Τμήμα Πολιτισμικής Τεχνολογίας και Επικοινωνίας Πανεπιστήμιο Αιγαίου Εγχειρίδιο χρήσης του λογισμικού για την δημιουργία Ψηφιακών Βιβλιοθηκών «Greenstone» Για το μάθημα Πληροφοριακά Συστήματα Μουσείων του ΠΜΣ «Πολιτισμική Πληροφορική και Επικοινωνία» Έκδοση Επιμέλεια Περιγραφή Ημερομηνία 1.0 Ε. Μαρούσκου Εγχειρίδιο χρήσης 31/12/2004 Ε. Καβακλή
Πίνακας περιεχομένων Εισαγωγή...4 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1...5 1.1 Τρόπος εγκατάστασης...5 1.2 Για Windows...5 1.2.1 Απαιτήσεις συστήματος...5 1.2.2 Τρόπος εγκατάστασης...5 1.3 Τοπική Βιβλιοθήκη VS Βιβλιοθήκη Ιστού...9 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2...10 2.1 Χρησιμοποιώντας το Greenstone...10 2.2 Δημιουργία Νέας Συλλογής...10 2.3 Εισαγωγή δεδομένων...12 2.4 Επιλογή μεταδεδομένων...12 2.5 Δημιουργία Συλλογής...13 2.6 Περιήγηση στη συλλογή...14 2.7 Τροποποίηση εμφάνισης των τεκμηρίων...15 2.8 Τροποποίηση του μενού αναζήτησης...17 2.9 Τροποποίηση οριζοντίου μενού πλοήγησης...17 2.10 Αλλαγή των εικόνων της συλλογής...18 2.11 Αλλαγή του κειμένου στην αρχική σελίδα της συλλογής...20 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3...21 3.1 Επιπλέον πληροφορίες...21 2
Πίνακας Εικόνων Εινόνα 1: 1ο Βήμα Εγκατάστασης της πλατφόρμας...6 Εικόνα 2: 2ο Βήμα Εγκατάστασης (Greenstone 2.85 installer)....7 Εικόνα 3: 3ο Βήμα Εγκατάστασης (Software License)...7 Εικόνα 4: 4o Βήμα Εγκατάστασης (Installation Folder). 7 Εικόνα 5: 5ο Βήμα Εγκατάστασης (Components)....7 Εικόνα 6: 6ο Βήμα Εγκατάστασης (Administrator pages)....8 Εικόνα 7: 7ο Βήμα Εγκατάστασης (Admin Password)....8 Εικόνα 8: Το 8ο και τελευταίο βήμα της εγκατάστασης (Installation progress)....8 Εικόνα 9: Αρχική σελίδα του Greenstone με την συλλογή Greenstone demo....10 Εικόνα 10: Το GLI στην αρχική του μορφή χωρίς καμία συλλογή...11 Εικόνα 11: Δημιουργία νέας συλλογής....11 Εικόνα 12: Εισαγωγή αρχείων και οργάνωση τους σε φακέλους...12 Εικόνα 13: Καρτέλα "Εμπλουτισμός"....13 Εικόνα 14: Μήνυμα ολοκλήρωσης δημιουργίας της νέας συλλογής....13 Εικόνα 15: Αρχική σελίδα του Greenstone ύστερα από την δημιουργία της νέας συλλογής (test2)....14 Εικόνα 16: Αρχική σελίδα της νέας συλλογής (test2)...14 Εικόνα 17: Παράδειγμα εμφάνισης τεκμηρίου σε μορφή εικόνας...16 Εικόνα 18: Το τεκμήριο της εικόνας 17 μετά την αλλαγή της επιλογής των μεταδεδομένων....16 Εικόνα 19: Αρχικό οριζόντιο μενού πλοήγησης....17 Εικόνα 20: Αλλαγή της εικόνας της συλλογής από την αρχική σελίδα του Greenstone....18 Εικόνα 21: Η αρχική σελίδα της συλλογής ύστερα από την αλλαγή της εικόνας που βρίσκεται στο πάνω αριστερό μέρος...19 Εικόνα 22: Αλλαγή πλαϊνής εικόνας της πλατφόρμας....19 3
Εισαγωγή Το Greenstone είναι ένα λογισμικό για την δημιουργία και διανομή συλλογών ψηφιακών βιβλιοθηκών. Παρέχει ένα νέο τρόπο οργάνωσης των πληροφοριών και δημοσίευσης τους στο Διαδίκτυο ή σε CD ROM. Υλοποιήθηκε στο πλαίσιο ενός project της Ψηφιακής βιβλιοθήκης της Νέας Ζηλανδίας που πραγματοποιήθηκε στο πανεπιστήμιο του Waikato, και αναπτύχθηκε και διανεμήθηκε σε συνεργασία με την UNESCO και τη ΜΚΟ Human Info. Πρόκειται για ένα λογισμικό ανοιχτού κώδικα (open source), το οποίο υποστηρίζει πολλά και διαφορετικά γλωσσικά περιβάλλοντα, υπό τους όρους της άδειας GNU General Public. 4
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 1.1 Τρόπος εγκατάστασης Για να μπορέσει ο χρήστης να εγκαταστήσει το greenstone στον υπολογιστή του θα πρέπει αρχικά να επισκεφτεί την σελίδα http://www.greenstone.org/download και ανάλογα με το λειτουργικό σύστημα που χρησιμοποιεί στον υπολογιστή του (Windows, MacOS, Linux) να κατεβάσει την τελευταία έκδοση 2.85 (Last Distribution 2.85). 1.2 Για Windows 1.2.1 Απαιτήσεις συστήματος Για να τρέξει η τελευταία έκδοση του Greenstone (2.85), θα πρέπει ο υπολογιστής του χρήστη να έχει εγκατεστημένη μία από τις παρακάτω εκδόσεις των Windows: 2000/XP/Vista/2003/7/8 (σε περίπτωση που τα Windows είναι παλαιότερης έκδοσης, όπως 95/98/Me/NT, θα πρέπει να κατεβάσει την προηγούμενη έκδοση 2.80). 1.2.2 Τρόπος εγκατάστασης Αν ο χρήστης έχει εγκατεστημένο στον υπολογιστή του το λειτουργικό σύστημα των Windows, στις εκδόσεις Windows 2000/XP/Vista/7/2003/2008 τότε από την σελίδα http://www.greenstone.org/download, επιλέγει το εκτελέσιμο αρχείο Greenstone 2.85 win32.exe (70.7MB) για να το κατεβάσει και να το εγκαταστήσει στον υπολογιστή του. Αφού κατέβει, τρέχει το αρχείο για να εγκαταστήσει το Greenstone στον υπολογιστή του ακολουθώντας τα εξής βήματα: ο Βήμα 1 (Language): Επιλέγει τη γλώσσα που θα έχει ο οδηγός εγκατάστασης και στη συνέχει πατάει «Next» (Εινόνα 1). 5
Εινόνα 1: 1ο Βήμα Εγκατάστασης της πλατφόρμας. Βήμα 2 ο (Greenstone 2.85 installer) Βήμα 3 ο (Software License): Στο 2 ο βήμα ( ), ο χρήστης ενημερώνεται για το ποια άλλα προγράμματα θα εγκατασταθούν στον υπολογιστή του μαζί με το λογισμικό του Greenstone κατά την εκτέλεση του αρχείου αυτού. Πιο συγκεκριμένα, παράλληλα με το λογισμικό του Greenstone θα εγκατασταθούν και το κατάλληλο εργαλείο server για την φιλοξενία της ψηφιακής βιβλιοθήκης (Greenstone Library Server), ένα εργαλείο επεξεργασίας εικόνων (ImageMagick), κι ένα εργαλείο για την ανάγνωση αρχείων pdf και postscript εγγράφων (Ghostscript). Στη συνέχεια πατάει το πλήκτρο «Next» για να οδηγηθεί στο 3 ο βήμα. Σε αυτό το βήμα (Εικόνα 2Εικόνα 2) αφού διαβάσει τους όρους χρήσης του λογισμικού, πατάει το πλήκτρο «Accept» για να δηλώσει ότι συμφωνεί και να προχωρήσει στο επόμενο βήμα. 6
Εικόνα 2: 2ο Βήμα Εγκατάστασης (Greenstone 2.85 installer). Εικόνα 3: 3ο Βήμα Εγκατάστασης (Software License). Βήμα 4 ο (Installation Folder) Βήμα 5 ο (Components): Στο 4o βήμα (Εικόνα 4), ο χρήστης επιλέγει τον φάκελο στον υπολογιστή του, στον οποίο επιθυμεί να εγκατασταθεί το Greenstone και στη συνέχεια πατάει το κουμπί «Next». Στο 5 ο βήμα (Εικόνα 4), του δίνεται η δυνατότητα να επιλέξει ποιο από τα επιπλέον προγράμματα που αναφέρθηκαν στο 2 ο βήμα, επιθυμεί να εγκαταστήσει εκτός από το Greenstone. Εικόνα 4: 4o Βήμα Εγκατάστασης (Installation Folder). Εικόνα 5: 5ο Βήμα Εγκατάστασης (Components). Βήμα 6 ο (Administrator pages) Βήμα 7 ο (Admin Password): Στο 6 ο βήμα, ο χρηστής επιλέγει αν θέλει να ενεργοποιήσει τις σελίδες του διαχειριστή, δυνατότητα η οποία είναι απαραίτητη στην περίπτωση που επιθυμεί να δουλέψει το Greenstone από απόσταση. Στην περίπτωση που ο χρήστης επιλέξει το «Enable Admin Pages», θα του ζητηθεί να εισάγει έναν κωδικό χρήστη (password). Επίσης, ενημερώνεται ότι αν επιλέξει την ενεργοποίηση των σελίδων του χρήστη 7
θα πρέπει να εισάγει έναν ασφαλή κωδικό, αφού θα είναι προσβάσιμες από το Διαδίκτυο. Πατώντας το Next προχωράει στο 7 ο βήμα (Εικόνα 6: 6ο Βήμα Εγκατάστασης Εικόνα 7: 7ο Βήμα Εγκατάστασης (Admin Password). (Administrator pages). ), στο οποίο όπως αναφέρθηκε και παραπάνω, εισάγεται ο κωδικός του διαχειριστή. Δεν χρειάζεται να εισαχθεί κάποιο όνομα χρήστη, αφού το σύστημα από μόνο του δημιουργεί ένα διαχειριστή με όνομα χρήστη (username) «admin». Στην περίπτωση που ο χρήστης επιλέξει να μην ενεργοποιήσει τις σελίδες του διαχειριστή, το παραπάνω βήμα παραλείπεται και η εγκατάσταση συνεχίζεται κανονικά στο επόμενο βήμα. Εικόνα 6: 6ο Βήμα Εγκατάστασης (Administrator pages). Εικόνα 7: 7ο Βήμα Εγκατάστασης (Admin Password). Βήμα 8 ο (Installation progress): Το 8ο βήμα (Εικόνα 8) είναι και το τελευταίο βήμα κατά το οποίο ο χρήστης επιλέγοντας το πλήκτρο «Install», ξεκινάει την εγκατάσταση του Greenstone στον υπολογιστή του. Η ολοκλήρωση της εγκατάστασης πραγματοποιείται μόλις εμφανιστεί το μήνυμα «Finished». Εικόνα 8: Το 8ο και τελευταίο βήμα της εγκατάστασης (Installation progress). 8
1.3 Τοπική Βιβλιοθήκη VS Βιβλιοθήκη Ιστού Η εγκατάσταση αυτής της έκδοσης έχει σαν αποτέλεσμα και την εγκατάσταση δύο διαφορετικών ειδών περιβαλλόντων βιβλιοθηκών: α) της Βιβλιοθήκης Ιστού (web library) και β) της Τοπικής Βιβλιοθήκης (local library). Το περιβάλλον του βιβλιοθηκονόμου (GLI Greenstone Library Interface), χρησιμοποιεί την τοπική βιβλιοθήκη από προεπιλογή. Αν ο χρήστης επιθυμεί το GLI να χρησιμοποιήσει την βιβλιοθήκη ιστού, θα πρέπει να δώσει ένα διαφορετικό όνομα στο αρχείο server.exe που βρίσκεται στον φάκελο Greenstone2. Η Τοπική Βιβλιοθήκη είναι διαθέσιμη μόνο αν ο υπολογιστής στον οποίο εγκαθίσταται το Greenstone χρησιμοποιεί Windows. Στο λειτουργικό των Linux δεν είναι διαθέσιμη. Η βασική διαφορά ανάμεσα στην Τοπική Βιβλιοθήκη και στην Βιβλιοθήκη Ιστού είναι ότι η πρώτη περιλαμβάνει τον δικό της webserver, ενώ η Βιβλιοθήκη Ιστού απαιτεί έναν εξωτερικό webserver όπως τον Apache ή τον Microsoft IIS. Αυτό έχει σαν συνέπεια, η Τοπική Βιβλιοθήκη να είναι πολύ πιο εύκολη στην εγκατάσταση και την διαρρύθμιση της από την Βιβλιοθήκη Ιστού. 9
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 2.1 Χρησιμοποιώντας το Greenstone Για να ξεκινήσει το Greenstone, θα πρέπει να πρώτα ο χρήστης να ενεργοποιήσει τον server του, ακολουθώντας την εξής διαδρομή: Έναρξη > Όλα τα προγράμματα > Greenstone 2.85 > Greenstone Server. Στο παράθυρο που ανοίγει, ο χρήστης επιλέγει το κουμπί «Enter Library». Αυτόματα ανοίγει μία νέα σελίδα στον προεπιλεγμένο browser του χρήστη, η οποία παρουσιάζει όλες τις ψηφιακές βιβλιοθήκες που έχουν δημιουργηθεί (Εικόνα 9). Όταν ο χρήστης τρέξει για πρώτη φορά το Greenstone στον υπολογιστή του, εμφανίζει μία ψηφιακή βιβλιοθήκη (Greenstone Demo) που διατίθεται μαζί με την εγκατάσταση του σαν παράδειγμα. Εικόνα 9: Αρχική σελίδα του Greenstone με την συλλογή Greenstone demo. Όλες οι ρυθμίσεις που αφορούν την δημιουργία και επεξεργασία μίας ψηφιακής βιβλιοθήκης, βρίσκονται στο Librarian Interface (GLI), το οποίο μπορεί να βρει ο χρήστης από την εξής διαδρομή: Έναρξη > Όλα τα προγράμματα > Greenstone 2.85 > Librarian Interface (GLI). 2.2 Δημιουργία Νέας Συλλογής Την πρώτη φορά που ανοίγει το GLI και δεν υπάρχει ακόμα καμία συλλογή, εμφανίζεται όπως στην Εικόνα 10. 10
Εικόνα 10: Το GLI στην αρχική του μορφή χωρίς καμία συλλογή. Στην περίπτωση που η γλώσσα του περιβάλλοντος είναι στα αγγλικά και ο χρήστης επιθυμεί να την αλλάξει, μπορεί να πάει από File > Preferences > General > Interface Language, κι επιλέγει τα ελληνικά ή οποιαδήποτε άλλη από τις διαθέσιμες γλώσσες επιθυμεί και στη συνέχεια το σύστημα του ζητάει να το κλείσει και να το ξανα ανοίξει για να δεχτεί τις αλλαγές. Για να δημιουργήσει ο χρήστης μία νέα συλλογή, επιλέγει το μενού Αρχείο > Νέο και συμπληρώνει τα απαιτούμενα στοιχεία (Εικόνα 11). Στον «τίτλο Συλλογής» δίνει ένα όνομα, αν επιθυμεί μπορεί να συμπληρώσει μία περιγραφή για την συλλογή και στο «Change Dir», επιλέγει τον χώρο που θέλει να αποθηκεύσει τη νέα συλλογή μέσα στον υπολογιστή του. Εικόνα 11: Δημιουργία νέας συλλογής. 11
2.3 Εισαγωγή δεδομένων Για να αρχίσει ο χρήστης να εισάγει τα αρχεία με τα δεδομένα του (Εικόνα 12), επιλέγει καρτέλα «Συλλογή» και από το αριστερό μέρος του παραθύρου «Περιβάλλον Εργασίας» (1), επιλέγει τον χώρο μέσα στον υπολογιστή του όπου βρίσκονται αποθηκευμένα τα αρχεία που θέλει να αποτελούν την συλλογή του και τα σέρνει στο δεξί μέρος του παραθύρου «Συλλογή» (2). Στο δεξί μέρος του παραθύρου «Συλλογή» (2), πατώντας δεξί κλικ στον κενό χώρο μπορεί να δημιουργήσει ένα νέο φάκελο ώστε να οργανώνει καλύτερα τα αρχεία του. 1 2 2.4 Επιλογή μεταδεδομένων Εικόνα 12: Εισαγωγή αρχείων και οργάνωση τους σε φακέλους. Στην καρτέλα «Εμπλουτισμός» (Εικόνα 13), γίνεται η επιλογή των μεταδεδομένων που θέλει ένας χρήστης να ορίσει για τα δεδομένα του. Στην περίπτωση που επιθυμεί να χρησιμοποιήσει άλλο πακέτο μεταδεδομένων, μπορεί να επιλέξει το πλήκτρο «Manage Metadata Sets» που βρίσκεται κάτω αριστερά στην οθόνη και είτε να επιλέξει από τα διαθέσιμα της πλατφόρμας είτε να κατεβάσει και να φορτώσει κάποιο άλλο πακέτο από το Διαδίκτυο, χρησιμοποιώντας το πλήκτρο «Add». Όταν επιλέξει κάποιο άλλο από τα διαθέσιμα πακέτα μεταδεδομένων, πατώντας το πλήκτρο «Edit...», μπορεί να ορίσει κάποιο υπομεταδεδομένο, να διαγράψει το ήδη υπάρχων ή να αλλάξει την σειρά εμφάνισης τους ώστε να μην εμφανίζεται στην καρτέλα «Εμπλουτισμός». ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Προτείνεται η χρήση του πακέτου Qualified Dublin Core Metadata Element Set, το οποίο παρέχει ακόμα περισσότερες λεπτομέρειες στον ορισμό των μεταδεδομένων. 12
2.5 Δημιουργία Συλλογής Εικόνα 13: Καρτέλα "Εμπλουτισμός". Αφού ο χρήστης επιλέξει τα αρχεία που επιθυμεί να περιλαμβάνει η συλλογή του και ορίσει τα μεταδεδομένα τους, επιλέγει την καρτέλα «Δημιουργία» και πατώντας το κουμπί «Χτίσιμο Συλλογής», ξεκινάει η δημιουργία της συλλογής. Η εμφάνιση του μηνύματος της Εικόνα 14, σημαίνει και την ολοκλήρωση δημιουργίας της συλλογής και ο χρήστης είναι έτοιμος να προβεί σε προεπισκόπηση της, πατώντας το κουμπί «Προεπισκόπηση Συλλογής». Εικόνα 14: Μήνυμα ολοκλήρωσης δημιουργίας της νέας συλλογής. Αμέσως του ανοίγει μία καινούρια καρτέλα στον web browser που είχε επιλέξει ο χρήστης κατά την εγκατάσταση του συστήματος, με την αρχική σελίδα του Greenstone (Εικόνα 15), στην οποία πλέον εμφανίζονται δύο συλλογές, η Greenstone Demo και η test2. ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Κάθε φορά που ο χρήστης προσθέτει ένα καινούριο αρχείο και εισάγει νέα μεταδεδομένα, θα πρέπει να δημιουργεί την συλλογή από την αρχή για να προστεθούν στη συλλογή και όχι να κάνει απλά αποθήκευση. 13
Εικόνα 15: Αρχική σελίδα του Greenstone ύστερα από την δημιουργία της νέας συλλογής (test2). 2.6 Περιήγηση στη συλλογή Μόλις ανοίξει η Εικόνα 15, ο χρήστης μπορεί να επιλέξει ανάμεσα στις διαθέσιμες συλλογές που εμφανίζονται, απλά πατώντας πάνω της και οδηγείται στην αρχική της σελίδα (Εικόνα 16). Σε αυτή την σελίδα μπορεί να δει πληροφορίες σχετικά με την συλλογή, όπως πόσα έγγραφα περιλαμβάνει, πριν πόσες μέρες δημιουργήθηκε και ποιους τρόπους έχει για να αναζητήσει πληροφορίες στη συλλογή. Εικόνα 16: Αρχική σελίδα της νέας συλλογής (test2). 14
ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Στην περίπτωση που ο χρήστης θέλει να αλλάξει την γλώσσα του περιβάλλοντος σε ελληνικά, μπορεί να επιλέξει το κουμπί «PREFERENCES», που βρίσκεται στο πάνω δεξί άκρο της σελίδας, και από το «Interface Language» επιλέγει Ελληνικά (Greek). Η αλλαγή της γλώσσας γίνεται αυτόματα χωρίς να απαιτείται κάποια αποθήκευση ή ανανέωση της σελίδας. Πάνω από την μηχανή αναζήτησης, εμφανίζονται τρεις επιλογές: «search», «titles», και «filenames». Η πρώτη επιλογή εμφανίζει μόνο τη μηχανή αναζήτησης και από κάτω τα αποτελέσματα της αναζήτησης σε περίπτωση που έχουν επιλεγεί κάποια κριτήρια. Ο χρήστης μπορεί να γράψει τη λέξη που τον ενδιαφέρει και να επιλέξει αν θέλει η μηχανή να ψάξει στο κείμενο ή στους τίτλους των τεκμηρίων ή στα ονόματα των αρχείων και στη συνέχεια να πατήσει το πλήκτρο «Αναζήτηση τώρα» για να ξεκινήσει η αναζήτηση. Στις άλλες δύο επιλογές, «titles» και «filenames», εμφανίζονται όλα τα τεκμήρια της συλλογής ταξινομημένα ως προς τους τίτλους τους στην πρώτη περίπτωση και ως προς τα ονόματα αρχείων στη δεύτερη. 2.7 Τροποποίηση εμφάνισης των τεκμηρίων ΣΗΜΕΙΩΣΗ: όλες οι αλλαγές που συζητούνται σε αυτή την ενότητα αναφέρονται στο περιβάλλον περιήγησης της συγκεκριμένης συλλογής. Οι συγκεκριμένες αλλαγές δεν χρειάζονται αποθήκευση και για να τις δει ο χρήστης αρκεί να πατήσει το πλήκτρο «Προεπισκόπηση Συλλογής». Οι επιλογές αναζήτησης που παρέχει η πλατφόρμα καθώς και οι σύνδεσμοι κατά τους οποίους εμφανίζονται όλα τα τεκμήρια της συλλογής εξαρτώνται από τον χρήστη και τα μεταδεδομένα των τεκμηρίων που θέλει να παρουσιάσει. Για να τροποποιηθούν οι επιλογές αυτές, θα πρέπει ο διαχειριστής από το GLI (Greenstone Librarian Interface), να επιλέξει την τελευταία καρτέλα Format και Χαρακτηριστικά Μορφοποίησης. Εκεί θα συναντήσει τις εξής εντολές: VList: αλλάζει τον τρόπο και την σειρά εμφάνισης των μεταδεδομένων των τεκμηρίων. Αρχικός κώδικας: 1. <td valign="top">[link][icon][/link]</td> 2. <td valign="top">[ex.srclink]{or}{[ex.thumbicon],[ex.srcicon]}[ex./srclink]</td> 3. <td valign="top">[highlight]{or}{[dc.title],[exp.title],[ex.title],untitled}[/highlight]{if}{[ex.source],<b r><i>([ex.source])</i>}</td> Επεξήγηση: 1. Εμφανίζει το εικονίδιο, το οποίο όταν επιλεγεί εμφανίζει το κείμενο του τεκμηρίου (δεν χρησιμοποιείται άμα το τεκμήριο βρίσκεται σε μορφή εικόνας). 2. Εμφανίζει το εικονίδιο εφαρμογής ανάλογα με την μορφή του κάθε τεκμηρίου. Αν είναι κείμενο, εμφανίζει το εικονίδιο και μόλις το επιλέξει, ανοίγει το Word ή οποιοδήποτε άλλο πρόγραμμα έχει εγκατεστημένο στον υπολογιστή του ο χρήστης για να διαβάζει 15
κείμενα. Αν το τεκμήριο είναι εικόνα (Εικόνα 17), τότε του εμφανίζει σε μικρογραφία την εικόνα και όταν πατήσει πάνω της, την ανοίγει στο κανονικό της μέγεθος με δυνατότητα για μεγέθυνση της. Εικόνα 17: Παράδειγμα εμφάνισης τεκμηρίου σε μορφή εικόνας. 3. Είναι τα πεδία των μεταδεδομένων που εμφανίζονται δίπλα σε κάθε τεκμήριο, όπως και στην Εικόνα 17, όπου δίπλα στην μικρογραφία της εικόνας εμφανίζεται ο τίτλος του (dc_title) και το όνομα αρχείου (ex.source). Όπως αναφέρθηκε και παραπάνω η μορφή που περιγράφηκε προηγουμένως μπορεί να αλλάξει ανάλογα με την μορφή των τεκμηρίων που θέλει να παρουσιάσει ο διαχειριστής της συλλογής. Από το μενού «Insert Variable», εμφανίζονται όλα τα πεδία των μεταδεδομένων που έχει επιλέξει ο χρήστης από πριν. Από εκεί μπορεί να επιλέξει όποιο από αυτά τα πεδία θέλει και να το χρησιμοποιήσει με όποια σειρά ή μορφή επιθυμεί χρησιμοποιώντας τις εντολές μορφοποίησης της HTML. Έτσι ο παραπάνω κώδικας μπορεί να τροποποιηθεί ως εξής ώστε να δώσει το αποτέλεσμα της Εικόνα 18: 1. <td valign="top">[ex.srclink]{or}{[ex.thumbicon],[ex.srcicon]}[ex./srclink]</td> 2. <td valign="top"> 3. <u>τίτλος</u>: [dc.title]<br> 4. <u>θέμα</u>: [dc.subject]<br> 5. <u>εκδότης</u>: [dc.publisher]<br> 6. <u>ημερομηνία δημιουργίας</u>: [dc.date]<br> 7. <u>μορφή</u>:[dc.format]</td> Εικόνα 18: Το τεκμήριο της εικόνας 17 μετά την αλλαγή της επιλογής των μεταδεδομένων. Ουσιαστικά στον αρχικό κώδικα που αναλύθηκε, διαγράφηκε η γραμμή 1, αφού η μορφή του τεκμηρίου είναι εικόνα, οπότε δεν διαθέτει κάποιο κείμενο για να παρουσιαστεί αλλά και η γραμμή 3, η οποία αντικαταστάθηκε με τις γραμμές 3 7, κατά τις οποίες χρησιμοποιείται η γνωστή εντολή μορφοποίησης της HTML, η <u>κείμενο</u> σύμφωνα με την οποία υπογραμμίζεται το κείμενο που 16
περικλείεται μέσα στις ετικέτες αυτές. Έτσι για κάθε μεταδεδομένο δόθηκε ένας τίτλος και στη συνέχεια επιλέχθηκε το αντίστοιχο πεδίο μεταδεδομένων, το οποίο αντικαθίσταται με το μεταδεδομένο που δόθηκε στην καρτέλα «Εμπλουτισμός». 2.8 Τροποποίηση του μενού αναζήτησης Το μενού αναζήτησης έχει τις εξής επιλογές: «text», «τίτλοι (α ω)» και «ονόματα αρχείων», που σημαίνει ότι ο χρήστης μπορεί να κάνει αναζήτηση ως προς το κείμενο των τεκμηρίων, τους τίτλους τους (dc.title) και τα ονόματα αρχείων τους (ex.source). Για να αλλάξει ο διαχειριστής αυτές τις επιλογές από το GLI (Greenstone Librarian Interface), επιλέγει την καρτέλα «Σχεδιασμός» και μετά Ευρετήρια Αναζήτησης. Χρησιμοποιώντας το «Αφαίρεση ευρετηρίου», μπορεί να επιλέξει ένα από τα διαθέσιμα ευρετήρια και να το διαγράψει από τη λίστα. Με το «New Index» επιλέγει από τα διαθέσιμα πεδία μεταδεδομένων ποιο ή ποια άλλα ευρετήρια θέλει να δημιουργήσει ώστε να διευκολύνεται ο χρήστης στην αναζήτηση του. Αφού ο διαχειριστής επιλέξει τα ευρετήρια που θέλει, για να τροποποιήσει τα ονόματα τους, πρέπει να πάει από καρτέλα «Format» και «Search». Εκεί του εμφανίζει τα ευρετήρια που επέλεξε και από την στήλη «Display Text» γράφει το όνομα που θέλει να εμφανίζει κάθε ευρετήριο κατά την εμφάνιση της συλλογής στον browser. Για να εφαρμόσει αυτές τις αλλαγές, ο διαχειριστής αρκεί να πατήσει το κουμπί «Προεπισκόπηση Συλλογής». 2.9 Τροποποίηση οριζοντίου μενού πλοήγησης Στην αρχική σελίδα της παρουσίασης, το οριζόντιο μενού πλοήγησης περιλαμβάνει τις επιλογές «αναζήτηση», «τίτλοι (α ω)» και «ονόματα αρχείων» (Εικόνα 19). Εικόνα 19: Αρχικό οριζόντιο μενού πλοήγησης. Για να τροποποιηθούν αυτές οι επιλογές, ο διαχειριστής από το GLI (Greenstone Librarian Interface), επιλέγει την καρτέλα «Σχεδιασμός» και «Ταξινομητές Περιήγησης». Εκεί εμφανίζονται οι ταξινομητές dc.title και ex.source. Χρησιμοποιώντας τα κουμπιά «Προσθήκη Ταξινομητή», «Ρύθμιση Ταξινόμηση» και «Αφαίρεση Ταξινομητή», ο διαχειριστής μπορεί να προσθέσει ένα νέο πεδίο ταξινόμησης, να αλλάξει τις ρυθμίσεις του ή να διαγράψει έναν ήδη υπάρχων. Αν για παράδειγμα, θέλει αντί τον ταξινομητή «ονόματα αρχείων» να εμφανίζεται ο ταξινομητής «τύπος εγγράφων», επιλέγει τον ταξινομητή με όνομα: List metadata ex.source και μετά «Αφαίρεση Ταξινομητή» και στη συνέχεια πατώντας το κουμπί «Προσθήκη Ταξινομητή», επιλέγει από την διαθέσιμη λίστα τον dc.resource Type. Για να του αλλάξει το όνομα εμφάνισης του και να ορίσει το «τύπος εγγράφων» αφού επιλέξει τον αντίστοιχο ταξινομητή, επιλέγει «Ρύθμιση Ταξινομητή», ενεργοποιεί το buttonname και γράφει το όνομα που θέλει. ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Για να εφαρμοστούν οι αλλαγές θα πρέπει να δημιουργηθεί ξανά η συλλογή. 17
2.10 Αλλαγή των εικόνων της συλλογής Στην περίπτωση που ο διαχειριστής θέλει να αλλάξει την εικόνα της συλλογής στην αρχική σελίδα του Greenstone, από το GLI επιλέγει καρτέλα «Format», την ενότητα «Γενικά» και στο «URL στο home page icon», χρησιμοποιώντας το κουμπί «πλοήγηση» επιλέγει κάποια από τις διαθέσιμες του υπολογιστή του. Στην Εικόνα 20, απεικονίζεται η αρχική σελίδα του Greenstone με κάποιες συλλογές. Αυτές που έχουν τον αριθμό 1 έχουν την προεπιλεγμένη εικόνα του συστήματος ενώ αυτή με τον αριθμό 2 έχει την εικόνα που έχει ορίσει ο διαχειριστής. 2 1 1 1 Εικόνα 20: Αλλαγή της εικόνας της συλλογής από την αρχική σελίδα του Greenstone. Η αλλαγή αυτής της εικόνας στην αρχική σελίδα της πλατφόρμας, δεν σημαίνει ότι αλλάζει αυτόματα και η εικόνα της συλλογής που βρίσκεται στο πάνω μέρος της αρχικής σελίδας της συλλογής. Για να γίνει αυτό, θα πρέπει ο διαχειριστής χρησιμοποιώντας το GLI, να επιλέξει την καρτέλα «Format» και στο «URL προς το about page icon» που βρίσκεται στην ενότητα «Γενικά» να πατήσει το κουμπί «περιήγηση» ώστε να ορίσει μία άλλη εικόνα. Στην εικόνα που ακολουθεί (Εικόνα 21) φαίνεται η αρχική σελίδα της συλλογής test2 με αλλαγμένη την εικόνα της. 18
Εικόνα 21: Η αρχική σελίδα της συλλογής ύστερα από την αλλαγή της εικόνας που βρίσκεται στο πάνω αριστερό μέρος. Επίσης, ο διαχειριστής μπορεί να αλλάξει και την πλαϊνή εικόνα που βρίσκεται στα αριστερά της πλατφόρμας σε μία της επιλογής του. Αυτό δεν μπορεί να το κάνει μέσα από το GLI, όπως γινόταν με τις προηγούμενες εικόνες, αλλά θα πρέπει να ακολουθήσει την διαδρομή που είναι αποθηκευμένο το Greenstone στον υπολογιστή του και να βρει τον φάκελο web και μέσα στον φάκελο images, να βρει την εικόνα με όνομα «chalk.gif» να την μετονομάσει σε κάτι άλλο και μετά μέσα εκεί να αντιγράψει την εικόνα που θέλει δίνοντας της αυτό το όνομα. Εικόνα 22: Αλλαγή πλαϊνής εικόνας της πλατφόρμας. 19
Η εικόνα αυτή επειδή αποθηκεύεται στους κεντρικούς φακέλους του Greenstone, ισχύει για όλες τις συλλογές που δημιουργούνται στην πλατφόρμα στον συγκεκριμένο υπολογιστή και όχι για κάποια συγκεκριμένη όπως στις προηγούμενες περιπτώσεις. 2.11 Αλλαγή του κειμένου στην αρχική σελίδα της συλλογής Όπως αναφέρθηκε στην Εικόνα 16, στην αρχική σελίδα μιας συλλογής εμφανίζονται κάποιες λεπτομέρειες σχετικά με την συλλογή όπως πόσα έγγραφα περιλαμβάνει ή την ημερομηνία δημιουργίας της. Αυτές οι λεπτομέρειες μπορούν να αλλαχτούν από τον διαχειριστή μέσα από το GLI, στην καρτέλα «Format», στην ενότητα «Γενικά», και στο τμήμα «Περιγραφή Συλλογής» προσθέτει το κείμενο που θέλει να εμφανιστεί στην αρχική σελίδα της συλλογής. 20
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 3.1 Επιπλέον πληροφορίες Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με την εγκατάσταση και χρήση του Greenstone μπορείτε να επισκεφτείτε το greenstone wiki στη διεύθυνση: http://wiki.greenstone.org Επίσης, χρήσιμος είναι και ο οδηγός στη διεύθυνση: http://www.wrlc.org/dcpc/userinterface/interface.htm#docdis 21