ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΝΟΤΙΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ ΓΡΑΦΕΙΟ ΤΥΠΟΥ Τηλ.: 22810. 82630 22413.60609 email: press@pnai.gov.gr 3 Σεϖτεµβρίου 2011 ΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ ΘΕΜΑ: ΟΜΙΛΙΑ ΑΝΤΙΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΡΧΗ κ.πουσσαιου ΣΤΟ 2ο ΣΥΝΕ ΡΙΟ ΠΡΟΛΗΨΗΣ ΚΑΡ ΙΑΓΓΕΙΑΚΩΝ ΝΟΣΗΜΑΤΩΝ Η εµπειρία ενός καρδιαγγειακού επεισοδίου. Συνειδητοποιώντας τη σηµασία της πρόληψης Ειλικρινά αισθάνοµαι ιδιαίτερα ευτυχής για τη διοργάνωση ενός τόσο σηµαντικού συνεδρίου στην έδρα της ϖεριφέρειας και αυτό γιατί είµαι ϖεϖεισµένος ότι όλοι εσείς µε τη συµµετοχή σας αγκαλιάζετε µε το χέρι στην καρδιά, τις καρδιές των νησιωτών του Αρχιϖελάγους. Είναι γνωστό ότι η ζωή είναι το υϖέρτατο αγαθό και η υγεία είναι ϖρονόµιο ϖου οφείλουµε να διαφυλάξουµε µε κάθε τρόϖο. Συµϖεριλαµβάνοµαι ανάµεσα στους οµιλητές, όχι για να ϖροσθέσω εϖιστηµονική γνώση, την οϖοία άλλωστε δεν κατέχω, αλλά για να καταθέσω την σχετικά ϖρόσφατη ϖροσωϖική µου εµϖειρία ως «θύµα της νόσου του ϖολιτισµού», όϖως αϖοκαλούνται τα τελευταία χρόνια οι καρδιαγγειακές ϖαθήσεις. Και στο σηµείο αυτό, θα µου εϖιτρέψετε και δηµόσια να ευχαριστήσω το ιατρικό και νοσηλευτικό ϖροσωϖικό καθώς και τις διοικητικές υϖηρεσίες του Νοµαρχιακού Νοσοκοµείου Σύρου «Βαρδάκειο και Πρώϊο» για την καθοριστική αντιµετώϖιση και φροντίδα ϖου µου ϖαρείχαν στη διάρκεια της νοσηλείας µου κατά την ϖρόσφατη ϖεριϖέτεια της υγείας µου. Τα ϖροβλήµατα της υγείας σε µια νησιωτική ϖεριοχή, όϖως οι Κυκλάδες, είναι γνωστά και οι κάτοικοι του Νοµού τα βιώνουν ϖερισσότερο αϖό τον καθένα, ϖολλές φορές µάλιστα µε δραµατικό τρόϖο. Ωστόσο, ως ασθενής στην εν λόγω νοσοκοµειακή µονάδα, θαύµασα το βαθµό ετοιµότητας και ϖληρότητας, την άρτια εϖαγγελµατική διαχείριση ϖεριστατικών, όϖως αυτό ϖου µου συνέβη και το σηµαντικότερο, το αµέριστο ανθρώϖινο ενδιαφέρον, ϖου το νοσοκοµειακό ϖροσωϖικό εϖιδεικνύει στους ασθενείς µεταβάλλοντας 1
στην κυριολεξία τον αϖρόσωϖο και ψυχρό χώρο των ιατρικών µονάδων, σ ένα οικείο, ζεστό και ϖροϖαντός ασφαλές ϖεριβάλλον. Είναι γεγονός ότι οι ϖαθήσεις της καρδιάς αϖοτελούν δυσάρεστες εµϖειρίες για τους ασθενείς, εµϖειρίες ϖου δεν θα ήθελαν να βιώσουν ξανά. Σε µια εκ βαθέων εξοµολόγηση, µετά το αρχικό σοκ και µε ϖολύτιµο αρωγό το χρόνο, ϖροσϖάθησα να κατανοήσω ϖοιοι ήταν οι λόγοι ϖου συντέλεσαν στην ϖρόκληση του δικού µου ϖεριστατικού. Είναι ειλικρινά δύσκολο όταν «ραγίζει η καρδιά σου» να αϖοστασιοϖοιηθείς αϖό ένα τέτοιο γεγονός, όταν µάλιστα συνειδητοϖοιήσεις ϖόσο κοντά έφθασες στην «άλλη όχθη». Και είναι γεγονός ότι όταν συνέλθεις, αρχικά τουλάχιστον, αναθεωρείς ϖολλά ϖράγµατα. Προσϖάθησα να αναζητήσω τις ενδείξεις, τη συµϖτωµατολογία ενδεχοµένως ϖου ϖερνούσε αϖαρατήρητη, να εµβαθύνω στην καθηµερινότητά µου και στον τρόϖο ζωής µου. Ειλικρινά, δεν µϖορώ να κατατάξω τον εαυτό µου ως χαρακτηριστικό ϖαράδειγµα ασθενούς µε βεβαρηµένο ϖαρελθόν κακής ϖοιότητας τρόϖου ζωής. Κι αυτό γιατί ακολουθούσα ανέκαθεν ϖροσεγµένη διατροφή, η άθληση αϖοτελούσε καθηµερινή µου ενασχόληση, δεν ανήκα στους καϖνιστές και γενικά θεωρούσα ότι µε τη ϖρακτική αυτή, είχα εκµηδενίσει τους ϖαράγοντες ϖου θα µε κατέτασσαν στην κατηγορία των ατόµων ϖου ανήκουν στις οµάδες «υψηλού κινδύνου». υστυχώς, ανακάλυψα ότι δεν είναι µόνο αυτοί οι ϖαράγοντες ϖου συντελούν στην ϖρόκληση ενός καρδιαγγειακού εϖεισοδίου. Πρέϖει να ϖροστεθούν σ αυτούς το άγχος, οι έντονοι ρυθµοί εϖαγγελµατικής δραστηριοϖοίησης µε αϖοτέλεσµα το σταδιακό χάσιµο των µικρών αλλά τόσο σηµαντικών στιγµών χαλάρωσης. Το ϖώς ο ασθενής θα αντιµετωϖίσει τη νόσο εξαρτάται κατά ϖολύ αϖό τον χαρακτήρα του καθώς και αϖό τη γνώση ότι ο σωστός τρόϖος διαβίωσης µετά το ϖεριστατικό, µϖορεί να χαρίσει ϖολλά χρόνια ζωής. Η µεταβατική ϖερίοδος ϖου ϖερνά ο κάθε καρδιοϖαθής και η οικογένεια του µετά την νοσηλεία στο νοσοκοµείο είναι ϖολύ κρίσιµη για την εϖανένταξη του στους ϖροηγούµενους ρυθµούς ενεργούς δράσης. Η εϖιτυχία των εϖεµβάσεων και η µετεγχειρητική ανάρρωση του καρδιοϖαθούς δεν εκϖληρούν το στόχο τους, αν ο ασθενής δεν εϖανέλθει στον κανονικό ρυθµό της ζωής ως ϖαραγωγικό και ενεργό µέλος της κοινωνίας, σε βαθµό ϖου και ο ίδιος ο ασθενής να είναι ικανοϖοιηµένος. Η ϖοιότητα της ζωής του καρδιοϖαθούς δεν ϖρέϖει να µειωθεί µετά την ϖερίοδο της νοσηλείας, αλλά ϖρέϖει να είναι στο εϖίκεντρο της θεραϖευτικής και µεταβατικής ϖεριόδου. 2
Οι ϖερισσότεροι ασθενείς ϖερνούν αϖό δύσκολα στάδια µέχρι να δεχθούν και να κατανοήσουν το ϖρόβληµα τους. Αυτά τα στάδια µε την σειρά ϖου συµβαίνουν είναι θλίψη (για το ϖρόβληµα τους), αγωνία (για το µέλλον τους), φόβος, θυµός, και άρνηση (του ϖροβλήµατος). Στην τελική φάση, οι ασθενείς ϖρέϖει να φτάσουν στην αϖοδοχή και να καταβάλουν θετικές ϖροσϖάθειες για να συνεχίσουν την ζωή τους φυσιολογικά. Αυτές οι αλλαγές ϖου ϖερνά ο καρδιοϖαθής δεν είναι εύκολη υϖόθεση και ϖολλές φορές χωρίς κατάλληλη υϖοστήριξη, ϖαραµένει στα στάδια του φόβου, του θυµού και της άρνησης. Για να µεγιστοϖοιηθεί όµως η ϖιθανότητα να µην συµβεί ϖαρόµοιο ϖεριστατικό είναι εϖιβεβληµένη η κατανόηση ότι ο καρδιοϖαθής είναι ένας χρόνιος ασθενής, ϖου σηµαίνει ότι ϖρέϖει να έχει συνεχώς κατά νου ότι οι οδηγίες ϖου ϖρέϖει να ακολουθεί, είτε αυτές συνίστανται σε µεταβολή του τρόϖου ζωής, είτε σε εφαρµογή φαρµακευτικής αγωγής, ισχύουν εφ όρου ζωής. Τα καρδιαγγειακά νοσήµατα στην Ευρώϖη αϖοτελούν όχι µόνο την κυριότερη αιτία θανάτου αλλά και το ϖιο δαϖανηρό κοµµάτι των υϖηρεσιών υγείας, αφού καταναλώνουν το 20% του συνόλου των οικονοµικών ϖόρων τους. Σ αυτό το ϖλαίσιο είναι εύκολα κατανοητή η σηµασία της ϖρόληψης. Η ϖρόληψη σώζει ζωές και εξαρτάται κυρίως αϖό εµάς τους ίδιους. Αν µάθουµε να ζούµε υγιεινά, δηλαδή σε αντιστοιχία µε τις ανάγκες του οργανισµού µας και σε αρµονία µε το φυσικό και κοινωνικό ϖεριβάλλον ϖου µας ϖεριβάλλει, διαφυλάττουµε την καλή µας υγεία και αυξάνουµε τη διάρκεια της ζωής µας. Άλλωστε δεν θα ϖρέϖει να ξεχνάµε ότι η υγεία µας εξαρτάται κατά 50% αϖό τη συµϖεριφορά µας, κατά 20% αϖό το ϖεριβάλλον, κατά 20% αϖό την κληρονοµικότητα και κατά 10% αϖό τις ϖαρεχόµενες ιατρικές υϖηρεσίες. Αρκεί να αναλογιστούµε ότι τα καρδιαγγειακά νοσήµατα, ϖου ευθύνονται για το 50% των θανάτων στη χώρα µας, µϖορούν να ϖροληφθούν σε µεγάλο βαθµό τροϖοϖοιώντας κάϖοιες αϖό τις καθηµερινές µας συνήθειες ϖου τα ϖροκαλούν, κυρίως το κάϖνισµα, την κακή διατροφή, το στρες, την έλλειψη φυσικής άσκησης και ϖροβαίνοντας στην έγκαιρη διάγνωσή τους µε τη διενέργεια των ενδεδειγµένων διαγνωστικών εξετάσεων τη σωστή στιγµή. Εϖιϖλέον, στην Ελλάδα, η έννοια της ϖρόληψης έχει ταυτιστεί στη συνείδηση των ϖερισσότερων µε τις ετήσιες διαγνωστικές εξετάσεις, το γνωστό τσεκ αϖ. Ο διαγνωστικός έλεγχος είναι µεν χρήσιµος, κυρίως δε όταν γίνεται ϖρογραµµατισµένα και σύµφωνα µε το ϖροφίλ υγείας του κάθε ατόµου, αϖοτελεί µόνο το ένα κοµµάτι της ϖρόληψης, τη δευτερογενή ϖρόληψη. 3
Η ϖρωτογενής ϖρόληψη, ϖου αφορά στην καταϖολέµηση και αϖοφυγή των κινδύνων ϖου αϖειλούν την υγεία µας, αν και ϖιο σηµαντική, συνήθως ϖαραγνωρίζεται και σϖανίως εφαρµόζεται. Η ανάϖτυξη της ϖρωτοβάθµιας ϖερίθαλψης ϖου ϖροάγει την ϖρόληψη ϖεριλαµβάνεται τις τελευταίες κυρίως δεκαετίες σε εξαγγελίες µε αναντίστοιχη όµως εφαρµογή. Κεντρικός στόχος στον τοµέα της ϖαροχής υγείας στην Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου αϖοτελεί η βελτίωση της ϖοιότητας των ϖαρεχόµενων υϖηρεσιών υγειονοµικής ϖερίθαλψης ϖρος τους ϖολίτες και εϖισκέϖτες του νησιωτικού συµϖλέγµατος του Αρχιϖελάγους. Και φυσικά στους εϖιµέρους στόχους συµϖεριλαµβάνονται η ελαχιστοϖοίηση των ϖεριφερειακών ανισοτήτων σε ό,τι αφορά την ϖρόσβαση σε υϖηρεσίες υγείας, η ϖαροχή ϖοιοτικών υϖηρεσιών υγείας και η αναδιάρθρωση των µηχανισµών διοίκησης µε στόχο την αύξηση της αϖοδοτικότητας του συστήµατος υγείας ϖρος τους ϖολίτες της νησιωτικής Ελλάδας. Στην κατεύθυνση αυτή η Περιφέρεια, µέσω των αρµοδίων υϖηρεσιών της, έχει ζητήσει τη συνεργασία της Εθνικής Σχολής ηµόσιας Υγείας για τη δηµιουργία ηλεκτρονικής βάσης δεδοµένων, η οϖοία θα αϖοτελέσει ϖολύ χρήσιµο εργαλείο στην άσκηση αϖοτελεσµατικής ϖολιτικής δηµόσιας υγείας στην ϖεριοχή µας και τη συνδροµή της στην εφαρµογή ϖρογραµµάτων ϖροληϖτικής ιατρικής. Αρωγός στην ϖροσϖάθεια αυτή ο αντιϖρόεδρος του Συνεδρίου και Προϊστάµενος της Καρδιολογικής Κλινικής και Μονάδας Εµφραγµάτων στο Γενικό Νοσοκοµείο Σύρου Αϖόστολος Ευκαρϖίδης. Καθοριστική θεωρούµε εϖίσης τη βελτίωση και ανάϖτυξη συνεργασιών µε την ϖρωτοβάθµια τοϖική αυτοδιοίκηση µε σκοϖό την ανάϖτυξη ϖρωτοβουλιών και την υλοϖοίηση δράσεων µε στόχο την ενηµέρωση των ϖολιτών, την ενίσχυση του εθελοντισµού και την αναβάθµιση των ϖαρεχόµενων υϖηρεσιών υγείας. Στην Ευρώϖη του 2011, οι ϖολίτες της Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου αϖαιτούµε ένα ολοκληρωµένο σύστηµα υγείας ϖου θα ϖροάγει την ϖρόληψη, θα λαµβάνει υϖόψη τις νέες τεχνολογικές εφαρµογές, θα αϖοκαθιστά την ισορροϖία µεταξύ θεραϖευτικής και ϖροληϖτικής ιατρικής, θα διαχειρίζεται και θα κατανέµει ϖεριφερειακά τους ϖόρους και θα διασφαλίζει την ισότιµη και καθολική ϖρόσβαση των ϖολιτών στις υϖηρεσίες υγείας. Κυρίες και κύριοι, Η αϖοσϖασµατική λήψη µέτρων για την οργανωµένη ϖρόληψη στην ϖροαγωγή της υγείας µϖορεί να ϖεριορίζει συγκαιριακά, δεν εϖιλύει όµως το ϖρόβληµα. 4
Σήµερα, ϖερισσότερο αϖό ϖοτέ άλλοτε, είναι αναγκαία η αϖοτελεσµατική ενεργοϖοίηση της εϖιστηµονικής κοινότητας σε µια ϖροσϖάθεια ορθής και εϖικαιροϖοιηµένης καταγραφής των ιατρικών δεδοµένων σε ϖεριφερειακό και τοϖικό εϖίϖεδο. Η καρδιακή υγεία έχει σχέση µε τον τρόϖο ζωής και τις συνήθειές µας. Για να είναι αϖοτελεσµατικές οι στρατηγικές ϖρόληψης θα ϖρέϖει, συνεϖώς, να ϖεριστραφούν γύρω αϖό σηµαντικούς ϖαράγοντες όϖως το κάϖνισµα, η διατροφή και η σωµατική άσκηση, η κατανάλωση οινοϖνεύµατος και το ψυχοκοινωνικό άγχος. Κύρια ϖροτεραιότητά µας είναι να δοθεί ιδιαίτερη ϖροσοχή στους καθοριστικούς ϖαράγοντες υγείας και στην ϖρόληψη και να αναϖτυχθούν ϖεριφερειακές ϖολιτικές, ώστε οι ϖολίτες να είναι σε θέση να εϖιλέγουν υγιεινότερο τρόϖο ζωής. Η αναγκαιότητα ύϖαρξης δεικτών υγείας, η εφαρµογή της τηλεϊατρικής, η εφαρµογή στην ϖράξη του φακέλου του ασθενούς, η ορθότερη διαχείριση των διακοµιδών για την γρηγορότερη και οικονοµικότερη αντιµετώϖιση και γενικότερα η δηµιουργία βάσης δεδοµένων για την υγεία, είναι ζητήµατα ϖου ϖρέϖει άµεσα να υλοϖοιηθούν στην ϖράξη. Η ερµηνεία των ϖαραγόντων ϖου εϖηρεάζουν την εφαρµογή της ϖρόληψης και της ϖροαγωγής υγείας στη σύγχρονη κοινωνία είναι γνωστή. εν υϖάρχουν ϖλέον ϖεριθώρια καθυστέρησης και δικαιολογίες. Ως αυτοδιοικητικός έµαθα να ϖορεύοµαι ακούγοντας την καρδιά µου, ως άνθρωϖος να την ϖροσέχω, ως νησιώτης να την αφήνω να χτυϖά, µέχρι να την ακούσουν. Και σίγουρα όλοι εσείς συγκαταλέγεσθε µέσα σ αυτούς! Είµαι βέβαιος ότι θα ϖιάσετε το ρυθµό της και θα ενώσετε τις δικές σας µε τη δική µου. Σας ευχαριστώ αϖό καρδιάς 5