Η ΠΟΙΟΣΗΣΑ ΔΙΔΑΚΑΛΙΑ ΚΑΙ ΣΟ ΔΤΝΑΜΙΚΟ ΜΟΝΣΕΛΟ ΕΚΠΑΙΔΕΤΣΙΚΗ ΑΠΟΣΕΛΕΜΑΣΙΚΟΣΗΣΑ

Transcript

1 «Προωθώντασ την Ποιότητα και την Ιςότητα ςτην Εκπαίδευςη: Ανάπτυξη, Εφαρμογή και Αξιολόγηςη Παρεμβατικοφ Προγράμματοσ για Παροχή Ίςων Εκπαιδευτικών Ευκαιριών ςε όλουσ τουσ Μαθητζσ» Η ΠΟΙΟΣΗΣΑ ΔΙΔΑΚΑΛΙΑ ΚΑΙ ΣΟ ΔΤΝΑΜΙΚΟ ΜΟΝΣΕΛΟ ΕΚΠΑΙΔΕΤΣΙΚΗ ΑΠΟΣΕΛΕΜΑΣΙΚΟΣΗΣΑ Λεωνίδασ Κυριακίδησ Σμήμα Επιςτημών τησ Αγωγήσ, Πανεπιςτήμιο Κφπρου

2 ΕΙΑΓΩΓΗ Το Δυναμικό Μοντζλο Εκπαιδευτικήσ Αποτελεςματικότητασ (ΔΜΕΑ) αποτελεί το πιο ςφγχρονο κεωρθτικό ςχιμα τθσ ζρευνασ ςτο χϊρο τθσ εκπαιδευτικισ αποτελεςματικότθτασ (Sammons, 2009; Heck & Moriyama, 2010; Hofman, Hofman, & Gray, 2010). Η ανάπτυξι του ςτθρίχκθκε ςε εποικοδομθτικι κριτικι των υφιςτάμενων μοντζλων εκπαιδευτικισ αποτελεςματικότθτασ. Ο βαςικότεροσ λόγοσ ανάπτυξισ του ιταν θ προςπάκεια εγκακίδρυςθσ ςυνδζςεων ανάμεςα ςτθ κεωρία (δθλαδι τθ μοντελοποίθςθ και κατανόθςθ τθσ αποτελεςματικότθτασ) και ςτθν πράξθ (δθλαδι τισ προςπάκειεσ βελτίωςθσ τθσ αποτελεςματικότθτασ) (Creemers & Kyriakides, 2006).

3 Α) Βαςικά χαρακτηριςτικά του δυναμικοφ μοντζλου Το ΔΜΕΑ είναι πολυεπίπεδο μοντζλο και αναφζρεται ςε παράγοντεσ που κακορίηουν τθν αποτελεςματικότθτα και οι οποίοι βρίςκονται ςε τζςςερα διαφορετικά επίπεδα: μαθητή, τάξησ/εκπαιδευτικοφ, ςχολείου και εκπαιδευτικοφ ςυςτήματοσ. Υιοκζτθςθ πζντε διαςτάςεων μζτρθςθσ του κάκε παράγοντα: η ςυχνότητα, η εςτίαςη, το ςτάδιο, η ποιότητα και η διαφοροποίηςη. Η ςυχνότητα αφορά ςτο βακμό ςτον οποίο μια δραςτθριότθτα που ςχετίηεται με ζναν παράγοντα αποτελεςματικότθτασ παρουςιάηεται ςε ζνα εκπαιδευτικό ςφςτθμα, ςχολείο ι τάξθ.

4 ΣΟ ΔΤΝΑΜΙΚΟ ΜΟΝΣΕΛΟ ΕΚΠΑΙΔΕΤΣΙΚΗσ ΑΠΟΣΕΛΕΜΑΣΙΚΟΣΗΣΑσ

5 Α) Βαςικά χαρακτηριςτικά του δυναμικοφ μοντζλου (ςυνζχεια) Οι δφο πτυχζσ τθσ διάςταςθσ τθσ εςτίαςησ ςχετίηονται με τθ κεωρία για τθ ςυνζργια (synergy theory). Η πρϊτθ αφορά ςτο πόςο ςυγκεκριμζνη είναι θ ςυμπεριφορά. Η δεφτερθ πτυχι αυτισ τθσ διάςταςθσ αφορά τον ςκοπό για τον οποίο εκδθλϊνεται μια δραςτθριότθτα ι ςυμπεριφορά/πράξθ ςτθ ςχολικι μονάδα. Mθ γραμμικι ςχζςθ με τα μακθςιακά αποτελζςματα (Kyriakides, 2008). τάδιο: Αναμζνεται ότι οι διάφοροι παράγοντεσ για να ζχουν είτε άμεςθ είτε ζμμεςθ επίδραςθ ςτα μακθςιακά αποτελζςματα κα πρζπει να εμφανίηονται για ζνα μεγάλο χρονικό διάςτθμα.

6 Α) Βαςικά χαρακτηριςτικά του δυναμικοφ μοντζλου (ςυνζχεια) Η διάςταςθ τθσ ποιότητασ αναφζρεται ςτισ ιδιότθτεσ του ςυγκεκριμζνου παράγοντα, όπωσ αυτζσ αναφζρονται ςτθ βιβλιογραφία. Η διάςταςθ τθσ διαφοροποίηςησ αναφζρεται ςτο βακμό ςτον οποίο οι δραςτθριότθτεσ που ςχετίηονται με ζναν παράγοντα εφαρμόηονται πανομοιότυπα για όλα τα κζματα που ςχετίηονται με αυτόν τον παράγοντα. Λαμβάνονται υπόψθ τα πορίςματα τθσ ζρευνασ για τθ διαφοροποιθμζνθ αποτελεςματικότθτα (Campbell, Kyriakides, Muijs, & Robinson, 2004). O κάκε εκπαιδευτικόσ οργανιςμόσ (ςχολείο) αντιμετωπίηεται ωσ διαφορετικόσ, αφοφ ζχει διαφορετικζσ ανάγκεσ και πρζπει να ςτοχεφςει προσ τθν επίτευξθ ςυγκεκριμζνων ςτόχων προκειμζνου να βελτιϊςει τθν αποτελεςματικότθτά του.

7 Β) Παράγοντεσ αποτελεςματικότητασ ςτο επίπεδο τησ τάξησ Το ΔΜΕΑ αναφζρεται ςε διδακτικζσ δεξιότθτεσ που εμφανίηονται ςε όλα τα μακιματα ανεξάρτθτα από τθ μζκοδο διδαςκαλίασ που κανείσ χρθςιμοποιεί. 1. Αξιολόγηςη του μαθητή (assessment) Δίνεται ζμφαςθ ςτθ διαμορφωτική αξιολόγηςη Υποςτθρίηεται θ χρήςη πολλαπλών τεχνικών Εξετάηεται θ ποιότητα των εργαλείων μζτρηςησ Αναφζρεται ςτθν: 1. ανάπτυξθ εργαλείων μζτρθςθσ 2. χοριγθςθ εργαλείων μζτρθςθσ 3. καταγραφι αποτελεςμάτων 4. κοινοποίθςθ αποτελεςμάτων

8 ΠΑΡΑΓΟΝΣΕ ΑΠΟΣΕΛΕΜΑΣΙΚΟΣΗΣΑ ΣΟ ΕΠΙΠΕΔΟ ΣΗ ΣΑΞΗ

9 Β) Παράγοντεσ αποτελεςματικότητασ ςτο επίπεδο τησ τάξησ (ςυνζχεια) 2. Προςανατολιςμόσ (orientation) Δραςτθριότθτεσ που βοθκοφν τα παιδιά να κατανοήςουν το λόγο για τον οποίο διδάςκονται ςυγκεκριμζνεσ ενότθτεσ ςε κάκε αντικείμενο. Καλοφνται τα παιδιά να εντοπίςουν τουσ λόγουσ. Γίνονται δεκτοί οι λόγοι που αναφζρει το κάκε παιδί και ςυηθτοφνται. 3. Δόμηςη του μαθήματοσ (structuring) Διαςφνδεςη μαθημάτων τόςο ςτθν αρχι όςο και με το τζλοσ κάκε μακιματοσ. Εντοπιςμόσ των κφριων ςθμείων. Διαςφνδεςθ και δραςτθριοτιτων αλλά και ενοτιτων (εςτίαςθ). Σταδιακά αυξάνεται ο βακμόσ δυςκολίασ των διδακτικϊν δραςτθριοτιτων.

10 Β) Παράγοντεσ αποτελεςματικότητασ ςτο επίπεδο τησ τάξησ (ςυνζχεια) 4. Τποβολή ερωτήςεων (questioning techniques) Είδοσ ερωτιςεων (ανάκληςησ γνώςεων και επεξήγηςησ μιασ διαδικαςίασ) Σαφινεια κατά τθ διατφπωςθ Χρόνοσ αναμονισ Ανάγκθ για ανατροφοδότθςθ 5. Ενεργοποίηςη ςτρατηγικών λφςησ προβλημάτων - μοντελοποίηςη (New Learning / Teaching Modeling) Ενκαρρφνονται οι μακθτζσ να χρθςιμοποιιςουν ςτρατθγικζσ. Καλοφνται να παρουςιάςουν τισ ςτρατθγικζσ που ανζπτυξαν. Χριςθ τόςο ςτα μακθματικά και κετικζσ επιςτιμεσ όςο και ςτα άλλα μακιματα.

11 Β) Παράγοντεσ αποτελεςματικότητασ ςτο επίπεδο τησ τάξησ (ςυνζχεια) 6. Δραςτηριότητεσ που αποςκοποφν ςτην εμπζδωςη και εφαρμογή γνώςεων που διδάχθηκαν (Application) Ορκι κατανομι των νζων ςτοιχείων και των ευκαιριϊν εμπζδωςθσ (cognitive load theory). 7. Ο ρόλοσ του εκπαιδευτικοφ ςτη δημιουργία του μαθηςιακοφ κλίματοσ ςτην τάξη (classroom as a learning environment) Αλλθλεπίδραςθ εκπαιδευτικοφ μακθτι Αλλθλεπίδραςθ μεταξφ των μακθτϊν Συναγωνιςμόσ ανάμεςα ςτουσ μακθτζσ Απεικαρχία (classroom disorder) Αντιμετϊπιςθ των παιδιϊν από τον εκπαιδευτικό

12 Β) Παράγοντεσ αποτελεςματικότητασ ςτο επίπεδο τησ τάξησ (ςυνζχεια) 8. Διαχείριςη του διδακτικοφ χρόνου (Management of Time) Σωςτόσ προγραμματιςμόσ του χρόνου που απαιτείται για κάκε δραςτθριότθτα και για κάκε μακθτι, ζτςι ϊςτε να μθν υπάρχουν κενά ςτθ διδαςκαλία (off-task) αλλά και οφτε να υπερβαίνονται τα χρονικά πλαίςια που υπάρχουν. Βραχυπρόκεςμοσ προγραμματιςμόσ (π.χ. μάκθμα τθσ θμζρασ), όςο και μακροπρόκεςμοσ (π.χ. ενότθτα μακθμάτων).

13 Γ) Καταληκτικά ςχόλια Το ΔΜΕΑ αναφζρεται ςε παράγοντεσ που προκφπτουν από διαφορετικζσ ςχολζσ ςκζψθσ για τθν αποτελεςματικι διδαςκαλία. To ΔΜΕΑ δεν αναφζρεται ςε μεκόδουσ διδαςκαλίασ ι/και ςε ςυγκεκριμζνουσ τρόπουσ οργάνωςθσ τθσ τάξθσ. Βελτιώνοντασ την ποιότητα διδαςκαλίασ οδηγοφμαςτε ςε καλφτερα μαθηςιακά αποτελζςματα. Ειςηγήςεισ για δράςεισ τισ οποίεσ μπορείτε να κάνετε για να βελτιώςετε την ποιότητα διδαςκαλίασ ςασ αναφορικά με τουσ 8 παράγοντεσ, μπορείτε να βρείτε επίςησ ςτο εγχειρίδιο (handbook) ςελ

14 ασ ευχαριςτώ για την προςοχή ςασ και εφχομαι καλή ςυνζχεια και επιτυχία ςτο ζργο μασ! Σο τριετζσ ερευνητικό πρόγραμμα «Προωθώντασ την Ποιότητα και την Ιςότητα ςτην Εκπαίδευςη: Ανάπτυξη, Εφαρμογή και Αξιολόγηςη Παρεμβατικοφ Προγράμματοσ για Παροχή Κςων Εκπαιδευτικών Ευκαιριών ςε όλουσ τουσ Μαθητζσ» (Αρ. Πρωτόκολλου ΑΝΘΡΩΠΙΣΙΚΕ/ΠΑΙΔΙ/0609(ΒΕ)/04), χρηματοδοτείται από το Κδρυμα Προώθηςησ Ζρευνασ.