Διαδραστικός πίνακας και φιλολογικά μαθήματα Επιμέλεια: Νότα Σεφερλή
Περί τίνος πρόκειται Υβριδική συσκευή που συνδυάζει κλασικά χαρακτηριστικά πίνακα τάξης με χαρακτηριστικά των ΤΠΕ Μπορεί να δείξει ό,τι και ένας υπολογιστής με τον οποίο είναι συνδεδεμένος αλλά Διαθέτει και δικά του χαρακτηριστικά που εξαρτώνται από το λογισμικό το οποίο τον υποστηρίζει
Το διακριτό χαρακτηριστικό Η διαδραστικότητα (πρόκειται για μια αλληλεπιδραστική επιφάνεια εργασίας αφής ή ειδικής γραφίδας που παρέχει τη δυνατότητα αμφίδρομης επικοινωνίας και άμεσου χειρισμού του περιβάλλοντος)
Πλεονεκτήματα Ιδιαίτερη ευκολία στην αξιοποίηση πολυμεσικών πηγών Κέρδος χρόνου (χρήση έτοιμων αρχείων) Επαναχρησιμοποίηση, συνεχής εμπλουτισμός και βελτίωση των πηγών Τα οπτικά και κιναισθητικά ερεθίσματα βοηθούν στην καλύτερη κατανόηση Προσέλκυση του ενδιαφέροντος και της προσοχής των μαθητών
Μειονεκτήματα Το οικονομικό κόστος τοποθέτησης και συντήρησής τους Η χρονοβόρα τεχνική εξοικείωση των εκπαιδευτικών Η χρονοβόρα προετοιμασία του μαθήματος εκ μέρους των εκπαιδευτικών Η ενίσχυση των δασκαλοκεντρικών μεθόδων διδασκαλίας (αποκλειστική χρήση ως εποπτικού μέσου)
Στάδια εισαγωγής του ΔΠ στη διδασκαλία Ως υποστηρικτικό μέσο της δασκαλοκεντρικής διδασκαλίας Αξιοποίηση του στοιχείου της διαδραστικότητας για μεγαλύτερη εμπλοκή των μαθητών (και εγκατάλειψη του ρόλου της αυθεντίας εκ μέρους του εκπαιδευτικού)
Προς μία κριτική θεώρηση του ζητήματος Σημαντικό ρόλο παίζει το πώς τα τεχνολογικά μέσα αναπλαισιώνονται στην όλη εκπαιδευτική διαδικασία (σε ποια παιδαγωγική προσέγγιση εντάσσονται) Η χρήση/αξιοποίηση σύγχρονων τεχνολογικών μέσων στη διδασκαλία χρησιμοποιείται ως άλλοθι εκσυγχρονισμού του εκπαιδευτικού συστήματος
Εκδοχές αξιοποίησης του ΔΠ Αξιοποίηση σε παραδοσιακές μορφές διδασκαλίας Αξιοποίηση σε πιο καινοτόμες μορφές διδασκαλίας Αξιοποίηση προς την κατεύθυνση του κριτικού γραμματισμού Αξιοποίηση στις ημιτυπικές και άτυπες μορφές γραμματισμού
Αξιοποίηση σε παραδοσιακές μορφές διδασκαλίας Προβολή συνοδευτικού οπτικοακουστικού ή άλλου εποπτικού υλικού Ψηφιοποίηση της ύλης, δημιουργία ασκήσεων, αξιοποίηση κλειστού λογισμικού
ιστοσελίδες http://www.greeklanguage.gr/greeklang/modern_greek/studies/dialects /index.html http://theodoros.ime.gr/ http://www.komvos.edu.gr/masks/masks.html
Εκδοχή πρώτη: πλεονεκτήματα Η οπτικοποίηση της ύλης ενισχύει την κατανόηση Προσελκύει το ενδιαφέρον των μαθητών Η λειτουργική διασύνδεση των ενοτήτων επιτρέπει την αναδρομή στα προηγούμενα Η δυνατότητα αποθήκευσης της διδασκαλίας και η επαναχρησιμοποίησή της
Εκδοχή πρώτη: μειονεκτήματα Η προσέγγιση αυτή δεν αξιοποιεί καθόλου το στοιχείο της διαδραστικότητας (ούτε της επιφανειακής εργαλειακής ούτε της ουσιαστικής παιδαγωγικής) Ο μαθητής παραμένει παθητικός δέκτης της όλης διαδικασίας και ο δάσκαλος κυρίαρχος Η ατέρμονη προβολή πολυμεσικού υλικού υποβαθμίζει τη γλώσσα των διδακτικών αντικειμένων
Αξιοποίηση σε πιο καινοτόμες μορφές Κειμενοκεντρική προσέγγιση Ρευστότητα του κειμένου Δυνατότητα παρουσίασης των μαθητικών εργασιών Ανοιχτά μαθησιακά περιβάλλοντα Περιήγηση σε ψηφιακά μουσεία και διαδραστικούς χάρτες (Centennia, Χωροχρόνος)
http://www.greeklanguage.gr/greeklang/modern_greek/tools/lexica/t riantafyllides/advsearch.html
Εκδοχή δεύτερη: πλεονεκτήματα Ενεργός εμπλοκή των μαθητών Τα κείμενα των μαθητών υπό διαπραγμάτευση στην ολομέλεια Βελτίωση των κειμένων αναστοχαστικές και μεταγνωστικές δεξιότητες Εργαλείο για ανανέωση της διδασκαλίας
Εκδοχή δεύτερη: «μειονεκτήματα» Χρονοβόρα προετοιμασία εξεύρεση του υλικού Αντιστάσεις εκ μέρους των μαθητών (φόβος της έκθεσης, αμηχανία κατά το σχολιασμό των κειμένων των συμμαθητών τους) Καταστρατήγηση του χρόνου διδασκαλίας (του χρόνου που απαιτείται για να «βγει» η ύλη) Αλλαγή στάσης εκ μέρους του εκπαιδευτικού
Αξιοποίηση προς την κατεύθυνση του κριτικού γραμματισμού Κριτική και δημιουργική προσέγγιση των νέων κειμενικών ειδών (υπερκειμένων, πολυτροπικών) Σύγκριση διαφορετικών σημειωτικών τρόπων Αξιολόγηση της διαδικτυακής πληροφορίας Κριτική εξοικείωση με ανοιχτά περιβάλλοντα (όπως βάσεις δεδομένων)
Η ιστοσελίδα ως νέο είδος κειμένου και μέσο πρακτικής γραμματισμού Η ανάδειξη των διαφορετικών πόρων για τη δημιουργία του νοήματος Η σύγκριση παραδοσιακών και σύγχρονων μέσων πρακτικής γραμματισμού Ο σχεδιασμός μιας ιστοσελίδας ή ενός κειμένου με τέτοια χαρακτηριστικά
Σύγκριση ενός τρόπου με την αναπαράστασή του με άλλον Μονοτροπικό κείμενο / εικόνα ή βίντεο Πρόσθεση σημειώσεων, κριτικών σχολίων στο περιβάλλον του διαδραστικού
Δημιουργία υπερκειμένου
Αξιολόγηση της διαδικτυακής πληροφορίας Για παράδειγμα στο μάθημα της ιστορίας Μέσω της ιστοεξερεύνησης Μέσω της επίλυσης προβλήματος (ανοιχτού ερωτήματος) Ο στόχος είναι να αναδειχθεί η ιδεολογία και η ιστορικότητα των πηγών Ενδιαφέρουσα μελέτη περίπτωσης: επιμορφωτικό υλικό ΠΕ02 (σσ. 274-277)
Κριτική εξοικείωση με ανοιχτά περιβάλλοντα Ι
Κριτική εξοικείωση με ανοιχτά περιβάλλοντα ΙΙ
Αξιοποίηση στις ημιτυπικές και άτυπες μορφές γραμματισμού Ημιτυπικές (προγράμματα περιβαλλοντικής εκπαίδευσης, αγωγής υγείας κτλ.) Άτυπες (σχολικές εορτές, εκδρομές, εκδηλώσεις, δημιουργία μαθητικής εφημερίδας)
Συμπεράσματα Πολύ σημαντικός ο ρόλος του παιδαγωγικού πλαισίου Η επιλογή της μιας ή της άλλης τεχνολογίας συνδέεται στενά με την προσωπική θεωρία του εκπαιδευτικού για τη μάθηση/διδασκαλία Η σταδιακή εξοικείωση με τα νέα μέσα και η σταδιακή εξέλιξη της διδασκαλίας από τις παραδοσιακές μορφές και μέσα στις περισσότερο καινοτόμες
Βιβλιογραφία Επιμορφωτικό υλικό για την επιμόρφωση των εκπαιδευτικών στα Κέντρα Στήριξης της Επιμόρφωσης, τεύχος 3: κλάδος ΠΕ02. ΕΑΙΤΥ: Πάτρα, Νοέμβριος 2010, σσ. 247-279.