ΕΝΟΤΗΤΑ 2: ΤΟ ΛΟΓΙΣΜΙΚΟ ΤΟΥ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5: Γνωριμία με το λογιςμικό του υπολογιςτι
Λογιςμικό (Software), Πρόγραμμα (Programme ι Program), Προγραμματιςτισ (Programmer), Λειτουργικό Σφςτθμα (Operating System), Λογιςμικό Εφαρμογϊν (Application Software), Λογιςμικό Συςτιματοσ (System Software), Υπολογιςτικό Σφςτθμα (Computer System) Πϊσ μποροφν όλα αυτά τα εξαρτιματα να εκτελοφν ςυγκεκριμζνεσ εργαςίεσ με το πάτθμα ενόσ κουμπιοφ; Πϊσ δθμιουργείται ςτθν οκόνθ του υπολογιςτι μασ ζνα περιβάλλον με εικόνεσ και χρϊματα, που μασ επιτρζπει να δουλζψουμε; Πϊσ ςυνεργάηονται τα εξαρτιματα του υπολογιςτι μεταξφ τουσ, για να επεξεργαςτοφν τα δεδομζνα που ειςάγουμε ςτον υπολογιςτι;
5.1 Οι ζννοιεσ «Πρόγραμμα» και «Λογιςμικό» Για να μπορεί το Υλικό Μζροσ του υπολογιςτι να εκτελεί και τθν πιο απλι επεξεργαςία δεδομζνων, χρειάηεται ζνα ςφνολο οδθγιϊν. Οι οδθγίεσ κακοδθγοφν βιμα προσ βιμα τον υπολογιςτι και ςυντονίηουν τα διάφορα εξαρτιματα του, ϊςτε να πραγματοποιθκεί θ εργαςία που κζλουμε. Το ςφνολο αυτϊν των εντολϊν που κατευκφνουν με κάκε λεπτομζρεια τον υπολογιςτι, για να εκτελεί μία ςυγκεκριμζνθ εργαςία, ονομάηεται πρόγραμμα. Η ιδζα τθσ προγραμματιηόμενθσ μθχανισ δεν είναι καινοφργια. Υπάρχουν διάφορεσ ςυςκευζσ κακθμερινισ χριςθσ, που χρειάηονται ζνα ςφνολο εντολϊν, για να εκτελζςουν μία εργαςία. Το πλυντιριο, το DVD-Βίντεο, το κινθτό τθλζφωνο, οι παιχνιδομθχανζσ, είναι μερικζσ από αυτζσ. Κάποιεσ ςυςκευζσ απαιτοφν απλζσ εντολζσ για να λειτουργιςουν (πλυντιριο, DVD), ενϊ κάποιεσ άλλεσ πιο ςυνκζτεσ εντολζσ (κινθτό τθλζφωνο, παιχνιδομθχανι).
Τα παιχνίδια που παίηουμε ςτισ παιχνιδομθχανζσ είναι πολφ πιο ςφνκετα προγράμματα. Αποτελοφνται από ζνα μεγάλο ςφνολο εντολϊν, που ενεργοποιοφνται ανάλογα με τισ κινιςεισ που κάνουμε με τα χειριςτιρια. Τα προγράμματα των παιχνιδομθχανϊν τα ζχουν γράψει από πριν ειδικοί-προγραμματιςτζσ- ςυνδυάηοντασ κατάλλθλα διάφορεσ εντολζσ και ςτθ ςυνζχεια τα ζχουν αποκθκεφςει ςε ζνα DVD ι CD. Ο υπολογιςτισ είναι μια πιο ςυνκζτθ μθχανι από αυτζσ που περιγράψαμε. Εκτόσ από παιχνίδια μπορεί να εκτελεί και πολλζσ άλλεσ χριςιμεσ εργαςίεσ και να υποςτθρίηει τθν επεξεργαςία διαφορετικϊν δεδομζνων. Ανάλογα με τθν εργαςία που κζλουμε να κάνουμε με τον υπολογιςτι, πρζπει να επιλζξουμε και το κατάλλθλο πρόγραμμα. Αν διερευνιςουμε ςτον υπολογιςτι του εργαςτθρίου μασ, κα βροφμε ζνα πλικοσ προγραμμάτων που μασ βοθκοφν να γράφουμε κείμενα, να ηωγραφίηουμε, να επεξεργαηόμαςτε εικόνεσ, να κάνουμε υπολογιςμοφσ, να επικοινωνοφμε με άλλουσ υπολογιςτζσ. Το ςφνολο των προγραμμάτων που χρθςιμοποιοφνται από τουσ υπολογιςτζσ ονομάηεται Λογιςμικό (Software).
Κάκε υπολογιςτισ (Εικόνα) αποτελείται από δυο μζρθ που ςυνεργάηονται μεταξφ τουσ: το Υλικό και το Λογιςμικό. Σε αντίκεςθ με το Υλικό του υπολογιςτι, τα προγράμματα δεν μποροφμε να τα αγγίξουμε, είναι άυλα, όπωσ δεν μποροφμε να αγγίξουμε και τισ νότεσ που δίνουμε ςε ζνα μουςικό, για να παίξει ζνα μουςικό κζμα.
Τα προγράμματα του υπολογιςτι μοιάηουν με αυτά που χρθςιμοποιοφν οι παιχνιδομθχανζσ. Βρίςκονται αποκθκευμζνα ςε διάφορα αποκθκευτικά μζςα, όπωσ ςτο ςκλθρό δίςκο, ςε DVD-ROM ι CD-ROM. Αποτελοφνται από ζνα ςφνολο εντολϊν που ζχουν γράψει προγραμματιςτζσ. Για να γράψει κανείσ ζνα πρόγραμμα για ζναν υπολογιςτι, πρζπει να γνωρίηει κάποια γλώςςα προγραμματιςμοφ. Ειςαγωγικι Δραςτθριότθτα Ανοίξτε τθν αρικμομθχανι που βρίςκεται ςτουσ υπολογιςτζσ του εργαςτθρίου ςασ. Προςπακιςτε να προςκζςετε δφο αρικμοφσ τθσ επιλογισ ςασ με τθ βοικεια του ποντικιοφ. Επαλθκεφςτε το αποτζλεςμα. Η αρικμομθχανι που χρθςιμοποιιςαμε είναι ζνα πρόγραμμα που ζχει ωσ ςκοπό να εκτελεί τισ βαςικζσ πράξεισ που κάνει μια οποιαδιποτε αρικμομθχανι τςζπθσ. Το πρόγραμμα τθσ αρικμομθχανισ είναι αποκθκευμζνο μαηί με άλλα προγράμματα ςτο ςκλθρό δίςκο του υπολογιςτι. Για να ανοίξουμε το πρόγραμμα, το επιλζγουμε με το ποντίκι και αυτό μεταφζρεται «φορτϊνεται» αυτόματα ςτθ μνιμθ του υπολογιςτι.
Όταν «φορτώνουμε» ζνα πρόγραμμα, μεταφζρουμε ςταδιακά από το ςκλθρό δίςκο ι από ζνα άλλο αποκθκευτικό μζςο (CD-ROM, διςκζτα) ζνα ςφνολο εντολϊν ςτθ μνιμθ του υπολογιςτι. Στθ ςυνζχεια μία ομάδα από αυτζσ τισ εντολζσ εκτελείται ι «ταρζχει» Πολλζσ φορζσ ςυγχζουμε τισ ζννοιεσ «δεδομζνα» και «πρόγραμμα», επειδι και τα δυο είναι άυλα και αποκθκεφονται ςτθ μνιμθ και ςτα αποκθκευτικά μζςα του υπολογιςτι. Οι ζννοιεσ αυτζσ ζχουν τελείωσ διαφορετικι ςθμαςία. Τα δεδομζνα τα «επεξεργαηόμαςτε», ενϊ το πρόγραμμα «εκτελείται».
Μ2 5.2 Είδθ Λογιςμικοφ Το Λογιςμικό που βρίςκουμε ςε ζναν υπολογιςτι μποροφμε να το χωρίςουμε ςε δυο μεγάλεσ κατθγορίεσ: Στο Λογιςμικό Εφαρμογών και ςτο Λογιςμικό Συςτιματοσ. Στθν κατθγορία του Λογιςμικοφ Εφαρμογών περιλαμβάνεται μια μεγάλθ ποικιλία διαφορετικϊν προγραμμάτων, καταςκευαςμζνων με τζτοιο τρόπο, ϊςτε να εκτελοφν ςυγκεκριμζνεσ εργαςίεσ ςυμφωνά με τισ απαιτιςεισ και τισ ανάγκεσ μασ. Λογιςμικό Συςτιματοσ: Στθν κατθγορία αυτι περιλαμβάνονται όλα τα προγράμματα που χρθςιμοποιοφνται για τον ζλεγχο τθσ λειτουργίασ του υπολογιςτι και τθ δθμιουργία και εκτζλεςθ των προγραμμάτων εφαρμογϊν. Το βαςικότερο Λογιςμικό τθσ κατθγορίασ αυτισ είναι το Λειτουργικό Σφςτθμα (Operating System). book
5.3 Το Λειτουργικό Σφςτθμα Το Λειτουργικό Σφςτθμα αποτελείται από μία ομάδα προγραμμάτων που είναι απαραίτθτθ για τθ λειτουργία του υπολογιςτι. Το Λειτουργικό Σφςτθμα δίνει τθ δυνατότθτα ςτον υπολογιςτι να υπακοφει ςτισ οδθγίεσ που του δίνουμε χρθςιμοποιϊντασ το πλθκτρολόγιο, το ποντίκι ι τισ άλλεσ περιφερειακζσ ςυςκευζσ ειςόδου. Μασ επιτρζπει να βλζπουμε το αποτζλεςμα των ενεργειϊν μασ ςτθν οκόνθ του υπολογιςτι ι ςτισ άλλεσ περιφερειακζσ μονάδεσ εξόδου και να αποκθκεφουμε τθ δουλειά μασ. Επίςθσ ςυντονίηει κατάλλθλα τθ λειτουργία των διάφορων εξαρτθμάτων του υπολογιςτι, ϊςτε να επικοινωνοφν αρμονικά μεταξφ τουσ και να εξυπθρετοφν τθν εκτζλεςθ του λογιςμικοφ εφαρμογϊν.
Tο Λειτουργικό Σφςτθμα είναι υπεφκυνο για: τθν αρμονικι λειτουργία του υπολογιςτι, τθ διαχείριςθ του υλικοφ του υπολογιςτι, τθν επικοινωνία μασ με τον υπολογιςτι μζςω των περιφερειακϊν ςυςκευϊν, τθν εκτζλεςθ άλλων προγραμμάτων, τθν αποκικευςθ των εργαςιϊν μασ. Υπάρχουν πολλά και διαφορετικά Λειτουργικά Συςτιματα. Μερικά από τα πιο διαδεδομζνα είναι τα: MS-Windows, Linux, MacOS, Unix, MS-DOS κ.ά. Πρζπει να κυμόμαςτε ότι ζνα Λειτουργικό Σφςτθμα δεν είναι κατάλλθλο για όλα τα είδθ των υπολογιςτϊν. Αντίςτοιχα, ζνα πρόγραμμα καταςκευάηεται, για να λειτουργιςει ςε ςυγκεκριμζνο Λειτουργικό Σφςτθμα.
5.4 Περιγραφι του υπολογιςτι ωσ υπολογιςτικό ςφςτθμα Πολλζσ φορζσ ςτα βιβλία για υπολογιςτζσ ο υπολογιςτισ αναφζρεται και ωσ «Σφςτθμα Ηλεκτρονικοφ Υπολογιςτι». Όλα τα μζρθ του υπολογιςτι είναι ζτςι οργανωμζνα, ϊςτε να λειτουργοφν αρμονικά μεταξφ τουσ και να παράγουν τα επικυμθτά αποτελζςματα. Κάκε ςτοιχείο ζχει μία ςυγκεκριμζνθ επιμζρουσ λειτουργία, όπωσ: α) το πλθκτρολόγιο που χρθςιμεφει, για να ειςάγουμε δεδομζνα, β) ο εκτυπωτισ, για να τυπϊνουμε πλθροφορίεσ, γ) το Λειτουργικό Σφςτθμα, για να ςυντονίηει τθ λειτουργία του υπολογιςτι. Όλα, όμωσ, τα ςτοιχεία λειτουργοφν μαηί ωσ ςφνολο και ζχουν ωσ κοινό ςκοπό να επεξεργάηονται τα δεδομζνα που δεχεται ο υπολογιςτισ, ώςτε να μασ παρζχουν τα αντίςτοιχα αποτελζςματα. Πρζπει να τονίςουμε ότι τα ςτοιχεία του υπολογιςτι δεν μποροφν να λειτουργιςουν αυτόνομα.
Ερωτιςεισ 1. Από τι αποτελείται ζνα πρόγραμμα υπολογιςτι; 2. Ποια είναι τα δυο ςυςτατικά μζρθ ενόσ Υπολογιςτικοφ Συςτιματοσ; 3. Σε ποιεσ βαςικζσ κατθγορίεσ χωρίηεται το Λογιςμικό ενόσ υπολογιςτι; 4. Ποιο λογιςμικό είναι απαραίτθτο για τθ λειτουργία του υπολογιςτι; 5. Για ποιεσ λειτουργίεσ είναι υπεφκυνο το Λειτουργικό Σφςτθμα; 6. Αναφζρετε δυο ονόματα Λειτουργικϊν Συςτθμάτων. 7. Αναφζρετε τρία είδθ Λογιςμικοφ Εφαρμογϊν.