ΤΟΜΕΑΣ ΓΕΩΛΟΓΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΗΡΩΩΝ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟΥ 9, TK 157 80, ΖΩΓΡΑΦΟΥ, ΑΘΗΝΑ ΕΚΘΕΣΗ ΠΡΑΓΜΑΤΟΓΝΩΜΟΣΥΝΗΣ ΓΙΑ ΤΟ ΜΗ ΔΙΕΥΘΕΤΗΜΕΝΟ ΤΜΗΜΑ ΤΟΥ ΡΕΜΑΤΟΣ ΠΙΚΡΟΔΑΦΝΗΣ ΠΟΥ ΒΡΙΣΚΕΤΑΙ ΕΝΤΟΣ ΤΩΝ ΟΡΙΩΝ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΗΛΙΟΥΠΟΛΗΣ, ΑΝΑΝΤΗ ΤΗΣ ΛΕΩΦΟΡΟΥ ΒΟΥΛΙΑΓΜΕΝΗΣ Ο ΠΡΑΓΜΑΤΟΓΝΩΜΟΝΑΣ: ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΛΟΥΠΑΣΑΚΗΣ, Επίκουρος Καθηγητής ΕΜΠ PhD, MSc Γεωλόγος Διπλ. Πολιτικός Μηχανικός Διευθυντής Εργαστηρίου Τεχνικής Γεωλογίας και Υδρογεωλογίας ΑΘΗΝΑ ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2016
H παρούσα έκθεση πραγματογνωμοσύνης συντάσσεται κατόπιν αιτήματος του κ. Ευάγγελου Παπασπύρου του Βησσαρίωνα και για λογαριασμό των: 1. Παναγιώτη Τότσικα του Γεωργίου, Πύρρωνος 77, Ηλιούπολη, 16341, 2. Αναστάσιου Κεφαλά του Ηλία, Ναυσικάς 1, Ηλιούπολη, 16344, 3. Χρήστου Κοκοτίνη του Βασιλείου, Ολυμπιονικών 1, Ηλιούπολη, 16342, 4. Δημήτριου Καλαντίδη του Ιωάννη, Ηρώς Κωνσταντοπούλου 59-61, Ηλιούπολη 16343, 5. Χαράλαμπου Σωτηρόπουλου του Αντωνίου, Μακεδονίας 31, Ηλιούπολη, 16342, 6. Αθανασίας Τσιρταβή του Κωνσταντίνου, Τοσίτσα 32, Ηλιούπολη, 16346, 7. Ευαγγελίας Δημητρίου του Κωνσταντίνου, Σκρα 10, Ηλιούπολη, 16346, 8. Ιωάννας Φώσκολου του Λεονάρδου, Μ. Τσαλίκη 16, Υμηττός, 17236, 9. Εμμανουήλ Θεοδωρακόπουλου του Ιωάννη, Ξάνθης 87, Άγιος Δημήτριος, 17341, 10. Παναγιώτη Κωνσταντίνου του Ιωάννου, Δραγατσανίου 36, Άγιος Δημήτριος, 17341, 11. Στυλιανής Παλαιολόγου του Μιχαήλ, Δεκανέως Χρήστου Νικολάου 30, Άγιος Δημήτριος, 17343, 12. Ευάγγελου Παπασπύρου του Βησσαρίωνα, Ηπείρου 15Α, Παλαιό Φάληρο, 17563, 13. Ροδούλας Κωνσταντινίδου του Γεωργίου, Ρήγα Φεραίου 48, Παλαιό Φάληρο, 17563, 14. Ουρανίας-Αντωνίας Αργυροπούλου του Ιωάννη, Μεσολογγίου 25, Παλαιό Φάληρο, 17563, προκειμένου να κατατεθεί στο Συμβούλιο της Επικρατείας, στο πλαίσιο Αίτησης Ακύρωσης (Αρ. Κατ : Ε3902/2014) κατά της Απόφασης Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων με Αρ. Πρωτ. Φ2989/3515, 16-9-2014, του Γ.Γ. Αποκεντρωμένης Διοίκησης Αττικής. Η παρούσα έκθεση πραγματογνωμοσύνης αφορά στο μη διευθετημένο τμήμα του ρέματος Πικροδάφνης που βρίσκεται εντός των ορίων του Δήμου Ηλιούπολης, ανάντη της Λεωφόρου Βουλιαγμένης. Το συγκεκριμένο τμήμα εκτείνεται από το πέρας του τμήματος ανοιχτής διατομής (Σχέδιο 1), που εντοπίζεται περίπου στο ύψος της συμβολής του ρέματος με την οδό Καλαβρύτων έως τον κλειστό αγωγό που διέρχεται κάτω από τη Λεωφόρο Βουλιαγμένης, και έχει συνολικό μήκος 196,40m. Για τη σύνταξη της παρούσας πραγματοποιήθηκε αυτοψία από το Τηλ:2107722087, Fax: 2109922144, email: cloupasakis@metal.ntua.gr 1
συντάσσοντα στις 16/1/2016 και στις 18/1/2016 ενώ συμπληρωματικά συναξιολογήθηκαν δεδομένα: της Γεωτεχνικής μελέτης του Ρέματος Πικροδάφνης (Τζανής, 2012) της Περιβαλλοντικής Μελέτης του Ρέματος Πικροδάφνης (Ηλιοπούλου, 2013) και της Απόφασης Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων του Έργου από την Αποκεντρωμένη Διοίκηση Αττικής (Φ2989/3515, 16-9-2014). Κατά την αυτοψία διαπιστώθηκε ότι τα πρανή του ρέματος δομούνται στο μεγαλύτερο ύψος τους από χαλαρές ανθρωπογενείς αποθέσεις (μπάζα υλικά εκσκαφών) ενώ πλησίον της βάσης τους αποκαλύπτονται οι βραχώδεις ημιβραχώδεις σχηματισμοί του υποβάθρου της περιοχής (Φωτογραφίες 1 και 2). Οι σχηματισμοί αυτοί, είναι πλειστοκαινικές αποθέσεις, ηλικίας 1,0 έως 1,8 εκατομμυρίων ετών, αποτελούμενες από ερυθρές και κίτρινες ψαμμούχες μάργες καθώς και κροκαλοπαγή. Οι φυσικοί αυτοί σχηματισμοί χαρακτηρίζονται από υψηλές αντοχές και σχετικά χαμηλή έως πολύ χαμηλή διαβρωσιμότητα, με τις μάργες να είναι σχετικά πιο διαβρώσιμες από τα κροκαλοπαγή. Ο πυθμένας του ρέματος καταλαμβάνεται από τους σχηματισμούς του υποβάθρου ή από αδρομερείς αλλουβιακές αποθέσεις και μπάζα ποικίλης κοκκομετρικής διαβάθμισης. Εντός των ανθρωπογενών αποθέσεων που καταλαμβάνουν τα πρανή διαμορφώνονται αλλεπάλληλες περιστροφικές αστοχίες οι οποίες μάλιστα πλήττουν με μεγαλύτερη ένταση τα αριστερά πρανή (κατά τη ροή του ρέματος). Οι αστοχίες αυτές είναι στην πλειοψηφία τους αστοχίες στέψης και όχι βάσης πρανούς. Δηλαδή δεν έχουν ενεργοποιηθεί από την υποσκαφή του ρέματος αλλά από τη διάβρωση που προκαλούν στα πρανή τα επιφανειακώς απορρέοντα ύδατα που εισρέουν στο ρέμα από το περιβάλλον. Οι μεγάλες κλίσεις των πρανών, που φτάνουν έως και τις 70º, καθώς και τα δυσμενή μηχανικά χαρακτηριστικά των ανθρωπογενών αποθέσεων αποτελούν τους προπαρασκευαστικούς παράγοντες για την εκδήλωση των αστοχιών. Όσες αστοχίες ή υποσκαφές πλήττουν τη βάση των πρανών περιορίζονται στις θέσεις όπου οι ανθρωπογενείς αποθέσεις καλύπτουν το σύνολο του ύψους των πρανών. Στο σημείο αυτό επισημαίνεται ότι δεύτερος κλάδος του ρέματος που κανονικά θα έπρεπε να αναπτύσσεται μεταξύ των οδών Καλαβρύτων και Κυδαθηναίων και να συμβάλει με το εναπομένον τμήμα του ρέματος στο ύψος της συμβολής των οδών Λαγκαδίων και Κυδαθηναίων έχει προ πολλού μπαζωθεί και στη θέση του έχει κατασκευαστεί πάρκο. Τα νερά που συγκεντρώνονται στη συγκεκριμένη μισγάγκια σε περιόδους έντονων βροχοπτώσεων ρέουν επί των προαναφερόμενων οδικών αξόνων και καταλήγουν στο μη διευθετημένο τμήμα του ρέματος της Πικροδάφνης από τα αριστερά πρανή, δικαιολογώντας τις εντονότερες διαβρώσεις κατά μήκος τους. Μάλιστα για την αντιμετώπιση των συγκεκριμένων επιφανειακών απορροών κατασκευάζεται την παρούσα περίοδο πλήρως Τηλ:2107722087, Fax: 2109922144, email: cloupasakis@metal.ntua.gr 2
εγκιβωτισμένος υπόγειος αγωγός όμβριων υδάτων ο οποίος θα συνδεθεί με το ρέμα της Πικροδάφνης στο ύψος του κλειστού αγωγού που διέρχεται κάτω από την Λεωφ. Βουλιαγμένης. Από τα προαναφερόμενα γίνεται σαφές, ότι οι αστοχίες πρανών οφείλονται στις εκτεταμένες ανθρωπογενείς παρεμβάσεις που έχουν γίνει στο ρέμα με: α) τη διαμόρφωση κατά μήκος του, υψηλών και απότομων πρανών από ανθρωπογενείς αποθέσεις και β) με τη διατάραξη του φυσικού δικτύου απορροής της περιοχής που οδηγεί, σε περιόδους έντονων βροχοπτώσεων, στην άναρχη εισροή υδάτων από τα πρανή. Στη φωτογραφία 3 διακρίνεται μια τυπική αστοχία που έχει εκδηλωθεί στη στέψη του πρανούς εξαιτίας της εισροής υδάτων. Στη φωτογραφία 4 διακρίνεται διεύρυνση της κοίτης στη θέση της παλαιάς συμβολής των δύο ρεμάτων όπου πλέον οι ανθρωπογενείς αποθέσεις δομούν το σύνολο του ύψους του πρανούς. Η κοίτη του ρέματος όπως προαναφέρθηκε καταλαμβάνεται από τους δυσδιάβρωτους σχηματισμούς του υποβάθρου ή από αδρομερείς αλλουβιακές αποθέσεις και μπάζα κοκκομετρικής διαμέτρου άμμου και λίθων (κροκάλες και λατύπες). Τα μόνα υλικά που μπορούν να μεταφερθούν προς τα κατάντη και να φτάσουν έως τον κλειστό αγωγό που διέρχεται κάτω από την Λεωφ. Βουλιαγμένης είναι οι αλλουβιακές αποθέσεις και τα μπάζα. Οι μέγιστοι λίθοι που εντοπίστηκαν κατά μήκος του μη διευθετημένου τμήματος αλλά και στα εκατέρωθεν πρανή έχουν στη συντριπτική πλειοψηφία τους διάμετρο αρκετά μικρότερη των 50 cm ενώ εντοπίστηκαν ελάχιστοι με διάμετρο που προσεγγίζει το 1m. Ως εκ τούτου όσο και να αυξηθεί η παροχή και η μεταφορική ικανότητα των υδάτων του ρέματος δεν υπάρχει κίνδυνος τα υλικά αυτά μετακινούμενα να φράξουν τον αγωγό, διαστάσεων 4,20Χ4,00m, που διέρχεται κάτω από τη Λεωφόρο Βουλιαγμένης, προκαλώντας υπερχείλιση του ρέματος. Παραταύτα, μέριμνα πρέπει να ληφθεί για τα δέντρα που λόγω των αστοχιών που προκαλούν οι διαβρώσεις στη στέψη του πρανούς έχουν καταπέσει εντός του ρέματος ή έχουν πάρει επικίνδυνη κλήση και κινδυνεύουν σε επόμενη βροχόπτωση να μετακινηθούν. Επισημαίνεται ότι η φύτευση υψηλών δέντρων στη στέψη εδαφικών πρανών δεν κρίνεται δόκιμη καθώς τα δέντρα αυτά δεχόμενα ανεμοπιέσεις λειτουργούν ως υπομόχλια, επιταχύνοντας ή ακόμα και προκαλώντας τις αστοχίες των πρανών. Εντός του ρέματος εντοπίστηκαν υπολείμματα παλαιότερων και πλέον άχρηστων έργων υδρομάστευσης τα οποία ανακόπτουν τη ροή του ρέματος διευκολύνοντας τη συγκέντρωση υδάτων (Φωτογραφία 5). Τα ύδατα αυτά φέρουν ρύπους θέτοντας ερωτήματα για τη δημόσια υγιεινή. Η καθαίρεση των αχρήστων έργων υδρομάστευσης και ο καθαρισμός της κοίτης θα διευκολύνει την απορροή των υδάτων και θα οδηγήσει αν όχι στην πλήρη εξέλιξη, σίγουρα στη δραστική μείωση του προβλήματος. Τα ύδατα αυτά συγκεντρώνονται στο συγκεκριμένο σημείο καθώς η ανάντη διευθετημένη κοίτη διευκολύνει την άμεση μεταφορά Τηλ:2107722087, Fax: 2109922144, email: cloupasakis@metal.ntua.gr 3
τους στη θέση αυτή χωρίς να παρέχει τους μηχανισμούς της φυσικής αποδόμησής τους. Στο σημείο αυτό πρέπει να αναφερθεί ότι οι φυσικές κοίτες των ρεμάτων που περιέχουν φερτά αμμώδη υλικά και διατηρούν παρόχθια βλάστηση λειτουργούν ως φυσικά διυλιστήρια. Η υποδερμική ροή του νερού μέσα από την άμμο του πυθμένα και η ευεργετική δράση του ριζικού συστήματος της βλάστησης αποδομεί πολλούς από τους ρύπους οδηγώντας στη βαθμιαία αλλά και εντυπωσιακά γρήγορη βελτίωση της ποιότητας των υδάτων. Χαρακτηριστικά στη φωτογραφία 6 παρουσιάζεται θέση 350m κατάντη της Λεωφόρου Βουλιαγμένης, στο ύψος της πεζογέφυρας της οδού Αιγαίου, όπου η ποιότητα των υδάτων είναι εμφανώς βελτιωμένη. Στη συγκεκριμένη θέση δεν αναδύονται δυσάρεστες οσμές, ενώ όπως φαίνεται και στη φωτογραφία συντηρείται και πανίδα. Οδεύοντας από τη συγκεκριμένη θέση προς τα ανάντη του ρέματος, η σταδιακή υποβάθμιση της ποιότητας γίνεται άμεσα αντιληπτή, με τις δυσμενέστερες συνθήκες να απαντώνται από το ύψος της Λεωφόρου Βουλιαγμένης έως το διευθετημένο τμήμα της κοίτης. Ως εκ τούτου η διευθέτηση της κοίτης εντός των ορίων του Δήμου Ηλιούπολης δε θα λύσει το πρόβλημα, απλά θα το μεταφέρει 200m προς τα κατάντη, εντός των ορίων του Δήμου Αγίου Δημητρίου. Προφανώς η πλήρης διευθέτηση του ρέματος της Πικροδάφνης έως τις εκβολές του απλά θα μεταθέσει το πρόβλημα υπερδιογκωμένο εντός του θαλάσσιου περιβάλλοντος. Συνοψίζοντας, από τη διερεύνηση των συνθηκών που επικρατούν στο υπό εξέταση τμήμα προκύπτουν τα εξής: Οι πλειστοκαινικοί, βραχώδεις ημιβραχώδεις, σχηματισμοί του τοπικού υποβάθρου, που δομούν τα κατώτερα τμήματα των πρανών ενώ ταυτόχρονα αναδύονται και στην κοίτη, είναι επαρκώς δυσδιάβρωτοι και δε δημιουργούν προβλήματα υποσκαφών και αστοχιών στα πρανή του ρέματος. Επομένως δεν απαιτούν υποστήριξη ή αντιδιαβρωτική προστασία στην έκταση που καταλαμβάνουν. Οι αστοχίες πρανών και οι υποσκαφές περιορίζονται εντός των ανθρωπογενών αποθέσεων που έχουν συσσωρευτεί στις όχθες του ρέματος. Οι αποθέσεις αυτές διαμορφώνουν κατά θέσεις απότομα πρανή ύψους έως και 7m. Τα συγκεκριμένα τεχνητά πρανή είναι επικίνδυνα και πρέπει να γίνουν παρεμβάσεις για την εξάλειψη των κινδύνων. Οι διαστάσεις των φερτών γεωυλικών και μπάζων που υπάρχουν εντός του συγκεκριμένου πολύ περιορισμένου τμήματος της κοίτης δε μπορούν να προκαλέσουν έμφραξη του αγωγού που διέρχεται κάτω από τη Λεωφόρο Βουλιαγμένης. Ιδιαίτερη μέριμνα πρέπει να ληφθεί για την απομάκρυνση των επισφαλών κορμών των δέντρων οι οποίοι σε έντονες πλημμυρικές παροχές μπορούν να μεταφερθούν προς τα κατάντη. Οι ανθρωπογενείς παρεμβάσεις (παλαιά- εγκαταλειμμένα έργα υδροληψίας) είναι υπαίτιες για τη συγκράτηση μεγάλων ποσοτήτων ρυπασμένου νερού εντός του υπό διερεύνηση τμήματος και η καθαίρεσή τους θα τα απεγκλωβίσει. Τηλ:2107722087, Fax: 2109922144, email: cloupasakis@metal.ntua.gr 4
Ο πλήρης εγκιβωτισμός της κοίτης στα ανάντη είναι υπεύθυνος για τη συσσώρευση ρυπασμένων υδάτων στο συγκεκριμένο τμήμα καθώς δεν επιτρέπει τη φυσική διύλιση των ρύπων μέσω των μηχανισμών αποδόμησης που παρέχει η φύση στα ρέματα. Επομένως, όλα τα προβλήματα που καταγράφονται στο συγκεκριμένο, ανάντη της Λεωφ. Βουλιαγμένης, τμήμα και τεκμηριώνουν την αναγκαιότητα διευθέτησής του οφείλονται στις ανθρωπογενείς παρεμβάσεις. Όπως θα αναλυθεί και στη συνέχεια, η ελεγχόμενη και τμηματική άρση των παρεμβάσεων αυτών αρκεί για την εξάλειψη των προβλημάτων και μάλιστα με την απαίτηση πολύ μικρότερων οικονομικών πόρων από αυτών των προτεινόμενων έργων της ΜΠΕ. Σε ότι αφορά την προτεινόμενη διάταξη έργων, σύμφωνα με την Απόφαση Έγκρισης των Περιβαλλοντικών Όρων (Φ2989/3515, 16-9-2014) προτείνονται αυτολεξεί τα εξής: ``Για το αδιευθέτητο τμήμα των 200 μ περίπου, η μόρφωση του πυθμένα της κοίτης προτείνεται να γίνει με στρώμνες από συρματοκιβώτια, ώστε να εξασφαλιστεί ότι δεν θα παρασυρθεί το εδαφικό υλικό του πυθμένα από τις προκύπτουσες μεγάλες ταχύτητες ροής. Τα πρανή επενδύονται είτε με λιθοπληρωμένες στρώμνες, είτε με λιθοπληρωμένα συρματοκιβώτια τα οποία ακολουθούν την κλίση των φυσικών πρανών. Η δε γεωμετρική διαμόρφωση των συρματοκιβωτίων καθιστά εφικτή την αποκατάσταση βλάστησης μέσω φυτεύσεων στα επίπεδα τμήματα αυτών ή στο πρανές των λιθοπληρωμένων στρωμνών με υδροσπορά. Η υδροσπορά είναι μία γρήγορη, αποτελεσματική και οικονομική μέθοδος για την εδραίωση καινούριας βλάστησης.`` δηλαδή προτείνεται η ``Εναλλακτική λύση 4 : Διευθέτηση κοίτης με τυποποιημένη διατομή από συρματοκιβώτια`` της Περιβαλλοντικής Μελέτης του Ρέματος Πικροδάφνης (Ηλιοπούλου, 2013). Η συγκεκριμένη λύση παρουσιάζεται στο σχέδιο 2 της παρούσας έκθεσης όπου έχουν μεταφερθεί αυτούσια τα αντίστοιχα σχέδια με την προτεινόμενη διάταξη των έργων διαμόρφωσης της κοίτης από τη γεωτεχνική μελέτη (Τζανής, 2012). Αξιολογώντας την προτεινόμενη διάταξη έργων, λαμβάνοντας υπόψη τις προαναφερόμενες συνθήκες που επικρατούν στο υπό εξέταση τμήμα, εξάγονται τα ακόλουθα συμπεράσματα: Διασφαλίζονται πλήρως ως προς την ευστάθειά τους τα ασταθή ανθρωπογενή πρανή μόνο έως το ύψος της ζώνης πλημμύρας. Δεν διασφαλίζονται καθόλου ως προς την ευστάθειά τους τα ανώτερα τμήματα των πρανών τα οποία όπως προαναφέρθηκε αστοχούν και εξαιτίας των διαβρωτικών διεργασιών που τα πλήττουν (Φωτογραφία 7). Ως εκ τούτου δεν απαλείφεται ούτε το ενδεχόμενο υποσκαφής, ανατροπής και πτώσης δέντρων εντός της διαμορφωμένης κοίτης. Εξασφαλίζεται η απρόσκοπτη διαβίβαση των πλημμυρικών παροχών και των ρύπων της Ηλιούπολης κατάντη της Λεωφόρου Βουλιαγμένης, εντός των ορίων Τηλ:2107722087, Fax: 2109922144, email: cloupasakis@metal.ntua.gr 5
του Δήμου Αγίου Δημητρίου, μεταθέτοντας τα όποια προβλήματα μερικά μέτρα προς τα κατάντη. Το ρέμα υποβαθμίζεται σε ανοιχτό αγωγό και εξαλείφεται η διυλιστική ικανότητα των υλικών της κοίτης. Δεν υπάρχει καμία δυνατότητα ανάπτυξης βλάστησης εντός της ζώνης των έργων. Όπως διακρίνεται και στις ενδεικτικές τομές (Σχέδιο 2), δεν απομένει καμία επιφάνεια ελεύθερη για τη φύτευση ή μεταφύτευση δέντρων ενώ, η υδροσπορά διεθνώς δεν εφαρμόζεται σε συρματοκιβώτια και στρώμνες αυτού του τύπου. Το τελικό αισθητικό αποτέλεσμα θα είναι μια απότομη τάφρος στη βάση της οποίας θα υπάρχει ένας ανοιχτός αγωγός και το επόμενο βήμα θα πρέπει να είναι η τοποθέτηση φράχτη στο χείλος της, για την προστασία των περιοίκων και των χρηστών του πάρκου που την περιβάλει. Εικόνα του ήδη διαμορφωμένου τμήματος που παρουσιάζεται στην φωτογραφία 7 πιστοποιεί τους κινδύνους και τα προβλήματα που διατηρούνται στα διαμορφωμένα τμήματα. Συμπερασματικά, οι προτεινόμενες παρεμβάσεις είναι κάθε άλλο παρά ήπιες και φιλικές προς το περιβάλλον. Όπως ομολογεί άλλωστε και η Περιβαλλοντική Μελέτη: ``Αν και υδραυλικά είναι η καλύτερη λύση με χαμηλότερα βάθη ροής είναι δυσμενέστερη περιβαλλοντικά καθώς η διευθετημένη διατομή με τα συρματοκιβώτια είναι τυποποιημένη καθολική και μονότονη αισθητικά.`` (Ηλιοπούλου, 2013). Λαμβάνοντας υπόψη ότι τα Υδατορέματα αποτελούν ευαίσθητα οικοσυστήματα και θεωρούνται φυσικοί πόροι, των οποίων επιβάλλεται κατ αρχήν η διατήρηση της φυσικής τους κατάστασης και η διασφάλιση του κοινόχρηστου χαρακτήρα τους, η εναλλακτική λύση που προτείνεται να διερευνηθεί είναι η εξής: Σε ότι αφορά στα πρανή προτείνεται η δραστική αλλαγή της κλίσης των πρανών, με τη διαμόρφωση αναβαθμών, και η απόλυτη μορφολογική σύνδεση του ρέματος με το πάρκο που το περιβάλει. Η αλλαγή της κλίσης θα απαλείψει κάθε πρόβλημα ευστάθειας και θα επιτρέψει τη διαμόρφωση της παραρεμάτιας ζώνης με πεζόδρομους και χώρους αναψυχής. Παράλληλα το γεγονός ότι η παραρεμάτια περιοχή είναι ήδη ρυμοτομημένη ως πάρκο παρέχει όλο τον απαραίτητο χώρο για την εφαρμογή της συγκεκριμένης λύσης. Στην περίπτωση αυτή η μέγιστη στάθμη πλημύρας θα υποβιβαστεί δραστικά λόγω της διεύρυνσης της κοίτης. Σε ότι αφορά την κοίτη προτείνεται η καθαίρεση όλων των αχρήστων έργων υδροληψίας και ο καθαρισμός της κοίτης από τα μπάζα προκειμένου να διασφαλιστεί η απρόσκοπτη ροή των υδάτων. Η διαδικασία αυτή θα επιτρέψει την αποκατάσταση της διυλιστικής λειτουργίας των υλικών της κοίτης και της παραρεμάτιας βλάστησης με αποτέλεσμα την δραστική βελτίωση της ποιότητας του νερού. Τηλ:2107722087, Fax: 2109922144, email: cloupasakis@metal.ntua.gr 6
Η συγκεκριμένη λύση πέραν από περιβαλλοντικά συμβατή είναι και οικονομικότερη από όλες όσες προτείνει η Περιβαλλοντική Μελέτη, φυσικά πλην της μηδενικής. Είμαι πεπεισμένος ότι η συγκεκριμένη λύση πρέπει να εφαρμοστεί έστω και ως πείραμα στο συγκεκριμένο μικρό σε έκταση τμήμα του ρέματος. Η μικρή έκταση και η ευνοϊκή θέση του συγκεκριμένου τμήματος εντός του αστικού ιστού διαμορφώνει όλες τις προϋποθέσεις και θα αποτελέσει έναν καλό οδηγό για τη λήψη αποφάσεων αναφορικά με τη διαμόρφωση διευθέτηση του συνόλου του ρέματος έως και το παραλιακό μέτωπο. Το ρέμα της Πικροδάφνης είναι η μεγαλύτερη σε μήκος ζώνη πρασίνου και φυσικού περιβάλλοντος εντός της πόλης μας. Οφείλουμε να διασφαλίσουμε ότι η λύση που τελικά θα εφαρμοστεί για τη διευθέτησή του θα είναι αυτή που θα προστατεύει με τον καλύτερο τρόπο το ελάχιστο φυσικό περιβάλλον που έχει απομείνει εντός του αστικού ιστού του Λεκανοπεδίου. Ο συντάξας Κωνσταντίνος Λουπασάκης Επίκουρος Καθηγητής ΕΜΠ PhD, MSc Γεωλόγος Διπλ. Πολιτικός Μηχανικός Διευθυντής Εργαστηρίου Τεχνικής Γεωλογίας και Υδρογεωλογίας Τηλ:2107722087, Fax: 2109922144, email: cloupasakis@metal.ntua.gr 7
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΣΧΕΔΙΑ ΕΝΤΟΠΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΗ ΤΕΚΜΗΡΙΩΣΗ Τηλ:2107722087, Fax: 2109922144, email: cloupasakis@metal.ntua.gr 8
Σχέδιο 1. Απόσπασμα Οριζοντιογραφίας του υπό διερεύνηση τμήματος, από την Γεωτεχνική Μελέτη (Τζανής, 2012). Τηλ:2107722087, Fax: 2109922144, email: cloupasakis@metal.ntua.gr 9
ΕΘΝΙΚΟ ΜΕΤΣΟΒΙΟΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ Σχέδιο 2. Ενδεικτικές τομές (Σχέδια 2 & 3) από τη Γεωτεχνική Μελέτη (Τζανής, 2012) με την προτεινόμενη διάταξη των έργων διαμόρφωσης της κοίτης. Τηλ:2107722087, Fax: 2109922144, email: cloupasakis@metal.ntua.gr 10
ΕΘΝΙΚΟ ΜΕΤΣΟΒΙΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ Φωτογραφία 1. Άποψη του αριστερού πρανούς και του πυθμένα της κοίτης στη θέση 0+030 0+040. Διακρίνονται οι ανθρωπογενείς αποθέσεις (μπάζα) που δομούν το πρανές αλλά και καλύπτουν τον πυθμένα του ρέματος. Επίσης διακρίνονται τα απορρέοντα ύδατα τα οποία εξ όψεως και μόνο πιστοποιείται ότι φέρουν ρύπους. Φωτογραφία 2. Άποψη του δεξιού πρανούς στη θέση 0+120 0+140 όπου διακρίνεται ο βραχώδης σχηματισμός, στη βάση, και οι υπερκείμενες ανθρωπογενείς αποθέσεις, περίπου ένα μέτρο από το επίπεδο της στάθμης. Τηλ:2107722087, Fax: 2109922144, email: cloupasakis@metal.ntua.gr 11
ΕΘΝΙΚΟ ΜΕΤΣΟΒΙΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ Φωτογραφία 3. Αστοχία στη στέψη του αριστερού πρανούς εντός των ανθρωπογενών αποθέσεων (θέση 0+030 0+040). Φωτογραφία 4. Άποψη της κοίτης στη θέση 0+160 έως 0+190 όπου διακρίνεται καθαρά ότι στα τμήματα όπου επικρατούν οι δυσδιάβρωτοι φυσικοί γεωλογικοί σχηματισμοί του υποβάθρου η κοίτη στενεύει (στο βάθος της λήψης) ενώ στις θέσεις όπου τα πρανή καλύπτονται από ανθρωπογενείς αποθέσεις η κοίτη υποσκάπτεται και διευρύνεται (πλησίον της θέσης λήψης της φωτογραφίας). Τηλ:2107722087, Fax: 2109922144, email: cloupasakis@metal.ntua.gr 12
ΕΘΝΙΚΟ ΜΕΤΣΟΒΙΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ Φωτογραφία 5. Υπολείμματα παλαιού τεχνικού έργου υδροληψίας εντός της κοίτης, η παρουσία του οποίου δημιουργεί φραγμό και διευκολύνει στη συσσώρευση στάσιμων υδάτων. Φωτογραφία 6. Άποψη της κοίτης 350m κατάντη της Λεωφόρου Βουλιαγμένης, στο ύψος της πεζογέφυρας της οδού Αιγαίου. Είναι προφανής η φυσική βελτίωση της ποιότητας των υδάτων. Τηλ:2107722087, Fax: 2109922144, email: cloupasakis@metal.ntua.gr 13
ΕΘΝΙΚΟ ΜΕΤΣΟΒΙΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ Φωτογραφία 7. Άποψη της κοίτης στο ανάντη διευθετημένο τμήμα. Διακρίνονται τα απότομα πρανή (επικίνδυνα για αστικό περιβάλλον) ανάντη της διατομής διαμόρφωσης της κοίτης. Επίσης διακρίνονται οι ρυακοειδείς διαβρώσεις των πρανών (στο απέναντι πρανές αλλά και στην κάτω αριστερή γωνία της φωτογραφίας στη βάση του σημείου λήψης της). Οι διαβρώσεις αυτές μπορούν να οδηγήσουν σε αστοχίες στέψης και ανατροπές δέντρων. Τηλ:2107722087, Fax: 2109922144, email: cloupasakis@metal.ntua.gr 14