ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΓΕΝΙΚΗ ΙΕΥΘΥΝΣΗ ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΤΩΝ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΩΝ

ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΓΕΝΙΚΗ ΙΕΥΘΥΝΣΗ ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΤΩΝ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΩΝ ιεύθυνση - Ασφάλεια των τροφίµων - Αλυσίδα παραγωγής και διανοµής D2 Βιολογικοί κίνδυνοι SANCO/34/2004 Αναθ.3 Έγγραφο εργασίας 13 Ιουλίου 2004 ΒΑΣΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ ΓΙΑ ΤΟΝ ΕΠΙΠΟΛΑΣΜΟ ΤΗΣ SALMONELLA ΣΕ ΣΜΗΝΗ ΩΟΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΤΟΥ GALLUS gallus ΣΤΗΝ ΕΕ ------------------- ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΠΡΟ ΙΑΓΡΑΦΕΣ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΤΗΚΕ ΣΤΗ ΣΥΝΕ ΡΙΑΣΗ ΤΗΣ ΜΟΝΙΜΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΡΟΦΙΚΗ ΑΛΥΣΙ Α ΚΑΙ ΤΗΝ ΥΓΕΙΑ ΤΩΝ ΖΩΩΝ ΣΤΙΣ 15 ΙΟΥΛΙΟΥ 2004 1

ΒΑΣΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ ΓΙΑ ΤΟΝ ΕΠΙΠΟΛΑΣΜΟ ΤΗΣ SALMONELLA ΣΕ ΣΜΗΝΗ ΩΟΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΤΟΥ GALLUS gallus ΣΤΗΝ ΕΕ ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΠΡΟ ΙΑΓΡΑΦΕΣ Κεφάλαιο 1 Στόχοι της µελέτης Στόχος είναι να εκτιµηθεί ο επιπολασµός της Salmonella σε σµήνη ορνίθων ωοπαραγωγής (Gallus gallus) που παράγουν επιτραπέζια αυγά στο τέλος της παραγωγικής τους περιόδου στα κράτη µέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Λαµβάνοντας υπόψη το γεγονός ότι η µελέτη επικεντρώνεται στη ζωονοσογόνο Salmonella, η Salmonella Pullorum και η Salmonella Gallinarum εξαιρούνται από το αντικείµενό της. Οι επιπολασµοί που διαπιστώνονται στα διάφορα κράτη µέλη πρέπει να είναι συγκρίσιµοι. Η µελέτη θα καλύψει περίοδο ενός έτους από την 1η Οκτωβρίου 2004. Κεφάλαιο 2 Πλαίσιο δειγµατοληψίας: Το πλαίσιο δειγµατοληψίας θα καλύπτει κατά πρώτο λόγο εκµεταλλεύσεις µε τουλάχιστον 1000 όρνιθες ωοπαραγωγής. Στις χώρες όπου ο αριθµός των εκµεταλλεύσεων µε τουλάχιστον 1000 όρνιθες είναι µικρότερος από το υπολογισθέν µέγεθος του δείγµατος (βλέπε κεφάλαιο 3), θα περιλαµβάνονται και µικρότερες εκµεταλλεύσεις, εστιάζοντας κατά προτίµηση σε εκµεταλλεύσεις µε περισσότερες από 350 όρνιθες. Οι εκµεταλλεύσεις που δεν υπόκεινται στις διατάξεις του κανονισµού (ΕΚ) αριθ. 2160/2003 σύµφωνα µε το άρθρο 1 παράγραφος 3 του εν λόγω κανονισµού δεν χρειάζεται να υποβληθούν σε δειγµατοληψία. Οι όρνιθες υποβάλλονται σε δειγµατοληψία στο τέλος της περιόδου ωοπαραγωγής τους, όχι περισσότερο από 9 εβδοµάδες πριν την εξολόθρευσή τους. Αυτό δεν ισχύει στην περίπτωση µικρών σµηνών (αναγκαστικά µε λιγότερες από 1000 όρνιθες) µε ανάµικτες ηλικίες. Για τη διοργάνωση της δειγµατοληψίας αυτής, οι αρχές πρέπει να δηµιουργήσουν ένα σύστηµα που θα τους επιτρέπει να επισκέπτονται τα σµήνη την κατάλληλη στιγµή. Η δειγµατοληψία διεξάγεται µόνο σε ένα σµήνος ανά εκµετάλλευση. Σε περίπτωση παρουσίας σµηνών µε διάφορες ηλικίες 9 εβδοµάδες πριν την εξολόθρευση, η δειγµατοληψία πρέπει να επικεντρώνεται στις γηραιότερες όρνιθες ωοπαραγωγής. Στην περίπτωση οµάδων πτηνών διαφόρων ηλικιών εντός του ίδιου ορνιθώνα/σµήνους η δειγµατοληψία θα επικεντρώνεται στις γηραιότερες οµάδες. Κατά την επιλογή των εκµεταλλεύσεων πρέπει να λαµβάνεται υπόψη ο κίνδυνος να µην διεξαχθούν δειγµατοληψίες σε ορισµένες εκµεταλλεύσεις που είχαν επιλεχθεί αρχικά (π.χ. λόγω πρόωρης σφαγής) και εποµένως ο αριθµός που επιλέγεται αρχικά πρέπει να είναι ελαφρώς µεγαλύτερος. Οι ορισµοί παρέχονται στο παράρτηµα 4A. 2

Εφόσον είναι δυνατό, οι δειγµατοληψίες πρέπει να κατανέµονται σε όλη τη διάρκεια του έτους για να καλύπτονται οι διάφορες εποχές. Η δειγµατοληψία πραγµατοποιείται από την αρµόδια αρχή ή, υπό την εποπτεία της, από φορείς στους οποίους έχει µεταβιβάσει αυτή την αρµοδιότητα. Κεφάλαιο 3 Μέγεθος δείγµατος και επιλογή σµηνών Το αρχικό µέγεθος δείγµατος παρέχει τον αριθµό εκµεταλλεύσεων που θα ελεγχθούν. Υπολογίζεται µε βάση τα ακόλουθα κριτήρια: Αναµενόµενος επιπολασµός: 20% Επιθυµητό επίπεδο εµπιστοσύνης: 95% Ακρίβεια: 3% Οι χώρες διεξάγουν δειγµατοληψίες σε αριθµό σµηνών που υπολογίζεται µε βάση τα παραπάνω κριτήρια, όποιος και αν είναι ο επιπολασµός στη χώρα, γνωστός από άλλα, προηγούµενα µέτρα. Σε κάθε κράτος µέλος ο πληθυσµός των ορνίθων ωοπαραγωγής πρέπει να στρωµατοποιείται ανάλογα µε το µέγεθος της εκµετάλλευσης. Η στρωµατοποίηση των εκµεταλλεύσεων, όσο είναι δυνατό, πρέπει να διεξάγεται µε βάση την ακόλουθη ταξινόµηση: 1.000-2.999 3.000-4.999 5.000-9.999 10.000-29.999 >=30.000 Στο παράρτηµα 1 παρουσιάζεται η κατανοµή του αριθµού εκµεταλλεύσεων στα κράτη µέλη, µε βάση τα στοιχεία που υποβλήθηκαν στις υπηρεσίες της Επιτροπής από τις εθνικές αρχές, καθώς και ο αριθµός και η κατανοµή των εκµεταλλεύσεων που θα υποβληθούν σε δειγµατοληψία βάσει των παραπάνω στατιστικών κριτηρίων. Το µέγεθος του δείγµατος υπολογίζεται βάσει του τύπου που επισυνάπτεται στο παράρτηµα 2. Κάθε χώρα µπορεί να χρησιµοποιεί πιο πρόσφατα στοιχεία, εάν υπάρχουν, σχετικά µε τον πληθυσµό των ορνίθων ωοπαραγωγής που υπάρχουν στη χώρα, εφόσον χρησιµοποιεί την παραπάνω κατανοµή και τον παραπάνω τύπο. Τα στοιχεία σχετικά µε τον πληθυσµό και το µέγεθος του δείγµατος κοινοποιούνται στην Επιτροπή. Συνολικά, τουλάχιστον 172 εκµεταλλεύσεις πρέπει να υποβληθούν σε δειγµατοληψία ώστε να ανιχνεύεται η µείωση του επιπολασµού από 20% σε 10%, µε ικανότητα ανίχνευσης 95%. Για τις χώρες µε λιγότερες από 172 εκµεταλλεύσεις µε περισσότερες από 1000 όρνιθες, επιλέγονται επιπλέον µικρότερες εκµεταλλεύσεις, εστιάζοντας κατά προτίµηση σε εκµεταλλεύσεις µε περισσότερες από 350 όρνιθες. Για χώρες µε λιγότερες από 172 εκµεταλλεύσεις (κάθε µεγέθους), διεξάγεται δειγµατοληψία σε όλες τις εκµεταλλεύσεις. Κεφάλαιο 4 είγµατα Για να µεγιστοποιείται η ευαισθησία της δειγµατοληψίας, διεξάγεται δειγµατοληψία τόσο σε περιττώµατα όσο και στο περιβάλλον. Ανάλογα µε το είδος της παραγωγής/των εγκαταστάσεων, τηρούνται οι παρακάτω όροι: Σε κάθε επιλεχθείσα εκµετάλλευση πρέπει να ληφθούν 7 ενοποιηµένα δείγµατα, ως εξής: 3

Σµήνη σε κλωβοστοιχίες 5 δείγµατα περιττωµάτων που έχουν αναµειχθεί µε φυσιολογικό τρόπο από ιµάντες αποµάκρυνσης κοπριάς, ξύστες ή συστήµατα βαθιάς τάφρου, ανάλογα µε το είδος της συστοιχίας εκτροφής. Το κάθε ένα από τα πέντε δείγµατα στην εκµετάλλευση πρέπει να έχει βάρος περίπου 200-300g. 2 δείγµατα σκόνης από κάτω από τα κλουβιά (2x250ml) Αχυρώνες ή ορνιθώνες ελεύθερης βοσκής 5 ζεύγη ποδοναρίων (1 ζεύγος = µια οµάδα) 1 δείγµα σκόνης από µεταφορικούς ιµάντες αυγών (250 ml) 1 δείγµα σκόνης που έχει συλλεχθεί από διάφορα σηµεία του ορνιθώνα (250 ml) Οι λεπτοµέρειες της δειγµατοληψίας καθορίζονται στο παράρτηµα 3. Η δειγµατοληψία σε εκµεταλλεύσεις µε λιγότερες από 1000 όρνιθες πρέπει να ακολουθεί όσο το δυνατόν περισσότερο τις παραπάνω διαδικασίες. Σε µικρά σµήνη που δεν διατηρούνται σε κλουβιά τα δείγµατα σκόνης µπορούν να αντικατασταθούν από επιπλέον δείγµατα περιττωµάτων. Τα κράτη µέλη µπορούν να συλλέγουν επιπλέον δείγµατα, αλλά στην περίπτωση αυτή κοινοποιούν τα αποτελέσµατα χωριστά. Κεφάλαιο 5 οκιµές Τα δείγµατα αποστέλλονται ως επείγοντα δέµατα µε το ταχυδροµείο ή µε υπηρεσία ταχυµεταφορών στο αρµόδιο εργαστήριο. Τα εθνικά εργαστήρια αναφοράς για τη σαλµονέλα είναι τα εργαστήρια όπου πραγµατοποιείται η ανίχνευση και η ορολογική τυποποίηση. Σε περίπτωση που το εθνικό εργαστήριο αναφοράς δεν έχει τη δυνατότητα διεξαγωγής όλων των αναλύσεων ή αν δεν ασχολείται συστηµατικά µε την ανίχνευση, οι αρµόδιες αρχές µπορούν να ορίσουν ως αρµόδια για τη διεξαγωγή των αναλύσεων περιορισµένο αριθµό άλλων εργαστηρίων, τα οποία ασχολούνται µε τον επίσηµο έλεγχο της σαλµονέλας. Τα εργαστήρια αυτά πρέπει να διαθέτουν αποδεδειγµένη πείρα στη χρήση της απαιτούµενης µεθόδου ανίχνευσης, να διαθέτουν σύστηµα διασφάλισης της ποιότητας που πληροί το πρότυπο ISO 17025 και να επιβλέπονται από το εθνικό εργαστήριο αναφοράς. Στο εργαστήριο τα δείγµατα διατηρούνται υπό ψύξη έως την εξέτασή τους, η οποία πρέπει να διεξάγεται εντός 48 ωρών από την παραλαβή τους. Για την προετοιµασία των δειγµάτων: Ποδονάρια: o Ξετυλίξτε προσεκτικά το ζεύγος των ποδοναρίων (γνωστά και ως «κάλτσες») για να αποφεύγεται η αποκόλληση των περιττωµάτων που είναι προσκολληµένα επάνω τους και τοποθετήστε τα σε 225ml ρυθµιστικού υδατικού διαλύµατος πεπτόνης το οποίο έχει προθερµανθεί σε θερµοκρασία δωµατίου o Στροβιλίστε για να κορεστεί πλήρως το δείγµα και συνεχίστε την καλλιέργεια µε τη µέθοδο που έχει εγκριθεί για τη µελέτη Άλλα περιττώµατα και δείγµατα σκόνης: 4

o Στο εργαστήριο ξεχωρίστε µε ζύγιση 200g από κάθε δείγµα περιττωµάτων ή 50g από κάθε δείγµα σκόνης, προσθέστε τα σε ρυθµιστικό υδατικό διάλυµα πεπτόνης ίσου βάρους και αναµείξτε ελαφρά. o Αφήστε το δείγµα να µαλακώσει για 10-15 λεπτά και στη συνέχεια αναµείξτε ελαφρά µε το χέρι, για να εξασφαλίσετε τον πλήρη κορεσµό της σκόνης. o Αµέσως µετά την ανάµειξη αφαιρέστε 50 g από το µείγµα και προσθέστε τα σε 200 ml ρυθµιστικού υδατικού διαλύµατος πεπτόνης το οποίο έχει προθερµανθεί σε θερµοκρασία δωµατίου. o Συνεχίστε την καλλιέργεια του δείγµατος µε τη µέθοδο που έχει εγκριθεί για τη µελέτη. Μέθοδος ανίχνευσης Να χρησιµοποιείται η µέθοδος που συνιστάται από το κοινοτικό εργαστήριο αναφοράς για τη σαλµονέλα στο Bilthoven των Κάτω Χωρών: η µέθοδος αυτή αποτελεί τροποποίηση της ISO 6579 (2002), όπου ένα ηµιστερεό µέσο (MSRV) χρησιµοποιείται ως το µοναδικό µέσο επιλεκτικού εµπλουτισµού. Το ηµιστερεό µέσο πρέπει να επωάζεται σε 41,5 +/- 1 C για 2x (24+/-3) ώρες. Ορολογική τυποποίηση: Τυποποιείται τουλάχιστον ένα αποµόνωµα από κάθε θετικό δείγµα στο εθνικό εργαστήριο αναφοράς για τη σαλµονέλα. Το εθνικό εργαστήριο αναφοράς ακολουθεί το σύστηµα κωδικοποίησης Kaufmann-White. Για τη διασφάλιση της ποιότητας, ένα µέρος των στελεχών προς τυποποίηση και των µη τυποποιήσιµων αποµονωµάτων αποστέλλονται στο κοινοτικό εργαστήριο αναφοράς, µε ανώτατο όριο τα 16 στελέχη προς τυποποίηση και 16 µη τυποποιήσιµα αποµονώµατα. Ένα µέρος αυτών των αποµονωµάτων πρέπει να αποστέλλεται στο κοινοτικό εργαστήριο αναφοράς ανά τρίµηνο. Αποθήκευση των στελεχών: Τα αποµονωθέντα στελέχη αποθηκεύονται µε τη συνηθισµένη µέθοδο του εθνικού εργαστηρίου αναφοράς για τη συλλογή καλλιεργειών, εφόσον εξασφαλίζεται η ακεραιότητα των στελεχών για δύο τουλάχιστον έτη. Βακτηριοφαγική τυποποίηση: Συνιστάται θερµά να γίνεται βακτηριοφαγική τυποποίηση τουλάχιστον ενός αποµονώµατος S. Enteritidis και S. Typhimurium από κάθε θετικό δείγµα, µε τη χρήση του πρωτοκόλλου που καθόρισε ο Οργανισµός Προστασίας της Υγείας (Health Protection Agency, HPA Colindale), στο Λονδίνο. Έλεγχος της επιδεκτικότητας σε αντιµικροβιακούς παράγοντες: Για επιδηµιολογικούς σκοπούς συνιστάται, όπου είναι δυνατόν, να χρησιµοποιείται ένα αποµόνωµα ανά ορότυπο ανά σµήνος για τη δοκιµή της επιδεκτικότητας σε αντιµικροβιακούς παράγοντες. Πρέπει να εφαρµόζονται όσο το δυνατόν περισσότερο ποσοτικές µέθοδοι και να χρησιµοποιούνται τα πρότυπα NCCLS. Κεφάλαιο 6 Εκθέσεις: Ένα σµήνος θεωρείται θετικό για τους σκοπούς της παρούσας µελέτης εάν εντοπιστούν είδη της Salmonella σε ένα τουλάχιστον από τα δείγµατα. Ωστόσο, όλοι οι ορότυποι κοινοποιούνται ξεχωριστά, συµπεριλαµβανοµένων των µη τυποποιήσιµων οροτύπων. 5

Οι ορισµοί παρέχονται στο παράρτηµα 4A. Η εθνική αρχή που είναι αρµόδια για την εκπόνηση της ετήσιας εθνικής έκθεσης για την παρακολούθηση της σαλµονέλας στα ζώα δυνάµει του άρθρου 9 της οδηγίας 2003/99/EΚ συγκεντρώνει και αξιολογεί τα αποτελέσµατα και υποβάλλει έκθεση στην Επιτροπή. Τα κράτη µέλη υποβάλλουν στην Επιτροπή πλήρη στοιχεία για όλες τις εκµεταλλεύσεις, τα οποία περιλαµβάνουν τα στοιχεία που αναφέρονται παρακάτω. Η µορφή σύµφωνα µε την οποία πρέπει να υποβάλλονται τα στοιχεία αυτά καθορίζεται από την Επιτροπή κατόπιν διαβουλεύσεων µε τα κράτη µέλη και τους εµπλεκόµενους φορείς ανάλογα µε την περίπτωση (ΚΕΑ για τη σαλµονέλα, ΚΕΑ για την επιδηµιολογία των ζωονόσων στο Βερολίνο και ΕΑΑΤ). Τα σχετικά δεδοµένα που συλλέγονται για τους σκοπούς της µελέτης διαβιβάζονται στην Ευρωπαϊκή Αρχή για την Ασφάλεια των Τροφίµων, ύστερα από αίτηµα της Επιτροπής. Για κάθε άλλη χρήση των στοιχείων που υποβάλλονται από τα κράτη µέλη εκτός των στόχων της παρούσας µελέτης απαιτείται προηγούµενη συµφωνία των κρατών µελών. Τα συνολικά εθνικά δεδοµένα και αποτελέσµατα είναι διαθέσιµα στο κοινό κατά τρόπο που εξασφαλίζει την εµπιστευτικότητα. Η κοινοτική έκθεση εκπονείται κατόπιν διαβουλεύσεων µεταξύ της Επιτροπής, της ΕΑΑΤ, του ΚΕΑ για τη σαλµονέλα και των κρατών µελών. Έκθεση προόδου σχετικά µε την πρόοδο της µελέτης για την κάλυψη της περιόδου δειγµατοληψίας από τον Οκτώβριο ως το εκέµβριο του 2004, συµπεριλαµβανοµένων των τυχόν δυσκολιών που παρουσιάστηκαν, παρέχεται από την Επιτροπή έως το τέλος Ιανουαρίου του 2005. Η τελική έκθεση µαζί µε τα σχετικά έγγραφα οικονοµικού απολογισµού παρέχεται έως τις 15 Οκτωβρίου 2005. Οι παρακάτω πληροφορίες πρέπει να κοινοποιούνται στην Επιτροπή. 1. Γενική περιγραφή της υλοποίησης του προγράµµατος Περιγραφή του υπό εξέταση πληθυσµού, στρωµατοποιηµένου ανάλογα µε το µέγεθος της εκµετάλλευσης Περιγραφή της διαδικασίας τυχαιοποίησης, συµπεριλαµβανοµένου του συστήµατος κοινοποίησης και της περιφερειακής κατανοµής των εκµεταλλεύσεων όπου διεξήχθη η δειγµατοληψία, Υπολογισθέν και πραγµατικό µέγεθος του δείγµατος Στοιχεία των αρχών και εργαστηρίων που συµµετέχουν στη δειγµατοληψία/στις δοκιµές/στην τυποποίηση Συνολικά αποτελέσµατα της µελέτης (ανάλογα µε τις απαιτούµενες δειγµατοληψίες) ιδίως: επιπολασµός των ειδών της σαλµονέλας, επιπολασµός της Salmonella Typhimurium, της Salmonella Enteritidis και άλλων οροτύπων Όταν διεξάγονται συµπληρωµατικές δειγµατοληψίες, πρέπει να παρέχονται πληροφορίες σχετικά µε τα δείγµατα και τις µεθόδους δοκιµής καθώς και παρατηρήσεις σχετικά µε τα αποτελέσµατα 2. Πλήρη αποτελέσµατα για κάθε εκµετάλλευση/σµήνος που υποβάλλεται σε δειγµατοληψία και τα αντίστοιχα αποτελέσµατα των δοκιµών: Κωδικός αναφοράς της εκµετάλλευσης 6

Είδος παραγωγής της εκµετάλλευσης: όλα τα είδη που υπάρχουν στην εκµετάλλευση, δηλαδή κλουβιά/αχυρώνες/συνήθης ελεύθερη βοσκή/βιολογική ελεύθερη βοσκή Μέγεθος (κατηγορία) της εκµετάλλευσης Αριθµός ορνίθων της εκµετάλλευσης Αριθµός σµηνών της εκµετάλλευσης Αριθµός ορνίθων στο σµήνος που ελέγχθηκε Είδος παραγωγής του σµήνους: είδος σµήνους που ελέγχθηκε, δηλαδή κλουβιά/αχυρώνες/συνήθης ελεύθερη βοσκή/βιολογική ελεύθερη βοσκή Ηµεροµηνία και τόπος δειγµατοληψίας Ηλικία των ορνίθων που υποβλήθηκαν σε δειγµατοληψία (για σµήνη µε ανάµικτες ηλικίες το εύρος ηλικιών των ορνίθων) Αναµενόµενη ηµεροµηνία εξολόθρευσης Κωδικός αναφοράς των δειγµάτων Είδος των δειγµάτων που ελήφθησαν: ποδονάρια ενοποιηµένα περιττώµατα από ιµάντες αποµάκρυνσης κοπριάς ενοποιηµένα περιττώµατα από ξύστες ενοποιηµένα περιττώµατα από συστήµατα βαθιάς τάφρου σκόνη από κάτω από τα κλουβιά σκόνη από µεταφορικούς ιµάντες αυγών σκόνη από διάφορα σηµεία (αχυρώνας ή σµήνη ελεύθερης βοσκής) Σε περίπτωση συµπληρωµατικής δειγµατοληψίας, οι πληροφορίες παρέχονται ξεχωριστά Κατάσταση όσον αφορά τους εµβολιασµούς, είδη εµβολίων (νεκρά/ζωντανά) πότε έγινε ο εµβολιασµός Φαρµακευτικά προϊόντα που χρησιµοποιήθηκαν κατά το τελευταίο δεκαπενθήµερο Τα κράτη µέλη πρέπει να συλλέγουν τις παρακάτω πληροφορίες για κάθε δείγµα που εξετάζεται στο εργαστήριο: ταυτότητα του εργαστηρίου (σε περίπτωση που εµπλέκονται περισσότερα από ένα εργαστήρια) Κωδικός αναφοράς της εκµετάλλευσης/του σµήνους από όπου ελήφθησαν τα δείγµατα Μέσο µεταφοράς των δειγµάτων Ηµεροµηνία ελέγχου Είδος του δείγµατος Βάρος / όγκος του δείγµατος Αποτέλεσµα για το συγκεκριµένο δείγµα που ελέγχθηκε (αρνητικό ή ορότυπος σαλµονέλας ή µη τυποποιήσιµο) Σε περίπτωση λήψης συµπληρωµατικών δειγµάτων, οι πληροφορίες παρέχονται ξεχωριστά και περιλαµβάνουν τη µέθοδο ή τις µεθόδους που χρησιµοποιήθηκαν Για τα στελέχη που υπόκεινται σε δοκιµή της επιδεκτικότητας σε αντιµικροβιακούς παράγοντες και/ή σε βακτηριοφαγική τυποποίηση: τα αποτελέσµατα 7

Παράρτηµα 1 Χώρα Έτος 1.000-2.999 3000-4.999 5.000-9.999 10.000-29.999 >=30.000 Σύνολο εκµεταλλεύσεις όπου θα διεξαχθεί 1.000- δειγµατοληψία 2.999 3000-4.999 5.000-9.999 10.000-29.999 >=30.000 Aυστρία - AT 2004 444 162 97 53 13 769 362 209 76 46 25 6 Bέλγιο - BE 2003 30 46 66 127 145 414 258 19 29 41 79 90 Κύπρος - CY 2003? 5 5 14 4 28 27 5 0 5 13 4 ανία - DK 2004 29 59 76 72 27 263 190 21 43 55 52 19 Eσθονία - EE 2004 0 1 0 5 6 12 12 0 1 0 5 6 Φινλανδία - FI 2002 348 135 125 63 671 338 176 68 63 32 0 Γαλλία - FR 2003 206 275 495 494 370 1840 498 56 74 134 134 100 Γερµανία - DE 2001 1174 356 325 332 232 2419 533 258 78 72 73 51 Ελλάδα - GR 2004 34 48 88 121 61 352 232 22 32 58 80 40 Ουγγαρία - HU 2004 207 57 73 62 65 464 276 123 34 43 37 39 Iρλανδία - IE 2000 60 30 50 30 10 180 142 47 24 40 24 8 Iταλία - IT 2001 191 115 194 291 377 1168 431 70 42 72 107 139 Λεττονία - LV 2004 2 4 10 16 16 2 0 0 4 10 Λιθουανία - LT 2004 1 1 1 14 17 17 1 0 1 1 14 Λουξεµβούργο - LU 2003 3 3 1 1 8 8 3 3 1 1 0 Κάτω Χώρες - NL 2004 102 137 276 673 365 1553 474 31 42 84 206 111 Πολωνία - PL 2004 150 108 219 408 353 1238 440 53 38 78 145 126 Πορτογαλία - PT 2000 20 20 30 60 90 220 166 15 15 23 45 68 Σλοβενία - SI 2003 39 12 20 10 81 72 35 11 18 9 Ισπανία - ES 2000 230 160 330 580 430 1730 490 65 45 93 164 122 Σουηδία - SE 2003 59 40 78 95 31 303 210 41 28 54 66 21 Ηνωµένο Βασίλειο - UK 2002/03 277 178 305 294 148 1202 436 100 64 111 107 54 Mάλτα - MT 1000-3000 3000-10000 >10000 Σύνολο Εκµεταλλεύσεις όπου θα διεξαχθεί δειγµατοληψία 1000-3000 3000-10000 >1000 0 Σλοβακία - SK 2004 5 4 27 36 34 5 4 25 Τσεχική ηµοκρατία - CZ 1001-30001- 50001- >100000 Σύνολο εκµεταλλεύσεις 1001-30000 30001-50001- >100000 30000 50000 100000 όπου θα διεξαχθεί 50000 10000 δειγµατοληψία 0 33 5 19 24 81 72 30 4 17 21 8

Ο αριθµός εκµεταλλεύσεων στις οποίες πρέπει να διεξαχθεί δειγµατοληψία σε κάθε χώρα υπολογίζεται λαµβάνοντας υπόψη το συνολικό αριθµό εκµεταλλεύσεων µε περισσότερα από 1.000 κεφάλια, αναµενόµενο επιπολασµό 20% και ακρίβεια 3%, µε επίπεδο εµπιστοσύνης 95%. Στη συνέχεια τα δείγµατα κατανέµονται ανάλογα µε τον αριθµό εκµεταλλεύσεων σε κάθε κλάση συνοχής. Για να επιτευχθεί επαρκής αριθµός εκµεταλλεύσεων στις οποίες διεξάγεται δειγµατοληψία ώστε να ανιχνευθεί αλλαγή στον επιπολασµό µε την πάροδο του χρόνου, όλες οι χώρες πρέπει να διεξάγουν δειγµατοληψία σε τουλάχιστον 172 εκµεταλλεύσεις, ώστε να µπορεί να ανιχνευθεί µείωση του επιπολασµού τουλάχιστον κατά 10% εάν ο αναµενόµενος επιπολασµός είναι 20%, το άλφα είναι=0,05 και η ικανότητα ανίχνευσης της δοκιµής είναι=0,95. Για το λόγο αυτό, στις χώρες όπου ο αριθµός των εκµεταλλεύσεων όπου πρόκειται να διεξαχθεί δειγµατοληψία είναι µικρότερος από 172, είναι αναγκαίο να αυξηθεί ώστε να φτάσει τις 172 εκµεταλλεύσεις. Οι εκµεταλλεύσεις µε περισσότερα από 1000 ζώα υποβάλλονται σε δειγµατοληψία σύµφωνα µε το παραπάνω πρόγραµµα διεξάγονται επίσης δειγµατοληψίες σε µικρές εκµεταλλεύσεις (<1000) ώστε να επιτευχθεί ο αριθµός 172 (Ιρλανδία, Πορτογαλία). Οι χώρες µε συνολικό αριθµό εκµεταλλεύσεων <172, θα πρέπει να διεξάγουν δειγµατοληψίες σε όλες τις σχετικές εκµεταλλεύσεις τους: Κύπρος (33), Τσεχική ηµοκρατία (περίπου 90), Εσθονία (περίπου 20-30), Λεττονία (περίπου 20), Λιθουανία (περίπου 20), Λουξεµβούργο (περίπου 10-20), Μάλτα (περίπου 20), Σλοβακία (περίπου 40), Σλοβενία (104). 9

Παράρτηµα 2 Frankena K, Noordhuizen JP, Willeberg P, van Voorthuysen PF, Goelema JO. EPISCOPE: λογισµικό για την κτηνιατρική επιδηµιολογία. Vet Rec 1990 126: 573-576. Κατά προσέγγιση απαιτούµενο µέγεθος δείγµατος Ο σκοπός είναι να υπολογιστεί το απαιτούµενο µέγεθος δείγµατος µε το απαιτούµενο εύρος των ορίων εµπιστοσύνης: x+w Χρησιµοποιώντας τη συνηθισµένη προσέγγιση για άπειρο πληθυσµό: w = z α p( 1 p) n όπου p=επιπολασµός και zα = η τιµή της προτυπωµένης κανονικής κατανοµής που αντιστοιχεί στην πιθανότητα α. Επιλύοντας για n έχουµε n = 2 zα w p(1 p). Για πεπερασµένο πληθυσµό: 1 n = 1 n + 1 N όπου N=το µέγεθος του πραγµατικού πληθυσµού n =µέγεθος του δείγµατος µε άπειρο πληθυσµό n= µέγεθος του δείγµατος µε πεπερασµένο πληθυσµό 10

Παράρτηµα 3 ΕΙ Η ΕΙΓΜΑΤΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΙΧΝΕΥΣΗ ΛΟΙΜΩΞΗΣ ΑΠΟ ΕΙ Η ΤΗΣ SALMONELLA ΣΕ ΣΜΗΝΗ ΩΟΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΙΣΤΟΡΙΚΟ ιάφορες µελέτες έχουν αποδείξει ότι η περιβαλλοντική παρακολούθηση φυσικά ενοποιηµένων περιττωµάτων και σκόνης είναι ανώτερη από τη διεξαγωγή δειγµατοληψίας σε µεµονωµένα περιττώµατα για την ανίχνευση της Salmonella σε εµπορικά σµήνη ωοπαραγωγής. Το παρόν έγγραφο αποσκοπεί στην περιγραφή των µεθόδων που µπορούν να χρησιµοποιηθούν για τη διεξαγωγή δειγµατοληψίας στα διάφορα είδη σµηνών. Είναι σηµαντικό τα δείγµατα να λαµβάνονται όχι µόνο µε αντιπροσωπευτικό τρόπο µε τη χρήση ενός όσο το δυνατόν τυποποιηµένου πρωτοκόλλου, αλλά και από µέρη του ορνιθώνα από τα οποία είναι πιο πιθανό να λάβουµε θετικά αποτελέσµατα λόγω της συγκέντρωσης της µόλυνσης. Στο τέλος του εγγράφου παρέχονται κατευθυντήριες γραµµές σχετικά µε τη διαδικασία δειγµατοληψίας. ΕΙ Η ΜΕΜΟΝΩΜΕΝΩΝ ΕΙΓΜΑΤΩΝ Αν και ο τρόπος λήψης των ειδών δειγµάτων µπορεί να χρειάζεται να προσαρµοστεί στις συνθήκες που απαντώνται στο σµήνος όπου θα διεξαχθεί η δειγµατοληψία, ο δειγµατολήπτης πρέπει να καταβάλλει κάθε προσπάθεια ώστε να ακολουθούνται οι παρακάτω όροι. Αχυρώνες ή ορνιθώνες ωοπαραγωγής ελεύθερης βοσκής 1. Ποδονάρια σε αχυρώνες ή ορνιθώνες ωοπαραγωγής ελεύθερης βοσκής 1.1. Αυτά προορίζονται για τη συλλογή δειγµάτων περιττωµάτων/υγρής στρωµνής από επιφάνειες δαπέδου. Μπορούν να φοριούνται κατά τη λήψη άλλων δειγµάτων στον ορνιθώνα. 1.2. Τα ποδονάρια που χρησιµοποιούνται πρέπει να είναι αρκετά απορροφητικά ώστε να απορροφούν την υγρασία. εκτές είναι επίσης «κάλτσες» από κυλινδρική γάζα. 1.3. Μπείτε στον ορνιθώνα όπου θα διεξαχθεί η δειγµατοληψία και φορέστε ένα ζευγάρι νέα καλύµµατα µποτών συνήθως είναι πιο εύκολο να τα φορέσετε πάνω από υπάρχοντα καλύµµατα µποτών. Τοποθετήστε ποδονάρια ή «κάλτσες» πάνω από αυτά τα καλύµµατα µποτών. 1.4. Υγράνετε την επιφάνεια των ποδοναρίων µε τη χρήση διαλυτικής ουσίας για µέγιστη περισυλλογή (0,8% χλωριούχο νάτριο, 0,1% πεπτόνη σε αποστειρωµένο απιονισµένο νερό). 1.5. Ανάλογα µε τον αριθµό των δειγµάτων από ζεύγη ποδοναρίων που πρέπει να ληφθούν χωρίστε κατάλληλα το χώρο του δαπέδου του ορνιθώνα και περπατήστε κατά τρόπο ώστε να καλύψετε τουλάχιστον 100 m ανά ζεύγος ποδοναρίων εντός του επιλεγµένου τοµέα. Περπατήστε κατά τρόπο ώστε να λάβετε αντιπροσωπευτικά δείγµατα από κάθε σηµείο του τοµέα, συµπεριλαµβανοµένων των περιοχών µε στρωµνή και σχαρωτό 11

δάπεδο, εάν είναι ασφαλές να περπατήσετε επάνω τους. Εάν καθορίζονται αρκετά δείγµατα από ποδονάρια, διεξάγετε ξεχωριστή δειγµατοληψία σε περιοχές µε στρωµνή και σχαρωτό δάπεδο. Εξασφαλίστε ότι όλοι οι ξεχωριστοί θάλαµοι του ορνιθώνα περιλαµβάνονται στη δειγµατοληψία. 1.6. Μόλις ολοκληρώσετε τη δειγµατοληψία στον επιλεγµένο τοµέα αφαιρέστε προσεκτικά τα ποδονάρια ώστε να µην αποκολληθεί το υλικό που είναι προσκολληµένο επάνω τους, τοποθετήστε τα στη σακούλα ή το δοχείο και βεβαιωθείτε ότι φέρουν ετικέτα. Αν πρέπει να λάβετε και άλλο ζεύγος ποδοναρίων από τον ίδιο ορνιθώνα ακολουθήστε τη διαδικασία των 1.3-1.5 παραπάνω στον επόµενο τοµέα του ορνιθώνα. 2. Σκόνη από αχυρώνες ή ορνιθώνες ελεύθερης βοσκής 2.1. Χρησιµοποιείστε προστατευτική προσωπίδα, κατά προτίµηση καθ όλη τη διάρκεια της δειγµατοληψίας και οπωσδήποτε κατά τη συλλογή δειγµάτων σκόνης. 2.2. Προσδιορίστε µαζί µε τον πτηνοτρόφο τα καλύτερα σηµεία για τη συλλογή σκόνης εντός του ορνιθώνα. Αυτά συνήθως είναι τα διαφράγµατα των ανεµιστήρων εξαερισµού αλλά µπορεί να είναι και τα παρακείµενα πρεβάζια, δοκάρια, χωρίσµατα ή σωλήνες. 2.3. Ίσως χρειαστεί να δανειστείτε µια σκάλα για να φτάσετε στα καλύτερα σηµεία για τη λήψη δειγµάτων σκόνης, αλλά όπου υπάρχει σκόνη σε χαµηλά σηµεία, είναι προτιµότερο να λαµβάνεται από εκεί. 2.4. Μην βάζετε τα χέρια σας σε ανεµιστήρες εν λειτουργία για να συλλέξετε σκόνη. 2.5. Αποφύγετε τη συλλογή σκόνης από περιοχές γύρω από συστήµατα διανοµής ζωοτροφών, καθώς αυτή θα περιέχει λιγότερο υλικό περιττωµάτων. 2.6. Εάν λάβετε σκόνη από διαφράγµατα ανεµιστήρων εξαερισµού συλλέξτε τέσσερα επιµέρους δείγµατα σκόνης για να γεµίσετε, αφού συµπιέσετε το δείγµα, ένα πλαστικό δοχείο ή µια πλαστική σακούλα 250 ml. Βεβαιωθείτε ότι τα επιµέρους δείγµατα λαµβάνονται από αντιπροσωπευτικά σηµεία ολόκληρου του ορνιθώνα. 2.7. Εάν ο ορνιθώνας υποδιαιρείται σε θαλάµους βεβαιωθείτε ότι έχει συµπεριληφθεί στο δείγµα σκόνη από όλους τους θαλάµους. 2.8. Εάν δεν υπάρχουν διαφράγµατα ανεµιστήρων εξαερισµού ή δεν έχετε πρόσβαση σε αυτά, συλλέξτε σκόνη από πρεβάζια, δοκάρια και σωλήνες συλλέξτε επιµέρους δείγµατα από δέκα διαφορετικά σηµεία του ορνιθώνα, εξασφαλίζοντας ότι περιλαµβάνονται στο δείγµα όλοι οι ξεχωριστοί θάλαµοι. 2.9. Εάν η σκόνη είναι πολύ σπάνια, π.χ. σε µικρούς ορνιθώνες ελεύθερης βοσκής µε φυσικό εξαερισµό, συλλέξτε σκόνη όπου υπάρχει. Χρησιµοποιείστε ξύστη, εάν χρειάζεται, για να συλλέξετε τη σκόνη. Εάν δεν υπάρχει κατάλληλη σκόνη, συλλέξτε ένα επιπλέον δείγµα στρωµνής ή ποδοναρίων. 2.10. Όταν συµπληρωθεί το δείγµα βεβαιωθείτε ότι φέρει τη σωστή ετικέτα. 3. Σκόνη από µεταφορικούς ιµάντες αυγών σε αχυρώνες ή ορνιθώνες ελεύθερης βοσκής 3.1. Οι µεταφορικοί ιµάντες συλλογής αυγών από τους αυτόµατους κλωβούς-φωλιές συνήθως καταλήγουν στον προθάλαµο του ορνιθώνα, όπου η σκόνη από τους µεταφορικούς ιµάντες συσσωρεύεται σε ένα δίσκο ή στο δάπεδο κάτω από το τελευταίο µέρος του ιµάντα. Συχνά είναι επίσης δυνατόν να συλλεχθεί υλικό από τις βούρτσες στο άλλο άκρο του µεταφορικού ιµάντα αυγών εντός του ορνιθώνα. 12

3.2. Συνεννοηθείτε µε τον πτηνοτρόφο να θέσει σε λειτουργία τους µεταφορικούς ιµάντες αυγών χωρίς να καθαρίσει τη σκόνη πριν λάβετε τα δείγµατα. 3.3. Εάν υπάρχουν περισσότεροι του ενός ιµάντες συγκεντρώστε υλικό που προέρχεται από τον καθένα από αυτούς. 3.4. Μην επιχειρήσετε να λάβετε δείγµατα από ιµάντες ενώ λειτουργούν. 3.5. Φορώντας νέα πλαστικά γάντια συλλέξτε αρκετή σκόνη από τους ιµάντες ώστε, αφού τη συµπιέσετε, να γεµίσετε ένα πλαστικό δοχείο ή µια πλαστική σακούλα των 250 ml. Εάν ο όγκος του δείγµατος είναι µικρότερος, συλλέξτε ό,τι υπάρχει. 3.6. Όταν συµπληρωθεί το δείγµα βεβαιωθείτε ότι φέρει τη σωστή ετικέτα. Σµήνη σε κλουβιά 4. Ενοποιηµένα περιττώµατα από ιµάντες αποµάκρυνσης κοπριάς, ξύστες ή συστήµατα βαθιάς τάφρου 4.1. Τα περιττώµατα από τους ορνιθώνες µε κλωβοστοιχίες αποµακρύνονται µε τρεις κυρίως τρόπους: α) Με ιµάντες αποµάκρυνσης κοπριάς κάτω από κάθε συστοιχία κλωβών οι οποίοι τίθενται σε λειτουργία τακτικά και αδειάζουν σε ένα ατέρµονα κοχλία µεταφοράς. β) Σύστηµα τάφρου κοπριάς, όπου οι εκτροπείς κάτω από τα κλουβιά καθαρίζονται µε απόξεση και τα απορρίµµατα πέφτουν σε µια βαθιά τάφρο κάτω από τον ορνιθώνα. γ) Σύστηµα τάφρου κοπριάς σε ορνιθώνες µε πυραµιδοειδείς κλωβοστοιχίες όταν τα κλουβιά έχουν διαφορετική κατακόρυφη διεύθυνση και τα περιττώµατα πέφτουν απευθείας στην τάφρο. 4.2. Συνήθως υπάρχουν αρκετές κλωβοστοιχίες σε κάθε ορνιθώνα βεβαιωθείτε ότι υπάρχουν ενοποιηµένα περιττώµατα από όλες τις κλωβοστοιχίες στο συνολικό ενοποιηµένο δείγµα. Πρέπει να ληφθούν πέντε ενοποιηµένα δείγµατα από κάθε σµήνος όπως περιγράφεται παρακάτω: 4.2.1 Σε συστήµατα όπου υπάρχουν ιµάντες ή ξύστες ζητείστε από τον πτηνοτρόφο να τα θέσει σε λειτουργία την ηµέρα της δειγµατοληψίας πριν διεξαχθεί η δειγµατοληψία. 4.2.2 Σε συστήµατα όπου υπάρχουν εκτροπείς κάτω από τα κλουβιά και ξύστες συγκεντρώστε ενοποιηµένα περιττώµατα που έχουν κολλήσει στον ξύστη µετά τη λειτουργία του. Συµπεριλάβετε υλικό από κάθε κλωβοστοιχία ώστε το κάθε δείγµα να περιλαµβάνει συνολικά περίπου 200-300 g. 4.2.3 Σε πυραµιδοειδείς κλωβοστοιχίες όπου δεν υπάρχει σύστηµα ιµάντα ή ξύστη θα χρειαστεί να συλλέξετε ενοποιηµένα περιττώµατα από τη βαθιά τάφρο. Ανακατέψτε µε το χέρι την επιφάνεια των σωρών κοπριάς και συλλέξτε 40 φορές ξεχωριστά µικρές ποσότητες ενοποιηµένου υλικού, που να αντιπροσωπεύει όλες τις κλωβοστοιχίες. Το κάθε δείγµα πρέπει να περιλαµβάνει συνολικά περίπου 200-300 g. 4.3. Συστήµατα µε ιµάντα αποµάκρυνσης κοπριάς: - συγκεντρώστε για κάθε δείγµα περίπου 200-300 g ενοποιηµένων περιττωµάτων από το άκρο όπου αδειάζει ο ιµάντας. Τα περιττώµατα συγκεντρώνονται στους κυλίνδρους απόξεσης στο τέλος του ιµάντα από όπου µπορούν να συλλεγούν εύκολα. Χρησιµοποιώντας ένα νέο ζευγάρι πλαστικά γάντια για κάθε δείγµα συγκεντρώστε τουλάχιστον 20 µικρές ποσότητες από διαφορετικούς κυλίνδρους απόξεσης, όπου είναι δυνατόν, και βεβαιωθείτε ότι όλες οι κλωβοστοιχίες περιλαµβάνονται στο τελικό ενοποιηµένο δείγµα. Όταν συµπληρωθεί το δείγµα βεβαιωθείτε ότι φέρει τη σωστή ετικέτα. 5. Σκόνη από κάτω από τα κλουβιά 13

5.1. Εάν το ορνιθοτροφείο έχει περισσότερους από έναν ορόφους, συγκεντρώστε δείγµατα µόνο από τον κατώτερο όροφο. 5.2. Χρησιµοποιώντας ένα νέο ζευγάρι πλαστικά γάντια για κάθε δείγµα συγκεντρώστε σκόνη από κάτω από τα κλουβιά από 20 διαφορετικά σηµεία του ορνιθώνα. Πρέπει να καλύπτονται όλες οι κλωβοστοιχίες. 5.3. Αφού φορέσετε γάντια, αναµείξετε το υλικό στο πάτωµα µε το χέρι ή µε ξύστη και βάλτε αρκετή ποσότητα στο δοχείο ή τη σακούλα µε το δείγµα. 5.4. Συγκεντρώστε δείγµατα από κάθε άκρο των κλωβοστοιχιών περίπου στο ένα τέταρτο του µήκους της κλωβοστοιχίας από το άκρο της για κάθε κλωβοστοιχία που επιλέγετε. = σηµείο δειγµατοληψίας κάτω από τις κλωβοστοιχίες 5.5. Το συνολικό δείγµα πρέπει να γεµίζει πλήρως ένα δοχείο ή µια σακούλα δειγµατοληψίας των 250 ml. 5.6. Όταν συµπληρωθεί το δείγµα βεβαιωθείτε ότι φέρει τη σωστή ετικέτα. Ο ΗΓΙΕΣ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΗ ΙΑ ΙΚΑΣΙΑ ΕΙΓΜΑΤΟΛΗΨΙΑΣ ΣΥΜΒΟΥΛΕΣ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΟΝ ΕΞΟΠΛΙΣΜΟ Όχηµα για τις επισκέψεις στα αγροκτήµατα - καθαρό Απολυµασµένες λαστιχένιες µπότες Καλύµµατα µποτών µιας χρήσεως Εργατική φόρµα µιας χρήσης Προστατευτική προσωπίδα Σκούφια Οδηγίες δειγµατοληψίας Φορητός πίνακας και έντυπο καταγραφής των δειγµάτων Στυλό, µολύβι, ανεξίτηλος µαρκαδόρος Μικρός φακός Αποστειρωµένα δοχεία ή σακούλες για τα δείγµατα Αποστειρωµένα γάντια µιας χρήσης Αποστειρωµένοι ξύστες µιας χρήσης (π.χ. απολυµασµένα ξύλινα γλωσσοπίεστρα) Ποδονάρια ιαλυτική ουσία για µέγιστη περισυλλογή Καλάθι/κουτί για τη µεταφορά του εξοπλισµού Απολυµαντικό σπρέι Εξοπλισµός για τη συσκευασία και αποστολή των δειγµάτων Το προσωπικό που διεξάγει τη δειγµατοληψία πρέπει να λαµβάνει τις αναγκαίες προφυλάξεις ώστε να αποφεύγεται η εισαγωγή ή µετάδοση τυχόν νόσων από τη µία εκµετάλλευση στην άλλη. Οι παρακάτω πληροφορίες έχουν σκοπό να παρέχουν οδηγίες για τη λήψη των δειγµάτων. 14

1. Προετοιµασία της επίσκεψης στο αγρόκτηµα 1.1. Συµβουλευτείτε τον κατάλογο των εκµεταλλεύσεων που έχουν επιλεχθεί για δειγµατοληψία 1.2. Επικοινωνήστε µε τον πτηνοτρόφο για να µάθετε την ηλικία, το µέγεθος, το είδος και τις ηµεροµηνίες εξολόθρευσης των σµηνών στην εκµετάλλευση. 1.3. Επιλέξτε για δειγµατοληψία το σµήνος που βρίσκεται πλησιέστερα στην εξολόθρευση, εφόσον είναι χαρακτηριστικό για ολόκληρη την εκµετάλλευση. 1.4. Εάν το παραπάνω σµήνος δεν είναι χαρακτηριστικό (π.χ. µικρό σµήνος ελεύθερης βοσκής ή αχυρώνα σε ένα µεγάλο ορνιθώνα όπου κυριαρχούν οι κλωβοστοιχίες), επιλέξτε το επόµενο κατάλληλο σµήνος που θα εξολοθρευτεί. 1.5. Ενηµερωθείτε για το είδος εξαερισµού, τη συλλογή αυγών, το σύστηµα αποµάκρυνσης της κοπριάς από το επιλεχθέν ορνιθοτροφείο για να προγραµµατίσετε καλύτερα τη δειγµατοληψία. 1.6. Προγραµµατίστε προσωρινά τη δειγµατοληψία µε τον πτηνοτρόφο και επιβεβαιώστε τη γραπτώς. 1.7. Ρωτήστε για τα µέτρα πρόληψης νόσων που εφαρµόζει ο πτηνοτρόφος στους επισκέπτες. 1.8. Ζητείστε από τον πτηνοτρόφο να θέσει σε λειτουργία τους ιµάντες αποµάκρυνσης κοπριάς ή τους ξύστες νωρίς το πρωί την ηµέρα της δειγµατοληψίας και να µην καθαρίσει τη σκόνη από τους ανυψωτές αυγών και κάτω από τα κλουβιά έως ότου ολοκληρωθεί η δειγµατοληψία. 1.9. Ρωτήστε τηλεφωνικά τον πτηνοτρόφο λίγες µέρες πριν από την επίσκεψη εάν η ηµεροµηνία και η ώρα της δειγµατοληψίας εξακολουθούν να είναι κατάλληλες και υπενθυµίστε του το σηµείο 1.6 παραπάνω. 2. Προετοιµασία για τη δειγµατοληψία στο αγρόκτηµα 2.1. Συγκεντρώστε τον απαραίτητο εξοπλισµό. Προβλέψτε µερικά επιπλέον δοχεία, γάντια, ποδονάρια κλπ. για κάθε ενδεχόµενο. Μπορείτε να κολλήσετε εκ των προτέρων ετικέτες στα δοχεία και τις σακούλες για τα δείγµατα, οι οποίες αντιστοιχούν στο έντυπο καταγραφής των δειγµάτων. 2.2. Βεβαιωθείτε ότι το όχηµα που θα χρησιµοποιηθεί για τη δειγµατοληψία είναι καθαρό µέσα και έξω. 2.3. Βεβαιωθείτε ότι έχετε συγκεντρώσει προσεκτικά όλο τον εξοπλισµό και ότι ο προστατευτικός ιµατισµός έχει το σωστό µέγεθος και προορισµό. 3. Μόλις φθάσετε στο αγρόκτηµα 3.1. Βεβαιωθείτε ότι τηρούνται τα µέτρα προφύλαξης από νόσους που έχει καθορίσει ο πτηνοτρόφος 3.2. Να φτάσετε στο αγρόκτηµα την ώρα που συµφωνήσατε. 3.3. Αφήστε το όχηµα σε καθαρό έδαφος µακριά από συστήµατα εξαγωγής αέρα που βγάζουν σκόνη ή υγρά απόβλητα από τα κτήρια ή αποθηκευµένα απορρίµµατα. 3.4. Απολυµάνετε τους τροχούς και τους θόλους των τροχών του οχήµατος. 3.5. Ειδοποιείστε τον πτηνοτρόφο ότι φτάσατε µε το κουδούνι ή µε το θυροτηλέφωνο, κορνάροντας ή µε το κινητό σας τηλέφωνο και µην εισέλθετε στους ορνιθώνες χωρίς την άδεια του πτηνοτρόφου ή του διευθυντή. 15

3.6. Εάν υπάρχει ειδικός προστατευτικός ιµατισµός που διατίθεται από το αγρόκτηµα χρησιµοποιείστε τον. Εάν δεν υπάρχει φορέστε εργατική φόρµα µιας χρήσεως, γάντια, απολυµασµένες αδιάβροχες µπότες και καλύπτρες µποτών. 3.7. Ζητείστε από τον πτηνοτρόφο να σας δείξει τον ορνιθώνα όπου θα διεξαχθεί η δειγµατοληψία, να σας εξηγήσει τη διαρρύθµιση του χώρου και να ανάψει τα φώτα του ορνιθώνα. 3.8. Εάν χρειάζεται, ζητείστε από τον πτηνοτρόφο να σας δανείσει µια σκάλα ή κάτι παρόµοιο για να συλλέξετε σκόνη από τα πιο κατάλληλα σηµεία. 3.9. Καταγράψτε τα ζητούµενα στοιχεία σχετικά µε το αγρόκτηµα στο έντυπο καταγραφής του αγροκτήµατος και του ορνιθώνα. (Οι σχετικές λεπτοµέρειες θα καθοριστούν, αλλά θα περιλαµβάνουν οπωσδήποτε το µέγεθος του σµήνους, το είδος του σµήνους, το είδος του ορνιθώνα, την κατάσταση όσον αφορά τους εµβολιασµούς και τα είδη εµβολίων, την ηλικία του σµήνους, τον αερισµό, τη συλλογή αυγών και τη διάθεση της κοπριάς). 4. ειγµατοληψία 4.1. Εξετάστε το έντυπο οδηγιών σχετικά µε τα δείγµατα για το είδος δειγµάτων που πρέπει να ληφθούν στο επιλεχθέν ορνιθοτροφείο. 4.2. Λάβετε τα δείγµατα µε τον πιο αντιπροσωπευτικό δυνατό τρόπο, περιλαµβάνοντας υλικό από διάφορα σηµεία του ορνιθώνα. 4.3. Αλλάζετε γάντια κάθε φορά που παίρνετε νέο δείγµα. 4.4. Βεβαιωθείτε ότι ο κωδικός αναγνώρισης του αγροκτήµατος, ο αριθµός του δείγµατος και το είδος του δείγµατος αναγράφονται σαφώς στον περιέκτη του δείγµατος ή υπάρχει πλήρης παραποµπή στο έντυπο καταγραφής δειγµάτων. 4.5. Αφού ληφθούν όλα τα δείγµατα από το αγρόκτηµα ελέγξτε εάν έχουν όλα σωστά συµπληρωµένη ετικέτα και εάν έχουν συµπληρωθεί όλα τα έντυπα. 5. Αποχώρηση από το αγρόκτηµα 5.1. Όπου είναι δυνατόν, πετάξτε τον εξοπλισµό µιας χρήσης στο αγρόκτηµα. 5.2. Εάν χρησιµοποιήσατε τις δικές σας µπότες να τις καθαρίσετε επιµελώς και να τις απολυµάνετε. 5.3. Πλύνετε τα χέρια σας επιµελώς και αφού τα στεγνώσετε χρησιµοποιήστε γέλη µε βάση το αλκοόλ. 5.4. Αφού φύγετε από το αγρόκτηµα απολυµάνετε ξανά τους τροχούς και τους θόλους των τροχών. Εάν το αυτοκίνητο είναι εµφανώς βρώµικο ή σκονισµένο να το πλύνετε πριν πραγµατοποιήσετε την επόµενη επίσκεψη σε αγρόκτηµα. 6. Αποστολή των δειγµάτων στο εργαστήριο 6.1. Τοποθετήστε τις σακούλες ή τα δοχεία µε τα δείγµατα σε κατάλληλη στεγανή σακούλα και σε εξωτερικό περιέκτη και τοποθετήστε τα συνοδευτικά έγγραφα στην εξωτερική σακούλα. 6.2. Βεβαιωθείτε ότι το δέµα είναι καλά τυλιγµένο και φέρει ετικέτα όπου αναγράφεται σαφώς η διεύθυνση του εργαστηρίου καθώς και επισήµανση ασφαλείας, εάν απαιτείται. 6.3. Στείλτε το δέµα µε τα δείγµατα την ηµέρα της συλλογής µε υπηρεσία ταχυµεταφορών στο εργαστήριο που θα ελέγξει τα δείγµατα. Ειδοποιείστε το εργαστήριο τηλεφωνικά σχετικά µε την αποστολή. 16

Παράρτηµα 4Α Ορισµοί Εκµετάλλευση Εγκατάσταση που χρησιµοποιείται για την εκτροφή ή διατήρηση ορνίθων ωοπαραγωγής για την παραγωγή επιτραπέζιων αυγών Σµήνος Όλα τα πουλερικά ίδιας υγειονοµικής κατάστασης που διατηρούνται στις ίδιες εγκαταστάσεις ή στον ίδιο περιφραγµένο χώρο και αποτελούν ενιαία επιδηµιολογική µονάδα. Για τα πουλερικά σε ορνιθώνες το σµήνος περιλαµβάνει όλα τα πτηνά που µοιράζονται τον ίδιο χώρο. Σµήνη θετικά για σαλµονέλα Ο αριθµός των σµηνών στο συγκεκριµένο είδος παραγωγής, την κατηγορία εκµεταλλεύσεων ως προς τον αριθµό των πτηνών και το είδος του θετικού δείγµατος για κάθε είδους σαλµονέλα, ανεξάρτητα από τον ορότυπο που αποµονώνεται. Σε περίπτωση που αποµονώνονται αρκετοί ορότυποι από το ίδιο σµήνος, η πληροφορία αυτή προστίθεται ως παρατήρηση. Σµήνη θετικά για το συγκεκριµένο ορότυπο Ο αριθµός των σµηνών στο συγκεκριµένο είδος παραγωγής, την κατηγορία εκµεταλλεύσεων ως προς τον αριθµό των πτηνών και το είδος του θετικού δείγµατος για τον συγκεκριµένο ορότυπο. Ο αριθµός των θετικών σµηνών πρέπει να δηλώνεται για κάθε συγκεκριµένο ορότυπο. 17