ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΚΕΙΜΕΝΟ ΘΕΣΕΩΝ ΓΙΑ ΤΑ ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ΠΡΑΣΙΝΗΣ ΒΙΒΛΟΥ

ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΚΕΙΜΕΝΟ ΘΕΣΕΩΝ ΓΙΑ ΤΑ ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ΠΡΑΣΙΝΗΣ ΒΙΒΛΟΥ

Εισαγωγή Θεωρούμε την Πράσινη Βίβλο ως μια ευκαιρία για διάλογο και συζήτηση. Συζήτηση την οποία οφείλουμε να κάνουμε χωρίς φοβική ή αφοριστική διάθεση, ως ευκαιρία και όχι ως απειλή. Η εργατική νομοθεσία είναι ανάγκη να προσαρμοστεί στα νέα κοινωνικά και οικονομικά δεδομένα και στις προκλήσεις που συνιστούν η ταχεία τεχνολογική πρόοδος, ο μεγαλύτερος ανταγωνισμός που προκύπτει από την παγκοσμιοποίηση, η αλλαγή της ζήτησης εκ μέρους των καταναλωτών, και η σημαντική ανάπτυξη του τομέα των υπηρεσιών. Πρόθεση μας είναι να καταθέσουμε τη συνολική μας πολιτική προσέγγιση και να συμβάλλουμε στο σχεδιασμό των αναγκαίων προσαρμογών που επιβάλλουν οι προκλήσεις του 21 ου αιώνα. Στόχος μας είναι μέσω της συζήτησης στα πλαίσια της Πράσινης Βίβλου, να θέσουμε προτεραιότητες για να λύσουμε υπαρκτά προβλήματα που αντιμετωπίζει ο κόσμος της εργασίας στη χώρα μας. Τα θέματα σχετικά με τον εκσυγχρονισμό της εργατικής νομοθεσίας αφορούν σημαντικά και τους κοινωνικούς εταίρους και η συμμετοχή τους, τόσο σε εθνικό όσο και σε Ευρωπαϊκό επίπεδο θεωρείται ιδιαίτερα σημαντική. Ουσιαστική είναι επίσης και η συμβολή της ακαδημαϊκής κοινότητας, καθώς και του συνόλου των πολιτικών και κοινωνικών δυνάμεων, ώστε να απαντήσουμε θετικά σε αυτή την πρόκληση. Στην Ελλάδα, ο διάλογος σχετικά με τα ζητήματα που τίθενται από τη Πράσινη Βίβλο υπήρξε διευρυμένος και διεξάχθηκε σε βάθος. Οι τελικές εθνικές θέσεις αποτελούν σύνθεση των απόψεων της κυβέρνησης, των κοινωνικών εταίρων και φορέων της κοινωνίας των πολιτών. Πραγματοποιήθηκαν συγκεκριμένα βήματα. Συγκεκριμένα: Τον Νοέμβριο, το Υπουργείο Απασχόλησης και Κοινωνικής Προστασίας άνοιξε το διάλογο για τη Πράσινη Βίβλο και κάλεσε τους κοινωνικούς εταίρους να καταθέσουν τις απόψεις τους ενόψει της σύγκλησης της Εθνικής Επιτροπής Απασχόλησης. Στην συνεδρίαση της Εθνικής Επιτροπής Απασχόλησης (14.12.2006), πραγματοποιήθηκε διεξοδική συζήτηση σχετικά με το περιεχόμενο της Πράσινης Βίβλου. Στις αρχές Ιανουαρίου, με επιστολή του ο Γενικός Γραμματέας του Υπουργείου Απασχόλησης ζήτησε από τους κοινωνικούς εταίρους γραπτώς τις απόψεις τους επί των ερωτημάτων της Πράσινης Βίβλου έως τις 31/1/2007. Από τις 5 Φεβρουαρίου 2007, το κείμενο της Πράσινης Βίβλου αναρτήθηκε στην ιστοσελίδα του Υπουργείου Απασχόλησης και Κοινωνικής Προστασίας, μαζί με μια ανοικτή πρόσκληση για κατάθεση σχολίων η απόψεων από τα ενδιαφερόμενα μέρη μέχρι τις 20 Μαρτίου. Ο διάλογος για την Πράσινη Βίβλο διευρύνθηκε με τη συμμετοχή της πανεπιστημιακής κοινότητας. Συγκροτήθηκε Επιτροπή με τη συμμετοχή 2

ακαδημαϊκών από τα πανεπιστήμια της χώρας, η οποία συμβάλει ενεργά στον διάλογο. Στις 19 Μαρτίου, η διαβούλευση κορυφώθηκε με τη διεξαγωγή μιας Στρογγυλής Τράπεζας, η οποία διοργανώθηκε με τη συνεργασία του Γραφείου του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στην Ελλάδα. Στην Στρογγυλή Τράπεζα συμμετείχαν βουλευτές, ευρωβουλευτές, εκπρόσωποι των κομμάτων, των κοινωνικών εταίρων και της ακαδημαϊκής κοινότητας, καθώς και των αρμοδίων υπηρεσιών της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Γενικές Θέσεις Διατυπώνουμε ανεπιφύλακτα την σταθερή μας προσήλωση στο Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Μοντέλο, κάτι που αποτυπώνεται και στη Κοινή Διακύρηξη των 10 Κρατών-Μελών, την οποία παρουσιάσαμε προς τη Γερμανική προεδρία. Οι όποιες προτάσεις για αλλαγές θα πρέπει όχι μονό να μην αφίστανται αλλά να ενισχύουν το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Μοντέλο. Επαναδιατυπώνουμε την στήριξη μας στις αρχές και τις αξίες της Κοινωνικής Ευρώπης. Οι διαφορετικές μορφές και διαφορετικές συμβάσεις εργασίας, ως απάντηση στις προκλήσεις του 21 ου αιώνα, αυξάνονται διαρκώς στο πλαίσιο της Ε.Ε. Η διάδοση των άτυπων μορφών απασχόλησης, η οποία είναι γεγονός και στην χώρα μας, έστω και με βραδύτερους ρυθμούς σε σχέση με την ΕΕ, επιβάλλει την διερεύνηση όλων των σχετικών θεμάτων που αφορούν το καθεστώς των απασχολούμενων με αυτές. Κεντρική μας προτεραιότητα παραμένει η πλήρης και σταθερή απασχόληση από την οποία απορρέουν θετικά κίνητρα για τους εργαζόμενους. Η τυπική σύμβαση εργασίας αποτελεί κοινοτικό κεκτημένο και σε καμιά περίπτωση δεν τίθεται υπό αμφισβήτηση. Είναι αυτή που παρέχει στους εργαζόμενους κίνητρα για την αύξηση της παραγωγικότητας, ευκαιρίες για περαιτέρω κατάρτιση και αξιόπιστες δομές επικοινωνίας και συμμετοχής μέσα στην επιχείρηση. Από την άλλη πλευρά, οι ευέλικτες μορφές απασχόλησης αποτελούν πραγματικότητα. Θεωρούμε ότι αυτές οι μορφές μπορούν να λειτουργήσουν συμπληρωματικά διευκολύνοντας την είσοδο στην αγορά εργασίας, ιδιαίτερα κάποιων ευάλωτων ομάδων. Προϋποθέσεις για την προώθηση τέτοιων μορφών απασχόλησης είναι η επιλογή τους να είναι εκούσια και να υπάρχουν αποτελεσματικοί μηχανισμοί μετάβασης στην σταθερή απασχόληση. Δε πρέπει να βλέπουμε τις ευέλικτες μορφές απασχόλησης ως μέσο για την απόκτηση ανταγωνιστικών πλεονεκτημάτων των επιχειρήσεων με παράλληλο περιορισμό των δικαιωμάτων των εργαζομένων. Οι άτυπες μορφές απασχόλησης πρέπει να χρησιμοποιούνται σε υγιή βάση και να καλύπτουν αντίστοιχες ανάγκες των επιχειρήσεων, χωρίς να υποκαθιστούν σταθερές θέσεις απασχόλησης. Σε κάθε περίπτωση δεν πρόκειται για υποβάθμιση της 3

τυπικής εργασίας, αλλά για εξασφάλιση και προστασία όσων απασχολούνται στις λεγόμενες άτυπες μορφές απασχόλησης Οι όποιες προσαρμογές στην εργατική νομοθεσία πρέπει να γίνουν στη βάση των εθνικών ιδιαιτεροτήτων και στο πλαίσιο σεβασμού των παραδόσεων των Κ-Μ. Για αυτό το λόγο δε μπορούμε να προωθήσουμε ένα συγκεκριμένο σύστημα ευελιξίας σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Κάθε Κ-Μ με βάση τα χαρακτηριστικά της αγοράς εργασίας και το υφιστάμενο σύστημα κοινωνικής προστασίας θα πρέπει να εστιάσει σε συγκεκριμένες προτεραιότητες. 4

Ερωτήματα Πράσινης Βίβλου 1. Ποιες θεωρείτε ότι πρέπει να είναι οι προτεραιότητες για μια σοβαρή ατζέντα μεταρρύθμισης της εργατικής νομοθεσίας; Η χώρα μας θέτει 4 βασικές προτεραιότητες στα πλαίσια της διαβούλευσης για την Πράσινη Βίβλο: 1. Επέκταση της προστασίας στους εργαζόμενους με άτυπες μορφές απασχόλησης. Στην Ε.Ε. υπάρχει ένα σημαντικό νομικό κεκτημένο που συνίσταται σε δικαιώματα και αρχές, του οποίου επωφελείται ήδη τμήμα των εργαζόμενων με άτυπες μορφές απασχόλησης. Το κεκτημένο αυτό συνίσταται στην εφαρμογή της αρχής της μη διάκρισης ή της ισότιμης μεταχείρισης έναντι των απασχολούμενων με κανονική σχέση εργασίας, στον προαιρετικό χαρακτήρα αυτών των μορφών και την εθελοντική προσφυγή σε αυτές και στον εναλλακτικό χαρακτήρα τους προς τη σύμβαση εργασίας αορίστου χρόνου, που παραμένει ο γενικός τύπος απασχόλησης στην Ε.Ε.. Αυτό το κεκτημένο πρέπει να ληφθεί υπόψη κατά την περαιτέρω ρύθμιση των άτυπων μορφών απασχόλησης σε εθνικό επίπεδο και να λειτουργήσει ως κατώτατο όριο ασφαλείας. Θα πρέπει, επίσης, να θεσπιστούν ασφαλιστικές δικλείδες που θα αντιμετωπίζουν τον επισφαλή χαρακτήρα ορισμένων από αυτές τις συμβάσεις ή σχέσεις, επιτρέποντας τον έλεγχο της μη καταχρηστικής εφαρμογής τους. Τέτοιες δικλείδες είναι για παράδειγμα η ανάγκη έγγραφου τύπου ως συστατικό στοιχείο της άτυπης σχέσης απασχόλησης, ή η επιβολή του αιτιολογημένου χαρακτήρα ορισμένων συμβάσεων, όπως η ανάγκη ύπαρξης μη παγίων αναγκών για τις συμβάσεις ορισμένου χρόνου ή την ενοικίαση εργαζομένων. Βασική αρχή που πρέπει να διασφαλίζεται περαιτέρω είναι η προτεραιότητα πρόσληψης με κανονική σύμβαση αορίστου χρόνου των εργαζόμενων με άτυπες μορφές απασχόλησης. Είναι σημαντικό να επιτευχθεί συμφωνία για τη θέσπιση Οδηγίας η οποία θα προστατεύει τους συνεχώς αυξανόμενους εργαζομένους μέσω εταιριών προσωρινής απασχόλησης και θα τους εξασφαλίσει ίση μεταχείριση προς τους λοιπούς εργαζομένους. Η προσπάθεια για υιοθέτηση της Προτεινόμενης Οδηγίας 2002/71 «Περί των όρων εργασίας των προσωρινά απασχολουμένων μέσω εταιρίας προσωρινής απασχόλησης» πρέπει να συνεχιστεί. 2. Αποσαφήνιση του πλαισίου της εξαρτημένης εργασίας και της γκρίζας ζώνης μεταξύ μισθωτής απασχόλησης και αυτοαπασχόλησης. Η σύναψη συμβάσεων για παροχή ανεξαρτήτων υπηρεσιών ή έργου που στην ουσία υποκρύπτει εξαρτημένη απασχόληση, πρέπει να αντιμετωπιστεί επαρκώς από τις εθνικές εργατικές νομοθεσίες ώστε να μη μιλάμε πια για γκρίζα ζώνη μεταξύ αυτοαπασχολουμένων και εργαζομένων με σχέση εξαρτημένης εργασίας. 5

Είναι επιβεβλημένη η θέσπιση αποτελεσματικών κριτηρίων για το προσδιορισμό της εξαρτημένης εργασίας και την συνακόλουθη προστασία των ασφαλιστικών και εργασιακών δικαιωμάτων των εργαζομένων. 3. Καταπολέμηση της αδήλωτης εργασίας. Απαιτείται περαιτέρω ενημέρωση σχετικά με το πρόβλημα της αδήλωτης εργασίας, τις συνέπειες του φαινομένου τόσο για τους εργοδότες και τους εργαζόμενους όσο και γενικότερα για το κοινωνικό σύνολο. Επίσης, απαιτείται να δημιουργηθεί μια δομή συνεργασίας των εμπλεκομένων φορέων σε εθνικό αλλά και ευρωπαϊκό επίπεδο, καθώς και η ανάπτυξη δεικτών για την αποτύπωση της κατάστασης, ώστε να υπάρχει τακτική και εποικοδομητική ανταλλαγή απόψεων και καλών πρακτικών για την καταπολέμηση της αδήλωτης εργασίας. Σε ένα τέτοιο δίκτυο, αναμφίβολα ο ρόλος των κοινωνικών εταίρων θα είναι άκρως σημαντικός και καθοριστικός για την αποτελεσματικότητα των δράσεων και πολιτικών. Σε εθνικό επίπεδο, έχει δρομολογηθεί η ενίσχυση των ελεγκτικών μηχανισμών (Σώμα Επιθεώρησης Εργασίας-Σ.ΕΠ.Ε, Ίδρυμα Κοινωνικών Ασφαλίσεων-ΙΚΑ) ώστε να καταστούν περισσότερο αποτελεσματικοί, εξασφαλίζοντας παράλληλα την ενεργότερη συμμετοχή των κοινωνικών εταίρων ως προς την λειτουργία και την επιτέλεση της αποστολής των μηχανισμών αυτών. Επίσης, θα πρέπει να μελετήσουμε και να εξασφαλίσουμε τη συνδυασμένη και συντονισμένη δράση των ελεγκτικών μηχανισμών που σήμερα δρουν παράλληλα (φορολογικοί έλεγχοι, έλεγχοι Σ.ΕΠ.Ε και ΙΚΑ) 4 Διευκόλυνση των μεταβάσεων μεταξύ των διαφορετικών καταστάσεων απασχόλησης και ανεργίας. Σημαντική πρόκληση στο πλαίσιο της παρούσας διαβούλευσης είναι η αναγνώριση του δικαιώματος των ενεργών μελών της αγοράς εργασίας για κατάρτιση, δια βίου μάθηση και κοινωνική προστασία, ανεξάρτητα από τη σχέση, τη μορφή και το είδος της απασχόλησης ή της επαγγελματικής δραστηριότητας και ανεξάρτητα από την προσωρινή λύση ή διακοπή αυτής. Προτεραιότητά μας είναι η διευκόλυνση των μεταβάσεων από την ανεργία στην απασχόληση ή από ευέλικτες μορφές απασχόλησης σε σταθερή εργασία. Εργαλεία για την επίτευξη αυτού του στόχου είναι: Οι στοχευμένες ενεργητικές πολιτικές οι οποίες περιλαμβάνουν δράσεις κατάρτισης-επανακατάρτισης, προώθησης στην απασχόληση και Η ενίσχυση και ο εκσυγχρονισμός του συστήματος προστασίας ως προς τις μεταβάσεις στην αγορά εργασίας. Θα μπορούσε να μελετηθεί για παράδειγμα ένα πιο ευέλικτο σύστημα προστασίας της ανεργίας, το οποίο θα καλύπτει και τις άτυπες μορφές απασχόλησης. 6

2. Μπορεί η προσαρμογή του εργατικού δικαίου και των συλλογικών συμβάσεων να συμβάλει στη βελτίωση της ευελιξίας και στην ασφάλεια της απασχόλησης καθώς και στη μείωση του κατακερματισμού της αγοράς εργασίας; Εάν ναι, πώς; Βασική αρχή του εργατικού δικαίου συνιστά η προστασία του αδύναμου μέρους της εργασιακής σχέσης που είναι ο εργαζόμενος. Στη χώρα μας, τόσο το εργατικό δίκαιο όσο και οι συλλογικές συμβάσεις εργασίας έχουν στόχο την ασφάλεια των εργαζομένων και τη μείωση του κατακερματισμού της αγοράς εργασίας. Η βελτίωση της ευελιξίας σε συνδυασμό με την ασφάλεια στην απασχόληση και τη μείωση του κατακερματισμού στην αγορά εργασίας μπορεί να επιτευχθεί, σύμφωνα και με τις Κατευθυντήριες Γραμμές για την Ανάπτυξη και την Απασχόληση 2005-2008, μέσα από την προσαρμογή του εργατικού δικαίου. Η ποικιλία των εργασιακών συμβάσεων, που είναι ένα γεγονός, απαιτεί την προσαρμογή του εργατικού δικαίου, όπου αυτό είναι απαραίτητο, έτσι ώστε να καλύπτονται με ίσα δικαιώματα (ασφαλιστικά-εργασιακά) όλοι οι εργαζόμενοι με κάθε τύπο εργασίας. Ασφαλώς, οι οποιεσδήποτε προσαρμογές του εργατικού δικαίου και των συλλογικών συμβάσεων για το σκοπό που προαναφέρθηκε θα πρέπει να γίνουν με σεβασμό στις αρχές των εθνικών δικαίων και θεσμών και ανάλογα με τις ανάγκες του κάθε Κ-Μ. Το σημείο αφετηρίας από το οποίο θα ξεκινήσει κάθε Κ-Μ τις αναγκαίες προσαρμογές υποδεικνύεται από το θεσμικό του υπόβαθρο, την οικονομική κατάσταση της χώρας, τους διαθέσιμους πόρους και τις ειδικές προκλήσεις που αντιμετωπίζει. Τελικά το κάθε Κ-Μ θα βρει τον καταλληλότερο τρόπο να ανταποκριθεί στις προκλήσεις μέσα από τις αναγκαίες προσαρμογές της εργατικής νομοθεσίας. 7

3. Οι υφιστάμενες ρυθμίσεις, είτε υπό τη μορφή νόμου είτε υπό τη μορφή συλλογικών συμβάσεων, εμποδίζουν ή ενθαρρύνουν τις επιχειρήσεις και τους εργαζόμενους να επιδιώκουν την ύπαρξη ευκαιριών για την αύξηση της παραγωγικότητας και την προσαρμογή στην εισαγωγή νέων τεχνολογιών και αλλαγών που έχουν σχέση με το διεθνή ανταγωνισμό; Πώς μπορούν να γίνουν βελτιώσεις στην ποιότητα των κανονισμών που διέπουν τις ΜΜΕ, διατηρώντας παράλληλα τους στόχους τους; Οι υφιστάμενες ρυθμίσεις (νόμοι και συλλογικές συμβάσεις) στην Ελλάδα αφενός προστατεύουν τους εργαζόμενους και αφετέρου εξασφαλίζουν τον ανταγωνισμό της αγοράς όσον αφορά τα όρια προς τα κάτω. Ως εκ τούτου, με την προώθηση της ασφάλειας των εργαζομένων και την παροχή κινήτρων στις επιχειρήσεις, έτσι ώστε να γίνουν περισσότερο ανταγωνιστικές, οι υφιστάμενες ρυθμίσεις δεν εμποδίζουν τις επιχειρήσεις ή τους εργαζόμενους να αυξήσουν την παραγωγικότητά τους ή να κάνουν χρήση νέων τεχνολογιών. Αντιθέτως εξασφαλίζουν την απαιτούμενη ποιότητα στην εργασία, η οποία μπορεί να συμβάλλει θετικά στην αύξηση της παραγωγικότητας. Σε ότι αφορά τις ΜΜΕ, δεν είναι μεθοδολογικά ορθό να αντιμετωπίζονται ως ένα ομογενοποιημένο σύνολο, καθώς οι επιχειρήσεις αυτές παρουσιάζουν μεγάλες διαφορές ανάλογα με τον κλάδο στον οποίο εντάσσονται, τον τόπο λειτουργίας τους, την κερδοφορία της επιχείρησης κ.α. Σε κάθε περίπτωση, οι υφιστάμενες ρυθμίσεις του εργατικού δικαίου δεν αποτελούν εμπόδιο για την αύξηση της ανταγωνιστικότητας των ΜΜΕ. Βελτιώσεις θα μπορούσαν να γίνουν βεβαίως προς την κατεύθυνση της απλούστευσης των διαδικασιών και των γραφειοκρατικών και διοικητικών εμποδίων που αντιμετωπίζουν οι επιχειρήσεις αυτές στην καθημερινότητά τους, της διευκόλυνσης της χρηματοδότησης τους και της παροχής φορολογικών κινήτρων. 4. Πώς θα μπορούσε η πρόσληψη με μόνιμες και προσωρινές συμβάσεις να διευκολυνθεί, είτε με νόμο είτε με συλλογική σύμβαση, έτσι ώστε να επιτρέπεται μεγαλύτερη ευελιξία εντός του πλαισίου αυτών των συμβάσεων, εξασφαλίζοντας ταυτόχρονα κατάλληλα επίπεδα ασφάλειας της απασχόλησης και κοινωνικής προστασίας για όλους; Το πλαίσιο προσλήψεων και απολύσεων στη χώρα χαρακτηρίζεται από ισορροπία. Οι προσλήψεις πρέπει να ενθαρρύνονται σύμφωνα με τις παραγωγικές ανάγκες των επιχειρήσεων και τη γενικότερη κατάσταση της οικονομίας. Η κάθε επιχείρηση έχει τη δυνατότητα να επιλέγει και να κατανείμει το προσωπικό της στις διαφορετικές μορφές απασχόλησης, γεγονός που της παρέχει την αναγκαία ευελιξία έτσι ώστε να ανταποκρίνεται στις παραγωγικές ανάγκες της. 8

5. Θα ήταν χρήσιμο να μελετηθεί το ενδεχόμενο ενός συνδυασμού μιας πιο ευέλικτης νομοθεσίας για την προστασία της απασχόλησης και ενός συστήματος καλώς σχεδιασμένης βοήθειας για τους ανέργους, τόσο υπό τη μορφή αντιστάθμισης εισοδήματος (δηλαδή παθητικές πολιτικές αγοράς εργασίας) όσο και υπό τη μορφή ενεργητικών πολιτικών αγοράς εργασίας; Θέση μας είναι ότι η νομοθεσία για την προστασία της απασχόλησης στην Ελλάδα δεν αποτελεί ανασχετικό παράγοντα για την αύξηση της ανταγωνιστικότητας και της αναπτυξιακής δυναμικής της εθνικής οικονομίας. Το υφιστάμενο θεσμικό πλαίσιο σχετικά με τις απολύσεις, τις αποζημιώσεις, τις άδειες κ.α. διασφαλίζει ένα ελάχιστο επίπεδο προστασίας για τους εργαζόμενους και δεν επιδέχεται αλλαγές «προς τα κάτω». Ταυτόχρονα, εξασφαλίζει την απαραίτητη ισορροπία μεταξύ ευελιξίας και ασφάλειας των εργαζομένων στη χώρα. Θεωρούμε ότι οι στοχευμένες ενεργητικές πολιτικές απασχόλησης, στις οποίες περιλαμβάνεται και η προστασία ορισμένων ευάλωτων κοινωνικών ομάδων, είναι το πλέον ενδεδειγμένο εργαλείο για την ενθάρρυνση της κινητικότητας και την διευκόλυνση των μεταβάσεων από την ανεργία στην απασχόληση και μεταξύ των διάφορων μορφών απασχόλησης. Επιπλέον είναι απαραίτητες σημαντικές βελτιώσεις στο σύστημα στήριξης των ανέργων. Ειδικά στην χώρα μας προωθείται ένα συνεκτικό και πλήρες σύστημα που θα συνδυάζει ενεργητικές πολιτικές και επιδόματα και θα εξασφαλίζει την ομαλή μετάβαση από την ανεργία στην απασχόληση. Για την δημιουργία ενός τέτοιου συστήματος, απαιτείται φυσικά η διάθεση επιπλέον πόρων. Στην Ελλάδα, η Κυβέρνηση έχει ήδη δεσμευτεί για αύξηση των κοινωνικών δαπανών κατά 1% σε ορίζοντα πενταετίας. Επιπλέον, θεσπίστηκε το Ειδικό Ταμείο Κοινωνικής Αλληλεγγύης με στόχο τη στήριξη κυρίως των ηλικιωμένων εργαζόμενων που πλήττονται από τις αρνητικές συνέπειες της παγκοσμιοποίησης και τις παραγωγικές αναδιαρθρώσεις. Τέλος, η θέσπιση και λειτουργία ενός αξιόπιστου μηχανισμού έρευνας της αγοράς εργασίας αποτελεί άμεση προτεραιότητα της παρούσας κυβέρνησης, προκειμένου να ανιχνεύει και να παρέχει τις απαραίτητες πληροφορίες και δεδομένα στις επιχειρήσεις, τους εργαζόμενους και το Κράτος και να συμβάλλει στην προσαρμογή της αγοράς εργασίας στις ανάγκες της εθνικής οικονομίας. 9

6. Ποιο ρόλο θα μπορούσε να διαδραματίσει η νομοθεσία και/ή οι συλλογικές συμβάσεις που αποτελούν αντικείμενο διαπραγμάτευσης μεταξύ των κοινωνικών εταίρων στην προαγωγή της πρόσβασης στην κατάρτιση και στις μεταβάσεις μεταξύ διαφόρων μορφών συμβάσεων για την κινητικότητα προς τα επάνω καθ' όλη τη διάρκεια μιας πλήρως δραστήριας επαγγελματικής ζωής; Η νομοθεσία και οι συλλογικές συμβάσεις οφείλουν να εξασφαλίζουν τα ελάχιστα γενικά επίπεδα σε όρους κατώτατων μισθών αλλά και συνθηκών απασχόλησης. Επιπλέον, θα μπορούσαν να παρέχουν κίνητρα τόσο στους εργοδότες όσο και στους εργαζόμενους για μεταβάσεις προς τα πάνω, οι οποίες σε τελική ανάλυση θα είχαν μακροπρόθεσμο όφελος και για τις δύο πλευρές. Επισημαίνουμε ότι η εργατική νομοθεσία σε αυτό το θέμα πρέπει να ακολουθεί και όχι να καθορίζει το περιεχόμενο των συλλογικών διαπραγματεύσεων. Ο ρόλος της νομοθεσίας και των συλλογικών συμβάσεων είναι η δημιουργία ενός πλαισίου που δίνει διεξόδους τόσο στον εργαζόμενο που επιθυμεί να αναβαθμίσει τα προσόντα και τις δεξιότητες τους όσο και στον άνεργο για τον οποίο η κατάρτιση αποτελεί πολύτιμο βοήθημα για την είσοδο στην αγορά εργασίας. Η Ελλάδα υποστηρίζει και ενισχύει αυτό το ρόλο μέσα από συγκεκριμένες πολιτικές και μέτρα. Ειδικά, η διαβούλευση μεταξύ των κοινωνικών εταίρων και οι συλλογικές συμβάσεις μπορούν να προωθήσουν την κινητικότητα της εργασίας και να διευκολύνουν τις εργασιακές μεταβάσεις. Στην Ελλάδα, υπάρχει το παράδειγμα των πόρων του Λογαριασμού για την Απασχόληση και την Επαγγελματική Κατάρτιση (ΛΑΕΚ), ενός λογαριασμού που δημιουργήθηκε κατόπιν συλλογικών διαπραγματεύσεων, χρηματοδοτείται από τους κοινωνικούς εταίρους, και χρησιμοποιείται για την κατάρτιση και επανακατάρτιση μεγάλου αριθμού εργαζομένων. Οι δράσεις που χρηματοδοτούνται από τον ΛΑΕΚ αποκτούν σταδιακά μεγαλύτερη στόχευση και περισσότερο ποιοτικά χαρακτηριστικά. Επίσης, η θέσπιση και ενεργοποίηση του Εθνικού Συστήματος Σύνδεσης της Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης με την Απασχόληση (ΕΣΣΕΕΚΑ), η οποία ήταν αποτέλεσμα της συνεργασίας των κοινωνικών εταίρων, η δημιουργία ενός δικτύου δομών που παρέχουν δια βίου μάθηση και η προσπάθεια σύνδεσης τους με τις ανάγκες της αγοράς εργασίας, είναι θεσμικές μεταβολές που ενθαρρύνουν τις μεταβάσεις προς τα πάνω μέσω της απόκτησης δεξιοτήτων και της παροχής δυνατοτήτων εναλλαγής μεταξύ φάσεων κατάρτισης και απασχόλησης. 10

7. Απαιτείται μεγαλύτερη σαφήνεια στους νομικούς ορισμούς των κρατών μελών για την απασχόληση και την αυτοαπασχόληση με σκοπό να διευκολυνθούν οι καλής πίστεως μεταβάσεις από την απασχόληση στην αυτοαπασχόληση και αντίθετα; Στην ελληνική αγορά εργασίας η λεγόμενη «ψευδοαυτοαπασχόληση» είναι ένα χρόνιο φαινόμενο, το οποίο απασχολεί την ελληνική κυβέρνηση. Προτεραιότητα της Ελληνικής Κυβέρνησης είναι η εξυγίανση της αγοράς εργασίας Η σύναψη συμβάσεων για παροχή ανεξαρτήτων υπηρεσιών ή έργου που στην ουσία υποκρύπτει εξαρτημένη απασχόληση, πρέπει να αντιμετωπιστεί επαρκώς από την ελληνική εργατική νομοθεσία, ώστε να μη μιλάμε πια για γκρίζα ζώνη μεταξύ αυτοαπασχόλησης και εξαρτημένης εργασίας. Πρόκειται για καταστρατήγηση τόσο των εργασιακών (π.χ δικαίωμα στην αποζημίωση σε περίπτωση απόλυσης) όσο και των ασφαλιστικών (π.χ εισφορές εργοδοτών) δικαιωμάτων των εργαζομένων, ενώ παράλληλα δημιουργείται αθέμιτος ανταγωνισμός σε βάρος των επιχειρήσεων που δεν καταφεύγουν σε τέτοιες πρακτικές. Σε εθνικό επίπεδο ο επαναπροσδιορισμός των νομικών εννοιών «εξαρτημένη απασχόληση» και «αυτοαπασχόληση» ή «ανεξάρτητη απασχόληση», κατά τρόπο που να καλύπτει ενδιάμεσες κατηγορίες, όπως η οικονομικά εξαρτημένη απασχόληση, καθώς και την εκτενή εμφάνιση συγκαλυμμένων (νόθων) μορφών στην πράξη, θα οδηγούσε στην αντιμετώπιση ενός νομικού κενού στην εργατική νομοθεσία, το οποίο θα λειτουργούσε όχι μόνο σε όφελος των εργαζομένων αλλά και των εργοδοτών, αφού θα ενίσχυε την εύρυθμη λειτουργία της αγοράς εργασίας. Σίγουρα αυτές οι παρεμβάσεις θα έχουν ως συνέπεια τη διευκόλυνση μετάβασης από το ένα καθεστώς στο άλλο (απασχόληση-αυτοαπασχόληση). Ωστόσο απαιτείται συνέργεια και με άλλες πολιτικές που διευκολύνουν γενικότερα την επαγγελματική κινητικότητα των εργαζομένων, όπως είναι η διαδοχική ασφάλιση και η φορολογική νομοθεσία. Ειδικά όσον αφορά το δίκαιο της κοινωνικής ασφάλισης, η όποια μεταρρύθμιση θα πρέπει να οδηγήσει σε κάλυψη των νέων κοινωνικών κίνδυνων. 11

8. Υπάρχει ανάγκη για μια «βάση δικαιωμάτων» που να αφορά τις συνθήκες εργασίας όλων των εργαζομένων ανεξάρτητα από τη μορφή της σύμβασης εργασίας τους; Ποιος κατά την άποψή σας θα ήταν ο αντίκτυπος αυτών των ελάχιστων απαιτήσεων στη δημιουργία θέσεων εργασίας, καθώς και στην προστασία των εργαζομένων; Στη χώρα μας το Σύνταγμα και το εργατικό μας δίκαιο διαμορφώνουν μια επαρκή «βάση δικαιωμάτων» για τους εργαζόμενους με εξαρτημένη εργασία. Σήμερα είναι επιβεβλημένη η επέκταση της προστασίας που παρέχει η εργατική νομοθεσία για την εξαρτημένη εργασία και στους απασχολούμενους με άλλες σχέσεις ή μορφές απασχόλησης, καθώς και σε όσους ανήκουν στην γκρίζα ζώνη μεταξύ αυταπασχόλησης και εξαρτημένης εργασίας, Σημαντικό βήμα είναι η εξέταση της ενιαίας αντιμετώπισης όλων των παραπάνω μορφών ή έννομων σχέσεων απασχόλησης από το εργατικό δίκαιο, με την επέκταση ενός βασικού πυρήνα κοινών δικαιωμάτων που θα αντληθούν από το πρότυπο της μισθωτής απασχόλησης. Το περιεχόμενο αυτού του κοινού πυρήνα πρέπει να καταστεί αντικείμενο διαλόγου σε ευρωπαϊκό επίπεδο και διαβούλευσης με τους κοινωνικούς εταίρους. Τα οφέλη μίας τέτοιας λύσης είναι προφανή αφού θα αντιμετωπιστούν φαινόμενα κατακερματισμού των αγορών εργασίας και θα αρθούν στρεβλώσεις τους, ευνοώντας την εύρυθμη λειτουργία τους και την ασφάλεια δικαίου. Αυτή η βάση δικαιωμάτων θα πρέπει να ενισχυθεί προς την κατεύθυνση της διασφάλισης της ποιότητας στην εργασία για όλους τους εργαζόμενους με όλες τις μορφές εργασίας, λειτουργώντας παράλληλα υπέρ του υγιούς ανταγωνισμού των επιχειρήσεων. Ο αντίκτυπος μιας τέτοιας διεύρυνσης θα είναι θετικός, καθώς η ποιότητα στην εργασία συμβάλλει μακροχρόνια στην ενίσχυση της παραγωγικότητας και της ανταγωνιστικότητας των επιχειρήσεων. Μέριμνά μας πρέπει να είναι η επίτευξη της απαραίτητης ισορροπίας μεταξύ των στόχων της ανάπτυξης των επιχειρήσεων και της προστασίας των εργαζομένων σε αυτές. 12

9. Νομίζετε ότι οι ευθύνες των διαφόρων μερών στο πλαίσιο πολλαπλών σχέσεων εργασίας πρέπει να διευκρινίζονται, έτσι ώστε να καθορίζεται ποιος είναι ο υπόλογος για τη συμμόρφωση προς το εργατικό δίκαιο; Θα μπορούσε η επικουρική ευθύνη να είναι αποτελεσματικός και εφικτός τρόπος για την καθιέρωση αυτής της ευθύνης στην περίπτωση των υπεργοληπτών; Εάν όχι βλέπετε άλλους τρόπους για την εξασφάλιση επαρκούς προστασίας των εργαζομένων στις «τριμερείς σχέσεις»; Στη χώρα μας, στις πολλαπλές σχέσεις εργασίας την κύρια ευθύνη έχει ο πάροχοςάμεσος εργοδότης. Εκτιμούμε ότι η καθιέρωση επικουρικής ευθύνης του έμμεσου εργοδότη θα δημιουργούσε ένα σύστημα πιο αποτελεσματικό και πιο ασφαλές για τους εργαζόμενους διότι και αυτός είναι συνυπεύθυνος για την τήρηση της εργατικής νομοθεσίας. Υπάρχει ανάγκη να διευκρινιστούν επακριβώς οι ευθύνες των μερών τόσο στην περίπτωση των υπεργοληπτών όσο και στο δανεισμό εργασίας. Αυτό το μικτό σύστημα ευθύνης θα είναι σίγουρα πιο αποτελεσματικό, υπό την προϋπόθεση ότι οι ευθύνες αυτές θα είναι σαφώς προσδιορισμένες και καταμερισμένες. 13

10. Υπάρχει ανάγκη να διευκρινιστεί το καθεστώς απασχόλησης των εργαζομένων μέσω εταιρείας προσωρινής απασχόλησης; Ο αριθμός των εργαζομένων μέσω Εταιριών Προσωρινής Απασχόλησης (ΕΠΑ) αυξάνεται συνεχώς στη χώρα μας. Στην Ελλάδα, σύμφωνα με πηγή του Υπουργείου Απασχόλησης και Κοινωνικής Προστασίας - Τμήμα Υπηρεσιών Απασχόλησης και Προσωρινής Απασχόλησης, ο συνολικός αριθμός των προσωρινά απασχοληθέντων αυξήθηκε σημαντικά το 2005 σε σχέση με το 2003. Όπως προκύπτει από τα απόλυτα στοιχεία, ο αριθμός των προσωρινά απασχοληθέντων το 2005 ανήλθε στους 11.083, έναντι 4.302 το 2003. Παρά τις εγγυήσεις που προβλέπονται στο ισχύον νομικό καθεστώς (Ν.2956/01) σχετικά με τα εργασιακά, ασφαλιστικά και συνδικαλιστικά δικαιώματα των εργαζομένων μέσω ΕΠΑ, υπάρχουν θέματα που δεν αντιμετωπίζονται στο σύνολό τους από τον υπάρχοντα νόμο (π.χ. δεν τους αναγνωρίζονται δικαιώματα σε πρόσθετες οικειοθελείς παροχές του έμμεσου εργοδότη προς το προσωπικό του, δεν καλύπτονται από τους κανονισμούς προσωπικού της επιχείρησης στην οποία παραχωρούνται, στερούνται επαγγελματικής εξέλιξης λόγω ασυνεχούς απασχόλησης κ.λπ). Είμαστε σύμφωνοι με τη θέσπιση οδηγίας που θα προστατεύει τους συνεχώς αυξανόμενους εργαζόμενους μέσω ΕΠΑ και θα τους εξασφαλίζει ίση μεταχείριση με τους λοιπούς εργαζόμενους στον έμμεσο εργοδότη στον οποίο παραχωρούνται για ορισμένο διάστημα.. 14

11. Πώς μπορούν οι ελάχιστες απαιτήσεις όσον αφορά την οργάνωση του χρόνου εργασίας να τροποποιηθούν, έτσι ώστε να παρέχουν μεγαλύτερη ευελιξία τόσο για τους εργοδότες όσο και τους εργαζομένους, εξασφαλίζοντας παράλληλα ένα υψηλό επίπεδο προστασίας της υγείας και της ασφάλειας των εργαζομένων; Ποιες πτυχές της οργάνωσης του χρόνου εργασίας πρέπει να εξεταστούν ως θέμα προτεραιότητας από την Κοινότητα; Μετά το αδιέξοδο στο οποίο οδηγήθηκε η συζήτηση για την Τροποποίηση της Οδηγίας 2003/88/ΕΚ, θα πρέπει να διερευνηθούν οι δυνατότητες συμφωνίας επί ενός κειμένου, που θα βασίζεται σε αρχές του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Μοντέλου, στη διασφάλιση ενός ικανοποιητικού επιπέδου συνθηκών εργασίας για όλους και στην αποφυγή αθέμιτου ανταγωνισμού μέσω διαφορετικών ρυθμίσεων μεταξύ των Κρατών-Μελών. Είμαστε κατηγορηματικά αντίθετοι σε οποιαδήποτε μορφή θεσμικής κατοχύρωση της ρήτρας αυτοεξαίρεσης σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Θεωρούμε ότι στην χώρα μας, το υφιστάμενο καθεστώς όσον αφορά την οργάνωση του χρόνου εργασίας παρέχει τη δυνατότητα οργάνωσης της παραγωγής κατά τρόπο που αυξάνει την παραγωγικότητα και την ανταγωνιστικότητα των επιχειρήσεων αλλά ταυτόχρονα διασφαλίζει ικανοποιητικές συνθήκες εργασίας για τους εργαζομένους. Ο χρόνος εργασίας είναι σημαντικό εργαλείο για την επίτευξη των στόχων της Λισσαβόνας, δηλαδή για την ανταγωνιστικότητα της ευρωπαϊκής οικονομίας. Είναι όμως και σημαντικός παράγοντας ποιότητας της εργασίας, αφού η ρύθμισή του επιτρέπει την καλή ισορροπία μεταξύ χρόνου εργασίας και άλλων κοινωνικών χρόνων και εξυπηρετεί, επομένως, τη συμφιλίωση της επαγγελματικής με την οικογενειακή και ιδιωτική ζωή. Γι αυτό η επανεξέταση των ρυθμίσεων για το χρόνο εργασίας δεν πρέπει να λαμβάνει υπόψη μόνο τις οργανωτικές και λειτουργικές απαιτήσεις των επιχειρήσεων, αλλά και τις επιδιώξεις των εργαζομένων, ιδίως των γυναικών, για καλύτερη διαχείριση του χρόνου εργασίας με βάση τις εξατομικευμένες ανάγκες τους. 15

12. Πώς μπορούν τα δικαιώματα απασχόλησης των εργαζομένων που ασκούν δραστηριότητες σε διακρατικό πλαίσιο, συμπεριλαμβανομένων ιδιαίτερα των διαμεθοριακών εργαζομένων, να εξασφαλιστούν σε όλη την Κοινότητα; Κρίνετε ότι υπάρχει ανάγκη για συγκλίνοντες ορισμούς του «εργαζόμενου» στις Οδηγίες ΕΕ, έτσι ώστε να διασφαλίζεται ότι οι εργαζόμενοι αυτοί μπορούν να ασκήσουν τα δικαιώματά τους ως προς την απασχόληση ανεξάρτητα από το κράτος μέλος στο οποίο εργάζονται; ή πιστεύετε ότι τα Κ-Μ πρέπει να διατηρήσουν διακριτική ευχέρεια ως προς αυτό το θέμα; Η εφαρμογή του εθνικού δικαίου κάθε Κ-Μ θα πρέπει να εφαρμόζεται χωρίς διακρίσεις σε όλους τους εργαζόμενους που απασχολούνται στο έδαφός της χωρίς καμία διάκριση, είτε πρόκειται για πολίτες χωρών μελών της Ένωσης είτε για πολίτες τρίτων χωρών που διαβιούν και εργάζονται νόμιμα στη χώρα. Η ρύθμιση αυτή διασφαλίζει την ουσιαστική εφαρμογή της αρχής της ίσης μεταχείρισης σε εθνικό επίπεδο έναντι των εργαζομένων χωρίς διάκριση σε σχέση με την εθνότητα ή φυλή και, παράλληλα, υπηρετεί τον υγιή ανταγωνισμό μεταξύ των επιχειρήσεων που είναι εγκατεστημένες στη χώρα υποδοχής. Θεωρούμε ότι δεν υπάρχει ανάγκη για συγκλίνοντες ορισμούς του «εργαζομένου» καθώς κάτι τέτοιο πιθανότατα θα οδηγούσε σε παρεκκλίσεις από την αρχή της χώρας υποδοχής, την οποία υποστηρίζουμε ανεπιφύλακτα. 16

13. Νομίζετε ότι είναι απαραίτητο να ενισχυθεί η διοικητική συνεργασία μεταξύ των αρμόδιων αρχών για τη μεγιστοποίηση της αποτελεσματικότητάς τους στην επιβολή της κοινοτικής εργατικής νομοθεσίας; Νομίζετε ότι οι κοινωνικοί εταίροι μπορούν να διαδραματίσουν ρόλο σ αυτή τη συνεργασία; Συμφωνούμε στο γεγονός ότι πρέπει να ενισχυθεί η διοικητική συνεργασία μεταξύ όλων των συναρμόδιων αρχών σε τοπικό, εθνικό αλλά και ευρωπαϊκό επίπεδο ώστε να εξασφαλιστεί κατά το δυνατόν η τήρηση της εργατικής και ασφαλιστικής νομοθεσίας. Ο πολυδιάστατος και σύνθετος χαρακτήρας του προβλήματος επιβάλλει την κινητοποίηση και την ευαισθητοποίηση όλων των ενδιαφερομένων μερών και την δημιουργία ενός δικτύου συνεργασίας ενάντια στα φαινόμενα παραβατικότητας στην αγορά εργασίας. Σε ένα τέτοιο δίκτυο αναμφίβολα, ο ρόλος των κοινωνικών εταίρων θα είναι σημαντικός και καθοριστικός για την αποτελεσματικότητα των δράσεων και πολιτικών. Στην Ελλάδα, έχει ήδη ξεκινήσει μια εκστρατεία ευαισθητοποίησης της Κοινής Γνώμης προκειμένου να καταδειχθούν οι αρνητικές συνέπειες της εισφοροδιαφυγής Παράλληλα, συνεχίζεται η προσπάθεια για ενίσχυση του ελεγκτικού μηχανισμού (Σώμα Επιθεωρητών Εργασίας -ΣΕΠΕ, Ίδρυμα Κοινωνικών Ασφαλίσεων - ΙΚΑ) και λαμβάνεται μέριμνα για μεγαλύτερη στόχευση κατά τη διενέργεια ελέγχων. Τέλος, θα πρέπει να εξασφαλίσουμε τη συνδυασμένη και συντονισμένη δράση των ελεγκτικών μηχανισμών που σήμερα δρουν παράλληλα (φορολογικοί έλεγχοι, έλεγχοι Σ.ΕΠ.Ε και ΙΚΑ) και την ηλεκτρονική διασύνδεσή τους μέσω ενός ενιαίου πληροφοριακού συστήματος. 17

14. Νομίζετε ότι απαιτούνται περαιτέρω πρωτοβουλίες σε επίπεδο Ε.Ε. έτσι ώστε να υποστηριχθούν τα κράτη μέλη να καταπολεμήσουν την αδήλωτη εργασία; Απαιτείται περαιτέρω ενημέρωση σχετικά με το πρόβλημα της αδήλωτης εργασίας, τις συνέπειες του φαινομένου τόσο για τους εργοδότες και τους εργαζόμενους όσο και γενικότερα για το κοινωνικό σύνολο. Επίσης, θα μπορούσε να δημιουργηθεί μια δομή συνεργασίας των εμπλεκομένων φορέων σε ευρωπαϊκό επίπεδο, ώστε να υπάρχει τακτική και εποικοδομητική ανταλλαγή απόψεων και καλών πρακτικών για την καταπολέμηση της αδήλωτης εργασίας. Στην κατεύθυνση αυτή βρίσκεται και η υπό μελέτη διαμόρφωση δεικτών για την καταπολέμηση της αδήλωτης εργασίας. Σημαντικό ρόλο στην κατεύθυνση αυτή μπορούν να διαδραματίσουν και τα εθνικά δίκτυα εταιρικής κοινωνικής ευθύνης, υπό την καθοδήγηση του ευρωπαϊκού δικτύου ΕΚΕ, αφού η έννοια της «κοινωνικά υπεύθυνης επιχείρησης» δε συνάδει με τέτοιες πρακτικές που ζημιώνουν τη δημόσια εικόνα της. 18

Με τις προτάσεις και τις θέσεις που καταθέτουμε, στόχος μας είναι να συμβάλλουμε γόνιμα στον ευρωπαϊκό διάλογο για τη μεταρρύθμιση της εργατικής νομοθεσίας. Βασική μας θέση είναι ότι αυτή η μεταρρύθμιση της εργατικής νομοθεσίας θα πρέπει να συμπορευθεί με τις αναγκαίες μεταρρυθμίσεις στο δίκαιο της κοινωνικής ασφάλισης και στο δίκαιο της απασχόλησης και αντιμετώπισης της ανεργίας, ώστε να επιτευχθεί μια καθολική και πολύπλευρη αντιμετώπιση των νέων κοινωνικών προβλημάτων που δημιουργούν οι σύγχρονες εργασιακές σχέσεις. Η προσαρμογή μιας νομοθεσίας σε νέες καταστάσεις αποτελεί θεμελιώδη κανόνα προόδου με την προϋπόθεση ότι δεν ανατρέπονται παραδεδεγμένες αξίες που συνέβαλαν στην βελτίωση της ποιότητας ζωής. Στον πυρήνα του διαλόγου για την Πράσινη Βίβλο βρίσκεται η «ευελιξία με ασφάλεια». Είναι αναγκαίο στα επόμενα στάδια της διαδικασίας εκσυγχρονισμού του εργατικού δικαίου να αποτυπωθεί ότι δε νοείται ευελιξία χωρίς συγκεκριμένους όρους ασφάλειας, με τους οποίους συνδέεται αδιαίρετα η ποιότητα της απασχόλησης. Η συζήτηση για τη Πράσινη Βίβλο σε ευρωπαϊκό επίπεδο είναι βέβαιο ότι θα βρίσκεται στο κέντρο του ενδιαφέροντος για το επόμενο διάστημα. Είναι πεποίθηση μας ότι όλες οι πλευρές οφείλουν να συμβάλλουν δημιουργικά ώστε ο διάλογος να έχει αποτελέσματα και να οδηγήσει στις απαραίτητες προσαρμογές ενόψει των προκλήσεων του 21 ου αιώνα. Ο διάλογος για τη Πράσινη Βίβλο αποτελεί μια ευκαιρία συνολικά για την Ευρωπαϊκή Ένωση. Ο τρόπος με τον οποίο η Ένωση θα απαντήσει στα ευαίσθητα αυτά ζητήματα θα πρέπει να εκπέμψει ένα μήνυμα ασφάλειας στους Ευρωπαίους πολίτες. Ασφάλεια, η οποία είναι αναγκαία προϋπόθεση για την επιτυχία του στόχου της πολιτικής ολοκλήρωσης της Ένωσής μας. 19