ΣΔΗ ΚΑΒΑΛΑ ΥΟΛΖ:.Γ.Ο ΣΜΖΜΑ: ΓΗΟΗΚΖΖ ΔΠΗΥΔΗΡΖΔΩΝ ΔΣΟ: 2012 ΠΣΤΥΗΑΚΖ ΔΡΓΑΗΑ ΚΡΗΣΗΚΖ ΑΝΑΚΟΠΖΖ ΣΩΝ ΔΦΑΡΜΟΕΟΜΔΝΩΝ ΤΣΖΜΑΣΩΝ ΑΞΗΟΛΟΓΖΖ ΔΠΔΝΓΤΔΩΝ ΣΖΝ ΥΩΡΑ ΜΑ ΣΑ ΠΛΑΗΗΑ ΣΖ ΔΦΑΡΜΟΓΖ ΣΩΝ ΑΝΑΠΣΤΞΗΑΚΩΝ ΝΟΜΩΝ. ΔΠΗΒΛΔΠΩΝ ΚΑΘΖΓΖΣΖ: ΜΗΥΑΛΖ ΝΗΚΟΛΑΪΓΖ ΦΟΗΣΖΣΡΗΑ: ΑΗΚΑΣΔΡΗΝΖ ΜΖΑΪΛΗΓΟΤ ΑΔΜ: 4413 1
ύλνςε ΠΗΝΑΚΑ ΠΔΡΗΔΥΟΜΔΝΩΝ ΚΔΦΑΛΑΗΟ 1. ΑΝΣΗΚΔΗΜΔΝΟ ΚΑΗ ΑΝΑΓΚΑΗΟΣΖΣΑ ΠΣΤΥΗΑΚΖ ΔΡΓΑΗΑ 1.1 Δηζαγσγή ζει 4 1.2 Αλαγθαηόηεηα ηεο Γηπισκαηηθήο Δξγαζίαο ζει 5 1.3 Γηάξζξσζε ηεο Γηπισκαηηθήο Δξγαζίαο ζει 6 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 2. ΔΝΝΟΗΟΛΟΓΗΚΟ ΠΛΑΗΗΟ ΔΠΔΝΓΤΔΩΝ 2.1 Δηζαγσγή - Δλλνηνινγηθή Οξηνζέηεζε ζει 7 2.2 Δπελδύζεηο θαη Γηάθξηζή ηνπο ζει 8 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 3. ΚΗΝΖΣΡΑ ΔΠΔΝΓΤΔΩΝ 3.1 Δηζαγσγή ζει 10 3.2 Αλαπηπμηαθνί Νόκνη ζει 10 3.2.1. Σα επελδπηηθά θίλεηξα ηνπ Νόκνπ 1262/1982 ζει 11 3.2.2 ύληνκε ηζηνξηθή αλαζθόπεζε κε ηελ παξνπζία ηνπ Ν. 1892/1990 ζει 14 3.2.3 Δπελδπηηθά Κίλεηξα ηνπ Νόκνπ 3299/2004 ζει 17 3.2.4 Σα επελδπηηθά θίλεηξα ηνπ Νόκνπ 3908/11 ζει 21 3.2.5 ρόιηα γηα ην είδνο ησλ θηλήηξσλ ζει 23 3.3 Κνηλνηηθά Πξνγξάκκαηα ζει 24 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 4. ΤΣΖΜΑΣΑ ΚΑΗ ΜΔΘΟΓΟΗ ΑΞΗΟΛΟΓΖΖ ΔΠΔΝΓΤΔΩΝ 4.1 Δηζαγσγή ζει 27 4.2 Έλλνηα ηνπ ζπζηήκαηνο αμηνιόγεζεο ηεο Δπέλδπζεο ζει 27 4.3 Υξεκαηννηθνλνκηθέο κέζνδνη αμηνιόγεζεο ηεο Δπέλδπζεο ζει 28 4.3.1 Μέζνδνο Δζσηεξηθνύ Πνζνζηνύ Απόδνζεο ή Πξνεμνθιεηηθνύ Πνζνζηνύ Απόδνζεο (Internal rate of return method or Discounted rate of return method) ζει 28 4.3.2 Καζαξή Παξνύζα Αμία ζει 33 4.3.3 Νεθξό ζεκείν ζει 33 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 5. ΟΗ ΔΠΔΝΓΤΣΗΚΟΗ ΝΟΜΟΗ ΣΖΝ ΔΛΛΑΓΑ ΚΑΗ ΣΑ ΤΣΖΜΑΣΑ ΑΞΗΟΛΟΓΖΖ ΣΩΝ ΔΠΔΝΓΤΔΩΝ 5.1 Δηζαγσγή ζει 37 5.2 πλνπηηθή παξνπζίαζε ησλ ζπζηεκάησλ αμηνιόγεζεο ησλ επελδπηηθώλ πξνηάζεσλ ζηα πιαίζηα ησλ επελδπηηθώλ λόκσλ ζει 38 5.2.1 ύζηεκα αμηνιόγεζεο ηνπ Ν.1892/90 ζει 38 5.2.2 ύζηεκα αμηνιόγεζεο ηνπ Νόκνπ 2601/1998 ζει 39 2
5.2.3 ύζηεκα αμηνιόγεζεο ηνπ Νόκνπ 3299/2004 ζει 41 5.2.4 ύζηεκα αμηνιόγεζεο ηνπ Νόκνπ 3908/2011 ζει 41 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 6. ΤΜΠΔΡΑΜΑΣΑ ΠΑΡΑΣΖΡΖΔΗ ζει 46 ΒΗΒΛΗΟΓΡΑΦΗΑ Διιεληθή ζει 48 Ξελόγισζζε ζει 48 Πεγέο από ην Γηαδίθηπν ζει 49 3
Δηζαγσγή O ζθνπφο ηεο παξνχζαο έξεπλαο είλαη ε θξηηηθή αλαζθφπεζε ησλ ζπζηεκάησλ αμηνιφγεζεο επελδχζεσλ ζηα πιαίζηα ησλ επελδπηηθψλ λφκσλ ζηνλ ειιεληθφ ρψξν. Πξαγκαηνπνηήζεθε βηβιηνγξαθηθή αλαζθφπεζε ηεο ειιεληθήο αιιά θαη δηεζλνχο βηβιηνγξαθίαο θαη ρξεζηκνπνηήζεθαλ δεδνκέλα απφ ηνπο Νφκνπο 1262/1982, 1892/1990, 2601/1998, 2399/2004 θαη 3908/2011. Σα επξήκαηα καο θαζνδεγνχλ ζηελ εμαγσγή ζπκπεξαζκάησλ θαη θαηεπζχλζεσλ γηα ηε βειηίσζε ησλ ζπζηεκάησλ απηψλ θαη ηελ αχμεζε ηεο απνηειεζκαηηθφηεηάο ηνπο θαηά ηελ εθαξκνγή ηνπο ζηα επελδπηηθά ζρέδηα. Σέινο, παξαηίζεληαη πξνηάζεηο γηα πεξαηηέξσ έξεπλα. 4
Κεθάιαην 1 ν - ΑΝΣΗΚΔΗΜΔΝΟ ΚΑΗ ΑΝΑΓΚΑΗΟΣΖΣΑ ΠΣΤΥΗΑΚΖ ΔΡΓΑΗΑ 1.1 Δηζαγσγή ην πξψην θεθάιαην ζα παξνπζηαζζεί ζπλνπηηθά ε αλαγθαηφηεηα ηεο δηπισκαηηθήο εξγαζίαο ζε ζρέζε κε ηε ζεκαζία ησλ εθαξκνζκέλσλ ζπζηεκάησλ αμηνιφγεζεο ησλ επελδχζεσλ ζηα πιαίζηα ησλ Αλαπηπμηαθψλ Νφκσλ φπσο ιακβάλνπλ ρψξα ζήκεξα ζηνλ ειιεληθφ ρψξν θαη ζα αθνινπζήζεη ε πεξηγξαθή ηεο δνκήο θαη ηνπ πεξηερνκέλνπ ηεο εξγαζίαο. 1.2 Αλαγθαηόηεηα ηεο Γηπισκαηηθήο Δξγαζίαο Ζ αμηνιφγεζε ησλ επελδχζεσλ κε ηε ρξήζε πξφηππσλ ζπζηεκάησλ κέζα ζηα πιαίζηα ησλ Αλαπηπμηαθψλ Νφκσλ απφ ην 1982 κέρξη θαη ηηο εκέξεο καο, κε ηελ ηφζν ηδηαίηεξε ζεκαζία πνπ έρεη ιάβεη ζήκεξα ν φξνο «επέλδπζε» γηα ηελ ρψξα καο, δελ έρεη θακία ζρέζε κε απηή πνπ είρε πξηλ 20 ρξφληα ή 30 ρξφληα. Οη κεηαβνιέο ζηελ ηερλνινγία θαη ην επνπηηθφ πιαίζην, νη θνηλσληθέο θαη νηθνλνκηθέο αλαθαηαηάμεηο θαζψο θαη ε δηεχξπλζε ηεο ηξαπεδηθνχ ηνκέα κέζσ ηεο επξείαο ρξεκαηνδφηεζεο ησλ επηρεηξήζεσλ, νδήγεζαλ ηηο ειιεληθέο θπβεξλήζεηο δηαρξνληθά ζηε δεκηνπξγία επελδπηηθψλ θηλήηξσλ γηα ηελ αλάπηπμε ηεο ειιεληθήο νηθνλνκίαο. Απνηέιεζκα απηνχ είλαη νη Δπελδπηηθνί Νφκνη φπσο ηνπο γλσξίζακε απφ ηελ δεθαεηία ηνπ 1980 κέρξη θαη ζήκεξα θαη είλαη νη 1262/1982, 1892/1990, 2601/1998, 2399/2004 θαη 3908/2011. θνπφο ηεο δηπισκαηηθήο εξγαζίαο είλαη ε θξηηηθή αλαζθφπεζε ησλ εθαξκνζκέλσλ ζπζηεκάησλ αμηνιφγεζεο ησλ επελδχζεσλ ζηα πιαίζηα ησλ Αλαπηπμηαθψλ Νφκσλ, ε αλαιπηηθή παξνπζίαζή ηνπο φπσο απηά απνηππψλνληαη κέζα απφ ηνπο λφκνπο θαη ηελ εξκελεία ηνπο, ζηελ πξνζπάζεηα κηαο αληηθεηκεληθήο ζθνπηάο, ψζηε λα ζπλαρζνχλ θάπνηα ζπκπεξάζκαηα θαη λα πξνθχςνπλ πηζαλέο βειηηψζεηο θαη πξνηάζεηο φζνλ αθνξά ηα ζπζηήκαηα απηά. Κάηη ηέηνην θξίλεηαη αλαγθαίν, θαζψο ε πηνζέηεζε θαη αλάπηπμε απνηειεζκαηηθψλ θαη θαηάιιεισλ ζπζηεκάησλ (κνληέισλ) αμηνιφγεζεο απνηειεί ηε ζεκαληηθφηεξε ζσξάθηζε δηαζθάιηζεο ηνπ εζληθνχ καο πινχηνπ απέλαληη ζηηο απεηιέο θαη ελ γέλεη ηηο βιαπηηθέο θαη επηδήκηεο πξνο ην θνηλφ ζπκθέξνλ επηρεηξεκαηηθέο επηινγέο. 5
1.3 Γηάξζξσζε ηεο Γηπισκαηηθήο Δξγαζίαο Ζ παξνχζα δηπισκαηηθή εξγαζία απνηειείηαη ζπλνιηθά απφ έμη ζεκαηηθέο ελφηεηεο κέζα απφ ηηο νπνίεο επηρεηξείηαη κηα βαζηά ελλνηνινγηθή πξνζέγγηζε ησλ ζπζηεκάησλ αμηνιφγεζεο ησλ επελδχζεσλ ηφζν γεληθά, φζν θαη ζηελ πξαθηηθή εθαξκνγή ηνπο, κε έκθαζε ζηε ζεκαζία πνπ έρεη γηα ηελ ηειηθή πξνζζήθε αμίαο ζηελ εζληθή νηθνλνκία θαη ζηε βηψζηκε αλάπηπμε, ηφζν πξνο φθεινο ηνπ έιιελα πνιίηε, φζν θαη πξνο φθεινο ηνπ ζπλφινπ. Σν πξψην θεθάιαην απνηειεί ηελ εηζαγσγή ηεο εξγαζίαο φπνπ παξνπζηάδεηαη ε ζπνπδαηφηεηα ησλ εθαξκνζκέλσλ ζπζηεκάησλ αμηνιφγεζεο επελδχζεσλ ζηα πιαίζηα ησλ εθάζηνηε αλαπηπμηαθψλ λφκσλ, θαζηζηψληαο έηζη αλαγθαία ηε ζπγγξαθή ηεο ελ ιφγσ δηπισκαηηθήο εξγαζίαο, ελψ ακέζσο κεηά αλαιχεηαη ε δνκή θαη ην πεξηερφκελφ ηεο. ην δεχηεξν θεθάιαην παξνπζηάδεηαη ε έλλνηα, νη θαηεγνξίεο θαη ε ζεκαζία ησλ επελδχζεσλ, φπσο απηέο δηακνξθψλνληαη κέζα απφ ηελ εμέιημε ηεο νηθνλνκίαο, ην ηξίην θεθάιαην γίλεηαη κηα πξνζπάζεηα αλάιπζεο ζε βάζνο ησλ θηλήηξσλ γηα ηελ πινπνίεζε επελδχζεσλ. Μάιηζηα, πξνθεηκέλνπ λα θαηαζηεί πεξηζζφηεξν θαηαλνεηή ε αλάιπζε απηή, επηρεηξήζεθε ε δηάθξηζή ησλ θηλήηξσλ ηφζν ζε επίπεδν αλαπηπμηαθψλ λφκσλ, φζν θαη ζε επίπεδν θνηλνηηθψλ πξνγξακκάησλ ή θνηλνηηθψλ πιαηζίσλ ζηήξημεο. Αθνινπζεί ην ηέηαξην θεθάιαην, φπνπ παξνπζηάδνληαη πεξηιεπηηθά ηα ζπζηήκαηα αμηνιφγεζεο ησλ επελδχζεσλ πνπ αλαθέξνληαη ζηελ ειιεληθή αιιά θαη ζηε δηεζλή βηβιηνγξαθία. Γίλεηαη πξνζπάζεηα παξνπζίαζεο ηεο έλλνηαο ησλ ζπζηεκάησλ αμηνιφγεζεο θαη πξαγκαηνπνηείηαη εθηελήο αλαθνξά ζηηο ρξεκαηννηθνλνκηθέο κεζφδνπο αμηνιφγεζεο ησλ επελδχζεσλ. Σν πέκπην θεθάιαην αλαθέξεηαη ζηνπο Αλαπηπμηαθνχο Νφκνπο πνπ ζεζκνζεηήζεθαλ απφ ην έηνο 1982 (Ν.1262/1982) κέρξη θαη ζήκεξα (Ν.3908/2011). Αλαθέξνληαη νξηζκέλα ζηνηρεία γηα θάζε λφκν θαη πψο απηνί ζπλέβαιαλ ζηελ πξαγκαηηθή αλάπηπμε ηεο ειιεληθήο νηθνλνκίαο. Έπεηηα, γίλεηαη κία ζπγθξηηηθή αλάιπζε θαη αλαζθφπεζε ζηηο κεζφδνπο αμηνιφγεζεο πνπ εθαξκφδνληαη ζηα πιαίζηα ησλ ζπγθεθξηκέλσλ λφκσλ. Σέινο, ζην έθην θεθάιαην, παξνπζηάδνληαη ηα ζπκπεξάζκαηα ηεο δηπισκαηηθήο, γίλνληαη θάπνηεο επηζεκάλζεηο βειηηψζεηο ζρεηηθά κε ηε βειηίσζε ησλ ζπζηεκάησλ αμηνιφγεζεο ησλ επελδχζεσλ ζηα πιαίζηα ησλ Αλαπηπμηαθψλ Νφκσλ ζηελ ειιεληθή νηθνλνκία. 6
Κεθάιαην 2 ν -ΔΝΝΟΗΟΛΟΓΗΚΟ ΠΛΑΗΗΟ ΔΠΔΝΓΤΔΩΝ 2.1 Δηζαγσγή - Δλλνηνινγηθή Οξηνζέηεζε Δπέλδπζε είλαη ε δαπάλε πνπ γίλεηαη ζε κηα νξηζκέλε πεξίνδν γηα λα παξάγνπκε θεθαιαηνπρηθά αγαζά δειαδή κεραλέο, νηθνδνκέο, εξγνζηάζηα, θιπ. ή γηα λα απμήζνπκε ηα απνζέκαηα απφ πξψηεο χιεο, θαηαλαισηηθά αγαζά, θιπ. Ζ έλλνηα ησλ επελδχζεσλ δελ πξέπεη λα ηαπηίδεηαη κε ηελ έλλνηα ηνπ πιηθνχ θεθαιαίνπ ηεο νηθνλνκίαο. Τιηθφ θεθάιαην είλαη ην απφζεκα ηνπ πξαγκαηηθνχ θεθαιαίνπ ηεο νηθνλνκίαο πνπ ππάξρεη ζε κηα νξηζκέλε ζηηγκή θαη πνπ απνηειείηαη απφ παξαγσγηθά κέζα θαη απνζέκαηα απφ άκεζα θαη δηαξθή θαηαλαισηηθά αγαζά πνπ έρνπλ παξαρζεί ζε πξνεγνχκελεο παξαγσγηθέο πεξηφδνπο. (N. Gregory Mankiw (2006), «Macroeconomics», Worth Publishers Inc Pages 23-2 & 44-65 & 112 118) Έηζη ην πιηθφ θεθάιαην απνηειείηαη απφ ζπζζψξεπζε επελδχζεσλ ζην παξειζφλ, ελψ νη επελδχζεηο απνηεινχληαη απφ λέα αγαζά πξαγκαηηθνχ θεθαιαίνπ πνπ έρνπλ παξαρζεί ζε κηα νξηζκέλε πεξίνδν θαη απμάλνπλ ην πξαγκαηηθφ θεθάιαην ηεο νηθνλνκίαο. Οη επελδχζεηο δηαθξίλνληαη ζε αθαζάξηζηεο θαη θαζαξέο. Οη αθαζάξηζηεο επελδχζεηο είλαη ηα αγαζά πνπ έρνπλ παξαρζεί, αιιά δελ έρνπλ θαηαλαισζεί κέζα ζε κηα νξηζκέλνη πεξίνδν. Οη θαζαξέο επελδχζεηο πξνθχπηνπλ αλ αθαηξέζνπκε ηελ απφζβεζε ηνπ πιηθνχ θεθαιαίνπ πνπ έγηλε ζηελ πεξίνδν πνπ εμεηάδνπκε. ε καθξννηθνλνκηθφ επίπεδν σο επέλδπζε νξίδεηαη ε ζπλνιηθή δαπάλε ηεο νηθνλνκίαο γηα λέεο εγθαηαζηάζεηο θαη κεραλήκαηα, γηα ηελ αχμεζε ησλ απνζεκάησλ πξψησλ πιψλ θαη πξντφλησλ γηα λέεο θαηνηθίεο. Ζ ζεκαζία ησλ επελδχζεσλ ζε κηα νηθνλνκία ζπλνςίδεηαη: ζηελ πνιιαπιάζηα αχμεζε ηνπ Δζληθνχ Δηζνδήκαηνο κε βάζε ηελ αξρή ηνπ πνιιαπιαζηαζηή, ζηελ αχμεζε ηεο παξαγσγηθήο δπλακηθφηεηαο ηεο νηθνλνκίαο, ζηε δεκηνπξγία λέσλ ζέζεσλ εξγαζίαο θαη ζηελ πξνψζεζε ηεο ηνπηθήο, πεξηθεξεηαθήο θαη γεληθφηεξεο αλάπηπμεο. (Ignacy Sachs, (2000), «Understanding Development», Oxford University Press, pages 166-171) 7
ην επίπεδν ηεο επηρείξεζεο ε επέλδπζε κπνξεί λα πεξηιακβάλεη: θηίξηα, κεραλνινγηθφπαξαγσγηθφ εμνπιηζκφ, κεηαθνξηθά κέζα, εγθαηαζηάζεηο, έπηπια, εμνπιηζκφ γξαθείσλ θ.ιπ. 2.2 Δπελδύζεηο θαη Γηάθξηζή ηνπο Οη επελδχζεηο θαη ηα επελδπηηθά ζρέδηα δηαθξίλνληαη: (Weaver, J., and Jameson, K., «Economic Development, Competing Paradigms», University Press of America, 1981, pages 10-14) Αλάινγα κε ην θνξέα πινπνίεζεο ζε: Γεκφζηεο, απηέο πνπ γίλνληαη απφ δεκφζηνπο θνξείο. Ηδησηηθέο, πνπ γίλνληαη απφ ηηο επηρεηξήζεηο. Αλάινγα κε ηελ αύμεζε ή όρη ηεο παξαγσγηθήο δπλακηθόηεηαο ζε: Καζαξέο επελδχζεηο, πνπ ζπκβάιινπλ ζηελ αχμεζε ηεο παξαγσγηθήο δπλακηθφηεηαο. Δπελδχζεηο αληηθαηάζηαζεο, πνπ γίλνληαη ζε αληηθαηάζηαζε απνζβεζζέλησλ παγίσλ. Αθαζάξηζηεο επελδχζεηο, πνπ πεξηιακβάλνπλ ηηο θαζαξέο θαη ηηο επελδχζεηο αληηθαηάζηαζεο. Αλάινγα κε ηνλ ηνκέα ηεο νηθνλνκηθήο δξαζηεξηόηεηαο ζε επελδύζεηο ζηνλ: Πξσηνγελή ηνκέα: γεσξγία, θηελνηξνθία, αιηεία θ.ιπ. Γεπηεξνγελή ηνκέα: κεηαπνίεζε, βηνκεραλία, βηνηερλία. Σξηηνγελή ηνκέα: ηνπξηζκφο, κεηαθνξέο, εκπφξην θαη άιιεο ππεξεζίεο. Αλάινγα κε ηνλ θιάδν ηεο επέλδπζεο: Αγξνηηθέο Βηνκεραληθέο Μεηαιιεπηηθέο Σνπξηζηηθέο Ναπηηιηαθέο Δλεξγεηαθέο θ.ιπ. Με βάζε ην θπζηθό αληηθείκελν: Νέα παξαγσγηθή κνλάδα. Δπέθηαζε πθηζηάκελεο παξαγσγηθήο κνλάδαο. Μεηεγθαηάζηαζε θαη εθζπγρξνληζκφο πθηζηάκελεο κνλάδαο. Δθζπγρξνληζκφο κεραλνινγηθνχ θαη παξαγσγηθνχ εμνπιηζκνχ πθηζηάκελεο κνλάδαο. Δμαγνξά πθηζηάκελεο κνλάδαο. 8
Από ηελ άπνςε ησλ ρξεζηκνπνηνύκελσλ ζπληειεζηώλ παξαγσγήο: Δληάζεσο εξγαζίαο. Δληάζεσο θεθαιαίνπ. Δληάζεσο εδαθηθψλ πφξσλ. Δληάζεσο ηερλνινγίαο θαη γλψζεο. Αλάινγα κε ηελ γεσγξαθηθή θάιπςε: Σνπηθέο, Πεξηθεξεηαθέο, Δζληθέο, Πνιπεζληθέο. Από ηελ άπνςε κεγέζνπο: Μηθξέο, Μεζαίεο, Μεγάιεο επελδχζεηο. (Βαζίιεο Μ. Παπαδάθεο, Σηξαηεγηθή ησλ επηρεηξήζεσλ εθδόζεηο Μπέλνπ, 4 ε έθδνζε, Αζήλα 2002, ζει 128-132) Ζ απόθαζε γηα ηελ πξαγκαηνπνίεζε κηαο επέλδπζεο είλαη ηδηαίηεξα ζεκαληηθή γηα ηνπο παξαθάησ ιφγνπο: Καζνξίδεη ηε βξαρππξφζεζκε θαη καθξνπξφζεζκε κειινληηθή πνξεία ηεο επηρείξεζεο. Απαηηεί θεθάιαηα γηα ηε ρξεκαηνδφηεζε ηεο επέλδπζεο, ηνλ πξνζδηνξηζκφ ηνπ θφζηνπο ηνπο θαη ησλ πεγψλ ρξεκαηνδφηεζεο. Δίλαη αλάγθε λα πξνζδηνξηζηεί αθξηβψο ην είδνο θαη ην κέγεζνο ηεο επέλδπζεο, πξνθεηκέλνπ λα θαιχπηεη ηηο πξαγκαηηθέο αλάγθεο ηεο επηρείξεζεο, ψζηε λα απνθεπρζνχλ θαηαζηάζεηο φπνπ ε επέλδπζε ζα παξνπζηάδεη έιιεηκκα ή θαη πιεφλαζκα παξαγσγηθψλ δπλαηνηήησλ ζε ζρέζε κε ηηο αλάγθεο απηέο. Ζ αβεβαηφηεηα θαη νη απξφβιεπηεο θαηαζηάζεηο πνπ επηθπιάζζεη ην κέιινλ φζνλ αθνξά ζηελ πξννπηηθή ηεο επηρείξεζεο, ηνπ θιάδνπ, ηεο εγρψξηαο θαη δηεζλνχο αγνξάο. Ζ δπζθνιία λα αληηζηξαθνχλ ζην κέιινλ ηα απνηειέζκαηα κηαο δπζκελνχο επέλδπζεο, ε νπνία ρξεκαηνδνηήζεθε θαη πινπνηήζεθε. (Γηάλλεο Τ. Λαδαξίδεο Γεκήηξεο Λ. Παπαδόπνπινο, Χξεκαηννηθνλνκηθή Γηνίθεζε ηεύρνο Α θαη Β, Β έθδνζε, Θεζζαινλίθε 2005, ζει 12-14) 9
Κεθάιαην 3 ν- ΚΗΝΖΣΡΑ ΔΠΔΝΓΤΔΩΝ 3.1 Δηζαγσγή Ζ πξαγκαηνπνίεζε επελδχζεσλ απνηειεί βαζηθφ κνριφ, φρη κφλν γηα ηελ θαηαπνιέκεζε ηεο αλεξγίαο, αιιά θαη γηα ηελ αλαδηάξζξσζε θαη γεληθφηεξα γηα ηελ αλαζέξκαλζε ηεο νηθνλνκίαο. Απηή ε παξαδνρή έρεη γίλεη απνδεθηή απφ ηελ ειιεληθή πνιηηεία θαηά ηελ ηειεπηαία ηνπιάρηζηνλ εηθνζηπεληαεηία. Ζ ζηήξημε απηήο ηεο παξαδνρήο έρεη γίλεη κε ηελ παξνρή ζηνπο επελδπηέο θηλήηξσλ, ρξεκαηνδνηηθψλ θαη θνξνινγηθψλ, απφ κέξνπο ηνπ θξάηνπο. Απηή ε παξνρή θηλήηξσλ έρεη απνηππσζεί ζε δηάθνξνπο λφκνπο αλαπηπμηαθνχο λφκνπο φπσο ζπλήζσο νλνκάδνληαη. Οη πην πξφζθαηνη λφκνη είλαη ν Ν. 3299/2004 «Κίλεηξα Ηδησηηθψλ Δπελδχζεσλ γηα ηελ Οηθνλνκηθή Αλάπηπμε θαη ηελ Πεξηθεξεηαθή χγθιηζε» θαη ν 3908/2011 «Δλίζρπζε Ηδησηηθψλ Δπελδχζεσλ γηα ηελ Οηθνλνκηθή Αλάπηπμε, ηελ Δπηρεηξεκαηηθφηεηα θαη ηελ Πεξηθεξεηαθή πλνρή». Ο ζθνπφο ην παξφληνο θεθαιαίνπ είλαη λα εμεηάζεη ηα επελδπηηθά θίλεηξα πνπ πξνβιέπνληαλ απφ ηνπο λφκνπο, φπσο είλαη ν Ν. 1262/1982 (Φ.Δ.Κ. Αξ. Φχιινπ 70/16.06.1982), ν Ν. 1892/1990 (Φ.Δ.Κ. Αξ. Φχιινπ 101/31.07.1990), ν Ν. 2601/1998 (Φ.Δ.Κ. Αξ. Φχιινπ 81/15.04.1998), ν Ν. 2399/2004 (Φ.Δ.Κ. Αξ. Φχιινπ 261/23.12.2004) θαη ν Ν. 3908/2011 (Φ.Δ.Κ. Αξ. Φχιινπ 8/01.02.2011) θαη πσο επεξέαζαλ ηελ αχμεζε ησλ επελδχζεσλ θαη ηελ αλάπηπμε ηεο ειιεληθήο νηθνλνκίαο. 3.2 Αλαπηπμηαθνί Νόκνη Βαζηθφο ζπληειεζηήο πξνφδνπ ηεο νηθνλνκίαο θάζε ρψξαο είλαη νη επελδχζεηο ησλ επηρεηξήζεσλ ζε πάγηα (κεραλήκαηα, θηίξηα θ.ιπ.) γηα λα απμεζνχλ ηα παξαγφκελα ζηε ρψξα αγαζά θαη ζε ηειεπηαία αλάιπζε λα απμεζεί ην βηνηηθφ επίπεδν πνπ είλαη θαη ην δεηνχκελν απφ ηελ θπβέξλεζε θάζε ρψξαο. Με άιια ιφγηα, νη επελδχζεηο είλαη ν κνλφδξνκνο ηεο νηθνλνκηθήο αλάπηπμεο θαη άλεπ ηνχησλ νπδέλ εζηί γελέζζαη. Με ηελ επίγλσζε ηνπ απνθαζηζηηθνχ ξφινπ πνπ παίδνπλ νη επελδχζεηο ζηελ επκάξεηα ηνπ ιανχ, ε θάζε θπβέξλεζε πξνζπαζεί κε δηάθνξα κέζα λα ζπξψμεη (θαηά θάπνην ηξφπν) ηηο επηρεηξήζεηο λα πξνβνχλ ζηηο ζαπκαηνπξγέο πιένλ επελδχζεηο. Σν θχξην κέζν ψζεζεο ησλ επηρεηξεκαηηψλ γηα επελδχζεηο είλαη νη λφκνη πνπ ςεθίδεη ην θξάηνο γηα ην ζθνπφ απηφ. Δίλαη ηα ιεγφκελα θίλεηξα. Οη λφκνη θίλεηξα ιεηηνπξγνχλ κε ηελ κνξθή επηρνξεγήζεσλ, επηδνηήζεσλ, απαιιαγήο απφ ηε θνξνινγία θεξδψλ, θάιπςε ηνπ κηζζνινγηθνχ θφζηνπο θ.ιπ. 10
Μέζσ ησλ παξερφκελσλ ππφ ησλ λφκσλ εληζρχζεσλ ησλ ηδησηηθψλ επελδχζεσλ, απνζθνπείηε ε πξνζαξκνγή ηεο παξαγσγηθήο δηαδηθαζίαο πξνο ηηο απαηηήζεηο ησλ θαηξψλ θαη ε αληηκεηψπηζε ηνπ παγθφζκηνπ αληαγσληζκνχ. πλεπψο κε ηελ ελδπλάκσζε ηνπ βηνκεραληθνχ ηνκέα θαη άιισλ κνξθψλ, αιιά θαη ηε ιήςε γεληθφηεξσλ κέηξσλ, πξνζδνθάηαη ε επηβνήζεζε ηεο νηθνλνκηθήο αλάπηπμεο ηεο ρψξαο. 3.2.1. Σα επελδπηηθά θίλεηξα ηνπ Νόκνπ 1262/1982 Ο λφκνο απηφο ήηαλ ν πξψηνο απφ κία ζεηξά αλαπηπμηαθψλ λφκσλ πνπ ζεζκνζεηήζεθαλ απφ ηελ Διιεληθή Γεκνθξαηία θαη ζθνπφ είρε λα δψζεη ην έλαπζκα γηα ηελ αλάπηπμε ηεο ειιεληθήο νηθνλνκίαο, κέζσ ζηνρεπφκελσλ θηλήζεσλ θαη ηζφξξνπεο γεσγξαθηθήο δηαζπνξάο παξαγσγηθψλ επελδχζεσλ. Σέζεθε ζε ηζρχ ζε κία πνιχ θξίζηκε γηα ηελ ειιεληθή νηθνλνκία ρξνληθή ζηηγκή (ιίγα έηε κεηά ηελ έληαμε ηεο ρψξαο ζηελ Δ.Ο.Κ.) θαη ήξζε λα θαιχςεη θελά ζηε λνκνζεζία πνπ γηα ρξφληα δεκηνπξγνχζαλ αξλεηηθέο ζπλζήθεο γηα ηελ πινπνίεζε επελδχζεσλ. Γηα ηελ ελίζρπζε ηεο απνθέληξσζεο ησλ νηθνλνκηθψλ δξαζηεξηνηήησλ θαη ηεο πεξηθεξεηαθήο αλάπηπμεο πξαγκαηνπνηήζεθε ε θαηαλνκή ηνπ Διιεληθνχ ρψξνπ ζηηο εμήο επξείεο πεξηνρέο αλάπηπμεο: ΠΔΡΗΟΥΖ Α Ο λνκφο Αηηηθήο (εθηφο απφ ηηο επαξρίεο Σξνηδηλίαο, Κπζήξσλ θαη Λαπξεσηηθήο), ην ηκήκα ηνπ λνκνχ Κνξηλζίαο πνπ ζπλνξεχεη κε ην λνκφ Αηηηθήο θαη κέρξη ηνλ Ηζζκφ Κνξίλζνπ, ν λνκφο Θεζζαινλίθεο εθηφο απφ ην ηκήκα δπηηθά ηνπ πνηακνχ Αμηνχ θαη ηεο επαξρίαο Λαγθαδά. ΠΔΡΗΟΥΖ Β Οη λνκνί Βνησηίαο, Μαγλεζίαο, Λάξηζαο, Κνξηλζίαο (εθηφο απφ ην ηκήκα πνπ ζπλνξεχεη κε ην λνκφ Αηηηθήο θαη κέρξη ηνλ Ηζζκφ Κνξίλζνπ), Αραταο πιελ ηεο επαξρίαο Καιαβξχησλ, Ζξαθιείνπ, ε πεξηνρή ηεο πφιεο ηεο Ρφδνπ πνπ θαζνξίδεηαη απφ αθηίλα 15 ρηιηνκέηξσλ απφ ην Ννκαξρηαθφ θαηάζηεκα ηεο πφιεο, νη επαξρίεο Λαπξεσηηθήο θαη Σξνηδελίαο, ην ηκήκα ηνπ λνκνχ Θεζζαινλίθεο δπηηθά ηνπ πνηακνχ Αμηνχ, ε επαξρία Λαγθαδά θαη ε πφιε ηεο Υαιθίδαο. ΠΔΡΗΟΥΖ Γ Οη λνκνί Ζκαζίαο, Κνδάλεο, Καβάιαο, Φσθίδαο, Σξηθάισλ, Καξδίηζαο, Αηησιναθαξλαλίαο, Δχβνηαο (πιελ ηεο πφιεο Υαιθίδαο), Άξηαο, Πξέβεδαο, Θεζπξσηίαο, Ησαλλίλσλ, Καζηνξηάο, Πέιιαο, Υαιθηδηθήο, Κηιθίο, εξξψλ, Γξάκαο, Ζιείαο, Μεζζελίαο, Υαλίσλ, Κέξθπξαο, Φζηψηηδαο, Πηεξίαο, Αξγνιίδαο, Αξθαδίαο, Λαθσλίαο, Λεπθάδαο, Κεθαινληάο, Εαθχλζνπ, Δπξπηαλίαο, Γξεβελψλ, Φιψξηλαο, Ρεζχκλνπ, Λαζηζίνπ, Κπθιάδσλ θαη νη επαξρίεο Κπζήξσλ 11
θαη Καιαβξχησλ. Δπίζεο ηα ηκήκαηα ηεο Δπηθξάηεηαο πνπ δελ εκπίπηνπλ ζηηο ινηπέο πεξηνρέο εθηφο ησλ αθξηηηθψλ πεξηνρψλ ησλ δηαθφξσλ λνκψλ (πιελ ηεο λήζνπ Κέξθπξαο) ζε απφζηαζε 20 ρηιηνκέηξσλ απφ ηα ζχλνξα θαζψο θαη ησλ Γήκσλ ή Κνηλνηήησλ ησλ νπνίσλ ηα δηνηθεηηθά φξηα ηέκλνληαη απφ ηε δψλε ησλ 20 ρηιηνκέηξσλ. ΠΔΡΗΟΥΖ Γ Οη λνκνί Λέζβνπ, Υίνπ, άκνπ, Ξάλζεο, Ρνδφπεο, Έβξνπ, Γσδεθαλήζνπ πιελ ηεο πεξηνρήο ηεο πφιεο ηεο Ρφδνπ πνπ θαζνξίδεηαη απφ αθηίλα 15 ρηιηνκέηξσλ απφ ην λνκαξρηαθφ θαηάζηεκα ηεο πφιεο, νη αθξηηηθέο πεξηνρέο ησλ δηαθφξσλ λνκψλ (πιελ ηεο λήζνπ Κέξθπξαο) ζε απφζηαζε 20 ρηιηνκέηξσλ απφ ηα ζχλνξα θαζψο θαη νη Γήκνη ή Κνηλφηεηεο ησλ νπνίσλ ηα δηνηθεηηθά φξηα ηέκλνληαη απφ ηε δψλε ησλ 20 ρηιηνκέηξσλ. Γηα ηελ πξνψζεζε παξαγσγηθψλ επελδχζεσλ πνπ πξαγκαηνπνίεζαλ νη επηρεηξήζεηο δφζεθαλ επηρνξεγήζεηο πνπ ζπλίζηαλην ζε θεθαιαηαθή ελίζρπζε εθ κέξνπο ηνπ Γεκνζίνπ σο αθνινχζσο: α) Γηα επελδχζεηο κέρξη 400 εθαη. Γξρ. ε επηρνξήγεζε δηλφηαλ δσξεάλ γηα ηελ θάιπςε κέξνπο ηνπ θφζηνπο ηεο επέλδπζεο. β) Γηα επελδχζεηο απφ 400 εθαη. Γξρ. θαη κέρξη 600 εθαη. δξρ. θαη γηα ην πέξαλ ησλ 400 εθαη. δξρ. πνζφ, ε επηρνξήγεζε θαηά 50% δηλφηαλ δσξεάλ γηα ηελ θάιπςε κέξνπο ηνπ θφζηνπο ηεο επέλδπζεο θαη θαηά ην 50% είρε ηε κνξθή ηεο ζπκκεηνρήο ηνπ Γεκνζίνπ ζην εηαηξηθφ θεθάιαην ηεο επηρείξεζεο, ε νπνία έπαηξλε ππνρξεσηηθά ηε κνξθή Δ.Π.Δ. ή Α.Δ. γ) Γηα επελδχζεηο πάλσ απφ 600 εθαη. δξρ. θαη γηα ην πέξαλ ησλ 600 εθαη. δξρ. πνζφ, ε επηρνξήγεζε είρε ηε κνξθή εμ νινθιήξνπ ζπκκεηνρήο ηνπ Γεκνζίνπ ζην εηαηξηθφ θεθάιαην ηνπ θνξέα ηεο επέλδπζεο. Δπίζεο, γηα ηελ πξνψζεζε παξαγσγηθψλ επελδχζεσλ πνπ πξαγκαηνπνίεζαλ νη επηρεηξήζεηο δφζεθαλ επηδνηήζεηο επηηνθίνπ σο αθνινχζσο: 1. ηηο επελδχζεηο πνπ είραλ ππαρζεί ζην θαζεζηψο ησλ επηρνξεγήζεσλ ηνπ παξφληνο λνκνχ, παξέρνληαλ επηδφηεζε επηηνθίνπ ηξαπεδηθψλ δαλείσλ, νκνινγηαθψλ δαλείσλ εθδηδφκελσλ ζε δεκφζηα εγγξαθή ή δαλείσλ απφ άιινπο ρξεκαηνδνηηθνχο νξγαληζκνχο, ιεθζέλησλ γηα ηελ πξαγκαηνπνίεζή ηνπο. Σν πνζνζηφ επηδφηεζεο ήηαλ ίζν πξνο ην πνζνζηφ επηρνξήγεζεο πνπ εγθξίζεθε θαη παξερφηαλ γηα ηα ηξία (3) πξψηα ρξφληα εμππεξέηεζεο ησλ δαλείσλ πνπ είραλ ζπλαθζεί, εθηφο απφ ηηο επελδχζεηο ηεο πεξηνρήο Γ πνπ πξαγκαηνπνηήζεθαλ ζηηο εηδηθέο δψλεο ηνπ άξζξνπ 3 παξ. 3 ηνπ λφκνπ, γηα ηηο νπνίεο ε επηδφηεζε επηηνθίνπ παξερφηαλ γηα ηα έμη (6) πξψηα ρξφληα. 12
2. Γηα λα κπνξνχζε λα πξαγκαηνπνηεζεί θαηαβνιή επηδφηεζεο επηηνθίνπ έπξεπε λα δηαπηζησζεί κε έθζεζε ησλ αξκφδησλ νξγάλσλ ειέγρνπ ή ηήξεζε ησλ φξσλ εγθξηηηθήο πξάμεο. 3. Σν πνζφ επηδφηεζεο επηηνθίνπ πνπ εηζέπξαηηε ε επηρείξεζε, κείσλε ην πνζφ ησλ ρξεσζηηθψλ ηφθσλ, πνπ αθαηξνχληαλ απφ ηα αθαζάξηζηα έζνδα ηεο επηρείξεζεο γηα λα ππνινγηζηνχλ ηα θαζαξά θέξδε πνπ θνξνινγνχληαλ. 4. Ζ επηδφηεζε επηηνθίνπ δελ παξερφηαλ ζε πεξηπηψζεηο πνπ ε επέλδπζε ππαγφηαλ ζην θαζεζηψο ησλ αθνξνινγήησλ εθπηψζεσλ. Δπίζεο, γηα ηελ πξνψζεζε παξαγσγηθψλ επελδχζεσλ πνπ πξαγκαηνπνίεζαλ νη επηρεηξήζεηο δφζεθαλ αθνξνιόγεηεο εθπηώζεηο σο αθνινχζσο: 1. Παξήρζεζαλ εθπηψζεηο απφ ηα ππνθείκελα ζε θφξν εηζνδήκαηνο θαζαξά θέξδε ησλ επηρεηξήζεσλ πνπ ήηαλ εγθαηαζηεκέλεο ή κεηαθέξζεθαλ ή ηδξχζεθαλ ζηηο πεξηνρέο Β,Γ θαη Γ ηνπ άξζξνπ3 απηνχ ηνπ λφκνπ εθφζνλ πξαγκαηνπνίεζαλ λέεο παξαγσγηθέο επελδχζεηο ζχκθσλα κε ην άξζξν 1 ηνπ παξφληνο απφ ηελ έλαξμε ηζρχνο ηνπ λφκνπ κέρξη ηεο 31.12.1992. Γηα ηηο επηρεηξήζεηο ηνπ άξζξνπ 2 παξ. 1, γ ίζρπζε ην θαζεζηψο ηεο Γ Πεξηνρήο αλεμάξηεηα ηνπ ηφπνπ εγθαηάζηαζεο, εθηφο ησλ κεηαιιεπηηθψλ επηρεηξήζεσλ ηεο Πεξηνρήο Γ, ηηο νπνίεο ίζρπζε ην θαζεζηψο ηεο Πεξηνρήο απηήο. 2. Σα πνζνζηά ησλ αθνξνινγήησλ εθπηψζεσλ επί ηεο αμίαο ησλ λέσλ παξαγσγηθψλ επελδχζεσλ θαζψο θαη ηα πνζνζηά ησλ εηήζησλ θαζαξψλ θεξδψλ κέρξη ηα νπνία κπνξνχζε λα θζάζεη ε αθνξνιφγεηε έθπησζε, θιηκαθψλνληαλ θαηά πεξηνρή σο εμήο: Πεξηνρέο Πνζνζηφ αθνξνιφγεηεο Πνζνζηφ εηήζησλ θεξδψλ Έθπησζεο επί ηεο αμίαο κέρξη ηνπ νπνίνπ κπνξεί λα ηεο επέλδπζεο θζάζεη ε αθνξνιφγεηε έθπησζε Α - - Β 40% 60% Γ 55% 75% Γ 70% 90% 3. ε πεξίπησζε πνπ επέλδπζε ηχγραλε επηρνξήγεζεο θαη επηδφηεζεο επηηνθίνπ, δε κπνξνχζε λα ππαρζεί ζην θαζεζηψο ησλ αθνξνιφγεησλ εθπηψζεσλ. Σέινο, ην ηέηαξην θαη ηειεπηαίν θίλεηξν ηνπ ζπγθεθξηκέλνπ λφκνπ ήηαλ νη απμεκέλεο απνζβέζεηο. πγθεθξηκέλα, νη ζπληειεζηέο ησλ ηαθηηθψλ απνζβέζεσλ ησλ παγίσλ 13
πεξηνπζηαθψλ ζηνηρείσλ ησλ επηρεηξήζεσλ απμάλνληαλ πξνθείκελνπ γηα πάγηα πνπ ζα είραλ απνθηεζεί κεηά ηελ έλαξμε ηζρχνο ηνπ λφκνπ, αλάινγα κε ηελ πεξηνρή ηεο παξαγξάθνπ 1 ηνπ άξζξνπ 3, ζηελ νπνία ζα εγθαζίζηαλην θαη αλάινγα κε ηηο βάξδηεο εξγαζίαο, θαηά ηα παξαθάησ πνζνζηά: Πεξηνρή Α βάξδηα Β βάξδηα Γ βάξδηα Α - 20% 40% Β 20% 40% 80% Γ 35% 70% 120% Γ 50% 100% 150% Οπζηαζηηθά κε ηε ζεζκνζέηεζε ηνπ ζπγθεθξηκέλνπ λφκνπ ηέζεθαλ ηα ζεκέιηα γηα ηελ πεξηθεξεηαθή ηζφξξνπε αλάπηπμε ηεο ειιεληθήο νηθνλνκίαο, δίλνληαο θίλεηξα ζηηο επηρεηξήζεηο λα δξαζηεξηνπνηεζνχλ ζε πεξηνρέο κε ρακειά επίπεδα απαζρφιεζεο θαη θαη επέθηαζε πςειή αλεξγία θαη ρακειφ βηνηηθφ επίπεδν. Με ηνπο επφκελνπο αλαπηπμηαθνχο λφκνπο δεκηνπξγήζεθε ην επελδπηηθφ πεξηβάιινλ πνπ ππάξρεη κέρξη θαη ηηο εκέξεο καο θαη ηζρχεη ζήκεξα. 3.2.2 ύληνκε ηζηνξηθή αλαζθόπεζε κε ηελ παξνπζία ηνπ Ν. 1892/1990. ην λφκν απηφ, ν νπνίνο ηξνπνπνίεζε θαη ζπκπιήξσζε ηνλ πξνεγνπκέλσο ηζρχνληα Ν. 1262/1982, ππάγνλην ζεηξά θηλήηξσλ γηα παξαγσγηθέο επελδχζεηο. Χο παξαγσγηθέο επελδχζεηο ζεσξνχλην: (α) ν εθζπγρξνληζκφο βηνκεραλνζηαζίσλ θαη θηηξηαθψλ εγθαηαζηάζεσλ, (β) ε αγνξά θηηξηαθψλ εγθαηαζηάζεσλ, (γ) ε αγνξά κεραλεκάησλ, ινηπνχ κεραλνινγηθνχ ή ηερλνινγηθνχ εμνπιηζκνχ, (δ) ε αγνξά ζπζηεκάησλ πιεξνθνξηθήο θαη ηειεπιεξνθνξηθήο, (ε) ε αγνξά θαηλνχξησλ κεηαθνξηθψλ κέζσλ, (ζη) νη δαπάλεο κειεηψλ θαη επελδχζεσλ πνπ απνζθνπνχζαλ ζηελ εηζαγσγή θαη αλάπηπμε ζχγρξνλεο ηερλνινγίαο, θαη (δ) νη δαπάλεο κεηεγθαηάζηαζεο θαη δαπάλεο επηζθεπήο θαη αλαθαίληζεο θηηξηαθψλ εγθαηαζηάζεσλ θ.ά. ην λφκν απηφ αθφκε ππάγνλην νη αθφινπζεο επηρεηξήζεηο: (α) κεηαπνηεηηθέο βηνκεραληθέο, βηνηερληθέο θαη ρεηξνηερληθέο, (β)γεσξγηθέο, δαζηθέο, θηελνηξνθηθέο, αιηεπηηθέο θαη κεηαιιεπηηθέο, (γ) επηρεηξήζεηο αμηνπνίεζεο αγξνηηθψλ, βηνκεραληθψλ θαη αζηηθψλ απνβιήησλ, (δ) επηρεηξήζεηο αγξνηηθψλ θαη αγξνηνβηνκεραληθψλ ζπλεηαηξηζκψλ, (ε) επηρεηξήζεηο ηππνπνίεζεο, ζπζθεπαζίαο, ζπληήξεζεο, απνμήξαλζεο, θαηάςπμεο ή αθπδάησζεο γεσξγηθψλ θαη θηελνηξνθηθψλ πξντφλησλ, θαη (ζη) επηρεηξήζεηο πγξψλ θαπζίκσλ θ.ιπ. 14
Οη εληζρχζεηο δηέθεξαλ αλάινγα κε ηελ γεσγξαθηθή πεξηνρή. Ζ Δπηθξάηεηα δηαηξείην ζηηο εμήο πεξηνρέο: (α)πδρηουζ Α (Ννκνί Αηηηθήο & Θεζζαινλίθεο) (β)πδρηουζ Β (Ννκνί Βνησηίαο, Μαγλεζίαο, Λάξηζαο, Κνξηλζίαο, Ζξαθιείνπ). (γ)πδρηουζ Γ (Ννκνί Ζκαζίαο, Κνδάλεο, Καβάιαο, Φσθίδαο, Σξηθάισλ, Καξδίηζαο, Αηησιναθαξλαλίαο, Δχβνηαο, Άξηαο, Πξέβεδαο, Θεζπξσηίαο, Ησαλλίλσλ, Καζηνξηάο, Πέιιαο, Υαιθηδηθήο, Κηιθίο, εξξψλ, Γξάκαο, Ζιείαο, Υαλίσλ, Κέξθπξαο, Φζηψηηδαο, Πηεξίαο, Αξγνιίδαο, Αξθαδίαο, Λαθσλίαο, Λεπθάδαο, Κεθαιινληάο, Εαθχλζνπ, Δπξπηαλίαο, Γξεβελψλ, Φιψξηλαο, Ρεζχκλνπ, Λαζηζίνπ, Κπθιάδσλ), (δ)πδρηουζ Γ (Ννκνί Λέζβνπ, Υίνπ, άκνπ, Ξάλζεο, Ρνδφπεο, Έβξνπ, Μεζζελίαο, Γσδεθαλήζνπ). Σν χςνο ηεο επηρνξήγεζεο ησλ επηρεηξήζεσλ πνπ πξαγκαηνπνηνχλ επελδχζεηο, δηέθεξαλ αλάινγα κε ηελ πεξηνρή θαη νξίδεην σο εμήο: Πνζνζηφ επηρνξήγεζεο επί ηνπ ζπλνιηθνχ χςνπο ηεο παξαγσγηθήο ΠΔΡΗΟΥΖ επέλδπζεο Β 15% Γ 25% Γ 35% ΘΡΑΚΖ 45% Σν πνζνζηφ ηεο ίδηαο ζπκκεηνρήο ζηηο επηρνξεγνχκελεο επελδχζεηο δελ κπνξνχζε λα ήηαλ θαηψηεξν απφ ην 40% ηνπ ζπλνιηθνχ θφζηνπο ηεο παξαγσγηθήο επέλδπζεο ζηελ πεξηνρή Β, 35% ζηελ πεξηνρή Γ, 25% ζηελ πεξηνρή Γ θαη 15% ζηελ Θξάθε. Ζ ίδηα ζπκκεηνρή γηα ηηο λεντδξπζείζεο επηρεηξήζεηο ζεσξείην ην θαηαβεβιεκέλν θεθάιαηφ ηνπο, γηα δε ηηο πθηζηάκελεο ην χςνο ηεο αχμεζεο ηνπ κεηνρηθνχ ηνπο θεθαιαίνπ. Σν χςνο ηεο ίδηαο ζπκκεηνρήο κπνξνχζε λα είλαη ην 40% ηεο ζπλνιηθήο επέλδπζεο θαη ειάρηζην. Ο λφκνο 1892/90 ζηα θίλεηξα γηα ηηο επελδχζεηο, πνπ είραλ ππαρζεί ζην θαζεζηψο επηρνξεγήζεσλ, πεξηείρε θαη ηελ επηδφηεζε ηνπ επηηνθίνπ κεζν-καθξνπξφζεζκσλ ηξαπεδηθψλ δαλείσλ. Σν χςνο ηνπ δαλείνπ κπνξνχζε λα απνηειεί ην 20% ηνπ ζπλνιηθνχ χςνπο ηεο λέαο επέλδπζεο. Σν πνζνζηφ επηδφηεζεο ήηαλ ίζν πξνο ην πνζνζηφ επηρνξήγεζεο, πνπ εγθξίζεθε θαη παξείρεην γηα ηα πξψηα ηξία ρξφληα εμππεξέηεζεο ησλ δαλείσλ, πνπ είραλ 15
ζπλαθζεί. ηελ πεξηνρή Γ ε επηδφηεζε ηνπ επηηνθίνπ παξείρεην γηα ηα έμη πξψηα ρξφληα. Ζ επηδφηεζε ηνπ επηηνθίνπ παξείρεην ζηελ πεξίπησζε πνπ ην επηηφθην δελ επηδνηείην απφ άιιε πεγή. Πξνθεηκέλνπ γηα ηνπο λνκνχο Έβξνπ, Ρνδφπεο θαη Ξάλζεο ε επηδφηεζε ηνπ επηηνθίνπ παξείρεην γηα φιε ηε ρξνληθή δηάξθεηα εμππεξέηεζεο ηνπ δαλείνπ θαη κέρξη δέθα ρξφληα θαη αλψηαην φξην. Γηα λα πξαγκαηνπνηεζεί ε θαηαβνιή ηεο επηδφηεζεο ζα έπξεπε λα ππάξρεη απφθαζε νινθιήξσζεο ηεο ζπγθεθξηκέλεο επέλδπζεο. Σέινο, νη αθνξνιφγεηεο εθπηψζεηο ήηαλ κηα αθφκε κνξθή θηλήηξσλ ησλ παξαγσγηθψλ επελδχζεσλ. Οη αθνξνιφγεηεο εθπηψζεηο ππνινγίδνληαη ζηα θαζαξά θέξδε ησλ επηρεηξήζεσλ, πνπ ππφθεηλην ζε θνξνινγία εηζνδήκαηνο. Σα πνζνζηά ησλ αθνξνιφγεησλ εθπηψζεσλ επί ηεο αμίαο ησλ λέσλ παξαγσγηθψλ επελδχζεσλ θαζψο θαη ηα πνζνζηά ησλ εηήζησλ θαζαξψλ θεξδψλ, κέρξη ηα νπνία κπνξνχζε λα θζάζεη ε αθνξνιφγεηε έθπησζε θιηκαθψλνληαλ θαηά πεξηνρή σο εμήο: ΠΔΡΗΟΥΖ Πνζνζηφ αθνξνιφγεηεο Πνζνζηφ εηήζησλ θεξδψλ κέρξη ηνπ έθπησζεο επί ηεο αμίαο ηεο επέλδπζεο νπνίνπ κπνξεί λα θζάζεη ε αθνξνιφγεηε έθπησζε Α - - Β 60% 60% Γ 75% 75% Γ 90% 90% ΘΡΑΚΖ 100% 100% ε πεξίπησζε πνπ ε επέλδπζε ή ηκήκα απηήο έηπρε επηρνξήγεζεο, ε επέλδπζε απηή δελ κπνξνχζε λα ππαρζεί ζην θαζεζηψο ησλ αθνξνιφγεησλ εθπηψζεσλ. Πσο πξαγκαηνπνηείηαη ε θαηαβνιή ησλ εληζρύζεσλ Καηαβνιή ηεο επηρνξήγεζεο ηνπ θφζηνπο επέλδπζεο - Ζ θαηαβνιή ηνπ πνζνχ ηεο επηρνξήγεζεο πξαγκαηνπνηείηαη ζε δφζεηο. - Ζ πηζηνπνίεζε ηεο νινθιήξσζεο ηεο επέλδπζεο θαη έλαξμεο ηεο παξαγσγηθήο ηεο ιεηηνπξγίαο γίλεηαη κεηά απφ αίηεζε ηνπ επελδπηή, ε νπνία θαηαηίζεηαη καδί κε ηα απαηηνχκελα παξαζηαηηθά ζηελ αξκφδηα ππεξεζία ην αξγφηεξν εληφο 6 κελψλ απφ ηε ιήμε ηεο πξνζεζκίαο νινθιήξσζεο ηεο επέλδπζεο, φπσο απηή ηζρχεη. 16
- Γηα ηελ έλαξμε ηεο παξαγσγηθήο ιεηηνπξγίαο απαηηείηαη θαη ε δεκηνπξγία ησλ κηζψλ ηνπιάρηζηνλ απφ ηηο λέεο ζέζεηο απαζρφιεζεο πνπ πξνβιέπνληαη ζηελ απφθαζε ππαγσγήο θαη ε πξαγκαηνπνίεζε αγνξψλ πξψησλ πιψλ θαη πσιήζεσλ πξντφλησλ ή ππεξεζηψλ. Καηαβνιή επηδνηήζεσλ ρξεκαηνδνηηθήο κίζζσζεο - Ζ επηδφηεζε ρξεκαηνδνηηθήο κίζζσζεο θαηαβάιιεηαη εθφζνλ ην ζχλνιν ηνπ κηζζσκέλνπ εμνπιηζκνχ βάζε ηεο ζχκβαζεο ρξεκαηνδνηηθήο κίζζσζεο έρεη εγθαηαζηαζεί ζηε κνλάδα κεηά απφ πηζηνπνίεζε απφ ην αξκφδην φξγαλν έιεγρν. Καηαβνιή ηεο επηρνξήγεζεο ηνπ θφζηνπο απαζρφιεζεο - Ζ επηρνξήγεζε ηνπ θφζηνπο απαζρφιεζεο θαηαβάιιεηαη αλά εμάκελν κεηά απφ αίηεζε ηνπ επελδπηή. Καηφπηλ νξίδνληαη ηα δηθαηνινγεηηθά θαηαβνιήο ησλ εληζρχζεσλ θαη ε ινγηζηηθή απεηθφληζε ησλ πνζψλ ησλ εληζρχζεσλ ζηα βηβιία ηεο επηρείξεζεο. Πνηεο είλαη νη ππνρξεώζεηο ησλ εληζρπόκελσλ επηρεηξήζεσλ θαη νη ζπλέπεηεο κε ηήξεζεο Οη επηρεηξήζεηο ησλ νπνίσλ ηα επελδπηηθά ζρέδηα έρνπλ ππαρζεί ζηηο δηαηάμεηο ηνπ Νφκνπ απηνχ κεηά ηελ ππαγσγή ηνπο θαη κέρξη ηελ παξέιεπζε πεληαεηίαο νθείινπλ: - λα ηεξνχλ ηνπο φξνπο ππαγσγήο, - λα απνθηνχλ ηελ θπξηφηεηα ηνπ κηζζσκέλνπ εμνπιηζκνχ κε ηε ιήμε ηεο ζχκβαζεο ρξεκαηνδνηηθήο κίζζσζεο, - λα κε δηαθφπηνπλ ηελ παξαγσγηθή δηαδηθαζία ηεο επέλδπζεο, εθηφο αλ ζπληξέρνπλ ιφγνη αλσηέξαο βίαο πνπ πξνθαινχληαη απφ θπζηθά θαηλφκελα, - λα κελ παχζνπλ ηε ιεηηνπξγία ηεο επηρείξεζεο εθηφο αλ ζπληξέρνπλ ιφγνη αλσηέξαο βίαο πνπ πξνθαινχληαη απφ θπζηθά θαηλφκελα, - λα κε κεηαβηβάδνπλ γηα νπνηνλδήπνηε ιφγν πάγηα πεξηνπζηαθά ζηνηρεία πνπ έρνπλ εληζρπζεί. 3.2.3 Δπελδπηηθά Κίλεηξα ηνπ Νόκνπ 3299/2004 Πνηνο είλαη ν ζθνπόο ηνπ λόκνπ Ο ζπγθεθξηκέλνο λφκνο έρεη ζαλ ζθνπφ ηνπ ηελ ελδπλάκσζε ηεο ηζφξξνπεο αλάπηπμεο, ηελ αχμεζε ηεο απαζρφιεζεο, ηε βειηίσζε ηεο αληαγσληζηηθφηεηαο ηεο νηθνλνκίαο, ηελ 17
ελίζρπζε ηεο επηρεηξεκαηηθφηεηαο, ηελ πξνψζεζε ηεο ηερλνινγηθήο αιιαγήο θαη ηεο θαηλνηνκίαο, ηελ πξνζηαζία ηνπ πεξηβάιινληνο, ηελ εμνηθνλφκεζε ελέξγεηαο θαη ηελ επίηεπμε ηεο πεξηθεξεηαθήο ζχγθιηζεο. Αθφκε ν λφκνο απηφο πξνβιέπεη (άξζξν 9) ζπλδπαζκφ πεξηζζφηεξσλ εληζρχζεσλ. αλ επελδπηηθά ζρέδηα ζεσξνχληαη αθφκε νη επελδχζεηο, ηα επηρεηξεκαηηθά ζρέδηα θαη ηα πξνγξάκκαηα ρξεκαηνδνηηθήο κίζζσζεο. Πεξηνρέο θηλήηξσλ πνπ ρσξίδεηαη ε ρώξα (άξζξν 2) Γηα ηελ εθαξκνγή ησλ δηαηάμεσλ ηνπ παξφληνο λφκνπ ε Δπηθξάηεηα θαηαλέκεηαη ζε ηέζζεξηο πεξηνρέο σο εμήο: ΠΔΡΗΟΥΖ Α: Πεξηιακβάλεη ηνπο Ννκνχο Αηηηθήο θαη Θεζζαινλίθεο πιελ ησλ ηκεκάησλ ηνπο πνπ εληάζζνληαη ζηηο ινηπέο πεξηνρέο. ΠΔΡΗΟΥΖ Β: Πεξηιακβάλεη ηηο Βηνκεραληθέο Δπηρεηξεκαηηθέο Πεξηνρέο (Β.Δ.ΠΔ.), ηελ Δπαξρία Λαγθαδά θαη ην ηκήκα δπηηθά ηνπ πνηακνχ Αμηνχ ηνπ Ννκνχ Θεζζαινλίθεο θαη ηελ Δπαξρία Λαγθαδά θαη ην ηκήκα δπηηθά ηνπ πνηακνχ Αμηνχ ηνπ Ννκνχ Θεζζαινλίθεο θαη ηελ Δπαξρία Σξνηδελίαο ηνπ Ννκνχ Αηηηθήο. ΠΔΡΗΟΥΖ Γ: Πεξηιακβάλεη ηελ Εψλε Λαπξεσηηθήο ηνπ Ννκνχ Αηηηθήο, φπσο απηή θαζνξίζηεθε κε ηελ ππ αξηζκφ 37349/5/5.11.1991 (ΦΔΚ 950Β ) θνηλή απφθαζε ησλ Τπνπξγψλ Πεξηβάιινληνο, Υσξνηαμίαο θαη Γεκνζίσλ Έξγσλ, Δζληθήο Οηθνλνκίαο θαη Δζσηεξηθψλ, θαζψο θαη ηηο Πεξηθέξεηεο, ηνπο Ννκνχο ή ηα ηκήκαηα Ννκψλ ηεο Δπηθξάηεηαο πνπ δελ εληάζζνληαη ζηηο πεξηνρέο Α, Β θαη Γ. ΠΔΡΗΟΥΖ Γ: Ζ πεξηνρή Γ δηαηξείηαη ζε ηξεηο ππνπεξηνρέο ηηο Γ1, Γ2 θαη Γ3. Αλαιπηηθφηεξα: Ζ Γ1 πεξηιακβάλεη ηελ παξακεζφξην δψλε ηνπ επεηξσηηθνχ ηκήκαηνο ηεο Κεληξηθήο θαη Γπηηθήο Μαθεδνλίαο ζε απφζηαζε 20 ρηιηνκέηξσλ απφ ηα ζχλνξα, ζηελ νπνία εληάζζνληαη θαη νη δήκνη ή νη θνηλφηεηεο ησλ νπνίσλ ηα δηνηθεηηθά φξηα ηέκλνληαη απφ ηε δψλε απηή, ην Ννκφ Γσδεθαλήζνπ πιελ ηεο πεξηνρήο, πνπ θαζνξίδεηαη απφ ηελ ππνπξγηθή απφθαζε ηνπ γεληθνχ πνιενδνκηθνχ ζρεδίνπ ηεο πφιεο Ρφδνπ, ηα Νεζηά ηεο Γηνηθεηηθήο Πεξηθέξεηαο Κεληξηθήο Μαθεδνλίαο, Θεζζαιίαο, Ηνλίσλ Νήζσλ, ηεξεάο Διιάδνο, Αηηηθήο, Ννηίνπ Αηγαίνπ θαη Κξήηεο κε πιεζπζκφ κέρξη 3.100 θαηνίθνπο ζχκθσλα κε ηελ απνγξαθή ηνπ 1991. 18
Ζ Γ2 πεξηιακβάλεη ηελ παξακεζφξην δψλε ηνπ επεηξσηηθνχ ηκήκαηνο ηεο Αλαηνιηθήο Μαθεδνλίαο θαη Ζπείξνπ ζε απφζηαζε 20 ρηιηνκέηξσλ απφ ηα ζχλνξα ζηελ νπνία εληάζζνληαη θαη νη δήκνη θαη νη θνηλφηεηεο ησλ νπνίσλ ηα δηνηθεηηθά φξηα ηέκλνληαη απφ ηε δψλε απηή, ηηο Β.Δ.ΠΔ. ηεο Γηνηθεηηθήο Πεξηθέξεηαο Βνξείνπ Αηγαίνπ, ηε λήζν Θάζν θαη ηα λεζηά ηεο Αλαηνιηθήο Μαθεδνλίαο, Ζπείξνπ, Γπηηθήο Διιάδαο θαη Πεινπνλλήζνπ κε πιεζπζκφ κέρξη 3.100 θαηνίθνπο ζχκθσλα κε ηελ απνγξαθή ηνπ 1991. Ζ Γ3 πεξηιακβάλεη ηνπο Ννκνχο Ξάλζεο, Ρνδφπεο θαη Έβξνπ. Πνηα είλαη ηα ππαγόκελα επελδπηηθά ζρέδηα ην λφκν απηφ ππάγνληαη πέληε θαηεγνξίεο επελδπηηθψλ ζρεδίσλ: (α) επελδπηηθά ζρέδηα ζηνλ πξσηνγελή ηνκέα, (β) επελδπηηθά ζρέδηα ζην δεπηεξνγελή ηνκέα, (γ) επελδπηηθά ζρέδηα ζηνλ ηνκέα ηνπ ηνπξηζκνχ, (δ) επελδπηηθά ζρέδηα ζηνλ ηξηηνγελή ηνκέα θαη (ε) εηδηθά επελδπηηθά ζρέδηα ησλ επηρεηξήζεσλ πνπ αζθνχλ ηηο δξαζηεξηφηεηεο ησλ πεξηπηψζεσλ (α) έσο (γ) ηνπ παξφληνο λφκνπ. Δμ άιινπ κε θνηλή απφθαζε ηνπ Τπνπξγνχ Οηθνλνκίαο θαη Οηθνλνκηθψλ ή θαη ηνπ θαηά πεξίπησζε αξκφδηνπ Τπνπξγνχ νξίδνληαη πξνδηαγξαθέο, φξνη θαη πξνυπνζέζεηο γηα εμεηδίθεπζε ησλ επελδπηηθψλ ζρεδίσλ ησλ πεξηπηψζεσλ (α) έσο (γ). Πσο νξίδνληαη νη παξερόκελεο εληζρύζεηο θαηά πεξηνρή Γηα ηα επελδπηηθά ζρέδηα ησλ πξναλαθεξζέλησλ θαηεγνξηψλ παξέρνληαη θαηά πεξηνρέο νη αθφινπζεο εληζρχζεηο: (α) Δπηρνξήγεζε ή / θαη επηδφηεζε ρξεκαηνδνηηθήο κίζζσζεο Καηεγνξία Δπέλδπζεο Πεξηνρή Α Πεξηνρή Β Πεξηνρή Γ Πεξηνρή Γ1 Πεξηνρή Γ2 Πεξηνρή Γ3 Καηεγνξία 1 0% 18% 30% 35% 40% 40% Καηεγνξία 2 0% 13% 25% 35% 35% 35% Καηεγνξία 3 40% 40% 40% 40% 40% 40% Καηεγνξία 4 30% 30% 35% 35% 40% 40% Καηεγνξία 5 35% 35% 35% 35% 35% 35% Πεγή: Γηάλλεο Τ. Λαδαξίδεο Γεκήηξεο Λ. Παπαδόπνπινο, Χξεκαηννηθνλνκηθή Γηνίθεζε ηεύρνο Α θαη Β, Β έθδνζε, Θεζζαινλίθε 2005 ηα παξαθάησ πνζνζηά, εθηφο ησλ επελδχζεσλ ησλ πεξηνρψλ φπνπ εμαληιείηαη ην φξην ηνπ Υάξηε Πεξηθεξεηαθψλ Δληζρχζεσλ θαη εθηφο ησλ Δπελδχζεσλ ηεο θαηεγνξίαο 5, 19
πξνζηίζεληαη επηπιένλ πνζνζηφ 5% ζπλνιηθά, εθφζνλ ζπληξέρεη κία ή θαη πεξηζζφηεξεο απφ ηηο παξαθάησ πεξηπηψζεηο: (α) εγθαηάζηαζε ησλ επηρεηξήζεσλ εληφο Β.Δ.ΠΔ., (β) ίδξπζε μελνδνρεηαθήο κνλάδαο θαηεγνξίαο 4 ή 5 αζηέξσλ, (γ) κεηαηξνπή παξαδνζηαθνχ ή δηαηεξεηένπ ζε μελνδνρεηαθή κνλάδα, (δ) εθζπγρξνληζκφ μελνδνρείνπ κε αλαβάζκηζή ηνπ ζε θαηεγνξία 4 ή 5 αζηέξσλ, (ε) εθζπγρξνληζκφ μελνδνρείνπ ραξαθηεξηζκέλνπ παξαδνζηαθνχ ή δηαηεξεηένπ θαη (ζη) εγθαηάζηαζε ησλ ηνπξηζηηθψλ επηρεηξήζεσλ ζε Πεξηνρέο Οινθιεξσκέλεο Σνπξηζηηθήο Αλάπηπμεο (Π.Ο.Σ.Α.). (β) Φνξνινγηθή απαιιαγή θαηά ηα πνζνζηά ηνπ πίλαθα: Καηεγνξία Δπέλδπζεο Πεξηνρή Α Πεξηνρή Β Πεξηνρή Γ Πεξηνρή Γ1 Πεξηνρή Γ2 Πεξηνρή Γ3 Καηεγνξία 1 0% 50% 100% 100% 100% 100% Καηεγνξία 2 0% 50% 100% 100% 100% 100% Καηεγνξία 3 100% 100% 100% 100% 100% 100% Καηεγνξία 4 100% 100% 100% 100% 100% 100% Καηεγνξία 5 100% 100% 100% 100% 100% 100% Ή ελαιιαθηηθά (γ) Δπηρνξήγεζε ηνπ θφζηνπο ηεο δεκηνπξγνχκελεο απαζρφιεζεο θαηά ηα πνζνζηά ηνπ πίλαθα: Καηεγνξία Πεξηνρή Πεξηνρή Β Πεξηνρή Γ Πεξηνρή Πεξηνρή Πεξηνρή Δπέλδπζεο Α Γ1 Γ2 Γ3 Καηεγνξία 1 0,0% 18,4% 35,1% 40,0% 45,5% 48,1% Καηεγνξία 2 0,0% 18,4% 33,2% 40,0% 45,5% 45,5% Καηεγνξία 3 40,0% 40,0% 40,0% 40,0% 40,5% 40,0% Καηεγνξία 4 35,0% 35,0% 40,0% 40,0% 45% 48,1% Καηεγνξία 5 35,0% 35,0% 35,0% 35,0% 35,0% 35,0% Πεγή: Γηάλλεο Τ. Λαδαξίδεο Γεκήηξεο Λ. Παπαδόπνπινο, Χξεκαηννηθνλνκηθή Γηνίθεζε ηεύρνο Α θαη Β, Β έθδνζε, Θεζζαινλίθε 2005 20
Πνηεο είλαη νη πξνϋπνζέζεηο, πεξηνξηζκνί θαη όξνη γηα ηε ρνξήγεζε ησλ εληζρύζεσλ ηηο εληζρχζεηο ηνπ λφκνπ απηνχ ππάγνληαη επελδπηηθά ζρέδηα ηα νπνία ππεξβαίλνπλ ην ειάρηζην χςνο θαηά πεξίπησζε σο θαησηέξσ: - Γηα κεγάιεο επηρεηξήζεηο, πεληαθφζηεο ρηιηάδεο επξψ. - Γηα κεζαίεο επηρεηξήζεηο, δηαθφζηεο πελήληα ρηιηάδεο επξψ. - Γηα κηθξέο επηρεηξήζεηο, εθαηφλ πελήληα ρηιηάδεο επξψ. - Γηα πνιχ κηθξέο επηρεηξήζεηο, εθαηφ ρηιηάδεο επξψ. Σν κέγεζνο ησλ επηρεηξήζεσλ θαζνξίδεηαη βάζεη ηνπ Καλνληζκνχ (ΔΚ) αξηζκφο 70/2001 ηεο Δπξσπατθήο Δπηηξνπήο ηεο 12.1.2001 (EL 2001 L 10/33), φπσο ηξνπνπνηήζεθε θαη ηζρχεη. Οη επηρεηξήζεηο ησλ νπνίσλ επελδπηηθά ζρέδηα χςνπο άλσ ησλ 200.000 επξψ ππάγνληαη ζην θαζεζηψο ελίζρπζεο ηνπ παξφληνο Νφκνπ, ππνρξενχληαη, ην αξγφηεξν κέρξη ηελ εθηακίεπζε ηεο πξψηεο δφζεο ηεο ελίζρπζεο, λα ιεηηνπξγνχλ κε κνξθή εκπνξηθήο εηαηξείαο ή ζπλεηαηξηζκνχ. 3.2.4 Σα επελδπηηθά θίλεηξα ηνπ Νόκνπ 3908/11. Ο Νένο Δπελδπηηθόο Νόκνο (Ν. 3908/2011) δεκνζηεχζεθε ζηελ Δθεκεξίδα ηεο Κπβεξλήζεσο ηελ 1ε Φεβξνπαξίνπ ηνπ 2011. ηελ λέα ηνπ κνξθή, ν Νφκνο πξνβιέπεη θίλεηξα επηρνξήγεζεο, επηδφηεζεο ρξεκαηνδνηηθήο κίζζσζεο θαη θνξνινγηθήο απαιιαγήο, πνπ ζπλίζηαηαη ζηελ απαιιαγή απφ ηελ θαηαβνιή θφξνπ εηζνδήκαηνο επί ησλ πξαγκαηνπνηνχκελσλ θεξδψλ πξν θφξσλ. Ζ έληαζε ησλ εληζρχζεσλ θπκαίλεηαη απφ 15% έσο 50%, αλάινγα κε ην κέγεζνο ηεο αηηνχζαο επηρείξεζεο, ην είδνο θαη ηελ πεξηνρή εγθαηάζηαζεο ηεο επέλδπζεο. Ζ Διιεληθή Δπηθξάηεηα έρεη δηαρσξηζηεί ζε ηξεηο γεσγξαθηθέο δψλεο, νη νπνίεο θαηά θχξην ιφγν δηαθνξνπνηνχλ ην χςνο ηεο ελίζρπζεο. ην θαζεζηψο εληζρχζεσλ ηνπ Νφκνπ ππάγνληαη επελδπηηθά ζρέδηα ζε φινπο ηνπο ηνκείο ηεο Οηθνλνκίαο, πιελ ζπγθεθξηκέλσλ εμαηξέζεσλ. Σα επελδπηηθά ζρέδηα δηαθξίλνληαη ζηηο αθφινπζεο νκάδεο: (Ν. 3908/2011 (Φ.Δ.Κ. Αξ. Φύιινπ 8/01.02.2011), Δζληθό Τππνγξαθείν, www.et.gr) 21
Γεληθά Δπελδπηηθά ρέδηα α. Γεληθήο Δπηρεηξεκαηηθόηεηαο: πεξηιακβάλεηαη ην ζχλνιν ησλ επελδπηηθψλ ζρεδίσλ πνπ κπνξνχλ λα ππαρζνχλ ζηηο δηαηάμεηο ηνπ λφκνπ θαη δελ εληάζζνληαη ζε άιιε θαηεγνξία. ηα ζρέδηα απηά παξέρνληαη θνξνινγηθέο απαιιαγέο. β. Σερλνινγηθήο Αλάπηπμεο: πεξηιακβάλνληαη επελδπηηθά ζρέδηα ηερλνινγηθνχ εθζπγρξνληζκνχ ησλ επηρεηξήζεσλ κε ηελ ρξεζηκνπνίεζε ηερλνινγηθψλ θαη νξγαλσηηθψλ θαηλνηνκηψλ. ηελ θαηεγνξία απηή παξέρεηαη επηρνξήγεζε θαη επηδφηεζε ρξεκαηνδνηηθήο κίζζσζεο, ζε ζπλδπαζκφ κε θνξνινγηθή απαιιαγή. γ. Πεξηθεξεηαθήο πλνρήο: πεξηιακβάλνληαη επελδπηηθά ζρέδηα ζε παξαγσγηθέο δξαζηεξηφηεηεο πνπ αμηνπνηνχλ ηνπηθά αληαγσληζηηθά πιενλεθηήκαηα, αληηκεησπίδνπλ ηνπηθέο αλάγθεο θαη πεξηθεξεηαθά πξνβιήκαηα κε πεξηβαιινληηθά βηψζηκεο ηερλνινγηθέο εθαξκνγέο, εηζάγνπλ ηερλνινγίεο εμνηθνλφκεζεο ελέξγεηαο θαη αμηνπνίεζεο πδάηηλσλ πφξσλ θαη ζπκβάιινπλ ζηε θηιηθή πξνο ην πεξηβάιινλ αλαζπγθξφηεζε, αλάπιαζε θαη αλάπηπμε πεξηνρψλ νηθνλνκηθήο δξαζηεξηφηεηαο. Δηδηθά Δπελδπηηθά ρέδηα α. Δπηρεηξεκαηηθόηεηαο ησλ Νέσλ: ζηελ θαηεγνξία απηή αλήθνπλ επελδπηηθά ζρέδηα πνπ ππνβάιινληαη γηα ηελ ίδξπζε θαη ηε ιεηηνπξγία κηθξψλ θαη πνιχ κηθξψλ επηρεηξήζεσλ, ζην εηαηξηθφ θεθάιαην ησλ νπνίσλ ζπκκεηέρνπλ κε πνζνζηφ άλσ ηνπ 50% θπζηθά πξφζσπα πνπ δελ έρνπλ ππεξβεί ην ηεζζαξαθνζηφ έηνο ηεο ειηθίαο ηνπο θαη αζθνχλ απνθιεηζηηθά ηελ δηαρείξηζε ηεο εηαηξίαο. β. Μεγάια Δπελδπηηθά ρέδηα: αθνξά επελδπηηθά ζρέδηα χςνπο ηνπιάρηζηνλ πελήληα εθαηνκκπξίσλ (50.000.000) επξψ, ππνινγηδφκελα κε ζπλαιιαγκαηηθέο ηζνηηκίεο πνπ ηζρχνπλ θαηά ην ρξφλν ρνξήγεζεο ηεο ελίζρπζεο. γ. Οινθιεξσκέλα Πνιπεηή Δπηρεηξεκαηηθά ρέδηα: επελδπηηθά ζρέδηα πινπνίεζεο νινθιεξσκέλσλ πνιπεηψλ (2-5 εηψλ) επηρεηξεκαηηθψλ ζρεδίσλ επηρεηξήζεσλ, γηα ηηο νπνίεο έρεη παξέιζεη ηνπιάρηζηνλ πεληαεηία απφ ηε ζχζηαζε ηνπο, ειάρηζηνπ ζπλνιηθνχ θφζηνπο 2.000.000 επξψ, πνπ πεξηιακβάλνπλ ηνλ ηερλνινγηθφ, δηνηθεηηθφ, νξγαλσηηθφ θαη επηρεηξεζηαθφ εθζπγρξνληζκφ θαη αλάπηπμε, θαζψο θαη ηηο αλαγθαίεο ελέξγεηεο θαηάξηηζεο ησλ εξγαδνκέλσλ. δ. πλέξγεηαο θαη Γηθηύσζεο: επελδπηηθά ζρέδηα πνπ ππνβάιινληαη απφ ζρήκαηα ζπλέξγεηαο θαη δηθηχσζεο δέθα ηνπιάρηζηνλ επηρεηξήζεσλ, ππφ κνξθή Κνηλνπξαμίαο θαη 22
απνζθνπνχλ ζηελ πινπνίεζε πξνγξακκάησλ, ηα νπνία είηε αμηνπνηνχλ αληαγσληζηηθά πιενλεθηήκαηα ησλ επηρεηξήζεσλ, είηε αμηνπνηνχλ ππνδνκέο πνπ δεκηνπξγνχληαη κε εζληθή θαη θνηλνηηθή ρξεκαηνδφηεζε, είηε ζπληεινχλ ζηελ πξνζαξκνγή ζην ζχγρξνλν νηθνλνκηθφ θαη ηερλνινγηθφ πεξηβάιινλ ζπγθεθξηκέλσλ θαη γεσγξαθηθά πξνζδηνξηζκέλσλ παξαγσγηθψλ δξαζηεξηνηήησλ θαη ππεξεζηψλ. Οη αηηήζεηο γηα ηελ ππαγσγή ησλ Γεληθψλ Δπελδπηηθψλ ζρεδίσλ ζηελ δεχηεξε πεξίνδν ππνβνιψλ ηνπ Δπελδπηηθνχ Νφκνπ νινθιεξψζεθαλ ηελ 31ε Οθησβξίνπ 2011. Ζ επφκελε πεξίνδνο ππνβνιψλ έρεη νξηζηεί γηα ηνλ Απξίιην ηνπ 2012, ελψ ε πεξίνδνο ππνβνιψλ γηα ηα ρέδηα πλέξγεηαο θαη Γηθηχσζεο ζα δηαξθέζεη απν 30 Ηαλνπαξίνπ έσο 30 Μαξηίνπ 2012. Παξάιιεια, ηα Μεγάια Δπελδπηηθά ρέδηα ππνβάιινληαη θαζ φιε ηε δηάξθεηα ηνπ έηνπο, ελψ νη πξψηε πεξίνδνο ππνβνιψλ γηα ηα ρέδηα Δπηρεηξεκαηηθφηεηαο ησλ Νέσλ νινθιεξψζεθε ζηηο 30 επηεκβξίνπ 2011. Σα βαζηθά ινηπφλ θίλεηξα είλαη ηα αλαπηπμηαθά ηα νπνία πεξηέρνληαη ζήκεξα θαη ζηνλ Ν.3908/2011. πσο αλαθέξεηαη ζην άξζξν 1 ηνπ λφκνπ απηνχ, ν ζθνπφο ησλ παξερνκέλσλ εληζρχζεσλ είλαη ε ελδπλάκσζε ηεο ηζφξξνπεο αλάπηπμεο, αχμεζε ηεο απαζρφιεζεο θαη βειηίσζε ηεο αληαγσληζηηθφηεηαο κε ηελ πξνψζεζε ηεο ηερλνινγίαο. 3.2.5 ρόιηα γηα ην είδνο ησλ θηλήηξσλ θνπφο ησλ αλαπηπμηαθψλ λφκσλ είλαη ε πξνψζεζε ηεο νηθνλνκηθήο αλάπηπμεο ηεο ρψξαο κε ηε δηακφξθσζε θαζεζηψησλ ελίζρπζεο ησλ επελδχζεσλ, κε ηα νπνία βειηηψλεηαη ε επηρεηξεκαηηθφηεηα, ε ηερλνινγηθή αλάπηπμε, ε αληαγσληζηηθφηεηα ησλ επηρεηξήζεσλ θαη ε πεξηθεξεηαθή ζπλνρή θαη πξνσζνχληαη ε πξάζηλε νηθνλνκία, ε απνηειεζκαηηθή ιεηηνπξγία ησλ δηαζέζηκσλ ππνδνκψλ θαη ε αμηνπνίεζε ηνπ αλζξψπηλνπ δπλακηθνχ ηεο ρψξαο. Σηο ηειεπηαίεο δεθαεηίεο ππήξμαλ αξθεηνί αλαπηπμηαθνί λφκνη πνπ ηέζεθαλ δηαδνρηθά ζε εθαξκνγή ζηελ πξνζπάζεηα ηνπ θξάηνπο λα βνεζήζεη ηηο επηρεηξήζεηο θαη ηελ νηθνλνκηθή αλάπηπμε ηεο ρψξαο. Οη λφκνη απηνί παξέρνπλ θίλεηξα βαζηθά γηα ηελ ελίζρπζε ησλ παξαγσγηθψλ επελδχζεσλ ηα νπνία ζε γεληθέο γξακκέο είλαη: 23
α) Δπηρνξήγεζε πνπ ζπλίζηαηαη ζηελ δσξεάλ παξνρή απφ ην Γεκφζην ρξεκαηηθνχ πνζνχ γηα ηελ θάιπςε ηκήκαηνο ηεο εληζρπφκελεο δαπάλεο ηνπ επελδπηηθνχ ζρεδίνπ. β) Δπηδόηεζε ρξεκαηνδνηηθήο κίζζσζεο πνπ ζπλίζηαηαη ζηελ θάιπςε απφ ην Γεκφζην ηκήκαηνο ησλ θαηαβαιιφκελσλ δφζεσλ ρξεκαηνδνηηθήο κίζζσζεο πνπ ζπλάπηεηαη γηα ηελ απφθηεζε θαηλνχξγηνπ κεραλνινγηθνχ θαη ινηπνχ εμνπιηζκνχ. γ) Φνξνινγηθή απαιιαγή χςνπο κέρξη ελφο πνζνζηνχ ή ηνπ ζπλφινπ ηεο αμίαο ηεο εληζρπφκελεο δαπάλεο ηνπ επελδπηηθνχ ζρεδίνπ ή θαη ηεο αμίαο ηεο ρξεκαηνδνηηθήο κίζζσζεο θαηλνχξγηνπ κεραλνινγηθνχ θαη ινηπνχ εμνπιηζκνχ ηνπ νπνίνπ απνθηάηαη ε ρξήζε. Ζ ελίζρπζε απηή ζπλίζηαηαη ζηελ απαιιαγή απφ ηελ θαηαβνιή θφξνπ εηζνδήκαηνο κε δηαλεκνκέλσλ θεξδψλ απφ ην ζχλνιν ησλ δξαζηεξηνηήησλ ηεο επηρείξεζεο ηεο πξψηεο δεθαεηίαο απφ ηελ πξαγκαηνπνίεζε ηνπ επελδπηηθνχ ζρεδίνπ, κε ην ζρεκαηηζκφ ηζφπνζνπ αθνξνιφγεηνπ απνζεκαηηθνχ. δ) Δπηδόηεζε ηνπ θόζηνπο ηεο δεκηνπξγνχκελεο απφ ην επελδπηηθφ ζρέδην απαζρφιεζεο πνπ ζπλίζηαηαη ζηελ θάιπςε απφ ην Γεκφζην γηα κηα δηεηία, ηκήκαηνο ηνπ κηζζνινγηθνχ θφζηνπο ησλ δεκηνπξγνχκελσλ, εληφο ηεο πξψηεο ηξηεηίαο απφ ηελ νινθιήξσζε ηνπ επελδπηηθνχ ζρεδίνπ, ζέζεσλ απαζρφιεζεο. Γελ αξθνχλ φκσο νη λφκνη γηα λα ξηζθάξεη ν επηρεηξεκαηίαο ηελ επέλδπζε. Πξνυπφζεζε γηα λα θηλεζεί είλαη λα έρεη απέλαληη ηνπ έλαλ αμηφπηζην ππνθηλεηή θαη πξνζηάηε πνπ ζα ηνπ εγγπεζεί φηη ζα δψζεη ρσξίο πεξηζηξνθέο θαη γξαθεηνθξαηηθέο δηαδηθαζίεο ηα ππνζρφκελα θαη φηη δελ ζα αιιάμεη «επί ηα ρείξσ», ην θνξνινγηθφ πιαίζην, νη φξνη δειαδή ηνπ παηρληδηνχ, πάλσ ζηνπο νπνίνπο ζα θάλεη ηνπο ππνινγηζκνχο ηνπ γηα ηελ επέλδπζε. 3.3. Κνηλνηηθά Πξνγξάκκαηα Σν Γ Κ.Π.. 2007 2013 Απφ ηνλ Οθηψβξην ηνπ 2004, κε ζρεηηθή εγθχθιην ηνπ Τπνπξγείνπ Οηθνλνκίαο θαη Οηθνλνκηθψλ, μεθίλεζε ε δηαδηθαζία θαηάξηηζεο ηνπ Δζληθνύ Σηξαηεγηθνύ Σρεδίνπ Αλάπηπμεο (Δ...Α.), ηνπ Γ ΚΠΣ ή φπσο απνθαιείηαη Δζληθό Σηξαηεγηθό Πιαίζην Αλαθνξάο (ΔΠΑ). Ζ δηαδηθαζία απηή πξνβιέπεη ηελ θαηάζεζε πξνηάζεσλ απφ ηνπο αξκφδηνπο θνξείο (ππνπξγεία, πεξηθέξεηεο, ηνπηθή θαη λνκαξρηαθή απηνδηνίθεζε θ.ιπ.), δηάινγν κε ηνπο θνηλσληθνχο εηαίξνπο, ηελ νξγάλσζε πεξηθεξεηαθψλ αλαπηπμηαθψλ ζπλεδξίσλ, ηε δηεμαγσγή κειεηψλ θαη εξεπλψλ, πξνθεηκέλνπ λα δηακνξθσζεί ην Δ...Α. θαη λα ππνβιεζεί πξνο έγθξηζε ζηελ Δπξσπατθή Δπηηξνπή κέρξη ην Φζηλφπσξν ηνπ 2006, φπσο 24
πξνβιέπεη ην ρξνλνδηάγξακκα ηνπ Τπνπξγείνπ Οηθνλνκίαο θαη Οηθνλνκηθψλ. Μεηά ηε δηαδηθαζία έγθξηζεο ηνπ απφ ηελ Δπξσπατθή Δπηηξνπή ζα μεθηλήζεη ε πινπνίεζε ησλ πξνβιεπφκελσλ πξνγξακκάησλ θαη ε εθηακίεπζε ησλ θνηλνηηθψλ ρξεκαηνδνηήζεσλ, πνπ γηα ηελ πεξίνδν 2007-2013 αλέξρνληαη γηα ηελ Διιάδα ζηα 20,101 δηο. επξψ. ηνπο θνηλνηηθνχο απηνχο πφξνπο ζα πξνζηεζνχλ νη εζληθνί θαη νη ηδησηηθνί πφξνη θαη ζα δηακνξθσζεί ν ζπλνιηθφο ν ζπλνιηθφο πξνυπνινγηζκφο ηνπ Γ ΚΠ. Σν Γ ΚΠ θαη ηα αλαπηπμηαθά πξνγξάκκαηα πνπ ζα πεξηιεθζνχλ ζε απηφ, δηακνξθψλνληαη κε βάζε ηηο θαηεπζχλζεηο ηεο Δ.Δ. θαη ηνπο ζηξαηεγηθνχο ζηφρνπο-άμνλεο αλάπηπμεο πνπ απηέο ζέηνπλ θαη πεξηιακβάλνπλ ηηο παξαθάησ ζεκαηηθέο ελόηεηεο: Δλίζρπζε ηεο αληαγσληζηηθόηεηαο: ελίζρπζε ηεο έξεπλαο, αλάπηπμεο θαη θαηλνηνκίαο, ππεξεζίεο θαη ηνπηθέο ηερληθέο ππνδνκέο πξνο ηηο ΜΜΔ, πξνψζεζε ηεο επηρεηξεκαηηθφηεηαο, αμηνπνίεζε ηεο θνηλσλίαο ηεο πιεξνθνξίαο, δηακφξθσζε ηνπ θαηάιιεινπ πεξηβάιινληνο γηα ηηο επελδχζεηο θ.α. Βειηίσζε ηεο πξνζπειαζηκόηεηαο θαη ησλ ππεξεζηώλ γεληθνύ νηθνλνκηθνύ ελδηαθέξνληνο: δηεπξσπατθά δίθηπα κεηαθνξψλ, εζληθά δίθηπα κεηαθνξψλ, ηειεπηθνηλσληψλ θαη ελέξγεηαο, πεξηθεξεηαθά δίθηπα κεηαθνξψλ, ελίζρπζε ησλ ππνδνκψλ γηα ηελ αλάπηπμε ππεξεζηψλ θαη ησλ ηερλνινγηψλ πιεξνθνξηθήο θαη επηθνηλσληψλ. Αλαβάζκηζε θαη πξνζηαζία ηνπ πεξηβάιινληνο θαη πξόιεςε θηλδύλσλ: πξνψζεζε ηεο αεηθφξνπ αλάπηπμεο, κέηξα πξφιεςεο θπζηθψλ θαη ηερλνινγηθψλ θηλδχλσλ, αλάπηπμε νηθνινγηθψλ βηνκεραληψλ, αμηνπνίεζε αλαλεψζηκσλ πεγψλ ελέξγεηαο θ.α. Αλάπηπμε ηνπ αλζξώπηλνπ δπλακηθνύ θαη πξνώζεζε ηεο απαζρόιεζεο: αλάπηπμε θαη βειηίσζε ησλ ζπζηεκάησλ εθπαίδεπζεο, θαηάξηηζεο θαη δηα βίνπ κάζεζεο, ελίζρπζε ηεο απαζρφιεζεο, βειηίσζε ηεο ζχλδεζεο εθπαίδεπζεο θαη θαηάξηηζεο κε ηελ απαζρφιεζε, αχμεζε ηεο ζπκκεηνρήο ησλ γπλαηθψλ ζην εξγαηηθφ δπλακηθφ θ.α. Βειηίσζε ηεο δηνηθεηηθήο ηθαλόηεηαο ηεο δεκόζηαο δηνίθεζεο: βειηίσζε ηεο δηνηθεηηθήο ηθαλφηεηαο ζε φια ηα επίπεδα δηαθπβέξλεζεο, απνθέληξσζε αξκνδηνηήησλ ζε πεξηθεξεηαθφ επίπεδν, βειηίσζε ησλ ππεξεζηψλ πξνο ηνπο εξγαδφκελνπο, ηνπο αλέξγνπο θαη ηηο επηρεηξήζεηο θ.ιπ. Δλίζρπζε δηαζπλνξηαθήο, δηαθξαηηθήο θαη ηεο δηαπεξηθεξεηαθήο ζπλεξγαζίαο: πξνψζεζε ηεο ηζνξξνπεκέλεο αλάπηπμεο ζην ρψξν ηεο Δ.Δ., ελίζρπζε ηεο δηαζπλνξηαθήο, δηαθξαηηθήο θαη δηαπεξηθεξεηαθήο ζπλεξγαζίαο κεηαμχ ησλ γεηηνληθψλ ρσξψλ. Οη παξαπάλσ πξνθαηαξηηθέο θαηεπζχλζεηο αλάπηπμεο ζα εμεηδηθεπηνχλ ζε επίπεδν πεξηθέξεηαο, κε ζηφρν ηελ ελίζρπζε ηεο πεξηθεξεηαθήο ζπλνρήο θαη αλάπηπμεο θαη ηε βειηίσζε ηεο αληαγσληζηηθφηεηαο ζε εζληθφ θαη επξσπατθφ επίπεδν. 25
χκθσλα κε ηελ 3 ε Δγθχθιην ηνπ Τπνπξγείνπ Οηθνλνκίαο θαη Οηθνλνκηθψλ γηα ηελ θαηάξηηζε ησλ Δπηρεηξεζηαθψλ Πξνγξακκάησλ ηεο πξνγξακκαηηθήο πεξηφδνπ 2007-2013, ην Γ ΚΠΣ ζα πεξηιακβάλεη έμη Σνκεαθά θαη πέληε Πεξηθεξεηαθά Πξνγξάκκαηα, σο εμήο: Τνκεαθά Δπηρεηξεζηαθά Πξνγξάκκαηα (Τ.Δ.Π.) Δ.Π. «Πεξηβάιινλ θαη Αεηθφξνο Αλάπηπμε», (δηαρείξηζε απνβιήησλ θαη πδαηηθψλ πφξσλ, θπζηθφ πεξηβάιινλ, ρσξνηαμηθή πνιηηηθή θ.ιπ.). Δ.Π. «Δλίζρπζε ηεο Πξνζπειαζηκφηεηαο» (νδηθέο, ζηδεξνδξνκηθέο, αεξνπνξηθέο, ζαιάζζηεο, ζπλδπαζκέλεο θαη αζηηθέο κεηαθνξέο). Δ.Π. «Δπηρεηξεκαηηθφηεηα θαη Αληαγσληζηηθφηεηα», (ππεξεζίεο ζηηο επηρεηξήζεηο, πξνψζεζε θαηλνηνκίαο, νηθνλνκία ηεο γλψζεο, ππνδνκέο θαη δηθηπψζεηο επηρεηξήζεσλ θ.ιπ.). Δ.Π. «Φεθηαθή χγθιηζε», (πξνψζεζε ρξήζεο ηερλνινγηψλ πιεξνθνξηθήο θαη επηθνηλσληψλ ζηηο επηρεηξήζεηο θαη ζην δεκφζην ηνκέα, ςεθηαθέο ππεξεζίεο ζηνπο πνιίηεο θαη ηηο επηρεηξήζεηο θ.ιπ.). Δ.Π. «Αλζξψπηλνη Πφξνη», (αλζξψπηλν δπλακηθφ, εθπαίδεπζε, απαζρφιεζε, δεκφζηα δηνίθεζε, δεκφζηα πγεία θ.ιπ.). Δ.Π. «Σερληθή Τπνζηήξημε Δθαξκνγήο», (κέηξα ηερληθήο ππνζηήξημεο γηα ηελ εθαξκνγή ηνπ Γ ΚΠ). Πεξηθεξεηαθά Δπηρεηξεζηαθά Πξνγξάκκαηα (ΠΔΠ) ΠΔΠ Μαθεδνλίαο Θξάθεο: πεξηθέξεηεο Αλαηνιηθή Μαθεδνλία, Θξάθε, Κεληξηθή θαη Γπηηθή Μαθεδνλία. ΠΔΠ Γπηηθήο Διιάδαο, Πεινπνλλήζνπ, Ηνλίσλ Νήζσλ: πεξηθέξεηεο Γπηηθήο Διιάδαο, Πεινπνλλήζνπ θαη Ηνλίσλ λήζσλ. ΠΔΠ Κξήηεο θαη Νήζσλ Αηγαίνπ: πεξηθέξεηεο Κξήηε, Βφξεην Αηγαίν θαη Νφηην Αηγαίν. ΠΔΠ Θεζζαιίαο, Ζπείξνπ, ηεξεάο Διιάδαο: πεξηθέξεηεο Θεζζαιία, Ήπεηξνο, ηεξεά Διιάδα. ΠΔΠ Αηηηθήο: πεξηθέξεηα Αηηηθήο. 26
Κεθάιαην 4 ν - ΤΣΖΜΑΣΑ ΚΑΗ ΜΔΘΟΓΟΗ ΑΞΗΟΛΟΓΖΖ ΔΠΔΝΓΤΔΩΝ 4.1 Δηζαγσγή Ζ αμηνιφγεζε ησλ επελδχζεσλ πάγηνπ θεθαιαίνπ, κπνξεί λα γίλεη είηε κε ηηο απινπνηεκέλεο κεζφδνπο, είηε κε ηηο κεζφδνπο εθείλεο, νη νπνίεο ιακβάλνπλ ππφςε ηνπο ηελ αμία ηνπ ρξήκαηνο. Απηή ε δεχηεξε θαηεγνξία κεζφδσλ πνπ ιακβάλεη ππφςε ηεο ηελ αμία ηνπ ρξήκαηνο ζε ζρέζε κε ην ρξφλν νλνκάδνληαη επηζηεκνληθέο κέζνδνη ή κέζνδνη κε βάζε ηελ πξνεμφθιεζε ηεο ηακεηαθήο ξνήο αμηνιφγεζεο ησλ επελδχζεσλ πάγηνπ θεθαιαίνπ. χκθσλα κε ηελ παξάγξαθν 1 ηνπ άξζξνπ 10 ηνπ Νφκνπ 3908/2011 αλαθνξηθά κε ηα θξηηήξηα βησζηκφηεηαο θαη απνδνηηθφηεηαο ηνπ επελδπηηθνχ ζρεδίνπ θαη ηνπ επελδπηηθνχ θνξέα, απηά πνπ βαζκνινγνχληαη κέζν ζηαζκηθά είλαη ν δείθηεο ηνπ εζσηεξηθνχ πνζνζηνχ απφδνζεο, ν δείθηεο ηθαλφηεηαο απνπιεξσκήο δαλείσλ, ν δείθηεο θεξδνθνξίαο θαη ν δείθηεο απνηειεζκαηηθφηεηαο. 4.2 Έλλνηα ηνπ ζπζηήκαηνο αμηνιόγεζεο ηεο Δπέλδπζεο Οη κεραληζκνί πξνζαλαηνιηζκνχ, πξνψζεζεο θαη ειέγρνπ ηεο απνηειεζκαηηθφηεηαο ησλ επηρεηξήζεσλ, ζε ζπλδπαζκφ κε ηα επελδπηηθά θαη ινηπά πξνγξάκκαηα πεξηθεξεηαθήο ππνδνκήο, απνηεινχλ εξγαιεία πνπ κπνξνχλ λα νδεγήζνπλ ζε βειηηψζεηο ηεο ρσξνηαμηθήο θαηαλνκήο ηνπ "θεθαιαίνπ, ηφλσζε ηεο πεξηθεξεηαθήο αλάπηπμεο θαη θαη' επέθηαζε κείσζε ησλ πεξηθεξεηαθψλ αληζνηήησλ ηεο ρψξαο (Υηψηεο, 1972, Νηθνιατδεο θαη Υξηζηνπνχινπ, 2003). χκθσλα κε ηνπο παξαπάλσ ζπγγξαθείο ην δήηεκα ηεο επηινγήο ηνπ ηφπνπ εγθαηάζηαζεο ησλ επηρεηξήζεσλ εκπεξηέρεη ζεκαληηθέο παξακέηξνπο κε έληνλν εξεπλεηηθφ ελδηαθέξνλ θαη αλαδεηθλχεη ζεκαληηθά εξσηήκαηα πνπ αλαθέξνληαη ζηηο επηδξάζεηο ησλ κνλάδσλ απηψλ ζηελ νηθνλνκηθή θαη πεξηθεξεηαθή αλάπηπμε ηεο ρψξαο, ζηνπο παξάγνληεο πνπ επεξεάδνπλ ηνλ ηφπν εγθαηάζηαζεο ησλ κνλάδσλ, ζηηο πξνυπνζέζεηο πνπ πξέπεη λα πιεξνχλ νη "δπλακηθέο" ηνπνζεζίεο γηα ηελ πξνζέιθπζε αμηφινγσλ επελδχζεσλ, ζηελ κεηεγθαηάζηαζεπαχζε ηεο ιεηηνπξγίαο ησλ παξαγσγηθψλ κνλάδσλ, θ.ά. Οκνίσο ππνζηεξίδνπλ φηη ζεκείν ηδηαίηεξνπ ελδηαθέξνληνο απνηειεί επίζεο ην εάλ θαη θαηά πφζνλ εμεηάδνληαη επαξθψο απφ ηνπο εκπιεθφκελνπο θνξείο νη εθαξκνδφκελεο δηαδηθαζίεο αμηνιφγεζεο - επηινγήο ησλ επελδχζεσλ θαη ε εθηίκεζε ηεο απνηειεζκαηηθφηεηαο ηεο πεξηθεξεηαθήο πνιηηηθήο αλαθνξηθά κε ηε δηάξθεηα δσήο ησλ εληζρπζέλησλ επηρεηξήζεσλ. 27
Καηά ζπλέπεηα θξίλνπλ αλαγθαία ηε ζπζηεκαηηθή κειέηε ηνπ ζέκαηνο θαη θπξίσο ηελ αμηνπνίεζε ηεο εκπεηξηθήο γλψζεο πνπ έρεη ζπζζσξεπζεί φιν απηφ ην δηάζηεκα ησλ δεθαεηηψλ εθαξκνγήο ησλ αλαπηπμηαθψλ λφκσλ. ηε βάζε ησλ παξαπάλσ δηαπηζηψζεσλ, ε παξνχζα εξγαζία αζρνιείηαη κε ηελ γεληθή αλαζθφπεζε ηνπ εθαξκνδφκελνπ ζπζηήκαηνο αμηνιφγεζεο ησλ επελδχζεσλ ζην πιαίζην ησλ αλαπηπμηαθψλ λφκσλ. Δηδηθφηεξα επηθεληξψλεηαη ζηα θξηηήξηα αμηνιφγεζεο θαη επηινγήο ησλ επελδχζεσλ. 4.3 Υξεκαηννηθνλνκηθέο κέζνδνη αμηνιόγεζεο ηεο Δπέλδπζεο 4.3.1 Μέζνδνο Δζσηεξηθνύ Πνζνζηνύ Απόδνζεο ή Πξνεμνθιεηηθνύ Πνζνζηνύ Απόδνζεο (Internal rate of return method or Discounted rate of return method) Ζ κέζνδνο ηνπ εζσηεξηθνχ πνζνζηνχ απφδνζεο απνβιέπεη ζηνλ ππνινγηζκφ ηνπ πνζνζηνχ πξνεμφθιεζεο πνπ θαζηζηά ηελ παξνχζα αμία ησλ πξνζδνθψκελσλ εηήζησλ θαζαξψλ ηακεηαθψλ εηζξνψλ κηαο επέλδπζεο ίζε κε ηελ αξρηθή εθξνή πνπ απαηηείηαη γηα ηελ πξαγκαηνπνίεζή ηεο ή θαζηζηά ηελ Καζαξά Παξνχζα Αμία (ΚΠΑ) απηήο ίζε κε ην κεδέλ. Απηφ ην πνζνζηφ πξνεμφθιεζεο κπνξεί λα πξνζδηνξηζηεί κε ηελ ιχζε ηεο παξαθάησ ζρέζεο, ΚΠΑ= Α 1 (1+ξ) -1 +Α 2 (1+ξ) -2 + +Α n (1+ξ) -n - Α 0 =0 (4-1) Σν εζσηεξηθφ πνζνζηφ απφδνζεο (ξ) είλαη ην πνζνζηφ πξνεμφθιεζεο πνπ θαζηζηά ηελ κειεηψκελε επέλδπζε νξηαθή επέλδπζε, ελψ ζχκθσλα κε ηε κέζνδν ηεο ΚΠΑ ε παξνχζα αμία απνηειεί ηελ κεγαιχηεξε ηηκή πνπ κπνξεί ε επηρείξεζε λα πιεξψζεη γηα ηε ζπγθεθξηκέλε εμεηαδφκελε επέλδπζε. Σν ξ είλαη ην κεγαιχηεξν πνζνζηφ πνπ κπνξεί λα πιεξψζεη ε επηρείξεζε γηα ηελ εμεχξεζε ησλ θεθαιαίσλ πνπ απαηηνχληαη γηα ηελ απφθηεζε ηεο επέλδπζεο. (Αξγύξεο Λ. Αδακίδεο, Αλάιπζε Χξεκαηννηθνλνκηθώλ Καηαζηάζεσλ εθδόζεηο University Studio Press, Α έθδνζε, Θεζζαινλίθε 1998, ζει.27-40) ηαλ νη εμεηαδφκελεο επελδχζεηο είλαη νηθνλνκηθά αλεμάξηεηεο ηφηε, κε βάζε ηε κέζνδν απηή, ζηνλ πξνυπνινγηζκφ επελδχζεσλ, παγίνπ θεθαιαίνπ ζα ζπκπεξηιεθζνχλ φιεο νη επελδχζεηο ησλ νπνίσλ ην εζσηεξηθφ πνζνζηφ απφδνζεο είλαη κεγαιχηεξν απφ ην ειάρηζην απνδεθηφ πνζνζηφ απφδνζεο ην νπνίν θαη απνηειεί ην «πνζνζηφ φξην» (hurdle rate) πνπ ζα πξέπεη λα απνθέξνπλ ηα πεξηνπζηαθά ζηνηρεία γηα λα δηθαηνινγήζνπλ ηελ άληιεζε ή εμεχξεζε θεθαιαίσλ γηα ηελ απφθηεζή ηνπο. 28
ηελ πεξίπησζε πνπ νη εμεηαδφκελεο επελδχζεηο είλαη ακνηβαία απνθιεηόκελεο ηφηε ζηνλ πξνυπνινγηζκφ επελδχζεσλ παγίνπ θεθαιαίνπ ζα ζπκπεξηιεθζεί εθείλε ε νπνία παξνπζηάδεη ζπγθξηηηθά ην κεγαιχηεξν εζσηεξηθφ πνζνζηφ απφδνζεο θαη θπζηθά ππφ ηελ πξνυπφζεζε φηη ην πνζνζηφ απφδνζεο ηεο επηιεγείζεο επέλδπζεο είλαη πςειφηεξν απφ ην ειάρηζην απνδεθηφ πνζνζηφ απφδνζεο. Οη επελδχζεηο πνπ παξνπζηάδνπλ εζσηεξηθφ πνζνζηφ απφδνζεο κηθξφηεξν απφ ην ειάρηζην απνδεθηφ πνζνζηφ απφδνζεο ζα πξέπεη θαη αξράο λα απνθιεηζηνχλ απφ ηνλ πξνυπνινγηζκφ επελδχζεσλ παγίνπ θεθαιαίνπ, εθηφο εηδηθψλ πεξηπηψζεσλ επηρεηξεκαηηθήο ζθνπηκφηεηαο, επεηδή θάηη ηέηνην ζα έρεη απνηειέζκαηα αληίζεηα απφ ηνλ επηδησθφκελν ζθνπφ ηεο επηρείξεζεο. (Γεκήηξεο Λ. Παπαδόπνπινο, Αλάιπζε Χξεκαηννηθνλνκηθώλ Καηαζηάζεσλ Θεζζαινλίθε 1985, ζει 38-44 θαη 46-51, ζει 8-11) Ζ θαιχηεξε θαηαλφεζε ηνπ παξαπάλσ θαλφλα αμηνιφγεζεο ησλ επελδχζεσλ ζα γίλεη αλ ηνλίζνπκε ηελ ρξεκαηνδνηηθή δηάζηαζε ηεο επέλδπζεο. Αλ ππνζέζνπκε φηη ε επηρείξεζε γηα ηελ ρξεκαηνδφηεζε ηεο επέλδπζεο πξαγκαηνπνηεί έλα δάλεην ηνπ νπνίνπ ε εμφθιεζε, ηνπ αξρηθνχ χςνπο ηνπ θαη ε θαηαβνιή ησλ ηφθσλ ηνπ, ζα γίλεη απφ ηηο θαζαξέο εηζξνέο ηεο επέλδπζεο θαζψο πξαγκαηνπνηνχληαη απηέο. ηελ πεξίπησζε απηή ε επηρείξεζε δελ πξαγκαηνπνηεί νχηε θέξδνο νχηε δεκία αλ ην επηηφθην ηνπ δαλείνπ είλαη ίζν κε ην εζσηεξηθφ πνζνζηφ απφδνζεο θαη απιψο έρνπκε επαλάθηεζε ηεο αξρηθήο εθξνήο ηεο επέλδπζεο. κσο αλ ην επηηφθην ηνπ δαλείνπ είλαη κηθξφηεξν ηνπ εζσηεξηθνχ πνζνζηνχ απφδνζεο ηφηε ε επηρείξεζε ζα είλαη ζε ζέζε λα εμνθιήζεη ην δάλεην κε ηνπο ηφθνπο θαη αθφκε λα πξαγκαηνπνηήζεη θέξδνο. Σέινο, αλ ην επηηφθην είλαη κεγαιχηεξν ηνπ εζσηεξηθνχ πνζνζηνχ απφδνζεο ηφηε νη θαζαξέο εηζξνέο ηεο επέλδπζεο δελ ζα είλαη επαξθείο γηα ηελ εμφθιεζε ηνπ δαλείνπ θαη ε επηρείξεζε ζα έρεη δεκία. Δπνκέλσο, ην εζσηεξηθφ πνζνζηφ απφδνζεο είλαη ην κεγαιχηεξν επηηφθην πνπ είλαη ζε ζέζε λα θαηαβάιιεη ε επηρείξεζε αλ απηή ρξεκαηνδνηείηαη κε δαλεηαθά θεθάιαηα. Ζ ίδηα αθξηβψο ινγηθή ηζρχεη θαη ζηελ πεξίπησζε πνπ ε επηρείξεζε ρξεκαηνδνηεί ηελ επέλδπζε ζπγρξφλσο κε ίδηα θαη μέλα θεθάιαηα κε ηελ δηαθνξά φηη ζα πξέπεη λα αληηθαηαζηήζνπκε ην επηηφθην ηνπ δαλείνπ κε ην θφζηνο ρξήζεο ηνπ θεθαιαίνπ ή κε ην ειάρηζην απνδεθηφ πνζνζηφ απφδνζεο. (Michael Bromwich, The Economics of Capital Budgeting, Penguin Books, Ltd, Harmondsworth, Middlesex, England, 1976, pp 74-78) 29