ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ 2004 ««««««««««««2009 Επιτροπή Οικονομικών και Νομισματικών Θεμάτων ΠΡΟΣΩΡΙΝΟ 2004/0256(COD) 10.6.2005 ΣΧΕΔΙΟ ΓΝΩΜΟΔΟΤΗΣΗΣ της Επιτροπής Οικονομικών και Νομισματικών Θεμάτων προς την Επιτροπή Νομικών Θεμάτων σχετικά με την πρόταση οδηγίας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου που τροποποιεί την οδηγία 77/91/ΕΟΚ, όσον αφορά τη σύσταση της ανωνύμου εταιρείας και τη διατήρηση και τις μεταβολές του κεφαλαίου της (COM(2004)0730 C6-0169/2004 2004/0256(COD)) Συντάκτρια γνωμοδότησης: Margarita Starkevičiūtė PA\570677.doc PE 360.011v01-00
PA_Leg PE 360.011v01-00 2/7 PA\570677.doc
ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΑΙΤΙΟΛΟΓΗΣΗ 1. Παρούσα κατάσταση/νομοθετικό ιστορικό Το 1976 η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενέκρινε την καλούμενη Δεύτερη Οδηγία για το Εταιρικό Δίκαιο 1 με σκοπό το συντονισμό των εθνικών διατάξεων που ισχύουν για τις ανώνυμες εταιρείες σε ό,τι αφορά τη σύσταση της εταιρείας, τις ελάχιστες κεφαλαιακές απαιτήσεις, τις διανομές στους μετόχους, την αύξηση και τη μείωση του κεφαλαίου. Ο γενικός στόχος της οδηγίας ήταν να προσδιορισθούν οι όροι που πρέπει να πληρούνται, έτσι ώστε να εξασφαλίζεται η διατήρηση του κεφαλαίου της εταιρείας προς το συμφέρον των πιστωτών. Επί πλέον, αποσκοπούσε στην προστασία των μειοψηφούντων μετόχων και κατοχύρωνε την αρχή της ίσης μεταχείρισης όλων των μετόχων που έχουν την ίδια θέση. Το 1996 η Επιτροπή υπέβαλε πολυετές σχέδιο για τον εκσυγχρονισμό βασικών νομοθετικών κειμένων της εσωτερικής αγοράς - το σχέδιο SLIM 2 - όπου εξετάζονταν 17 διαφορετικοί νομοθετικοί τομείς κατά τη διάρκεια 5 φάσεων στα έτη 1996-2002 και με στόχο τον προσδιορισμό τρόπων για την απλούστευση της ισχύουσας νομοθεσίας προκειμένου να ελαττωθεί το σχετικό βάρος στις επιχειρήσεις. Η φάση ΙV τόνιζε την ανάγκη αναθεώρησης των διατάξεων των οδηγιών για το εταιρικό δίκαιο. ΙΙ. Κίνητρα για αλλαγή Οι έως τώρα ισχύουσες οδηγίες για το εταιρικό δίκαιο είχαν σχεδιασθεί περισσότερο με σκοπό να εξασφαλισθεί ένα κατάλληλο επίπεδο προστασίας για τη διαφύλαξη των συμφερόντων των μετόχων και, ιδιαίτερα, των πιστωτών. Παρά το γεγονός ότι οι κατάλληλοι μηχανισμοί προστασίας των μετόχων και των πιστωτών συμβάλλουν σε μεγαλύτερη αποδοτικότητα (μείωση του κινδύνου), θα πρέπει να σημειωθεί ότι ο κύριος στόχος της κοινοτικής νομοθεσίας είναι να εξασφαλίζονται μηχανισμοί για την αύξηση της αποδοτικότητας και της ανταγωνιστικότητας των επιχειρήσεων. Στο πλαίσιο αυτό, μερικές από τις παραπάνω σχετικές διατάξεις, ειδικά στον τομέα της διατήρησης του κεφαλαίου και της εταιρικής αναδιάρθρωσης, θεωρούνται ότι παρακωλύουν το δρόμο για μια περισσότερο ανταγωνιστική αγορά. Υπάρχει ο ισχυρισμός ότι η οδηγία του 1976 εγκρίθηκε την εποχή που η Model Business Corporation Act των Ηνωμένων Πολιτειών απέκλεισε νόμιμα δικαιώματα υποχρεωτικής προαγοράς μετοχών ως ανωφελή τεχνάσματα που επιβαρύνουν τις εταιρικές δραστηριότητες με πρόσθετα έξοδα. Η ανεξάρτητη έκθεση του Συμβουλίου Διεθνών Λογιστικών Προτύπων και του Βρετανικού Ινστιτούτου Διεθνούς και Συγκριτικού Δικαίου κατέληξε επίσης στο συμπέρασμα ότι η ισχύουσα κοινοτική νομοθεσία για τις εταιρείες "[...] δεν διαθέτει, στην πράξη, την ευρεία εμπιστοσύνη των πιστωτών, είναι πολύπλοκη, δαπανηρή και αντικανονική, και παράγει ασυνεπή αποτελέσματα τόσο μεταξύ εταιρειών εντός των κρατών μελών όσο και μεταξύ 1 Οδηγία περί συντονισμού των εγγυήσεων που απαιτούνται στα κράτη μέλη εκ μέρους των εταιρειών κατά την έννοια του άρθρου 58, δεύτερη παράγραφος της Συνθήκης, για την προστασία των συμφερόντων των εταίρων και των τρίτων με σκοπό να καταστούν οι εγγυήσεις αυτές ισοδύναμες όσον αφορά τη σύσταση της ανωνύμου εταιρείας και τη διατήρηση και τις μεταβολές του κεφαλαίου της, ΕΕ L 026 της 31.1.1977. 2 Απλούστερη νομοθεσία για την εσωτερική αγορά. PA\570677.doc 3/7 PE 360.011v01-00
εταιρειών διαφόρων κρατών μελών". Προκειμένου να ικανοποιηθούν οι απαιτήσεις της ολοένα και περισσότερο αυξανόμενης ανάγκης για την αναθεώρηση των ισχυόντων κανόνων εν όψει των μεταβαλλόμενων οικονομικών συνθηκών, τον Οκτώβριο του 2004 η Επιτροπή πρότεινε νομοθετική πράξη για τροποποίηση της Δεύτερης Οδηγίας για το Εταιρικό Δίκαιο. ΙΙΙ. Πρόταση της Επιτροπής Σύμφωνα με τον πρώην Επίτροπο για την εσωτερική αγορά Frits Bolkenstein "[...] για να μεγιστοποιήσουμε την αποδοτικότητα και την ανταγωνιστικότητα των ευρωπαϊκών επιχειρήσεων χρειάζεται να απλοποιήσουμε και να βελτιώσουμε τους κοινοτικούς κανόνες για το κεφάλαιο των εταιρειών, εξασφαλίζοντας συγχρόνως ισχυρή προστασία για τους πιστωτές και τους επενδυτές, ιδιαίτερα για τους μειοψηφούντες μετόχους". Με την εφαρμογή της Δεύτερης Οδηγίας για το Εταιρικό Δίκαιο, κατέστη προφανές ότι μερικές από τις διατάξεις της θα έπρεπε να τροποποιηθούν έτσι ώστε να υπάρξει μεγαλύτερη ευλυγισία προκειμένου να αντιμετωπίζονται ταχύτερα και αποδοτικότερα οι εξελίξεις της αγοράς. Σύμφωνα με τις συστάσεις του σχεδίου SLIM η πρόταση οδηγίας στοχεύει ιδιαίτερα στην κατάργηση ορισμένων απαιτήσεων για την υποβολή εκθέσεων, στη διευκόλυνση απόκτησης μετοχών από την ίδια την εταιρεία και από τρίτους και στη βελτίωση της θέσης της ιδιοκτησίας της εταιρείας στο επιχειρηματικό κεφάλαιο. Ειδικότερα, η πρόταση της Επιτροπής αποσκοπεί στα εξής μέτρα που πρέπει να ληφθούν για τις ανώνυμες εταιρείες σε ό,τι αφορά το κεφάλαιο: - αύξηση κεφαλαίου - ελάφρυνση περιττών διοικητικών βαρών που συνδέονται με απαιτήσεις πληροφόρησης που συνοδεύουν την αύξηση του κεφαλαίου και η αρχή του δικαιώματος προαγοράς για την απόκτηση αναλογικού τμήματος των "νέων" μετοχών από τον μέτοχο - μείωση κεφαλαίου - περαιτέρω εναρμόνιση της προστασίας των πιστωτών και εξάλειψη περιττών καθυστερήσεων σε περιπτώσεις ακατάλληλων απαιτήσεων για τίτλους από πιστωτές και εγκαθίδρυση ειδικών νομικών ή διοικητικών διαδικασιών - αποτίμηση περιουσιακών στοιχείων - εξάλειψη διοικητικών βαρών που συνδέονται με δαπανηρές και συχνά ακατάλληλες και ανακριβείς εκθέσεις αποτίμησης από εμπειρογνώμονες, αυξάνοντας τις περιπτώσεις στις οποίες τέτοιες αποτιμήσεις δεν απαιτούνται - απόκτηση ιδίων μετοχών - μεγαλύτερη ευελιξία και εξάλειψη διοικητικών βαρών με αύξηση της περιόδου για την οποία η απόκτηση αυτή μπορεί να επιτραπεί από τη Γενική Συνέλευση έτσι ώστε να μπορούν οι εταιρείες να αντιδρούν άμεσα στις εξελίξεις της αγοράς - απόκτηση μετοχών από τρίτους - περαιτέρω προστασία των μετόχων και αυξημένη ευελιξία όσον αφορά μεταβολές στη δομή της ιδιοκτησίας του μετοχικού κεφαλαίου επιτρέποντας στις εταιρείες να χορηγούν χρηματοδοτική PE 360.011v01-00 4/7 PA\570677.doc
συνδρομή μέχρι του ορίου των αποθεματικών τους που μπορούν να διανεμηθούν - δικαιώματα "συμπίεσης" και "εκποίησης" - μεγαλύτερη ευελιξία και περισσότερο βιώσιμη δομή ιδιοκτησίας του μετοχικού κεφαλαίου επιτρέποντας, υπό ορισμένες συνθήκες, στους πλειοψηφούντες μετόχους να εξαγοράσουν τις μετοχές των μειοψηφούντων μετόχων έναντι δίκαιου οικονομικού ανταλλάγματος και το συμπληρωματικό δικαίωμα των μειοψηφούντων μετόχων να υποχρεώνουν τους πλειοψηφούντες μετόχους να αγοράζουν τις μετοχές τους. Όλα τα προαναφερθέντα μέτρα, αν εφαρμοσθούν, θα εξασφαλίσουν μια καλύτερα εναρμονισμένη νομική βάση και εκσυγχρονισμένες ανώνυμες εταιρείες, εφόσον θα τους δοθεί η ευκαιρία να παραμείνουν αποδοτικές και ανταγωνιστικές στις συνεχώς εξελισσόμενες αγορές. ΤΡΟΠΟΛΟΓΙΕΣ Η Επιτροπή Οικονομικών και Νομισματικών Θεμάτων καλεί την Επιτροπή Νομικών Θεμάτων, που είναι αρμόδια επί της ουσίας, να ενσωματώσει στην έκθεσή της τις ακόλουθες τροπολογίες: Κείμενο που προτείνει η Επιτροπή 1 Τροπολογίες του Κοινοβουλίου Τροπολογία 1 ΑΡΘΡΟ 1, ΣΗΜΕΙΟ 3 Άρθρο 19, παράγραφος 1, υποπαράγραφος 2 (Οδηγία (77/91/ΕΟΚ)) Τα κράτη μέλη μπορούν επίσης να υποβάλουν την απόκτηση μετοχών κατά την έννοια του πρώτου εδαφίου στην προϋπόθεση ότι η ονομαστική αξία ή, σε περίπτωση ελλείψεως ονομαστικής αξίας, η λογιστική αξία των μετοχών που αποκτήθηκαν, συμπεριλαμβανομένων των μετοχών τις οποίες απέκτησε προηγουμένως η εταιρία και διατηρεί σε χαρτοφυλάκιο και των μετοχών τις οποίες απέκτησε πρόσωπο το οποίο ενεργούσε επ ονόματί του αλλά για λογαριασμό της εταιρίας αυτής, δεν είναι δυνατό να υπερβαίνει το 10% του καλυφθέντος κεφαλαίου." Τα κράτη μέλη μπορούν επίσης να υποβάλουν την απόκτηση μετοχών κατά την έννοια του πρώτου εδαφίου στην προϋπόθεση ότι η ονομαστική αξία ή, σε περίπτωση ελλείψεως ονομαστικής αξίας, η λογιστική αξία των μετοχών που αποκτήθηκαν, συμπεριλαμβανομένων των μετοχών τις οποίες απέκτησε προηγουμένως η εταιρία και διατηρεί σε χαρτοφυλάκιο και των μετοχών τις οποίες απέκτησε πρόσωπο το οποίο ενεργούσε επ ονόματί του αλλά για λογαριασμό της εταιρίας αυτής, δεν είναι δυνατό να υπερβαίνει το 25% του καλυφθέντος κεφαλαίου." 1 Δεν έχει δημοσιευθεί ακόμη στην ΕΕ. PA\570677.doc 5/7 PE 360.011v01-00
Αιτιολόγηση Ο χειρισμός των τιμών των μετοχών αντιμετωπίζεται από τους ειδικούς κανόνες της αγοράς κατά συνέπεια, δεν είναι ανάγκη να υπάρχουν τέτοιες διατάξεις στην παρούσα οδηγία. Ο περιορισμός της απόκτησης ιδίων μετοχών στο 10% θα περιόριζε την ικανότητα των εταιρειών να αντιδρά στις τάσεις της αγοράς. Τροπολογία 2 ΑΡΘΡΟ 1, ΣΗΜΕΙΟ 4 Άρθρο 23, παράγραφος 1, υποπαράγραφος 2 (Οδηγία (77/91/ΕΟΚ)) Οι συναλλαγές πρέπει να πραγματοποιούνται με πρωτοβουλία και ευθύνη του διοικητικού οργάνου ή της διευθύνσεως με θεμιτούς όρους αγοράς, ιδίως όσον αφορά τους τόκους που εισπράττει η εταιρία από τον τρίτο και τις εγγυήσεις που παρέχονται στην εταιρία από τον τρίτο για τα δάνεια και τις προκαταβολές που αναφέρονται στην παράγραφο 1. Η πιστοληπτική θέση του τρίτου θα πρέπει να έχει διερευνηθεί δεόντως και η εταιρία πρέπει να είναι σε θέση να διατηρήσει τη ρευστότητα και τη φερεγγυότητά της για την επόμενη πενταετία. Αυτό θα πρέπει να αποδεικνύεται κατά τρόπο αξιόπιστο με λεπτομερή ανάλυση ταμειακών ροών βάσει των πληροφοριών που υπήρχαν κατά το χρόνο έγκρισης της συναλλαγής. Οι συναλλαγές πρέπει να πραγματοποιούνται με πρωτοβουλία και ευθύνη του διοικητικού οργάνου ή της διευθύνσεως με θεμιτούς όρους αγοράς, ιδίως όσον αφορά τους τόκους που εισπράττει η εταιρία από τον τρίτο και τις εγγυήσεις που παρέχονται στην εταιρία από τον τρίτο για τα δάνεια και τις προκαταβολές που αναφέρονται στην παράγραφο 1. Η πιστοληπτική θέση του τρίτου θα πρέπει να έχει διερευνηθεί δεόντως και η εταιρία πρέπει να είναι σε θέση να διατηρήσει τη ρευστότητα και τη φερεγγυότητά της για τουλάχιστον κατά τη διάρκεια ισχύος του δανείου. Αυτό θα πρέπει να αποδεικνύεται κατά τρόπο αξιόπιστο με λεπτομερή ανάλυση ταμειακών ροών βάσει των πληροφοριών που υπήρχαν κατά το χρόνο έγκρισης της συναλλαγής. Αιτιολόγηση Η τροπολογία, επεκτείνοντας την εν λόγω χρονική περίοδο μέχρι τη λήξη του δανείου, συμβάλλει στην καλύτερη προστασία των δικαιωμάτων του πιστωτή. Τροπολογία 3 ΑΡΘΡΟ 1, ΣΗΜΕΙΟ 9 Άρθρο 39β), παράγραφος 1, υποπαράγραφος 2 (Οδηγία (77/91/ΕΟΚ)) Τα κράτη μέλη εξασφαλίζουν ότι οι μέτοχοι μειοψηφίας εισηγμένης εταιρίας μπορούν να υποχρεώσουν, από κοινού ή κατ ιδίαν, το μέτοχο πλειοψηφίας να αγοράσει από Τα κράτη μέλη εξασφαλίζουν ότι οι μέτοχοι μειοψηφίας εισηγμένης εταιρίας μπορούν να υποχρεώσουν, από κοινού ή κατ ιδίαν, το μέτοχο πλειοψηφίας, ο οποίος κατέχει PE 360.011v01-00 6/7 PA\570677.doc
αυτούς τις μετοχές τους στην εταιρία αυτή σε εύλογη τιμή. τουλάχιστον το 95% του καλυφθέντος κεφαλαίου της εισηγμένης εταιρείας, να αγοράσει από αυτούς τις μετοχές τους στην εταιρία αυτή σε εύλογη τιμή. Αιτιολόγηση Όταν ο μέτοχος πλειοψηφίας αποκτά έναν τέτοιο μεγάλο αριθμό μετοχών επηρεάζεται αρνητική η τιμή αγοράς των υπόλοιπων μετοχών και, επομένως, οι μειοψηφούντες μέτοχοι υφίστανται σχετική ζημία. Ωστόσο, είναι ανάγκη να προστατευθεί η εταιρεία από την εισαγωγή μιας πολύπλοκης διαδικασίας για να εξακριβωθεί η εύλογη τιμή σε ό,τι αφορά μόνο τα συμφέροντα του μειοψηφούντος μετόχου κατά συνέπεια, αυτή η διάταξη θα πρέπει να εφαρμόζεται μόνο σε περιορισμένο αριθμός περιπτώσεων. PA\570677.doc 7/7 PE 360.011v01-00