Τα μυστικά της ευτυχίας στην οικογένεια

Τα μυστικά της ευτυχίας στην οικογένεια Η τέλεια οικογένεια Δυναμώστε τους δεσμούς Μυστικά σχέσεων Διαχείριση διαφορών Ψυχαγωγία Προστασία από τη δουλειά Η μητέρα: Ο θεμέλιος λίθος Μυστικά για τον πατέρα Η υγεία των παιδιών Γονικές φιλονικίες Διαζύγιο Η ζήλεια και η βία Οι έφηβοι Δείχνετε την αγάπη στα παιδιά! Κοινωνική προσφορά Παραγωγή: Ομάδα Γιατρών Medlook Μedlook www.medlook.net Έγκυρη πληροφόρηση για την υγεία

Εκδόσεις Medlook www.medlook.net medlook Έγκυρη πληροφόρηση για την υγεία Τα μυστικά της ευτυχίας στην οικογένεια Κοινωνική προσφορά Παραγωγή: Ομάδα Γιατρών Medlook Μedlook www.medlook.net Έγκυρη πληροφόρηση για την υγεία

Περιεχόμενα Η τέλεια οικογένεια 6 Δυναμώστε τους δεσμούς στην οικογένειά σας 7 Μυστικά συζυγικών σχέσεων 8 Η διαχείριση των διαφορών 9 Προστασία από επαγγελματικές υποχρεώσεις 10 Οι διακοπές, η ψυχαγωγία, η διασκέδαση 11 Η μητέρα: Ο θεμέλιος λίθος για ευτυχία στην οικογένεια 12 Μυστικά για τον πατέρα 13 Η υγεία των παιδιών 14 Πώς θα προστατεύετε τα παιδιά σας από το δικό σας στρες 15 Παιδιά, γονείς και σχολείο 16 Γονικές φιλονικίες 17 Το διαζύγιο 18 Μάθετε στα παιδιά σας να παίρνουν σωστές αποφάσεις 19 Η ζήλια μεταξύ αδελφιών 20 Η βία στην οικογένεια 21 Οι έφηβοι και οι γονείς τους 22 Το φαγητό, η τηλεόραση, οι γονείς και τα παιδιά 23 Δείχνετε την αγάπη σας στα παιδιά σας 24 Medlook: Μια ζωντανή εγκυκλοπαίδεια για την υγεία, την ιατρική και την ποιότητα ζωής Το Medlook www.medlook.net είναι πύλη πληροφοριών για την υγεία στο διαδίκτυο από το 2001. Ιδρύθηκε από ομάδα γιατρών και επιστημόνων. Το Medlook παρέχει έγκυρη, συνεχή ενημέρωση για θέματα ιατρικής, υγείας και ποιότητας ζωής. Καθημερινά στις ιστοσελίδες του προστίθενται νέα άρθρα, που ετοιμάζει η ομάδα γιατρών του Medlook. Είναι μια δημοφιλής ζωντανή εγκυκλοπαίδεια για την υγεία, που ανανεώνεται και αυξάνεται καθημερινά με την προσθήκη νέων άρθρων. ISBN 978-9963-9904-7-4 Έκδοση 2013 Εκδότης: Medlook, Ομάδα Γιατρών Medlook Έρευνα και συγγραφή: Δρ Λ. Γ. Λοΐζου Επικοινωνία: info@medlook.net Διεύθυνση: Ταχ. Θυρ. 28162, Λευκωσία 2091. Copyright Medlook, www.medlook.net, 2013

Πρόλογος Η ευτυχία στην οικογένεια είναι από τα πολυτιμότερα αγαθά, που μπορούμε να έχουμε στη ζωή μας. Βασίζεται σε μια συνειδητή, συνεχή προσπάθεια, απ όλα τα μέλη της, που σχετίζεται με τα θέματα και αλληλεπιδράσεις της οικογενειακής ζωής. Οι γονείς, οι σχέσεις μεταξύ τους, η συμπεριφορά, το παράδειγμα και η διαπαιδαγώγηση, που προσφέρουν στα παιδιά τους, όπως και οι τρόποι, με τους οποίους χειρίζονται ουσιώδη ζητήματα, αποτελούν τον θεμέλιο λίθο για μια θετική και δυναμική εξέλιξη της οικογένειας στον τομέα της ευτυχίας. Η ευτυχία δεν είναι μια απλή στατική κατάσταση, αλλά μια δυναμική πορεία, με συνεχείς προκλήσεις, που χρειάζεται σταθερή και αδιάκοπη προσοχή, προσπάθειες και φροντίδα. Οι απειλές για την ευτυχία στην οικογένεια δεν σταματούν ποτέ. Η προσαρμογή στις συνεχείς αλλαγές, που παρουσιάζονται στη ζωή, η υπομονετική και η ευρηματική απάντηση στις ασταμάτητες νέες προκλήσεις, που αντιμετωπίζει αναπόφευκτα η οικογένεια, επιτρέπουν τη διασφάλιση και τη διατήρηση της ευτυχίας του κάθε μέλους της. Η ομάδα γιατρών του Medlook, σε συνεργασία με την Ελληνική Τράπεζα, σας παρουσιάζουν στο βιβλίο αυτό μια επιλογή από άρθρα με χρήσιμη και πρακτική πληροφόρηση για τρόπους ζωής και συμπεριφοράς, που συμβάλλουν στην ευτυχία της οικογένειας. Σίγουρα δεν υπάρχει μια μαγική λύση ή ένας μοναδικός τρόπος, για να βελτιώνει κάποιος την οικογενειακή του ευτυχία. Ωστόσο με τη διαρκή πληροφόρηση και διαπαιδαγώγηση, ο καθένας μπορεί να εφαρμόζει και να ανακαλύπτει μόνος του δημιουργικούς και ευχάριστους τρόπους, που αρμόζουν στη δική του περίπτωση, για να βελτιώνει την οικογενειακή του κατάσταση. Ευχόμαστε οι γνώσεις, που θα αποκομίσετε, να είναι καρποφόρες και να συμβάλλουν στο να έχετε μια καλύτερη οικογενειακή ζωή με υγεία και ευτυχία.

Η τέλεια οικογένεια Η τέλεια οικογένεια δεν υπάρχει! Η κάθε οικογένεια έχει τη δική της ξεχωριστή μορφή, τις δικές της ατέλειες και τα δικά της προβλήματα. Η κατανόηση της ιδιαίτερης οικογενειακής κατάστασης του καθενός μας θα μας επιτρέπει να αντιμετωπίζουμε επιτυχώς τις προκλήσεις, που προκύπτουν στην οικογένειά μας. Ας δούμε βασικά στοιχεία για τις οικογένειες στην εποχή μας: 1. Η οικογένεια σήμερα: Το κλασικό στερεότυπο της οικογένειας, όπως τη γνωρίζουμε, βιολογικοί γονείς, πατέρας και μητέρα με παιδιά, δεν είναι το μοναδικό. Τα διαζύγια, οι μονογονιοί, οι υιοθεσίες και άλλες σύνθετες καταστάσεις δημιουργούν μεγάλο ποσοστό νέων οικογενειών. Οικογένεια μπορεί να θεωρηθεί οποιαδήποτε ομάδα ανθρώπων, που αποφασίζουν να ζήσουν μαζί, στα πλαίσια ενός νοικοκυριού. Οι συνδυασμοί που υπάρχουν είναι πολλοί. Ωστόσο έχουν ένα κοινό χαρακτηριστικό: Τα μέλη της οικογένειας συμμετέχουν συναισθηματικά και μοιράζονται μια κοινή ζωή, με πολλές ευθύνες. 2. Η δυναμική προσαρμογή για ευτυχία: Η επιτυχία μιας οικογένειας μπορεί να αξιολογηθεί από την ικανότητά της να προσαρμόζεται σε νέες καταστάσεις. Η οικογένεια δεν είναι κάτι το σταθερό, αλλά μεταβάλλεται. Αυτό πρέπει να γίνει αντιληπτό, διότι μόνο έτσι αναπτύσσονται μηχανισμοί προσαρμογής. 3. Στρες, διαμάχες: Η οικογενειακή ζωή είναι γεμάτη από ένταση, στρες, διαφωνίες και διαμάχες. Εάν ξεφύγουν του ελέγχου μπορούν να έχουν καταστροφικές συνέπειες. Η καλλιέργεια θετικών προσεγγίσεων, η ειλικρίνεια με καλή επικοινωνία, ο σεβασμός προς τον άλλο και η οριοθέτηση των αντιδράσεων, χωρίς λεκτική ή άλλη μορφή βίας, οδηγούν σε λύσεις των προβλημάτων. 4. Οι σύζυγοι: Οι δυσκολίες μεταξύ των συζύγων είναι συχνές. Εμφανίζονται διαφωνίες για πολλά θέματα (ανατροφή των παιδιών, οικονομικά). Ο έντονος έρωτας, που πιθανόν να συνέδεε τους συζύγους στα πρώτα χρόνια της κοινής ζωής, μπορεί έπειτα να ατονήσει. Έτσι οι δύο πρέπει να καταφέρουν να διατηρήσουν μια σχέση συνεταιρισμού και φιλίας, ανεξάρτητα από το πόσο έντονη κατά καιρούς μπορεί να είναι η αγάπη τους. 5. Παιδιά και γονείς: Οι διαμάχες μεταξύ γονιών και παιδιών είναι αναπόφευκτες. Τα παιδιά προσπαθούν μεγαλώνοντας να αποκτήσουν αυτονομία. Οι γονείς θέλουν να διατηρήσουν τον έλεγχο και έτσι προκύπτουν συγκρούσεις. Οι γονείς ή αυτοί που επωμίζονται το ρόλο του γονιού πρέπει να μεριμνούν για το κάθε παιδί τους ξεχωριστά. Σε αυτούς αρμόζει να δίνουν αγάπη και αποδοχή, να βοηθούν το παιδί να πετύχει, να αναπτύξει δεξιότητες και να του προσφέρουν κοινωνική μόρφωση. 6 Παραγωγή Medlook - www.medlook.net

Πώς θα ενδυναμώνετε τους δεσμούς στην οικογένειά σας; Οι δεσμοί, που ενώνουν τα μέλη μιας οικογένειας, δεν είναι στατικοί ούτε και δεδομένοι. Αντίθετα έχουν δυναμικό χαρακτήρα με συνεχή εξέλιξη και διαμόρφωση. Για μια ευτυχισμένη οικογένεια οι γονείς, από τα πρώτα στάδια της ζωής των παιδιών, καλλιεργούν με κάθε τρόπο τις σχέσεις μαζί τους και συνεχίζουν να το κάνουν αδιάκοπα σε όλα τα στάδια της εξέλιξής τους. Πώς μπορείτε να ενδυναμώνετε τους δεσμούς στην οικογένειά σας; 1. Μαζί στο φαγητό: Προσπαθείτε τουλάχιστον 3 έως 4 φορές την εβδομάδα να τρώτε όλοι μαζί, γονείς, παιδιά και άλλα μέλη, που συγκροτούν την οικογένεια. 2. Προστασία του χρόνου: Κλείνετε την τηλεόραση, όταν τρώτε μαζί. Μην αφήνετε το κινητό τηλέφωνο ή οποιαδήποτε άλλη σύγχρονη τεχνολογία να σας κλέβουν από τον πολύτιμο και ποιοτικό χρόνο, που αφιερώνετε και περνάτε μαζί με τα παιδιά σας ή όλοι μαζί ως οικογένεια. 3. Διακοπές: Σχεδιάζετε και κάνετε όλοι μαζί οικογενειακές διακοπές, τουλάχιστον μία φορά το χρόνο. 4. Ύπνος: Διατηρείτε σταθερό ωράριο ύπνου και κρεβατιού. Αυτό πρέπει να είναι ακόμη πιο αυστηρό για μικρά παιδιά. 5. Δουλειές του σπιτιού: Κάθε παιδί πρέπει να έχει την ευθύνη και το μερίδιο, που του αναλογεί, για τις δουλειές και αγγαρείες, που απαιτούνται στο σπίτι και στο νοικοκυριό γενικότερα. 6. Διαχείριση χρήματος: Δίνετε σε προκαθορισμένα διαστήματα ένα μικρό χρηματικό ποσό σε κάθε παιδί, για τις δικές του ανάγκες, ανάλογα με την ηλικία του. Είναι πολύ σημαντικό να μην ξεχνάτε να το διδάσκετε πώς πρέπει να διαχειρίζεται με τον καλύτερο τρόπο το δικό του κεφάλαιο και να κάνει τους δικούς του προϋπολογισμούς, από πολύ νωρίς στη ζωή του. 7. Οικογενειακές συγκεντρώσεις: Μεριμνάτε για αρμονικές, ευχάριστες οικογενειακές συνάξεις, με την ευκαιρία γιορτών, γενεθλίων ή άλλων ευκαιριών. 8. Η ψυχαγωγία και η αγάπη: Δώστε χρόνο στα παιδιά σας για ό,τι τα ενδιαφέρει. Αγάπη για τα παιδιά σας σημαίνει να τους αφιερώνετε χρόνο, εάν είναι δυνατόν, κάθε μέρα. Να ψυχαγωγήστε μαζί τους τακτικά με διάφορους τρόπους, με παιχνίδια, σπορ, τραγούδια, φιλμ και οποιαδήποτε άλλη δραστηριότητα τους αρέσει. Κοινωνική προσφορά 7

Μυστικά συζυγικών σχέσεων για ευτυχία στην οικογένεια Οι σχέσεις μεταξύ των γονέων αποτελούν τον θεμέλιο λίθο της ευτυχίας της οικογένειας. Για ευτυχία στην οικογένεια φροντίζετε τη συζυγική σας ζωή. Η αγάπη και οι σχέσεις μεταξύ του άνδρα και της γυναίκας στο ζευγάρι δεν είναι στατικές ή δεδομένες, αλλά εξελίσσονται συνεχώς. Χρειάζεται μια σταθερή, συνεχής και διαχρονική φροντίδα των σχέσεων. Η φροντίδα απαιτείται, ανεξάρτητα από το πόσο καλή ήταν η αρχική αγάπη και ποιότητα της σχέσης μεταξύ των δύο γονέων. Υπάρχουν απλά μέτρα, που καλλιεργούν την εκτίμηση, την αφοσίωση και την αγάπη, προσφέροντας πολλά για διαρκή ευτυχία στην οικογένεια: 1. Η συζυγική σας σχέση να είναι η προτεραιότητά σας. Εξοικονομείτε χρόνο, για να είστε μόνοι με το ταίρι σας. Επενδύστε χρόνο και χρήμα, για να ψυχαγωγείστε και να περνάτε ευχάριστες στιγμές μαζί. Αναβιώνετε τον έρωτά σας. Θυμηθείτε τις πρώτες στιγμές, που σας έφεραν κοντά. Θυμηθείτε όλα αυτά, που αρέσουν και στους δύο σας. Εκφράζετε τακτικά την αγάπη σας, έστω και με τον πιο απλό τρόπο. 2. Μη θεωρείτε τίποτα δεδομένο. Το ότι έχετε παντρευτεί ή συζείτε δεν σημαίνει ότι όλα είναι πλέον δεδομένα. Φροντίζετε τη σωματική σας εμφάνιση. Καλλιεργείτε συνεχώς το πνεύμα σας. Βελτιώστε την επικοινωνία μεταξύ σας. Μάθετε να ακούτε προσεκτικά το ταίρι σας. Μη βιάζεστε να μιλήσετε. Μη διακόπτετε τον άλλο, προτού ολοκληρώσει. Σιγουρευτείτε ότι καταλάβατε καλά, πριν προβείτε σε σχόλια. Εάν διαφωνείτε, το πρώτο σας μέλημα να είναι ο σεβασμός. Η κριτική, που ίσως κάνετε, απαιτεί μεγάλο μέτρο και περίσκεψη. Ο στόχος σας να είναι να βοηθάτε τον άλλο, χωρίς να τον πληγώνετε. Η αλόγιστη κριτική προκαλεί αρνητικά αισθήματα, ακόμη και εάν έχετε δίκιο. 3. Τέλειοι σύζυγοι δεν υπάρχουν. Ο κάθε άνθρωπος έχει τα καλά και τα κακά του. Από εσάς εξαρτάται να καταλαβαίνετε καλύτερα το ταίρι σας και να καλλιεργείτε τις θετικές πτυχές της προσωπικότητάς του. Μη νομίζετε ότι τα έχετε ανακαλύψει όλα για αυτόν ή αυτήν. Πολλοί ανακαλύπτουν πλούτο προσωπικότητας και χαρακτήρα, που αρχικά δεν αντιλήφθηκαν, ότι υπήρχε στο ταίρι τους. Με προσοχή και παρατηρητικότητα αφιερώστε χρόνο στη συζυγική σας ζωή, για να τη διατηρείτε ζωντανή, υγιή και ωραία. Τα ευεργετικά ωφελήματα για όλη την οικογένεια, ιδιαίτερα για τα παιδιά σας, θα είναι ανεκτίμητης αξίας. 8 Παραγωγή Medlook - www.medlook.net

Η διαχείριση των διαφορών στην οικογένεια Οι διαφωνίες, οι διαφορές, οι αντιπαραθέσεις και οι συγκρούσεις είναι αναπόσπαστο μέρος της οικογενειακής ζωής. Για την ευτυχία της οικογένειας το πιο σημαντικό είναι ο τρόπος διαχείρισης των αναπόφευκτων αυτών καταστάσεων της ανθρώπινης φύσης. Η σωστή αντιμετώπισή τους συμβάλλει στην ενδυνάμωση των δεσμών μεταξύ των μελών της οικογένειας και μειώνει τη συχνότητα και την έντασή τους. Η κακή διαχείρισή τους μπορεί να έχει άσχημες συνέπειες. Ποιες είναι οι βασικές αρχές, που βοηθούν τα μέλη της οικογένειας να χειρίζονται σωστά τις αντιπαραθέσεις μεταξύ τους; 1. Τα προβλήματα πρέπει να αναμένονται: Οι γονείς είναι οι πρώτοι που πρέπει να συνειδητοποιήσουν ότι οικογενειακή ζωή χωρίς αντιπαραθέσεις δεν υπάρχει. Χρειάζεται να φροντίζουν να αποκτούν γνώσεις και να διαπαιδαγωγούνται στην αντιμετώπιση των διαφορών μεταξύ των μελών της οικογένειας. 2. Η διαπαιδαγώγηση των παιδιών: Οι γονείς πρέπει να διαπαιδαγωγούν τα παιδιά τους για το ζήτημα των διαπροσωπικών διαφορών, που προκύπτουν συνήθως σε μια οικογένεια. Η προετοιμασία αντιμετώπισης οδηγεί σε καλύτερα αποτελέσματα, όταν προκύπτουν οι διαφωνίες ή οι συγκρούσεις. Ο χρόνος αυτής της διαπαιδαγώγησης είναι μια επένδυση, που θα αποδίδει πολύτιμους καρπούς διαχρονικά, για την ευτυχία στην οικογένεια. 3. Χρόνος, σεβασμός, διαφορετικότητα, οριοθέτηση και συγχώρεση: Η επίλυση διαφορών, που προκύπτουν σε σύνολα ανθρώπων, όπως η οικογένεια, χρειάζεται χρόνο, προσοχή και σεβασμό. Η καλλιέργεια μιας όσο το δυνατό καλύτερης επικοινωνίας μεταξύ των μελών της οικογένειας, η οριοθέτηση των αντιδράσεων, η αποδοχή της διαφορετικότητας και του ότι κανείς δεν είναι τέλειος και η καλλιέργεια του αισθήματος της συγχώρεσης είναι οι βάσεις της επιτυχούς επίλυσης διαφορών. 4. Ο στόχος: Ο στόχος της επίλυσης κρίσεων δεν είναι η αυτοϊκανοποίηση δικαίωσης κάποιου, αλλά η πρόοδος της οικογένειας με απόκτηση εμπειριών και διδαγμάτων από μια δύσκολη κατάσταση. Η προσοχή στις συναισθηματικές ιδιαιτερότητες του κάθε ατόμου, η προσπάθεια κατανόησης των θέσεων του άλλου είναι αρχές, που οι γονείς πρέπει να μεταφέρουν στα παιδιά τους. Κοινωνική προσφορά 9

Προστατέψτε την οικογένεια από επαγγελματικές υποχρεώσεις Μην αφήνετε τις επαγγελματικές σας υποχρεώσεις να βλάπτουν την οικογενειακή σας ζωή. Ο υπερβολικός χρόνος εργασίας, στη δουλειά ή στο σπίτι, δημιουργεί ένταση, προστριβές και δυσλειτουργία στην οικογένεια. Ποιες είναι οι βασικές αρχές, για την προστασία της οικογένειάς σας, από την εισβολή των επαγγελματικών υποχρεώσεων στο σπίτι; 1. Κατανόηση: Προσπαθήστε να καταλάβετε καλά τις ιδιαιτερότητες της επαγγελματικής σας απασχόλησης και τις ανάγκες της οικογένειάς σας. 2. Διαχείριση χρόνου: Στη διαχείριση του χρόνου σας χρειάζεται να αφήνετε χρόνο, στον οποίο τίποτα δεν πρέπει να σας αποσπά την προσοχή από την οικογένειά σας. 3. Ισορροπία: Μην αφήνετε τη δουλειά σας να εισβάλλει ανεξέλεγκτα και να ταλαιπωρεί όλη την οικογένεια, διότι θα το μετανιώσετε, λόγω των συνεπειών. 4. Διαχωρισμός: Όταν είστε στο σπίτι, να περιορίζετε όσο το δυνατό πιο πολύ το χρόνο που μιλάτε για θέματα σχετικά με τη δουλειά. 5. Τεχνολογία: Μην αφήνετε την τεχνολογία (τηλεφωνία, διαδίκτυο), που χρησιμοποιείτε στη δουλειά σας να σας αποσπά από τις συνομιλίες ή άλλες δραστηριότητες, που κάνετε με τα αγαπημένα σας πρόσωπα στο σπίτι. 6. Ενημέρωση: Ενημερώστε τα άλλα μέλη της οικογένειάς σας ότι κάποτε ή σε κάποιες ώρες, που θα ορίσετε εκ των προτέρων, είναι απαραίτητο να κάνετε μερικές επαγγελματικές υποχρεώσεις από το σπίτι. 7. Συμμετοχή: Οι επαγγελματικές σας υποχρεώσεις δεν πρέπει να είναι δικαιολογία, για να μη λαμβάνετε μέρος στις δουλειές ή άλλες δραστηριότητες της οικογένειας. 8. Αποφόρτιση: Είναι καλό, προτού επιστρέψετε το σπίτι σας, να αποφορτίζεστε από την πίεση και καταπόνηση της δουλειάς, με κάποιο τρόπο (περπάτημα, άσκηση, σπορ, μουσική, παιχνίδι, μασάζ), για ν αποφεύγονται εντάσεις και να είστε ψύχραιμοι και ευχάριστοι με τα αγαπημένα σας πρόσωπα. 9. Υπερωρίες: Μην υπερβάλλετε με τις υπερωρίες, διότι η κούραση και η ένταση, που προκαλούν, έχουν αρνητικό αντίκτυπο στην οικογένεια. 10. Υπνοδωμάτιο: Μην μετατρέπετε το υπνοδωμάτιό σας σε γραφείο, για να κάνετε δουλειές, που δεν προλάβατε να κάνετε στον επαγγελματικό χώρο. 11. Ξεκούραση: Η ξεκούραση και η αναζωογόνησή σας, με καλό ύπνο, υγιεινή διατροφή και διακοπές είναι απαραίτητες για την ευτυχία στην οικογένεια. 10 Παραγωγή Medlook - www.medlook.net

Οι διακοπές, η ψυχαγωγία, η διασκέδαση και η ευτυχία στην οικογένεια Οι διακοπές, η ψυχαγωγία και η διασκέδαση είναι απαραίτητες για την οικογενειακή ευτυχία. Είναι ευκαιρία, για να βιώνουν τα μέλη της οικογένειας ευχάριστες εμπειρίες, που δημιουργούν αξέχαστες αναμνήσεις, οι οποίες συσφίγγουν και διατηρούν τους δεσμούς μεταξύ τους. Τι δεν πρέπει να ξεχνάτε για τον σημαντικό αυτό τομέα της οικογενειακής ζωής; 1. Οι διακοπές και η ψυχαγωγία είναι λίπασμα για καλές σχέσεις στην οικογένεια. Άτομα, που δεν κάνουν αρκετές διακοπές, κινδυνεύουν από κακή διάθεση, διαπροσωπικά προβλήματα, κατάθλιψη και ασθένειες. 2. Μην παραμελείτε την οικογενειακή ψυχαγωγία. Η χαλάρωση, η ηρεμία, η ξεκούραση και η αναζωογόνηση του σώματος και της ψυχής, που προσφέρει η ψυχαγωγία, προσθέτουν ευτυχία στην οικογενειακή σας ζωή. Στον υγιεινό τρόπο ζωής της οικογένειας πρέπει οπωσδήποτε να συμπεριλαμβάνονται η ψυχαγωγία, οι διακοπές και η διασκέδαση. 3. Να βάζετε ευχάριστες δραστηριότητες στο οικογενειακό σας πρόγραμμα. Να κάνετε τις διακοπές σας με τα αγαπημένα σας πρόσωπα. Οποιασδήποτε μορφής ψυχαγωγία, οι διακοπές, τα ομαδικά παιχνίδια, τα σπορ, οι συναντήσεις με φίλους, η κηπουρική ή άλλα χόμπι, η παρακολούθηση ευχάριστων ταινιών είναι πολύτιμα για την ψυχική και σωματική υγεία. Διώξετε το οικογενειακό στρες με την ψυχαγωγία! Η μουσική, το μασάζ και ο περίπατος χαλαρώνουν. Να χαλαρώνετε και να ξεκουράζεστε, για να διαχειρίζεστε καλύτερα το στρες. 4. Στην οικογένειά σας να χαμογελάτε και να επιδιώκετε να γελάτε όλοι μαζί συχνότερα. Το χιούμορ και το γέλιο δημιουργούν τις προϋποθέσεις για οικογενειακή ευτυχία και προσθέτουν χρόνια στη ζωή. Επιλέγετε να βλέπετε κωμωδίες στο θέατρο ή σε ταινίες ή ο,τιδήποτε άλλο μπορεί να σας κάνει να γελάτε όλοι μαζί! 5. Να περνάτε χρόνο με τα αγαπημένα σας πρόσωπα. Χρειάζεται να αφιερώνετε χρόνο, προσοχή και φροντίδα για την ανάπτυξη καλών σχέσεων. Οι καλές σχέσεις στην οικογένεια, με φίλους ή συγγενείς, σάς κάνουν ευτυχισμένους και ευεργετούν την υγεία. 6. Αφιερώνετε χρόνο για παιχνίδια. Σε όλους μας, ανεξάρτητα από την ηλικία, υπάρχει το παιδί μέσα μας! Αφήστε το ελεύθερο και παίξετε με τα παιδιά σας και άλλους στην οικογένειά σας. Οποιαδήποτε παιχνίδια, έξω σε ανοικτούς χώρους, σπορ, ομαδικά ή ατομικά, σταυρόλεξα, επιτραπέζια ή ηλεκτρονικά προσθέτουν στην οικογενειακή ευτυχία και ωφελούν το σώμα και την ψυχή. Κοινωνική προσφορά 11

Η μητέρα: Ο θεμέλιος λίθος για ευτυχία και δύναμη στην οικογένεια Η ευτυχία της οικογένειας βασίζεται στη μητέρα. Μια ευτυχισμένη μητέρα είναι η καλύτερη προϋπόθεση για ευτυχία, λειτουργικότητα και δύναμη στην οικογένεια. Ο ρόλος της μητέρας γίνεται όλο και δυσκολότερος. Η γυναίκα καλείται να εκπληρώνει ταυτόχρονα το ρόλο της μητέρας, της εργαζόμενης, της νοικοκυράς και της συζύγου. Το βάρος των ευθυνών της γυναίκας είναι μεγαλύτερο απ ό,τι του συζύγου της. Οι άντρες δεν βιώνουν στον ίδιο βαθμό την ευθύνη για τα παιδιά, το νοικοκυριό και την καθημερινή φροντίδα της οικογένειας. Η στήριξη της μητέρας με κάθε τρόπο είναι καθήκον όλων στην οικογένεια. Για την ευτυχία στην οικογένεια είναι απαραίτητο το κάθε μέλος της να κατανοεί τις ιδιαιτερότητες του ρόλου της μητέρας. Κατανοώντας τις προκλήσεις, που αντιμετωπίζει, γίνεται ευκολότερο να της παρέχεται η στήριξη που χρειάζεται. Δεν πρέπει να ξεχνούμε μερικές βασικές αρχές για τη στήριξη της μητέρας: 1. Η αγάπη, η εκτίμηση και ο σεβασμός: Η μητέρα που νιώθει τη στήριξη, την αγάπη, την εκτίμηση και το σεβασμό του συζύγου και των παιδιών της αποκτά απεριόριστες δυνάμεις προσφοράς. 2. Προσοχή στην κούραση και στο στρες: Η κούραση, το στρες, οι επαγγελματικές ανησυχίες, τα προβλήματα ή οι ασθένειες των παιδιών εξουθενώνουν τη μητέρα. Οι αρνητικές επιπτώσεις βλάπτουν την ποιότητα ζωής της, τις σχέσεις με το σύζυγο, τα παιδιά και άλλα μέλη της οικογένειάς της. 3. Οι άνδρες, τα παιδιά και οι υποχρεώσεις του σπιτιού: Οι άνδρες πρέπει να βοηθούν με κάθε τρόπο τις συζύγους τους. Οι σύζυγοι πρέπει να συμμετέχουν πιο πολύ σε όλες τις δουλειές και υποχρεώσεις του νοικοκυριού και της οικογένειας. Τα παιδιά πρέπει να διδάσκονται να κάνουν τα ίδια, όταν είναι σε ηλικία, που μπορούν να βοηθούν. Η ομαδική συμμετοχή στις εργασίες απαλύνει την καταπόνηση της μητέρας. Της προσφέρει έμπρακτα αγάπη, γεγονός που προσθέτει στην ευτυχία της οικογένειας. 4. Οι εργοδότες και η πολιτεία: Δεν είναι μόνο ο σύζυγος και τα παιδιά που χρειάζεται να βοηθούν την εργαζόμενη μητέρα, αλλά και οι εργοδότες και η πολιτεία. Οι ευκολίες στο χώρο εργασίας πρέπει να περιλαμβάνουν στήριξη για αντιμετώπιση των στρεσσογόνων καταστάσεων και αποφυγή ανάληψης υπερβολικών υποχρεώσεων. 12 Παραγωγή Medlook - www.medlook.net

Μυστικά, για να γίνετε ακόμη καλύτερος πατέρας! Ο ρόλος του πατέρα στη σωματική, ψυχική, κοινωνική και επαγγελματική ανάπτυξη και εξέλιξη των παιδιών του είναι μοναδικός, με ανεκτίμητη αξία. Ο άνδρας, που είναι ή θέλει να γίνει πατέρας, δεν πρέπει να αμελεί να μαθαίνει για το τι μπορεί να κάνει, για να είναι όσο το δυνατό καλύτερος πατέρας. Ακόμη και οι άνδρες, που ήδη προσφέρουν πολλά στα παιδιά τους, με τη συνεχή διαπαιδαγώγηση μπορούν να ανακαλύπτουν τρόπους, για να καλλιεργούν τις σχέσεις τους με τα παιδιά τους και να τους προσφέρουν περισσότερα. Ας δούμε μερικά σημεία, που είναι σημαντικό να γνωρίζει ο κάθε άντρας, που έχει ή θέλει να έχει τον βαρυσήμαντο, τιμητικό γι αυτόν, πατρικό ρόλο: 1. Χρειάζεται να αφιερώνει χρόνο: Οι καλές σχέσεις του πατέρα με το κάθε παιδί του δημιουργούνται και καλλιεργούνται μόνο, όταν αφιερώνει αρκετό χρόνο στα παιδιά του. Για το κάθε παιδί χρειάζεται επιπλέον ξεχωριστός χρόνος. 2. Βάζει, ως πρώτη προτεραιότητα, τα παιδιά του: Τα παιδιά διαισθάνονται τη διάθεση του πατέρα τους. Όταν είναι μαζί τους, τίποτα δεν πρέπει να αποσπά την προσοχή του από το τι του λένε. Να επικεντρώνεται σε αυτά, να σκέφτεται με ποιο τρόπο θα τα κάνει να νιώθουν πιο καλά και πώς να τους μεταφέρει τις αξίες και τα διδάγματα, που θα τα ωφελούν για πάντα. 3. Δεν είναι τα υλικά αγαθά: Η προσφορά του πατέρα στον τομέα της ψυχικής και πνευματικής ανάπτυξης του παιδιού του, όπως και στην ψυχαγωγία του, έχει τεράστια και πολύ μεγαλύτερη σημασία, για την ανατροφή, εξέλιξη και ευτυχία του, παρά τα υλικά αγαθά. Οι εμπειρίες, που βιώνουν τα παιδιά με τον πατέρα τους, τα καθοδηγούν, για όλη τους τη ζωή, ενώ τα υλικά αγαθά είναι πρόσκαιρα. 4. Παίζει τακτικά με τα παιδιά του: Η ψυχαγωγία με κάθε τρόπο δημιουργεί μοναδικές εμπειρίες, που θα ενδυναμώνουν τις σχέσεις του μαζί τους, για πάντα. 5. Δείχνει έμπρακτα και εκφράζει την αγάπη του: Δεν πρέπει να ξεχνά να λέει τακτικά στο κάθε παιδί του ότι το αγαπά! Τα παιδιά χρειάζονται τη σιγουριά της αγάπης του πατέρα τους. 6. Η αξία της επικοινωνίας: Δείχνει ειλικρινές ενδιαφέρον, για ό,τι σχετίζεται με τα παιδιά του. Τα ακούει προσεκτικά, με απερίσπαστο ενδιαφέρον. Τηρεί πάντα τις υποσχέσεις του. Η καλή επικοινωνία του επιτρέπει να τα βοηθά και να τους μεταφέρει τα σωστά μηνύματα, για τις αξίες, που διέπουν τη ζωή. Κοινωνική προσφορά 13

Η υγεία των παιδιών και η ευτυχία της οικογένειας Η σωματική και ψυχική υγεία των παιδιών είναι η ύψιστη προτεραιότητα στην οικογένεια. Η προστασία των παιδιών από τους εχθρούς της υγείας τους και η φροντίδα, για την αρμονική κοινωνική και σχολική τους ζωή, είναι υπέρτατο καθήκον των γονιών και άλλων στην οικογένεια. Ας δούμε βασικά σημεία για την προστασία της υγείας των παιδιών: 1. Διατροφή: Μάθετε στα παιδιά σας τις αρχές της υγιεινής διατροφής, από πολύ νωρίς στη ζωή τους. Η υγιεινή διατροφή θα τα προστατεύει για πάντα. 2. Εμβόλια: Βεβαιωθείτε ότι έγιναν τα απαραίτητα εμβόλια στα παιδιά σας. Ελέγξτε το βιβλιάριο εμβολιασμών τους. Συμβουλευτείτε τον παιδίατρό σας για κάθε πρόβλημα, που μπορεί να παρουσιάζει το παιδί σας. 3. Οδική ασφάλεια: Διδάξετε το παιδί σας για την ασφάλεια στο δρόμο. Η πληροφόρηση σώζει ζωές. Μάθετέ το να σκέφτεται και να αντιδρά με ασφαλή τρόπο. Μην ξεχνάτε τη ζώνη και τους κανόνες ασφάλειας στο αυτοκίνητο. 4. Ατυχήματα: Διαπαιδαγωγήστε τα παιδιά για την πρόληψη ατυχημάτων, στο σπίτι και σε οποιοδήποτε άλλο περιβάλλον. 5. Αλκοόλ, ναρκωτικά και σεξουαλική αγωγή: Διδάξετε, από νωρίς, τα παιδιά για τους κινδύνους του αλκοόλ και των ναρκωτικών. Μην αμελείτε τη σεξουαλική αγωγή. 6. Περιβάλλον και κάπνισμα: Διασφαλίστε για τα παιδιά ένα περιβάλλον ελεύθερο από τοξικές ουσίες. Η μόλυνση του αέρα από καπνιστές προκαλεί προβλήματα υγείας στα παιδιά. 7. Βιβλία: Διαβάζετε κάθε μέρα κάτι στα παιδιά σας. Κτίζετε έτσι μια καλύτερη επικοινωνία μαζί τους και συμβάλλετε σε μια καλύτερη εκπαίδευσή τους. 8. Διαδίκτυο: Το διαδίκτυο είναι μέρος της ζωής των παιδιών. Οι κίνδυνοι υπάρχουν, αλλά με την ορθή διαπαιδαγώγηση εξουδετερώνονται. 9. Τηλεόραση: Παρακολουθείτε τι βλέπουν στην τηλεόραση ή σε άλλα μέσα. Βοηθήστε τα να καταλαβαίνουν το τι πραγματικά συμβαίνει. 10. Σχολείο και εκπαίδευση: Εμπλακείτε ενεργά στη σχολική ζωή των παιδιών σας. Να επισκέπτεστε τακτικά το σχολείο τους και να ενημερώνεστε. 11. Αγάπη: Επιβεβαιώστε τα ότι τα αγαπάτε. Δώστε τους το αίσθημα ασφάλειας, που χρειάζονται. Πέστε τους τι είναι αυτό που σας κάνει να τα θαυμάζετε και τι είναι αυτό που τα κάνει να είναι ξεχωριστά! 14 Παραγωγή Medlook - www.medlook.net

Πώς θα προστατεύετε τα παιδιά σας από το δικό σας στρες; Το στρες των γονιών μεταφέρεται εύκολα στα παιδιά τους. Βλάπτει την ψυχική, αλλά και τη σωματική τους υγεία, καθιστώντας τα ευάλωτα σε διάφορες ασθένειες. Η προστασία των παιδιών από το στρες είναι βασικός παράγοντας της ευτυχίας στην οικογένεια. Είναι καθήκον των γονιών να κατανοήσουν πώς δημιουργείται το δικό τους στρες, αλλά και αυτό που εκδηλώνεται στην οικογένεια. Μετά πρέπει να μάθουν να το διαχειρίζονται σωστά. Η ορθή διαχείριση του στρες της οικογένειας είναι απαραίτητη για την ευτυχία της! Πώς θα συμβάλλετε στη σωστή διαχείριση του στρες στην οικογένειά σας: 1. Να θυμάστε ότι ζωή χωρίς στρες δεν γίνεται. Το σημαντικό είναι η ορθή διαχείρισή του. 2. Κατανοήστε καλά τις πηγές του στρες, σε σας και στην οικογένειά σας. 3. Να ξέρετε και να παρακολουθείτε τις ανάγκες του κάθε μέλους της οικογένειάς σας. Να φροντίζετε για τον καθένα, με εξατομικευμένη προσέγγιση, ειλικρινές ενδιαφέρον και αγάπη. 4. Η αλληλοϋποστήριξη μεταξύ των γονιών είναι ο θεμέλιος λίθος της επιτυχούς αντιμετώπισης των στρεσογόνων καταστάσεων. 5. Μη μεταφέρετε στρεσογόνα προβλήματα, από τη δουλειά σας, στο σπίτι. Κρατάτε μακριά τα παιδιά σας από τα προσωπικά ή επαγγελματικά σας προβλήματα. 6. Χαλαρώστε πριν πάτε στο σπίτι, εάν είχατε μια δύσκολη μέρα. Περπατήστε για δέκα λεπτά, κάντε κάποιο σπορ ή γυμναστική, ακούστε μουσική ή καθίστε κάπου ήρεμα και πάρτε, για λίγο, βαθιές αναπνοές. Θα αποβάλετε έτσι σημαντική ψυχική ένταση και θα είστε πιο καλά, όταν θα βρεθείτε με τα αγαπημένα σας πρόσωπα, στο σπίτι. 7. Φροντίζετε την υγεία σας και να κοιμάστε αρκετά. Η έλλειψη ύπνου οδηγεί σε εκνευρισμό, υπερκόπωση, αρνητικές ή καταθλιπτικές σκέψεις, σε στρες και συγκρούσεις. Μην αφήνετε την τηλεόραση ή άλλα μέσα να σας κλέβουν από τον πολύτιμο χρόνο του ύπνου σας. 8. Δεν γίνεται σε μια οικογένεια να μην προκύπτουν προβλήματα. Γι αυτό να τα αναμένετε και με ψυχραιμία και υπομονή, χωρίς εκνευρισμούς, να τα αντιμετωπίζετε. Κοινωνική προσφορά 15

Παιδιά, γονείς και σχολείο Η ζωή και η απόδοση των παιδιών στο σχολείο επηρεάζουν πολύ την οικογενειακή κατάσταση. Η κατ οίκον εργασία των παιδιών όλων των ηλικιών είναι θέμα, που συχνά προκαλεί ένταση ή συγκρούσεις στην οικογένεια. Οι γονείς πρέπει να βοηθούν με έξυπνο τρόπο τα παιδιά τους να κάνουν την κατ οίκον εργασία τους, για να αποφεύγονται καθημερινές ανεπιθύμητες καταστάσεις. Τα παιδιά έχουν περισσότερες πιθανότητες να μαθαίνουν καλύτερα, όταν η οικογένειά τους τα υποστηρίζει ενεργά. Τι μπορείτε ως γονείς να κάνετε, για να βοηθάτε τα παιδιά σας να κάνουν την κατ οίκον εργασία τους; 1. Ορίστε την ώρα για το διάβασμα. Βάλτε το παιδί σας να κάνει την κατ οίκον εργασία του κάθε μέρα την ίδια ώρα. Μην επιτρέπετε να την κάνει την τελευταία ώρα, προτού πάει για ύπνο τη νύκτα. 2. Προσδιορίστε το χώρο. Διαλέξτε ένα ήσυχο χώρο με καλό φωτισμό, για να κάνει το παιδί σας την κατ οίκον εργασία του. 3. Απομακρύνετε οποιαδήποτε πηγή, που αποσπά την προσοχή του παιδιού σας. Εξηγήστε του την τεράστια σημασία, που έχει το να μην αποσπάται η προσοχή του, από ο,τιδήποτε (τηλεόραση, διαδίκτυο, έξυπνα κινητά τηλέφωνα, παιχνίδια βίντεο). 4. Δώστε θετικά ερεθίσματα. Επαινέστε τα παιδιά σας, όταν βρίσκουν τις σωστές απαντήσεις. Όταν κάνουν λάθη, να τα διορθώνετε με ήπιο και ευγενικό τρόπο. 5. Βοηθήστε τα να μάθουν να βάζουν προτεραιότητες. Βοηθήστε τα παιδιά σας να αναγνωρίζουν και να μελετούν πρώτα τα πράγματα, που δεν ξέρουν καλά, παρά να ξοδεύουν χρόνο σε πράγματα που γνωρίζουν καλά. 6. Να είστε πληροφορημένοι. Μιλάτε με τους δάσκαλους ή τους καθηγητές των παιδιών σας. Το να διαβάζετε μαζί με τα παιδιά σας, το να ενδιαφέρεστε και να μιλάτε με τους δασκάλους ή τους καθηγητές τους, το να συμμετέχετε στις δραστηριότητες, που έχουν σχέση με το σχολείο, και να τα βοηθάτε με την κατ οίκον εργασία τους τους προσφέρει εξαιρετικά πλεονεκτήματα. 16 Παραγωγή Medlook - www.medlook.net

Οι γονικές φιλονικίες Οι διαμάχες, ο θυμός, οι λογομαχίες και οι καβγάδες μεταξύ των γονιών βλάπτουν τα παιδιά. Οι γονείς συχνά δεν γνωρίζουν ότι οι φιλονικίες μεταξύ τους βλάπτουν τον ψυχικό κόσμο των παιδιών τους. Τι πρέπει να θυμούνται οι γονείς, όταν έχουν διαφορές μεταξύ τους; 1. Το γονικό μοντέλο: Το μοντέλο της γονικής συμπεριφοράς αποτελεί το κυρίαρχο και μόνιμο πρότυπο, που αποτυπώνεται στα παιδιά και τα επηρεάζει στη ζωή τους. Ο τρόπος, με τον οποίο οι γονείς χειρίζονται τις διαφορές, που φυσιολογικά δημιουργούνται μεταξύ τους, έχει τεράστια επίδραση στην κοινωνική προσαρμογή, στη συναισθηματική εξέλιξη και στις διαπροσωπικές σχέσεις των παιδιών τους. Η καλή γονική συμπεριφορά διαμορφώνει ανάλογη καλή συμπεριφορά των παιδιών. Το αποτέλεσμα είναι η οικογένεια να λειτουργεί καλύτερα και να είναι ευτυχέστερη. 2. Οι διαταραχές που προκαλούνται στα παιδιά: Οι διαμάχες των γονιών, ακόμη και σε μικρή κλίμακα, προκαλούν ζημιές στη ζωή των παιδιών με προβλήματα ύπνου, συναισθηματική ανασφάλεια, δυσκολίες προσαρμογής, κατάθλιψη, άγχος και προβλήματα συμπεριφοράς. Τα ξεσπάσματα θυμού, τα μειωτικά σχόλια, η λεκτική εχθρότητα, οι προσωπικές προσβολές μεταξύ των γονέων πρέπει να αποφεύγονται. Προκαλούν ψυχικές, αλλά και οργανικές βλάβες στα παιδιά (μείωση της αυτοπεποίθησης και της αυτοεκτίμησής τους, μείωση του ύπνου, με κούραση, νευρικότητα και προβλήματα συμπεριφοράς στο σχολείο και στο σπίτι). 3. Η σιωπηλή έκφραση εχθρότητας μεταξύ των γονιών: Γίνεται αντιληπτή από τα παιδιά, που υποφέρουν συναισθηματικά. Τα ψυχικά τραύματά τους μπορεί να είναι ανεπανόρθωτα, σε σοβαρές περιπτώσεις. Κάθε φορά, που οι γονείς εισέρχονται σε θυμό, λογομαχία ή φιλονικία μεταξύ τους, να θυμούνται τις επιδράσεις, που η δική τους συμπεριφορά ίσως προκαλεί στον συναισθηματικό κόσμο και στη διαμόρφωση του χαρακτήρα των παιδιών τους. 4. Η επίλυση των προβλημάτων και τα όρια: Ποτέ να μην ξεχνούν να βάζουν αυστηρά όρια, στο τι μπορούν να λένε ή να κάνουν ο ένας στον άλλο. Καλύτερα είναι να κρατούν τις διαμάχες τους μακριά από τα παιδιά. Η επίλυση των προβλημάτων μεταξύ τους να γίνεται με θετικό τρόπο, συμβιβασμούς, αγάπη και αλληλοκατανόηση. Αυτό προσφέρει τα μέγιστα στη συναισθηματική ασφάλεια των παιδιών, στη διαμόρφωση της προσωπικότητάς τους και στη μελλοντική τους ζωή. Κοινωνική προσφορά 17

Το διαζύγιο και η διασφάλιση της μελλοντικής ευτυχίας Το διαζύγιο είναι σε πολλές περιπτώσεις αναπόφευκτο. Το ψυχικό κόστος, για αυτούς που χωρίζουν, αλλά ακόμη περισσότερο για τα παιδιά τους, είναι τεράστιο. Το σημαντικό στο διαζύγιο είναι η σωστή διαχείρισή του. Η μέγιστη προτεραιότητα είναι ν αποφεύγονται συμπεριφορές, που προκαλούν ψυχικούς τραυματισμούς, των οποίων η μελλοντική επούλωση είναι δύσκολη ή αδύνατη. Η προστασία αυτών που χωρίζουν, αλλά πιο πολύ η προστασία των παιδιών τους διασφαλίζει ότι θα είναι δυνατή η ευτυχία όλων, σε μια μελλοντική νέα οικογενειακή κατάσταση. Πώς μπορούν οι γονείς, που προχωρούν σε διαζύγιο, να ελαχιστοποιούν τις συνέπειες για τα παιδιά τους; 1. Σεβασμός, χωρίς αλληλοκατηγορίες: Οι γονείς πρέπει, παρά τις διαφορές τους, να σέβονται ο ένας τον άλλο. Σε διαζύγια, που υπήρχε αλληλοσεβασμός, με ήπια συμπεριφορά, χωρίς ξεσπάσματα θυμού, αλληλοκατηγορίες και διαμάχες, τα παιδιά είχαν λιγότερες τραυματικές εμπειρίες. Εάν οι γονείς βιώνουν ένταση, που τους κάνει να θέλουν να μιλήσουν, προτιμότερο είναι να εξωτερικεύουν την κριτική ή τα παράπονά τους σε φίλους και όχι ενώπιον των παιδιών τους. 2. Σταθερότητα: Τα παιδιά, τα οποία μετά το διαζύγιο έχουν μια νέα σταθερή οικογενειακή κατάσταση, παρουσιάζουν μια πολύ πιο καλή μακροχρόνια εξέλιξη, από παιδιά, που βιώνουν μια χρόνια αστάθεια της οικογενειακής τους κατάστασης. Η καθημερινή ρουτίνα και οι συνήθειες των παιδιών πρέπει να διαφυλάσσονται στον μέγιστο δυνατό βαθμό. Επίσης οι γονείς πρέπει να αφιερώνουν με συνέπεια ένα καθορισμένο χρονικό διάστημα αποκλειστικά για το κάθε παιδί τους, για να κάνουν κάτι ποιοτικό μαζί του. 3. Συνεργασία: Οι γονείς πρέπει να συνεργάζονται για την προστασία του παιδιού τους από τις συνέπειες του διαζυγίου. Να μη συγκρούονται ενώπιον των παιδιών. Συνεχώς να ενδυναμώνουν το αίσθημα ασφάλειας, που παρέχουν προς αυτά. Να δείχνουν ότι τα αγαπούν, όπως πάντα. Οι κανόνες ζωής και συμπεριφοράς που είχαν να συνεχίζονται, όπως πριν. Δεν πρέπει οι γονείς να αναζητούν στήριξη από τα παιδιά, αλλά οι ίδιοι να είναι πηγή δύναμης για το παιδί. 4. Βοήθεια ειδικών: Οι γονείς δεν πρέπει να διστάζουν να ζητούν βοήθεια, από ειδικούς, για τα παιδιά ή τους ίδιους, όταν νιώσουν ότι χρειάζεται. 18 Παραγωγή Medlook - www.medlook.net

Μάθετε στα παιδιά σας να παίρνουν σωστές αποφάσεις! Ένα από τα πολυτιμότερα δώρα, που μπορούν οι γονείς να δώσουν στα παιδιά τους, είναι να τα μάθουν να λαμβάνουν σωστές αποφάσεις. Η λήψη αποφάσεων θα καθορίζει τη ζωή τους. Πρόκειται για μια δεξιότητα τεράστιας σημασίας. Είναι απαραίτητο τα παιδιά να διαπαιδαγωγούνται στον κρίσιμο αυτό τομέα. Η διαπαιδαγώγηση των παιδιών στη λήψη αποφάσεων πρέπει να αρχίζει νωρίς στη ζωή τους. Η συμμετοχή τους στη λήψη αποφάσεων εξαρτάται, αρχικά, από την ηλικία και την ωριμότητά τους. Ο βαθμός της εμπλοκής τους στις αποφάσεις, που τα αφορούν, μπορεί να διευρύνεται ανάλογα με την ανάπτυξη της ωριμότητάς τους. Η διαπαιδαγώγηση των παιδιών στη λήψη αποφάσεων δεν είναι εύκολη υπόθεση. Χρειάζεται χρόνο, υπομονή και διαχρονική παρακολούθηση. Είναι αναπόφευκτο ότι θα γίνονται λάθη. Οι συνέπειες των λαθών μπορούν να γίνονται διδάγματα, για καλύτερες αποφάσεις στο μέλλον. Τα παιδιά πρέπει να νιώθουν υπεύθυνα για τις αποφάσεις τους. Έτσι θα έχουν και την ευθύνη των αποτελεσμάτων, που πρέπει να τους αποδίδεται. Με τον τρόπο αυτό θα βελτιώνουν την ικανότητά τους για τη λήψη αποφάσεων, δημιουργώντας τις προϋποθέσεις για επιτυχίες και ευτυχία, όταν θα είναι ενήλικες. Τι πρέπει να κάνουν τα παιδιά, πριν πάρουν μια απόφαση; 1. Ο χρόνος σκέψης: Να δίνουν χρόνο για σκέψη και ανάλυση, χωρίς να ορμούν, για να κάνουν αυτό, που στιγμιαία αποφάσισαν. 2. Οι λόγοι: Να διερωτώνται πάντοτε γιατί θέλουν να κάνουν κάτι. 3. Οι επιλογές: Να εξετάζουν όλες τις επιλογές, για το πώς θα πραγματοποιήσουν αυτό που θέλουν. 4. Οι συνέπειες: Πρέπει προσεκτικά να σκέφτονται και τις συνέπειες αυτών που αποφασίζουν. 5. Οι επιδράσεις: Να μην ξεχνούν τις επιδράσεις στους άλλους των δικών τους αποφάσεων και πράξεων. 6. Το όφελος: Να εξετάζουν και να γνωρίζουν αυτό, που είναι το καλύτερο για τα ίδια και το τι μπορούν να αναμένουν, από τις αποφάσεις τους. 7. Η αξιολόγηση: Να αξιολογούν τα αποτελέσματα των αποφάσεων και πράξεών τους και να διδάσκονται από τις δικές τους εμπειρίες. Κοινωνική προσφορά 19

Η ζήλια μεταξύ αδελφιών Η ζήλια μεταξύ αδελφιών δεν είναι σπάνια. Ο ρόλος των γονιών είναι καθοριστικός στη γένεση, αλλά και στην αντιμετώπιση του προβλήματος. Πώς οι γονείς μπορούν να αποτρέπουν τη ζήλια μεταξύ των παιδιών τους; 1. Ισότιμη αντιμετώπιση, χωρίς διακρίσεις: Στις οικογένειες, που υπάρχουν ισότιμη αντιμετώπιση των παιδιών και ισοζυγισμένες αποφάσεις, που χαρακτηρίζονται από συμβιβασμό, σεβασμό και εκτίμηση στην προσωπικότητα, τα χαρίσματα και τις ιδιαιτερότητες του κάθε παιδιού, η εκδήλωση ζήλιας ελαχιστοποιείται. 2. Συγκρίσεις: Οι συγκρίσεις, που γίνονται μεταξύ των παιδιών, συμβάλλουν στη ζήλια, στην αντιπαλότητα και στον ανταγωνισμό. Όταν το ένα παιδί ξεπερνά το άλλο στις επιδόσεις, μπορούν να δημιουργηθούν αισθήματα χαμηλής αυτοεκτίμησης και κατάθλιψης, με ζήλια. Όταν οι γονείς διαχειρίζονται τέτοιες καταστάσεις με εκτίμηση προς το κάθε παιδί, τονίζοντας τα δυνατά του σημεία, χωρίς συγκρίσεις, διακρίσεις ή επιθετικότητα, οι πιθανότητες ζήλιας είναι μικρές. 3. Γέννηση αδελφιού: Ο ερχομός ενός νέου παιδιού μπορεί να δημιουργήσει αισθήματα ζήλιας ενός μεγαλύτερου παιδιού, που ίσως νιώθει ότι κάτι χάνει με τη γέννηση του αδελφιού του. Η ζήλια μεταξύ αδελφιών παρατηρείται συχνότερα, όταν η διαφορά ηλικίας δεν είναι μεγάλη, όταν είναι του ίδιου φύλου ή δίδυμα. Η ζήλια μπορεί να αποφευχθεί ή να μειωθεί, όταν το μεγαλύτερο παιδί συμμετέχει στην επιλογή του ονόματος του αδελφιού του, στις προετοιμασίες υποδοχής του νεογέννητου, στην επιλογή της κούνιας και των ρούχων του, όταν λαμβάνει μέρος στις συζητήσεις για το τι θα κάνει η οικογένεια, όταν θα έλθει το αδελφάκι, και βοηθά για το σκοπό αυτό. Οι γονείς υιοθετώντας αυτές και άλλες πρωτότυπες προσεγγίσεις, που μπορεί να σκεφτούν, βοηθούν τα μεγαλύτερης ηλικίας παιδιά τους να μη νιώθουν ότι παραμερίζονται ή ότι χάνουν κάτι. Οι γονείς θα πρέπει να δείξουν στο μεγαλύτερο παιδί, πώς πρέπει να συμπεριφέρεται σ ένα μικρότερο του αδελφάκι και τι είναι επιτρεπτό και τι όχι. Η επιβράβευση του μεγαλύτερου παιδιού για καλά πράγματα που κάνει, ιδιαίτερα σε σχέση με το μικρό αδελφάκι, του δείχνει ότι το να είναι το μεγαλύτερο έχει πλεονεκτήματα. 4. Βοήθεια από ειδικούς: Υπάρχουν περιπτώσεις, που η ζήλια παίρνει σοβαρές διαστάσεις. Πολύ σπάνια μπορεί να εμφανιστούν φαινόμενα βίας και κακοποίησης του ενός από τον άλλο. Συνήθως αυτός που κακοποιεί είναι ο μεγαλύτερος στην ηλικία ή αυτός που είναι δυνατότερος. Η οικογένεια θα πρέπει να ζητήσει βοήθεια από ειδικούς. Σε μερικές περιπτώσεις το πρόβλημα πιθανόν να χρειάζεται επείγουσα αντιμετώπιση. 20 Παραγωγή Medlook - www.medlook.net

Η βία στην οικογένεια Η βία στην οικογένεια οδηγεί σε δυστυχία των μελών της. Οι συνέπειες είναι ακόμη σοβαρότερες για τα παιδιά. Οι ψυχικοί ή άλλοι τραυματισμοί, που υφίστανται, τα βασανίζουν για όλη τους τη ζωή. Η πρόληψη της βίας στην οικογένεια συμβάλλει στην ευτυχία της. Οι γονείς έχουν καθήκον να προστατεύουν την οικογένειά τους από την ενδοοικογενειακή βία. Τι πρέπει να γνωρίζετε για την αποτροπή της βίας στην οικογένεια; 1. Αναγνωρίστε τη βία: Η βία στην οικογένεια χαρακτηρίζεται από απαράδεκτες συμπεριφορές, που στόχο έχουν την άσκηση δύναμης και ελέγχου σ ένα άλλο άτομο. Η συμπεριφορά, που στόχο έχει να εκφοβίσει ή να τρομοκρατήσει, παίρνει τη μορφή σωματικών, λεκτικών, σεξουαλικών και ψυχολογικών επιθέσεων. Τα θύματα είναι παιδιά, γυναίκες ή σπανιότερα άντρες. Η παραμέληση είναι επίσης μορφή βίας. 2. Αποτρέπετε τη βία, δίνοντας το καλό παράδειγμα: Η άσκηση σωματικής ή ψυχικής βίας, για σκοπούς τιμωρίας, δίνει το κακό μήνυμα στα παιδιά ότι είναι αποδεκτό να πληγώνουμε άλλους ανθρώπους, για να λύνουμε προβλήματα. Οι άλλες μέθοδοι, χωρίς σωματική βία, που προάγουν την πειθαρχία δια της εργασίας, αποδίδουν καλύτερα. Μην ξεχνάτε ότι και τα λόγια πληγώνουν πολύ. 3. Τα παιδιά βλάπτονται ακόμη και όταν δεν είναι τα θύματα: Τα παιδιά μπορεί να είναι θύματα κακοποίησης από γονείς ή άτομα, που τα φροντίζουν. Όμως υποφέρουν και τραυματίζονται μόνιμα και από τη βία, που βλέπουν στο σπίτι τους. Οι σκηνές κακοποίησης οποιουδήποτε στην οικογένεια είναι δυνατόν να τους προκαλέσουν σοβαρές μόνιμες διαταραχές. Παιδιά, που ήσαν μάρτυρες κακοποίησης στο σπίτι ή που και τα ίδια ήσαν θύματα βίας στην οικογένεια, πιθανόν να συμπεριφερθούν με ανάλογο τρόπο, όταν ενηλικιωθούν ή ακόμη να έχουν τάσεις αυτοκαταστροφής ή να αναπτύξουν εγκληματική και αντικοινωνική συμπεριφορά. 4. Η κακοποίηση των γυναικών: Οι γυναίκες, που κακοποιούνται υποφέρουν από αϋπνία, εφιάλτες, άγχος, μετατραυματικό στρες, διαταραχές της διατροφής, υποσιτισμό, τάσεις αυτοκαταστροφής και αυτοκτονίας. Κάποτε οι τραυματισμοί είναι τόσο σοβαροί, που θέτουν τη ζωή τους σε κίνδυνο. Ο αλκοολισμός και τα ναρκωτικά, όταν υπάρχουν, επιδεινώνουν τη βία στην οικογένεια. 5. Ζητήστε βοήθεια: Εάν εσείς ή άλλο μέλος της οικογένειάς σας είστε θύμα βίας ή ακόμη εάν αντιληφτείτε ότι κάποιο άλλο άτομο υποφέρει τα ίδια, ενημερώστε και ζητήστε βοήθεια από ειδικούς. Κοινωνική προσφορά 21

Οι έφηβοι και οι γονείς τους Η σωστή διαχείριση των προβλημάτων των εφήβων αυξάνει την ευτυχία της οικογένειας. Οι έφηβοι χρειάζονται προσοχή και κατανόηση. Πολλοί έφηβοι θυμώνουν εύκολα και νιώθουν απογοήτευση από πολλά. Η στάση των γονιών, οι αξίες και οι κανόνες, που διέπουν τη ζωή τους στο σπίτι ή στο σχολείο, αμφισβητούνται και είναι πηγή έντασης. Πώς μπορούν οι γονείς να βελτιώνουν τις σχέσεις τους με τους έφηβους; 1. Επικοινωνία και σεβασμός: Οι προσεγγίσεις, που καλλιεργούν την επικοινωνία, αυξάνουν την εμπιστοσύνη και καλλιεργούν το σεβασμό, κτίζουν καλύτερες και καρποφόρες σχέσεις γονιών και εφήβων. Η αποφυγή ανακριτικού τύπου ερωτήσεων ή επικριτικών προσεγγίσεων, ο προσδιορισμός του επιθυμητού αποτελέσματος και η τοποθέτηση κοινά αποδεκτών κατευθυντήριων γραμμών, παρά αυστηρών κανόνων, συμβάλλουν τα μέγιστα στη βελτίωση των σχέσεων γονιών και εφήβων. 2. Χρόνος: Οι γονείς πρέπει να αφιερώνουν χρόνο για την καλλιέργεια της σχέσης με τους έφηβους. Δεν θα το πετύχουν, εάν η καλλιέργεια της σχέσης αυτής θα είναι απλά ένα μέρος του βαρυφορτωμένου προγράμματος τους, για ταχεία διεκπεραίωση. 3. Κόπος και προσπάθειες: Χρειάζονται κόπος και προσπάθειες, για να κερδίσουν οι γονείς την εμπιστοσύνη των εφήβων. Η συνέπεια και η ειλικρίνεια είναι προϋποθέσεις, για να κτισθεί η εμπιστοσύνη. 4. Εμπιστοσύνη: Όσα διαμείβονται μεταξύ γονιού και έφηβου δεν πρέπει να μεταφέρονται σε άλλους. Αυτό, όταν το νιώθει ο έφηβος, θα λέει πιο εύκολα στους γονείς το τι νιώθει, τις ανησυχίες και τους προβληματισμούς του. Τα παιδιά πρέπει να αισθάνονται ότι οι γονείς τους είναι έμπιστοί τους και ότι χειρίζονται με ευθύνη και σεβασμό ο,τιδήποτε τους λένε. 5. Προσεκτική ακρόαση: Η προσεκτική ακρόαση είναι ο θεμέλιος λίθος της καλής επικοινωνίας. Εάν οι γονείς κάνουν ταυτόχρονα και άλλα πράγματα, ενώ τους μιλάνε οι έφηβοι, δίνεται η εντύπωση ότι η επικοινωνία είναι υποβαθμισμένη. Οι έφηβοι, όταν μιλούν για τα προβλήματά τους στους γονείς, χρειάζονται προσοχή. Εάν οι γονείς θέλουν να γίνουν καλύτεροι φίλοι με τα παιδιά τους, είναι απαραίτητο να τους προσφέρουν την προσοχή αυτή. Όταν μιλούν με έφηβους, είναι προτιμότερο να χρησιμοποιούν τον ίδιο τρόπο, προσοχή και φρασεολογία, όπως όταν μιλούν με ενήλικες. Ταυτόχρονα όμως δεν πρέπει να ξεχνούν ότι έχουν να κάνουν με παιδιά. 22 Παραγωγή Medlook - www.medlook.net

Το φαγητό, η τηλεόραση, οι γονείς και τα παιδιά Ποια είναι η εξαίρετη ευκαιρία, που έχουν οι γονείς, για να δυναμώνουν τις σχέσεις με τα παιδιά τους, να μαθαίνουν γι αυτά, να τα διαπαιδαγωγούν και να κερδίζουν την εμπιστοσύνη τους; Η ευκαιρία αυτή, που μπορεί να την αξιοποιούν κάθε μέρα, είναι η ώρα που μαζεύονται όσο το δυνατό περισσότεροι, από την οικογένεια, για να τρώνε μαζί, το μεσημέρι ή το βράδυ. Οι γονείς πρέπει να επιδιώκουν να τρώνε τουλάχιστον μία φορά την ημέρα, με τα παιδιά τους. Ας δούμε μερικά από τα οφέλη για την ευτυχία στην οικογένεια, που προσφέρει η τακτική οικογενειακή σύναξη για φαγητό: 1. Ενημέρωση και διαπαιδαγώγηση: Όταν η οικογένεια μαζεύεται για το μεσημεριανό ή βραδινό φαγητό, είναι ευκαιρία για τους γονείς να μαθαίνουν πολλά για τη ζωή των παιδιών τους, να προσφέρουν την υποστήριξη και τις συμβουλές τους και ταυτόχρονα να συσφίγγονται οι οικογενειακοί δεσμοί. 2. Βελτίωση της διατροφής: Η ποιότητα διατροφής των παιδιών και εφήβων βελτιώνεται πολύ, όταν τρώνε με τους γονείς τους. Καταναλώνουν πιο πολλά φρούτα ή λαχανικά και παίρνουν περισσότερες θρεπτικές ουσίες, όπως ασβέστιο, σίδηρο, βιταμίνες και φυτικές ίνες. Παράλληλα προσλαμβάνουν λιγότερες ποσότητες κορεσμένων λιπών, τηγανητών φαγητών και τροφίμων και πίνουν λιγότερα αναψυκτικά, που αυξάνουν το ζάχαρο ή τα λιπίδια αίματος. 3. Κλειστή τηλεόραση: Όταν η οικογένεια τρώει και κοιτάζει τηλεόραση, τα θετικά αποτελέσματα του οικογενειακού φαγητού μειώνονται αισθητά. Όταν οι άνθρωποι τρώνε και κοιτάζουν τηλεόραση, είναι σαν να τρώνε μόνοι τους. Οι ευεργετικές επιδράσεις της οικογενειακής σύναξης ελαττώνονται. Τα μέλη της οικογένειας, που τρώνε κοιτάζοντας τηλεόραση, δεν δίνουν πλέον σημασία στο τι τρώνε. Δεν απολαμβάνουν τα εδέσματα όσο θα έπρεπε και δεν αντιλαμβάνονται τις ποσότητες που προσλαμβάνουν. Η κατάσταση αυτή συμβάλλει στην πρόκληση παχυσαρκίας και διαβήτη. 4. Προστασία για όλη τη ζωή: Η απόκτηση συνηθειών υγιεινής διατροφής, από την παιδική ηλικία, έχει μεγάλη σημασία για την πρόληψη ασθενειών στην ενήλικη ζωή. Ο κίνδυνος για καρδιακές ή αγγειακές παθήσεις και καρκίνο μειώνεται από την υγιεινή διατροφή. Οι γονείς, κατά τη σύναξη της οικογένειας, για μεσημεριανό ή βραδινό φαγητό, με κλειστή την τηλεόραση, έχουν πολύτιμη ευκαιρία, για να μάθουν στα παιδιά τις συνήθειες υγιεινής διατροφής. Ταυτόχρονα καλλιεργούν τις σχέσεις τους μαζί τους, προσφέροντάς τους στήριξη, αγάπη και διαπαιδαγώγηση, που θα τα προστατεύει για όλη τη ζωή τους. Κοινωνική προσφορά 23

Δείχνετε και εκφράζετε την αγάπη σας προς τα παιδιά σας! Τα παιδιά σας, οποιασδήποτε ηλικίας και εάν είναι, έχουν ανάγκη της συνεχούς έκφρασης της δικής σας αγάπης. Μην ξεχνάτε να τους λέτε ότι τα αγαπάτε, διότι η αγάπη που προσφέρουν οι γονείς είναι από τους πλέον καθοριστικούς παράγοντες για την ανάπτυξη του ψυχικού κόσμου των παιδιών τους. Η αγάπη πρέπει να εκφράζεται προς τα παιδιά με λόγια και πράξεις και όχι μόνο με την προσφορά υλικών αγαθών. Ας δούμε τρόπους έκφρασης της αγάπης σας προς τα παιδιά σας: 1. Θετική, εποικοδομητική προσέγγιση, χωρίς μείωση: Όταν είστε με τα παιδιά σας, να έχετε εποικοδομητική προσέγγιση και να χρησιμοποιείτε θετικές φράσεις και λέξεις. Αφαιρέστε, από το λεξιλόγιό σας, φράσεις ή λέξεις που μειώνουν το παιδί. Να ανταποκρίνεστε αμέσως και με συναίσθημα αγάπης, όχι μόνο στις υλικές, αλλά και στις συναισθηματικές ανάγκες των παιδιών σας. Όταν το παιδί σας είναι θυμωμένο, σε κακή διάθεση ή σε κατάσταση, που σας αντιλέγει, προσπαθήστε να εκτονώσετε την κατάσταση μ ένα αγκάλιασμα, ένα χάδι, με μια άλλη κίνηση που ξέρετε ότι του αρέσει ή ακόμη μ ένα «μυστικό νόημα», που μόνο εσείς οι δύο, μεταξύ σας, το γνωρίζετε. Να δίνετε το καλό παράδειγμα, τόσο στο σπίτι όσο και έξω, όταν βρίσκεστε με άλλους. Στις διαπροσωπικές και κοινωνικές σας αλληλεπιδράσεις χρησιμοποιείτε συχνά και όποτε είναι αναγκαίο λέξεις, όπως ευχαριστώ, παρακαλώ, συγγνώμη, λυπούμαι και γενικά εκφράσεις ευγένειας με σεβασμό στους συνανθρώπους μας. 2. Πειθαρχία και ανταμοιβή: Να χρησιμοποιείτε μη βίαιους τρόπους πειθαρχίας, όταν επιβάλλεται. Οι γονείς απαιτείται να εφαρμόζουν τρόπους ανταμοιβής ή περιορισμούς, από νωρίς στη ζωή, πολλά χρόνια δηλαδή πριν από την εφηβεία. Τοποθετούνται έτσι οι βάσεις για μια καλύτερη αντιμετώπιση των δύσκολων χρόνων της εφηβείας. Στην εφηβεία, εάν τα παιδιά παραβιάζουν συνεχώς και χωρίς καμιά συνέπεια σημαντικούς κανόνες, που πρέπει να τηρούνται, τότε ενθαρρύνονται να παραβιάζουν ακόμη περισσότερους κανόνες. 3. Γονικό μοντέλο και παράδειγμα: Ανεξάρτητα από το πόσο θα προσπαθήσετε ενεργά να δείξετε ή να μεταφέρετε τις αξίες σας στο παιδί σας, εκείνο που μετρά πιο πολύ είναι το μοντέλο συμπεριφοράς, το παράδειγμα δηλαδή που του δίνετε. Το παιδί, ζώντας μαζί σας και παρακολουθώντας σας, θα απορροφήσει πολλές από τις αξίες σας. Θα δει πόσο πειθαρχημένος είστε, πόσο εφαρμόζετε αυτά που λέτε και πόσο συνεπείς είστε. 4. Ανάπτυξη δεξιοτήτων: Μεγαλώνοντας το παιδί θα αφιερώνει όλο και περισσότερο χρόνο, για ν αναπτύσσει καινούργιες δεξιότητες, σε διάφορους τομείς. Εσείς θα πρέπει να φροντίζετε να το ενθαρρύνετε και να του δίνετε, στα πλαίσια των δυνατοτήτων σας, κάθε βοήθεια που μπορείτε, με ενθάρρυνση και υλική βοήθεια. 5. Αυτοπεποίθηση, επιτεύγματα και έπαινος: Ένα από τα 24 Παραγωγή Medlook - www.medlook.net

πιο σημαντικά δώρα, που θα δώσετε στο παιδί σας, είναι να το βοηθήσετε να αναπτύξει την αυτοπεποίθησή του. Το παιδί χρειάζεται τη συνεχή σας υποστήριξη και ενθάρρυνση, για ν ανακαλύψει τις δυνάμεις του. Χρειάζεται να ξέρει ότι πιστεύετε σ αυτό, ότι γνωρίζετε ότι μπορεί να πετύχει δύσκολους στόχους. Το βοηθάτε έτσι να πιστέψει στις δικές του δυνάμεις και να ενεργοποιήσει τις πολλές δυνατότητες, που έχει και πιθανόν να μην ανακάλυψε ακόμη. Η διαδικασία αυτή επιβάλλει να νιώθει την αγάπη σας, να ξοδεύετε χρόνο μαζί του και να το επαινείτε για τα επιτεύγματά του. 6. Ποιοτικός χρόνος: Να προβλέπετε πάντοτε στο πρόγραμμά σας να ξοδεύετε χρόνο, για παράδειγμα μισή μέρα, κάνοντας με το παιδί σας κάτι, που ξέρετε ότι του αρέσει. Είναι πολύ καλό να προγραμματίζετε να κάνετε οικογενειακά παιγνίδια με τρόπο τέτοιο, που όλη η οικογένεια να βρίσκεται μαζί. Σημειώστε στο ημερολόγιο τις ημέρες, που επιλέξατε, και για κάθε μέρα σημειώστε το όνομα ενός μέλους της οικογένειας. Θα κάνετε την ημέρα εκείνη το αγαπημένο παιγνίδι ή δραστηριότητα του μέλους της οικογένειας, του οποίου έχετε γράψει το όνομα, για την ημερομηνία εκείνη. 7. Οικιακά ζώα: Τα οικιακά ζώα κάνουν τα παιδιά να νιώθουν καλύτερα. Ιδιαίτερα φαίνεται ότι αυτό βοηθά τα παιδιά με χρόνιες ασθένειες. Εάν μπορείτε, δώστε την ευκαιρία αυτή στα παιδιά σας. Τα κάνει πιο δραστήρια σωματικά και τα βοηθά στην ανάπτυξη του αισθήματος της ανάληψης ευθύνης. Παράλληλα τους προσφέρει μια συνεχή συντροφιά. 8. Διαπαιδαγώγηση για την υγεία και τη διατροφή: Ένας πολύ καλός τρόπος, για να μάθουν τα παιδιά σας να επιλέγουν τη σωστή διατροφή είναι να τα ενθαρρύνετε να μαγειρεύουν μαζί σας. Η συμμετοχή στον προγραμματισμό του μενού, στο ψώνισμα των υλικών, στο μαγείρεμα και στο σερβίρισμα ευεργετεί τη διατροφή και τις σχέσεις τους μαζί σας. Η υγεία του παιδιού σας εξαρτάται πολύ από τη φροντίδα και την καθοδήγηση, που θα του προσφέρετε, από τα πρώτα χρόνια της ζωής του. Θα πρέπει να το παίρνετε στις επισκέψεις που επιβάλλονται στο γιατρό του, να το προστατεύετε από τα ατυχήματα, να το διαπαιδαγωγείτε για την ασφάλεια, να του παρέχετε υγιεινή διατροφή και να το ωθείτε να κάνει σωματική άσκηση. Αυτές οι ενέργειές σας θα το προστατεύουν και θα δυναμώνουν το σώμα του. Οι βάσεις, που θα θέσετε, θα το συνοδεύουν και θα το ωφελούν για όλη του τη ζωή. 9. Συνεχείς ανάγκες: Η καθημερινή πίεση και οι αμέτρητες σκοτούρες, που βασανίζουν τους γονείς, ίσως τους οδηγούν στο να ξεχνούν συχνά να δείχνουν στα παιδιά τους, στο βαθμό που χρειάζεται, την αγάπη που νιώθουν γι αυτά. Όμως τα παιδιά κάθε ηλικίας έχουν συνεχώς ανάγκη να αισθάνονται την αγάπη, την εκτίμηση και την υποστήριξη και από τους δύο γονείς τους. Μην αμελείτε να δείχνετε την αγάπη σας προς τα παιδιά σας. Είναι θεμελιώδες για την ευτυχία στην οικογένεια. Κοινωνική προσφορά 25