ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Κατάλογος Εικόνων και Πινάκων... xi Εκδοτική Επιτροπή... xiii Πρόλογος...xv ΜΕΡΟΣ 1ο ΕΙΣΑΓΩΓΗ, ΤΥΠΙΚΑ ΣΕΝΑΡΙΑ ΚΑΙ ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗ ΕΡΕΥΝΑΣ 1. Πληροφοριακή Συμπεριφορά: Εισαγωγή... 3 1.1. Εισαγωγή... 3 1.1.1. Ορολογία... 5 1.1.2. Δίνοντας έμφαση στους ανθρώπους και όχι στα συστήματα... 7 1.1.3. Οι δέκα μύθοι για την πληροφορία και την πληροφοριακή συμπεριφορά... 10 1.1.4. Πότε, Γιατί και Που η πληροφοριακή συμπεριφορά έχει διερευνηθεί... 12 1.1.5. Το Περιβάλλον μέσα στο οποίο η Πληροφοριακή Συμπεριφορά διερευνάται... 14 1.1.6. Ο Σκοπός της Πληροφοριακής Συμπεριφοράς... 15 1.2. Πως οργανώνεται και πως χρησιμοποιείται το βιβλίο... 16 1.2.1. Οργάνωση του βιβλίου... 16 1.2.2. Επιλογή Κεφαλαίων για Ανάγνωση εάν... 18 2. Η σύνθετη φύση της ΠληροφοριακήςΣυμπεριφοράς... 19 2.1. Πέντε Σενάρια Αναζήτησηςτης Πληροφορίας... 20 2.1.1. Αγοράζοντας Προϊόντα... 20
vi Αναζητώντας την Πληροφορία 2.1.2. Εύρεση Πληροφοριών σε Βιβλιοθήκη... 23 2.1.3. Ψηφίζοντας για ένα Πολιτικό Ζήτημα... 28 2.1.4. Θεραπεία ενός Ασθενούς... 30 2.1.5. Περιέργεια: «Θέλω να μάθω περισσότερα για τον καρκίνο»... 33 2.2. Σύνοψη... 36 Συνιστώμενα έργα για περαιτέρω ανάγνωση... 39 3. Η Ιστορία και η τρέχουσα έρευνα για την πληροφοριακή συμπεριφορά... 41 3.1. Η Ιστορία της ΈρευναςστηνΠληροφοριακή Συμπεριφοράς... 41 3.1.1. Η Προέλευση του γνωστικού αντικειμένου... 41 3.1.2. Κριτική επισκόπηση της βιβλιογραφίας για την πληροφοριακή συμπεριφορά... 43 3.1.3. Οι κατηγορίες και τοπεριβάλλον των ερευνών ΠΣ... 45 3.1.4. Επιλογή Παραδειγμάτων Μελετών Περίπτωσης... 49 3.2. Σύνοψη... 50 Συνιστώμενα έργα για περαιτέρω ανάγνωση... 51 ΜΕΡΟΣ 2ο ΟΙ ΣΧΕΤΙΚΕΣ ΜΕ ΤΗΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΚΗ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ ΕΝΝΟΙΕΣ 4. Η έννοια της πληροφορίας... 55 4.1. Αναζητώντας έναν ορισμό της πληροφορίας... 56 4.1.1. Εξηγώντας την «Πληροφορία»... 57 4.1.2. Η έννοια της Πληροφορίας... 58 4.1.3. Τυπολογίες των Εννοιών της Πληροφορίας... 59 4.2. Πηγή Παρανοήσεων: «Θεωρία πληροφορίας»... 60 4.3. Πέντε ζητήματα για τον ορισμό της πληροφορίας... 63 4.3.1. Πρέπει οι πληροφορίες να είναι χρήσιμες;... 63 4.3.2. Οι πληροφορίες απαιτούν προθέσεις;... 65 4.3.3. Πρέπει οι πληροφορίες να είναι αληθινές;... 66 4.3.4. Πρέπει οι πληροφορίες να είναι φυσικές;... 67 4.3.5. Οι πληροφορίες απαιτούν δομή ή διαδικασία;... 68
Περιεχόμενα vii 4.4. Πρέπει να υπάρχει ένας καθολικός ορισμός των πληροφοριών;... 71 4.5. Διακρίσεις μεταξύ Δεδομένων, Πληροφοριών, Γνώσης και Σοφίας... 74 4.6. Σύνοψη... 76 Συνιστώμενα έργα για περαιτέρω ανάγνωση... 77 5. Ανάγκες, κίνητρα και χρήση Πληροφορίας... 79 5.1. Το πάζλ των κινήτρων... 79 5.1.1. Πως Ορίζεται η «Ανάγκη»;... 80 5.1.2. Ανάγκες έναντι Απαιτήσεων... 82 5.2. Τέσσερις Ερευνητές Σχολιάζουν τα Κίνητρα... 83 5.2.1. Αναζητώντας Απαντήσεις... 83 5.2.2. Μείωση της Αβεβαιότητας... 84 5.2.3. Δημιουργία Νοήματος... 86 5.2.4. Το φάσμα των Κινήτρων... 87 5.3. Το πρόβλημα με τις ανάγκες πληροφόρησης... 89 5.4. Αναζήτηση πληροφοριών... 91 5.5. Η χρήση των πληροφοριών... 93 5.6. Σύνοψη... 94 Συνιστώμενα έργα για περαιτέρω ανάγνωση... 96 6. Σχετικές έννοιες... 97 6.1. Μάθηση... 98 6.1.1. Πληροφοριακός Γραμματισμός... 98 6.1.2. Πρακτικές πληροφόρησης...99 6.2. Παραγωγή Αποφάσεων... 100 6.2.1. Λήψη Αποφάσεων... 101 6.2.2. Επίλυση Προβλημάτων... 103 6.3. Μη Υποκινούμενη ή Αδόμητη Αναζήτηση... 104 6.3.1. Περιήγηση, σάρωση, συναντήσεις και τυχαία εύρεση πληροφοριών... 105 6.3.2. Πρόσθετες διακρίσεις... 107 6.4. Προσδιορισμός χρήσιμων πληροφοριών... 110
viii Αναζητώντας την Πληροφορία 6.4.1. Σχετικότητα... 110 6.4.2. Συνάφεια και σχετικότητα στην ανάκτηση πληροφοριών... 111 6.4.3. Συνάφεια... 113 6.5. Επιλογή πληροφορίας... 114 6.5.1. Επιλεκτική έκθεση στην πληροφορία... 115 6.5.2. Συναισθηματική και επηρεασμένη... 116 6.5.3. Αποφυγή πληροφοριών... 117 6.5.4. Τα κενά γνώσης και η έλλειψηπληροφόρησης... 119 6.5.5. Υπερφόρτωση Πληροφοριών και Άγχος...122 6.6. Πληροφόρηση έναντι ψυχαγωγίας... 127 6.7. Κοινή χρήση και Συνεργασία...134 6.8. Σύνοψη...135 Συνιστώμενα έργα για περαιτέρω ανάγνωση...136 ΜΕΡΟΣ 3ο ΜΟΝΤΕΛΑ ΚΑΙ ΘΕΩΡΙΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΚΗΣ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑΣ 7. Μοντέλα πληροφοριακής συμπεριφοράς... 141 7.1. Θεωρητικά Μοντέλα... 142 7.1.1. Τι είναι ένα Μοντέλο;... 142 7.1.2. Μοντέλα πληροφοριακής αναζήτησης... 144 7.2. Παραδείγματα Μοντέλων για την Αναζήτηση της Πληροφορίας... 148 7.2.1. Το Μοντέλο του Krikelas... 148 7.2.2. Το Μοντέλο της Ellis... 151 7.2.3. Το Μοντέλο της Kuhlthau...152 7.2.4. Το Μοντέλο των Bystrοm και Jarvelin...154 7.2.5. Το Μοντέλο του Savolainen...155 7.2.6. Το Μοντέλο του Johnson... 157 7.2.7. Το Μοντέλο του Williamson... 161 7.2.8. Το Πρότυπο του Wilson... 162 7.2.9. Το Μοντέλο του Foster... 164 7.2.10. Το Μοντέλο των Shenton και Hay-Gibson... 165
Περιεχόμενα ix 7.2.11. Το Μοντέλο των Robson και Robinson... 167 7.2.12. Το Μοντέλο του Freund... 170 7.2.13. Επισκόπηση των θεωρητικών μοντέλων... 171 7.2.14. Πρόσθετα Μοντέλα... 173 Συνιστώμενα έργα για περαιτέρω ανάγνωση... 175 8. Μετα-θεωρίες, Θεωρίες και Παραδείγματα... 177 8.1. Μετα-θεωρίες, Οπτικές και Παραδείγματα... 178 8.1.1. Μετα-θεωρίες... 178 8.1.2. Το ερευνητικό φάσμα και η μεγάληδιάκριση... 179 8.1.3. Οπτικές και Παραδείγματα... 181 8.2. Θεωρίες...183 8.2.1. Τι είναι μια Θεωρία;...183 8.2.2. Επίπεδα Θεωρίας...185 8.3. Πηγές Θεωρίας για την Πληροφοριακή Συμπεριφορά... 187 8.4. Αντικειμενικά Παραδείγματα...190 8.4.1. Η αρχή του Zipf για την Ελάχιστη Προσπάθεια και το κόστος/όφελος...190 8.4.2. Χρήσεις και Ευχαρίστηση...194 8.4.3. Θεωρία Διαχείρισης της Αβεβαιότητας κ.λπ....199 8.4.4. Άλλες Αντικειμενικές Θεωρίες...200 8.5. Ερμηνευτικά παραδείγματα...202 8.5.1. Κονστρουκτιβισμός, θεωρία δραστηριοτήτων, και θεωρία δημιουργία νοήματος...203 8.5.2. Κοινωνικός Κονστρουκτιβισμός, Θεωρία Πρακτικής και Ανάλυση Λόγου...206 8.5.3. Φαινομενολογία και άλλες κοινωνιολογικές προσεγγίσεις...208 8.5.4. Άλλα ερμηνευτικά παραδείγματα...209 8.6. Χαρτογράφηση των επιπτώσεων των θεωριώνστους ερευνητές... 211 8.7. Σύνοψη... 213 Συνιστώμενα έργα για περαιτέρω ανάγνωση... 214
x Αναζητώντας την Πληροφορία ΜΕΡΟΣ 4 ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΚΑΙ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΕΡΕΥΝΑΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΚΗΣ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑΣ 9. Σχεδιασμός Έρευνας, Μεθοδολογία και Μέθοδοι Έρευνας... 217 9.1. Συσχετίζοντας τη Θεωρία Έρευνας με τον Ερευνητικό Σχεδιασμό... 218 9.1.1. Γιατί χρειαζόμαστε Προσεκτικό Σχεδιασμό Έρευνας... 219 9.1.2. Μεθοδολογίες και Μέθοδοι...220 9.2. Βασικές Σκέψεις για τον Σχεδιασμό Έρευνας...222 9.2.1. Στάδια Έρευνας...222 9.2.2. Επαγωγικός (ποιοτικός) και παραγωγικός (ποσοτικός) σχεδιασμός...225 9.2.3. Ερευνητική Αυστηρότητα και Εμπιστοσύνη...226 9.2.4. Σκοπός, Ενότητες Έρευνας και Χρόνος...229 9.2.5. Ηθική στην έρευνα... 231 9.3. Παραδείγματα Μεθόδων...235 9.3.1. Μέθοδοι Έρευνας: Ερωτηματολόγια, Συνεντεύξεις, Ομάδες Εστίασης και Ημερολόγια...236 9.3.2. Πειραματικές μέθοδοι: εργαστήριο και πεδίο...250 9.3.3. Μέθοδοι Κειμένου: Ανάλυση Λόγου, Ιστορική Ανάλυση και Ανάλυση Περιεχομένου... 257 9.3.4. Οπτικές μέθοδοι: παρατήρηση και οπτική ανάλυση...264 9.3.5. Έρευνες που χρησιμοποιούν πολλαπλές μεθόδους...266 9.3.6. Μετα-ανάλυση και συστηματικές επισκοπήσεις βιβλιογραφίας...268 9.4. Σύνοψη... 270 Συνιστώμενα έργα για περαιτέρω ανάγνωση... 272 ΜΕΡΟΣ 5 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΚΗ ΕΠΙΣΚΟΠΙΣΗ ΚΑΙ ΚΡΙΤΙΚΗ 10. Έρευνα βάσει Ρόλων και Πλαισίων... 277 10.1. Εργασιακοί Ρόλοι... 278
Περιεχόμενα xi 10.1.1. Επιστήμονες και μηχανικοί... 279 10.1.2. Κοινωνικοί επιστήμονες... 287 10.1.3. Ανθρωπιστικός τομέας... 291 10.1.4. Ιατροί, Νοσοκόμες και άλλοι Επαγγελματίες της Υγείας...295 10.1.5. Διοικητές...304 10.1.6. Δημοσιογράφοι...308 10.1.7. Δικηγόροι... 312 10.1.8. Αγρότες... 314 10.1.9. Καλλιτέχνες... 315 10.1.10. Άλλες Εργασίες... 317 10.2. Άλλοι Ρόλοι... 319 10.2.1. Οι πολίτες, οι ψηφοφόροι και το ευρύ κοινό...320 10.2.2. Καταναλωτές... 327 10.2.3. Χομπίστες...330 10.2.4. Βιβλιοθηκονόμοι...333 10.2.5. Ασθενείς...335 10.2.6. Φοιτητές... 341 10.2.7. Μετανάστες...343 10.2.8. Άλλοι κοινωνικοί ρόλοι...345 10.3. Σύνοψη...345 Συνιστώμενα έργα για περαιτέρω ανάγνωση...346 11. Επισκόπηση βιβλιογραφίας, κριτική ανάλυση, συμπεράσματα...349 11.1. Επισκόπηση...349 11.2. Κριτική... 351 11.2.1. Επισκόπηση των κριτικών... 351 11.2.2. Αλλαγές στη Μεθοδολογία, τη Θεωρία και οι Επιδράσεις τους...354 11.3. Συμπεράσματα και Τάσεις...359 11.3.1. Δέκα νέα μαθήματα έρευνας για την πληροφοριακή συμπεριφορά... 361 11.3.2. Τάσεις και Τελικές Σκέψεις...364
xii Αναζητώντας την Πληροφορία Συνιστώμενα έργα για περαιτέρω ανάγνωση...365 Παράρτημα Α: Γλωσσάριο...367 Παράρτημα Β: Ερωτήσεις για Συζήτηση και Εφαρμογή... 377 Κατάλογος Βιβλιογραφικών Αναφορές...389 Ευρετήριο Συγγραφέων... 475 Ευρετήριο θεμάτων... 497