Ε ) Ο ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΣTHN ENTAΞH TΩN ΠPOΣΦYΓΩN (Ε

Mάϊος 2001, Aριθµ. 5 EKK H IA 421 4ο Ε ρωπαϊκ Συνέδριο γι τ ν νταξη τ ν προσφ γων ( Αθήνα, 1-2 εκ. 2000) Ο ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΣTHN ENTAΞH TΩN ΠPOΣΦYΓΩN (Ε σήγηση στ στρογγυλ τράπεζα) Στ ν πολ περιορισµένο χρ νο πο χω στ διάθεσή µου, θ πιχειρήσω ν σ ς παρουσιάσω µερικ δεδοµένα κα µερικ ς σκέψεις γι τ ν ρ λο τ ς Εκκλησίας στ γχείρηµα τ ς νταξης τ ν προσφ γων στ ν Κοινωνία. Ο ναφορές µου θ περιορισθο ν στ ν Ελληνικ Ο ρ θ δ ο ξ η Tο κ. Αντωνίου Κ. Παπαντωνίου /ντο το Κέντρου Συµπαραστάσεως Παλιννοστο ντων Εκκλησία κα στ ν Ελληνικ Κοινωνία. Τ ν διεκκλησιαστικ κα ε ρωπαϊκ διάσταση το δίου θέµατος θ σ ς παρουσιάσει κ ριος Α π ο σ τ λ ο υ. Ο χρ νος δ ν πιτρέπει λεπτοµερε ς στορικ ς ναδροµές, ο τε βαθ τερες ναλ σεις. Κατ νάγκην θ ναφερθ πιλεκτικ ς κα κροθιγ ς σ λίγα µ νον π τ πολλ πο θ πρεπε ν ναφερθο ν, ν πιζητο σε κανε ς µι στοιχειώδη στω πληρ τητα. Θ κθέσω ρχικ ς µ συντοµία τ ν κκλησιαστικ διδασκαλία γι τ ν ξένο, πο ποτελε τ ν βάση κα τ ν φετηρία γι τ ργο τ ς Εκκλησίας µ το ς ξένους κα το ς πρ σφυγες. Σ τ συνέχεια θ ναφερθ πιγραµµατικ στ ργο τ ς κκλησιαστικ ς «ξενίας» κα θ τελειώσω µ µερικ ς παρατηρήσεις βασισµένες στ ν µπειρία τ ν Γραφείων µας. Α. Θεολογικ ς Προϋποθέσεις 1. Η Ορθ δοξη Εκκλησία κατανοε τ ν νθρωπο ς «ε κ να Θεο» κα ς «πρ σωπο», σ ντιδιαστολ πρ ς τ ν καταν ηση α το ς τ µ ο υ. Η ννοια το προσώπου παραπέµπει κα τυµολογικ ς σ µι σχέση, σ µι κοινωνία. Ο νθρωπος πάρχει µ νον σ ναφορικ τητα, ς «ναντι κάποιου λλου», πο ος ε ναι διαφορετικ ς κα µ τ ν πο ο κοινωνε «νώπιος ν ω π ί ω». Ο τρ πος παρξης κα σχέση τ ν προσώπων ρίζεται ς σχέση γάπης, ποία κορυφώνεται στ ν θυσιαστικ προσφορ πρ ς το ς λλους, χωρ ς διάκριση κα χωρ ς προσδοκία νταπ δοσης. Η γάπη α τ δ ν ε ναι κάποιο πλ συναίσθηµα, λλ τρ πος παρξης κα ζω ς. 2. Σ µφωνα µ τ ν διδασκαλία τ ς Εκκλησ ί α ς, στ ν γαπητικ α τ σχέση κα κοινωνία τ ν προσώπων δ ν πάρχουν περιθώρια γι το ς συνήθεις στ ν κοινωνική µας ζω φραγ- µο ς κα τ ς διακρίσεις µ βάση τ φ λο, τ θ ν ο ς, τ ν θρησκευτικ πίστη, τ ν ο κονοµικ τ ά ξ η, κα τ ν κοινωνικ προέλευση: Ο Α π σ τ ο- λος Πα λος στ ν πρ ς Γαλάτας Επιστολή του (3.28) διακηρ σσει τι στ ν Χριστιανισµ δ ν πάρχει πλέον διάκριση νάµεσα σ «ρσεν κα θ λ υ», νάµεσα σ «Ιουδα ο κα Ελληνα», ν ά- µεσα σ «δο λο κα λε θερο», γιατ λοι ε ναι σοι ν Χριστ Ιησο. 3. Ε δικ τερα σον φορ τ ν σχέση πρ ς το ς «ξένους», Εκκλησία ζητε π τ Μέλη της ν χουν µι διαίτερη ε αισθησία, σ υ ν ε ι δ η- τοποιώντας τ γεγον ς τι Ιδρυτ ς τ ς Εκκλησίας ρχίζει τ ν πίγεια ζωή Του ς πρ σφυγ α ς, το ποίου τ ν ζω πειλο σε Ηρώδης ( Μ α τ θ. β 13-15), κα παραµένει σ λη τ ν πί-

422 EKK H IA Mάϊος 2001, Aριθµ. 5 γεια ζω Του νας ξένος, µ χων πο ν κλίνει τ ν κεφαλήν Το υ. Αλλ κα ο χριστιανο σ µφωνα µ τ λ για το Αποστ λου Πέτρου (Α Πέτρου 2, 11) ε ναι «πάροικοι» κα «παρεπίδη- µ ο ι», δηλαδ προσωρινο κα ξένοι σ α τ ν τ ν κ σ µ ο ν. 4. Απ ρροια το των ε ναι γι τ ν χριστιαν ποχρέωση ν ποφε γει τ ν π ρριψη, τ ν κµετάλλευση κα τ ν καταπίεση το ξένου, ν σέβεται τ δικαιώµατά του (Λευιτικ, Ι Θ, 3 3-3 4 ), κα ν ναγνωρίζει στ πρ σωπο το ξένου τ πρ σωπο το διου το Θεο. Ο Χριστ ς µ ς βεβαίωσε τι ποιος προσφέρει φροντίδα κα περίθαλψη στο ς ξένους, τ ν προσφέρει στ ν διο τ ν Χριστ, κα ποιος τ ν ρνε ται, τ ν ρνε ται στ ν διο τ Χριστ. 5. Η παραβολ το Καλο Σαµαρείτη δ ν φήνει περιθώρια παρερµηνείας γι τ ποι ς µπορε ν ε ναι α τ ς ξένος κα πλησίον, στ ν πο ο φείλουµε τ ν γάπη µας: δ ν ε ναι µ νον µ θρησκος, συµπατριώτης κα µοϊδεάτης µας, λλ κα α τ ς πο ε ναι ντελ ς διαφορετικ ς π µ ς, α τ ς πο πρεσβε ει λλα πιστε µατα κα λλη θρησκεία, α τ ς πο χει διαφορετικ δεολογία, α τ ς πο κοινωνικ θ πρεπε σως ν τ ν ποφε γ ο υ µ ε, κα πο πολιτικ µπορε ν ρίζεται κα ς χθρ ς µας. Οπως παρατηρε παλαι ς νώνυµος ρµηνευτ ς τ ν Γρ α φ ν, ξία το διαφορετικο α το νθρώπου κα το προσώπου του δ ν µπορε ν προσβάλλεται, ν µειώνεται, ν ε τελίζεται ξ α τίας τ ς τερ τητ ς του κα τ ς καταγωγ ς του π λλο τ πο. Α ν τ ί θ ε τ α µ ά λ ι σ τ α : νθρωπος πρέπει πάντα ν τιµ ται γι τ ν πλ δι τητά του ς νθρώπου [«ο κ ξακολουθήσετε τ θν ν θη τιµάζεται γ ρ παρ α το ς ξένος ο γ ρ λαττο ται νθρωπος νθρώπου δι τ πον, λλ τιµ ται δι φ σιν» ( Αδηλος σχολιαστ ς στ Λευϊτικ ν, 1 9, 3 3-3 4 ) ]. 6. Ο χριστιαν ς ποµένως δ ν µπορε ν κανοποιε ται π κα ν ρκε ται σ µι παθητικ νεκτικ τητα τ ς τερ τητας το ξένου, λ λ φείλει ν προχωρε σ µι δυναµικ κατάφαση το προσώπου του, κφραζ µενη σ κοινωνία γ ά π η ς. Κα τήρηση α τ ς τ ς Εντολ ς ποτελε κριτήριο γνησι τητος τ ς πίστεως, κ α α θεντικ τητος τ ς κφράσεώς της ε ς τ ν ζωήν, ε ναι δηλαδ κριτήριο «ρθοδοξίας» κα «ρθοπ ρ α ξ ί α ς». 7. Η σηµασία τ ς πίστεως α τ ς στ ν πρακτικ σκηση τ ς ργασίας µ το ς πρ σφυγες ε ναι τεράστια. Σ µι ποχ πο ο κοινωνίες κα τ πολιτικ κ µµατα ρίζουν γι τ ε δος τ ς µεταναστευτικ ς πολιτικ ς πο θ πρέπει ν κολουθήσουν, σ µι ποχ πο ο νθρωποι χωρίζονται νάµεσα σ α το ς πο ποστηρίζουν τι πολιτικ πέναντι στο ς ξένους θ πρέπει ν ε ναι πολιτικ φοµοίωσης, σ τ ο ς λλους πο ποστηρίζουν τ ν πολιτικ τ ς πλ ς νεκτικ τητος, κα τέλος κείνους πο ε ναι φανατικο παδο το ποκλεισµο, Εκκλησία προτείνει µι στάση π λυτου σεβασµο κα κατάφασης τ ς Ετερ τητος ν πνε µατι σ υ ν δ ι α λ λ α γ ς, λ λ η λ ε γ γ ης κα γάπης. Η πίδραση τ ς διδασκαλίας α τ ς στ ν κοινωνία τ ν πολιτ ν ποτελε τ ν καλ τερη φετηρία γι µι δηµιουργικ κα ξιοπρεπ συσσωµάτωση. Β. Η Πράξη τ ς Εκκλησίας 8. Ο χρ νος δ ν πιτρέπει στορικ ς ναδρο- µ έ ς. Θεωρ µως σηµαντικ ν ναφερθ µ νον σ να στορικ γεγον ς: τ ν µφάνιση το θεσµο το «ξενώνα» κα το ξιώµατος το «ξ ε ν ο δ χ ο υ». Κα τ δ ο χουν τ ν προέλευσή τους στ ν κκλησιαστικ παράδοση το Βυζαντ ί ο υ. Ο «ξ ε ν ώ ν α ς», στ ν πο ο παρείχετο δωρε ν τροφ κα στέγη στο ς ξένους κα το ς ταξ ι δ ι τ ε ς, λλ κα σ λους το ς χοντας νάγκη στέγης κα τροφ ς, κα γι διάστηµα πο µπορο σε ν φθάσει µέχρι κα τ τρία χρ νια, ποτελο σε πολ σπουδα ο δρυµα στ ν βυζαν-

Mάϊος 2001, Aριθµ. 5 EKK H IA 423 τιν κοινωνία. Εχουµε στορικ ς µαρτυρίες γι τ ν παρξη πολυαρίθµων ξενώνων, πο λειτουργο σαν σ π λεις, κ ω µ ο π λ ε ι ς, δικ ς ρτηρ ί ε ς, κκλησίες κα µοναστήρια. Απ τ ν τρίτο µετ Χριστ ν α ώνα καθιερώθηκε κα τ ξίωµα το «ξενοδ χου», ς πευθ νου γι τ ν σωστ διοίκηση κα λειτουργία το ξεν νος. Τ ξίωµα δίδετο συνήθως σ σπουδα α πρ σωπα, φ η µ ι- ζ µενα γι τ ς γνώσεις τους κα γι τ ν ρετή τ ο υ ς. Οταν ο νάγκες α ξάνονταν κα ο διαθέσιµοι ξεν νες δ ν παρκο σαν, τ τε ο Επίσ κ ο π ο ι, πως π.χ. Ιωάννης Χρυσ στοµος, καλο σαν το ς πιστο ς ν λειτουργήσει καθένας µέσα στ σπίτι του να δωµάτιο ς ξενώνα, µ ποτέλεσµα, κατ τ ν στορικ Παλλάδιο, λοι ο νδρες τ ς Κωνσταντινο πολης ν µετατραπο ν σ ξενοδ χους. Η παράδοση τ ς φιλοξενίας συνεχίζεται µέχρι σήµερα στ ρθ δοξα Μ ο ν α σ τ ή ρ ι α, θ πρέπει δ ν ναφερθε τι στ ς παραµεθ ριες Μητροπ λεις ρκετ ς ε ναι ο περιπτώσεις Μοναστηρι ν, πο νοιξαν τ ς π λες τους γι ν προσφέρουν στέγη κα τροφ σ µάδες λλοδαπ ν το ς ποίους µετέφεραν παράνοµα δουλέµποροι στ ν Χώρα µας. 9. Η σ γχρονη Ορθ δοξη Εκκλησία συνεργάζεται στεν µ λες τ ς λλες Εκκλησίες τ ς Ε ρώπης κα τ ν Μεσογειακ ν Χωρ ν τ ς Αφρικ ς κα τ ς Μέσης Α ν α τ ο λ ς, καθ ς κα µ ιεκκλησιαστικο ς Ο ρ γ α ν ι σ µ ο ς, σ τ ο ς ποίους µετέχει, πως τ Παγκ σµιο Συµβο λιο Ε κ κ λ η σ ι ν, ιάσκεψη τ ν Ε ρωπαϊκ ν Εκκλησι ν κα ιεκκλησιαστικ Επιτροπ γι το ς Μετανάστες στ ν Ε ρώπη, τ ν π ο ί α κπροσωπε στ Συνέδριο α τ κ ριος Α π ο- σ τ λ ο υ. Ανταλλάσσει µαζί τους µπειρίες κα φαρµ ζει µαζί τους σ ταιρικ δίκτυο ε δικ π ρ ο γ ρ ά µ µ α τ α. Η διαίτερη φέλεια πο προκ πτει π τ ν συνεργασία α τ γκειται στ δυνατ τητα ξιοποιήσεως τ ν κοιν ν µπειρι ν κα σκήσεως µέσω τ ν διεκκλησιαστικ ν ργάνων µι ς ποτελεσµατικ τερης συνηγορίας στ ργανα τ ς Ε ρωπαϊκ ς Ενώσεως κα στο ς λλους ιεθνε ς Ο ρ γ α ν ι σ µ ο ς. Γι τ θέ- µα α τ θ σ ς ε πε περισσ τερα κ ριος Α π ο σ τ λ ο υ. 1 0. Σ θνικ πίπεδο ε ναι ε τ χηµα τι τ τελευτα α χρ νια χει ρχίσει στ ν χώρα µας µι ξιοµνηµ νευτη κα ξιέπαινη συνεργασία νά- µεσα σ λες σχεδ ν τ ς ΜΚΟ πο ργάζονται στ ν τοµέα τ ν προσφ γων, πως κα λων µαζί µ τ ν Υπατη Αρµοστεία γι το ς Πρ σφυγες κα τ Υπουργε ο ηµοσίας Τ ά ξ ε ω ς. Η Ε κ- κλησία ε ναι πολ ε τυχ ς πο µπορε ν συµµετέχει σ α τ τ ν συνεργασία προσφέρουσα κα λ α µ β ά ν ο υ σ α, µπλουτίζουσα κα µπλουτιζοµένη π τ ν µπειρία λων. 1 1. Σ πίπεδο παροχ ς µέσων πηρεσι ν τ ε δικ Γραφε ο µας γι το ς πρ σφυγες, τ «Ο κουµενικ Πρ γραµµα Προσφ γων», µ τ ε δικευµένο στελεχειακ δυναµικ του π κοιν ω ν ι ο λ γ ο υ ς, κοινωνικο ς νθρωπολ γους, ν ο- µ ι κ ο ς, διαπολιτισµικ ψυχολ γο, κ ο ι ν ω ν ι κ ο ς λ ε ι τ ο υ ρ γ ο ς, διδασκάλους γλώσσης κα διερµην ε ς, φαρµ ζει ε δικ προγράµµατα, δ ο π τ πο α, τ ΙΝΤΟ κα τ Πρ γραµµα Α σ λ ο υ, πιχορηγο νται π τ ν Ε ρωπαϊκ Επιτροπή. Μ τ προγράµµατα α τ προσφέρει στο ς πρ σφυγες κα το ς κέτες σ λου πηρεσίες π ο δ ο χ ς, π ρ ο σ α ν α τ ο λ ι σ µ ο, κοινωνικ ς κα πολιτισµικ ς συµβουλευτικ ς, νοµικ ς πληροφ ρ η σ η ς, στήριξης κα προστασίας, κµάθησης τ ς λληνικ ς γλώσσας, πρ σβασης σ πηρεσίες γ ε ί α ς, βοήθειας στ ν διαδικασία ποβολ ς α τήσεως σ λου. Προσφέρει πίσης ξενώνα προσωριν ς στέγασης κα τροφ ς, ξενώνα γυναικ ν πο ζητο ν συλο, ξενώνα κα προστασία γυναικ ν πο βρίσκονται σ κίνδυνο κµετάλλευσης ε ναι θ µατα ποιασδήποτε µορφ ς β ί α ς. Πραγµατοποιε τέλος πισκέψεις κα προσφέρει βοήθεια πρ ς λλοδαπο ς κρατουµένους στ κρατητήρια τ ς φυλακές, κα συµπαραστέκεται στ ς ο κογένειες λλοδαπ ν κρατουµένων.

424 EKK H IA Mάϊος 2001, Aριθµ. 5 Γ. Ερωτήµατα κα ιαπιστώσεις 12. Ο α ώνας πο λήγει σφραγίστηκε π δ ο Παγκοσµίους Πολέµους, κτεταµένη προσ φ υ γ ι ά, δ ι ω γ µ ο ς, κ τ ο π ι σ µ ο ς, ξ ε ρ ι ζ ω µ ο ς, ρ α- τσιστικ ς διακρίσεις κα ε τελισµ το νθρωπίνου προσώπου. Στ ν Ε ρώπη, κατάρρευση το πρώην σοσιαλιστικο καθεστ τος, πακολουθήσασα πολιτικ κα ο κονοµικ κρίση κα συχν ποκινο µενη ναβίωση τ ν θνικισ τ ι κ ν, θνοτικ ν κα θρησκευτικ ν διαφορ ν, δήγησαν σ φονταµενταλισµο ς, θ ν ο κ α θ ά ρ- σ ε ι ς, ποσχιστικ ς τάσεις κα µφ λιες συγκρο σεις πο ε χαν ς ποτέλεσµα να µεγάλο ριθ- µ νδοευρωπαϊκ ν προσφ γων, κ τ ε τ α µ έ ν ο υ ς σωτερικο ς κτοπισµο ς κα σηµαντικ ς µεταναστευτικ ς κρο ς πρ ς τ ς χ ρες το Ε ρωπαϊκο Ν του, στ ν πο ο νήκει κα Ελλάδα. Στ ς χ ρες τ ς Αφρικ ς κα τ ς Ασίας ο συνέπειες π τ ν ο κονοµικ παγκοσµιοποίηση, τ ν µετρη κµετάλλευση τ ν φυσικ ν π ρων, τ ν λ γιστη καταστροφ το περιβάλλοντος, τ δραµατικ µείωση ζωτικ ν πηγ ν πιβίωσης, κα τ ν πικράτηση τυραννικ ν πολιτικ ν καθεσ τ ώ τ ω ν, δηγο ν κατοµµ ρια νθρώπους στ ν φτώχεια κα τ ν ξαθλίωση, το ς κυρώνουν στ ν πράξη τ δικαίωµα παραµον ς κα τ ν δυνατ τητα πιβιώσεως στ ς στίες τους κα το ς ξαναγκάζουν σ πέλπιδα φυγ δι παντ ς µέσου κα τρ που. Τ ν δια στιγµή, π τριακονταετία κολουθο µενη π τ ν Ε ρωπαϊκ Ενωση πολιτικ τ ς µηδενικ ς µετανάστευσης κα α στηρ φρο ρηση τ ν ξωτερικ ν συν ρ ω ν, κλείνουν ρµητικ τ ς π ρτες τ ς Ε ρώπης κα προσφέρουν δαφος γι µπορικ κµετάλλευση τ ς λπίδος κα νθηση το παγγέλµατος το λαθροδιακινητο µεταναστ ν µ λες τ ς γνωστ ς συνέπειες. Καθηµεριν ς φθάνουν στο ς δέκτες τ ν τηλεοράσεών µας τραγικ ς ε δήσεις κα δραµατικ ς ε κ νες κα περιγραφ ς νθρώπων πο κινδυνε ουν ν πνιγο ν πράγ- µατι πνίγονται µ τ σαπιοκάραβα τ ς λαθροδ ι α κ ί ν η σ η ς, νθρώπων πο χάνουν τ ζωή τους π νά ρ κ ε ς, νθρώπων πο πεθαίνουν π σφυξία σ νταλίκες κα καµι νια, ν θ ρ ώ π ω ν πο παθαίνουν κρυοπαγήµατα κα το ς κ βουν τ π δια, νθρώπων πο ν ξεκίνησαν µ λπίδα τ ν δρ µο πρ ς τ ν λευθερία, κ α τ α λ ή- γουν τελικ ς στ στυνοµικ κρατητήρια τ ς Ε ρ ώ π η ς. 1 3. Μ βάση τ ς µπειρίες α τές, ς µ ς πιτραπε ν διατυπώσοµε µερικ ρωτήµατα: 1 4. Π ρ τ ο ν, µήπως παράλληλα πρ ς κάθε συζήτηση γι µεταναστευτικ ς πολιτικ ς κα νταξη κοινωνικ τ ν προσφ γων θ πρεπε παγκ σµια κοιν τητα ν καταβάλει µεγαλ τερες προσπάθειες στ ν νάλυση κα τ µέτρα καταπολέµησης τ ν γενεσιουργ ν α τίων το ση- µερινο προσφυγικο κα µεταναστευτικο προβ λ ή µ α τ ο ς ; 1 5. ε τ ε ρ ο ν, κάτω π τ ς σηµεριν ς κα γνωστ ς σ λους µας συνθ κες, µήπως δ ν ξυπηρετο ν πλέον ο παλαι ς κατηγοριοποιήσεις τ ν λλοδαπ ν πο φθάνουν στ ν π ρτα µας κα ο τεχνητο διαχωρισµο νάµεσα σ πολιτικο ς πρ σφυγες, α το ντες συλο, ο κ ο ν ο µ ι κ ο ς µ ε τ α ν ά σ τ ε ς, ν µιµους κα παράνοµους; Μ ή π ω ς ο ννοιες α τ ς χουν χάσει πολ π τ ν ση- µαντική τους κα χουν πα σει ν ποτελο ν ξι πιστα ναλυτικ ργαλε α; 1 6. Τρ ί τ ο ν, να µεγάλο ποσοστ π το ς α το ντες συλο δ ν µπίπτουν στ ν κατηγορία τ ν προσφ γων σ µφωνα µ τ κριτήρια τ ς Σ µβασης τ ς Γε ν ε η ς, χωρ ς µως α τ ν ση- µαίνει τι κινδυνε ει λιγ τερο ζωή τους. Ε ξ λλου α στηρ τητα τ ν ν µων κα πολυπλοκ τητα στ ν διαδικασία ναγνώρισης κα παροχ ς σ λου χει συχν ς ποτέλεσµα ν παίρνουν συλο σοι τελικ ς τ κατάφεραν, δι τι τυχαν βοηθείας, κα ν πορρίπτεται τ α τηµα κετ ν, πο θεωρητικ ς θ ε χαν κάθε δ ι κ α ί ω µ α, ν µπορο σαν ν παρουσιάσουν καλ τ ε ρα τ ν περίπτωσή τους. Εδ κριβ ς γκειται νας µεγάλος ρ λος τ ν ΜΚΟ κα τ ς Υπηρεσίας τ ς Εκκλησίας. Επειδ µως µ τ

Mάϊος 2001, Aριθµ. 5 EKK H IA 425 πάρχοντα σήµερα µέσα κα τ ς πικρατο σες συνθ κες δ ν ε ναι δυνατ ν ν βοηθηθο ν λοι ο α το ντες συλο, πάντοτε θ πάρχουν α το πο δ ν τ κατάφεραν κα πο δ ν διαφέρουν π σους τ κατάφεραν ς πρ ς τίποτε λλο, παρ µ νον ς πρ ς τ τι δ ν τ κατάφεραν. Ποιά θ µπορο σε ν ε ναι θεραπεία α το το προβλήµατος; Μήπως ο ΜΚΟ κα Εκκ λ ησία θ µπορο σαν νισχυ µενοι ν συµβάλουν στ ν πικράτηση µεγαλ τερης δικαιοσ ν η ς ; 17. Τέταρτον, κίνδυνος κα µεση πειλ τ ς ζω ς ποτελε ο σιαστικ στοιχε ο γι τ ν π δοση το χαρακτηρισµο το πρ σφυγος. Οποιος ργάζεται µ το ς λεγ µενους «λαθρο- µετανάστες» ναρωτιέται: Γιατί πληροφορία γι τ πτώµατα τ ν Μαρονικ ν λαθροµεταναστ ν στ ς Ιβηρικ ς κτές, τ ς νατινάξεις π τ ς νάρκες κατ τ διάβαση τ ν συν ρων, το ς κινδ νους το ναυαγίου κα το πνιγµο στ παγωµένα νερ τ ς Μεσογείου, τ ς διακινδ νευσης τ ς ζω ς στ χιονισµένα βουν τ ς Πίνδου δ ν πιδρο ν νασταλτικ σ σους ναλαµβάνουν το ς κινδ νους α το ς πο συνδέονται µ τ λαθροµετανάστευση; Ποι ς µορφ ς πειλ ς κα πιέσεις θ πρέπει ν ποθέσου- µε τι προσπαθε µ τ ν τρ πο α τ ν διαφ γει α τοπαραδιδ µενος στο ς δουλεµπ ρους λ α θ ρ ο µ ε τ α ν ά σ τ η ς ; Κατ τί διαφέρει α τ πειλή, π τ ς πειλ ς κατ τ ς ζω ς πο προβλέπονται στ Συνθήκη τ ς Γενε ης; Ποιά ε ναι ε θ νη τ ς Εκκλησίας, λλ κα µι ς α τοχαρακτηριζ µενης ς χριστιανικ ς πάντως πολιτισµένης κα νθρωπιστικ ς προσανατολισµένης κοινωνίας πέναντι σ α το ς το ς καταληστευθέντες π το ς δουλεµπ ρους, πο γκαταλείπονται µιθανε ς στ ς ρηµες κτ ς στ µ λις πιπλέοντα σαπιοκάραβα γι ν πεθάνουν; Γιατί στ ν λη πιχείρηση το δουλεµπορίου τελικ ς τιµωρο νται τ θ µατα κα χι ο θ τες; 1 8. Π έ µ π τ ο ν, πολιτικ τ ς Ε ρώπης µ τ ν Συµφωνία το S c h e n g e n, τ ν Σ µβαση το ουβλίνου κα τ ς Συµφωνίες µ τ ς π νταξη Χ ρες τ ς Kεντρικ ς κα Ανατολικ ς Ε ρώπης κυρώνει στ ν πραγµατικ τητα κάθε δυνατ τητα α τήσεως σ λου στ ς πλο σιες Χ ρες τ ς σ ε ω ς. Γι τ ν νθρωπιστικ ς ε αίσθητη Ε ρώπη νακ πτει να θικ ρώτηµα: Π ς µπορο ν Χ ρες πο πρ ν π µερικ χρ νια θεωρο σαν δικαίωµά τους ν µεταναστε ουν κα ν γκαθίστανται σ λον τ ν κ σµο κα λες τ ς Η π ε ί ρ ο υ ς, ν παγορε ουν σήµερα τ ν ε σοδο στ ν πικράτειά τους σ πολίτες χωρ ν πο κάποτε ποίκισαν κα π τ ς πο ες µέχρι σήµερα νδεχοµένως ποκοµίζουν σηµαντικ ο κονο- µικ φέλη; Κα κατ ποία λογικ µπορο ν ο πλο σιες χ ρες ν µετακυλίουν τ βάρος τ ς περιθάλψεως τ ν προσφ γων στ ς ο κονοµικ ς σ θ ε ν έ σ τ ε ρ ε ς, ε τε α τ ς νήκουν στ ν Ε ρωπαϊκ Ν το, ε τε στ ς ο τως λλως δοκιµαζ - µενες ο κονοµικ ς κα πολιτικ ς χ ρες τ ς Ανατολικ ς Ε ρώπης; 19. Τελειώνω µ µία διαπίστωση: Τ νδιαφέρον γι τ ν νταξη τ ν προσφ γων κα τ ν λλοδαπ ν στ ς ε ρωπαϊκ ς κοινωνίες συζητε ται σ µι ποχή, κατ τ ν ποία µακροχρ νια νεργία, κοινωνικ ς κα ο κονοµικ ς ποκ λ ε ι σ µ ς, φτώχεια κα ργανωµένο γκληµα τροµάζουν τ ς κοινωνίες τ ς Ε ρώπης κα ε νοο ν τ ς κάθε µορφ ς ρατσιστικ ς κα ξεν φοβες ντιδράσεις σ βάρος τ ν λλοδαπ ν. Ακ µη κα σ χ ρες πο µέχρι χθ ς διακρίνονταν γι τ φιλ ξενα α σθήµατά τους, πως δική µας χώρα, ρχίζουν ν µφανίζονται νησυχητικ δείγµατα ξεν φοβης ντίδρασης. Η πολιτισµική µας κληρονοµι πιβάλλει τ ν ξασφάλιση ν ς ποτελεσµατικο νοµικο κα θεσµικο πλαισίου γι τ ν προστασία τ ν θεµελιωδ ν δικαιωµάτων τ ν ξένων. Οµως ο νο- µικ ς κα θεσµικ ς ρυθµίσεις σο σηµαντικ ς κα ν ε ναι πράγµατι γι τ ν κοινωνικ νταξη τ ν λλοδαπ ν, δ ν ε ναι παρ µία π τ ς προϋποθέσεις κα π το ς παράγοντες ντα-

426 EKK H IA Mάϊος 2001, Aριθµ. 5 ξης. Γι τ ν ποτελεσµατικ καταπολέµηση τ ν διακρίσεων σ βάρος λλοδαπ ν κα τ ν δυνα- µικ κοινωνικο-οικονοµικ συσσωµάτωσή τους στ ν κοινωνία πο πέλεξαν ν καταφ γουν, πέραν π τ θεσµικ µέτρα, π ρ ο σ α π α ι τ ε τ α ι κα ε ρ τερη συγκατάθεση κα συνεργασία τ ς κοινωνίας τ ν πολιτ ν. Η Τοπικ Α τοδιοίκηση, ο Κοινωνικο Ετα ροι, ο Μ -Κυβερνητικ ς Ο ρ γ α ν ώ σ ε ι ς, ο Πρωτοβουλίες τ ν πολιτ ν κα λως διαιτέρως ο Εκκλησιαστικ ς Ε ν ο ρ ί ε ς, θ πρέπει ν συσπειρωθο ν σ µι κοιν προσπάθεια κα µ µι γαστή, λλ κα κριτικ συνεργασία µ τ θεσµικ ργανα το Κράτους κα τ ς Ε ρωπαϊκ ς Ενώσεως, ν ντισταθο ν στ ν ναδυ µενο πολ µορφο ρατσισµ κα ν συνεπικουρήσουν στ ν δηµιουργία τ ν προϋποθέσεων µι ς ξιοπρεπο ς κα δηµιουργικ ς νταξης τ ν λλοδαπ ν, π τ ν ποία ε ναι βέβαιο τι χει ν φεληθε κα δική µας κοινωνία.