Πολυκριτιρια Μεκοδολογία Αποτίμθςθσ τθσ Εμπιςτοςφνθσ ςτουσ Θεςμοφσ του Κράτουσ & τθσ Διακυβζρνθςθσ Κραςαδάκθ, Ε*., Βολάνθσ, Γ., Γιάννθσ, Κ., Κόκασ, Χ., Κυρλάκθσ, Κ., Γρθγοροφδθσ, E.*, Ματςατςίνθσ, Ν.* Πολυτεχνείο Κρήτησ, Τμήμα Μηχανικών Παραγωγήσ και Διοίκηςησ Εργαςτήριο Συςτημάτων Υποςτήριξησ Αποφάςεων Πολυτεχνειοφπολη, 73100, Χανιά *Ε-mail <lia, vangelis, nikos@ergasya.tuc.gr> Περίλθψθ Η μζτρθςθ τθσ εμπιςτοςφνθσ ςτουσ Θεςμοφσ του Κράτουσ και τθσ Διακυβζρνθςθσ αποτελεί πρωτοβουλία τθσ εταιρείασ Public Issue από το ζτοσ 2007. Η μζτρθςθ αφορά τθν ποςοτικι αποτίμθςθ τθσ άποψθσ των πολιτϊν για τθν εκτίμθςθ του Ελλθνικοφ Δείκτθ Εμπιςτοςφνθσ ςτουσ Θεςμοφσ (Greek Index on Confidence in Institutions-GICI). Η παροφςα εργαςία, ςτθριηόμενθ ςτθ γενικι φιλοςοφία τθσ προαναφερόμενθσ ζρευνασ, αποτιμά τθν εμπιςτοςφνθ των πολιτϊν ςε 46 Θεςμοφσ του Κράτουσ και τθσ Διακυβζρνθςθσ μζςω τθσ πολυκριτιριασ μεκόδου MUSA. Οι κεςμοί που διερευνϊνται καλφπτουν ολόκλθρο το φάςμα τθσ κοινωνικισ ηωισ: κεντρικι διοίκθςθ, υπθρεςίεσ του κράτουσ, μζςα ενθμζρωςθσ, επαγγελματικζσ οργανϊςεισ, ανεξάρτθτεσ αρχζσ και εκπαίδευςθ. Η προτεινόμενθ μεκοδολογία αποτίμθςθσ τθσ εμπιςτοςφνθσ των πολιτϊν αξιοποιεί τόςο τθν περιγραφικι ςτατιςτικι όςο και τθν πολυκριτιρια ανάλυςθ αποφάςεων. Μζςω τθσ ςτατιςτικισ ανάλυςθσ επιτυγχάνεται ςφγκριςθ των αποτελεςμάτων τθσ παροφςασ ζρευνασ με τθν προαναφερκείςα, ενϊ θ πολυκριτιρια ανάλυςθ εφαρμόηεται για τθν εξαγωγι πρόςκετων ςυμπεραςμάτων. τθν ζρευνα, θ οποία πραγματοποιικθκε τον Απρίλιο-Μάιο του 2012, μετείχαν 300 άτομα και τα αποτελζςματα επιβεβαιϊνουν τόςο ςυνολικά όςο και επιμζρουσ τθ δυςπιςτία των πολιτϊν ςτουσ Θεςμοφσ του Κράτουσ και τθσ Διακυβζρνθςθσ ςτθ χϊρα μασ. ΛΕΞΕΙ ΚΛΕΙΔΙΑ Μζτρθςθ εμπιςτοςφνθσ, κεςμοί κράτουσ και διακυβζρνθςθ, μζκοδοσ MUSA, πολυκριτιρια ανάλυςθ αποφάςεων. 1. ΕΙΑΓΩΓΗ Η εταιρεία Public Issue κακιζρωςε από το ζτοσ 2007 (Public Issue, 2008) για λογαριαςμό τθσ ελλθνικισ ζκδοςθσ του Economist μια ετιςια ζρευνα με ςτόχο τθ μζτρθςθ τθσ εμπιςτοςφνθσ των πολιτϊν ςτουσ Θεςμοφσ του Κράτουσ και τθσ Διακυβζρνθςθσ ςτθ χϊρα μασ. Η εμπιςτοςφνθ των πολιτϊν που καταγράφεται μζςω αυτϊν των ερευνϊν αποτελεί μια ςθμαντικι παράμετρο τθσ πολιτικισ και οικονομικισ ςτακερότθτασ μιασ χϊρασ. Ο δε δείκτθσ εμπιςτοςφνθσ που προτάκθκε (Greek Index of Confidence in Institutions GICI) ουςιαςτικά μετρά το ποςοςτό των ατόμων που απαντοφν κετικά προσ το ποςοςτό αυτϊν που απαντοφν αρνθτικά. Δθλαδι, GICI=(% κετικϊν απαντιςεων/%αρνθτικϊν απαντιςεων)x100. Κατά ςυνζπεια, τιμι 100 ςτο δείκτθ υποδθλϊνει ιςοδυναμία κετικϊν και αρνθτικϊν αντιλιψεων ςτο κεςμό που εξετάηεται. Αντίςτοιχα, τιμι δείκτθ=200 υποδθλϊνει διπλάςιο αρικμό πολιτϊν που εμπιςτεφονται το κεςμό ζναντι αυτϊν που δεν τον εμπιςτεφονται. Σζλοσ, τιμι δείκτθ=50 ςθμαίνει ότι οι αρνθτικζσ απαντιςεισ είναι διπλάςιεσ από τισ κετικζσ. Ωςτόςο, κα πρζπει να αναφερκεί ότι ο ςυγκεκριμζνοσ δείκτθσ δεν προςμετρά τισ απαντιςεισ των πολιτϊν που εκφράηουν μια ενδιάμεςθ άποψθ (οφτε εμπιςτοςφνθ-οφτε δυςπιςτία). Ζτςι, με αφορμι τθν προαναφερόμενθ παρατιρθςθ και τισ δθμοςιευμζνεσ εργαςίεσ τθσ Public Issue (2008, 2010) για τα ζτθ 2007 και 2009 αντίςτοιχα, επιχειριςαμε μια διαφορετικι προςζγγιςθ ςτο ίδιο πρόβλθμα, με τθ ςυμβολι τθσ πολυκριτιριασ ανάλυςθσ αποφάςεων. Δθλαδι, μζςω τθσ πολυκριτιριασ ανάλυςθσ και ειδικότερα τθσ μεκόδου MUSA (MUlticriteria Satisfaction Analysis), εκτιμάται μεταξφ άλλων ζνασ ολικόσ ι/και μερικόσ δείκτθσ εμπιςτοςφνθσ ανά κριτιριουποκριτιριο, το φψοσ του οποίου υποδεικνφει τθν εμπιςτοςφνθ ι δυςπιςτία των πολιτϊν.
2. ΣΟ ΓΕΝΙΚΟ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΚΟ ΠΛΑΙΙΟ ΣΗ ΜΕΣΡΗΗ ΕΜΠΙΣΟΤΝΗ Σο προτεινόμενο πλαίςιο μζτρθςθσ τθσ εμπιςτοςφνθσ ςτουσ Θεςμοφσ του Κράτουσ και τθσ Διακυβζρνθςθσ ςτθρίηεται ςε μια ςυνεπι οικογζνεια κριτθρίων-υποκριτθρίων, που πλθροφν τισ ιδιότθτεσ τθσ μονοτονίασ, τθσ επάρκειασ και του μθ πλεοναςμοφ (Roy, 1985). Σο ςφνολο των κριτθρίων-υποκριτθρίων τθσ ζρευνασ βαςίηεται ςτα προτεινόμενα από τθν Public Issue (2008, 2010) με ελάχιςτεσ διαφοροποιιςεισ. Δθλαδι, ερευνϊνται ζξι κριτιρια, τα οποία αναλφονται ςε 40 υποκριτιρια. Σα κριτιρια-υποκριτιρια παρουςιάηονται ςτον Πίνακα 1. Ειδικότερα, θ ανάλυςθ περιλαμβάνει τα κριτιρια: Κεντρικι Διοίκθςθ (7 υποκριτιρια), Θεςμοί και Τπθρεςίεσ του Κράτουσ (12 υποκριτιρια), Μζςα Μαηικισ Ενθμζρωςθσ (5 υποκριτιρια), Επαγγελματικζσ Οργανϊςεισ και κεςμοί τθσ Κοινωνίασ των Πολιτϊν (6 υποκριτιρια), Ανεξάρτθτεσ Αρχζσ (5 υποκριτιρια) και τζλοσ Εκπαιδευτικοί Θεςμοί (5 υποκριτιρια). Πίνακασ 1 Κριτιρια-Τποκριτιρια πολυκριτιριασ ζρευνασ Κριτιρια 1.Κεντρικι Διοίκθςθ 2.Θεςμοί & Τπθρεςίεσ του Κράτουσ 3.Μζςα Μαηικισ Ενθμ. 4.Επαγγελμ. Οργανϊςεισ 5.Ανεξάρτθτεσ Αρχζσ 6.Εκπαιδευτικοί Θεςμοί Τποκριτιρια Πρόεδροσ Δθμοκρατίασ, Βουλι, Κυβερνιςεισ, Τπουργεία Πολιτικά Κόμματα, Πολιτικοί Αρχθγοί, Βουλευτζσ ΕΤ, Αςφαλιςτικά Σαμεία, Αςτυνομία, Ζνοπλεσ Δυνάμεισ, Πυροςβεςτικι Σοπικι Αυτοδιοίκθςθ, Δθμόςια Διοίκθςθ, Δικαιοςφνθ, Εκπαιδ. φςτθμα Σράπεηα τθσ Ελλάδοσ, ΧΑΑ, ΕΜΤ Ραδιόφωνο, εφθμερίδεσ, τθλεόραςθ, δθμοςιογράφοι, internet-blogs ενθμζρωςθσ ΑΔΕΔΤ, ΓΕΕ, ΕΒ, ΓΕΝΟΠ, ΜΚΟ-Μθ Κυβερνθτικζσ Οργανϊςεισ, Α βάκμι φλλογοι υνιγοροσ του Πολίτθ, Αρχι Προςταςίασ Προςωπικϊν Δεδομζνων, Ελλ τατιςτικι Αρχι, ΑΕΠ, Επιτροπι Ανταγωνιςμοφ Ακαδθμία Ακθνϊν, Πανεπιςτιμια, Β βάκμια Εκπ., Α βάκμια Εκπ., Κολλζγια/ΚΕ Η μζτρθςθ τθσ εμπιςτοςφνθσ ερευνά τισ απόψεισ των πολιτϊν, οι οποίεσ ςτθν παροφςα εργαςία αναλφονται με τθν πολυκριτιρια μζκοδο μζτρθςθσ τθσ ικανοποίθςθσ MUSA, όπωσ αυτι ζχει προτακεί από τουσ Grigoroudis and Siskos (2002). Η MUSA βαςίηεται ςτθ κεωρία τθσ Πολυκριτιριασ Ανάλυςθσ και ειδικότερα ςτθν αρχι ότι θ ςφνκεςθ των διαφορετικϊν προτιμιςεων ενόσ ςυνόλου ατόμων γίνεται ςε μια ςυνολικι ςυνάρτθςθ ικανοποίθςθσ, με τθ χριςθ προχωρθμζνων τεχνικϊν γραμμικοφ προγραμματιςμοφ και ποιοτικισ ανάλυςθσ παλινδρόμθςθσ για μονότονεσ μεταβλθτζσ. Η MUSA κινείται ςτο πεδίο τθσ πολυκριτιριασ ανάλυςθσ, υποκζτοντασ ότι θ ολικι ικανοποίθςθ είναι ςυνάρτθςθ ενόσ ςυνόλου κριτθρίων, τα οποία εκτιμοφνται μζςω επιμζρουσ ςυναρτιςεων ικανοποίθςθσ. Σο ςυγκεκριμζνο μοντζλο ανικει ςτθν ευρφτερθ κατθγορία των Αναλυτικϊν υνκετικϊν Μοντζλων Προτίμθςθσ και βαςίηεται ςτθ λογικι ότι, ενϊ θ ςφνκεςθ των κριτθρίων οδθγεί ςε μια απόφαςθ, θ ανάλυςθ μιασ απόφαςθσ οδθγεί ςτθν ανεφρεςθ των κριτθρίων που οδιγθςαν ςτθ λιψθ τθσ. Με αυτόν τον τρόπο, το μοντζλο εκτίμθςθσ τθσ ικανοποίθςθσ πελατϊν, και ςτθν περίπτωςι μασ των πολιτϊν, προςπακεί να αναλφςει τθν πολυκριτιρια ςυμπεριφορά ενόσ ςυνόλου ατόμων, με δεδομζνεσ τισ προτιμιςεισ των τελευταίων. Γενικότερα, τα αποτελζςματα τθσ μεκόδου MUSA περιλαμβάνουν: ςυναρτιςεισ ικανοποίθςθσ (εδϊ εμπιςτοςφνθσ), βάρθ κριτθρίων, δείκτεσ ικανοποίθςθσ (εδϊ δείκτεσ εμπιςτοςφνθσ) και διαγράμματα δράςθσ και βελτίωςθσ. Για το μακθματικό υπόβακρο τθσ μεκόδου βλ. Γρθγοροφδθσ και ίςκοσ (2000), Grigoroudis and Siskos (2002, 2010), ενϊ ενδεικτικά για τισ εφαρμογζσ τθσ μεκόδου ςτθ μζτρθςθ τθσ ικανοποίθςθσ πελατϊν ι εργαηομζνων κακϊσ και ςτθν αξιολόγθςθ εκπαιδευτικϊν ιδρυμάτων βλ. Grigoroudis et al. (1999a, 1999b) και Siskos et al. (2001). Επομζνωσ, όπωσ προκφπτει θ μζκοδοσ MUSA αποτιμά τθν ικανοποίθςθ των πελατϊν μιασ υπθρεςίασ/προϊόντοσ ςε ζνα ςφνολο διαςτάςεων, ωςτόςο ςτθν παροφςα εργαςία χρθςιμοποιείται για πρϊτθ φορά ςε ζνα νζο πεδίο, τθν εκτίμθςθ τθσ εμπιςτοςφνθσ των πολιτϊν. 3. ΣΑ ΑΠΟΣΕΛΕΜΑΣΑ ΣΗ ΕΡΕΤΝΑ ΜΕΣΡΗΗ ΣΗ ΕΜΠΙΣΟΤΝΗ Σα ερωτιματα που επιδιϊκει να διερευνιςει θ ςυγκεκριμζνθ ζρευνα είναι : Ποια είναι τα ςθμαντικότερα κριτιρια-υποκριτιρια που επθρεάηουν τθν άποψθ των πολιτϊν. Ποιο είναι το επίπεδο ςθμαντικότθτασ αυτϊν των κριτθρίων-υποκριτθρίων. Ποιο είναι το επίπεδο εμπιςτοςφνθσ των πολιτϊν ςτα κριτιρια-υποκριτιρια.
Ποιο είναι το ολικό επίπεδο εμπιςτοςφνθσ των πολιτϊν ςτισ διαςτάςεισ τθσ ζρευνασ. Ποιοι είναι οι παράγοντεσ (κριτιρια-υποκριτιρια) που πρζπει να βελτιωκοφν. Για τισ ανάγκεσ τθσ ζρευνασ ςυντάχκθκε ειδικά διαμορφωμζνο δομθμζνο ερωτθματολόγιο, το οποίο διανεμικθκε ςε πολίτεσ είτε με τθ μζκοδο τθσ προςωπικισ ςυνζντευξθσ ι τθσ θλεκτρονικισ ςυμπλιρωςθσ. Οι ερωτιςεισ που περιελιφκθςαν αφοροφν τθν εμπιςτοςφνθ των πολιτϊν ςτα κριτιρια και υποκριτιρια τθσ ζρευνασ. Επιπλζον, ςτο ερωτθματολόγιο περιελιφκθ μια ερϊτθςθ που αφορά τθν Ολικι Εμπιςτοςφνθ του ερωτϊμενου για τουσ Θεςμοφσ του Κράτουσ και τθσ Διακυβζρνθςθσ. Δθλαδι, οι κφριεσ διαςτάςεισ ςτισ οποίεσ αναλφκθκε θ εμπιςτοςφνθ είναι ζξι, ενϊ κάκε μια από αυτζσ αναλφκθκε ςε επιμζρουσ διαςτάςεισυποκριτιρια. Η αξιολόγθςθ ςτα κριτιρια-υποκριτιρια και Ολικά πραγματοποιείται ςε μια 5βάκμια ποιοτικι κλίμακα μζτρθςθσ τθσ εμπιςτοςφνθσ, ωσ εξισ: Απόλυτθ Εμπιςτοςφνθ, Εμπιςτοςφνθ, Οφτε Εμπιςτοςφνθ Οφτε Δυςπιςτία, Δυςπιςτία, Απόλυτθ Δυςπιςτία. Επιπλζον, ςτισ γενικζσ ερωτιςεισ περιελιφκθςαν τα εξισ: φφλο, θλικία, εκπαίδευςθ, (επαγγελματικι) ιδιότθτα, ειςόδθμα και τζλοσ αυτότοποκζτθςθ ςτον ιδεολογικό άξονα από τθν άκρα αριςτερά ζωσ τθν άκρα δεξιά (1-άκρα αριςτερά, 21-άκρα δεξιά). Ειδικότερα, θ τελευταία ερϊτθςθ, θ οποία ςυνθκίηεται ςε πολιτικζσ ζρευνεσ, κρίκθκε ςκόπιμο να περιλθφκεί για να αποκλειςτεί θ περίπτωςθ μονομερϊν απαντιςεων ατόμων μιασ ςυγκεκριμζνθσ πολιτικισ τοποκζτθςθσ, ειδικά ςτο τμιμα τθσ ζρευνασ που πραγματοποιικθκε μζςω διαδικτφου. Ο ςυνολικόσ αρικμόσ ερωτθματολογίων που ςυλλζχκθκαν και με τουσ δφο τρόπουσ (προςωπικι ςυνζντευξθθλεκτρονικι ςυμπλιρωςθ) είναι 326 και ςυλλζχκθκαν κυρίωσ ςτα Χανιά, από τα οποία πλιρωσ ςυμπλθρωμζνα είναι τα 300. Η ζρευνα πραγματοποιικθκε το μινα Απρίλιο και κατά ζνα μικρό μζροσ ςτισ αρχζσ Μαΐου του 2012 (πριν τισ πρϊτεσ βουλευτικζσ εκλογζσ). Ειδικότερα, από τισ γενικζσ ερωτιςεισ προκφπτουν τα εξισ: α.ελαφρά υψθλότερθ ςυμμετοχι των ανδρϊν ζναντι των γυναικϊν (54% ζναντι 46%, αντίςτοιχα), β.ςυμμετοχι πολιτϊν όλων των θλικιϊν από νζοι ζωσ 25 ετϊν ζωσ άτομα άνω των 65 ετϊν με υψθλότερθ ςυμμετοχι των νζων (μζςθ θλικία: 29.5 ζτθ), γ.το 62% των ςυμμετεχόντων είναι απόφοιτοι ΑΕΙ/ΣΕΙ, δ.μεγάλα ποςοςτά ςυμμετοχισ των φοιτθτϊν, ιδιωτικϊν υπαλλιλων, ανζργων και ελεφκερων επαγγελματιϊν ε.θ κατανομι του ετιςιου ειςοδιματοσ παρουςιάηει μια φκίνουςα τάςθ όςο προχωράμε από κανζνα ειςόδθμα ζωσ ειςόδθμα άνω των 30.000, ςτ.θ πολιτικι αυτό-τοποκζτθςθ ςτον ιδεολογικό άξονα αναδεικνφει ςυμμετοχι πολιτϊν από όλο το εφροσ τθσ πολιτικισ (άκρα αριςτερά-άκρα δεξιά) με μικρότερα ποςοςτά ςτα δφο άκρα και υψθλότερο ποςοςτό ςτο κζντρο τθσ κλίμακασ. Σα αποτελζςματα τθσ προαναφερόμενθσ ερϊτθςθσ παρουςιάηονται ςτο χιμα 1. 12% Αυτο-τοποκζτθςθ ςτον ιδεολογικό άξονα (όπου 1: άκρα αριςτερά - 21: άκρα δεξιά) 11% 10% 8% 6% 7% 6% 7% 7% 9% 7% 7% 7% Μζςοσ: 10.9 Διάμεςοσ: 11 Συπικι Απόκλιςθ: 4.5 5% 4% 3% 3% 4% 4% 4% 2% 1% 2% 1% 1% 1% 2% 0% 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 χιμα 2 Ποςοςτά ςτον ιδεολογικό άξονα Όςον αφορά τα αποτελζςματα από τθ μζκοδο MUSA, αυτά χωρίηονται ςε ςτατιςτικά (ςυχνότθτεσ ςτθν κλίμακα μζτρθςθσ κριτθρίων-υποκριτθρίων και ολικά) και πολυκριτιρια, αντίςτοιχα. Από τα ςτατιςτικά αποτελζςματα προκφπτουν ςυνοπτικά τα εξισ (όπου δυςπιςτία: άκροιςμα ςυχνοτιτων ςτθν κλίμακα απόλυτθ δυςπιςτία και δυςπιςτία και όπου εμπιςτοςφνθ: άκροιςμα ςυχνοτιτων ςτθν κλίμακα απόλυτθ εμπιςτοςφνθ και εμπιςτοςφνθ ): υψθλι δυςπιςτία άνω του 50% υνολικά ςτουσ Θεςμοφσ του Κράτουσ και τθσ Διακυβζρνθςθσ (δυςπιςτία: 66.3% ζναντι εμπιςτοςφνθ: 4.7%) κακϊσ επίςθσ και ςτα ζξι κριτιρια τθσ ζρευνασ πλθν Εκπαιδευτικϊν Θεςμϊν και Ανεξάρτθτων Αρχϊν (ποςοςτά δυςπιςτίασ 19.3% και 34%, αντίςτοιχα).
Σο κριτιριο που ςυγκεντρϊνει τθν υψθλότερθ δυςπιςτία είναι θ Κεντρικι Διοίκθςθ (83%), ενϊ από τα υποκριτιρια ςτα οποία αναλφεται, ο Πρόεδροσ Δθμοκρατίασ παρουςιάηει το υψθλότερο ποςοςτό εμπιςτοςφνθσ (16%) και οι Κυβερνιςεισ τθν υψθλότερθ δυςπιςτία (90%). Αντίςτοιχθ εικόνα για τον Πρόεδρο Δθμοκρατίασ είχε προκφψει ςτισ ζρευνεσ τθσ Public Issue (2008, 2010). Από τα υποκριτιρια ςτα οποία αναλφονται οι Θεςμοί και Τπθρεςίεσ του Κράτουσ, υψθλότερθ εμπιςτοςφνθ παρουςιάηει θ ΕΜΤ (77.7%) και ακολουκεί θ Πυροςβεςτικι (70%) ομοίωσ από ζρευνα Public Issue (2010). Αντίςτοιχα, θ υψθλότερθ δυςπιςτία παρουςιάηεται ςτο ΧΑΑ (73.7%). Από τα υποκριτιρια ςτα οποία αναλφονται τα Μζςα Μαηικισ Ενθμζρωςθσ υψθλότερθ εμπιςτοςφνθ παρουςιάηεται ςτα: Blogs (37%), Ραδιόφωνο (32.3%) και Εφθμερίδεσ (17.7%). θμειϊνεται ότι αντίςτοιχθ εικόνα για το Ραδιόφωνο προκφπτει ςτθν ζρευνα τθσ Public Issue (2010). Σθν υψθλότερθ δυςπιςτία ςυγκεντρϊνει θ Σθλεόραςθ με ζνα ποςοςτό των πολιτϊν τθσ τάξθσ του 85.6% να απαντοφν ότι δεν τθν εμπιςτεφονται. Από τα υποκριτιρια ςτα οποία αναλφονται οι Επαγγελματικζσ Οργανϊςεισ τθν υψθλότερθ εμπιςτοςφνθ ςυγκεντρϊνουν οι ΜΚΟ (25.4%) ομοίωσ ζρευνα Public Issue (2010), και ακολουκοφν οι Α βάκμιοι φλλογοι (23.7%). Σθν υψθλότερθ δυςπιςτία ςυγκεντρϊνουν: ΓΕΕ (71.3%) και ΑΔΕΔΤ (70.7%). Από τα υποκριτιρια ςτα οποία αναλφονται οι Ανεξάρτθτεσ Αρχζσ τθν υψθλότερθ εμπιςτοςφνθ ςυγκεντρϊνει ο υνιγοροσ του Πολίτθ (38%) ομοίωσ Public Issue (2010) ενϊ τθν υψθλότερθ δυςπιςτία ςυγκεντρϊνει θ Επιτροπι Ανταγωνιςμοφ (44%). Από τα υποκριτιρια ςτα οποία αναλφονται οι Εκπαιδευτικοί Θεςμοί τθν υψθλότερθ εμπιςτοςφνθ ςυγκεντρϊνουν τα Πανεπιςτιμια (43.3%) και ακολουκοφν θ Αϋβάκμια (40%) και Β βάκμια εκπαίδευςθ (34.6%). Η υψθλότερθ δυςπιςτία εκφράηεται για τα Κολζγια και Κζντρα Ελευκζρων πουδϊν (51%) που το αποτζλεςμα αυτό ςυμπίπτει με τθν Public Issue (2010). Ωςτόςο, βαςικι ιδιαιτερότθτα τθσ παραπάνω ανάλυςθσ είναι θ αγνόθςθ των απαντιςεων εκείνων των ατόμων που δθλϊνουν Οφτε Εμπιςτοςφνθ-Οφτε Δυςπιςτία, δθλαδι των αναποφάςιςτων που απαντοφν ςτο μζςον τθσ κλίμακασ. Η πολυκριτιρια ανάλυςθ που ακολουκεί λαμβάνοντασ υπόψθ όλεσ τισ απαντιςεισ των ςυμμετεχόντων ςτθν 5βάκμια κλίμακα και με τεχνικζσ που ξεφεφγουν του παρόντοσ ςφντομου κειμζνου, εκτιμά δείκτεσ εμπιςτοςφνθσ (ολικά και ανά κριτιριο-υποκριτιριο) που αποδίδουν μια διαφορετικι εικόνα, θ οποία εν προκειμζνω είναι αρκετά χειρότερθ. Ειδικότερα, ςφμφωνα με τα πολυκριτιρια αποτελζςματα τθσ MUSA, θ ολικι ςυνάρτθςθ ζχει τθ μορφι που παρουςιάηεται ςτο χιμα 2 (ςτρζφει τα κοίλα προσ τα πάνω) και αποδεικνφει τθν υψθλι απαιτθτικότθτα των πολιτϊν ςτουσ Θεςμοφσ του Κράτουσ και τθσ Διακυβζρνθςθσ (ολικόσ δείκτθσ απαιτθτικότθτασ: 76.4%). Δθλαδι, το φψοσ του δείκτθ απαιτθτικότθτασ υποδεικνφει το μζγεκοσ τθσ προςπάκειασ που πρζπει να καταβλθκεί για τθ βελτίωςθ τθσ Ολικισ Εμπιςτοςφνθσ. Επιπλζον, χαρακτθριςτικό τθσ ζλλειψθσ εμπιςτοςφνθσ είναι ο Ολικόσ Δείκτθσ Εμπιςτοςφνθσ, ο οποίοσ εκτιμάται ςτο 8.7% (ςθμειϊνεται από εμπειρικζσ ζρευνεσ ότι ο δείκτθσ κεωρείται υψθλόσ εάν λαμβάνει τιμζσ άνω του 70%). Δθλαδι, ο ιδιαίτερα χαμθλόσ Ολικόσ Δείκτθσ Εμπιςτοςφνθσ αναδεικνφει γενικότερα μια ςθμαντικι κρίςθ εμπιςτοςφνθσ ςτουσ Θεςμοφσ του Κράτουσ και τθσ Διακυβζρνθςθσ. χιμα 2 Ολικι ςυνάρτθςθ Εμπιςτοςφνθσ Όςον αφορά τα βάρθ και τουσ δείκτεσ εμπιςτοςφνθσ κριτθρίων και υποκριτθρίων που εκτιμά θ μζκοδοσ MUSA και παρουςιάηονται αναλυτικά ςτον Πίνακα 2, προκφπτουν τα παρακάτω ςυμπεράςματα: 1. Ο Ολικόσ Δείκτθσ Εμπιςτοςφνθσ (8.7%), όπωσ προείπαμε, αναδεικνφει γενικά μια εξαιρετικά ςθμαντικι κρίςθ εμπιςτοςφνθσ ςτουσ Θεςμοφσ του Κράτουσ και τθσ Διακυβζρνθςθσ. 2. θμαντικότερο κριτιριο για τθν εμπιςτοςφνθ ςτουσ Θεςμοφσ του Κράτουσ και τθσ Διακυβζρνθςθσ είναι θ Κεντρικι Διοίκθςθ (βάροσ: 59.2%) και ζπονται οι Εκπαιδευτικοί Θεςμοί με ςθμαντικότθτα αιςκθτά χαμθλότερθ τθσ τάξθσ του 16.7%.
3. Προτεραιότθτα για τθ ςυνολικι βελτίωςθ τθσ εμπιςτοςφνθσ πρζπει να δοκεί ςτθν Κεντρικι Διοίκθςθ (δείκτθσ απαιτθτικότθτασ 93.2% με τον υψθλότερο δείκτθ αποτελεςματικότθτασ 58.3%). Πίνακασ 2 Βάρθ και Δείκτεσ Εμπιςτοςφνθσ από πολυκριτιρια μζκοδο MUSA Κριτιριο Τποκριτιριο Βάροσ (κριτθρίου/υποκρ.) Μζςοσ Δείκτθσ Εμπιςτοςφνθσ Κεντρικι Διοίκθςθ 59.2% 1.4% Πρόεδροσ Δθμοκρατίασ 4.6% 29.7% Βουλι 6% 14.1% Κυβερνιςεισ 40.6% 1.4% Τπουργεία 14.3% 5% Πολιτικά Κόμματα 14.3% 5.1% Πολιτικοί Αρχθγοί 6% 11.1% Βουλευτζσ 14.3% 5.6% Τπθρεςίεσ Κράτουσ 6% 24.4% ΕΤ 4.5% 40.4% Αςφαλιςτικά Σαμεία 5.2% 22.6% Αςτυνομία 4.4% 28.1% Ζνοπλεσ Δυνάμεισ 4.1% 41.7% Πυροςβεςτικι 4.1% 70.3% Σοπικι Αυτοδιοίκθςθ 6.2% 25.1% Δθμόςια Διοίκθςθ 48.5% 2.6% Δικαιοςφνθ 4.5% 33.6% Εκπαιδευτικό φςτθμα 4.3% 45.2% Σράπεηα Ελλάδοσ 4.7% 23.8% ΧΑΑ 5.1% 16.3% ΕΜΤ 4.1% 74.1% Μζςα Μαηικισ Ενθμ. 6% 23.4% Ραδιόφωνο 4.8% 42.4% Εφθμερίδεσ 64.6% 3.1% Σθλεόραςθ 6.3% 10.3% Δθμοςιογράφοι 20% 5.4% Blogs 4.3% 49.8% Επαγγ. Οργανώςεισ 6% 24.1% ΑΔΕΔΤ 6.4% 15.8% ΓΕΕ 6.4% 15.8% ΕΒ 4.6% 21.4% ΓΕΝΟΠ 73.6% 1.4% ΜΚΕ 4.5% 39.3% Α βάκμιοι φλλογοι 4.5% 44.1% Ανεξάρτθτεσ Αρχζσ 6% 28.8% υνιγοροσ Πολίτθ 5% 43.4% Αρχι Προςτ. Πρ. Δεδομζνων 74.6% 4.1% Ελλ. τατιςτικι Αρχι 6.9% 25.3% ΑΕΠ 6.5% 28% Επιτροπι Ανταγωνιςμοφ 6.9% 22.2% Εκπαιδευτικοί Θεςμοί 16.7% 13.1% Ακαδθμία Ακθνϊν 13.8% 16.6% Πανεπιςτιμια 37.5% 87.4% Β βάκμια εκπαίδευςθ 4.9% 61.1% Α βάκμια εκπαίδευςθ 5.1% 64.8% Κολλζγια - ΚΕ 38.7% 5.9% Ολικι Εμπιςτοςφνθ 8.7% 4. ε καμία διάςταςθ από αυτζσ που ερευνικθκαν (κριτιρια και υποκριτιρια) δεν προκφπτει υψθλόσ δείκτθσ εμπιςτοςφνθσ (δθλαδι τιμι άνω του 70%), όπωσ φαίνεται από τον Πίνακα 2, πλθν των Πανεπιςτθμίων (87.4%), τθσ ΕΜΤ (74.1%) και τθσ Πυροςβεςτικισ (70.3%). Επομζνωσ, τόςο ςτισ κφριεσ διαςτάςεισ τθσ ζρευνασ όςο και ςτισ επιμζρουσ δεν μπορεί να διατυπωκεί το ςυμπζραςμα ότι οι πολίτεσ εκφράηουν εμπιςτοςφνθ. Δθλαδι, ςφμφωνα με τα αποτελζςματα τθσ MUSA, εμπιςτοςφνθ εκφράηουν οι πολίτεσ μόνο ςτισ 3 διαςτάςεισ που προαναφζρκθκαν
(Πανεπιςτιμια, ΕΜΤ, Πυροςβεςτικι), με τθν επιφφλαξθ για τθν Α βάκμια και Β βάκμια εκπαίδευςθ που ςυγκεντρϊνουν ζνα ικανοποιθτικό ποςοςτό, ζτςι ϊςτε με κάποιεσ μελλοντικζσ ενζργειεσ οι δείκτεσ τουσ μπορεί να βελτιωκοφν. υμπεραςματικά, θ εικόνα αυτι αιτιολογεί και τθ γενικι-ςυνολικι κρίςθ εμπιςτοςφνθσ που διατυπϊκθκε ςτο 1 ο ςυμπζραςμα. Επιπλζον, για τθν επιμζρουσ βελτίωςθ τθσ εμπιςτοςφνθσ και ςφμφωνα με τα αποτελζςματα τθσ MUSA, προτεραιότθτα πρζπει να δοκεί ςτα παρακάτω: 1.ςτισ κυβερνιςεισ (δείκτθσ απαιτθτικότθτασ: 90.2% με τον υψθλότερο δείκτθ αποτελεςματικότθτασ: 40.1%), 2.ςτθ δθμόςια διοίκθςθ (δ. απαιτ.: 91.8% με τον υψθλ. δ. αποτελ.: 47.3%), 3.ςτισ εφθμερίδεσ (δ. απαιτ.: 93.8% με τον υψθλ. δ. αποτελ.: 62.6%), 4.ςτθ ΓΕΝΟΠ (δ. απαιτ.: 94.6% με τον υψθλ. δ. αποτελ.: 72.6%), 5.ςτθν Αρχι Προςταςίασ Προςωπικϊν Δεδομζνων (δ. απαιτ.: 94.6% με τον υψθλ. δ. αποτελ.: 71.6%), και 6.ςτα κολλζγια-κε (δ. απαιτ.: 89.7% με τον υψθλ. δ. αποτελ.: 36.5%,). θμειϊνεται ότι τα πανεπιςτιμια είναι το μοναδικό υποκριτιριο που παρουςιάηει αρνθτικό δείκτθ απαιτθτικότθτασ (-80%), το οποίο αιτιολογείται από τον υψθλό δείκτθ εμπιςτοςφνθσ που εκφράηουν οι φοιτθτζσ που μετείχαν με υψθλά ποςοςτά ςτθν ζρευνα. υνοπτικά, λόγω τθσ υψθλισ απαιτθτικότθτασ ςτισ ζξι προαναφερόμενεσ επιμζρουσ διαςτάςεισ, μια μελλοντικι βελτίωςθ κα ζχει ςθμαντικά κετικά αποτελζςματα ςτθν αφξθςθ τθσ εμπιςτοςφνθσ. Σζλοσ, παρά το γεγονόσ τθσ διαφορετικισ προςζγγιςθσ και τθσ επιφφλαξισ μασ ςε ότι αφορά τθ μζκοδο ςυλλογισ των δεδομζνων ςτθν παροφςα ζρευνα, αρκετά κοινά ςυμπεράςματα προκφπτουν μεταξφ τθσ πολυκριτιριασ ανάλυςθσ και τθσ ανάλυςθσ από τθν εταιρεία δθμοςκοπιςεων ςε ότι αφορά τθν εμπιςτοςφνθ των πολιτϊν. ε αυτό ςυνθγορεί και θ ςτατιςτικά ςθμαντικι κετικι ςυςχζτιςθ του Spearman r s =0.683 (p=0.000) για τα υποκριτιρια τθσ ζρευνασ μεταξφ των τάξεων των δεικτϊν GICI από τθν εταιρεία δθμοςκοπιςεων (Public Issue, 2008) και αντίςτοιχα των δεικτϊν που εκτιμικθκαν από τθ μζκοδο MUSA. 4. ΤΜΠΕΡΑΜΑΣΑ το ςυγκεκριμζνο ςφντομο άρκρο καταβλικθκε προςπάκεια να παρουςιαςτεί το ηιτθμα τθσ εμπιςτοςφνθσ ςτουσ Θεςμοφσ του Κράτουσ και τθσ Διακυβζρνθςθσ από τθν οπτικι τθσ πολυκριτιριασ ανάλυςθσ. Η μζκοδοσ MUSA παρζχει τθ δυνατότθτα εξαγωγισ ςυμπεραςμάτων που δεν μποροφν να αποτυπωκοφν από άλλεσ ποςοτικζσ μεκόδουσ, όπωσ: θ ςθμαντικότθτα (βάρθ) και θ απόδοςθ των κριτθρίων (δείκτεσ εμπιςτοςφνθσ) κακϊσ και θ προτεραιότθτα των ενεργειϊν βελτίωςθσ (δείκτεσ απαιτθτικότθτασ, δείκτεσ αποτελεςματικότθτασ). υμπεραςματικά, από τθν ανάλυςθ προζκυψε εμπιςτοςφνθ των πολιτϊν ςε ελάχιςτεσ διαςτάςεισ από τισ 46 που ερευνικθκαν, το οποίο αιτιολογεί τθ ςυνολικι δυςπιςτία ι τθ γενικότερθ κρίςθ ςτουσ Θεςμοφσ του Κράτουσ και τθσ Διακυβζρνθςθσ. Παράλλθλα, αναδείχκθκαν εκείνεσ οι διαςτάςεισ που αν βελτιωκοφν κα επιδράςουν κετικά ςτθν εμπιςτοςφνθ που εκφράηουν οι πολίτεσ. ΑΝΑΦΟΡΕ Γρθγοροφδθσ, Β., ίςκοσ, Γ. (2000). Ποιότητα Υπηρεςιών και Μέτρηςη Ικανοποίηςησ του Πελάτη. Το ςφςτημα MUSA. Εκδόςεισ Νζων Σεχνολογιϊν, Ακινα. Grigoroudis, E., Samaras, A., Matsatsinis, N.F., Siskos, Y. (1999a). Preference and customer satisfaction analysis: An integrated multicriteria decision aid approach. In: Despotis, D.K., Zopounidis, C., (Eds.), Proceedings of the 5th Decision Sciences Institute s International Conference on Integrating Technology & Human Decisions: Global Bridges into the 21st Century, 2 Athens, Greece, 1350-1352. Grigoroudis, E., Malandrakis, J., Politis, J., Siskos, Y. (1999b). Customer satisfaction measurement: An application to the Greek shipping sector. In: Despotis, D.K., Zopounidis, C., (Eds.), Proceedings of the 5th Decision Sciences Institute s International Conference on Integrating Technology & Human Decisions: Global Bridges into the 21st Century, 2 Athens, Greece, 1363-1365. Grigoroudis, E. and Siskos, Y. (2002). Preference disaggregation for measuring and analyzing customer satisfaction: The MUSA method. European Journal of Operational Research, vol. 143, pp. 148-170. Grigoroudis, E. and Siskos, Y. (2010). Customer Satisfaction Evaluation: Methods for Measuring and Implementing Service Quality. Springer, New York. Public Issue (2008). Ελλθνικόσ Δείκτθσ Εμπιςτοςφνθσ ςτουσ Θεςμοφσ, Δεκζμβριοσ 2007, ανάλυςθ από Γ. Μαυρι, http://www.publicissue.gr/559/thesmoi-analysis/view/print/ (ανάκτθςθ 10-2-2012).
Public Issue (2010). Η βακφτατθ κρίςθ των κεςμϊν παραμζνει. Λόγω τθσ κατάςταςθσ τθσ οικονομίασ και τθσ αναςφάλειασ που δθμιουργεί, ενιςχφεται θ εμπιςτοςφνθ ςτισ ανεξάρτθτεσ αρχζσ (ζρευνα 2009). Κείμενο από Γ. Μαυρι, http://www.publicissue.gr/1378/institutions-analysis-2009/ (ανάκτθςθ 10-2-2012). Roy, B. (1985). Méthodologie multicritère d aide à la Décision, Economica, Paris. Siskos, Y., Politis, Y., Kazantzi, G. (2001). Multicriteria Methodology for the Evaluation of Higher Education Systems: The Case of an Engineering Department. Operational Research. An International Journal, vol. 1 (1).