Το Βασικό Κεϋνσιανό Υπόδειγμα και η Σχέση Μεταξύ Ανεργίας και Πληθωρισμού. Καθ. Γιώργος Αλογοσκούφης

Transcript

1 Το Βασικό Κεϋνσιανό Υπόδειγμα και η Σχέση Μεταξύ Ανεργίας και Πληθωρισμού Καθ. Γιώργος Αλογοσκούφης Καθηγητής Γιώργος Αλογοσκούφης, Δυναμική Μακροοικονομική, 2014

2 Η Κεϋνσιανή Προσέγγιση Η πιο διαδεδομένη προσέγγιση στην ανάλυση των οικονομικών κύκλων βασίζεται στα κεϋνσιανά υποδείγματα. Τα υποδείγματα αυτά έλκουν την καταγωγή τους από τη Γενική Θεωρία του Keynes (1936) και την προσέγγιση σε αυτήν μέσω του υποδείγματος IS-LM του Hicks (1937). Στα κεϋνσιανά υποδείγματα η υπόθεση της άμεσης προσαρμογής των τιμών και των μισθών ως μηχανισμών εξισορρόπησης των οικονομιών αντικαθίσταται από την υπόθεση ότι βραχυχρόνια υπάρχει ακαμψία των ονομαστικών μισθών και του επιπέδου των τιμών και ότι ο κύριος μηχανισμός εξισορρόπησης των αγορών εργασίας και αγαθών και υπηρεσιών δεν είναι οι μισθοί και οι τιμές, αλλά το επίπεδο του εισοδήματος και της απασχόλησης. Καθηγητής Γιώργος Αλογοσκούφης, Δυναμική Μακροοικονομική,

3 Η Διάρθρωση του Βασικού Κεϋνσιανού Υποδείγματος Παρουσιάζουμε τη διάρθρωση του βασικού κεϋνσιανού υποδείγματος, υποθέτοντας αρχικά σταθερό επίπεδο τιμών, και κατόπιν σταδιακή προσαρμογή του επιπέδου των τιμών, σε ένα υπόδειγμα με τυχαίες διαταραχές. Αναλύουμε τις επιπτώσεις νομισματικών αλλά και πραγματικών διαταραχών στις διακυμάνσεις του εισοδήματος και του επιπέδου των τιμών (πληθωρισμού). Εξετάζουμε αρχικά τις τρεις κύριες παραδοσιακές μορφές του κεϋνσιανού υποδείγματος. Πρώτον, τον κεϋνσιανό σταυρό, ο οποίος προσδιορίζει το συνολικό εισόδημα και την απασχόληση, ως συνάρτηση της συνολικής ζήτησης στην οικονομία. Δεύτερον, το υπόδειγμα IS-LM, το οποίο προσδιορίζει το συνολικό εισόδημα και το ονομαστικό επιτόκιο, ως συνάρτηση της συνολικής ζήτησης και των νομισματικών συνθηκών, για δεδομένο όμως επίπεδο τιμών. Τρίτον θα εξετάσουμε το υπόδειγμα συνολικής προσφοράς και συνολικής ζήτησης AD-AS το οποίο προσδιορίζει το συνολικό εισόδημα και το επίπεδο τιμών, για δεδομένους όμως ονομαστικούς μισθούς. Καθηγητής Γιώργος Αλογοσκούφης, Δυναμική Μακροοικονομική,

4 Ο Κεϋνσιανός Σταυρός Τα κεϋνσιανά υποδείγματα ξεκινούν από την υπόθεση ότι το συνολικό εισόδημα Y, ισούται με το άθροισμα της ιδιωτικής κατανάλωσης C, των ακαθάριστων επενδύσεων Ι και των δημοσίων δαπανών G. Ολες οι μεταβλητές ορίζονται σε πραγματικούς όρους. Στο απλούστερο υπόδειγμα του κεϋνσιανού σταυρού, οι επενδύσεις και οι δημόσιες δαπάνες θεωρούνται εξωγενείς, και η κατανάλωση θεωρείται ότι είναι μία θετική συνάρτηση του διαθεσίμου εισοδήματος. Καθηγητής Γιώργος Αλογοσκούφης, Δυναμική Μακροοικονομική,

5 Ο Κεϋνσιανός Σταυρός Y t = C t + I t + G t ( ) C t = C Y t T t 0 < C Y = C (Y T ) < 1 Καθηγητής Γιώργος Αλογοσκούφης, Δυναμική Μακροοικονομική,

6 Ο Κεϋνσιανός Σταυρός Καθηγητής Γιώργος Αλογοσκούφης, Δυναμική Μακροοικονομική,

7 Συνθήκη Ισορροπίας μεταξύ Εισοδήματος και Δαπάνης και Πολλαπλασιαστές ( ) + I t + G t Y t = C Y t T t dy t di t = dy t dg t = 1 > 1 1 C Y dy t dg t dg t =dt t = 1 Καθηγητής Γιώργος Αλογοσκούφης, Δυναμική Μακροοικονομική,

8 Συνθήκη Ισορροπίας μεταξύ Εισοδήματος και Δαπάνης και Πολλαπλασιαστές Μία μεταβολή στις εξωγενείς δαπάνες, είτε επενδύσεις είτε δημόσια κατανάλωση, έχει ως αποτέλεσμα μία πολλαπλάσια αύξηση του συνολικού εισοδήματος, δεδομένου ότι η οριακή ροπή προς κατανάλωση είναι μικρότερη από τη μονάδα. Ο λόγος είναι ότι όταν αυξηθούν οι αυτόνομες δαπάνες, για να υπάρχει ισορροπία μεταξύ εισοδήματος και δαπάνης, θα πρέπει να αυξηθεί και το εισόδημα. Οταν όμως αυξηθεί το εισόδημα, αυξάνεται και η κατανάλωση. Αυτό απαιτεί περαιτέρω αύξηση του εισοδήματος για να υπάρξει ισορροπία. Κατά συνέπεια, δεδομένη αύξηση των εξωγενών δαπανών έχει πολλαπλάσια επίπτωση στο συνολικό εισόδημα, διότι προκαλεί δευτερογενείς αυξήσεις στην ιδιωτική κατανάλωση, που με τη σειρά τους προκαλούν περαιτέρω αυξήσεις του εισοδήματος, και ούτω καθεξής. Μία αύξηση της δημόσιας κατανάλωσης, που χρηματοδοτείται από μία ισόποση αύξηση των φόρων, αυξάνει τη συνολική δαπάνη και το εισόδημα κατά το ίδιο ποσό (πολλαπλασιαστής ισοσκελισμένου προϋπολογισμού). Καθηγητής Γιώργος Αλογοσκούφης, Δυναμική Μακροοικονομική,

9 Το Υπόδειγμα IS-LM Μία κάπως πιο γενική μορφή του βασικού κεϋνσιανού υποδείγματος θεωρεί ότι οι επενδύσεις εξαρτώνται από το επιτόκιο, και εισάγει τη συνθήκη ισορροπίας στην αγορά χρήματος. Η μορφή αυτή αναλύεται μετά το κεφάλαιο 10 της Γενικής Θεωρίας, και κωδικοποιήθηκε ως το υπόδειγμα IS-LM σε μία σημαντική εργασία του Hicks (1937). Η βασική διαφορά από το προηγούμενο υπόδειγμα του κεϋνσιανού σταυρού είναι ότι οι επενδύσεις παύουν να αντιμετωπίζονται ως εξωγενείς, και θεωρείται ότι εξαρτώνται αρνητικά από το ονομαστικό επιτόκιο. Καθηγητής Γιώργος Αλογοσκούφης, Δυναμική Μακροοικονομική,

10 Συνθήκη Ισορροπίας στην Αγορά Αγαθών και Υπηρεσιών ( ) + I t (i t ) + G t Y t = C Y t T t I i < 0 Η συνθήκη αυτή περιγράφει τους συνδυασμούς πραγματικού εισοδήματος και ονομαστικού επιτοκίου που διασφαλίζουν την ισορροπία στην αγορά αγαθών και υπηρεσιών, και παρίσταται διαγραμματικά ως η καμπύλη IS (Investment-Savings) Καθηγητής Γιώργος Αλογοσκούφης, Δυναμική Μακροοικονομική,

11 Συνθήκη Ισορροπίας στην Αγορά Χρήματος M t ( ) = m Y t,i t P t m Y > 0, m i < 0 Η συνθήκη αυτή περιγράφει τους συνδυασμούς πραγματικού εισοδήματος και ονομαστικού επιτοκίου που διασφαλίζουν την ισορροπία στην αγορά χρήματος, και παρίσταται διαγραμματικά ως η καμπύλη LM (Liquidity-Money) Καθηγητής Γιώργος Αλογοσκούφης, Δυναμική Μακροοικονομική,

12 Το Υπόδειγμα IS-LM Καθηγητής Γιώργος Αλογοσκούφης, Δυναμική Μακροοικονομική,

13 Επιπτώσεις Δημοσιονομικής και Νομισματικής Πολιτικής στο Υπόδειγμα IS-LM Μία αύξηση στις δημόσιες δαπάνες μετακινεί την καμπύλη IS προς τα δεξιά και αυξάνει το συνολικό εισόδημα και το επιτόκιο. Μία αύξηση της προσφοράς χρήματος μετακινεί την καμπύλη LM προς τα δεξιά, αυξάνοντας το συνολικό εισόδημα και μειώνοντας το ονομαστικό επιτόκιο. Και οι δύο πολιτικές οδηγούν σε αύξηση της συνολικής ζήτησης στην οικονομία, και θεωρούνται πολιτικές συνολικής ζήτησης (aggregate demand policies). Καθηγητής Γιώργος Αλογοσκούφης, Δυναμική Μακροοικονομική,

14 Το Υπόδειγμα AD-AS Η πιο σύνθετη μορφή του βασικού κεϋνσιανού υποδείγματος αναλύεται μετά το κεφάλαιο 19 της Γενικής Θεωρίας. Στη μορφή αυτή του υποδείγματος, το επίπεδο τιμών παύει να θεωρείται εξωγενές, και μεταβάλλεται ώστε να εξισορροπήσει η συνολική ζήτηση με τη συνολική προσφορά στην οικονομία. Ωστόσο, οι ονομαστικοί μισθοί θεωρούνται ως βραχυχρόνια δεδομένοι. Η μορφή αυτή του υποδείγματος, το οποίο καλείται AD-AS, οφείλεται κυρίως στον Pankin (1956). Η συνάρτηση συνολικής ζήτησης AD (Aggregate Demand) συνάγεται από την ταυτόχρονη ικανοποίηση της συνθήκης ισορροπίας στην αγορά αγαθών και υπηρεσιών (IS) και της συνθήκης ισορροπίας στην αγορά χρήματος (LM). Η συνάρτηση συνολικής προσφοράς AS (Aggregate Supply) συνάγεται από τη συμπεριφορά μιας ανταγωνιστικής επιχειρήσης με δεδομένο ονομαστικό μισθό. Καθηγητής Γιώργος Αλογοσκούφης, Δυναμική Μακροοικονομική,

15 Η Συνάρτηση Συνολικής Ζήτησης AD Y = D t M t P t,g t,t t D P t < 0 H συνολική ζήτηση είναι μία αρνητική συνάρτηση του επιπέδου τιμών, καθώς ένα υψηλότερο επίπεδο τιμών, για δεδομένη ονομαστική προσφορά χρήματος, συνεπάγεται χαμηλότερα πραγματικά χρηματικά διαθέσιμα, υψηλότερα ονομαστικά επιτόκια και χαμηλότερες επενδύσεις και συνολική ζήτηση. Καθηγητής Γιώργος Αλογοσκούφης, Δυναμική Μακροοικονομική,

16 Η Συνάρτηση Συνολικής Προσφοράς AS Y = S W t t P t S P t > 0 H συνολική προσφορά είναι μία θετική συνάρτηση του επιπέδου τιμών, καθώς ένα υψηλότερο επίπεδο τιμών, για δεδομένο ονομαστικό μισθό, συνεπάγεται χαμηλότερο πραγματικό μισθό, αύξηση της ζήτησης εργασίας και αύξηση της απασχόλησης και της συνολικής παραγωγής. Καθηγητής Γιώργος Αλογοσκούφης, Δυναμική Μακροοικονομική,

17 Το Υπόδειγμα AD-AS Καθηγητής Γιώργος Αλογοσκούφης, Δυναμική Μακροοικονομική,

18 Βραχυχρόνια Ισορροπία με Χαμηλή Απασχόληση στο Υπόδειγμα AD-AS Καθηγητής Γιώργος Αλογοσκούφης, Δυναμική Μακροοικονομική,

19 Επιπτώσεις Διαταραχών στη Συνολική Ζήτηση και Δημοσιονομική και Νομισματική Πολιτική στο Υπόδειγμα AD-AS Μία αρνητική διαταραχή στη συνολική ζήτηση, μετακινεί την καμπύλη συνολικής ζήτησης AD προς τα αριστερά. Στη νέα βραχυχρόνια ισορροπία, το εισόδημα και η απασχόληση μειώνονται, όπως μειώνεται και το επίπεδο τιμών. Λόγω της ακαμψίας των ονομαστικών μισθών, η οικονομία ισορροπεί βραχυχρόνια σε εισόδημα κάτω από το εισόδημα πλήρους απασχόλησης και δημιουργείται κυκλική ανεργία. Σε αντίθεση με το υπόδειγμα των πραγματικών οικονομικών κύκλων, στο κεϋνσιανό υπόδειγμα ακόμη και νομισματικές διαταραχές θα μπορούσαν να προκαλέσουν οικονομικές διακυμάνσεις. Πως μπορούν να αντιμετωπιστούν οι επιπτώσεις διαταραχών στη συνολική ζήτηση; Σύμφωνα με την κεϋνσιανή προσέγγιση, μία πρόσφορη λύση προέρχεται από τη μακροοικονομική πολιτική. Μία επέκταση των δημοσίων δαπανών, μία μείωση των φόρων, ή μία αύξηση της προσφοράς χρήματος, μπορεί να μετακινήσει την καμπύλη συνολικής ζήτησης πίσω προς τα δεξιά, και να αντιμετωπίσει τις επιπτώσεις της αρχικής διαταραχής στην ανεργία και το επίπεδο τιμών. Καθηγητής Γιώργος Αλογοσκούφης, Δυναμική Μακροοικονομική,

20 Το Κεϋνσιανό Υπόδειγμα και η Καμπύλη Phillips H υπόθεση της πλήρους ακαμψίας των ονομαστικών μισθών ή/και των τιμών στο βασικό κεϋνσιανό υπόδειγμα δεν είναι καθόλου ρεαλιστική. Οι οικονομίες χαρακτηρίζονται από την ταυτόχρονη συνύπαρξη πληθωρισμού και ανεργίας, κάτι που σημαίνει ότι τόσο οι ονομαστικοί μισθοί όσο και οι τιμές προσαρμόζονται, έστω και σταδιακά. Από τα τέλη της δεκαετίας του 1950, κεντρικό σημείο αναφοράς των κεϋνσιανών υποδειγμάτων αποτέλεσε η καμπύλη Phillips, η αρνητική σχέση μεταξύ ανεργίας και πληθωρισμού μισθών που επισημάνθηκε από τον ομώνυμο Νεοζηλανδό οικονομολόγο (βλ. Phillips 1958). H καμπύλη Phillips άρχισε να συνδυάζεται με το υπόδειγμα IS-LM, για το ταυτόχρονο προσδιορισμό του πληθωρισμού και της ανεργίας. Καθηγητής Γιώργος Αλογοσκούφης, Δυναμική Μακροοικονομική,

21 Υφέσεις στις ΗΠΑ, " 9" 8" 7" 6" 5" 1889" 1892" 1895" 1898" 1901" 1904" 1907" 1910" 1913" 1916" 1919" 1922" 1925" 1928" 1931" 1934" 1937" 1940" 1943" 1946" 1949" 1952" 1955" 1958" 1961" 1964" 1967" 1970" 1973" 1976" 1979" 1982" 1985" 1988" 1991" 1994" 1997" 2000" 2003" 2006" 2009" 2012" Recessions" GDP" Καθηγητής Γιώργος Αλογοσκούφης, Δυναμική Μακροοικονομική,

22 Ανεργία και Υφέσεις στις ΗΠΑ, " 0.25" 0.2" 0.15" 0.1" 0.05" 0" 1890" 1893" 1896" 1899" 1902" 1905" 1908" 1911" 1914" 1917" 1920" 1923" 1926" 1929" 1932" 1935" 1938" 1941" 1944" 1947" 1950" 1953" 1956" 1959" 1962" 1965" 1968" 1971" 1974" 1977" 1980" 1983" 1986" 1989" 1992" 1995" 1998" 2001" 2004" 2007" 2010" 2013" Official"Recessions" Unemployment"Rate" Καθηγητής Γιώργος Αλογοσκούφης, Δυναμική Μακροοικονομική,

23 Πληθωρισμός και Υφέσεις στις ΗΠΑ, & 0.15& 0.1& 0.05& 0& 1890& 1893& 1896& 1899& 1902& 1905& 1908& 1911& 1914& 1917& 1920& 1923& 1926& 1929& 1932& 1935& 1938& 1941& 1944& 1947& 1950& 1953& 1956& 1959& 1962& 1965& 1968& 1971& 1974& 1977& 1980& 1983& 1986& 1989& 1992& 1995& 1998& 2001& 2004& 2007& 2010& 2013&!0.05&!0.1&!0.15& Recession& CPI&Infla:on& Καθηγητής Γιώργος Αλογοσκούφης, Δυναμική Μακροοικονομική,

24 Η Καμπύλη Phillips Η καμπύλη την οποία εκτίμησε οικονομετρικά ο Phillips είχε την εξής μορφή: π = ϕ(u), ϕ(u ) = 0, ϕ (u) < 0 0 όπου π ο πληθωρισμός, u το ποσοστό ανεργίας και u 0 το ποσοστό ανεργίας ισορροπίας, δηλαδή αυτό που αντιστοιχεί σε μηδενικό πληθωρισμό. Η συναρτησιακή σχέση φ μεταξύ πληθωρισμού και ανεργίας την οποία εκτίμησε ο Phillips ήταν μη γραμμική. Καθηγητής Γιώργος Αλογοσκούφης, Δυναμική Μακροοικονομική,

25 Η Καμπύλη Phillips Καθηγητής Γιώργος Αλογοσκούφης, Δυναμική Μακροοικονομική,

26 Η Καμπύλη Phillips, Καθηγητής Γιώργος Αλογοσκούφης, Δυναμική Μακροοικονομική,

27 Το Κεϋνσιανό Υπόδειγμα και η Καμπύλη Phillips Στα πλαίσια του βασικού κεϋνσιανού υποδείγματος συνδυασμένου με την καμπύλη Phillips, μία αύξηση της συνολικής ζήτησης οδηγεί βραχυχρόνια σε αύξηση του επιπέδου του εισοδήματος και της απασχόλησης, σε μείωση της ανεργίας και σε αύξηση του πληθωρισμού. Αντίθετα, μία μείωση της συνολικής ζήτησης οδηγεί βραχυχρόνια σε μείωση του επιπέδου του εισοδήματος και της απασχόλησης, σε αύξηση της ανεργίας και σε μείωση του πληθωρισμού. Καθηγητής Γιώργος Αλογοσκούφης, Δυναμική Μακροοικονομική,

28 H Καμπύλη Phillips και η Σταθεροποιητική Πολιτική Σύμφωνα με τη θεώρηση αυτή που επικράτησε στις αρχές της δεκαετίας του 1960 (βλ. Samuelson and Solow (1960)), το βραχυχρόνιο πρόβλημα της μακροοικονομικής πολιτικής δεν θα μπορούσε να είναι παρά ο καθορισμός του επιπέδου της συνολικής ζήτησης, ώστε να επιλεγεί ο βέλτιστος συνδυασμός ανεργίας και πληθωρισμού. Σε περιόδους ύφεσης, μία αύξηση της συνολικής ζήτησης θα οδηγούσε σε μείωση της ανεργίας, αλλά με τίμημα την αύξηση του πληθωρισμού. Σε περιόδους οικονομικής άνθησης και υψηλού πληθωρισμού, ο πληθωρισμός θα μπορούσε να μειωθεί μέσω μείωσης της συνολικής ζήτησης, η οποία όμως θα είχε ως αποτέλεσμα και την αύξηση της ανεργίας. Καθηγητής Γιώργος Αλογοσκούφης, Δυναμική Μακροοικονομική,

29 H Αστάθεια της Καμπύλης Phillips και οι Πληθωριστικές Προσδοκίες Ωστόσο, από τα μέσα της δεκαετίας του 1960, η αρνητική σχέση μεταξύ πληθωρισμού και ανεργίας άρχισε να αποδεικνύεται ασταθής. Αύξηση του πληθωρισμού δεν οδηγούσε σε μείωση της ανεργίας παρά μόνο προσωρινά, καθώς η ανεργία έτεινε μετά από λίγο να επιστρέφει προς το αρχικό της επίπεδο χωρίς να μειώνεται ο πληθωρισμός. Αυτό αποδόθηκε στις επιπτώσεις των πληθωριστικών προσδοκιών. Οπως επιχειρηματολόγησαν οι Phelps (1967) και Friedman (1968), μία παρατεταμένη αύξηση του πληθωρισμού θα είχε ως αποτέλεσμα να αυξηθούν οι προσδοκίες για το μελλοντικό πληθωρισμό εκ μέρους εκείνων που προσδιορίζουν τις τιμές και τους ονομαστικούς μισθούς. Αποτέλεσμα αυτού θα ήταν να χρειάζεται όλο και μεγαλύτερη αύξηση του πληθωρισμού προκειμένου να επιτευχθεί μείωση της ανεργίας. Καθηγητής Γιώργος Αλογοσκούφης, Δυναμική Μακροοικονομική,

30 Η Καμπύλη Phillips με Πληθωριστικές Προσδοκίες Ουσιαστικά οι Phelps και Friedman επιχειρηματολόγησαν ότι η καμπύλη Phillips έχει τη μορφή, π = π e +ϕ(u), ϕ(u ) = 0, ϕ (u) < 0 N όπου π ο πληθωρισμός π e ο προσδοκώμενος πληθωρισμός, u το ποσοστό ανεργίας και u N το ποσοστό ανεργίας που αντιστοιχεί σε ισότητα μεταξύ πραγματικού και προσδοκώμενου πληθωρισμού. Καθηγητής Γιώργος Αλογοσκούφης, Δυναμική Μακροοικονομική,

31 Το Φυσικό Ποσοστό Ανεργίας Σύμφωνα με τον Friedman (1968), υπάρχει ένα φυσικό ποσοστό ανεργίας u N, στο οποίο τείνει μία οικονομία. Το φυσικό αυτό ποσοστό ανεργίας, εξαρτάται μόνο από πραγματικούς παράγοντες, συμπεριλαμβανομένων των ατελειών στην αγορά εργασίας. Προσπάθεια να μειωθεί το ποσοστό ανεργίας κάτω από αυτό το φυσικό ποσοστό μέσω αύξησης της συνολικής ζήτησης και του πληθωρισμού θα είχε μόνο προσωρινή επιτυχία. Καθώς προσαρμόζονται οι προσδοκίες για το μελλοντικό πληθωρισμό, η ανεργία τείνει να επιστρέψει στο φυσικό της ποσοστό, με αποτέλεσμα να απαιτείται ακόμη μεγαλύτερη αύξηση του πληθωρισμού προκειμένου να διατηρηθεί η μείωση της ανεργίας. Σύμφωνα με τους Phelps και Friedman μακροχρόνια δεν υπάρχει αρνητική σχέση μεταξύ πληθωρισμού και ανεργίας. Η καμπύλη Phillips μακροχρόνια είναι κάθετη στο σημείο u N. Καθηγητής Γιώργος Αλογοσκούφης, Δυναμική Μακροοικονομική,

32 Πληθωριστικές Προσδοκίες και η Καμπύλη Phillips Καθηγητής Γιώργος Αλογοσκούφης, Δυναμική Μακροοικονομική,

33 Η Καμπύλη Phillips και το Φυσικό Ποσοστό Ανεργίας Καθηγητής Γιώργος Αλογοσκούφης, Δυναμική Μακροοικονομική,

34 u N = a b Η Καμπύλη Phillips και το Φυσικό Ποσοστό Ανεργίας Προκειμένου να αναλύσουμε την σχέση μεταξύ πληθωρισμού και ανεργίας, θα υποθέσουμε για γραμμική καμπύλη Phillips της μορφής: π t = π t e + a bu t To φυσικό ποσοστό ανεργίας ορίζεται ως το ποσοστό ανεργίας που προκύπτει όταν οι πληθωριστικές προσδοκίες ισούνται με τον πραγματικό πληθωρισμό. Στο υπόδειγμα αυτό το φυσικό ποσοστό ανεργίας είναι εξωγενές και προσδιορίζεται από: Καθηγητής Γιώργος Αλογοσκούφης, Δυναμική Μακροοικονομική,

35 Η Υπόθεση των Προσαρμοζόμενων Προσδοκιών Ενα βασικό ερώτημα είναι το πως διαμορφώνονται και πως προσαρμόζονται οι πληθωριστικές προσδοκίες. Για πολλά χρόνια, η κυρίαρχη προσέγγιση στο σχηματισμό των προσδοκιών στη μακροοικονομική ήταν η υπόθεση των προσαρμοζόμενων προσδοκιών (βλ. Cagan 1956). Σύμφωνα με αυτή την υπόθεση οι προσδοκίες σε κάθε περίοδο προσαρμόζονται κατά ένα ποσοστό της απόκλισης της πραγματικής από την προσδοκώμενη τιμή μιας μεταβλητής στην προηγούμενη περίοδο. π e π e t t 1 = (1 λ)(π π e t 1 t 1 ) 0 λ < 1 Σε κάθε περίοδο, οι πληθωριστικές προσδοκίες προσαρμόζονται κατά ένα ποσοστό 1-λ της απόκλισης μεταξύ του πραγματικού και του προσδοκώμενου πληθωρισμού στην αμέσως προηγούμενη περίοδο. Καθηγητής Γιώργος Αλογοσκούφης, Δυναμική Μακροοικονομική,

36 Η Δυναμική Εξέλιξη Πληθωρισμού και Ανεργίας με την Κυβέρνηση να Επιδιώκει Σταθερό Ποσοστό Πληθωρισμού Ας θεωρήσουμε ότι η κυβέρνηση έχει ένα σταθερό στόχο για τον πληθωρισμό ο οποίος ισούται με π G, και ότι χρησιμοποιεί τη νομισματική και δημοσιονομική πολιτική για να επιτυγχάνει αυτό το στόχο σε κάθε περίοδο. Αντικαθιστώντας το π G για τον πληθωρισμό στην συνάρτηση προσδιορισμού των προσδοκιών, π e = (1 λ)π + λπ e t G t 1 Δεδομένου ότι λ<1, οι πληθωριστικές προσδοκίες συγκλίνουν στον πραγματικό πληθωρισμό π G. Η ταχύτητα της σύγκλισης εξαρτάται αρνητικά από το λ. Το ποσοστό ανεργίας, κατά συνέπεια, προσδιορίζεται από, u t = (1 λ)u N + λu t 1 Καθηγητής Γιώργος Αλογοσκούφης, Δυναμική Μακροοικονομική,

37 Σταθερός Στόχος για Πληθωρισμό και η Εξέλιξη του Ποσοστού Ανεργίας Καθηγητής Γιώργος Αλογοσκούφης, Δυναμική Μακροοικονομική,

38 Η Δυναμική Εξέλιξη Πληθωρισμού και Ανεργίας με την Κυβέρνηση να Επιδιώκει Ποσοστό Ανεργίας Μικρότερο από το Φυσικό Ποσοστό Η κυβέρνηση και οι νομισματικές αρχές χρησιμοποιούν τη δημοσιονομική και τη νομισματική πολιτική προκειμένου να διατηρούν την ανεργία κάτω από το φυσικό της επίπεδο u N στο επίπεδο u G, όπου u G <u N. Στην περίπτωση αυτή ο πληθωρισμός προσδιορίζεται από, π t = π t e + a bu G = π t e + b(u N u G ) Αντικαθιστώντας για τον προσδοκώμενο πληθωρισμό με βάση την υπόθεση των προσαρμοζόμενων προσδοκιών, έχουμε ότι, π t = π t 1 + b(1 λ)(u N u G ) Ο πληθωρισμός δεν συγκλίνει αλλά αυξάνεται σε κάθε περίοδο, προκειμένου να παραμένει πάνω από τις πληθωριστικές προσδοκίες. Καθηγητής Γιώργος Αλογοσκούφης, Δυναμική Μακροοικονομική,

39 Χαμηλός Στόχος για την Ανεργία και η Δυναμική Προσαρμογή του Πληθωρισμού Καθηγητής Γιώργος Αλογοσκούφης, Δυναμική Μακροοικονομική,

40 Η Δυναμική Εξέλιξη Πληθωρισμού και Ανεργίας με την Κυβέρνηση και την Κεντρική Τράπεζα να Επιδιώκουν Δύο Στόχους Ταυτόχρονα Η κυβέρνηση και οι νομισματικές αρχές χρησιμοποιούν τη δημοσιονομική και τη νομισματική πολιτική προκειμένου να ελαχιστοποιούν σε κάθε περίοδο την ακόλουθη αντικειμενική συνάρτηση: Λ t = 1 2 (π t π G ) 2 + ζ 2 (u t u G ) 2 Η συνάρτηση αυτή ελαχιστοποιείται υπό τον περιορισμό της καμπύλης Phillips, με την υπόθεση των προσαρμοζόμενων προσδοκιών. Από τις συνθήκες πρώτης τάξης, π t = π G + ζ b (u t u G ) Καθηγητής Γιώργος Αλογοσκούφης, Δυναμική Μακροοικονομική,

41 Η Ερμηνεία της Συνθήκης Πρώτης Τάξης για την Κυβέρνηση και την Κεντρική Τράπεζα Η ερμηνεία της συνθήκης πρώτης τάξης είναι ότι κυβέρνηση και η κεντρική τράπεζα επιλέγουν τη δημοσιονομική και τη νομισματική πολιτική προκειμένου να επιλέξουν τον συνδυασμό ανεργίας και πληθωρισμού στον οποίο το οριακό κόστος της απόκλισης του πληθωρισμού από το στόχο τους ισούται με το οριακό κόστος της απόκλισης της ανεργίας από το στόχο τους, λαμβανομένης υπόψη της αρνητικής βραχυχρόνιας σχέσης μεταξύ πληθωρισμού και ανεργίας. Κατά συνέπεια η συνθήκη πρώτης τάξης συνεπάγεται μία θετική σχέση μεταξύ των αποκλίσεων ανεργίας και πληθωρισμού από τους στόχους της κυβέρνησης και της κεντρικής τράπεζας. Η συνθήκη πρώτης τάξης μπορεί να ερμηνευτεί ως η βέλτιστη αντίδραση του πληθωρισμού στην ανεργία. Υψηλότερη ανεργία, οδηγεί την κυβέρνηση και τις νομισματικές αρχές στην επιλογή ενός υψηλότερου ποσοστού πληθωρισμού, προκειμένου να μειώσουν την ανεργία. Καθηγητής Γιώργος Αλογοσκούφης, Δυναμική Μακροοικονομική,

42 Η Δυναμική Εξέλιξη του Πληθωρισμού Αντικαθιστώντας την καμπύλη Phillips στη συνθήκη πρώτης τάξης, και κάνοντας χρήσης της υπόθεσης των προσαρμοζόμενων προσδοκιών, προκύπτει ότι, π t = π G + (1 λ)ζ b ζ + b 2 (u N u G ) + ζ + λb2 ζ + b 2 (π t 1 π G ) Σύμφωνα με την εξίσωση αυτή ο ρυθμός πληθωρισμού συγκλίνει σταδιακά προς ένα επίπεδο πληθωρισμού ισορροπίας π E, το οποίο ισούται με, π E = π G + ζ b (u N u G ) Καθηγητής Γιώργος Αλογοσκούφης, Δυναμική Μακροοικονομική,

43 Ο Πληθωρισμός Ισορροπίας Οσο μεγαλύτερη είναι η απόκλιση μεταξύ του φυσικού ποσοστού ανεργίας και του στόχου της κυβέρνησης και της κεντρικής τράπεζας για την ανεργία, τόσο μεγαλύτερη θα είναι η απόκλιση μεταξύ του πληθωρισμού ισορροπίας π E και του στόχου της κυβέρνησης και των νομισματικών αρχών για τον πληθωρισμό π G. Επιπλέον, η απόκλιση αυτή θα εξαρτάται θετικά από το σχετικό βάρος της ανεργίας σε σχέση με τον πληθωρισμό στις προτιμήσεις της κυβέρνησης και των νομισματικών αρχών ζ, και αρνητικά από την κλίση της βραχυχρόνιας καμπύλης Phillips b. Καθηγητής Γιώργος Αλογοσκούφης, Δυναμική Μακροοικονομική,

44 Η Δυναμική Εξέλιξη του Ποσοστού Ανεργίας Αντικαθιστώντας την εξίσωση για τον πληθωρισμό στη συνθήκη πρώτης τάξης της κυβέρνησης και της κεντρικής τράπεζας, προκύπτει ότι, u t = u G + (1 λ)b2 ζ + b 2 (u N u G ) + ζ + λb2 ζ + b 2 (u t 1 u G ) Σύμφωνα με την εξίσωση αυτή το ποσοστό ανεργίας συγκλίνει σταδιακά προς ένα ποσοστό ανεργίας ισορροπίας u E, το οποίο ισούται με, u E = u N Καθηγητής Γιώργος Αλογοσκούφης, Δυναμική Μακροοικονομική,

45 Το Ποσοστό Ανεργίας Ισορροπίας Παρά τις επιδιώξεις της κυβέρνησης και της κεντρικής τράπεζας, το ποσοστό ανεργίας ισορροπίας δεν είναι άλλο από το φυσικό ποσοστό ανεργίας. Η προσπάθεια της κυβέρνησης και των νομισματικών αρχών να εκμεταλλευτούν την αρνητική βραχυχρόνια σχέση μεταξύ πληθωρισμού και ανεργίας οδηγεί σε σταδιακή αύξηση των πληθωριστικών προσδοκιών και ένα πληθωρισμό ισορροπίας ο οποίος υπερβαίνει το στόχο της κυβέρνησης και της κεντρικής τράπεζας. Η υπέρβαση του πληθωρισμού ισορροπίας εξαρτάται θετικά από την απόκλιση του φυσικού ποσοστού ανεργίας από το στόχο της κυβέρνησης και της κεντρικής τράπεζας για την ανεργία. Καθηγητής Γιώργος Αλογοσκούφης, Δυναμική Μακροοικονομική,

46 Ταυτόχρονη Επιδίωξη Στόχων για Ανεργία και Πληθωρισμό Καθηγητής Γιώργος Αλογοσκούφης, Δυναμική Μακροοικονομική,

47 Πληθωρισμός, Ανεργία και Κυβερνητική Πολιτική Κατά συνέπεια, αν η κυβέρνηση και η κεντρική τράπεζα έχουν ένα σταθερό στόχο για τον πληθωρισμό, οι πληθωριστικές προσδοκίες σταδιακά συγκλίνουν στο στόχο αυτό, και η ανεργία σταδιακά συγκλίνει στο φυσικό της ποσοστό. Αν η κυβέρνηση και η κεντρική τράπεζα επιδιώκουν να διατηρούν το ποσοστό ανεργίας κάτω από το φυσικό του ποσοστό, ο πληθωρισμός αποσταθεροποιείται και αυξάνεται συνεχώς, προκειμένου να είναι πάντα υψηλότερος από τις πληθωριστικές προσδοκίες. Αν η κυβέρνηση και η κεντρική τράπεζα επιδιώκουν δύο στόχους ταυτόχρονα, ένα στόχο για τον πληθωρισμό και ένα στόχο για το ποσοστό ανεργίας, που να είναι μικρότερος από το φυσικό ποσοστό ανεργίας, ο πληθωρισμός συγκλίνει σταδιακά σε ένα επίπεδο που υπερβαίνει τον κυβερνητικό στόχο, και η ανεργίας συγκλίνει σταδιακά στο φυσικό της ποσοστό. Κατά συνέπεια, θα ήταν καλύτερα για την κυβέρνηση και την κεντρική τράπεζα να περιορίζονταν σε ένα μόνο στόχο, αυτόν για τον πληθωρισμό. Καθηγητής Γιώργος Αλογοσκούφης, Δυναμική Μακροοικονομική,

48 H Αστάθεια της Καμπύλης Phillips και η Ανάλυση των Οικονομικών Κύκλων Η αστάθεια της καμπύλης Phillips αποτέλεσε το έναυσμα μιας πραγματικής επανάστασης στην ανάλυση των οικονομικών κύκλων και της μακροοικονομικής πολιτικής. Η ανάλυση των οικονομικών κύκλων έκτοτε κινήθηκε σε δύο κατευθύνσεις. Εμφαση στα Μικροοικονομικά Θεμέλια των Υποδειγμάτων Ορθολογικές Προσδοκίες αντί για Προσαρμοζόμενες Προσδοκίες Καθηγητής Γιώργος Αλογοσκούφης, Δυναμική Μακροοικονομική,