Smart ΕΠΙΛΕΞΙΜΟΤΗΤΑ ΒΟΣΚΟΤΟΠΩΝ Farm Βοσκότοποι, εξισωτικές ενισχύσεις και αρχιτεκτονική των προγραμμάτων της νέας ΚΑΠ 2014-2020 Κυκλοφορεί με την AgroNews.gr ΕΒ ΟΜΑ ΙΑΙΑ ΕΦΗΜΕΡΙ Α ΑΓΟΡΩΝ & ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΤΗΣ ΥΠΑΙΘΡΟΥ ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 09 2014 1
2 ΕΠΙΛΕΞΙΜΟΤΗΤΑ ΒΟΣΚΟΤΟΠΩΝ
Υπάρχουν λύσεις για την επιλεξιμότητα των βοσκοτόπων και την εξισωτική Τον κώδωνα του κινδύνου για το ενδεχόμενο επιβολής σοβαρών κυρώσεων, που μπορεί να φθάνουν μέχρι και τη μη λήψη της πράσινης ενίσχυσης, η οποία αντιστοιχεί στο 30%, κρούει το ΓΕΩΤΕΕ για τη δρομολογούμενη σύνδεση της χαρτογράφησης των βοσκοτόπων της χώρας με το Σύστημα Αναγνώρισης Αγροτεμαχίων, όπως προβλέπεται από το άρθρο 60 του νόμου 4264 του 2014. Μολονότι η επιστημονική κοινότητα των γεωτεχνικών θεωρεί ότι ορθά υιοθετείται από το νόμο η τιμή της βοσκοϊκανότητας, που θα πρέπει να ορισθεί εντός τριετίας, εντούτοις τονίζεται ότι είναι σφόδρα πιθανό το πόσα τελικά ζώα «σηκώνει» ο κάθε βοσκότοπος, να αποτελέσει συνάρτηση της πράσινης ενίσχυσης και της πολλαπλής συμμόρφωσης. Με δεδομένο, όμως, ότι η πλειοψηφία των βοσκοτόπων στην Ελλάδα είναι υποβαθμισμένοι και χαρακτηρίζονται από χαμηλή βοσκοϊκανότητα, όπως σημειώνουν, είναι υπαρκτό το ενδεχόμενο αυτό να γυρίσει σε μπούμερανγκ. «Δηλαδή, θα μπορεί ένας κτηνοτρόφος να ενεργοποιεί τα δικαιώματά του, αλλά υπάρχει Η ελάχιστη έκταση που θα πρέπει να έχει κάποιος για να δικαιούται εξισωτική, αποζημίωση δεν πρέπει να είναι λιγότερη από 20 στρέμματα η πιθανότητα να μην λαμβάνει την πράσινη ενίσχυση και αυτό διότι δεν θα μπορεί να βρεθεί η επιπλέον επιλέξιμη έκταση ώστε να τηρεί τη βοσκοϊκανότητα του βοσκοτόπου», εξήγησε χαρακτηριστικά ο γεωπόνος κ. Χρήστος Ρούκος. Ευκαιρία για διορθώσεις στην ΚΥΑ Εκπροσωπώντας το ΓΕΩΤΕΕ στην 4η γιορτή κτηνοτροφίας που πραγματοποιήθηκε από τις 5 έως και τις 7 Σεπτεμβρίου στη Γαλάτιστα της Χαλκιδικής, ο επιστήμονας επισήμανε ότι η σχετική ΚΥΑ που θα προσδιορίζει τις λεπτομέρειες του 4264/2014 βρίσκεται αυτή την περίοδο υπό έκδοση και τόνισε ότι ο συγκεκριμένος κίνδυνος σε σχέση με την πράσινη ενίσχυση θα πρέπει να προσεχθεί. Ο ομιλητής υπογράμμισε ακόμη ότι υπάρχουν και άλλα τουλάχιστον δύο σημεία του νόμου που χρήζουν διόρθωσης, αφού με τον τρόπο που προωθούνται έχουν μειονεκτήματα. Πιο συγκεκριμένα ανέφερε πως δεν προβλέπεται η μακροχρόνια (π.χ. 10-ετούς) μίσθωση των βοσκοτόπων στους παραγωγούς, για να γίνει το πρώτο βήμα για την αποκατάσταση, αυτό, δηλαδή, που οι κτηνοτρόφοι της χώρας ζητούν εδώ και χρόνια και ότι προσεγγίζει περισσότερο το θέμα των βοσκοτόπων από την πλευρά της «τακτοποίησης» για την καταβολή των άμεσων ενισχύσεων στους παραγωγούς της χώρας και λιγότερο από τη διαχειριστική και ουσιαστική πλευρά. Αναφορικά με το Μέτρο 10 του νέου Προγράμματος Αγροτικής Ανάπτυξης και ειδικότερα το υπομέτρο 10.1.4 του προγράμματος, το οποίο σχετίζεται με την «Περιβαλλοντική αποκατάσταση υποβαθμισμένων βοσκοτόπων», ο ομιλητής Σεπτέμβριος 2014 3
πρότεινε την εφαρμογή του σε όλη την επικράτεια και όχι μόνο σε περιοχές της Κρήτης και των νησιών του Αιγαίου, όπως προβλέπεται τώρα και παράλληλα πρόσθεσε πως η δράση να συμπληρωθεί με την αναγωγή των εκτάσεων με ξυλώδη βλάστηση σε ποώδη (προβλέπεται στο Ν4280/2014) και την καταπολέμηση των ανεπιθύμητων φυτών (π.χ. ασφάκα) με μηχανικά μέσα. Επίσης ένα άλλο σημαντικό στοιχείο που εισάγει ο νέος Κανονισμός κατά τον κ. Ρούκο, είναι ότι οι βοσκότοποι που βρίσκονται μέσα σε περιοχές Νατούρα 2000 ή σε περιοχές οικολογικά ευαίσθητες, θα πρέπει να έχουν μια ιδιαίτερη μεταχείριση, την οποία θα την καθορίσει το κράτος - μέλος. Αγκάθι η επιλεξιμότητα για την εξισωτική Η επιλεξιμότητα των βοσκοτόπων είναι το αγκάθι που έχει δημιουργήσει τα προβλήματα στην καταβολή της εξισωτικής αποζημίωσης, ενώ η ρίζα του κακού πηγάζει στον ορισμό του βοσκότοπου που υπάρχει στην κοινοτική νομοθεσία και δέχεται μόνο τις εκτάσεις με ποώδη βλάστηση. Αντίθετα, για τις εκτάσεις που έχουν μεικτή (ποώδη και θαμνώδη) βλάστηση, όπως είπε, βάσει της νομοθεσίας, εφαρμόζεται ένας συντελεστής μείωσης της συνολικά επιλέξιμης έκτασης ανάλογα με την παρουσία θαμνώδους βλάστησης (π.χ. αν καλύπτει πάνω από 75% της έκτασης, ο βοσκότοπος δεν θεωρείται επιλέξιμος, αν είναι από 50% έως 75% είναι επιλέξιμος κατά 37,5% κοκ). Την άποψη αυτή εξέφρασε ο κ. Ρούκος από το βήμα ημερίδας που οργανώθηκε στο πλαίσιο της 4ης γιορτής κτηνοτροφίας της Γαλάτιστας και αφού τόνισε ότι η περίπτωση των μεικτών εκτάσεων είναι η πιο περίπλοκη και αυτή που δημιουργεί το πρόβλημα στη χώρα μας, υποστήριξε πως, κατά την προσωπική του άποψη, η λύση μπορεί να επέλθει με δύο βασικές ενέργειες και πρότεινε να γίνει: Α) Χαρτογράφηση των βοσκοτόπων και απόδοση ορθού συντελεστή επιλεξιμότητας με βάση τα οριζόμενα της τρέχουσας αλλά και της επόμενης προγραμματικής περιόδου. Πιο συγκεκριμένα, για την τρέχουσα περίοδο επειδή τα χρονικά περιθώρια είναι στενά και οι πόροι περιορισμένοι, είναι σκόπιμο να διορθωθούν το ταχύτερο δυνατόν τα όποια σφάλματα επιλεξιμότητας στο χαρτογραφικό υπόβαθρο του ΟΣΔΕ, διευκρίνισε ο κ. Ρούκος και εξέφρασε την εκτίμηση του ΓΕΩΤΕΕ ότι η επιλέξιμη έκταση των βοσκοτόπων Η καθιέρωση της συνδεδεμένης ενίσχυσης στους κτηνοτρόφους που διέθεταν ειδικά δικαιώματα το 2014 θα αποσυμφορήσει και την κατάσταση με τα βοσκοτόπια στην τρέχουσα προγραμματική περίοδο δεν ξεπερνά τα 1,69 εκατ. εκτάρια. Αντίστοιχα, για την επόμενη προγραμματική, το ΓΕΩΤΕΕ εξέδωσε πόρισμα από ομάδα εργασίας, που συνέστησε ειδικά για τον σκοπό αυτό και προέκυψε πως η επιπλέον έκταση που μπορεί να συμπεριληφθεί ως επιλέξιμη βάσει του νέου Κανονισμού ανέρχεται σε 2,54 εκατ. εκτάρια και συμπεριλαμβάνει σημαντικό τμήμα των βοσκόμενων εκτάσεων θαμνώδους βλάστησης και ως εκ τούτου από άποψη βοσκοτόπων, οι παραγωγοί δεν θα πρέπει να έχουν κάποιο πρόβλημα μετά το 2015. Β) Εφόσον είναι εφικτό, να υπάρξει ανακατανομή των επιλέξιμων εκτάσεων βοσκοτόπων στους κτηνοτρόφους όλης της επικράτειας στη βάση μιας αναλογίας που θα προκύψει από τη διαίρεση του συνόλου των ζώων που δηλώθηκαν, με το σύνολο της επιλέξιμης έκτασης των βοσκοτόπων και με 4 Σεπτέμβριος 2014
βρεθεί η πλέον κατάλληλη σύμφωνα με τις απαιτήσεις της κοινοτικής νομοθεσίας. Η επιλεξιμότητα των βοσκοτόπων είναι το αγκάθι που έχει δημιουργήσει τα προβλήματα στην καταβολή της εξισωτικής, ενώ η ρίζα του κακού πηγάζει από τον ορισμό του βοσκότοπου κριτήριο την απόδοση επιλέξιμης έκτασης όσο πιο κοντά στο στάβλο του παραγωγού. Η ενέργεια αυτή, όπως είπε ο εκπρόσωπος του ΓΕΩΤΕΕ, βασίζεται στην αρχή της δίκαιης κατανομής επιλέξιμης έκτασης βοσκοτόπου, ο οποίος είναι κοινόχρηστος και υπάρχει η εκτίμηση ότι θα άρει τις όποιες πιθανές αδικίες έχουν πραγματοποιηθεί, καλλιεργώντας παράλληλα την αίσθηση του δικαίου στους παραγωγούς. Επίσης, μπορεί να λάβει υπόψη της τις ανάγκες που υπάρχουν για την ενεργοποίηση των δικαιωμάτων και την καταβολή της εξισωτικής αποζημίωσης, ώστε να προκύψουν κι οι απαραίτητες προσαρμογές. «Είναι βέβαιο πως το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων για να λύσει το πρόβλημα εξετάζει με ιδιαίτερη προσοχή όλες τις πιθανές επιλογές, μεταξύ αυτών και της ανωτέρω», τόνισε ο κ. Ρούκος και εξέφρασε την εκτίμηση πως τελικά θα Χρήσιμες πληροφορίες για την εξισωτική Δικαιούχοι της εξισωτικής αποζημίωσης είναι οι γεωργοί που διαμένουν σε ορεινές και μειονεκτικές περιοχές ή στην περίπτωση των κτηνοτρόφων αυτοί οι οποίοι μετακινούν τα κοπάδια τους από μη μειονεκτικές, σε μειονεκτικές περιοχές. Με βάση τα ισχύοντα σήμερα, η ελάχιστη έκταση που θα πρέπει να έχει κάποιος για να δικαιούται εξισωτική, δεν πρέπει να είναι λιγότερη από τα 20 στρέμματα, ενώ στην περίπτωση κυρίως των κτηνοτρόφων η εξισωτική καλύπτει κάποια κριτήρια, όπως το τί εισόδημα υπάρχει, η ηλικία κλπ. Επίσης, τα ζώα που έχει κάποιος κτηνοτρόφος μεταφράζονται σε μονάδες που λέγονται μονάδες μεγάλων ζώων (ΜΜΖ). Έτσι, για παράδειγμα ένα ενήλικο βοοειδές είναι μια μονάδα και επίσης 6-7 πρόβατα είναι μια μεγάλη μονάδα. Υπάρχει η απαίτηση από την Ε. Ε., η λεγόμενη και πολλαπλή συμμόρφωση, η οποία υπαγορεύει ότι ο κάθε κτηνοτρόφος ο οποίος δηλώνει βοσκότοπο στην αίτησή του, θα πρέπει να πληροί μια αναλογία, βοσκοτόπου προς ζώα, η οποία θα πρέπει να είναι μεταξύ 0,2 έως 3 μονάδες μεγάλων ζώων (ΜΜΖ), ανά 10 στρέμματα. Έξω από αυτή την αναλογία δυσκολεύουν τα πράγματα. Για κάποιον που έχει επομένως ζώα, η ελάχιστη αναλογία είναι 1,3 ζώα, ανά 10 στρέμματα και η μέγιστη τα 20 ζώα. Η εξισωτική αποζημιώνει εκτάσεις και πληρώνει στην ουσία μέχρι 150 στρέμματα καλλιεργειών και έως 500 στρέμματα βοσκοτόπων. Στο ζωικό κεφάλαιο η αξιολόγηση της πληρωμής της εξισωτικής περιλαμβάνει το πόσα ζώα δήλωσε ο κτηνοτρόφος και το πόσα ζώα σημείωσε η υπηρεσία από τον διοικητικό έλεγχο που πραγματοποιήθηκε. Στα βοοειδή ο έλεγχος γίνεται μηχανογραφικά από τη βάση δεδομένων που υπάρχει στις κατά τόπους ΔΑΟΚ. Έτσι προσδιορίζεται το τελικό ζωικό κεφάλαιο. Ό,τι είναι λιγότερο αυτοπροσδιορίζεται, αν δηλαδή κάποιος έχει δηλώσει 150 ζώα και τελικά από τον έλεγχο προκύψουν 100 ζώα, θα πληρωθεί για τα 100 ζώα. Στο φυτικό κεφάλαιο η εξισωτική πληρώνει τη διαφορά μεταξύ δηλωθείσας έκτασης που έχεις ο παραγωγός στη δήλωσή του και αυτό που προσδιορίζεται σαν προσδιορισθείσα και είναι η έκταση που υιοθετείται τελικώς ως επιλέξιμη. Σεπτέμβριος 2014 5
ΣΥΝΈΝΤΕΥΞΗ: ΧΡΗΣΤΟΣ ΡΟΥΚΟΣ Διαφοροποιούνται αλλά δεν καταργούνται οι εξισωτικές ενισχύσεις την περίοδο 2015-2020 Πριν πάμε στα «τεχνικά» προβλήματα πληρωμής των εξισωτικών αποζημιώσεων για τα έτη 2013 και 2014, ποια είναι η αίσθησή σας, θα υπάρχουν εξισωτικές αποζημιώσεις από το 2015; Η εξισωτική αποζημίωση, περίπου με τη μορφή που την ξέρουμε σήμερα, φαίνεται ότι συνεχίζει και στη νέα προγραμματική περίοδο. Τουλάχιστον αυτό προβλέπεται στο νέο πρόγραμμα αγροτικής ανάπτυξης, που υποβλήθηκε προς έγκριση στις αρμόδιες υπηρεσίες της ΕΕ. Εφόσον εγκριθεί ως έχει, η διαφοροποίηση που θα υπάρχει έγκειται κυρίως στις περιοχές που θα περιλαμβάνει, καθώς η κοινοτική νομοθεσία προβλέπει τον επανακαθορισμό των μειονεκτικών περιοχών με συγκεκριμένα κριτήρια. Και είναι λογικό καθώς μέχρι σήμερα, ο χαρακτηρισμός των περιοχών και επομένως η περιοχή εφαρμογής του προγράμματος βασίζεται σε κοινοτική οδηγία του 1985 κι έχει ως αποτέλεσμα ακόμα και παραθαλάσσιες περιοχές να έχουν χαρακτηριστεί ως μειονεκτικές. Η δική μας εικόνα, πάντως, είναι ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση εδώ και καιρό διατυπώνει ενστάσεις σε ότι αφορά την αποτελεσματικότητα του μέτρου, ενώ και εντός της χώρας υπάρχουν φωνές που λένε ότι κοστίζει πολύ γι αυτό που δίνει στην ανάπτυξη της κτηνοτροφίας. Πράγματι, υπάρχουν πολλές φωνές εντός και εκτός της χώρας που αμφισβητούν την Η λογική είναι ότι εφόσον ο βοσκότοπος είναι κοινόχρηστος και κατά βάση δημόσιο αγαθό έχουν όλοι ίση πρόσβαση σε αυτόν 6 Σεπτέμβριος 2014
αποτελεσματικότητα του Μέτρου. Εκτιμώ ότι η αμφισβήτηση πηγάζει κυρίως από τον τρόπο εφαρμογής του. Στο θέμα αυτό υπάρχουν περιθώρια βελτίωσης, ώστε και πιο απλό να είναι και πιο αποτελεσματικό. Το σίγουρο είναι ότι η συντριπτική πλειοψηφία των κτηνοτρόφων έχει άμεση ανάγκη αυτά τα χρήματα. Και τα έχουν ανάγκη όχι μόνο επειδή υπάρχει η οικονομική κρίση, αλλά λόγω του ότι έχουν πράγματι υψηλότερο κόστος παραγωγής, καθώς βόσκουν τα ζώα τους σε περιοχές ορεινές και δυσπρόσιτες. Σκεφτείτε το κόστος που συνεπάγεται για έναν κτηνοτρόφο από τις καθημερινές διαδρομές πάνω σε κακοτράχαλους δρόμους για να μεταφέρει τροφή και νερό στα ζώα του. Τι έφταιξε γι αυτόν τον κυκεώνα προβλημάτων γύρω από την ενεργοποίηση δικαιωμάτων σε βοσκοτόπους και κατ επέκταση για τις δυσκολίες πληρωμής των εξισωτικών αποζημιώσεων; Το θέμα με τους βοσκοτόπους στη χώρα μας έχει εξελιχθεί σε ένα σύγχρονο γόρδιο δεσμό. Όλες οι δυσκολίες πληρωμής των ενισχύσεων στους κτηνοτρόφους πηγάζουν από τον βοσκότοπο, που δέχεται να πληρώνει η Ευρωπαϊκή Ένωση. Ο βοσκότοπος επηρεάζει εκτός από τα δικαιώματα των κτηνοτρόφων και τις πληρωμές των προγραμμάτων της εξισωτικής αποζημίωσης, της βιολογικής κτηνοτροφίας και των αυτόχθονων φυλών αγροτικών ζώων. Τόσο στην προηγούμενη (2000-2006) όσο και στην τρέχουσα προγραμματική περίοδο (2007-2013), η ΕΕ δέχεται να πληρώνει ως βοσκότοπο τις εκτάσεις με ποώδη βλάστηση. Η χώρα μας, όμως, όπως όλες οι μεσογειακές χώρες, έχουν τεράστιες εκτάσεις βοσκοτόπων με θαμνώδη και με μικτή (ποώδη και θαμνώδη) βλάστηση. Αυτή η ιδιαιτερότητα δεν επισημάνθηκε τόσο ώστε να γίνει αποδεκτή. Από εκεί και μετά φαίνεται ότι από όταν δημιουργήθηκε το Σύστημα Αναγνώρισης Αγροτεμαχίων στο πλαίσιο του ΟΣΔΕ υπήρξε καθυστέρηση στο «ξεκαθάρισμα» των εκτάσεων που Βιογραφικό Ο Χρήστος Ρούκος γεννήθηκε το 1977 στην Άρτα και κατάγεται από τα Δερβίζιανα Ιωαννίνων. Είναι παντρεμένος με την Ανθή Παππά με καταγωγή από τη Βίτσα Ζαγορίου. Σπούδασε γεωπόνος Ζωικής Παραγωγής. Το 2004 έλαβε με άριστα το μεταπτυχιακό δίπλωμα και το 2010 με άριστα το διδακτορικό του, με αντικείμενο τα λιβάδια. Από το 2002 έως και το 2007 διατήρησε γραφείο παροχής συμβουλευτικών υπηρεσιών και παράλληλα συμμετείχε σε 32 ερευνητικά προγράμματα της Γεωπονικής Σχολής του ΑΠΘ και της Σχολής Τεχνολογίας Γεωπονίας του ΤΕΙ Ηπείρου σχετικά με την ανάπτυξη του πρωτογενούς τομέα. Το 2008 διορίστηκε στο υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και σήμερα υπηρετεί στον ΟΠΕΚΕΠΕ Περιφερειακή Διεύθυνση Ηπείρου και Δυτικής Μακεδονίας, με έδρα τα Ιωάννινα. Είναι πρόεδρος του Συνδέσμου Γεωπόνων νομού Ιωαννίνων, μέλος της Διοικούσας Επιτροπής Παραρτήματος Ηπείρου και Νήσων του ΓΕΩΤΕΕ. εμπίπτουν στον ορισμό του Κανονισμού. Με λίγα λόγια η χώρα έχει αργήσει στο να γνωρίζει πλήρως ποιος και πού είναι ο βοσκότοπος που διαθέτει. Τι γίνεται με τη μέτρηση της βοσκοϊκανότητας στις διάφορες περιοχές και ποια είναι η δική σας εμπειρία από τον τρόπο με τον οποίο κατανέμονται οι βοσκότοποι σε τοπικό επίπεδο (δήμοι κ.α.); Μέχρι σήμερα, η κατανομή των βοσκοτόπων σε τοπικό επίπεδο πραγματοποιείται συνήθως στη βάση μιας αναλογίας μεταξύ του συνολικού αριθμού των ζώων και της συνολικής έκτασης που διατίθεται. Σπάνια οριοθετείται χαρτογραφικά ο βοσκότοπος σε κάθε κτηνοτρόφο. Βασικό μειονέκτημα της διαδικασίας, που ακολουθείται, είναι ότι κατανέμεται ολική και όχι επιλέξιμη έκταση. Επίσης, έχει εκφραστεί η άποψη ότι ο διαχειριστής του βοσκοτόπου, όπως για παράδειγμα ένας Δήμος, θα πρέπει να έχει χαρτογραφική πληροφορία για την αποτελεσματικότερη διαχείρισή του. Αυτό έχει ως βάση τόσο την εθνική νομοθεσία όσο και το γεγονός ότι ο κτηνοτρόφος που δηλώνει συγκεκριμένη περιοχή αναλαμβάνει και τις σχετικές δεσμεύσεις για τη διατήρηση του βοσκότοπου σε καλή κατάσταση. Πώς όμως μπορεί να ικανοποιηθεί η απαίτηση αυτή όταν ο βοσκότοπος είναι κοινόχρηστος και ο κτηνοτρόφος δεν έχει τον τόπο του; Η βοσκοϊκανότητα είναι ένας τεχνικός όρος, ο οποίος παρέχει την πληροφορία του να γνωρίζουμε το πόσα ζώα «σηκώνει» ένας βοσκότοπος. Η τιμή της εξαρτάται από πολλούς παράγοντες και στη χώρα μας παρουσιάζει μεγάλες διακυμάνσεις λόγω της πλούσιας βλάστησης που διαθέτει, της μορφολογίας του εδάφους και του κλίματος που επικρατεί σε κάθε περιοχή. Ο προσδιορισμός της απαιτεί εμπειρία και μπορεί να γίνει με τη χρήση σύγχρονων τεχνολογιών. Η πλειοψηφία των μελετών που έχουν πραγματοποιηθεί αναφέρουν ότι οι βοσκότοποι είναι υποβαθμισμένοι λόγω της υπερβόσκησης ή της υποβόσκησης. Επειδή κτηνοτροφία χωρίς βοσκότοπο δεν μπορεί να υπάρξει, σκόπιμο είναι να ξεκινήσει μια προσπάθεια προσδιορισμού της βοσκοϊκανότητας σε εθνικό επίπεδο. Η λογική της προσπάθειας πρέπει να είναι η αξιοποίηση των βοσκοτόπων για την παραγωγή ποιοτικών κτηνοτροφικών προϊόντων. Διότι τα ζώα που βόσκουν στην πλούσια ελληνική χλωρίδα παράγουν γάλα και κρέας με ιδιαίτερα χαρακτηριστικά. Στο άρθρο 60 του Νόμου 4264/2014 προβλέπεται η υιοθέτηση της τιμής της βοσκοϊκανότητας εντός τριετίας από την έναρξη ισχύος του Νόμου. Ιδιαίτερη προσοχή χρειάζεται στον τρόπο σύνδεσης της βοσκοϊκανότητας, ως στοιχείου της ελάχιστης κτηνοτροφικής δραστηριότητας, με την πράσινη ενίσχυση του Πυλώνα Ι των άμεσων ενισχύσεων καθώς εγκυμονείται ο κίνδυνος επιβολής κυρώσεων. Απαραίτητο στοιχείο για την εξάλειψη του κινδύνου είναι η ορθή απόδοση των επιλέξιμων εκτάσεων που καταλαμβάνονται με ξυλώδη βλάστηση σύμφωνα με το νέο κανονισμό. Βλέπετε κάποιες πρακτικές λύσεις για την αντιμετώπιση του όλου θέματος με τα βοσκοτόπια, Σεπτέμβριος 2014 7
Η τιμή της βοσκοϊκανότητας εξαρτάται από πολλούς παράγοντες και στη χώρα μας παρουσιάζει μεγάλες διακυμάνσεις λόγω της πλούσιας βλάστησης που διαθέτει, της μορφολογίας του εδάφους και του κλίματος που επικρατεί σε κάθε περιοχή. Οι μελέτες που έχουν γίνει αναφέρουν ότι οι βοσκότοποι είναι υποβαθμισμένοι λόγω της υπερβόσκησης ή της υποβόσκησης τόσο για το 2013 (που έχει μεσολαβήσει και κοινοτικός έλεγχος) όσο και για το 2014; Για το έτος 2013 υπάρχει η εκτίμηση ότι εύκολη ή μαγική λύση δεν υπάρχει λόγω ακριβώς της μεσολάβησης του κοινοτικού ελέγχου. Μια λύση οπωσδήποτε θα μπορούσε να είναι η επανακατανομή των βοσκοτόπων σε όλη την επικράτεια στη βάση μιας αναλογίας μεταξύ της συνολικής επιλέξιμης έκτασης και του συνολικού αριθμού ζώων που έχει δηλωθεί. Η λύση θα λαμβάνει υπόψη την απόσταση του στάβλου από τον βοσκότοπο, την ενεργοποίηση των δικαιωμάτων, την πληρωμή της εξισωτικής αποζημίωσης και τη συμμετοχή στα προγράμματα της βιολογικής κτηνοτροφίας και αυτόχθονων φυλών αγροτικών ζώων. Η λογική της λύσης είναι ότι εφόσον ο βοσκότοπος είναι κοινόχρηστος και κατά βάση δημόσιο αγαθό έχουν όλοι ίση πρόσβαση σε αυτόν. Επομένως, αυτομάτως αίρονται όλες οι πιθανές αδικίες που πιστεύεται ότι έχουν γίνει καλλιεργώντας την αίσθηση του δικαίου στους κτηνοτρόφους και παράλληλα μπορούν να γίνουν όλες οι απαραίτητες προσαρμογές ώστε να ενεργοποιήσουν όλοι οι κτηνοτρόφοι το μέγιστο των δικαιωμάτων τους και να πληρωθούν το μέγιστο της εξισωτικής αποζημίωσης χωρίς να υπάρχει οποιαδήποτε αδικία. Για το έτος 2014 υπάρχει ο χρόνος και η δυνατότητα να πραγματοποιηθεί αυτό. Όμως, για το έτος 2013, η λύση προϋποθέτει πιθανότατα και επιπλέον διαπραγμάτευση με την ΕΕ.Είμαι βέβαιος ότι το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης εξετάζει όλες τις πιθανές λύσεις προκειμένου να βρεθεί η καλύτερη. Τι έχετε υπόψη σας σχετικά με το μέτρο 10.1.4 που αναφέρεται στην «περιβαλλοντική αποκατάσταση υποβαθμισμένων βοσκοτόπων»; Αποτελεί ευχάριστη έκπληξη η ενσωμάτωση στα αγροπεριβαλλοντικά μέτρα του νέου προγράμματος αγροτικής ανάπτυξης, ενός μέτρου που αφορά τους υποβαθμισμένους βοσκοτόπους της χώρας. Το πρόγραμμα δυστυχώς περιορίζεται από την περιοχή εφαρμογής του (νησιά του Αιγαίου και Κρήτη) και από τις δράσεις του (κυρίως αναχλόαση). Δεδομένου ότι υποβαθμισμένοι βοσκότοποι απαντώνται σε όλη τη χώρα, είναι ανάγκη η εφαρμογή του προγράμματος να επεκταθεί αναλόγως. Από την άλλη πλευρά, υποβαθμισμένος είναι και ο βοσκότοπος που κάποτε ήταν λιβάδι και σήμερα επειδή εγκαταλείφθηκε κυριαρχεί η θαμνώδης βλάστηση όπως επίσης και ο βοσκότοπος που κυριαρχείται από ανεπιθύμητα φυτά, όπως για παράδειγμα είναι η ασφάκα στη Δυτική Ελλάδα. Σήμερα μπορεί να διαμορφωθεί το νομικό πλαίσιο ώστε οι εκτάσεις που σύμφωνα με αεροφωτογραφίες του 1945 ή του 1960 ήταν λιβάδια και σήμερα έχουν κατακλυστεί από θαμνώδη βλάστηση, να μπορούν να αποδοθούν πάλι για χρήση στην κτηνοτροφία. Στο πλαίσιο αυτό, το μέτρο μπορεί να συμπεριλάβει ως επιλέξιμη τη δαπάνη της αναγωγής των θαμνωδών εκτάσεων σε ποώδεις καθώς και την καταπολέμηση των ανεπιθύμητων φυτών με μηχανικά μέσα. Είναι δράσεις που τις έχει άμεση ανάγκη η κτηνοτροφία και μπορούν να πραγματοποιηθούν με σεβασμό στη δασική νομοθεσία. Πως κρίνετε τις συνδεδεμένες ενισχύσεις σε ορισμένα προϊόντα ζωικής προέλευσης και πόσο επιτυγχάνουν κατά τη γνώμη σας οι πολιτικές ανάπτυξης της κτηνοτροφίας; Οι συνδεδεμένες ενισχύσεις είναι ένα πολύτιμο εργαλείο πολιτικής. Ο εθνικός φάκελος πολύ ορθά ενσωμάτωσε συνδεδεμένες ενισχύσεις για τα αιγοπρόβατα και τα βοοειδή, σε ύψος μάλιστα ανώτερο από το αντίστοιχο της τρέχουσας περιόδου όπως δημοσιεύτηκε σε προηγούμενο φύλλο σας. Θα ήταν ίσως σκόπιμο να προβλεφθεί πρόσθεση ενίσχυση για τους μετακινούμενους κτηνοτρόφους, οι οποίοι διατηρούν μια παράδοση αιώνων. Επιπλέον, η καθιέρωση συνδεδεμένης ενίσχυσης στους κτηνοτρόφους που διέθεταν ειδικά δικαιώματα το 2014 θα αποσυμφορήσει και την κατάσταση με τα βοσκοτόπια δεδομένου ότι πρόκειται κυρίως για κατόχους ζώων γαλακτοπαραγωγής ή πάχυνσης που δεν χρησιμοποιούν στην πράξη καθόλου βοσκότοπο. Επίσης, η ειδική ενίσχυση στον τομέα των ψυχανθών κρίνεται επιβεβλημένη λόγω της σπουδαιότητάς τους στη διατροφή των ζώων. Ένας προβληματισμός υπάρχει μόνο στο γεγονός ότι η εφαρμογή της νέας ΚΑΠ περιλαμβάνει τρεις περιφέρειες και 15 ειδικά καθεστώτα. Από διοικητικής πλευράς, το φορτίο είναι μεγάλο και βαρύ. Το ζητούμενο στην κτηνοτροφία πάντα ήταν μια συγκροτημένη πολιτική ανάπτυξής της λαμβάνοντας υπόψη τις ιδιαιτερότητες και τη σύνδεσή της με τη φυτική παραγωγή και τους βοσκοτόπους. Σήμερα, υπάρχει αυτή η εμπειρία και η επόμενη προγραμματική περίοδος προσφέρει την ευκαιρία να υλοποιηθούν ολοκληρωμένες παρεμβάσεις που μπορούν να χρηματοδοτηθούν από όλα τα Ταμεία της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Προς την κατεύθυνση αυτή αξίζει να γίνει μια σοβαρή προσπάθεια. 8 Σεπτέμβριος 2014
Βνζθόηνπνη & Δμηζωηηθή Απνδεκίωζε Γξ. Χξήζηνο Ν. Ρνύθνο Γεωπόλνο, M.Sc., Ph.D. Δθπξόζωπνο Γεωηερληθνύ Δπηκειεηεξίνπ Διιάδνο Θ ΕΞΙΣΩΤΙΚΘ ΑΡΟΗΘΜΙΩΣΘ Καν. (ΕΚ) 1698/2005 Πξόγξακκα Αγξνηηθήο Αλάπηπμεο (ΠΑΑ) 2007-2013: Μέηξν 211: εληζρύζεηο ζηνπο γεωξγνύο νξεηλώλ πεξηνρώλ Μέηξν 212: εληζρύζεηο ζηνπο γεωξγνύο, ζε πεξηνρέο κε κεηνλεθηήκαηα, εθηόο ηωλ νξεηλώλ) Σα Μέηξα εθαξκόδνληαη ζηηο Οξεηλέο, Μεηνλεθηηθέο θαη κε Δηδηθά Πξνβιήκαηα πεξηνρέο ηεο Διιάδαο όπωο νξίδνληαη ζηελ Οδεγία 85/148/ΔΟΚ ηνπ πκβνπιίνπ, όπωο ηζρύεη. Σεπτέμβριος 2014 9
Δικαιοφχοι Είναι γεωργοί μόνιμοι κάτοικοι Δθμοτικοφ ι κοινοτικοφ διαμερίςματοσ ι οικιςμοφ των Ορεινϊν / Μειονεκτικϊν περιοχϊν ι μόνιμοι κάτοικοι λοιπϊν περιοχϊν, εφόςον ζχουν τθν ιδιότθτα του μετακινοφμενου κτθνοτρόφου ςτισ περιοχζσ αυτζσ. Είναι ενιλικα άτομα με πλιρθ δικαιοπρακτικι ικανότθτα και δεν ζχουν αποχωριςει (είτε λόγω ςυνταξιοδότθςθσ, είτε λόγω ζνταξισ τουσ ςτο μζτρο τθσ Ρρόωρθσ Συνταξιοδότθςθσ) από τθν ενεργό επαγγελματικι δραςτθριότθτα. Κατζχουν νόμιμα και αξιοποιοφν οικογενειακι γεωργικι εκμετάλλευςθ εντόσ των ορίων των ορεινϊν ι μειονεκτικϊν και με ειδικά προβλιματα περιοχϊν, μεγζκουσ ελάχιςτθσ χρθςιμοποιοφμενθσ ζκταςθσ 2 Ha (20 ςτρζμματα). Κριτιρια Επιλογισ Κατάταξθσ Δικαιοφχων Κριτιριο Κλάςθ Μόρια Από 85% -100% 250 1 2 Ροςοςτό γεωργικοφ ειςοδιματοσ Ετιςιο οικογενειακό εξωαγροτικό ειςόδθμα Από 70% -84,99% 200 Από 50% - 69,99% 150 Από 35% - 49,99% 50 Από 25% - 34,99% 10 Χωρίσ εξωαγροτικό ειςόδθμα 200 Από 0,01-2.500 150 Από 2.500,01-5.000 100 Από 5.000,01-10.000 50 Από 10.000,01-22.500 10 10 Σεπτέμβριος 2014
Κριτιρια Επιλογισ Κατάταξθσ Δικαιοφχων Κριτιριο Κλάςθ Μόρια 3 Τρόποσ αξιοποίθςθσ τθσ εκμετάλλευςθσ 4 Θλικία 30-35 ΜΜΖ 300 20-29,99 ΜΜΖ 250 10-19,99 ΜΜΖ 200 5-9,99 ΜΜΖ 150 ε κάκε άλλθ περίπτωςθ (λιγότερεσ από 5 ΜΜΖ ι 10 περιςςότερεσ από 35 ΜΜΖ) Από 18-30 ετϊν 200 Από 31-65 ετϊν 100 Υπολογιςμόσ Μονάδων Μεγάλων Ηϊων (ΜΜΗ) ΕΙΔΟΣ / ΚΑΤΘΓΟΙΑ ΕΡΙΛΕΞΙΜΩΝ ΗΩΩΝ ΜΜΗ/ηϊο Ρρόβατα (ανεξαρτιτωσ θλικίασ και φφλου) 0,15 Αίγεσ (ανεξαρτιτωσ θλικίασ και φφλου) 0,15 Αρςενικά και κθλυκά βοοειδι θλικίασ κάτω των 6 μθνϊν 0,20 Αρςενικά βοοειδι και δαμαλίδεσ θλικίασ από 6 ζωσ 24 μθνϊν 0,60 Αρςενικά βοοειδι και δαμαλίδεσ θλικίασ άνω των 24 μθνϊν, κθλάηουςεσ αγελάδεσ και αγελάδεσ γαλακτοπαραγωγισ 1,00 Κπποι, όνοι & θμίονοι θλικίασ άνω των 6 μθνϊν 1,00 Χοιρομθτζρεσ ελευκζρασ βοςκισ 0,50 Ραχυνόμενοι χοίροι ελευκζρασ βοςκισ, βάρουσ άνω των 40 κιλϊν 0,30 Σεπτέμβριος 2014 11
Αντιςτοίχιςθ Ηϊων ςε ΜΜΗ Ρίνακασ Αντιςτοίχιςθσ Ηϊων ςε Μονάδεσ Μεγάλων Ηϊων (ΜΜΗ) Είδοσ & Κατθγορία Ηϊων Α. Βοοειδι / Βοφβαλοι / Βίςονεσ/ Κππο Συντελεςτισ Μετατροπισ ςε ΜΜΗ Αρικμόσ Ηϊων που αντιςτοιχεί ςε 1 ΜΜΗ Θλικίασ από 24 μθνϊν και άνω 1,00 1,00 Θλικίασ από 6 μθνϊν και ωσ 24 μθνϊν 0,60 1,67 Β. Ρρόβατα / Αίγεσ Γ. Χοίροι Θλικίασ κάτω των 6 μθνϊν 0,20 5,00 Αιγοπρόβατα (ανεξαρτιτωσ θλικίασ και φφλου) 0,15 6,67 Χοιρομθτζρεσ 0,50 2,00 Ραχυνόμενα χοιρίδια άνω των 40 κιλϊν 0,30 3,33 ΡΥΚΝΟΤΘΤΑ ΒΟΣΚΘΣΘΣ Ρολλαπλι Συμμόρφωςθ ΡΟΛΛΑΡΛΘ ΣΥΜΜΟΦΩΣΘ ΤΟΜΕΑΣ Δ: ΕΛΑΧΙΣΤΟ ΕΡΙΡΕΔΟ ΣΥΝΤΘΘΣΘΣ ΑΡΑΙΤΘΣΘ Ο κτθνοτρόφοσ οφείλει να ςυμμορφώνεται με τθν ελάχιςτθ και τθ μζγιςτθ πυκνότθτα βόςκθςθσ των βοςκοτόπων, οι οποίεσ ορίηονται ςε 0,2 ΜΜΖ /εκτάριο και 3 ΜΜΖ/εκτάριο για όλεσ τισ κατθγορίεσ ηώων, εκτόσ των περιπτώςεων όπου υπάρχουν αυςτθρότερεσ ρυκμίςεισ κατά περιοχι Σε περίπτωςη που δεν είναι δυνατή η βόςκηςη, να κόβει και να απομακρφνει την θαμνώδη βλάςτηςη των βοςκοτόπων εκτόσ τησ περίπτωςησ των κοινόχρηςτων βοςκοτόπων 12 Σεπτέμβριος 2014
ΡΥΚΝΟΤΘΤΑ ΒΟΣΚΘΣΘΣ Είδοσ Ηϊου Ελάχιςτοσ & Μζγιςτοσ επιτρεπόμενοσ αρικμόσ ηϊων ανά εκτάριο βοςκοτόπου Αρικμόσ Ηϊων ανά 1 ha βοςκοτόπου Ελάχιςτοσ Μζγιςτοσ Αιγοπρόβατα 1,33 20,00 Βοοειδι < 6 μθνϊν 1,00 15,00 Βοοειδι 6 24 μθνϊν 0,33 5,00 Βοοειδι άνω των 24 μθνϊν 0,20 3,00 Χοιρομθτζρεσ 0,40 6,00 Ραχυνόμενα χοιρίδια άνω των 40 kg 0,67 10,00 ΡΥΚΝΟΤΘΤΑ ΒΟΣΚΘΣΘΣ Θ τιρθςθ των ελαχίςτων και μεγίςτων ορίων πυκνοτιτων βόςκθςθσ ελζγχεται με βάςθ τα ςυνολικά καταμετρθκζντα ηϊα κατά τον ζλεγχο, επιλζξιμα και μθ. Ραράδειγμα: Ζςτω ότι ςε εκμετάλλευςθ όπου ο δικαιοφχοσ διλωνε 50 ha βοςκότοπο βρζκθκαν: 140 αιγοπρόβατα 15 βοοειδι άνω των 24 μθνϊν 10 βοοειδι 6-24 μθνϊν Κατθγορία Ηϊων Αρικμόσ Ηϊων Συντελεςτισ ΜΜΗ Αιγοπρόβατα 140 Χ 0,15 = 21,00 Βοοειδι άνω των 24 μθνϊν 15 Χ 1,00 = 15,00 Βοοειδι 6-24 μθνϊν 10 Χ 0,60 = 6,00 Ρυκνότθτα Βόςκθςθσ = 42 ΜΜΗ / 50 ha = 0,84 ΜΜΗ/ha Σφνολο = 42,00 Σεπτέμβριος 2014 13
Τι πλθρϊνει θ Εξιςωτικι Κατθγορίεσ Καλλιεργειϊν που ενιςχφονται ΗΩΟΤΟΦΕΣ ΑΩΜΑΤΙΚΑ & ΦΑΜΑΚΕΥΤΙΚΑ ΦΥΤΑ ΨΥΧΑΝΘΘ ΕΚΤΟΣ ΔΙΑΤΟΦΘΣ (NON FOOD) ΛΟΙΡΕΣ ΚΑΛΛΙΕΓΕΙΕΣ ΒΟΣΚΟΤΟΡΟΙ Ανϊτατα όρια: 150 ςτρζμματα καλλιζργειεσ 500 ςτρζμματα βοςκότοπο Ρόςο πλθρϊνει θ Εξιςωτικι Αποηθμίωςθ Ροςά ςε ανά εκτάριο (10 ςτρζμματα) Νζοι Γεωργοί Λοιποί Δικαιοφχοι Τρόποσ Αξιοποίθςθσ τθσ ζκταςθσ Με Ρράςινο Ριςτοποιθτικό (μικρότεροι των 40 ετϊν) Νζοι Γεωργοί ι/και διάδοχοι Ρρόωρθσ Συνταξιοδότθςθσ (μικρότεροι των 40 ετϊν) Μικρά Νθςιά Αιγαίου του Καν. 405/2006 Λοιπϊν περιοχϊν Ηωοτροφζσ Αρωματικά και φαρμακευτικά Φυτά 140 125 110 100 Ψυχανκι (125) (110) (100) (100) Εκτόσ διατροφισ NON FOOD Λοιπζσ Καλλιζργειεσ 80 (65) 80 (65) 80 (65) 80 (65) Βοςκότοποι 160 (150) 150 (140) 140 (125) 110 (110) 14 Σεπτέμβριος 2014
Ενιςχφςεισ ςτο πλαίςιο τθσ Εξιςωτικισ Αποηθμίωςθσ Ενιςχφςεισ για τουσ βοςκοτόπουσ ςτο πλαίςιο των Μζτρων 211 & 212 (Εξιςωτικι Αποηθμίωςθ) του Ρ.Α.Α. 2007-2013 ΝΕΟΙ ΓΕΩΓΟΙ ΛΟΙΡΟΙ ΔΙΚΑΙΟΥΧΟΙ ΡΕΙΟΧΕΣ Μζγιςτθ ενίςχυςθ ανά Εκτάριο (Ha) Με πράςινο Ριςτοποιθτικό ( < 40 ετϊν) Νζοι Γεωργοί ι/και διάδοχοι Ρρόωρθσ Συνταξιοδότθςθσ (< 40 ετϊν) Μικρά Νθςιά Αιγαίου (Καν. 1405/06) Λοιπζσ περιοχζσ 160 150 140 110 Μζτρο 211 ΟΕΙΝΕΣ ΡΕΙΟΧΕΣ ΜΕΓΙΣΤΟ ΡΟΣΟ ΑΝΑ ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΣΘ 6.600 6.100 5.500 5.000 ΜΕΤΟ 212 ΜΕΙΟΝΕΚΤΙΚΕΣ & ΜΕ ΕΙΔΙΚΑ ΡΟΒΛΘΜΑΤΑ ΡΕΙΟΧΕΣ Μζγιςτθ ζκταςθ που ενιςχφεται Μζγιςτθ ενίςχυςθ ανά Εκτάριο (Ha) ΜΕΓΙΣΤΟ ΡΟΣΟ ΑΝΑ ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΣΘ Μζγιςτθ ζκταςθ που ενιςχφεται 41,25 ha 40,67 ha 39,29 ha 45,45 ha 150 140 125 110 6.100 5.500 5.000 4.500 40,67 ha 39,29 ha 40,00 ha 40,90 ha Αξιολόγθςθ πλθρωμισ Ηωικό Κεφάλαιο Ρεριλαμβάνει Δθλωκζντα ΜΜΗ (τθν θμερομθνία τθσ διλωςθσ) Διοικθτικά Ελεχκζντα Επιτοπίωσ Ελεχκζντα Ελάχιςτεσ μονάδεσ ηϊων ςτθν Κτθνιατρικι βάςθ δεδομζνων το διάςτθμα 17/05 31/12 (ΒΟΟΕΙΔΘ) Ρροςδιοριςκζντα Σεπτέμβριος 2014 15
Αξιολόγθςθ πλθρωμισ Φυτικό Κεφάλαιο Εκτάςεισ Άκροιςμα από Συνολικά Δθλωκείςα Ζκταςθ Άκροιςμα Συνολικά Ρροςδιοριςκείςα Ζκταςθ Ζκταςθ Υπζρβαςθσ Μζςο Ροςοςτό Υπζρβαςθσ Αξιολόγθςθ Φυτικοφ Κεφαλαίου Ραράδειγμα 1 Ραράδειγμα 2 Άκροιςμα Συνολικά Δθλωκείςασ Ζκταςθσ 61,12 51,25 Άκροιςμα Συνολικά Ρροςδιοριςκείςασ Ζκταςθ 60,72 16,32 Ζκταςθ Υπζρβαςθσ 0,40 34,93 Μζςο Ροςοςτό Υπζρβαςθσ (%) 0,66 214,03 Επιλεξιμότθτα Βοςκοτόπων Υπολογιςμόσ επιλζξιμθσ ζκταςθσ βοςκοτόπου ςτθν Αίτθςθ του παραγωγοφ Ραράμετροσ Αγροτεμάχιο 1 Αγροτεμάχιο 2 Αγροτεμάχιο 3 Ολικι Ζκταςθ (ha) 10,00 10,00 10,00 Συντελεςτισ Επιλεξιμότθτασ Βοςκοτόπου 37,5% 62,5% 100% Επιλζξιμθ Ζκταςθ (ha) 3,75 6,25 10,00 Ροςοςτό ςυνιδιοκτθςίασ 100% 50% 25% Τελικι αιτθκείςα ζκταςθ (ha) 3,75 3,12 2,50 16 Σεπτέμβριος 2014
Υφιςτάμενο Κανονιςτικό Ρλαίςιο που αφορά τουσ Βοςκοτόπουσ Βαςικι Νομικι Βάςθ Ενιαία Ενίςχυςθ Κανονιςμόσ (ΕΚ) 73/2009 (κζςπιςθ κοινών κανόνων για τα κακεςτώτα άμεςθσ ςτιριξθσ) Κανονιςμόσ (ΕΚ) 1120/2009 (λεπτομερισ κανόνεσ εφαρμογισ Ε.Ε.) Κανονιςμόσ (ΕΚ) 1122/2009 (πολλαπλι ςυμμόρφωςθ, ΟΣΔΕ) Μζτρα Αγροτικισ Ανάπτυξθσ Κανονιςμόσ (ΕΚ) 1698/2005 (ςτιριξθ Αγροτικισ Ανάπτυξθσ από το ΕΓΤΑΑ) Κανονιςμόσ (ΕΚ) 1974/2006 (λεπτομερισ κανόνεσ εφαρμογισ Καν 1698/05) Βοςκότοποι & ΚΑΡ 2007-2013 Βνζθόηνπνη Άκεζεο Δληζρύζεηο Μέηξα Αγξνηηθήο Αλάπηπμεο Σεπτέμβριος 2014 17
Οριςμόσ «Μόνιμου Βοςκότοπου» Κανονιςμόσ (ΕΚ) 1120/2009, άρκρο 2 ςτοιχείο (γ): «μόνιμοσ βοςκότοποσ» νοείται θ γθ που χρθςιμοποιείται για τθν ανάπτυξθ αγρωςτωδϊν ι άλλων ποωδϊν κτθνοτροφικϊν φυτϊν με φυςικό τρόπο (αυτοφυι) ι με καλλιζργεια (ςπαρμζνα) και δεν ζχει περιλθφκεί ςτθν αμειψιςπορά επί πζντε ζτθ ι μακρφτερο διάςτθμα Αφαίρεςθ ζκταςθσ Μόνιμων Βοςκοτόπων Αφαιροφνται από τθν ζκταςθ των μόνιμων βοςκοτόπων: τα υδάτινα ςτοιχεία, οι λίμνεσ ι τα ζλθ που πικανόν να υπάρχουν, και οι επιφάνειεσ με απότομεσ κλίςεισ ςτισ οποίεσ δεν μποροφν να ζχουν πρόςβαςθ τα εκτρεφόμενα ηϊα. Πριο περιεκτικότθτασ βράχων ι ξυλωδϊν μθ βοςκιςιμων φυτϊν: 25% τθσ ζκταςθσ του βοςκότοπου ι 35% για τισ ορεινζσ και μειονεκτικζσ περιοχζσ. Σε περίπτωςθ υπζρβαςθσ του ορίου, τα τμιματα των εκτάςεων που είναι ακατάλλθλα για βόςκθςθ κεωροφνται μθ επιλζξιμα. 18 Σεπτέμβριος 2014
Ρροςδιοριςμόσ Επιλζξιμθσ Ζκταςθσ Βοςκοτόπων Διακρίνονται οι εξισ βαςικζσ περιπτϊςεισ ενοτιτων βοςκοτόπων: 1. Ρεριζχονται δζντρα ι κάμνοι 2. Ρεριζχονται κάμνοι ςε ςυςτάδεσ & άλλα διάςπαρτα μθ επιλζξιμα ςτοιχεία 3. Ρεριζχονται κάμνοι ςε διάςπαρτθ μορφι 1. Ενότθτεσ βοςκοτόπων που περιζχουν δζνδρα ι κάμνουσ Εφαρμόηεται ο κανόνασ τθσ πυκνότθτασ 50 δζντρα/εκτάριο. Αρικμόσ Δζνδρων > 50 τότε ΜΘ βοςκότοποσ Αρικμόσ Δζνδρων < 50 τότε αμιγισ βοςκότοποσ Τμήμα1 ha Τμήμα1 ha Σεπτέμβριος 2014 19
2. Ενότθτεσ βοςκοτόπων που περιζχουν κάμνουσ ςε ςυςτάδεσ & άλλα διάςπαρτα μθ επιλζξιμα ςτοιχεία Οι ςυςτάδεσ των δζντρων εξαιροφνται με ψθφιοποίθςθ ςτον ορκοφωτοχάρτθ, ωσ μθ επιλζξιμα διακριτά ςτοιχεία. Συζηάδες θάμνων 3. Θάμνοι ςε διάςπαρτθ μορφι Στθν περίπτωςθ κάμνων ςε διάςπαρτθ μορφι, με βάςθ και τισ οδθγίεσ του Wikicap, εφαρμόηεται ζνα αναλογικό ςφςτθμα (pro rata) υπολογιςμοφ, με τθν κακιζρωςθ τεςςάρων (4) κλάςεων για τθν αξιολόγθςθσ τθσ επιλεξιμότθτασ των βοςκοτόπων, ωσ εξισ: Εκτιμϊμενο (μετά από φωτοερμθνεία) ποςοςτό επιλζξιμθσ ζκταςθσ για βοςκότοπο Τελικό ποςοςτό επιλεξιμότθτασ βοςκοτόπου μετά τθν εφαρμογι του pro rata ςυςτιματοσ Από 0% ωσ 25% 0% Από 25% ωσ 50% 37,5% Από 50% ωσ 75% 62,5% Από 75% ωσ 100% 100% 20 Σεπτέμβριος 2014
3. Ενότθτεσ βοςκοτόπων που περιζχουν κάμνουσ ςε διάςπαρτθ μορφι Βοςκότοποσ με 0% επιλεξιμότθτα 3. Ενότθτεσ βοςκοτόπων που περιζχουν κάμνουσ ςε διάςπαρτθ μορφι Βοςκότοποσ με 37,5% επιλεξιμότθτα Σεπτέμβριος 2014 21
3. Ενότθτεσ βοςκοτόπων που περιζχουν κάμνουσ ςε διάςπαρτθ μορφι Βοςκότοποσ με 62,5% επιλεξιμότθτα 3. Ενότθτεσ βοςκοτόπων που περιζχουν κάμνουσ ςε διάςπαρτθ μορφι Βοςκότοποσ με 100% επιλεξιμότθτα 22 Σεπτέμβριος 2014
Οι βοςκότοποι ςτο Διμο Ρολυγφρου Κωδικόσ Corine Ρεριγραφι Ζκταςθ (ha) Δ.Ε. Ανκεμοφντα Δ.Ε. Ηερβοχωρίων Δ.Ε. Ορμυλίασ Δ.Ε. Ρολυγφρου 231 Λιβάδια - Λειμϊνεσ 146,28 146,28 0,00 0,00 0,00 321 Φυςικοί ποότοποι (ποολίβαδα) 994,29 142,34 442,09 161,48 248,38 323 Σκλθροφυλλικι βλάςτθςθ 33.794,82 10.891,14 3434,44 3.616,48 15.852,76 324 Μεταβατικζσ δαςϊδεισ/καμνϊδεισ εκτάςεισ 2.263,68 396,03 901,76 1,65 964,24 ΣΥΝΟΛΑ 37.199,07 11.575,78 4.778,29 3.779,61 17.065,39 Οι βοςκότοποι ςτο Διμο Ρολυγφρου Σεπτέμβριος 2014 23
Οι βοςκότοποι ςτο Διμο Ρολυγφρου Οι βοςκότοποι ςτο Διμο Ρολυγφρου 24 Σεπτέμβριος 2014
Οι βοςκότοποι ςτο Διμο Ρολυγφρου Φπζηθόο Πνόηνπνο Σκλθροφυλλικι βλάςτθςθ Μεηαβαηηθέο δαζώδεηο/ ζακλώδεηο εθηάζεηο Δθλοφμενοι βοςκότοποι ςτο ΟΣΔΕ του Διμου Ρολυγφρου Δθλοφμενοι Βοςκότοποι (Εκτάςεισ ςε εκτάρια) Δθμοτικι Ενότθτα 2011 2012 2013 ΑΝΘΕΜΟΤΝΣΑ 8.065,74 7.929,47? ΖΕΡΒΟΧΩΡΙΩΝ 4.518,26 4.140,85? ΟΡΜΤΛΙΑ 561,86 562,11? ΠΟΛΤΓΤΡΟΤ 7.416,16 7.187,95? ΣΥΝΟΛΟ 20.562,02 19.820,38? Σεπτέμβριος 2014 25
Ηωικό Κεφάλαιο που δθλϊκθκε ςτο ΟΣΔΕ ςτο Διμο Ρολυγφρου Ηωικό Κεφάλαιο (Εκτάςεισ ςε εκτάρια) Αρικμόσ Μονάδεσ Κατθγορία Ηϊων Μεγάλων Ηϊων Αίγεσ 53.556 8.033,40 Πρόβατα 30.368 4.555,20 Βοοειδι Αρςενικά 6-24 μθνϊν 798 478,80 Βοοειδι Αρςενικά άνω των 24 μθνϊν 83 83,00 Βοοειδι Θθλυκά 6-24 μθνϊν 470 282,00 Βοοειδι Θθλυκά άνω των 24 μθνϊν 1.373 1.373,00 Κατθγορία Τιμι Επιλζξιμθ Ζκταςθ Βοςκοτόπου (2011-2012) ςε ha 20.191,20 Ζωικό Κεφάλαιο ςε ΜΜΖ που δθλϊκθκε 14.805,40 Αναλογία (ΜΜΗ ανά εκτάριο βοςκοτόπου) 0,733 Βοςκότοποι & ΚΑΡ 2014-2020 Κανονιςμόσ (ΕΕ) 1307/2013 Αντιμετωπίηει τον μόνιμο βοςκότοπο ωσ γεωργικι ζκταςθ οποιαδιποτε ζκταςθ αρόςιμθσ γθσ, μόνιμων βοςκοτόπων και μόνιμων λειμώνων, ι μόνιμων καλλιεργειών Ορίηει τον Μόνιμο Βοςκότοπο Ραρζχει ςτο Κ-Μ να ορίςει τθν ελάχιςτθ δραςτθριότθτα Γεωργικι δραςτθριότθτα Ενεργόσ Αγρότθσ Ευαίςκθτοι από περιβαλλοντικι άποψθ Μόνιμοι Βοςκότοποι Ρράςινθ ενίςχυςθ Ιςοδφναμεσ πρακτικζσ 26 Σεπτέμβριος 2014
Βοςκότοποι & ΚΑΡ 2014-2020 Οριςμόσ Μόνιμου Βοςκότοπου «μόνιμοσ βοςκότοποσ και μόνιμοσ λειμϊνασ», (που αναφζρονται από κοινοφ ωσ «μόνιμοσ βοςκότοποσ») νοείται θ γθ που χρθςιμοποιείται για τθν ανάπτυξθ αγρωςτωδϊν ι άλλων ποωδϊν κτθνοτροφικϊν φυτϊν με φυςικό τρόπο (αυτοφυι) ι με καλλιζργεια (ςπαρμζνα) και δεν ζχει περιλθφκεί ςτθν αμειψιςπορά επί πζντε ζτθ ι περιςςότερο μπορεί να περιλαμβάνει άλλα είδθ, όπωσ κάμνουσ και/ι δζνδρα που προςφζρονται για βοςκι, υπό τον όρο ότι επικρατοφν τα αγρωςτϊδθ και λοιπά ποϊδθ κτθνοτροφικά φυτά, κακϊσ και, εφόςον λθφκεί ςχετικι απόφαςθ των κρατϊν μελϊν, γθ που προςφζρεται για βοςκι και εντάςςεται ςε κακιερωμζνεσ τοπικζσ πρακτικζσ όπου τα αγρωςτϊδθ και λοιπά ποϊδθ κτθνοτροφικά φυτά παραδοςιακά δεν επικρατοφν ςτισ εκτάςεισ βοςκισ (Άρκρο 4, παρ. 1 ςτοιχείο θ). Εκτίμθςθ εν δυνάμει επιλζξιμθσ ζκταςθσ υφιςτάμενθσ περιόδου (ΚΑΡ 2007-2014) και Νζασ ΚΑΡ 2014 2020 Κωδικόσ Corine Ρεριγραφι Εκτιμοφμενθ Ζκταςθ ΚΑΡ 2007-2013 Εκτιμοφμενθ Ζκταςθ ΚΑΡ 2014-2020 (ha) % (ha) % 231 Λειμϊνεσ 49.750 2,9 60.220 2,4 321 Φυςικοί Βοςκότοποι 814.038 48,1 1.151.120 45,3 322 Θάμνοι & Χερςότοποι 34.514 2,0 49.761 2,0 323 κλθροφυλλικι Βλάςτθςθ 403.134 23,8 615.644 24,3 324 Μεταβατικζσ καμνϊδεισ & δαςϊδεισ εκτάςεισ 252.680 14,9 474.952 18,7 332 Απογυμνωμζνοι βράχοι 9.931 0,6 10.119 0,4 333 Εκτάςεισ με αραιι βλάςτθςθ 128.406 7,6 176.595 7,0 Σφνολα 1.692.453 100,0 2.538.411 100,0 Σεπτέμβριος 2014 27
Βοςκότοποι & ΚΑΡ 2014-2020 ΡΑΣΙΝΘ ΕΝΙΣΧΥΣΘ Ιςοδφναμεσ από οικολογικι άποψθ πρακτικζσ για διατιρθςθ μόνιμου βοςκοτόπου Διαχείριςθ μόνιμων βοςκοτόπων / λειμϊνων Απαίτθςθ: διατιρθςθ των μόνιμων βοςκοτόπων και ζνα ι περιςςότερα από τα εξισ: Κακεςτϊσ κοπισ / ι κατάλλθλθ χορτοκοπι (θμερομθνίεσ, μζκοδοι, όρια), Συντιρθςθ των χαρακτθριςτικϊν τοπίου ςε μόνιμουσ βοςκότοπουσ και ζλεγχοσ λοχμϊν, Συγκεκριμζνεσ ποικιλίεσ χόρτων και/ι κακεςτϊσ ςποράσ για ανανζωςθ ανάλογα με τον τφπο χορτολιβαδικισ ζκταςθσ (χωρίσ καταςτροφι υψθλισ φυςικισ αξίασ), Εκκζνωςθ κτθνοτροφικϊν φυτϊν ι ςανοφ, Κατάλλθλθ διαχείριςθ για απότομεσ πλαγιζσ, Κακεςτϊσ λιπάςματοσ, Ρεριοριςμοί φυτοφαρμάκων Βοςκότοποι & ΚΑΡ 2014-2020 ΡΑΣΙΝΘ ΕΝΙΣΧΥΣΘ Ιςοδφναμεσ από οικολογικι άποψθ πρακτικζσ για διατιρθςθ μόνιμου βοςκοτόπου Συςτιματα εκτατικισ βόςκθςθσ Απαίτθςθ: διατιρθςθ των μόνιμων βοςκοτόπων και ζνα ι περιςςότερα από τα εξισ: Εκτατικι βόςκθςθ (χρονοδιάγραμμα, μζγιςτοσ δείκτθσ πυκνότθτασ), Βόςκθςθ ι ορεινι κτθνοτροφία Χριςθ τοπικϊν ι παραδοςιακϊν φυλϊν για βόςκθςθ ςε μόνιμα βοςκοτόπια 28 Σεπτέμβριος 2014
Βοςκότοποι & ΚΑΡ 2014-2020 Ευαίςκθτοι από οικολογικι άποψθ Μόνιμοι Βοςκότοποι (Άρκ. 45) Βοςκότοποι ςτισ περιφζρειεσ που καλφπτονται από τισ οδθγίεσ 92/43/ΕΟΚ ι 2009/147/ΕΚ Απαιτοφν αυςτθρι προςταςία προκειμζνου να επιτευχκοφν οι ςτόχοι των οδθγιϊν. Ραρζχεται θ δυνατότθτα τα Κ-Μ να αποφαςίςουν να κακορίςουν περαιτζρω ευαίςκθτεσ περιοχζσ που βρίςκονται ΕΚΤΟΣ των περιοχϊν που καλφπτονται από τισ οδθγίεσ. Οι γεωργοί δεν μετατρζπουν οφτε οργϊνουν τουσ μόνιμουσ βοςκότοπουσ που βρίςκονται ςτισ περιοχζσ που ζχουν κακορίςει τα κράτθ - μζλθ Άρκρο 60 του ν. 4264/2014 (ΦΕΚ 118/Α/2014) Επιδιϊκεται θ χαρτογράφθςθ και θ ενιαία διαχείριςθ των βοςκιςιμων εκτάςεων τθσ χϊρασ, Βαςικά μειονεκτιματα: Δεν προβλζπει τθν μακροχρόνιασ (π.χ. 10-ετοφσ) μίςκωςθ των βοςκοτόπων ςτουσ παραγωγοφσ. Θ υιοκζτθςθ τθσ τιμισ τθσ βοςκοϊκανότθτασ εντόσ τθσ τριετίασ, εφόςον ςυνδεκεί με τθν πράςινθ ενίςχυςθ του Ρυλϊνα Ι των άμεςων ενιςχφςεων εγκυμονεί κινδφνουσ επιβολισ κυρϊςεων, δεδομζνου ότι θ πλειοψθφία των βοςκοτόπων είναι υποβακμιςμζνοι και χαρακτθρίηονται από χαμθλι βοςκοϊκανότθτα. Ρροςεγγίηει περιςςότερο το κζμα των βοςκοτόπων από τθν πλευρά τθσ «τακτοποίθςθσ» για τθν καταβολι των άμεςων ενιςχφςεων ςτουσ παραγωγοφσ τθσ χϊρασ και λιγότερο από τθ διαχειριςτικι και ουςιαςτικι πλευρά. Σεπτέμβριος 2014 29
Μζτρο 10 Αγροπεριβαλλοντικά (Άρκ. 28) 10.1.4 Ρεριβαλλοντικι αποκατάςταςθ υποβακμιςμζνων βοςκοτόπων Θ Δράςθ κα εφαρμοςτεί ςε ιδιωτικοφσ ι δθμόςιουσ βοςκότοπουσ που ζχουν υποβακμιςτεί από τθν υπερβόςκθςθ ςτισ περιοχζσ τθσ Κριτθσ και των νθςιϊν του Αιγαίου. Ρροβλζπεται θ βελτίωςθ των βοςκοτόπων, με ςπορά ι/και φφτευςθ φυτικϊν ειδϊν τθσ ελλθνικισ χλωρίδασ, είτε/και με φυςικι αναγζννθςθ τθσ βλάςτθςθσ που κα επιτρζπεται λόγω τθσ εκ περιτροπισ βόςκθςθσ του βοςκοτόπου ΡΟΤΑΣΘ: Εφαρμογι τθσ Δράςθσ ςε ΟΛΟΚΛΘΘ τθ χϊρα Ρροςκικθ ςτισ επιλζξιμεσ δαπάνεσ: Τθν αναγωγι των εκτάςεων με ξυλϊδθ βλάςτθςθ ςε ποϊδθ (προβλζπεται ςτο Νόμο 4280/2014) Καταπολζμθςθ των ανεπικφμθτων φυτϊν με μθχανικά μζςα αο επραξηζηώ γηα ηελ πξνζνρή ζαο 30 Σεπτέμβριος 2014