ΑΠΟ ΤΗΝ ΤΕΧΝΗ ΤΗΣ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑΣ ΣΤΗ ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΗ ΤΕΧΝΗ. Δρ Δημήτρης Γ. Μυλωνάς

Π ΜΩΚ Δρ Δημήτρης Γ. Μυλωνάς

Π ΜΩΚ ΚΛΚ Δρ Δ.Γ. Μυλωνάς 2

Π ΜΩΚ Δρ Δ.Γ. Μυλωνάς 3

Π ΜΩΚ ωνική επανάσταση, Περσικοί πόλεμοι, εποχή ακμής ορισμένων πόλεωνκρατών, μετέπειτα της Μακεδονίας Διάφορες μορφές διακρατικών σχέσεων (διμερείς συνθήκες, συμμαχίες, ομοσπονδιακά κράτη, αμφικτιονίες) 5ος αι.: ποχή σταθερότητας, οργάνωση συμμαχιών με δίπολο θήνα-πάρτη 4ος αι.: αιώνας πολυδιάσπασης, αστάθεια, πόλεμοι υξημένη χρήση γραπτού λόγου (αττική πεζογραφία, δράμα) ρυσός ιώνας Πρικλέους Πεντηκονταετία (479 431 π..) Πελοποννησιακός Πόλεμος (431 404 π..) Δρ Δ.Γ. Μυλωνάς 4

Π ΜΩΚ Γέννηση κλασικού πολιτισμού: ρίζες στις ρηξικέλευθες κοινωνικές, οικονομικές και πολιτειακές ανακατατάξεις που πραγματοποιήθηκαν κατά την ρχαϊκή περίοδο 3. νάπτυξη της ανθρωποκεντρικής εκπαίδευσης κφάνσεις κλασικού πολιτισμού: 1. Διαμόρφωση και εδραίωση των δημοκρατικών θεσμών 4. Πρωτοποριακές κατακτήσεις στις τέχνες και τα γράμματα 2. Μεταβολές στις θρησκευτικές αντιλήψεις Δρ Δ.Γ. Μυλωνάς 5

Π ΜΩΚ έχνη μετά τα Περσικά: εκφράζει με συγκλονιστική μεγαλοπρέπεια και ρωμαλέα πλαστικότητα την αυστηρή ισορροπία ανάμεσα στην ώριμη ένταση και την ήρεμη επίγνωση ελευθερίας Κλασική έχνη «Κλασικό» θαύμα και ταύτιση του όρου με έννοιες της διαχρονικής αξίας και της τελειότητας. Έργα μοναδικής πνευματικής πυκνότητας και ασύγκριτης καλλιτεχνικής αρτιότητας Πολυδιάστατο περιεχόμενο τέχνης, εσωτερικός δυναμισμός και οικουμενική αξία. Γαλήνη κλασικών μορφών: αρμονική σύνθεση των αντιθέσεων υδαιμονία των έργων: αποτέλεσμα ευφυούς συγκερασμού των παλαιών καθιερωμένων στοιχείων με νέες ριζοσπαστικές λύσεις Δρ Δ.Γ. Μυλωνάς 6

Π ΜΩΚ ρχιτεκτονική: υπερκέραση των αυστηρών επιταγών του λατρευτικού προορισμού και των εδαφολογικών περιορισμών, με πρωτοφανή αισθητικά κριτήρια Ζωγραφική: χαμένη για μας στο μεγαλύτερο μέρος της, διερεύνηση της σχέσης του ανθρώπου με το χώρο και τα όρια της τελειότητας Γλυπτική 5ος αι.: απαράμιλλο μεγαλείο και βαθιά πνευματικότητα, καλαίσθητα, εύχυμα κορμιά και εράσμια πρόσωπα, με ήθος και εναργές βλέμμα γγειογραφία: εκφραστικότητα σχεδίου και ισορροπημένες συνθέσεις, συναγωνισμός με τις μεγάλες τέχνες σε ήθος και ευγένεια Γλυπτική 4ος αι.: αβρά και ευλύγιστα σώματα, διάσταση στο χώρο, αυξανόμενο ενδιαφέρον για το άτομο και σπουδή των παθών πορτρέτο Δρ Δ.Γ. Μυλωνάς 7

Π ΜΩΚ Κοροπλαστική: συνδυασμός δομικής στερεότητας με την κομψότητα και την εκλέπτυνση Καλλιτεχνική εγρήγορση και χειμαρρώδης δημιουργικότητα της εποχής ολισθαίνουν στη διάρκεια του 4ου αιώνα π.. Μεταλλοτεχνία: εικόνα υψηλής δεξιοτεχνίας και καλλιτεχνικής ευαισθησίας, χαρακτηριστικά του συνόλου της κλασικής δημιουργίας νεπαίσθητη αλλά αμετάκλητη μετάβαση προς την ελληνιστική διάσπαση και την ανασύσταση της πνευματικής και καλλιτεχνικής ταυτότητας του αρχαίου ελληνικού κόσμου Κλασική περίοδος: οι τέχνες του ωραίου και του καλού και οι ιδανικές αισθητικές εκφράσεις τους για πρώτη φορά αντικείμενο φιλοσοφικής και επιστημονικής παρατήρησης Δρ Δ.Γ. Μυλωνάς 8

Π ΜΩΚ ΚΛΚ ΓΛΥΠΚ & ΚΚ, 5ος αι. Δρ Δ.Γ. Μυλωνάς 9

Π ΜΩΚ ΚΛΚ ΓΛΥΠΚ & ΚΚ, 4ος αι. Δρ Δ.Γ. Μυλωνάς 35

Π ΜΩΚ ΛΛ ΚΛΚ ΛΛΔ Δρ Δ.Γ. Μυλωνάς 55

Π ΜΩΚ ρχιτεκτονικά έργα: ένταξη σε μεγάλα οικοδομικά προγράμματα οικοδόμηση σημαντικών ναών, θόλων, στοών, αιθουσών και θεάτρων εμφάνιση νέου πολεοδομικού συστήματος (ιπποδάμειο) ικοδομικά προγράμματα: απήχηση της φιλοδοξίας μιας πόλης ηγέτιδας δύναμης Κλασική ρχιτεκτονική θήνα: ανοικοδόμηση των τειχών, Μακρά είχη, ελεστήριο λευσίνας, κρόπολη κρόπολη θηνών: αφετηρία εργασιών 470-460 π.. μετά τους Περσικούς πολέμους οικοδόμηση Παρθενώνα, Προπυλαίων, ναού θηνάς- ίκης, ρεχθείου παράλληλα εργασίες μικρότερης έκτασης Άλλοι ναοί: φαιστείο (λεγόμενο Θησείο) στην θήνα, ναός Ποσειδώνα στο ούνιο, ναός έμεσης στο αμνούντα Δρ Δ.Γ. Μυλωνάς 67

Π ΜΩΚ - υγκλονιστική μεγαλοπρέπεια, ρωμαλέα πλαστικότητα, αυστηρή ισορροπία, ώριμη ένταση, ήρεμη επίγνωση ελευθερίας - Δημιουργία έργων μοναδικής πνευματικής πυκνότητας και ασύγκριτης καλλιτεχνικής αρτιότητας, εσωτερικός δυναμισμός, αρμονική σύνθεση αντιθέσεων Κλασική Γλυπτική πεικόνιση θεών σε απαράμιλλο μεγαλείο και βαθιά πνευματικότητα στον 5 ο αι. πλάσιμο θνητών με καλαίσθητα, εύχυμα κορμιά και ιδεαλιστικά πρόσωπα, ακτινοβολία ήθους και εναργούς βλέμματος. Κατά τον 4ο αι. αβρά και ευλύγιστα σώματα, απόκτηση της διάστασης στο χώρο, αυξανόμενο ενδιαφέρον για το άτομο - νθρώπινη μορφή στο επίκεντρο του φυσικού και πολιτικού γίγνεσθαι - υθμοί: αυστηρός ρυθμός, κλασικός ρυθμός, πλούσιος ρυθμός, υστεροκλασικός ρυθμός - ριστουργήματα κυρίως σε χαλκό - ίδη γλυπτικής: ελεύθερη, αρχιτεκτονική, επιτύμβια, αναθηματική Δρ Δ.Γ. Μυλωνάς 68

Π ΜΩΚ - υστηρός ρυθμός: ρεαλιστική αναπαράσταση ανθρώπινου σώματος σε κίνηση ή ανάπαυση, ενδιαφέρον για ανασύσταση της φόρμας, ακριβές σχέδιο, ακριβής αναλογία μερών, απόδοση ιδανικής μορφής, μετατόπιση βάρους σώματος στο ένα σκέλος, ενώ το άλλο χαλαρό (κοντραπόστο) Κλασική Γλυπτική - Πλούσιος ρυθμός: πάθος εναντίον ήθους, δήλωση εκφραστικότητας μέσω χειρονομιών, στροβιλισμών σωμάτων, συσπάσεις προσώπων - Υστεροκλασική γλυπτική: εξερεύνηση ανθρώπινης εμπειρίας, απόδοση συγκίνησης, χάρης, μανίας, πόθου, αισθησιασμού ως τα όρια του ερωτισμού Δρ Δ.Γ. Μυλωνάς 69

Π ΜΩΚ Κλασική Γλυπτική ρχιτεκτονική γλυπτική: χρήση γλυπτών (ολόγλυφων ή ανάγλυφων) ως διάκοσμος σε δημόσια κυρίως κτίρια προέλευση περισσότερων παραδειγμάτων από ναούς ρχιτεκτονικά γλυπτά: συνθέσεις αετώματος, ακρωτήρια, ανάγλυφα μετοπών και ζωφόρου, κιόνων, τοίχων βάσης, προστατευτικών θωρακίων αρακτηριστικά χρήσης: προοπτική από κάτω προς τα πάνω, ελάχιστη προσοχή σε λεπτομέρειες αόρατες προς το θεατή, αδούλευτες οι αόρατες πλευρές, χρήση χρώματος βάθος, μαλλιά, μάτια, χείλη, ενδύματα Δρ Δ.Γ. Μυλωνάς 70

Π ΜΩΚ Κλασική Γλυπτική - λεύθερα γλυπτά: θρησκευτική σημασία των περισσοτέρων - πεικόνιση θεών, μυθολογικών παραστάσεων και μορφών, αθλητών αφιέρωσή τους σε ιερά - Κατά τη διάρκεια του 5ου αι.: εμφάνιση γλυπτών για διακόσμηση άλλων δημόσιων χώρων (σε αγορές: ανδριάντες ηρώων και πολιτικών, σε γυμνάσια: ανδριάντες αθλητών και φιλοσόφων) Πρωτοπόροι της περιόδου: νατάς από ίγινα, λξήνωρ από άξο, γελάδας από Άργος, γησίας από θήνα, Μύρων από θήνα, Κρίτιος και ησιώτης από θήνα, Πυθαγόρας από άμο, Κάλαμις από θήνα Δρ Δ.Γ. Μυλωνάς 71

Π ΜΩΚ Ώριμος κλασικός ρυθμός: ηπιότητα και πραότητα, έκφραση κάλλους, πνευματικότητας και ακτινοβολία κλασικού θαύματος, ανθρωποκεντρική διάθεση, τρυφερή εξιδανίκευση Κύριοι εκπρόσωποι: Φειδίας από θήνα, Πολύκλειτος από Άργος Κλασική Γλυπτική Πλούσιος ρυθμός: ενδιαφέρον για δομή σώματος, ένδυμα και περίτεχνη πτυχολογία, αιθέριες μορφές, συστροφή γύρω από έναν κεντρικό άξονα, σταδιακή αποκάλυψη του γυναικείου σώματος κπρόσωποι: Καλλίμαχος Κορίνθιος, λκαμένης θηναίος, γοράκριτος θηναίος, Κρησίλας θηναίος, Παιώνιος από Μένδη Ύστερος κλασικός ρυθμός: 4 ος αι., εξερεύνηση ανθρώπινης εμπειρίας, έκφραση συγκίνησης, χάρης, μανίας, πόθου, αισθησιασμού ως τα όρια του ερωτισμού κπρόσωποι: Κηφισόδοτος θηναίος, Πραξιτέλης θηναίος (γιος Κηφισόδοτου), υφράνωρ θηναίος, ιμόθεος από Άργος ή πίδαυρο, κόπας Πάριος, Λύσιππος από ικυώνα Δρ Δ.Γ. Μυλωνάς 72

Π ΜΩΚ Πορτρέτο: απεικόνιση σημαντικών προσωπικοτήτων (πολιτικών, στρατηγών, ποιητών και αθλητών) απόδοση φυσιογνωμικών και ψυχογραφικών χαρακτηριστικών Κλασική Γλυπτική πιτύμβια γλυπτά: ορθογώνιες στήλες με αετωματική επίστεψη ακολουθία των τεχνοτροπιών των ελεύθερων γλυπτών ναθηματικά και ψηφισματικά γλυπτά: ανάγλυφα στηλών, αναθέσεις θνητών σε ιερά με θρησκευτικά κυρίως θέματα ανάγλυφα στηλών με αναγραφή ψηφισμάτων στο κάτω μέρος της στήλης (αττική ιδιοτυπία) απεικόνιση θεών προστατών των πόλεων που αναφέρονται στα ψηφίσματα Δρ Δ.Γ. Μυλωνάς 73