάζονται οι πελάτες μας, οι επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά. Γιατί το έχουμε ανάγκη όλοι εμείς, το έχουν ανάγκη η οικονομία και η πατρίδα». Ισχυρή και αυτόνομη Γκίκας Μάναλης Διευθύνων Σύμβουλος «...Η Attica Bank είναι η μη συστημική τράπεζα που κατάφερε να ανταποκριθεί στις δυσχέρειες της αγοράς και πέτυχε να ανακεφαλαιοποιηθεί κατά την πρώτη φάση της ανακεφαλαιοποίησης τον Ιούνιο 2013, με την ουσιαστική συμμετοχή του βασικού της μετόχου, καθώς και των λοιπών μετόχων της, και χωρίς τη συμμετοχή του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας. Μετά την ανακοίνωση από την Τράπεζα της Ελλάδος των αναγκών σε κεφάλαια της νέας αξιολόγησης πιστωτικού κινδύνου, η Attica Bank έχει τρεις (3) δυνατότητες κάλυψής τους: Απο αριστερα: Ιωάννης Γαμβρίλης, Γκίκας Μάναλης, Αλέξανδρος Αντωνόπουλος. 1) Δημιουργία εσωτερικού κεφαλαίου. 2) Εξεύρεση στρατηγικού επενδυτή με αύξηση μετοχικού κεφαλαίου και κάλυψή του από αυτόν ή και από τους υφιστάμενους μετόχους. 3) Συνδυασμός των δύο προηγούμενων λύσεων, δηλαδή δημιουργία εσωτερικού κεφαλαίου και αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου. 4
τα νέα µας atticamag Με βάση τους σχεδιασμούς που γίνονται σήμερα, προκρίνεται η τρίτη λύση. Προς τον σκοπό αυτό έχουν δρομολογηθεί οι παρακάτω ενέργειες: Έχει υποβληθεί στην Τράπεζα της Ελλάδος σχέδιο δημιουργίας εσωτερικού κεφαλαίου για μερική κάλυψη του απαιτούμενου ποσού και αναμένεται η έγκρισή του. Η Τράπεζα έχει προχωρήσει στην πρόσλη- ψη διεθνών χρηματοοικονομικών οίκων και συμβούλων για αναζήτηση κεφαλαίων που θα καλύψουν τις κεφαλαιακές της ανάγκες. Στο πλαίσιο αυτό, αναμένεται και ο σημερινός βασικός μέτοχος να εκδηλώσει την πρόθεσή του για το ποσό της συμμετοχής του, ώστε τελικά να προσδιορισθούν τα κεφάλαια που θα καλυφθούν από τον στρατηγικό εταίρο. 5 Με τα μέχρι στιγμής στοιχεία, η προοπτική εξεύρεσης του στρατηγικού επενδυτή κρίνεται θετική. Σε αυτό άλλωστε συνηγορεί και το γενικότερο κλίμα των διεθνών αγορών για την Ελλάδα, καθώς και η ευκολία με την οποία κάλυψαν, προ λίγων εβδομάδων, οι τέσσερις συστημικές τράπεζες τις ανάγκες τους από τις διεθνείς αγορές, αλλά και η βαρύτητα των επενδυτικών συμβούλων μας (UBS, LAZARD, PwC, CLAYTON). Συνοπτικά, θα μπορούσα να σημειώσω ότι τα πλεονεκτήματα της λύσης αυτής είναι η διεθνής προοπτική της τράπεζας και η άμεση κεφαλαιακή της ενίσχυση. Προπομπό των αναμενόμενων θετικών εξελίξεων θα μπορούσε να θεωρηθεί ότι αποτελούν τα αποτελέσματα του Α τριμήνου 2014, που σε ενοποιημένη βάση δείχνουν βελτίωση σε όρους λειτουργικής κερδοφορίας, ρευστότητας και διατήρησης της κεφαλαιακής επάρκειάς της. Ειδικότερα: Τα κέρδη προ προβλέψεων ανήλθαν σε 21,3 εκατ. ευρώ έναντι ζημιών 9,6 εκατ. ευρώ το αντίστοιχο τρίμηνο του 2013 και τα κέρδη προ φόρων σε 2,8 εκατ. ευρώ. Υπάρχουν σημαντική αύξηση καθαρών εσόδων από τόκους σε σχέση με το αντίστοιχο τρίμηνο 2013 και μείωση δαπανών κατά 5,6% σε ετήσια βάση. Σημειώνεται αύξηση καταθέσεων 5,5% σε ετήσια βάση και χορηγήσεων (προ προβλέψεως σε 3,6%). Παραμένουν σταθερά ισχυροί οι δείκτες κεφαλαιακής επάρκειας, αφού ο δείκτης βασικών ιδίων κεφαλαίων (TIERI) ανήλθε στο 11,6% από 11,4% στο τέλος του 2013, ενώ ο συνολικός δείκτης κεφαλαιακής επάρκειας ανήλθε στο 11,8%. Παράλληλα, παρατηρείται επιβράδυνση του ρυθμού μετάπτωσης δανείων σε καθυστέρηση, καθώς ο δείκτης καθυστερήσεων δανείων >90 ημερών είναι στο 24,6% το Α τρίμηνο του 2014 από 26,6% στις 31.12.2013. Ο δείκτης κάλυψης δανείων σε καθυστέρηση ανήλθε στο 49,2% το Α τρίμηνο του 2014 έναντι 43,5% στο τέλος του 2013 και οι σωρευμένες προβλέψεις για πιστωτικό κίνδυνο ανέρχονται σε 453,9 εκατ. ευρώ. Όμως, οι εξελίξεις στην Τράπεζα δεν σταματούν εδώ. Εκτός από τη φροντίδα της
atticamag τα νέα µας Διοίκησης για την επιτυχή αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου, στις άμεσες προτεραιότητές της είναι: 1) η επιτυχής διαχείριση των προβληματικών δανείων 2) η οργανωτική αναδιάρθρωση 3) ο εξορθολογισμός των δαπανών 4) η εφαρμογή προηγμένων αρχών εταιρικής διακυβέρνησης 5) η διαμόρφωση ενός ευέλικτου και αποδοτικού εργασιακού περιβάλλοντος....μετά την αναμενόμενη αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου της, θα δημιουργηθούν ευνοϊκές προοπτικές για την Τράπεζα, καθώς θα διαθέτει ενισχυμένη ρευστότητα και υπερεπαρκή κεφάλαια. Το γεγονός αυτό, σε συνδυασμό με την παρουσία του βασικού της μετόχου και την είσοδο του στρατηγικού επενδυτή από τη διεθνή αγορά, θα βελτιώσει την προστιθέμενη αξία της και η Τράπεζα θα αποκτήσει διεθνή προοπτική, με άμεσο βέβαια αποτέλεσμα και τη δημιουργία αυξημένης ωφέλειας για τους μετόχους της. Πιστεύω ότι η επόμενη ημέρα θα βρει την Attica Bank να πρωταγωνιστεί στην ελληνική τραπεζική αγορά ως μια αμιγώς ιδιωτική Τράπεζα». Ενδυνάµωση της στρατηγικής στόχευσης στην εξωστρεφή ανάπτυξη ΑλέξΑνδρος Αντωνοπουλος Αναπληρωτής ιευθύνων Σύµβουλος «Στο νέο τοπίο που διαµορφώνει για την Ελλάδα η προοπτική της ανάκαµψης, οφείλουµε να είµαστε δυναµικά παρόντες». «...Η Attica Bank, όλα τα τελευταία έτη, στηρίζει την προσπάθεια ανάκαμψης της ελληνικής οικονομίας, χρηματοδοτώντας κατά κύριο λόγο και παρά τα προβλήματα τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις και δίνοντας ιδιαίτερη έμφαση στην ανταγωνιστικότητα, στην εξωστρέφεια και στην καινοτομία....βασικοί πυλώνες της επιχειρησιακής στρατηγικής μας για τα επόμενα έτη είναι: α) η ανάπτυξη των εργασιών μας με την πλήρη εκμετάλλευση των υφιστάμενων δομών μας καθώς και του προσωπικού, β) η επίτευξη ισχυρής οργανικής κερδοφορίας, με έμφαση στην ποιότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών και προϊόντων, γ) η βελτιστοποίηση της κεφαλαιακής μας βάσης και δ) η αποτελεσματικότερη διαχείριση του χαρτοφυλακίου των μη εξυπηρετούμενων δανείων. Παραμένουμε επίσης έτοιμοι να εκμεταλλευτούμε κάθε ευκαιρία για συνεργασίες, σε τοπικό ή διεθνές επίπεδο, οι οποίες θα μπορούσαν να δημιουργήσουν προστιθέμενη αξία. Η Attica Bank, έχοντας τη στήριξη του βασικού αλλά και των λοιπών μετόχων της, βασιζόμενη στις δικές της δυνάμεις αλλά και με τη βοήθεια των συμβούλων της, θα ανταποκριθεί για μία ακόμη φορά στις νέες απαιτήσεις ενίσχυσης της κεφαλαιακής της διάρθρωσης....η ολοκλήρωση της διαδικασίας αυτής, με την έλευση στρατηγικού εταίρου, θα ενδυναμώσει ακόμη περισσότερο τη μετοχική βάση της Τράπεζας και θα ανοίξει ένα νέο κεφάλαιο στην εξωστρέφεια και στην ανάπτυξή της τα επόμενα έτη. Ο Όμιλος της Attica Bank, εκμεταλλευόμενος τις βελτιούμενες οικονομικές συνθήκες, με επαρκή ρευστότητα και νέες δομές ικανές να στηρίξουν και να αναπτύξουν τις εργασίες του, είναι έτοιμος να ανταποκριθεί με συνέπεια στην πρόκληση της χρηματοδότησης της ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας και της στήριξης της επιχειρηματικότητας. Ταυτόχρονα, δηλώνει προσηλωμένος στη δημιουργία αξίας στους μετόχους του τα επόμενα έτη». 6
ΤΟΜΕΑΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΕΠΙΣΚΕΨΗ ΣΤΟ Ε.Ε.Α. ΓΕΡΜΑΝΙΚΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΗΣ ΑΠΟΣΤΟΛΗΣ τα νέα µας atticamag Το Επαγγελματικό Επιμελητήριο Αθηνών υποδέχτηκε στις 29 Μαΐου, στα γραφεία του, επιχειρηματική αποστολή γερμανικών επιχειρήσεων και φορέων στον τομέα της ενέργειας ΑΠΕ, αλλά και του Γερμανικού Χρηματιστηρίου. Η Attica Bank και η Attica Finance ενδιαφέρονται για την προώθηση της χρηµατοδότησης ενεργειακών έργων µε την ίδρυση µεγάλων funds, όπως ενός Χρηµατιστηρίου Ενέργειας. Η αποστολή πραγματοποιήθηκε με τη συνεργασία του Ελληνογερμανικού Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμελητηρίου και τη συμμετοχή Ελλήνων επιχειρηματιών και φορέων, και είχε ως σκοπό τη συζήτηση για τις δυνατότητες διμερών συνεργασιών και επενδύσεων στον τομέα της ενέργειας. Ο συντονιστής της συζήτησης και Πρόεδρος του Επαγγελματικού Επιμελητηρίου Αθηνών, κ. Ιωάννης Χατζηθεοδοσίου, αφού ανέφερε τις δραστηριότητες του Επιμελητηρίου, παρουσίασε τις δυνατότητες ανάπτυξης επιχειρηματικών συνεργασιών στον τομέα της ενέργειας. Τόνισε ότι πολλοί κλάδοι εκδηλώνουν ενδιαφέρον για την προώθηση επενδύσεων και συνεργασιών μεταξύ των ελληνικών και των γερμανικών επιχειρήσεων, καθώς επίσης και για την αξιοποίηση τεχνογνωσίας και τεχνολογίας, και ανέφερε ότι ο επιχειρηματικός κόσμος αναμένει από την Πολιτεία να συμβάλει στην απλοποίηση των διαδικασιών, βελτιώνοντας το θεσμικό πλαίσιο και προσφέροντας κίνητρα για επενδύσεις, ειδικότερα τώρα, με την ευκαιρία του νέου ΕΣΠΑ και του Επενδυτικού Νόμου. Επεσήμανε, μάλιστα, ότι ο στόχος της συνάντησης αυτής είναι να αποτελέσει το πρώτο βήμα για περαιτέρω εξέταση του τρόπου συνεργασίας μεταξύ των ελληνικών και των γερμανικών επιχειρήσεων στον τομέα της ενέργειας. Από πλευράς γερμανικής αντιπροσωπείας, αρχικά χαιρέτισε και εξέθεσε τους σκοπούς της αποστολής ο κ. Αθανάσιος Κελέμης, Γενικός Διευθυντής και μέλος του Δ.Σ. του Ελληνογερμανικού Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμελητηρίου (ΑΗΚ), ο οποίος τόνισε ότι προσβλέπει στη συνεργασία γερμανικών επιχειρήσεων με ελληνικές στον τομέα της ενέργειας. Ακολούθησε ο κ. Αλέξανδρος Πουλαρίκας, Διευθύνων Σύμβουλος της Attica Finance, ο οποίος παρουσίασε το ενδιαφέρον της Attica Bank και της Attica Finance για την προώθηση της χρηματοδότησης ενεργειακών έργων με την ίδρυση μεγάλων funds, όπως ενός Χρηματιστηρίου Ενέργειας, καθώς και για τη στήριξη των ελληνικών μικρομεσαίων επιχειρήσεων στον ενεργειακό τομέα και, ειδικότερα, στις ΑΠΕ που χρειάζονται περισσότερα επενδυτικά κεφάλαια και λιγότερο δανειακά. Κατά συνέπεια, αυτές οι ελληνικές επιχειρήσεις μπορούν να βοηθηθούν με επενδυτικά κεφάλαια και διμερείς επιχειρηματικές συνεργασίες με αντίστοιχες γερμανικές επιχειρήσεις. Προς την κατεύθυνση αυτή, μπορεί να συμβάλει η συγκεκριμένη συνάντηση, αποτελώντας την απαρχή της προώθησης της Ελληνογερμανικής επιχειρηματικής συνεργασίας με μεικτές επενδύσεις σε ενεργειακά έργα ΑΠΕ στην Ελλάδα. Ειδικότερα, το Γερμανικό Χρηματιστήριο, με τη σημερινή συμμετοχή του στη συνάντηση, θα συμβάλει μαζί με τη συμμετοχή του Ελληνικού Χρηματιστηρίου στη δημιουργία ενός Επενδυτικού κεφαλαίου για επενδύσεις σε Ενεργειακά έργα και επιχειρήσεις. Σημαντική είναι επίσης η συμβολή του Ελληνογερμανικού Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμελητηρίου (ΑΗΚ) προς την κατεύθυνση δημιουργίας μιας πλατφόρμας για χρηματοδοτική στήριξη των ελληνικών ΜμΕ στον ενεργειακό τομέα. Ο κ. Harry Hinkel, του Γερμανικού Χρηματιστηρίου, επεσήμανε τις αναγκαίες συνέργειες που απαιτούνται για τη δημιουργία του προτεινόμενου Ενεργειακού Χρηματιστηρίου, αναφέροντας την προϋπόθεση ύπαρξης μιας δίκαιης τιμής πώλησης ενέργειας και μιας δίκαιης λειτουργούσας αγοράς ενέργειας στην Ελλάδα, προς την κατεύθυνση του πωλητή-παραγωγού ενέργειας, με πλεονέκτημα για τον αγοραστή-καταναλωτή ενέργειας, και τόνισε ότι πρέπει να πάψει να υπάρχει αυτή η μονοπωλιακή κατάσταση στην Ελλάδα από την πλευρά της προσφοράς. Κλείνοντας την εκδήλωση, ο κ. Ιωάννης Χατζηθεοδοσίου, Πρόεδρος του ΕΕΑ, πρότεινε την περαιτέρω ανάπτυξη της συνεργασίας του ΕΕΑ με το Ελληνογερμανικό Εμπορικό και Βιομηχανικού Επιμελητήριο (ΑΗΚ), για να αναλάβουν πρωτοβουλίες για την προώθηση διμερών Ελληνογερμανικών επιχειρηματικών συναντήσεων στον τομέα των ΑΠΕ, ώστε να αναπτυχθούν πεδία συνεργασίας και να τονωθεί η εξωστρέφεια των Ελληνικών Μικρομεσαίων Επιχειρήσεων. 7
atticamag αριθμοί & νούμερα Συγχωνεύσεις και Εξαγορές Ο Λευκός Ιππότης Ο τρόπος εξαγοράς μιας εταιρείας από μία άλλη μάς φέρνει στο νου εικόνες από ιστορίες μυθοπλασίας, με πρωταγωνιστές λευκούς και μαύρους ιππότες, όπου τη θέση των πρώτων «ενσαρκώνουν» οι μηχανισμοί άμυνας της εταιρείας-στόχου και αυτήν των δεύτερων οι υποψήφιοι και εχθρικοί αγοραστές. απο τον σωτηρη σαπουντζη Στις ιστορίες μυθοπλασίας που εκτυλίσσονται την εποχή του βασιλιά Αρθούρου, πολλές φορές οι «καλοί» ήρωες ήταν αυτοί με τις ανοιχτόχρωμες πανοπλίες, ενώ οι «κακοί» ήταν αυτοί με τη μαύρη πανοπλία (αν και κάποιες φορές βέβαια ο μαύρος ιππότης ήταν «καλός» μεταμφιεσμένος με στολή κακού). Η ανωτέρω σημειολογία με τα χρώματα παρατηρείται πολλές φορές στη λογοτεχνία-μυθοπλασία, όπως για παράδειγμα στις ιστορίες της Άγριας Δύσης, όπου ο καλός εμφανίζεται με άσπρο καπέλο ενώ ο κακός με μαύρο. Αυτήν ακριβώς τη σημειολογία χρησιμοποιεί και ένας μεγάλος τομέας των χρηματοοικονομικών, αυτός που ασχολείται με τις Συγχωνεύσεις και Εξαγορές (Mergers & Acquisitions ή M&A s). Στις Συγχωνεύσεις και Εξαγορές ο όρος «Λευκός Ιππότης» (White Knight) μεταφράζεται ως ένας από τους μηχανισμούς άμυνας μιας εταιρείας η οποία βρίσκεται είτε υπό την «απειλή» εχθρι- 8
αριθµοί & νούµερα atticamag εμπιστοσύνης του. Εδώ λοιπόν εισέρχεται ο ρόλος του Λευκού Ιππότη, ο οποίος αποτελεί μια φιλική προσέγγιση εξαγοράς από μια άλλη εταιρεία (η οποία πολλές φορές διατηρεί και φιλικές σχέσεις με την εξαγοραζόμενη) με όρους πολύ ευνοϊκότερους (οι οποίοι ανταποκρίνονται στις αποτιμήσεις της αγοράς) από αυτούς που προτείνει ο Μαύρος Ιππότης, μέσω της πρότασης εχθρικής εξαγοράς. Ο Λευκός Ιππότης, ανεβάζοντας το προσφερόμενο τίμημα εξαγοράς και δρώντας έτσι (καλή τη πίστει) προς το συμφέρον των μετόχων της εταιρείας-στόχου, μπορεί να αποτρέψει εντελώς την προσπάθεια εχθρικής εξαγοράς ή και να αναγκάσει τον Μαύρο Ιππότη να επανέλθει βελτιώνοντας την προσφορά του. Υπάρχουν βέβαια και περιπτώσεις όπου ο Λευκός Ιππότης, έχοντας συνταχθεί με το υπάρχον management της εταιρείας-στόχου, απλώς εξυπηρετεί τις επιδιώξεις των διοικούντων, οι οποίοι όντας γαντζωμένοι στην εξουσία προσπαθούν να αποκρούσουν με κάθε τρόπο κάθε πρόταση εξαγοράς, προκειμένου να μη χάσουν τα κε- Στις Συγχωνεύσεις κτημένα τους και ανεξάρτητα από και Εξαγορές ο όρος το συμφέρον των μετόχων. Λευκός Ιππότης Ένας δεύτερος ρόλος που μπορεί να παίξει ο Λευκός Ιππότης εί- (White Knight) µεταφράζεται ναι στην περίπτωση εξαγοράς μιας ως ένας από τους εταιρείας-στόχου που βρίσκεται σε µηχανισµούς άµυνας πολύ δύσκολη οικονομική θέση. µιας εταιρείας η Με την εξαγορά ο Λευκός Ιππότης αγοράζει μια εταιρεία που βρί- οποία βρίσκεται είτε υπό την «απειλή» σκεται σε κρίση (και πολλές φορές εχθρικής εξαγοράς στα πρόθυρα οικονομικής κατάρρευσης), αναλαμβάνοντας τον με- είτε στα πρόθυρα της χρεοκοπίας. τασχηματισμό και την ολική αναδιάρθρωσή της. Στην περίπτωση αυτή, βέβαια, το ρίσκο που αναλαμβάνει είναι μεγάλο και αντίστοιχα πρέπει να έχει προηγηθεί η σωστή αποτίμηση της συνολικής κατάστασης. κής εξαγοράς είτε στα πρόθυρα της χρεοκοπίας. Ο «Μαύρος Ιππότης» (Black Knight) είναι η εταιρεία η οποία κάνει εχθρική πρόταση εξαγοράς μιας εταιρείας (με την έννοια ότι είναι αντίθετη στις επιθυμίες αυτής της εταιρείας-στόχου). Από τη θεωρία στην πράξη Ας δούμε όμως τα πράγματα αναλυτικότερα. Μια εταιρεία, όταν αποτελεί στόχο εξαγοράς, προσεγγίζεται από την εταιρεία που επιθυμεί να την εξαγοράσει (εξαγοράστρια εταιρεία) είτε με φιλικό τρόπο (friendly merger offer) είτε με εχθρικό, και συνήθως επιθετικό τρόπο (hostile merger offer). To θέμα για την εταιρεία-στόχο προκύπτει στη δεύτερη περίπτωση (εχθρική προσπάθεια.) Κατά την περίοδο λοιπόν αυτή ο υποψήφιος και εχθρικός αγοραστής, ο οποίος στην ορολογία αναφέρεται και ως Μαύρος Ιππότης (Black knight), προσπαθεί με όρους όχι ευνοϊκούς να αποκτήσει τον έλεγχο της εταιρείας-στόχου και να αντικαταστήσει το Δ.Σ. (ή και το management) της εταιρείας με άτομα της 9 Η ενδιάµεση πρόταση Υπάρχουν και παραλλαγές των όρων που χρησιμοποιήσαμε παραπάνω, όπως ο Γκρι Ιππότης (Grey Knight), που αποτελεί μια εταιρεία η οποία παρεμβαίνει σε περίπτωση εχθρικής εξαγοράς, υποβάλλοντας μια ενδιάμεση πρόταση αναφορικά με το τίμημα εξαγοράς (καλύτερη από αυτήν του Μαύρου Ιππότη, αλλά χειρότερη από αυτήν του Λευκού Ιππότη), καθώς και ο White Squire, του οποίου ο ρόλος είναι παρόμοιος με αυτόν του Λευκού Ιππότη, με τη διαφορά όμως ότι η πρόταση εξαγοράς που υποβάλλει αφορά μειοψηφικό πακέτο μετοχών. Πολλές φορές, μάλιστα, δεν είναι στις πραγματικές προθέσεις του White Squire να αποτρέψει την εχθρική εξαγορά, γίνεται όμως, λόγω της παρεμβολής του, παράγοντας για την αποτροπή της. Παραδείγματα περιπτώσεων παρεμβολής του Λευκού Ιππότη υπάρχουν πολλά στον κόσμο των επιχειρήσεων, όπως: η εξαγορά της Chrysler από τη Fiat το 2009, σώζοντας έτσι τον αμερικανικό όμιλο από την οριστική κατάρρευση, και η εξαγορά της επενδυτικής τράπεζας Bear Stearns από την JPMorgan Chase το 2008, όταν η μετοχή της πρώτης κατέρρευσε λόγω της χρηματοπιστωτικής κρίσης, οδηγώντας σε απώλειες 92% στην κεφαλαιοποίηση της Bear Stearns. Η επένδυση σε εταιρείες που βρίσκονται υπό το καθεστώς στόχου εξαγοράς, προκειμένου να ασκηθεί κερδοσκοπία (risk arbitrage), είναι μια ιδιαίτερα εξειδικευμένη μέθοδος, με την οποία ασχολούνται ειδικοί διαχειριστές χαρτοφυλακίων (risk arbitrageurs), οι οποίοι, πέραν των δυνατοτήτων που έχουν σε πρόσβαση φθηνών κεφαλαίων, έχουν πολύ μεγαλύτερη πληροφόρηση από τον καθημερινό επενδυτή.
atticamag αριθμοί & νούμερα Ιστορική βεβαιότητα, άρνηση και αγορές To «έξυπνο χρήμα» προκρίνεται Ποιοι παράγοντες οδηγούν την αγορά στις όποιες μεταβολές της και πώς αυτές εκλαμβάνονται από τους επενδυτές; Ποιοι βγαίνουν τελικά κερδισμένοι από αυτές τις αλλαγές; απο τον θεοδωρο ν. κριντα, Διευθύνοντα Σύμβουλο της Attica Wealth Management Σύμφωνα με το επιχειρηματικό λεξικό, το λεγόμενο «αγκυροβόλιο» είναι η δράση που βασίζεται σε ένα οικείο σημείο αναφοράς, το οποίο είναι όμως ατελές ή σε κάποιες περιπτώσεις τελείως άσχετο με το πρόβλημα που προσπαθούμε να λύσουμε. Αυτό ονομάζουμε ιστορική βεβαιότητα, με μια δόση ποιητικότητας, την οποία έχουμε δει να εφαρμόζεται στις αγορές πάρα πολλές φορές. Μπορούμε να αναφερθούμε στα ιστορικά υψηλά που θα επανακτηθούν, στους τίτλους με «ειδικό βάρος», στους επιχειρηματίες που είχαν στο παρελθόν μεγάλες επιτυχίες κ.λπ. Από την άλλη πλευρά, η «άρνηση», που στην πραγματικότητα είναι ένας μηχανισμός άμυνας του εγκεφάλου, χρησιμοποιείται συχνά για να περιγράψει τις περιπτώσεις εκείνες όπου οι άνθρωποι αδυνατούν να αντιμετωπίσουν την πραγματικότητα ή να αποδεχθούν μια προφανή αλήθεια. Σε αυτή την περίπτωση, ένας επενδυτής διακρατεί την επένδυσή του σε μια «πρώην ισχυρή» εταιρεία, χωρίς να δέχεται την τρέχουσα πραγματικότητα της «διάλυσης» που επικρατεί. Ουσιαστικά, έχουμε το χαρακτηριστικό της άγνοιας των γνωστών, των δεδομένων. Έτσι, το σημείο στο οποίο θα ήθελα να έχω την προσοχή σας είναι το ακόλουθο: Ο συνδυασμός της «ιστορικής επιβεβαίωσης» και της «άρνησης», σε διάφορες μορφές τους, οδηγεί την αγορά έως ότου μια σημαντική θεμελιώδης ή συμπεριφορική μεταβολή προκύψει. Στο σημείο αυτό, και ενώ αναζητούμε νέα «αγκυροβόλια» ή την επαναφορά ορισμένων παλαιότερων, η αγελαία συμπεριφορά και άλλες ψυχολογικές μεροληψίες οδηγούν την τάση. Όταν το νέο περιβάλλον έχει για τα καλά εγκατασταθεί, μια νέα ισορροπία «άρνησης» θα βοηθά τους επενδυτές να αρνούνται την όποια μεταβολή. Εδώ έχουν σημασία δύο στοιχεία. Πρώτον, η ιδέα της εφαρμογής ενός παλαιού μοντέλου του παλαιού «αγκυροβολίου» υπήρξε ανέκαθεν μια βασική ιδέα για την επίτευξη ηρεμίας στην αγορά. Δεύτερον, σε αυτές τις ισχυρές αλλαγές του περιβάλλοντος, οι επενδυτές μετακινούνται από την άρνηση στην έκπληξη και απλώς αντιδρούν. Δεν σκέφτονται καν, απλώς αντιδρούν. Μεταξύ αυτών των αλλαγών, το «έξυ- σπάνια οι επενδυτές είναι οι ίδιοι σε κάθε κύκλο αλλαγής. Τελικά, βέβαια, αυτές οι εναλλαγές δημιουργούν τις ίδιες τις αγορές... πνο χρήμα», με άλλα λόγια, οι επενδυτές που έχουν μικρή ανάγκη την ιστορική βεβαιότητα, και γνωρίζουν αυτά που είναι ήδη γνωστά, τοποθετούνται και θέτουν μεσο-μακροπρόθεσμους στόχους. Έτσι, κερδίζουν τις καλύτερες συναλλαγές, αυτές που όλες οι έρευνες επισημαίνουν ότι, αν χαθούν, χάνεται το 80% της τελικής απόδοσης σε ένα χαρτοφυλάκιο και, ταυτόχρονα, δημιουργούν πιθανά αγκυροβόλια για τους δικούς τους πελάτες-επενδυτές. 10
εταιρική κοινωνική ευθύνη atticamag Νέο ρυθμιστικό πλαίσιο από την Ε.Ε. Επιτέλους, πιο υπεύθυνες επιχειρήσεις Υιοθετήθηκε από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο η πολυαναμενόμενη οδηγία για τη δημοσιοποίηση μη χρηματοοικονομικών πληροφοριών και πληροφοριών για την πολυμορφία (diversity) από ορισμένες μεγάλες εταιρείες και ομίλους. απο τον μιχαλη σπανο, Διευθύνοντα Εταίρο της Global Sustain* Η εν λόγω ψήφιση της οδηγίας από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο αποτελεί ένα πολύ σημαντικό βήμα για τη διαφάνεια, λογοδοσία και υπευθυνότητα των επιχειρήσεων, καθώς και για το μέλλον του εταιρικού reporting στην Ευρώπη. Σύμφωνα με τη συντριπτική πλειοψηφία των ευρωβουλευτών, η εξέλιξη αυτή σηματοδοτεί τη δέσμευση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την αειφόρο ανάπτυξη και θέτει στέρεες βάσεις για μια πιο ανταγωνιστική Ευρώπη. Ακριβώς έναν χρόνο μετά την πρόταση που κατατέθηκε από τον Επίτροπο Michel Barnier, και έπειτα από διαβουλεύσεις στις αρμόδιες επιτροπές του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, η αναφερόμενη ψήφιση αποτελεί το τελευταίο βήμα στη διαδικασία. Η εν λόγω οδηγία βασίζεται σε μια πολιτική «complyorexplain» και αναμένεται να επηρεάσει περισσότερες από 6.000 επιχειρήσεις στην Ε.Ε., σχετικά με τη δημοσιοποίηση πληροφοριών για περιβαλλοντικά, κοινωνικά και εργασιακά θέματα, τον σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και την καταπολέμηση της διαφθοράς και της δωροδοκίας. Επιχειρήσεις οι οποίες απασχολούν πάνω από 500 άτομα προσωπικό θα πρέπει να γνωστοποιούν την πολιτική που εφαρμόζει η εταιρεία σε σχέση με τα παραπάνω θέματα, τα αποτελέσματα της εν λόγω πολιτικής, τους κινδύνους που συνδέονται με τα θέματα αυτά και τον τρόπο με τον οποίο η εταιρεία διαχειρίζεται τους σχετικούς κινδύνους. Οι εταιρείες, προκειμένου να ανταποκριθούν στο νέο ρυθμιστικό πλαίσιο, εν- θαρρύνονται να χρησιμοποιήσουν υφιστάμενα πλαίσια, πρότυπα και οδηγίες, όπως το Global Reporting Initiative (GRI), το Παγκόσμιο Σύμφωνο των Ενωμένων Εθνών (UN Global Compact), το ISO 26000, η τριμερής Δήλωση Αρχών της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας (Δ.Ο.Ε.), οι κατευθυντήριες αρχές σχετικά με τις επιχειρήσεις και τα ανθρώπινα δικαιώματα για την εφαρμογή του πλαισίου του ΟΗΕ «Προστασία, Σεβασμός και Επανόρθωση» και οι κατευθυντήριες γραμμές του ΟΟΣΑ για τις πολυεθνικές επιχειρήσεις. Χαρακτηριστική είναι η δήλωση του ευρωβουλευτή Raffaele Baldassarre: «Οι απαιτήσεις των επενδυτών και της κοινωνίας των πολιτών για μεγαλύτερη διαφάνεια και λογοδοσία είναι συνεχώς αυξανόμενες. Οι νέοι κανόνες θα ενισχύσουν τη μακροπρόθεσμη στρατηγική των επιχειρηματικών ηγετών να ανταποκριθούν στις εν λόγω απαιτήσεις, καθώς και να μεγιστοποιήσουν τα οφέλη της δυναμικής της εταιρικής υπευθυνότητας, ώστε να αυξήσουν την ανταγωνιστικότητά τους, ενώ παράλληλα θα συνεισφέρουν σε μια έξυπνη και αειφόρο ανάπτυξη για την Ευρώπη». *Η Global Sustain προσφέρει καινοτόμες υπηρεσίες σε θέματα που σχετίζονται με την αειφορία, την εταιρική υπευθυνότητα, τις υπεύθυνες επενδύσεις, την επιχειρηματική ηθική και αριστεία, τη διαφάνεια και τη λογοδοσία. Στα μέλη της περιλαμβάνονται εταιρείες, μη κυβερνητικές και μη κερδοσκοπικές οργανώσεις, δημόσιοι φορείς, εκπαιδευτικά ιδρύματα, Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης, επαγγελματικά σωματεία, σύλλογοι και άλλοι φορείς του δημόσιου και ιδιωτικού τομέα (www.globalsustain.org). Η εν λόγω οδηγία βασίζεται σε μια πολιτική «complyorexplain» και αναμένεται να επηρεάσει περισσότερες από 6.000 επιχειρήσεις στην Ε.Ε. 11
atticamag περί τέχνης «ΜΟΥΣΙΚΟ ΧΩΡΙΟ» ΓΙΑ ΕΝΑΤΗ ΣΥΝΕΧΗ ΧΡΟΝΙΑ Η ΜΟΥΣΙΚΗ ΜΑΣ ΕΝΩΝΕΙ! Στα τέλη του Αυγούστου θα αρχίσουν και πάλι να καταφθάνουν στον μαγευτικό Άγιο Λαυρέντιο του Πηλίου εκατοντάδες καλλιτέχνες από κάθε γωνιά της γης και χιλιάδες μουσικόφιλοι! φωτογραφιες χρυσος νικολας Στόχος του Μουσικού Χωριού από την απαρχή του ήταν και είναι η εδραίωση μιας διεθνούς καλλιτεχνικής κοινότητας, ανοιχτής στο κοινό, με κοινή γλώσσα τη μουσική, τόσο σε επίπεδο συλλογικής μουσικής εκτέλεσης όσο και παραγωγής και δημιουργίας αρχείου καλλιτεχνικού έργου. Αυτό συμβαίνει μέσω της πραγματοποίησης συναυλιών και παραστάσεων μουσικού θεάτρου και χορού, καθώς και της υλοποίησης εκπαιδευτικών ενοτήτων, υπό τη μορφή εργαστηρίων-masterclasses ομαδικής δράσης, τα οποία συντονίζονται σε συνεργασία με Έλληνες και αλλοδαπούς καλλιτέχνες αναγνωρισμένης δράσης στον χώρο της σύγχρονης ή ιστορικής δημιουργίας και εκτέλεσης. Οι θεματικές ενότητες των εργαστηρίων στο σύνολό τους αποβλέπουν σε ευρείες και ουσιαστικές προσεγγίσεις της μουσικής τέχνης, ενώ δίνουν ιδιαίτερη έμφαση σε πρωτότυπους τομείς, που δεν έχουν ενσωματωθεί ακόμη στα ελληνικά προγράμματα μουσικών σπουδών. Ενδεικτικά, φέτος, η εκπαιδευτική δράση του Μουσικού Χωριού εκφράζεται θεματικά μέσα από 19 κατευθύνσεις, οι οποίες στεγάζουν 29 μουσικά εργαστήρια-masterclasses συμβιωτικής δράσης. Συντονιστές των δράσεων αυτών είναι 47 διεθνείς μουσικοί-εκπαιδευτικοί, καθώς και διάφοροι προσκαλεσμένοι της διοργάνωσης με παρουσία και δράση στον χώρο της ζωντανής δημιουργίας, του χορού, του θεάτρου, του λόγου, της ειδικής αγωγής και της καλλιέργειας του σώματος. 12
περί τέχνης atticamag jjεκτός από τις καθημερινές συναυλίες και τα μουσικά δρώμενα, φέτος για πρώτη χρονιά θα προσφέρεται επίσης μια απογευματινή σειρά διαλέξεωνανοιχτών συζητήσεων. Στόχοι της διοργάνωσης Αναπόσπαστα στοιχεία της φιλοσοφίας της λειτουργίας του Μουσικού Χωριού είναι και τα εξής: Οι αναθέσεις για σύνθεση πρωτότυπων μουσικών έργων, παραστάσεων μουσικού θεάτρου και χορού-performance σε σύγχρονους Έλληνες και αλλοδαπούς δημιουργούς, με στόχο την πρώτη εκτέλεσή τους στο πλαίσιο του Μουσικού Χωριού. Η παροχή υψηλού επιπέδου εφοδίων στους σπουδαστές των εργαστηρίων, όπως η ενεργός συμμετοχή τους στα πρωτότυπα έργα που εκτελούνται κατά τη διάρκεια της διοργάνωσης, η διαδραστική παρακολούθηση μαθημάτων και διαλέξεων, η ένταξή τους σε μελλοντικά projects της διοργάνωσης και η απονομή βεβαιώσεων συμμετοχής. Τα παραπάνω ενδυναμώνουν τη βιωματική εμπειρία των σπουδαστών στο πεδίο της μουσικής πράξης και τους προσφέρουν πολύτιμες γνώσεις για τη μετέπειτα επαγγελματική τους δραστηριότητα. Η αρχειοθέτηση, η διατήρηση και η ανάπτυξη της τεκμηρίωσης του ψηφιακού οπτικοακουστικού αρχείου του Μουσικού Χωριού, το οποίο ιδρύθηκε από την πρώτη χρονιά της λειτουργίας του θεσμού (2006). Αντιπροσωπευτικά δείγματα του αρχείου αυτού βρίσκονται ήδη στον ιστότοπο της διοργάνωσης. info Το Μουσικό Χωριό διοργανώνεται από την Αστική μη Κερδοσκοπική Εταιρεία Μουσικών Παρεμβάσεων «artree», σε συνεργασία με την Αντιδημαρχία Πολιτισμού του Δήμου Βόλου και τις Περιφερειακές Ενότητες Μαγνησίας, το ίδρυμα Ωνάση καθώς και με την ευγενική υποστήριξη της Attica Bank. Tηλ.: 6973 578422, www. music-village.gr. Το πρόγραμμα του Μουσικού Χωριού 18-24 Αυγούστου Η πρώτη περίοδος εγκαινιάζει δύο νέα εργαστήρια πολύτεχνης έκφρασης για εφήβους και παιδιά (Άβρα Αυδή, Μελίνα Χατζηγεωργίου, Αντιγόνη Αυδή, Reynaldo Young, Γεωργία Γκανά) ενώ, για πρώτη φορά, έχει τη χαρά να φιλοξενεί τον διεθνή βαρύτονο Σπύρο Σακκά. Επιπλέον, το Μουσικό Χωριό διευρύνει την πρόσφατη κατεύθυνση της τζαζ με τον Γιώργο Κοντραφούρη και τον Χρήστο Ραφαηλίδη, ενώ φιλοξενεί και ένα από τα σημαντικότερα duo σύγχρονης μουσικής, τους Ελβετούς UMS n JIP. Στην κατεύθυνση παλαιάς μουσικής έρχεται για πρώτη φορά, από το Σάο Πάολο της Βραζιλίας, ένας κορυφαίος Έλληνας μουσικός και αυτοσχεδιαστής, ο Δήμος Γκουνταρούλης. Σταθεροί συνεργάτες της διοργάνωσης είναι και φέτος οι: Αλκίνοος Ιωαννίδης, Λευτέρης Μουμτζής, Φώτης Σιώτας, Καίτη Καραχάλιου, Δημήτρης Κούντουρας, Ηλέκτρα Μηλιάδου, Σίμος Παπάνας, Στέφανος Θωμόπουλος, Άγγελος Λιακάκης, Βαρβάρα Βενετικίδου, «Spyweirdos», Γιώργος Σαγκριώτης, Γιώργος Φωτιάδης και Μαριάννα Αστρακά. 26 Αυγούστου- 1 Σεπτεμβρίου Η δεύτερη περίοδος επανεξετάζει τη σχέση των αρχετυπικών μουσικών ιδιωμάτων του ελλαδικού και του βαλκανικού χώρου με τη σύγχρονη δημιουργία, ενώ ιδιαίτερο βάρος δίνεται στη σύνδεση μουσικής και ποιητικής αφήγησης. Έτσι, εκτός από τα παραδοσιακά εργαστήρια, θα φιλοξενεί τον Κώστα Θεοδώρου σε ένα residency με τίτλο «Lost_ Anthropology», ενώ πρωτοπαρουσιάζει τον Αργεντινό ηθοποιό Camilo Betancor, σε ένα εργαστήριο για το λαϊκό μεσαιωνικό θέατρο, και τον Σύρο Ziad Rajab, σε ένα εργαστήριο για το αραβικό μακάμ. Για πρώτη φορά, η διοργάνωση καλωσορίζει κουκλοπαίκτες και εμψυχωτές. Τέλος, ο Μάνος Αχαλινωτόπουλος προτείνει φέτος έναν ιδιαίτερα ενδιαφέροντα τρόπο προσέγγισης και ερμηνείας του δημοτικού τραγουδιού! Μαζί τους και οι παλαιότεροι συνεργάτες του Μουσικού Χωριού: Κώστας Αναστασιάδης, Hayden Chisholm, Δήμος Βουγιούκας, Βασίλης Μαντζούκης, Ανθή Θάνου, Αντώνης Ανισέγκος, James Wylie, Δημήτρης Μυστακίδης και Ευγένιος Βούλγαρης. 13
Εργαστήρια και μαθήματα για τους ακρίτες του Αιγαίου Εν μέσω κρίσης, οι υποστηρικτές της πρωτοatticamag ενδιαφέρουσες δράσεις «Άγονη Γραμμή Γόνιμη» Οι «Ρομπέν» των νησιών Χειμώνας στην άγονη γραμμή. Το αυτονόητο εδώ είναι πολυτέλεια. Όταν τα νησιά κατεβάζουν ταχύτητα και ο αέρας αγριεύει, είναι ώρα να ταξιδέψει ο πολιτισμός. Στην καρδιά του χειμώνα το καραβάκι-σήμα κατατεθέν της δράσης «Άγονη Γραμμή Γόνιμη» σηκώνει πανιά. απο την αλεξανδρα τζαβελλα «Θα έμενες για πάντα εδώ;» με είχε ρωτήσει ο μικρός Νεκτάριος. Ήταν μέχρι πριν από λίγα χρόνια ο μοναδικός μαθητής του Γυμνασίου της Ηρακλειάς. Κοίταξα έξω από το παράθυρο του σχολείου τον ορίζοντα. Θάλασσα φουσκωμένη. Έβρεχε και φυσούσε του σκοτωμού. Ψυχή στα σοκάκια. Συμβόλαιο με την ηρεμία. Ταυτόχρονα, εγγύηση μοναξιάς και απομόνωσης. Ούτε τον γιατρό έχεις σίγουρα όταν τον χρειάζεσαι ούτε τον διορισμό του δάσκαλου έγκαιρα. Σινεμά και θέατρο τα ξεχνάς. Και, αν το παιδί σου θέλει να μάθει μουσική, πρέπει να πάρει το πλοίο για αλλού. Τα τελευταία οκτώ χρόνια τα απομακρυσμένα νησιά έχουν φύλακες-άγγελους. Καταφθάνουν στα νησιά όταν τα μποφόρ αυξηθούν από το 2007 η «Άγονη Γραμμή Γόνιμη» έχει ρίξει άγκυρα πάνω από 100 φορές σε 23 διαφορετικά νησιά. Απολογισμός: 167 εργαστήρια επιμόρφωσης, δεκάδες συναυλίες και προβολές ταινιών, διαγωνισμοί ανάγνωσης, ομιλίες, επισκέψεις γιατρών, δωρεές βιβλίων, πιάνου, κιθάρες, υλικοτεχνική υποδομή για τα σχολεία κ.ά. «Το πρόγραμμα δεν δημιουργήθηκε από συμπόνια στους μικρούς κατοίκους των απομακρυσμένων νησιών. Στόχος μας ήταν πάντα η δημιουργική σχέση μαζί τους και η χαρά της ζωής που αντλούμε από αυτή» τονίζει ο Στέφανος Νόλλας. Ο ίδιος οραματίστηκε το 2006 «ισότιμη πρόσβαση στην εκπαίδευση και στον πολιτισμό» και, με τη βοήθεια χορηγών από τον ιδιωτικό τομέα ανάμεσα στους οποίους και η Attica Bank, δημιούργησε πυρήνες πολιτισμού στη μέση του πελάγους. βουλίας πείσμωσαν ακόμα περισσότερο. Όχι μόνο δεν το έβαλαν κάτω, αλλά αποφάσισαν να σταθούν στο πλευρό των ακριτών που ζουν στα νησιά και να εντατικοποιήσουν τα εργαστήρια. Περιλαμβάνουν από δημιουργία διαδικτυακής εφημερίδας, κόμικς, θεατρικό παιχνίδι, γιόγκα και μαθήματα μουσικής μέχρι παιχνίδια περιβαλλοντικής ευαισθητοποίησης, μαθήματα σύγχρονου χορού, φωτογραφία, εργαστήρια βίντεο, ψηφιδωτό κ.ά. Τι και αν είναι μόνο δύο οι μαθητές στους Αρκιούς; Ο ενθουσιασμός τους για τα μαθήματα ψηφιδωτού, με την Ειρήνη Συριανού, αντηχεί σε ολόκληρο το σχολείο. Μαθήματα πιάνου στην Ηρακλειά. Η μπουκαπόρτα του πλοίου ανοίγει, και ένα πιάνο, δώρο στους κατοίκους του νησιού όλοι κι όλοι 150, βρίσκει τη θέση του στο σχολείο. Αν ζεις σε ένα τόσο μικρό νησί, πρέπει να ταξιδέψεις στη Νάξο για να μάθεις κάποιο μουσικό όργανο. Φέτος, όμως, η δασκάλα πιάνου Ελένη Νάκου πηγαινοερχόταν για να ελέγχει την πρόοδο των νεαρών μουσικών. Αυτή την περίοδο οι πρόβες για την πρώτη συναυλία πιάνου στο νησί βρίσκονται στην τελική ευθεία. Στην Κάρπαθο στήθηκε ένα παιδικό εργαστή- Μαθήματα πιάνου (από τη θεωρία στην πράξη), Ηρακλειά. 14
ενδιαφέρουσες δράσεις atticamag ριο ρομποτικής. Στην Πάτμο υποδέχονται το Κινητό Πλανητάριο. Στη Χάλκη κάνουν πιλάτες. Στη Θηρασιά 30 μαθητές, από το Δημοτικό μέχρι το Λύκειο, μαθαίνουν κιθάρα, σε συνεργασία με το Ωδείο Φίλιππος Νάκας, και γράφουν στιχάκια για τραγούδια χιπ χοπ. Τους καθοδηγεί ο περφόρμερ και μουσικός MC Yinκa. Μέχρι να μυηθούν στους κανόνες του κουνγκ-φου από τον παγκόσμιο πρωταθλητή Γιώργο Διβάνη, οι περισσότεροι μαθητές στους Λειψούς και στη Σχοινούσα είχαν δει πολεμική τέχνη μόνο σε ταινίες. Διψάνε για γνώση. Ενθουσιασμός για τα δεκάδες μαθήματα που πραγματοποιήθηκαν από τον Φεβρουάριο μέχρι τον Μάιο, και μια κρυφή αγωνία. «Θα ξανάρθετε του χρόνου;» «Δεν είμαστε βεγγαλικά. Οι υπεύθυνοι των εργαστηρίων, πλέον, επιστρέφουν κάθε τόσο και παρακολουθούν την πρόοδο των παιδιών» τονίζει ο Στέφανος Νόλλας. Φροντίζει να εξασφαλίζει δωρεές για να γεμίζουν οι βιβλιοθήκες στα νησιά και για να ενισχυθεί με ιατρικό υλικό και αναλώσιμα (στρώματα γυμναστικής, προτζέκτορες, εκτυπωτές, μπάλες, ηλεκτρονικοί υπολογιστές κ.ά.) κάθε σχολείο. Αν δεν πάει ο Μωάμεθ στο βουνό, ξέρουμε τι γίνεται. Αν οι ακρίτες του Αιγαίου δεν μπορούν να πάνε σε μια συναυλία κλασικής μουσικής, τότε τι συμβαίνει; Αναλαμβάνει η «Άγονη Γραμμή Γόνιμη» να φέρει την Κρατική Ορχήστρα Αθηνών στα νησιά. Μικρά σύνολα της ορχήστρας, μεσοπέλαγα, ταξιδεύουν από το ανατολικότερο μέχρι το νοτιότερο άκρο του Αιγαίου: Πάτμος, Αρκιοί, Λειψοί, Καστελόριζο, Γαύδος και Σχοινούσα συμπεριλαμβάνονται στο φετινό πρόγραμμα συναυλιών. Εν πλω και το «Studio Opera» της Εθνικής Λυρικής Σκηνής, που ταξιδεύει με το πρόγραμμα και παρουσιάζει παραστάσεις όπερας υψηλής ποιότητας από την τρέχουσα καλλιτεχνική της σεζόν. Λίγο πριν η νησιωτική ζωή μπει στην πρίζα του καλοκαιριού, η αυλαία των δράσεων πέφτει. Ώρα για φεστιβάλ και παρουσίαση της χειμερινής δουλειάς. Τα προαύλια των σχολείων μετατρέπονται σε αυτοσχέδιες θεατρικές και μουσικές σκηνές. Μετά την υπόκλιση των παιδιών, οι «Ρομπέν» των νησιών βγάζουν εισιτήριο για Αθήνα. Θα ξαναγυρίσουν όταν τα σοκάκια ερημώσουν από τουρίστες, συνεπείς σε μια υπόσχεση που έγινε τρόπος ζωής. info ΑΓΟΝΗ ΓΡΑΜΜΗ ΓΟΝΙΜΗ Α.Μ.Κ.Ε. info@agoni.gr, www.agoni.gr 15
atticamag εκτός Αθηνών 16
εκτός Αθηνών atticamag ΚΕΦΑΛΑΙΑ ΣΤΗΡΙΞΗΣ ΓΙΑ ΝΕΟΥΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΕΣ Η ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ, ΚΟΜΒΟΣ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑΣ Δέκα χρόνια μετά τη δημιουργία της, η Αλεξάνδρεια Ζώνη Καινοτομίας Θεσσαλονίκης παρουσιάζει το Thessaloniki Start Up Innovation Hub, που αφορά στη νεανική καινοτόμο επιχειρηματικότητα στην περιοχή. απο τη χριστινα τσορμπα Μια καλή ιδέα δεν είναι ποτέ αρκετή για να γίνει επιχειρηματική πράξη. Ο νέος επίδοξος επιχειρηματίας θα πρέπει να υποστηριχθεί πρακτικά με κεφάλαια στήριξης, αλλά και να καθοδηγηθεί (mentoring). Αυτό ακριβώς το κρίσιμο κενό έρχεται να συμπληρώσει η Αλεξάνδρεια Ζώνη Καινοτομίας στη Θεσσαλονίκη, δημιουργώντας το Thessaloniki Start Up Innovation Hub. Μια δομή που φιλοδοξεί να λειτουργήσει ως καταλύτης μεταξύ των νέων επιχειρηματιών οι οποίοι βρίσκονται σήμερα στο στάδιο της ιδέας και του ιδιωτικού τομέα μέσω δυνητικών επενδυτών, οι οποίοι αναζητούν εφαρμόσιμες ιδέες με καλές προοπτικές στην αγορά για να επενδύσουν. Η «συνταγή» είναι δοκιμασμένη σε χώρες του εξωτερικού που διαθέτουν αντίστοιχα bootcamps: μια ομάδα από μέντορες, έναν ειδικό χώρο υποδοχής, μια διαδικασία υποβολής αιτήσεων συμμετοχής, καθώς και μια διαδοχική διαδικασία αξιολόγησης. «Το Thessaloniki Start up Innovation Hub στοχεύει στην υποβοήθηση των νέων που θέλουν να δουν την ιδέα τους να αποκτά εξωστρεφή προσανατολισμό και να βρίσκει διέξοδο στην πραγματική αγορά, καθώς και στη δυνατότητα να αναδείξουν και να εξελίξουν τα επιχειρηματικά τους σχέδια, ανταλλάσσοντας τεχνογνωσία, αξιοποιώντας τα νέα χρηματοδοτικά εργαλεία και αναπτύσσοντας το επαγγελματικό τους ανθρωποδίκτυο (networking)» εξηγεί ο κ. Δημήτρης Λακασάς, Πρόεδρος της ΑΖΚ Α.Ε. «Βρισκόμαστε ήδη σε επαφή με επενδυτικούς οίκους που θα στηρίξουν τη δράση». Δημήτρης Λακασάς Επί της διαδικασίας Όσοι νέοι επιχειρηματίες έχουν μια εφαρμόσιμη καινοτόμο ιδέα, αλλά τους λείπουν όλα τα άλλα, υποβάλλουν αίτηση για να συμπεριληφθούν μεταξύ των νεοφυών start ups που υποστηρίζονται από το Thessaloniki Start Up Innovation Hub. Η αίτηση περνά από τη διαδικασία αξιολόγησης, με βάση την επιχειρηματική ιδέα, το κεντρικό ανταγωνιστικό της πλεονέκτημα, τα στοιχεία της αγοράς και του ανταγωνισμού και την υπάρχουσα εμπειρία της ομάδας αναφορικά με τη διαδικασία ανάπτυξης του προϊόντος. «Όσες ιδέες προκριθούν μπαίνουν στη διαδικασία στήριξης, με στόχο την ομαλή ωρίμανσή τους, ώστε να γίνει εφικτό να παρουσιαστούν σε υποψήφιους επενδυτές από την Ελλάδα και το εξωτερικό. Βρισκόμαστε ήδη σε επαφή με επενδυτικούς οίκους (business angels, family houses, venture capitals κ.ά.) που θα στηρίξουν τη δράση» σημειώνει ο κ. Λακασάς. Το ζητούμενο μέσα από τη διαδικασία αυτή είναι η εκκόλαψη επιχειρηματικών ιδεών με υψηλή αξία όσον αφορά στην καινοτομία και στην επιχειρηματική ενσωμάτωση στο οικονομικό «γίγνεσθαι». Η αξία μιας ιδέας θα αξιολογείται τελικά από την ίδια την αγορά, τους επενδυτές δηλαδή, οι οποίοι και θα κρίνουν αν υπάρχει λόγος να επενδύσουν τα κεφάλαιά τους. Απευθύνεται σε όσους νέους και νέες κάθε ηλικίας έχουν κάποιο επιχειρηματικό σχέδιο, το οποίο πιστεύουν και επιθυμούν να κάνουν πραγματικότητα. Για να το πετύχουν, χρειάζεται αρχικά η συμπλήρωση της αίτησης συμμετοχής στην ιστοσελίδα της Αλεξάνδρειας Ζώνης Καινοτομίας Α.Ε. (www.thessinnozone.gr). Η φιλοξενία παρόμοιας προσπάθειας απαιτεί χώρους υψηλών τεχνικών προδιαγραφών. Η πρόσφατη συνεργασία της Αλεξάνδρειας Ζώνης Καινοτομίας Α.Ε. με το Κέντρο Διάδοσης Επιστημών και Μουσείο Τεχνολογίας NOESIS, το οποίο παραχώρησε χώρους για τη στέγαση των προαναφερόμενων δραστηριοτήτων, αποτέλεσε σημαντική εξέλιξη στην πραγματοποίηση του Thessaloniki Start Up Innovation Hub. Έτσι, δέκα χρόνια μετά τη θεωρητική εκκίνηση της Ζώνης Καινοτομίας Θεσσαλονίκης, η πρώτη χειροπιαστή δράση έρχεται να υπενθυμίσει την ανάγκη να στηριχθεί η επιχειρηματικότητα συστηματικά και οργανωμένα, ώστε να δοθεί προτεραιότητα στην καινοτομία, στη γνώση, στην εξειδίκευση και στη διαφοροποίηση. Ήδη, και ενώ η διαδικασία υποβολής αιτήσεων συμμετοχής είναι ακόμη σε εξέλιξη, έχουν υποβληθεί αρκετές αιτήσεις που αναφέρονται σε ένα ευρύ φάσμα επιχειρηματικότητας. Σύμφωνα με τον κ. Λακασά, «οι πρώτες αυτές αιτήσεις αφορούν στην ιατρική επιστήμη, στη διατροφή, στον τουρισμό, στην πληροφορική κ.α., γεγονός που αποδεικνύει ότι το... οικοσύστημα της Θεσσαλονίκης είναι ικανό να παράγει καινοτόμους ιδέες». 17
atticamag πάνω απ όλα υγεία 10 πολύτιμες τροφές για τον άνθρωπο Δείτε ποιες σούπερ τροφές πρέπει να συμπεριλαμβάνουμε στη διατροφή μας, για να ενισχύσουμε την άμυνα του οργανισμού μας. απο τον nikολαο κριαρα, Διαιτολόγο-Διατροφολόγο, www.newsdiet.gr Άγριος σολομός (και άλλα )1 πλούσια σε ωμέγα-3 ψάρια): Λιπαρά ψάρια κρύου νερού, όπως ο άγριος σολομός, η ρέγκα, το σκουμπρί, ο γαύρος και οι σαρδέλες, είναι όλα πλούσια σε ωμέγα-3 λιπαρά οξέα, τα οποία μπορούν να βοηθήσουν στη μείωση της χοληστερόλης και της αρτηριακής πίεσης, ενώ επηρεάζουν θετικά τη διάθεση και βοηθούν στη μνήμη και σε άλλες λειτουργίες του εγκεφάλου. Μπρόκολο (και άλλα σταυ- λαχανικά): Τα σταυραν- )2ρανθή θή λαχανικά, όπως το μπρόκολο, το λάχανο, τα λαχανάκια Βρυξελλών και το κουνουπίδι, μπορούν να βοηθήσουν στη μείωση της αρτηριακής πίεσης και της χοληστερόλης, στην προώθηση φυσιολογικής όρασης, στη βελτίωση της λειτουργίας του γαστρεντερικού και στη μείωση των συμπτωμάτων της τυχόν ηλικιακά απώλειας μνήμης. Μια ένωση θείου που ονομάζεται suforaphane, η οποία βρέθηκε στο μπρόκολο, στο λάχανο και σε άλλα σταυρανθή λαχανικά, μπορεί να αυξήσει τη δραστικότητα των ενζύμων στο σώμα που καταπολεμούν τον καρκίνο. 18 Γλυκοπατάτες (και άλλα )3φωτεινά πορτοκαλί λαχανικά): Μια εξαιρετική πηγή καροτενοειδών (συμπεριλαμβανομένων των β-καροτένιο), καθώς και η βιταμίνη C, το ασβέστιο, το κάλιο και το σίδηρο μπορούν να βοηθήσουν στη μείωση της υψηλής αρτηριακής πίεσης, στον καταρράκτη, όπου σχετίζεται με την ηλικία και την εκφύλιση της ωχράς κηλίδας, ενώ ενισχύει την αντοχή σε κρυολογήματα και λοιμώξεις. Blueberries: Κατατάχθηκε ως )4ένα από τα υγιέστερα φρούτα για την αντιοξειδωτική δράση τους. Τα μύρτιλλα είναι πλούσια σε πηκτίνη (μια μορφή της διαλυτής ίνας), που έχει αποδειχθεί ότι βελτιώνει τα επίπεδα χοληστερόλης και την προστασία από εγκεφαλικό επεισόδιο. Επίσης, μπορεί να βοηθήσει στην πρόληψη της βραχυπρόθεσμης απώλειας μνήμης που σχετίζεται με τη γήρανση. Φασόλια: Μπορεί να βοηθήσουν )5στη μείωση της «κακής» χοληστερόλης (LDL) και να βελτιώσουν την πέψη. Οι ίνες στα φασόλια βοηθούν επίσης στη μείωση των επιπέδων γλυκόζης στο αίμα, καθιστώντας τα μια καλή επιλογή για τα άτομα που πάσχουν από διαβήτη. Ολόκληροι κόκκοι: Πρόσφα- μελέτες έχουν δείξει ότι η κατα- )6τες νάλωση υψηλής ίνας ολόκληρων κόκκων
πάνω απ όλα υγεία atticamag (σιτάρι, άγριο ρύζι, κριθάρι, κινόα, βρώμη, κεχρί, κριθάρι και σίκαλη) μπορεί να μειώσει ουσιαστικά τον κίνδυνο του διαβήτη, με τη σταθεροποίηση του σακχάρου στο αίμα και την ινσουλίνη παραγωγής. Επίσης, βοηθά στην πρόληψη της αρτηριοσκλήρυνσης, μειώνοντας την απορρόφηση της χοληστερόλης. Ξηροί καρποί και σπόροι: )7Καρύδια, αμύγδαλα, φιστίκια, κουκουνάρι, σπόροι κολοκύθας και λιναρόσπορος είναι άριστες πηγές πρωτεΐνης, μονοακόρεστων και πολυακόρεστων λιπαρών, βιταμινών, μετάλλων και φυτικών ινών. Βοηθούν στη μείωση της ολικής χοληστερόλης, καθώς και της «κακής» (LDL), χωρίς να επηρεάζουν τα επίπεδα της «καλής» χοληστερόλης (HDL). Έξτρα παρθένο ελαιόλα- Πλούσιο σε μονοακόρεστα λι- )8δο: παρά, το οποίο περιέχει ένα ισχυρό μείγμα από αντιοξειδωτικές ουσίες (πολυφαινόλες κυρίως), που μπορούν να βοηθήσουν στη μείωση της LDL χοληστερόλης, όταν αντικαθιστούν τα κορεσμένα λίπη στη διατροφή. Έρευνα έδειξε ότι η μείωση της χοληστερόλης είναι ακόμη μεγαλύτερη, αν χρησιμοποιείτε έξτρα-παρθένο ελαιόλαδο, το οποίο είναι λιγότερο επεξεργασμένο, και συνεπώς περιέχει περισσότερες πολυφαινόλες. γαλακτοκομικά προϊόντα )9 με Μειωμένα λιπαρά και χωρίς λιπαρά: Υπάρχουν αυξανόμενες ενδείξεις ότι το ασβέστιο των γαλακτοκομικών προϊόντων (γάλα, γιαούρτι και τυριά) δεν δυναμώνει μόνο τα οστά, αλλά προστατεύει και την καρδιά, μειώνει την υψηλή πίεση του αίματος και καταπολεμά τον καρκίνο του μαστού. Μαύρη σοκολάτα: Αρκετές με- έχουν δείξει ότι η κατανάλω-!0λέτες ση μαύρης σοκολάτας με μέτρο (περίπου 50 γραμμ. την εβδομάδα) μπορεί να μειώσει την αρτηριακή πίεση (πιθανώς λόγω των ευεργετικών αποτελεσμάτων των πολυφαινολών της για τη ροή του αίματος), καθώς και τα επίπεδα της CRP, μιας ουσίας ενδεικτικής της φλεγμονής στο σώμα. Επιλέξτε σκούρα σοκολάτα, που περιέχει τουλάχιστον 70% σκόνη κακάο και το ελάχιστο ποσό της ζάχαρης. Σημαντικο Προσπαθήστε να τρώτε τα λαχανικά ωμά ή στον ατμό, ώστε να μη χάνουν τα πολύτιμα συστατικά τους. Αν θέλετε να τα βράσετε, βράστε τα το πολύ 5 λεπτά και βγάλτε τα al dente. 19
atticamag μεγαλώνοντας μαζί τους Εμπειρία & ανάμνησεισ Διακοπές με τον παππού και τη γιαγιά Για μερικούς ανθρώπους οι διακοπές με τον παππού και τη γιαγιά συνδέονται με τις πιο όμορφες και τρυφερές αναμνήσεις της παιδικής τους ηλικίας. απο τη χαρα-ιφιγενεια τομπρα Συνεργάτιδα στο Ινστιτούτο Υγείας του Παιδιού και στο ΤΕΙ Αθήνας, www.charatompra.gr Οι κανόνες της μαμάς και του μπαμπά μπαίνουν λίγο στην άκρη και το παιδί απολαμβάνει μεγαλύτερη ελευθερία, παιχνίδι με τον παππού, φροντίδα από τη γιαγιά και λίγο παραπάνω «χάιδεμα» και από τους δύο, σύμφωνα με το «οι γονείς είναι για να φτιάχνουν το παιδί και οι παππούδες για να το χαλάνε»... Για άλλους, πάλι, μεταφράζονται σε μια όχι και τόσο ευχάριστη εμπειρία. Χρειάζεται να έχουμε στο μυαλό μας ότι, ούτως ή άλλως, ο πρώτος αποχωρισμός είναι δύσκολος τόσο για το παιδί όσο και για τους γονείς, ανεξαρτήτως του αν πρόκειται για λύση ανάγκης (επειδή, για παράδειγμα, και οι δύο γονείς εργάζονται) ή όχι. Οι γονείς, οι οποίοι εκφράζουν σχετικά διάφορους προβληματισμούς, χρειάζεται να προσέξουν κάποια βασικά σημεία, προκειμένου να διασφαλίσουν ότι το παιδί τους θα περάσει καλά και θα απολαύσει τις διακοπές με τον παππού και τη γιαγιά: 1Ηλικία και συναισθηματική ωριμότητα του παιδιού. Είναι καλύτερο το παιδί να είναι μεγαλύτερο των 2,5 ετών, οπότε και αρχίζει να υποχωρεί το άγχος αποχωρισμού. Αν έχει ήδη ξεκινήσει να πηγαίνει στον παιδικό σταθμό, μπορεί να εξοικειωθεί ακόμα πιο εύκολα στο νέο περιβάλλον και να κοινωνικοποιηθεί. 2Η σχέση, η επαφή καθώς και η προτίμηση που ενδεχομένως έχει το παιδί σε κάποιον συγκεκριμένο παππού και γιαγιά. Αν το παιδί δεν έχει επαφή με τον παππού και τη γιαγιά ή αν είναι η πρώτη φορά που οι γονείς το αφήνουν, η αλλαγή και η προσαρμογή του χρειάζεται να γίνουν πιο ομαλά. Είναι ιδανικό, για παράδειγμα, οι γονείς να συνοδέψουν και να παραμένουν με το παιδί για μία-δύο ημέρες ή να το επισκέπτονται συχνά. 20