ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ

ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤO Η ΣΧΕΣΗ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 1 Η σύμβαση εξαρτημένης εργασίας... 1 Ι. Έννοια... 3 ΙΙ. Οι θεωρίες για την εξάρτηση Το κριτήριο της προσωπικής εξάρτησης... 5 ΙΙΙ. Ο χαρακτηρισμός της σύμβασης από τα μέρη... 12 ΙV. Η νομολογία... 12 V. Κριτική... 16 VΙ. O μισθωτός ως «τύπος»... 18 VΙΙ. Ο επιχειρηματικός κίνδυνος... 24 VIII. Τεκμήρια εξαρτημένης εργασίας... 26 2 Διάκριση της σύμβασης εξαρτημένης εργασίας από συγγενείς συμβάσεις... 35 Ι. Σύμβαση ανεξάρτητων υπηρεσιών... 35 ΙΙ. Σύμβαση έργου... 35 ΙΙΙ. Σύμβαση προσωπικής εταιρίας... 40 3 Σχέση εξαρτημένης εργασίας μεταξύ συζύγων ή προσώπων που τελούν σε ελεύθερη συμβίωση... 43 Ι. Σύμβαση εξαρτημένης εργασίας μεταξύ συζύγων... 44 ΙΙ. Σύμβαση εξαρτημένης εργασίας μεταξύ προσώπων που τελούν σε ελεύθερη συμβίωση... 45 4 Kατηγορίες εργαζομένων... 47 Ι. Γενικά για τη διάκριση των εργαζομένων σε κατηγορίες... 47 ΙΙ. Υπάλληλοι και εργάτες... 50 1. Η σημασία της διάκρισης... 52 2. Τα κριτήρια διάκρισης... 54 α) Το ουσιαστικό κριτήριο... 54 β) Το τυπικό κριτήριο... 57

XVIII Εργατικό Δίκαιο. Ατομικές εργασιακές σχέσεις ΙΙΙ. Διευθύνοντες υπάλληλοι... 58 1. Οι διευθύνοντες υπάλληλοι ως ιδιαίτερη κατηγορία... 59 2. Έννοια... 60 3. Συνέπειες... 62 5 Ιδιαίτερα είδη της σύμβασης εξαρτημένης εργασίας... 67 Ι. Ατυπικές συμβάσεις εργασίας... 67 ΙΙ. Σύμβαση προσωρινής απασχόλησης... 69 1. Γενικά... 69 2. Το νομικό καθεστώς... 71 A. Οδηγία 2008/104... 72 Β. Ν. 2956/2001... 73 α) Οι Εταιρίες Προσωρινής Απασχόλησης... 74 β) Έννοια προσωρινής απασχόλησης... 74 αα) Η έννομη σχέση μεταξύ ΕΠΑ και έμμεσου εργοδότη.. 75 ββ) Η έννομη σχέση μεταξύ ΕΠΑ και εργαζομένου... 77 γγ) Η έννομη σχέση μεταξύ έμμεσου εργοδότη και εργαζομένου... 80 γ) Η διάρκεια της σύμβασης του εργαζομένου με την ΕΠΑ και η διάρκεια της απασχόλησής του στον έμμεσο εργοδότη... 82 ΙΙΙ. Τηλεργασία... 86 1. Η τηλεργασία ως νέα μορφή οργάνωσης της εργασίας... 86 2. Έννοια... 89 3. Μορφές εμφάνισης... 89 4. Το εργασιακό καθεστώς του «τηλεργαζομένου»... 90 5. Η ευρωπαϊκή συλλογική συμφωνία πλαίσιο για την τηλεργασία 93 ΙV. Σύμβαση ομαδικής εργασίας... 96 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗΣ ΤΩΝ ΟΡΩΝ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 6 Σύνταγμα και εργατικό δίκαιο... 105 Ι. Η σημασία του Συντάγματος για το εργατικό δίκαιο... 105 1. Η οικονομικοπολιτική ουδετερότητα του Συντάγματος... 105 2. Η επαγγελματική ελευθερία... 106 3. Το δικαίωμα της εργασίας... 109 4. Η συνδικαλιστική ελευθερία... 114 α) Η συλλογική αυτονομία ειδικότερα... 116 β) Συλλογική αυτονομία και κρατική ρύθμιση των όρων εργασίας... 117

Περιεχόμενα XIX γ) Το δικαίωμα της απεργίας... 119 ΙΙ. Η επίδραση των συνταγματικών δικαιωμάτων στις ατομικές εργασιακές σχέσεις... 120 1. Οι λειτουργίες των ατομικών δικαιωμάτων... 120 α) H αμυντική λειτουργία των ατομικών δικαιωμάτων - Τα ατομικά δικαιώματα ως αμυντικά δικαιώματα του ατόμου απέναντι στην κρατική εξουσία... 121 β) Τα ατομικά δικαιώματα ως θεμελιώδεις αρχές της έννομης τάξης... 123 αα) Η θεωρία της άμεσης τριτενέργειας... 127 ββ) Η θεωρία της έμμεσης τριτενέργειας... 131 2. Η υποχρέωση κρατικής προστασίας των ατομικών δικαιωμάτων.. 133 3. Η επίδραση των ατομικών δικαιωμάτων στο δίκαιο των συμβάσεων... 140 7 H πρακτική της εκμετάλλευσης... 145 Ι. Έννοια... 146 ΙΙ. Προϋποθέσεις... 148 α) Μακροχρόνια... 148 β) Γενική και απρόσωπη... 149 γ) Σταθερή και ομοιόμορφη... 149 δ) Ανεπιφύλακτη... 150 ΙΙΙ. Νομική φύση... 151 1. Η κανονιστική θεωρία - Η πρακτική ως έθιμο της επιχείρησης... 152 2. Η συμβατική θεωρία - Η πρακτική ως βάση σιωπηρής συμφωνίας... 154 3. Η θεωρία της εμπιστοσύνης - venire contra factum proprium nulli conceditur... 156 4. Αξιολόγηση των θεωριών... 158 ΙV. Μεταβολή και κατάργηση της πρακτικής... 161 8 Η αρχή της ίσης μεταχείρισης... 167 Ι. Έννοια, περιεχόμενο και λειτουργία... 167 ΙΙ. Γενική αρχή της ίσης μεταχείρισης και ειδικές απαγορεύσεις διακρίσεων... 168 ΙΙΙ. Νομική θεμελίωση... 169 ΙV. Προϋποθέσεις εφαρμογής... 173 1. Ύπαρξη ενεργού σχέσης εργασίας... 173 2. Παροχή εκούσια... 174 3. Παροχή νόμιμη... 175 4. Ουσιωδώς όμοιες καταστάσεις... 175

XX Εργατικό Δίκαιο. Ατομικές εργασιακές σχέσεις 5. Αρχή της ίσης μεταχείρισης και συμβατική ελευθερία... 180 6. Έλλειψη ειδικού και σοβαρού λόγου για διαφοροποιήσεις... 189 α) Υπάλληλοι - εργάτες... 195 β) Πλήρως και μερικώς απασχολούμενοι... 198 γ) Απασχολούμενοι με σχέση δημοσίου και ιδιωτικού δικαίου... 204 δ) Χρόνος πρόσληψης... 205 7. Απασχόληση στον ίδιο εργοδότη... 205 V. Πεδίο εφαρμογής... 207 VI. Αρχή της ίσης μεταχείρισης και πρακτική της εκμετάλλευσης (επιχειρησιακή συνήθεια)... 209 VII. Συνέπειες από την παράβαση της αρχής της ίσης μεταχείρισης... 213 VIII. Αρχή της ίσης μεταχείρισης και συλλογικές κανονιστικές ρυθμίσεις... 214 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΤΟ ΑΠΑΓΟΡΕΥΣΕΙΣ ΔΙΑΚΡΙΣΕΩΝ 9 Απαγορεύσεις διακρίσεων... 221 Ι. Η απαγόρευση διακρίσεων στην απασχόληση και στην εργασία γενικά Νομοθετικό πλαίσιο... 221 ΙΙ. Στόχος της νομοθετικής απαγόρευσης διακρίσεων... 224 ΙΙΙ. Είδη απαγορεύσεων διακρίσεων... 226 IV. Απαγόρευση διακρίσεων και συμβατική ελευθερία... 227 V. Απαγόρευση διακρίσεων και αρχή της ίσης μεταχείρισης... 229 VI. Πεδίο εφαρμογής... 232 VII. Μορφές διακρίσεων Άμεσες και έμμεσες διακρίσεις... 233 1. Άμεσες διακρίσεις... 234 2. Διάκριση λόγω εγκυμοσύνης... 237 3. Έμμεσες διακρίσεις... 243 4. Η παρενόχληση ως διάκριση... 252 VIII. Ίση αμοιβή για ίσης αξίας εργασία... 253 1. Διατάξεις του κοινοτικού και εθνικού δικαίου που κατοχυρώνουν την αρχή της ίσης αμοιβής για όμοια ή ίσης αξίας εργασία... 254 2. Έννοια αμοιβής... 256 3. Έννοια όμοιας εργασίας ή εργασίας ίσης αξίας... 258 ΙΧ. Λόγοι που δικαιολογούν μια διαφορετική μεταχείριση... 263 Α. Διαφορετική μεταχείριση λόγω επαγγελματικών απαιτήσεων... 264 1. Έννοια επαγγελματικών απαιτήσεων... 264 2. Συγκεκριμενοποίηση της «ουσιαστικής και καθοριστικής επαγγελματικής απαίτησης»... 267

Περιεχόμενα XXI 3. Οι προτιμήσεις των πελατών ως δικαιολογητικός λόγος άμεσων διακρίσεων... 269 Β. Διαφορετική μεταχείριση λόγω ηλικίας προς εξυπηρέτηση σκοπών της πολιτικής της απασχόλησης, της αγοράς εργασίας και της επαγγελματικής κατάρτισης... 274 Γ. Διαφορετική μεταχείριση λόγω θρησκευτικών ή άλλων πεποιθήσεων... 286 Χ. Θετικά μέτρα... 287 ΧΙ. Έννομες συνέπειες... 292 ΧΙΙ. Βάρος απόδειξης... 298 ΚΕΦΑΛΑΙΟ TETAΡΤΟ Η ΣΥΝΑΨΗ ΤΗΣ ΣΥΜΒΑΣΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Η ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΤΗΣ 10 H σύναψη της σύμβασης εργασίας... 303 Ι. Οι διαπραγματεύσεις για τη σύναψη της σύμβασης εργασίας... 303 1. Υποχρεώσεις των μερών κατά τις διαπραγματεύσεις για σύναψη σύμβασης εργασίας... 303 2. Συνέπειες από την παράβαση προσυμβατικών υποχρεώσεων... 309 ΙΙ. Προϋποθέσεις έγκυρης σύναψης... 310 1. Δικαιοπρακτική ικανότητα... 311 2. Τύπος... 312 3. Ειδικοί όροι... 314 4. Αναγγελία πρόσληψης... 316 ΙΙΙ. Ειδικοί τρόποι κατάρτισης της σύμβασης εξαρτημένης εργασίας... 316 1. Σύμβαση εργασίας με διαγωνισμό... 316 2. Σύμβαση εργασίας με δοκιμή... 321 ΙV. Περιορισμοί της συμβατικής ελευθερίας κατά την κατάρτιση της σύμβασης εξαρτημένης εργασίας... 323 1. Ελευθερία σύναψης και καθορισμού του περιεχομένου της σύμβασης... 323 2. Περιορισμοί της ελευθερίας σύναψης και επιλογής του αντισυμβαλλομένου... 325 3. Η επιλογή του προσώπου του αντισυμβαλλομένου... 326 α) Η ελευθερία επιλογής... 326 β) Το δικαίωμα πληροφόρησης του εργοδότη και τα όριά του... 328 γ) Το «δικαίωμα στο ψέμα»... 337 4. Aπαγορεύσεις σύναψης... 338 5. Αναγκαστικές συμβάσεις εργασίας... 340

XXII Εργατικό Δίκαιο. Ατομικές εργασιακές σχέσεις α) Προστασία ειδικών κατηγοριών εργαζομένων βάσει του ν. 2643/1998... 340 β) Φορτοεκφορτωτικές εργασίες... 347 6. Υποχρέωση επαναπρόσληψης εργαζομένων σε επιχειρήσεις εποχιακής λειτουργίας... 350 α) Ξενοδοχειακές επιχειρήσεις εποχιακής λειτουργίας... 351 β) Τουριστικά και επισιτιστικά καταστήματα εποχιακής λειτουργίας... 356 γ) Επιχειρήσεις Τουριστικών Λεωφορείων... 357 11 H ελαττωματική σύμβαση εργασίας... 359 Ι. Άκυρη και ακυρώσιμη σύμβαση εργασίας... 360 ΙΙ. Μερική και ολική ακυρότητα... 363 ΙΙΙ. Αξιώσεις του εργαζομένου από την παροχή εργασίας στο πλαίσιο άκυρης σύμβασης... 364 1. Περιορισμός των συνεπειών της ακυρότητας Ακυρότητα ex nunc... 364 2. Αξίωση αδικαιολόγητου πλουτισμού... 371 α) Περιεχόμενο της αξίωσης αδικαιολόγητου πλουτισμού... 372 β) Νομική μεταχείριση της αξίωσης αδικαιολόγητου πλουτισμού.. 375 3. Μισθολογικές παροχές χορηγούμενες ανεξάρτητα από το κύρος της σύμβασης.... 376 IV. Η λύση της άκυρης σύμβασης εργασίας... 377 V. Καταχρηστική επίκληση της ακυρότητας... 381 VΙ. Επικύρωση άκυρης σύμβασης εργασίας... 384 VII. Δικονομικά ζητήματα... 385 12 Η διάρκεια της σύμβασης εργασίας... 389 Ι. Γενικές παρατηρήσεις... 389 ΙΙ. Σύμβαση ορισμένου χρόνου... 391 1. Ορισμένη διάρκεια ημερολογιακά καθορισμένη... 394 2. Ορισμένη διάρκεια συναγόμενη από το είδος και το σκοπό της εργασίας... 394 3. Σύμβαση με διαλυτική αίρεση... 400 ΙΙΙ. Σύμβαση αορίστου χρόνου... 401 ΙV. Σύμβαση εργασίας που η διάρκειά της ορίζεται για ολόκληρη τη ζωή ενός προσώπου ή υπερβαίνει την πενταετία... 401 V. Απαγόρευση διακρίσεων... 402 VI. Περιορισμοί στην ελευθερία σύναψης συμβάσεων ορισμένου χρόνου 405

Περιεχόμενα XXIII 1. Δικαιολογητικός λόγος των περιορισμών στην ελευθερία σύναψης συμβάσεων ορισμένου χρόνου... 406 2. Συμβάσεις εργασίας ορισμένου χρόνου και Σύνταγμα... 410 3. Νομοθετικές βάσεις των περιορισμών... 411 α) Άρθρο 8 παρ.3 ν. 2112/1920... 411 β) ΑΚ 281... 413 γ) Π.Δ. 81/2003... 416 4. Κρίσιμο χρονικό σημείο για τη συνδρομή αντικειμενικού λόγου... 421 5. Η συγκεκριμένη διάρκεια της σύμβασης ως αντικείμενο δικαστικού ελέγχου... 422 6. Αντικειμενικοί λόγοι που δικαιολογούν την ορισμένη διάρκεια... 424 α) Παροδικές ανάγκες της επιχείρησης σε εργατικό δυναμικό... 425 αα) Πρόγνωση... 426 ββ) Αιτιώδης συνάφεια... 426 β) Εποχιακή απασχόληση... 427 γ) Αναπλήρωση εργαζομένου... 428 δ) Η αβεβαιότητα ως προς τις μελλοντικές ανάγκες της επιχείρησης σε εργατικό δυναμικό... 431 ε) Δοκιμή του εργαζομένου... 434 στ) Λόγοι κείμενοι στο πρόσωπο του εργαζομένου... 436 αα) Η επιθυμία του εργαζομένου... 437 ββ) Συμπλήρωση του προβλεπόμενου για την συνταξιοδότηση του εργαζομένου ορίου ηλικίας... 438 γγ) Συμβάσεις ορισμένου χρόνου με αλλοδαπούς... 438 ζ) Ορισμένη διάρκεια επιβαλλόμενη από νόμο ή κανονισμό που έχει ισχύ νόμου... 439 VΙΙ. Tήρηση έγγραφου τύπου για την ανανέωση της σύμβασης εργασίας ορισμένου χρόνου... 440 VΙΙΙ. Συνέπειες ακυρότητας του όρου για την ορισμένη διάρκεια... 441 ΙΧ Διαδοχικές συμβάσεις εργασίας ορισμένου χρόνου στο δημόσιο τομέα... 443 KΕΦΑΛΑΙΟ ΠΕΜΠΤΟ Η ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΚΑΘΟΡΙΣΜΟΥ ΤΟΥ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟΥ ΤΗΣ ΣΥΜΒΑΣΗ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΚΑΙ ΤΑ ΟΡΙΑ ΤΗΣ 13 Περιορισμοί στην ελευθερία διαμόρφωσης του περιεχομένου της σύμβασης εξαρτημένης εργασίας.... 451 Ι. Περιορισμοί της συμβατικής ελευθερίας... 451 1. Περιορισμοί μέσω διατάξεων αναγκαστικού δικαίου... 451

XXIV Εργατικό Δίκαιο. Ατομικές εργασιακές σχέσεις 2. Περιορισμοί μέσω συλλογικών κανονιστικών ρυθμίσεων... 452 3. Περιορισμοί μέσω γενικών ρητρών... 452 ΙΙ. Ο δικαστικός έλεγχος του περιεχομένου της σύμβασης εξαρτημένης εργασίας στο πλαίσιο μιας περαιτέρω extra legem νομολογιακής διάπλασης του δικαίου... 458 ΙΙΙ. Συμβατική ελευθερία και συμβατικός έλεγχος... 462 ΙV. Η νομοθετική βάση και τα κριτήρια του δικαστικού ελέγχου των όρων της σύμβασης εξαρτημένης εργασίας... 465 V. Ρήτρες που περιορίζουν την επαγγελματική ελευθερία του μισθωτού.. 470 1. Ρήτρες απαγόρευσης ανταγωνισμού για το μετά τη λύση της σύμβασης διάστημα... 472 2. Ρήτρες που απαγορεύουν την παράλληλη απασχόληση κατά τη διάρκεια της εργασιακής σχέσης... 479 3. Ρήτρες καταβολής των εξόδων που δαπάνησε ο εργοδότης για την εκπαίδευση του μισθωτού... 481 VI. Ρήτρες που παρέχουν στον εργοδότη δικαίωμα μονομερούς τροποποίησης των όρων της σύμβασης... 482 VII. Ορισμένη διάρκεια μεμονωμένων όρων εργασίας... 488 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΚΤO ΟΙ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ ΤΟΥ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΟΥ 14 Η υποχρέωση παροχής εργασίας και το διευθυντικό δικαίωμα του εργοδότη... 493 Ι. Υποχρέωση παροχής εργασίας... 493 1. Η παροχή εργασίας και η ετοιμότητα για εργασία... 493 2. Υποχρέωση αυτοπρόσωπης εκπλήρωσης... 499 3. Το αμεταβίβαστο της αξίωσης του εργοδότη... 500 ΙΙ. Έννοια, λειτουργία και θεμελίωση του διευθυντικού δικαιώματος... 504 ΙΙΙ. Τα όρια του διευθυντικού δικαιώματος... 508 1. Nόμος, συλλογική σύμβαση εργασίας, κανονισμός εργασίας... 508 2. Ατομική σύμβαση εργασίας... 508 3. Απαγόρευση καταχρηστικής άσκησης... 509 4. Aρχή της ίσης μεταχείρισης... 512 5. Συγκεκριμενοποίηση της εργασιακής σχέσης... 513 IV. Συνέπειες από την άσκηση του διευθυντικού δικαιώματος καθ υπέρβαση των ορίων του... 513 V. Είδος εργασίας... 517 1. Παρεμφερείς και πρόσθετες εργασίες... 521 2. Μεταβολή στο είδος της απασχόλησης... 527

Περιεχόμενα XXV 3. Συγκεκριμενοποίηση της εργασιακής σχέσης... 531 VI. Τόπος εργασίας... 535 1. Απασχόληση εκτός έδρας... 536 2. Μεταβολή του τόπου εργασίας... 540 α) Μετάθεση... 541 β) Μεταφορά της εκμετάλλευσης σε άλλο τόπο... 547 VII. Χρόνος εργασίας... 547 1. Έννοια... 547 2. Προσδιορισμός της διάρκειας του χρόνου εργασίας... 549 3. Η μερική απασχόληση... 551 α) Έννοια, περιεχόμενο Προϋποθέσεις κύρους... 551 β) Συνέπειες από τη μη τήρηση του έγγραφου τύπου και τη μη γνωστοποίηση του εγγράφου της συμφωνίας στη δημόσια αρχή. 555 γ) Η αμοιβή της μερικής απασχόλησης... 556 δ) Παροχή εργασίας πέραν της συμφωνημένης... 558 ε) Απαγόρευση διακρίσεων... 559 στ) Λοιπές προστατευτικές ρυθμίσεις... 560 4. Μεταβολή του χρόνου εργασίας... 562 VIII. Διεύρυνση του διευθυντικού δικαιώματος με συμβατικές ρήτρες... 565 ΙΧ. Απαλλαγή από την υποχρέωση παροχής εργασίας... 572 15 Οι παρεπόμενες υποχρεώσεις του εργαζομένου... 575 Ι. Έννοια... 575 ΙΙ. Νομική θεμελίωση... 576 ΙΙΙ. Διακρίσεις... 578 ΙV. Η υποχρέωση πίστης του εργαζομένου... 581 V. Η υποχρέωση υπακοής... 588 VΙ. Οι επιμέρους υποχρεώσεις... 589 1. Υποχρέωση παράλειψης πράξεων ανταγωνισμού... 590 2. Υποχρέωση παράλειψης παράλληλης απασχόλησης... 592 3. Υποχρέωση εχεμύθειας... 593 4. Υποχρέωση πληροφόρησης... 595 5. Περιορισμοί στην ελευθερία γνώμης... 596 6. Υποχρέωση παράλειψης συμπεριφοράς που συνιστά απαγορευμένη διάκριση ή παρενόχληση... 600 7. Η εκτός υπηρεσίας συμπεριφορά... 600 VΙΙ. Συνέπειες της παράβασης παρεπόμενων υποχρεώσεων... 602

XXVI Εργατικό Δίκαιο. Ατομικές εργασιακές σχέσεις 16 H μη εκπλήρωση της παροχής εργασίας, η πλημμελής εκπλήρωση και η ευθύνη του εργαζομένου... 605 Ι. Η ανώμαλη εξέλιξη της σύμβασης εργασίας... 605 ΙΙ. Η μη παροχή εργασίας... 607 1. Ανυπαίτια αδυναμία παροχής... 608 2. Υπαίτια αδυναμία παροχής... 609 3. Αδυναμία παροχής από υπαιτιότητα του εργοδότη... 610 ΙΙΙ. Η πλημμελής εκπλήρωση... 612 ΙV. Ποινικές ρήτρες... 616 V. Η ευθύνη του εργαζομένου... 619 1. Η αρχή της πλήρους ευθύνης για κάθε πταίσμα... 620 2. Λόγοι που επιβάλλουν τον περιορισμό της ευθύνης του εργαζομενου για ζημίες που προκαλεί κατά την εκτέλεση της εργασίας του... 620 3. Προϋποθέσεις για τον περιορισμό της ευθύνης του εργαζομένου.. 623 4. Θεμελίωση του περιορισμού της ευθύνης του εργαζομένου... 626 5. H ευθύνη έναντι τρίτων... 630 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕBΔΟΜΟ ΟΙ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ ΤΟΥ ΕΡΓΟΔΟΤΗ 17 H υποχρέωση παροχής μισθού... 633 Ι. Έννοια... 633 ΙΙ. Το περιεχόμενο του μισθού... 637 1. Χρηματικός μισθός... 637 2. Μισθός σε είδος... 638 ΙΙΙ. Ο καθορισμός του μισθού... 640 1. Νομικές βάσεις... 640 α) Ατομική σύμβαση εργασίας... 640 β) Συλλογική σύμβαση εργασίας... 640 γ) Πρακτική της εκμετάλλευσης... 645 δ) Νόμος... 645 2. Το ύψος του μισθού... 646 α) Όρια της συμβατικής ελευθερίας ως προς τον καθορισμό του μισθού... 646 β) Αμοιβή πρόσθετης κατά χρόνο ή κατ είδος εργασίας... 648 γ) Συνηθισμένος μισθός... 648 ΙV. Στοιχεία προσδιοριστικά του ύψους του μισθού... 649 1. Χρονικός μισθός... 649 2. Μισθός με βάση την απόδοση της εργασίας... 650

Περιεχόμενα XXVII V.Ιδιαίτερες μορφές αμοιβής... 654 1. Προμήθεια... 654 2. Συμμετοχή στα κέρδη της επιχείρησης... 655 3. Παροχές από προγράμματα ομαδικής ασφάλισης του προσωπικού... 656 4. Οικειοθελείς παροχές... 658 5. Φιλοδωρήματα... 662 VI. Η σύνθεση του μισθού... 662 1. Βασικός μισθός και επιδόματα... 662 2. Επιδόματα υπηρεσίας ή προϋπηρεσίας... 669 3. Επιδόματα εορτών... 670 4. Οικογενειακά επιδόματα... 674 VII. Σχέση νόμιμου και συμβατικού μισθού... 677 1. Η αρχή της ευνοϊκότερης ρύθμισης... 678 2. Σύγκριση νόμιμου και συμβατικού μισθού... 679 VIII. Διακρίσεις του μισθού... 685 1. Τακτικές και έκτακτες αποδοχές... 685 2. Τακτικές και καταβαλλόμενες αποδοχές... 688 IX. Μείωση μισθού... 688 1. Δικαίωμα ανάκλησης... 689 2. Τροποποιητική καταγγελία... 692 X. Η καταβολή του μισθού και οι συνέπειες της μη καταβολής... 694 1. Χρόνος, τόπος και τρόπος πληρωμής... 694 α) Χρόνος πληρωμής... 694 β) Τόπος πληρωμής... 695 γ) Τρόπος πληρωμής... 695 2. Συνέπειες μη καταβολής... 697 XI. Παραγραφή και αποδυνάμωση μισθολογικών αξιώσεων... 700 1. Παραγραφή... 700 2. Αποδυνάμωση... 700 XII. Η προστασία του μισθού... 708 1. Προστασία έναντι του εργοδότη... 708 α) Απαγόρευση συμψηφισμού, κατάσχεσης και εκχώρησης του μισθού... 708 β) Απαγόρευση παραίτησης από το μισθό... 709 γ) Απαγόρευση κρατήσεων... 711 2. Προστασία έναντι των δανειστών του εργοδότη... 711 3. Προστασία έναντι των δανειστών του μισθωτού... 713

XXVIII Εργατικό Δίκαιο. Ατομικές εργασιακές σχέσεις 18 Μισθός χωρίς παροχή εργασίας... 715 I. Γενικά... 715 ΙI. Υπερημερία εργοδότη ως προς την αποδοχή της εργασίας... 716 1. Προϋποθέσεις υπερημερίας εργοδότη... 718 α) Έγκυρη σύμβαση εργασίας... 718 β) Προσφορά από τον εργαζόμενο της εργασίας... 718 γ) Δυνατότητα εκπλήρωσης της παροχής... 720 δ) Μη αποδοχή της εργασίας από τον εργοδότη... 722 2. Παύση της υπερημερίας... 722 3. Συνέπειες της υπερημερίας... 726 α) Μισθοί υπερημερίας... 726 β) Αφαίρεση ωφέλειας... 727 γ) Καταχρηστική άσκηση της αξίωσης για μισθούς υπερημερίας. 732 ΙΙI. Αδυναμία αποδοχής της εργασίας για λόγους που αφορούν τον εργοδότη... 735 1. Ο κίνδυνος λειτουργίας της εκμετάλλευσης... 736 2. Διάκριση του κινδύνου λειτουργίας της εκμετάλλευσης από τον οικονομικό κίνδυνο... 737 3. Η ρύθμιση της ΑΚ 656... 738 4. Η θεωρία των σφαιρών... 742 5. Η κατανομή του μισθολογικού κινδύνου με βάση γενικούς κανόνες του αστικού δικαίου... 746 6. Αδυναμία αποδοχής που οφείλεται σε ανώτερη βία... 749 7. Ο μισθολογικός κίνδυνος σε περίπτωση απεργίας... 752 ΙV. Αδυναμία παροχής της εργασίας εξαιτίας κωλύματος από σπουδαίο λόγο... 761 1. Η ρύθμιση των άρθρων 657 και 658 ΑΚ... 761 2. Προϋποθέσεις εφαρμογής... 763 α) Κώλυμα του εργαζομένου προς παροχή εργασίας οφειλόμενο σε σπουδαίο λόγο... 763 β) Έλλειψη υπαιτιότητας του εργαζομένου... 765 γ) Παροχή εργασίας πλέον του δεκαημέρου... 767 3. Συνέπειες... 767 19 Οι παρεπόμενες υποχρεώσεις του εργοδότη... 769 Ι. Γενικά... 769 ΙΙ. Νομική θεμελίωση... 769 ΙΙΙ. Διακρίσεις... 772 IV. Συνέπειες παράβασης... 774

Περιεχόμενα XXIX V. Οι επιμέρους υποχρεώσεις... 775 1. Υποχρέωση προστασίας της ζωής και υγείας του εργαζομένου.... 775 α) Διατάξεις ιδιωτικού και δημοσίου δικαίου... 775 β) Εργατικά ατυχήματα Απαλλαγή του εργοδότη από την ευθύνη προς αποζημίωση των εργαζομένων που υπάγονται στην ασφάλιση του ΙΚΑ... 779 αα) Η ευθύνη κατά το ν. 551/1915... 781 (1) Έννοια εργατικού ατυχήματος... 782 (2) Συνέπειες... 784 ββ) Η ευθύνη κατά τη νομοθεσία του ΙΚΑ... 786 γγ) Αξίωση χρηματικής ικανοποίησης λόγω ηθικής βλάβης ή ψυχικής οδύνης... 788 δδ) Υποχρέωση αναγγελίας του εργατικού ατυχήματος... 795 2. Υποχρέωση προστασίας της προσωπικότητας του εργαζομένου. 795 3. Η προστασία προσωπικών δεδομένων του εργαζομένου ειδικότερα... 800 4. Υποχρέωση προστασίας των περιουσιακών αγαθών του εργαζομένου... 810 5. Υποχρέωση πληροφόρησης... 811 6. Υποχρέωση χορήγησης άδειας αναψυχής... 812 7. Υποχρέωση ίσης μεταχείρισης των εργαζομένων... 812 8. Υποχρέωση απασχόλησης του εργαζομένου... 812 20 Η προαγωγή του εργαζομένου... 817 Ι. Έννοια... 818 ΙΙ. Διακρίσεις... 818 ΙΙΙ. Θεμελίωση του δικαιώματος προαγωγής... 819 ΙV. Ο δικαστικός έλεγχος της παράλειψης προαγωγής... 820 1. Τα συμβούλια προαγωγών ως εργοδοτικά όργανα... 820 2. Η νομοθετική βάση του δικαστικού ελέγχου... 821 α) Κανονισμοί συμβατικής ισχύος... 821 β) Κανονισμοί νομοθετικής ισχύος... 823 3. Η έκταση του δικαστικού ελέγχου... 824 V. Η κατά πλάσμα προαγωγή... 825 VI. Παραγραφή των αξιώσεων του παραλειφθέντος υπαλλήλου... 829 VII. Άμυνα του εργοδότη... 831 VIII. Δικονομικά ζητήματα... 833

XXX Εργατικό Δίκαιο. Ατομικές εργασιακές σχέσεις KEΦΑΛΑΙΟ ΟΓΔΟΟ ΧΡΟΝΙΚΑ ΟΡΙΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΑΔΕΙΑ ΑΝΑΨΥΧΗΣ 21 Τα χρονικά όρια εργασίας... 835 Ι. Γενικά... 835 ΙΙ. Κοινοτικο δίκαιο... 836 ΙΙΙ. Νόμιμο ωράριο... 839 1. Ο γενικός κανόνας... 840 2. Ειδικές ρυθμίσεις... 841 3. Παρεκκλίσεις... 843 4. Εργαζόμενοι που δεν υπόκεινται στις διατάξεις περί χρονικών ορίων εργασίας... 844 ΙV. Ωράριο καθοριζόμενο με εθνικές γενικές συλλογικές συμβάσεις εργασίας... 845 V. Ωράριο καθοριζόμενο από τους λοιπούς παράγοντες διαμόρφωσης των όρων εργασίας... 847 VI. Υπερβάσεις ωραρίου... 847 1. Υπερεργασία... 848 α) Η θεσμοθετημένη υπερεργασία... 848 β) Η απλή υπερεργασία... 851 2. Υπερωρία... 853 α) Υπέρβαση του νόμιμου ωραρίου... 854 β) Απασχόληση κατά τις Κυριακές και λοιπές αργίες... 855 γ) Συμφωνίες ως προς την παροχή υπερωριακής εργασίας... 858 δ) Νόμιμη υπερωριακή απασχόληση... 859 ε) Παράνομη υπερωριακή απασχόληση... 861 3. Αμοιβή νόμιμης και παράνομης υπερωριακής απασχόλησης... 862 α) Αμοιβή νόμιμης υπερωριακής απασχόλησης... 862 β) Αμοιβή παράνομης υπερωριακής απασχόλησης... 864 γ) Εξεύρεση ωρομισθίου... 865 δ) Έννοια καταβαλλόμενου ωρομισθίου... 867 ε) Το καταβαλλόμενο ωρομίσθιο για εργασία κατά τις Κυριακές, εορτές ή (και) κατά τη νύκτα... 870 4. Παραίτηση από την αξίωση υπερωριακής αμοιβής... 871 5. Συμφωνία κάλυψης των αξιώσεων από την παροχή υπερωριακής εργασίας από τις μεγαλύτερες των νομίμων καταβαλλόμενες απόδοχές... 872 6. Παραγραφή... 874 7. Δικονομικά ζητήματα... 874

Περιεχόμενα XXXI VΙI. Η υπερωριακή απασχόληση στο σύστημα της πενθήμερης εργασίας Απασχόληση κατά την 6η ημέρα... 876 1. Το πενθήμερο εργασίας : Έννοια - Καθιέρωση... 876 2. Αποδοχές-ωρομίσθιο... 878 3. Απασχόληση κατά την έκτη ημέρα υπό καθεστώς πενθήμερης εργασίας... 879 VIΙI. Διευθέτηση χρόνου εργασίας... 883 22 Η άδεια αναψυχής... 887 Ι. Έννοια, σκοπός και φύση της αξίωσης για άδεια αναψυχής... 887 ΙΙ. Το νομικό πλαίσιο... 889 1. Κοινοτικό δίκαιο... 889 2. Εθνικό δίακιο... 891 ΙΙΙ. Προϋποθέσεις για τη γένεση της αξίωσης... 893 1. Ύπαρξη σχέσης εργασίας... 893 2. Συμπλήρωση ορισμένου χρόνου υπηρεσίας... 893 3. Συνεχής απασχόληση... 897 ΙV. Περιεχόμενο της αξίωσης... 900 1. Η διάρκεια της άδειας αναψυχής... 901 2. Χρηματικές παροχές που συνδέονται με την άδεια... 904 α) Αποδοχές άδειας... 904 β) Επίδομα άδειας... 906 V. Η εκπλήρωση της υποχρέωσης... 907 1. Ο χρόνος παροχής της άδειας... 907 2. Ο τρόπος εκπλήρωσης της παροχής... 909 3. Συνέπειες της μη εκπλήρωσης... 912 VI. Τύχη της άδειας σε περίπτωση λύσης της σύμβασης... 914 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΝΑΤΟ Η ΛΥΣΗ ΤΗΣ ΣΧΕΣΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 23 Τρόποι λύσης της σύμβασης εργασίας... 917 I. Λύση με συμφωνία των μερών... 918 II. Μονομερής λύση... 918 ΙΙΙ. Λοιποί τρόποι... 919 1. Θάνατος του εργαζομένου... 919 2. Θάνατος του εργοδότη... 919 3. Σύγχυση... 919

XXXII Εργατικό Δίκαιο. Ατομικές εργασιακές σχέσεις 24 Η καταγγελία... 921 I. Έννοια και νομική φύση... 921 ΙΙ. Νομική βάση... 922 ΙΙΙ. Η δήλωση της καταγγελίας... 922 1. Τύπος και περιεχόμενο της δήλωσης... 922 2. Αναφορά του λόγου καταγγελίας... 924 3. Η «περιέλευση» της καταγγελίας στον αντισυμβαλλόμενο... 924 IV. Προϋποθέσεις κύρους της καταγγελίας... 927 V. Αντιπροσώπευση στην καταγγελία... 927 VI. Ανάκληση καταγγελίας... 931 VII. Είδη καταγγελίας... 933 1. Τακτική και έκτακτη καταγγελία... 933 2. Καταγγελία με προθεσμία ή χωρίς προθεσμία... 936 3. Καταγγελία υπό αίρεση... 937 4. Μερική καταγγελία... 938 25 Η γενική προστασία από την καταγγελία Εισαγωγή... 939 26 Τυπικοί περιορισμοί της εργοδοτικής καταγγελίας... 943 Ι. Ν. 2112/1920, 3198/1955 και β.δ. 16/18.7.1920 Προϋποθέσεις εφαρμογής... 944 1. Σύμβαση εξαρτημένης εργασίας αορίστου χρόνου... 945 2. Παροχή εξαρτημένης εργασίας κατά κύριο επάγγελμα... 946 3. Δίμηνη υπηρεσία... 948 ΙΙ. Τυπικές προϋποθέσεις... 949 1. Έγγραφος τύπος... 949 2. Προθεσμίες προσιδυποίησης... 950 3. Αποζημίωση... 954 α) Σκοπός και λειιτουργία... 954 β) Νομική φύση και προϋποθέσεις χορήγησης... 956 γ) Το ύψος της αποζημίωσης και ο τρόπος υπολογισμού της... 957 αα) Διάρκεια απασχόλησης στο συγκεκριμένο εργοδότη... 958 ββ) Τακτικές αποδοχές... 960 δ) Νομοθετικοί περιορισμοί ως προς το ύψος της αποζημίωσης... 965 ε) Aτομικές συμφωνίες ως προς την αποζημίωση και το ύψος της 966 στ) Χρόνος, τόπος και τρόπος καταβολής της αποζημίωσης... 968 ζ) Συμψηφισμός, εκχώρηση και κατάσχεση της αξίωσης για την απόζημίωση... 970 η) Συνέπειες μη καταβολής της αποζημίωσης... 971 θ) Προθεσμία για την άσκηση της αξίωσης αποζημίωσης... 974

Περιεχόμενα XXXIII ΙΙΙ. Απαλλαγή του εργοδότη από την υποχρέωση καταβολής αποζημίωσης.. 976 1. Καταγγελία ύστερα από υποβολή μήνυσης ή άσκηση ποινικής δίωξης κατά του εργαζομένου... 977 α) Προϋποθέσεις απαλλαγής από την υποχρέωση καταβολής αποζημίωσης... 978 β) Χρονικά όρια άσκησης του δικαιώματος... 980 γ) Αθώωση του εργαζομένου και συνέπειες αυτής στο κύρος της καταγγελίας... 981 δ) Καταχρηστική άσκηση του δικαιώματος καταγγελίας... 985 ε) Προθεσμία προσβολής του κύρους της καταγγελίας και άσκησης της αξίωσης για αποζημίωση... 987 2. Καταγγελία λόγω ανώτερης βίας... 988 α) Περιστατικά ανώτερης βίας... 990 β) Οριστική και ολική διακοπή της λειτουργίας της επιχείρησης.. 991 3. Καταγγελία λόγω αντισυμβατικής συμπεριφοράς του εργαζομένου που στοχεύει στην πρόκληση της απόλυσής του... 992 V. Κοινωνικοασφαλιστική κάλυψη του εργαζομένου... 993 VI. Αναγγελία της καταγγελίας... 994 27 Ουσιαστικοί περιορισμοί της καταγγελίας... 995 I. Περιορισμοί βάσει της ΑΚ 281 Η καταχρηστική απόλυση... 995 1. Η κακόβουλη καταγγελία... 996 2. Η αντικειμενικά αδικαιολόγητη καταγγελία... 997 3. Η απόλυση ως ultima ratio... 1001 ΙΙ. H συνταγματικά επιβαλλόμενη προστασία από την απόλυση και η πραγμάτωσή της μέσω της ΑΚ 281... 1005 ΙΙΙ. Νόμιμοι λόγοι απόλυσης... 1013 1. Ατομικοί λόγοι... 1014 α) Κλονισμός της εμπιστοσύνης ως λόγος καταγγελίας... 1020 β) Πιέσεις τρίτων προς τον εργοδότη ως λόγος καταγγελίας... 1022 2. Οικονομικοτεχνικοί λόγοι... 1026 α) Έννοια οικονομικοτεχνικών λόγων - Η καταγγελία ως συνέπεια επιχειρηματικών αποφάσεων του εργοδότη... 1028 β) Ο δικαστικός έλεγχος των επιχειρηματικών αποφάσεων του εργοδότη... 1030 γ) Ο δικαστικός έλεγχος της καταγγελίας... 1033 αα) Δυνατότητα αποφυγής της απόλυσης με τη λήψη άλλων ηπιότερων μέτρων Η μετάθεση προηγείται της απόλυσης. 1037

XXXIV Εργατικό Δίκαιο. Ατομικές εργασιακές σχέσεις ββ) Δυνατότητα απασχόλησης σε άλλη θέση εργασίας με διαφορετικούς (δυσμενέστερους) όρους εργασίας Η τροποποιητική καταγγελία προηγείται της απόλυσης... 1040 γγ) Μέτρα νομοθετικά προβλεπόμενα για την αποφυγή απολύσεων... 1046 3. Η ορθή επιλογή του απολυτέου... 1047 α) Ο κύκλος των προσώπων, μεταξύ των οποίων θα χωρήσει η επιλογή του απολυτέου... 1049 β) Τα κρίσιμα για την επιλογή κριτήρια και η βαρύτητά τους... 1053 IV. Oυσιαστικοί περιορισμοί βάσει ειδικών νομοθετικών ρυθμίσεων... 1056 1. Νομοθετικές απαγορεύσεις της καταγγελίας... 1056 2. Καταγγελία λόγω νόμιμης συνδικαλιστικής δράσης... 1057 V. Περιορισμοί της εργοδοτικής καταγγελίας βάσει συλλογικών συμβάσεων εργασίας και κανονισμών εργασίας... 1062 28 Συνέπειες άκυρης απόλυσης... 1065 I. Σχετική ακυρότητα Παραίτηση από το δικαίωμα προσβολής του κύρους της απόλυσης... 1065 II. Προθεσμία προσβολής του κύρους της απόλυσης... 1067 III. Μισθοί υπερημερίας... 1068 IV. Αξίωση επαναπασχόλησης... 1070 V. Aξίωση χρηματικής ικανοποίησης λόγω ηθικής βλάβης... 1070 VI. Προσωρινή έννομη προστασία... 1071 29 Oμαδικές απολύσεις... 1077 Ι. Προστασία μέσω διαδικασίας... 1077 1. H κοινοτική ρύθμιση... 1078 2. Η εθνική ρύθμιση... 1080 ΙΙ. Έννοια ομαδικών απολύσεων... 1083 1. Κριτήρια προσδιορισμού... 1083 2. Έννοια απόλυσης... 1085 3. Επιχείρηση και εκμετάλλευση... 1087 ΙΙΙ. Πεδίο εφαρμογής... 1092 1. Επιχειρήσεις ή εκμεταλλεύσεις που απασχολούν πάνω από 20 άτομα... 1092 2. Εξαιρέσεις από το πεδίιο εφαρμογής... 1093 ΙV. Η διαδικασία των ομαδικών απολύσεων... 1094 1. Υποχρέωση πληροφόρησης και διαβούλευσης με τους εκπροσώπους των εργαζομένων... 1094 2. Συμφωνία για τις απολύσεις... 1097 3. Διοικητική παρέμβαση... 1099

Περιεχόμενα XXXV V. Συνέπειες από τη μη τήρηση των διατάξεων για τις ομαδικές απολύσεις... 1103 VI. Eφαρμογή του ν. 1387/1983 σε περίπτωση οριστικής διακοπής της δραστηριότητας της επιχείρησης ή εκμετάλλευσης... 1105 30 Η ειδική προστασία από την απόλυση... 1113 Ι. Συνδικαλιστικά στελέχη... 1113 1. Σκοπός της προστασίας... 1114 2. Προστατευόμενα πρόσωπα... 1115 α) Μέλη διοίκησης συνδικαλιστικής οργάνωσης... 1115 β) Ιδρυτικά μέλη... 1117 γ) Λοιπά προστατευόμενα πρόσωπα... 1118 3. Διάρκεια προστασίας... 1118 4. Προϋποθέσεις προστασίας... 1120 α) Σύμβαση εργασίας... 1120 β) Συμπλήρωση δίμηνης υπηρεσίας... 1121 γ) Καταγγελία σύμβασης εργασίας... 1122 δ) Δυνατότητα απασχόλησης του συνδικαλιστικού στελέχους... 1123 αα) Η επιχείρηση ή εκμετάλλευση στην οποία απασχολείται το συνδικαλιστικό στέλεχος διακόπτουν οριστικά και πλήρως την λειτουργία τους... 1124 ββ) Όταν το συνδικαλιστικό στέλεχος περιέρχεται σε διαρκή αδυναμία (έστω και από ενέργειες τρίτου) να εκτελέσει την εργασία του στον τόπο εργασίας... 1125 ε) Γνώση της συνδικαλιστικής ιδιότητας από τον εργοδότη... 1125 5. Περιεχόμενο της ειδικής προστασίας... 1126 α) Λόγοι καταγγελίας... 1126 β) Διαπίστωση του νόμιμου λόγου καταγγελίας από την Επιτροπή Προστασίας των Συνδικαλιστικών Στελεχών... 1129 6. Σχέση της ειδικής προστασίας του ν.1264/1982 με τη γενική προστασία από την απόλυση... 1131 7. Συνέπειες από τη μη τήρηση των διατάξεων για την απόλυση συνδικαλιστικών στελεχών... 1131 8. Καταχρηστική επίκληση της ειδικής προστασίας... 1132 ΙΙ. Εργαζόμενες γυναίκες σε κατάσταση εγκυμοσύνης και λοχείας... 1135 ΙΙΙ. Στρατευμένοι μισθωτοί... 1139 IV. Άτομα με ειδικές ανάγκες... 1142 31 Καταγγελία σύμβασης εργασίας από τον εργαζόμενο... 1145 Ι. Η καταγγελία της σύμβασης εργασίας αορίστου χρόνου... 1145 ΙΙ. Η αποχή από την εργασία ως σιωπηρή καταγγελία... 1147

XXXVI Εργατικό Δίκαιο. Ατομικές εργασιακές σχέσεις 1. Αποχή λόγω ασθένειας... 1149 2. Αποχή για άλλη, εκτός από την ασθένεια, αιτία... 1151 ΙΙΙ. Αποχώρηση ή απόλυση λόγω συνταξιοδότησης... 1153 ΙV. Aποχώρηση με τη συγκατάθεση του εργοδότη (άρθρ. 8 εδ.α ν. 3198/1955)... 1157 32 Η έκτακτη καταγγελία της σύμβασης εργασίας... 1161 Ι. Δικαιολογητικός λόγος και λειτουργία της έκτακτης καταγγελίας... 1161 ΙΙ. Πεδίο εφαρμογής της ΑΚ 672.... 1163 ΙΙΙ. Περιορισμός και διεύρυνση του δικαιώματος έκτακτης καταγγελίας.. 1164 1. Αποκλεισμός ή περιορισμός του δικαιώματος έκτακτης καταγγελίας... 1165 2. Διεύρυνση του δικαιώματος έκτακτης καταγγελίας... 1171 IV. Ο σπουδαίος λόγος ως προϋπόθεση του κύρους της έκτακτης καταγγελίας... 1173 1. Βασικά εννοιολογικά στοιχεία... 1173 2. Η συγκεκριμενοποίηση της έννοιας του σπουδαίου λόγου... 1178 α) Στάθμιση συμφερόντων... 1178 β) Κατευθυντήριες γραμμές για τη συγκεκριμενοποίηση του σπουδαίου λόγου... 1180 αα) Αρχή της αναλογικότητας... 1182 ββ) Αρχή της ίσης μεταχείρισης... 1186 γ) Η στάθμιση σε περίπτωση συνδρομής περισσότερων λόγων καταγγελίας... 1188 αα) Μεμονωμένη και συνολική εκτίμηση... 1188 ββ) Συνεκτίμηση λόγων που αποσβέσθηκαν ή ατόνησαν... 1189 V. Σπουδαίοι λόγοι για την έκτακτη καταγγελία από την πλευρά του εργοδότη... 1190 1. Παράβαση συμβατικών υποχρεώσεων του εργαζομένου... 1190 α) Ουσιώδεις παραβάσεις... 1192 β) Σχέση πειθαρχικών ποινών και καταγγελίας... 1196 2. Καταγγελία λόγω υποψίας... 1199 3. «Εξαναγκασμένης» καταγγελία... 1203 4. Οικονομικοτεχνικοί λόγοι... 1203 VI. H άσκηση του δικαιώματος έκτακτης καταγγελίας... 1205 1. Δήλωση καταγγελίας... 1205 2. Τήρηση προθεσμίας... 1206 3. Αναφορά του σπουδαίου λόγου... 1207 4. Χρονικά όρια άσκησης του δικαιώματος... 1208 VII. Συνέπειες καταγγελίας... 1211

Περιεχόμενα XXXVII 1. Άκυρη καταγγελία... 1211 2. Αξίωση αποζημίωσης κατά το άρθρο 673 ΑΚ.... 1212 3. Αξίωση αποζημίωσης κατά το άρθρο 674 ΑΚ... 1214 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΚΑΤΟ ΜΕΤΑΒΙΒΑΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗΣ ΚΑΙ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΗΣ ΘΕΣΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 33 Μεταβίβαση επιχείρησης και συνέπειες για τις εργασιακές σχέσεις.. 1219 I. Οι ρυθμίσεις του κοινοτικού και του εθνικού δικαίου για την προστασία των εργαζομένων σε περίπτωση μεταβίβασης επιχείρησης... 1219 1. Η κοινοτική νομοθεσία... 1219 2. Η εθνική νομοθεσία... 1220 α) Ο νομολογιακά διαμορφωμένος κανόνας της αυτοδίκαιης μεταβίβασης των εργασιακών σχέσεων με διατήρηση αμετάβλητων των όρων εργασίας... 1220 β) Π.Δ. 178/2002... 1223 ΙΙ. Μεταβίβαση επιχείρησης, εκμετάλλευσης ή τμημάτων τους... 1226 1. Διατήρηση της ταυτότητας της μεταβιβαζόμενης οικονομικής μονάδας και υπό τον νέο φορέα της... 1229 α) Τα κρίσιμα κριτήρια... 1230 β) Μεταβίβαση περιουσιακών στοιχείων... 1232 γ) Ανάληψη από το νέο φορέα ενός σημαντικού μέρους του προσωπικού... 1234 δ) Συνέχιση ίδιας ή παρόμοιας δραστηριότητας... 1237 ε) Διακοπή λειτουργίας της επιχείρησης... 1238 2. Μεταβολή του φορέα της μονάδας... 1239 3. Οι βασικές θέσεις του ΔΕΚ... 1242 ΙΙΙ. Συνέπειες μεταβίβασης επιχείρησης, εκμετάλλευσης ή τμημάτων τους. 1246 1. Μεταβίβαση εργασιακών σχέσεων... 1246 α) Υπεισέλευση του διαδόχου και νέου εργοδότη στα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις από τη σχέση εργασίας... 1246 β) Δικαίωμα εναντίωσης του εργαζομένου... 1254 2. Διατήρηση της ισχύος των όρων συλλογικών συμβάσεων εργασίας και κανονισμών εργασίας... 1257 3. Δικαιώματα εργαζομένου από συστήματα επαγγελματικής ή διεπαγγελματικής ασφάλισης... 1261 4. Προστασία των εκπροσώπων των εργαζομένων... 1262 IV. Απόλυση λόγω της μεταβίβασης... 1263

XXXVIII Εργατικό Δίκαιο. Ατομικές εργασιακές σχέσεις 1. Η απαγόρευση απόλυσης του άρθρου 5 1 του Π.Δ. 178/2002 Σκοπός της ρύθμισης.... 1263 2. Προϋποθέσεις εφαρμογής... 1265 α) Aπολύσεις πριν από τη μεταβίβαση... 1267 β) Απολύσεις, μετά τη μεταβίβαση της επιχείρησης, από τον νέο φορέα της... 1269 3. Συνέπειες παράβασης της απαγόρευσης... 1270 4. Βάρος απόδειξης... 1270 V. Καταγγελία λόγω μεταβολής των όρων εργασίας... 1271 VI. Eυθύνη παλαιού και νέου εργοδότη... 1272 VII. Παρέμβαση των εκπροσώπων των εργαζομένων στη διαδικασία της μεταβίβασης επιχείρησης - Υποχρέωση πληροφόρησης και διαβούλευσης... 1273