Σφνοψθ δράςεων διαχείριςθσ και παρακολοφκθςθσ τθσ βλάςτθςθσ ςτθν παραλίμνια ηϊνθ τθσ Μικρισ Πρζςπασ κατά τθν περίοδο Ιοφλιοσ 2009 Σεπτζμβριοσ 2010 και αξιολόγθςθ αυτϊν Δρ Ι. Καηόγλου, ΕΠΠ Άγιοσ Γερμανόσ, 21/02/2011 1
Σφνοψθ δράςεων διαχείριςθσ και παρακολοφκθςθσ τθσ βλάςτθςθσ ςτθν παραλίμνια ηϊνθ τθσ Μικρισ Πρζςπασ κατά τθν περίοδο Ιοφλιοσ 2009 Σεπτζμβριοσ 2010 και αξιολόγθςθ αυτϊν 1. Ειςαγωγι Η ςφνταξθ τθσ παροφςασ αναφοράσ ζγινε ςτα πλαίςια τθσ λειτουργίασ τθσ Επιτροπισ Διαχείριςθσ Υγροτόπου (ΕΔΥ) του Φορζα Διαχείριςθσ Εκνικοφ Δρυμοφ Πρεςπϊν (ΦΔΕΔΠ), και πιο ςυγκεκριμζνα για τισ ανάγκεσ τθσ 4 θσ κατά ςειρά ςυνεδρίαςθσ αυτισ a. Οι δράςεισ διαχείριςθσ και παρακολοφκθςθσ τθσ παραλίμνιασ βλάςτθςθσ που εφαρμόςτθκαν από τθ κερινι περίοδο του 2009 ζωσ τθν αντίςτοιχθ του 2010 ακολουκοφν τισ οδθγίεσ που παρουςιάςτθκαν κατά τθν 1 θ ςυνεδρίαςθ τθσ ΕΔΥ (12/03/2008) και αναφζρονται λεπτομερϊσ ςτθ ςχετικι εφαρμοηόμενθ διαχειριςτικι μελζτθ b. Αφοροφν πρακτικζσ διαχείριςθσ, με ςτόχο τθ διατιρθςθ των υγρϊν λιβαδιϊν, και μεκοδολογίεσ παρακολοφκθςθσ που ζχουν εφαρμοςτεί επιτυχϊσ ςτθν παραλίμνια ηϊνθ τθσ Μικρισ Πρζςπασ από το 2002 ζωσ ςιμερα. Τα τελευταία χρόνια, κατά τθν εφαρμογι των διαχειριςτικϊν πρακτικϊν, ζχουν επζλκει κάποιεσ διαφοροποιιςεισ και βελτιϊςεισ, ςε ςχζςθ με τισ λεπτομζρειεσ που αναφζρει θ διαχειριςτικι μελζτθ, ακολουκϊντασ τθν ζννοια τθσ «προςαρμοηόμενθσ» διαχείριςθσ. Για παράδειγμα, θ βλάςτθςθ ςτθν περιοχι «Βρωμολίμνθ-Κοφλα», δεν κόβεται πλζον κάκε καλοκαίρι ςτο ςφνολο τθσ ζκταςθσ τθσ περιοχισ (160 ςτρ.), αλλά περιορίηεται ςτα βακφτερα ςθμεία αυτισ (π.χ. τον Ιοφλιο του 2009 ζγινε κοπι 95 ςτρ., ενϊ το καλοκαίρι του 2010 δεν πραγματοποιικθκε κακόλου κοπι), κακϊσ θ βόςκθςθ με βοοειδι ςτθν ίδια περιοχι ζχει επιτελζςει ςθμαντικό ρόλο ςτθ διατιρθςθ τθσ υγρολιβαδικισ βλάςτθςθσ. Με αυτόν τον τρόπο, μειϊνεται το κόςτοσ διαχείριςθσ των περιοχϊν αυτϊν και αυξάνεται θ ςυμμετοχι των κατοίκων ςτθ διαχείριςθ τθσ παραλίμνιασ ηϊνθσ. 2. Διαχειριςτικζσ παρεμβάςεισ ςτθν παραλίμνια βλάςτθςθ Οι διαχειριςτικζσ πρακτικζσ που εφαρμόςτθκαν κατά τθν περίοδο αναφοράσ (7/2009 9/2010), με ευκφνθ τθσ Εταιρίασ Προςταςίασ Πρεςπϊν (ΕΠΠ) και ςε ςυνεργαςία με το ΦΔΕΔΠ, ιταν: Αποκλειςτικι βόςκθςθ με βοφβαλουσ και αγελάδεσ ςτθν ανατολικι και βόρεια όχκθ τθσ λίμνθσ (περιοχζσ Καρυϊν, Λευκϊνασ Νότια (πζριξ του αντλιοςταςίου), Λευκϊνασ Βόρεια (περιφραγμζνθ ζκταςθ) και Βρωμολίμνθ-Κοφλα). Αποκλειςτικι κερινι κοπι από τα τζλθ Ιουλίου ζωσ τισ αρχζσ Σεπτεμβρίου με μθχανικά μζςα (γεωργικοί ελκυςτιρεσ με παρελκόμενουσ κοπτικοφσ δίςκουσ) ςτισ περιοχζσ Κλζπιςτα, Πφλθ-Οικιςμόσ, Πφλθ-Άγιοσ Νικόλαοσ και Σλάτινα Πλατζοσ. Θερινι κοπι με μθχανικά μζςα ακολουκοφμενθ από βόςκθςθ βοφβαλων ι/ και αγελάδων ςτισ περιοχζσ Μικρολίμνθ και Γκιοφλια Πλατζοσ. Η ςυνολικι ζκταςθ των παραπάνω υπό διαχείριςθ παραλίμνιων περιοχϊν κατά τθν περίοδο αναφοράσ ιταν περίπου 700 ςτρ. (ςτισ περιοχζσ Πφλθσ και Κλζπιςτασ κόπθκαν 90 ςτρ. λιγότερα ςε ςχζςθ με το καλοκαίρι του 2009 λόγω πολφ υψθλισ ςτάκμθσ τθσ λίμνθσ). Εάν ςτθν παραπάνω ζκταςθ προςτεκοφν τα περιςςότερα από 300 ςτρ. υγρϊν λιβαδιϊν που υπάρχουν ςε άλλεσ τοποκεςίεσ τθσ Μικρισ Πρζςπασ και διαχειρίηονται από τουσ κατοίκουσ τθσ περιοχισ (π.χ. ςτθ Σλάτινα Λαιμοφ και τον Άγιο Αχίλλειο), θ ςυνολικι διαχειριηόμενθ ζκταςθ υγρϊν λιβαδιϊν κατά τθν περίοδο αναφοράσ ξεπζραςε τα 1000 ςτρ. Η ζκταςθ αυτι κρίνεται απόλυτα ικανοποιθτικι για το λιμναίο οικοςφςτθμα τθσ Μικρισ Πρζςπα όςον αφορά ςτθ διαχείριςθ τθσ βλάςτθςθσ. Αυτό όμωσ που διαφοροποιεί ιδιαίτερα τθ ςυγκεκριμζνθ διαχειριςτικι περίοδο ςε ςχζςθ με αυτζσ των ετϊν 2007-8-9, είναι το γεγονόσ ότι εξαιτίασ τθσ ςχετικά υψθλισ ςτάκμθσ τθσ λίμνθσ, από τα τζλθ Φεβρουαρίου 2010 ζωσ και τα μζςα Ιουνίου (ςτάκμθ μεγαλφτερθ ι ίςθ των 854,40 μ.), θ παραπάνω ζκταςθ των υγρολίβαδων πλθμμυρίςτθκε πολφ ικανοποιθτικά προσ όφελοσ τθσ πανίδασ που εξαρτάται από τα υγρά λιβάδια, π.χ. των φυτόφιλων ειδϊν ψαριϊν, όπωσ το γριβάδι (κυπρίνοσ). a 1 θ ςυνεδρίαςθ ΕΔΥ: 12/3/2008, 2 θ ςυνεδρίαςθ: 12/12/2008, 3 θ ςυνεδρίαςθ: 18/2/2010. b «Σχζδιο-οδθγόσ αποκατάςταςθσ και διαχείριςθσ των υγρϊν λιβαδιϊν ςτθ λίμνθ Μικρι Πρζςπα (2007-2012)» (Μαλακοφ κ.ά. 2007). 2
3. Μεκοδολογία παρακολοφκθςθσ τθσ βλάςτθςθσ ςτισ υπό διαχείριςθ περιοχζσ Η επιςτθμονικι παρακολοφκθςθ (monitoring) αφορά ςτθ ςυςτθματικι καταγραφι τθσ εξζλιξθσ των ποιοτικϊν και ποςοτικϊν χαρακτθριςτικϊν τθσ βλάςτθςθσ ςτισ υπό διαχείριςθ περιοχζσ με ςτόχο τθν αξιολόγθςθ των διαχειριςτικϊν παρεμβάςεων και τθν πικανι αναπροςαρμογι τουσ. Η παρακολοφκθςθ τθσ βλάςτθςθσ ςτισ υπό διαχείριςθ περιοχζσ ςυνεχίςτθκε το 2010 (όπωσ και το 2007-8-9) ςτισ τοποκεςίεσ: Καρυζσ Βόρεια (χειριςμόσ αποκλειςτικισ βόςκθςθσ με βοφβαλουσ), Κλζπιςτα και Πφλθ-Άγιοσ Νικόλαοσ (αποκλειςτικι μθχανικι κερινι κοπι και ςυγκομιδι τθσ κομμζνθσ φυτομάηασ), Βρωμολίμνθ-Κοφλα, όπου ςυνικωσ εφαρμόηεται θ ςυνδυαςμζνθ διαχειριςτικι πρακτικι τθσ κερινισ κοπισ και ςυλλογισ τθσ βλάςτθςθσ που ακολουκείται από βόςκθςθ βοοειδϊν, αλλά το καλοκαίρι του 2010 δεν ζγινε κοπι. Η μεκοδολογία παρακολοφκθςθσ τθσ βλάςτθςθσ και επεξεργαςίασ των δεδομζνων του 2010 ιταν θ ίδια που ακολουκείται από το 2002 και περιελάμβανε: δειγματολθψίεσ ςτα μζςα Αυγοφςτου c, καταγραφι παραμζτρων βλάςτθςθσ ςε 3-4 ςτακερζσ τομζσ βλάςτθςθσ ςε κάκε περιοχι (μζκοδοσ γραμμισ και ςθμείου και δειγματολθπτικά πλαίςια), επεξεργαςία των δεδομζνων με κατθγοριοποίθςθ των ειδϊν φυτϊν ςε τζςςερισ λειτουργικζσ ομάδεσ (υψθλά ελόφυτα, υγρολιβαδικά είδθ, υδρόφυτα, ξθρολιβαδικά είδθ), υπολογιςμό τθσ φυτοκάλυψθσ και ςφνκεςθσ τθσ βλάςτθςθσ και επεξεργαςία των δεδομζνων επί τθσ δομισ των υψθλϊν ελόφυτων (καλάμι Phragmites australis, ψακί Typha angustifolia) ανά περιοχι διαχείριςθσ, και υπολογιςμό δεικτϊν αξιολόγθςθσ τθσ διαχείριςθσ και παρακολοφκθςθσ ςφμφωνα με τα αναφερόμενα ςτθν υπό εφαρμογι διαχειριςτικι μελζτθ. 4. Ενδεικτικά αποτελζςματα και ςυηιτθςθ Αξιολόγθςθ των δράςεων διαχείριςθσ και παρακολοφκθςθσ Όπωσ και κατά τθ διάρκεια των ετϊν 2007-8-9, οι τρεισ χειριςμοί τθσ βλάςτθςθσ (βόςκθςθ με βοφβαλουσ, κερινι κοπι, ςυνδυαςμόσ των δφο) αποδείχκθκαν πολφ αποτελεςματικοί ςτθ διατιρθςθ τθσ τυπικισ υγρολιβαδικισ βλάςτθςθσ που το 2010 περιλαμβάνει και πολλά υδρόφυτα λόγω ικανοφ πλθμμυρίςματοσ ςε βάροσ των υψθλϊν ελόφυτων ςτισ υπό διαχείριςθ παραλίμνιεσ περιοχζσ (Πίνακασ 1), και ιδιαίτερα ςτισ τρεισ από αυτζσ. Η κάλυψθ των υψθλϊν ελόφυτων είναι αυξθμζνθ ςτθν περιοχι τθσ Πφλθσ (Άγιοσ Νικόλαοσ), ςτοιχείο που δείχνει ότι θ κερινι κοπι χωρίσ βόςκθςθ δεν ελζγχει ικανοποιθτικά τθν ανάπτυξθ του καλαμιοφ. Όμωσ, ςτθ ςφνκεςθ τθσ βλάςτθςθσ ςτθν ίδια περιοχι κυριαρχοφν τα υγρολιβαδικά είδθ, γεγονόσ που επιβεβαιϊνει τθ χρθςιμότθτα τθσ ςυγκεκριμζνθσ πρακτικισ και τθν καταλλθλότθτα τθσ περιοχισ αυτισ για τθ ςυλλογι χόρτου (ωσ ηωοτροφι) μετά τθ κερινι κοπι. Πίνακασ 1. Μζςοι όροι (± τυπικό ςφάλμα) παραμζτρων βλάςτθςθσ ςε 4 παραλίμνιεσ περιοχζσ το ζτοσ 2010 Παράμετροι περιγραφισ βλάςτθςθσ % κάλυψθ: Καρυζσ Βόρεια (βόςκθςθ βοφβαλων) Κλζπιςτα (κερινι κοπι) Πφλθ-Άγιοσ Νικόλαοσ (κερινι κοπι) Βρωμολίμνθ-Κοφλα (κερινι κοπι και βόςκθςθ) υψθλά ελόφυτα 0,6 ± 0,6 26,6 ± 4,6 62,7 ± 6,7 19,0 ± 3,5 υγρολιβαδικά είδθ 42,9 ± 2,6 63,3 ± 4,8 35,9 ± 6,7 30,4 ± 8,7 υδρόφυτα 25,8 ± 5,2 2,0 ± 2,0 0,5 ± 0,5 12,2 ± 7,1 ξθρολιβαδικά είδθ 9,7 ± 4,5 0,0 0,0 3,4 ± 2,7 ξθροφυλλάδα 14,2 ± 2,9 8,1 ± 1,1 1,0 ± 0,5 4,5 ± 1,7 γυμνό ζδαφοσ 6,7 ± 1,8 0,0 0,0 30,4 ± 17,3 c Η κακυςτζρθςθ ςε ςχζςθ με περαςμζνα ζτθ ςτθν εκτζλεςθ των δειγματολθψιϊν το 2010 (μζςα Αυγοφςτου) οφείλεται ςτθν υψθλι ςτάκμθ τθσ λίμνθσ που δεν επζτρεψε τθν πρόςβαςθ ςτισ περιοχζσ διαχείριςθσ, κάτι το οποίο δεν επθρεάηει τθν αξιοπιςτία των δεδομζνων. 3
% ςφνκεςθ: υψθλά ελόφυτα 0,4 ± 0,4 13,4 ± 1,9 25,7 ± 2,1 25,7 ± 6,0 υγρολιβαδικά είδθ 44,5 ± 4,9 83,6 ± 2,7 72,6 ± 2,6 48,9 ± 11,1 υδρόφυτα 45,9 ± 7,6 2,5 ± 2,5 1,4 ± 0,4 22,7 ± 8,4 ξθρολιβαδικά είδθ 9,2 ± 3,6 0,5 ± 0,5 0,3 ± 0,3 2,7 ± 2,0 Πυκνότθτα καλαμιοφ (φρζςκοι βλαςτοί/m 2 ) 0,5 ± 0,5 25,3 ± 2,1 49,8 ± 9,5 3,8 ± 1,0 Τυχαίο φψοσ καλαμιοφ (cm) 2,3 ± 2,3 119,4 ± 17,6 166,6 ± 0,9 12,6 ± 0,6 Όπωσ και κατά τισ προθγοφμενεσ διαχειριςτικζσ περιόδουσ, οι δράςεισ διαχείριςθσ και παρακολοφκθςθσ τθσ βλάςτθςθσ ςτθν παραλίμνια ηϊνθ τθσ λίμνθσ Μικρι Πρζςπα αξιολογικθκαν με τθ χριςθ ςυγκεκριμζνων δεικτϊν, που περιγράφονται αναλυτικά ςτθ ςχετικι διαχειριςτικι μελζτθ. Στθν παροφςα ςφνοψθ αναφζρονται δεδομζνα για τρεισ από αυτοφσ τουσ δείκτεσ: Δείκτθσ παρακολοφκθςθσ τθσ βλάςτθςθσ (Ι 3 ) Ο δείκτθσ αυτόσ ζλαβε τθ μζγιςτθ δυνατι τιμι (Ι 3 = 1), κακϊσ οι δειγματολθψίεσ πραγματοποιθκικαν ςτο ςφνολο των περιοχϊν διαχείριςθσ που προβλζπονταν από τθ διαχειριςτικι μελζτθ. Δείκτθσ τιμϊν κάλυψθσ τθσ βλάςτθςθσ (Ι 5 ) d Με τισ τιμζσ φυτοκάλυψθσ του 2010, που φαίνονται ςτον πίνακα 1, ο δείκτθσ Ι 5 ζλαβε τιμζσ: Ι 5 = 0,8336 για τθν περιοχι Καρυζσ Βόρεια, τιμι που κεωρείται απόλυτα ικανοποιθτικι αποδεικνφοντασ τθν αποτελεςματικότθτα τθσ βόςκθςθσ βοφβαλων ςτθ διατιρθςθ τθσ κεμιτισ κατάςταςθ τθσ βλάςτθςθσ. Ι 5 = 0,7920 για τθν περιοχι Κλζπιςτα (κερινι κοπι), που κρίνεται αρκετά ικανοποιθτικι. Ι 5 = 0,2371 για τθν περιοχι Πφλθ-Άγιοσ Νικόλαοσ (κερινι κοπι), που κεωρείται μθ ικανοποιθτικι. Σε ςχζςθ με τισ τιμζσ του ίδιου δείκτθ το 2008 (Ι 5 = 0,7476) και το 2009 (Ι 5 = 0,4032), θ χαμθλότερθ τιμι του το 2010 οφείλεται κυρίωσ ςτθν αυξθμζνθ κάλυψθ των υψθλϊν ελόφυτων και τθν αντίςτοιχθ μείωςθ τθσ κάλυψθσ των υγρολιβαδικϊν ειδϊν ςε ςχζςθ με τα προθγοφμενα ζτθ. Όμωσ, θ παρουςία μεγάλου ποςοςτοφ υγρολιβαδικϊν ειδϊν φυτϊν ςτον υπόροφο τθσ ςυγκεκριμζνθσ περιοχισ, που αποδεικνφεται από τθν αυξθμζνθ ςυμμετοχι τουσ ςτθ ςφνκεςθ τθσ βλάςτθςθσ (Πίνακασ 1), αποτελεί ςθμαντικι παράμετρο που δεν ςυνυπολογίηεται κατά τον υπολογιςμό του δείκτθ Ι 5 και το γεγονόσ αυτό κα πρζπει να λθφκεί υπόψθ ςε πικανι αναπροςαρμογι του δείκτθ αυτοφ. Ι 5 = 0,4472 για τθν περιοχι Βρωμολίμνθ-Κοφλα (κερινι κοπι και βόςκθςθ), που κεωρείται ικανοποιθτικι. Η χαμθλότερθ τιμι του δείκτθ ςε ςχζςθ με το προθγοφμενο ζτοσ (0,8635) οφείλεται κυρίωσ ςτθν αυξθμζνθ κάλυψθ γυμνοφ εδάφουσ ςε μία ςυγκεκριμζνθ τοποκεςία αυτισ τθσ περιοχισ, που επθρεάηει το ςφνολο τθσ περιοχισ και κακορίηει τθ ςχετικι τιμι ςτον πίνακα 1. Το γεγονόσ αυτό χριηει περιςςότερθσ διερεφνθςθσ, κακϊσ θ τοποκεςία αυτι παρζμεινε πλθμμυριςμζνθ για μεγάλο χρονικό διάςτθμα το 2010 και ςυγκζντρωνε μεγάλουσ αρικμοφσ πουλιϊν ςχεδόν κακθμερινά, ςυνεπϊσ θ αυξθμζνθ τιμι κάλυψθσ γυμνοφ εδάφουσ μπορεί να οφείλεται περιςςότερο ςτθν παρουςία των πουλιϊν και λιγότερο ςτθ βόςκθςθ βοοειδϊν, και, κατά ςυνζπεια, θ βαρφτθτα τθσ τιμισ κάλυψθσ του γυμνοφ εδάφουσ κατά τον υπολογιςμό του δείκτθ Ι 5 κα πρζπει πικανϊσ να επανεξεταςτεί. Δείκτθσ διαφοράσ μζγιςτου φψουσ καλαμιοφ-ψακιοφ μεταξφ των διαχειριηόμενων και μθ διαπλάςεων καλαμιϊνων (Ι 6 ) Ο δείκτθσ Ι 6 ςχετίηεται με τθ διαφορά των τιμϊν μεγίςτου φψουσ των υψθλϊν ελόφυτων (καλάμι και ψακί) ςτισ παρυφζσ μεταξφ των υπό διαχείριςθ επιφανειϊν και των γειτονικϊν μθ διαχειριηόμενων d Ο δείκτθσ Ι 5 ςχετίηεται με τα ποιοτικά χαρακτθριςτικά τθσ βλάςτθςθσ ςτισ υπό διαχείριςθ περιοχζσ και ςυγκεκριμζνα με τισ κατθγορίεσ φυτοκάλυψθσ των υψθλϊν ελόφυτων, των υγρολιβαδικϊν ειδϊν (που εδϊ περιλαμβάνουν και τα υδρόφυτα και τα ξθρολιβαδικά είδθ φυτϊν), και τθν ξθροφυλλάδα-γυμνό ζδαφοσ (ωσ μία κατθγορία κάλυψθσ). 4
καλαμιϊνων ςε κάκε περιοχι διαχείριςθσ. Σε αυτζσ τισ τοποκεςίεσ, οι ςυνκικεσ για τθν ανάπτυξθ των υψθλϊν ελόφυτων είναι ευνοϊκότερεσ από ότι ςτισ υψθλότερεσ και ξθρότερεσ επιφάνειεσ αυτϊν. Το 2010, ο υπολογιςμόσ του δείκτθ Ι 6 δεν ζγινε για τθν περιοχι Καρυζσ Βόρεια, κακϊσ λόγω του ιδιαίτερα μεγάλου βάκουσ νεροφ ςτο βακφτερο όριο τθσ υπό διαχείριςθ επιφάνειασ (> 85 cm), δεν ιταν δυνατι θ πρόςβαςθ και θ διενζργεια δειγματολθψιϊν ςτον μθ διαχειριηόμενο καλαμιϊνα. Στουσ άλλουσ δφο χειριςμοφσ, ο δείκτθσ ζλαβε τισ παρακάτω τιμζσ: Ι 6 = 0,9126 για το χειριςμό τθσ κερινισ κοπισ (ικανοποιθτικι), Ι 6 = 0,9997 για το ςυνδυαςμό κερινισ κοπισ και βόςκθςθσ (απόλυτα ικανοποιθτικι), και Ι 6 = 0,9978 για το ςφνολο των δεδομζνων των δφο παραπάνω χειριςμϊν (απόλυτα ικανοποιθτικι). Οι παραπάνω τιμζσ καταδεικνφουν τθν αποτελεςματικότθτα των δφο αυτϊν διαχειριςτικϊν πρακτικϊν ςτον ζλεγχο του καλαμιοφ και του ψακιοφ ςτα χαμθλότερα ςθμεία των περιοχϊν διαχείριςθσ. 5. Συμπεράςματα και προτάςεισ για τθ ςυνζχιςθ τθσ διαχείριςθσ ςτισ παραλίμνιεσ περιοχζσ Όπωσ αναφζρκθκε και κατά τισ προθγοφμενεσ διαχειριςτικζσ περιόδουσ, θ εφαρμογι ςυςτθματικισ διαχείριςθσ τθσ βλάςτθςθσ με βόςκθςθ και κερινι κοπι ςτισ παραλίμνιεσ περιοχζσ τθσ Μικρισ Πρζςπασ (από το 2002) αποδεικνφεται ιδιαίτερα αποτελεςματικι ςτθ διατιρθςθ των υγρολιβαδικϊν εκτάςεων και τον ζλεγχο των υψθλϊν ελόφυτων ςε αυτζσ. Η ςυνζχιςθ των δράςεων διαχείριςθσ (και παρακολοφκθςθσ) τθσ βλάςτθςθσ ςτισ ίδιεσ περιοχζσ κρίνεται απολφτωσ απαραίτθτθ. Σθμαντικό όμωσ ρόλο ςτθ λειτουργία των υγρϊν λιβαδιϊν παίηει και το κακεςτϊσ πλθμμυρίςματοσ των διαχειριηόμενων περιοχϊν ωσ αποτζλεςμα τθσ διαχείριςθσ τθσ ςτάκμθσ, θ οποία κατά τθν εαρινι κερινι περίοδο του 2010 (ςε ςυνδυαςμό με τισ καιρικζσ ςυνκικεσ) ιταν ιδιαίτερα ευνοϊκι για το επαρκζσ πλθμμφριςμα των υγρολίβαδων ςε αντίκεςθ με προθγοφμενα ζτθ. Παρόλα αυτά, θ αυξθμζνθ ςτάκμθ τθσ λίμνθσ προκαλεί προβλιματα ςε ιδιοκτθςίεσ (π.χ. αγροφσ), που βρίςκονται κοντά ςτθν παραλίμνια ηϊνθ, ενϊ, όπωσ διαπιςτϊκθκε το καλοκαίρι του 2010, θ πραγματοποίθςθ τθσ κερινισ κοπισ τθσ βλάςτθςθσ με γεωργικοφσ ελκυςτιρεσ δεν είναι πρακτικά δυνατι ςτο ςφνολο τθσ ζκταςθσ που, ςφμφωνα με τθ διαχειριςτικι μελζτθ, πρζπει να κερίηεται κάκε χρόνο. Επιπλζον, ο υποβιβαςμόσ τθσ ςτάκμθσ τθσ λίμνθσ μζςω του κυροφράγματοσ τθσ Κοφλασ προσ διευκόλυνςθ τθσ κοπισ τθσ βλάςτθςθσ (με τα μθχανιματα που εφαρμόηεται μζχρι ςιμερα) ςτισ προαναφερκείςεσ περιοχζσ εγείρει ηθτιματα ςχετικά με άλλα ςθμαντικά κζματα, όπωσ είναι θ ςυγκράτθςθ υδάτων ςτθ λίμνθ (για άρδευςθ) κατά τθ διάρκεια υγρϊν ετϊν. Ζτςι, όςον αφορά τθ δυνατότθτα πραγματοποίθςθσ τθσ διαχείριςθσ τθσ βλάςτθςθσ ςτο ςφνολο τθσ προβλεπόμενθσ από τθ μελζτθ ζκταςθσ με ςτόχο τθ διατιρθςθ των υγρϊν λιβαδιϊν, προτείνονται: α) θ διερεφνθςθ τθσ προμικειασ (από το ΦΔΕΔΠ) ειδικοφ αμφιβίου κοπτικοφ μθχανιματοσ που δεν κα αντιμετωπίηει προβλιματα ςε ςυνκικεσ υψθλϊν τιμϊν ςτάκμθσ τθσ λίμνθσ, και β) θ επζκταςθ τθσ βόςκθςθσ βοφβαλων και αγελάδων ςε περιοχζσ όπου δεν είναι δυνατι θ πραγματοποίθςθ κερινϊν κοπϊν με γεωργικοφσ ελκυςτιρεσ, πρόταςθ θ οποία προχποκζτει τθν επίλυςθ άλλων ηθτθμάτων, όπωσ θ καταςκευι περιφράξεων και θ μθ ειςαγωγι βοςκόντων ηϊων ςε ιδιόκτθτουσ αγροφσ κατά τθν περίοδο καλλιζργειασ. Για τθν επόμενθ διαχειριςτικι περίοδο (2011) προτείνονται οι εξισ δράςεισ: Συνζχιςθ τθσ εφαρμογισ των ςχεδίων βόςκθςθσ και κοπισ τθσ βλάςτθςθσ, όπωσ περιγράφονται ςτθ διαχειριςτικι μελζτθ, ακολουκϊντασ γενικϊσ τθν ίδια λογικι και κατευκφνςεισ που ζχουν χρθςιμοποιθκεί ζωσ ςιμερα. Ειδικά, για τθν περιοχι τθσ Μικρολίμνθσ, κα πρζπει θ κερινι κοπι να φτάςει ςτα όρια που τθροφνταν μζχρι και το 2007. Παρακολοφκθςθ τθσ βλάςτθςθσ με δειγματολθψίεσ ςτισ παραπάνω τζςςερισ περιοχζσ ι και ςε άλλεσ, που παρακολουκοφνταν ζωσ και το 2006. Βελτίωςθ των δεικτϊν αξιολόγθςθσ των δράςεων διαχείριςθσ τθσ βλάςτθςθσ για τουσ οποίουσ ζχουν εντοπιςτεί αδυναμίεσ (Ι 1, Ι 2 και Ι 4 ), αλλά και του δείκτθ Ι 5 ςφμφωνα με όςα αναφζρονται παραπάνω. Δρ Ι. Καζόγλου, ΕΠΠ, Άγιος Γερμανός, 21/02/2011 5