ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ Ιστορία Οικονομικών Θεωριών Η οικονομική σκέψη του 20 ου αιώνα ΣΤΕΦΑΝΗΣ ΑΠ. ΓΕΩΡΓΙΟΣ Υποψ. Διδ. ΒΟΛΟΣ 2017 1
Irving Fischer (1867-1947) Ποσοτική θεωρία του χρήματος (το επίπεδο των τιμών είναι ανάλογο της προσφοράς χρήματος) MV = PT Μ:συνολικό απόθεμα χρήματος, V:ταχύτητα κυκλοφορίας του χρήματος P: επίπεδο τιμών, T:ποσότητα συναλλαγών με χρήμα r = Εξίσωση Fischer 1 + i (1 + π) 1 i π r:πραγμ. επιτόκιο, i:ονομ. επιτόκιο, π:πληθωρισμός 29/5/2017Επιβλέπων Καθηγητής Ζουμπουλάκης Μιχαήλ Στεφανής Απ. Γεώργιος 2
John Maynard Keynes (1881-1946) Οι οικονομικές συνέπειες της ειρήνης (1919) General Theory : Αποτέλεσε τη θεωρητική τεκμηρίωση των παρεμβατικών πολιτικών. Επίθεση στη νεοκλασική αντίληψη: Οι δυνάμεις της αγοράς δεν είναι ικανές να οδηγήσουν στην πλήρη απασχόληση. Κριτική στο νόμο του Say. Αναγκαιότητα κρατικής παρέμβασης λόγω ακαμψίας των τιμών. Τόνωση της συνολικής ζήτησης μείωση της ανεργίας (πολ/στης). Οι αποταμιεύσεις προσδιορίζονται από τις επενδύσεις. Το κράτος δεν υποκαθιστά, αλλά συμπληρώνει την ιδιωτική πρωτοβουλία. Στεφανής Απ. Γεώργιος 3
Αυστριακή Σχολή: Ludwig von Mises, Friedrich von Hayek Έντονη κριτική σε κάθε Ανέπτυξε περαιτέρω προγραμματισμένη οικονομία. τα επιχειρήματα του Το κεφάλαιο δε διανέμεται στις πιο Mises. Ο σοσιαλισμός οδηγεί στον αποτελεσματικές του χρήσεις, αλλά ολοκληρωτισμό. Μηχανισμός της όπου κρίνει ο κεντρικός σχεδιαστής, αγοράς: αρτιότερη ανθρώπινη ο οποίος αγνοεί τα μηνύματα των τιμών. εφεύρεση. Οι υφέσεις ως συνέπεια Ενάντια σε κάθε μορφή παρεμβατισμού. των κρατικών παρεμβάσεων και Ενάντια στην ισότιμη κατανομή του ιδιαίτερα της νομισματικής εισοδήματος, καθώς η συγκεκριμένη πολιτικής (χαμηλά επιτόκια). ανισότητα παρέχει κίνητρο για Ρόλος κράτους: Γενικό νομικό μεγαλύτερη παραγωγή. πλαίσιο στήριξης της αγοράς. Στεφανής Απ. Γεώργιος 4
Η διαμάχη μέχρι το 1970. Keynes εναντίον Hayek 1. Ανεπάρκεια των μηχανισμών της αγοράς. 1. Πίστη στην αυτορρύθμιση της αγοράς. 2. Έμφαση στην καταπολέμηση της 2. Έμφαση στην καταπολέμηση του ανεργίας. πληθωρισμού. 3. Ρόλος του κράτους σε περιόδους 3.Ρόλος του κράτους σε περιόδους στασιμότητας : Δημόσιες επενδύσεις. Μείωση του επιτοκίου. στασιμότητας: Αποχή του κράτους. Αύξηση του επιτοκίου. 4. Μοντέλο: Μικτή οικονομία. 4. Μοντέλο: Ελεύθερη αγορά. Νικητής μέχρι το 1970: John Maynard Keynes Στεφανής Απ. Γεώργιος 5
Νεοκλασική σύνθεση Το έργο του Keynes δεν άφησε ανεπηρέαστη τη νεοκλασική θεωρία, μολονότι άσκησε έντονη κριτική, αμφισβητώντας την πιο βασική αρχή αυτής (Say s Law). John Hicks (1937) και Alvin Hansen (1939) IS-LM model Κατάφεραν να αναδείξουν τις διαφορές μεταξύ κεϋνσιανής και κλασικής θεωρίας IS-LM model αποτέλεσε χρήσιμο εργαλείο για την επίδειξη των επιπτώσεων των διαφόρων μεταβολών της οικονομικής πολιτικής Δεν υφίσταται κανένα μεθοδολογικό χάσμα μεταξύ μικρο-μακρο Τα προβλήματα του Keynes (π.χ. ανεργία) υφίστανται διότι το βαλρασιανό μοντέλο του τέλειου ανταγωνισμού δεν επαρκεί για την περιγραφή της πραγματικής οικονομίας Στεφανής Απ. Γεώργιος 6
Νεοκλασική σύνθεση Paul Samuelson (1947) Θεώρημα σταθερού σημείου γενικής ισορροπίας Απόδειξη ευστάθειας της Ένα οικ. σύστημα έχει την εγγενή ιδιότητα να επανέρχεται στην ισορροπία μετά από μια διαταραχή Προσπάθησε να συνδυάσει τον φορμαλισμό της νεοκλασικής θεωρίας με τη θεωρία του Keynes Συνένωση μικροοικονομικής ανάλυσης του νεοκλασικού υποδείγματος με τη μακροοικονομική ανάλυση του Keynes Συνδετικός κρίκος υπόδειγμα γενικής ισορροπίας Foundations of Economic Analysis δεν υφίσταται η έννοια της βελτιστοποίησης της ατομικής συμπεριφοράς, αλλά υφίσταται μια προσπάθεια μεταφοράς της κεϋνσιανής προσέγγισης περί ανισορροπιών στο βαλρασιανό υπόδειγμα γενικής ισορροπίας Συγγραφέας του δημοφιλέστερου εγχειριδίου οικονομικών Στεφανής Απ. Γεώργιος 7
4. Η μικροθεμελίωση της νεοκλασικής σύνθεσης Oskar Lange Ανάλυση tâtonnement + ανεργία και οικ. σταθερότητα Franco Modigliani Εισαγωγή κεϋνσιανών ιδεών στην επικρατούσα νεοκλασική θεωρία Υπόθεση του κύκλου-ζωής Αριστοποίηση και αγοραία εκκαθάριση Don Patinkin Εισαγωγή χρήματος εντός ενός μοντέλου γενικής ισορροπίας / Πατέρας των υποδειγμάτων γενικής ανισορροπίας James Tobin Προτίμηση ρευστότητας σε νεοκλασικό υπόδειγμα αριστοποίησης Στεφανής Απ. Γεώργιος 8
Joseph Schumpeter (1883-1950) Αυστριακός οικονομολόγος, Δημιουργική καταστροφή Είναι το αποτέλεσμα της τεχνολογικής προόδου, η οποία, με τη δημιουργία αποδοτικότερης τεχνολογίας, ή νέων καλύτερων προϊόντων, απαξιώνει παραγωγικές μονάδες που λειτουργούν με παλιότερη τεχνολογία, χωρίς αυτές να έχουν στην πραγματικότητα κάποιο άλλο εσωτερικό πρόβλημα. Είναι η ανταγωνιστική διαδικασία η οποία μπορεί να οδηγήσει στο κλείσιμο εκείνες τις επιχειρήσεις που δεν παρακολουθούν τις εξελίξεις. Στεφανής Απ. Γεώργιος 9
10