ΣΟ ΝΟΜΗΚΟ ΚΑΗ ΘΔΜΗΚΟ ΠΛΑΗΗΟ ΣΖ ΚΡΟΤΑΕΗΔΡΑ

ΣΟ ΝΟΜΗΚΟ ΚΑΗ ΘΔΜΗΚΟ ΠΛΑΗΗΟ ΣΖ ΚΡΟΤΑΕΗΔΡΑ Αλαζηάζηνο Δ. ΓΑΝΑΜΠΑΖ e-mail: danabasis@hotmail.com ΓΗΠΛΩΜΑΣΗΚΖ ΔΡΓΑΗΑ ΔΠΗΒΛΔΠΩΝ ΚΑΘΖΓΖΣΖ: Γξ. Μηράιεο Η. ΠΑΕΑΡΕΖ ΜΔΣΑΠΣΤΥΗΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΟΤΓΩΝ ΣΖΝ ΝΑΤΣΗΛΗΑ, ΠΑΝ/ΜΔΗΟ ΠΔΗΡΑΗΩ 7 νο ΚΤΚΛΟ ΠΟΤΓΩΝ, Γ ΔΞΑΜΖΝΟ Αζήλα, 06.02.2010 1

ΠΔΡΗΔΥΟΜΔΝΑ Πεξίιεςε...ζει.3 Δηζαγσγή...ζει.4 ΜΔΡΟ ΠΡΧΣΟ ΣΟ ΘΔΜΗΚΟ ΠΛΑΗΗΟ ΣΖ ΚΡΟΤΑΕΗΔΡΑ ΚΔΦ. 1 Ζ Κξνπαδηέξα 1.1 Οξηζκφο Κξνπαδηέξαο...ζει.7 1.2 1.1.1 Δίδε...ζει.7 1.1.2 θνπφο...ζει.8 1.2 Ζ Ηζηνξία ηεο Κξνπαδηέξαο...ζει.8 1.3 Ζ Κπθιηθή Κξνπαδηέξα - ην ηδηφηππν θαζεζηψο...ζει.9 ΚΔΦ. 2 Σν λνκηθό θαη ζεζκηθό πιαίζην πνπ ξπζκίδεη ηελ δξαζηεξηόηεηα ηεο θξνπαδηέξαο 2.1 Γεληθά...ζει.11 2.2 Cabotage...ζει 11 2.3.1 Ηζηνξηθή Δμέιημε...ζει.12 2.3 Σν ζεζκηθφ πιαίζην πξηλ ηνλ Καλνληζκφ 3577/92...ζει.13 2.3.1 Δπάλδξσζε...ζει.13 2.4 Ο Καλνληζκφο 3577/92...ζει.14 2.4.1 Πνηνη έρνπλ δηθαίσκα ειεχζεξεο παξνρήο ππεξεζηψλ...ζει.15 2.4.2 Καλφλεο Δπάλδξσζεο...ζει.16 2.5 Σν ειιεληθφ λνκνζεηηθφ θαζεζηψο...ζει.17 2.5.1 Γεληθά...ζει.17 2.5.2 Ζ Γξαζηεξηνπνίεζε ησλ Κξνπαδηεξνπινίσλ...ζει.19 2.5.3 Σν ζεζκηθφ πιαίζην ηεο ζηειέρσζεο ησλ Κ/Ε...ζει.21 2.5.4 Οη απαηηήζεηο ηεο εζληθήο λνκνζεζίαο γηα ηελ ζηειέρσζε ησλ Κ/Ε...ζει.22 2.5.5 Κνηλσληθή αζθάιηζε θαη ακνηβή...ζει.23 ΜΔΡΟ ΓΔΤΣΔΡΟ Ζ ΠΟΛΗΣΗΚΖ ΑΠΔΛΔΤΘΔΡΧΖ ΣΖ ΑΓΟΡΑ ΣΖ ΚΡΟΤΑΕΗΔΡΑ ΚΔΦ. 1 Ζ Δπξσπατθή πνιηηηθή γηα ηελ θξνπαδηέξα 1.1 Ζ θνηλή λαπηηιηαθή πνιηηηθή ηεο ΔΔ γηα ηελ απειεπζέξσζε ηεο θξνπαδηέξαο...ζει.24 1.2 Ζ ζέζε ηεο Διιάδαο ζηηο επηηαγέο ηεο Δ.Δ...ζει.26 1.2.1 Ζ ζέζε ηεο Διιάδαο ζηελ θάζε ησλ δηαπξαγκαηεχζεσλ γηα ηελ άξζε ηνπ cabotage 1.2.2 Ζ ζηάζε ηεο Διιάδαο κεηά ηελ πηνζέηεζε ηνπ Καλνληζκνχ...ζει.27 ΚΔΦ. 2 Ζ Γηεζλήο πνιηηηθή ζηελ αγνξά ηεο θξνπαδηέξαο - πιήξεο άξζε ηνπ cabotage 2.1 Γεληθά...ζει.29 2.2. Ζ Δπξψπε πφινο έιμεο ησλ εηαηξηψλ θξνπαδηέξαο...ζει.29 2.2.1 Πσο αληηδξά ε Διιάδα ζηα λέα δεδνκέλα...ζει.30 2.3 Πιήξεο απειεπζέξσζε ηεο θξνπαδηέξαο, πιενλεθηήκαηα κεηνλεθηήκαηα...ζει.33 2.4 Πξνηάζεηο...ζει.35 πκπεξάζκαηα...ζει.36 Βηβιηνγξαθία...ζει.39 Γηαδηθηπαθνί ηόπνη...ζει.39 Άιιεο πεγέο... ζει.40 Παξαξηήκαηα...ζει.41 2

ΠΔΡΗΛΖΦΖ ηελ παξνχζα δηπισκαηηθή εξγαζία γίλεηαη κηα πξνζπάζεηα πξνζέγγηζεο ηφζν ηνπ λνκνζεηηθνχ πιαηζίνπ πνπ θαιχπηεη ηελ αγνξά ηεο θξνπαδηέξαο φζν θαη ηεο πνιηηηθήο πνπ αθνινπζείηαη ζε εζληθφ, επξσπατθφ θαη δηεζλέο επίπεδν. Ζ πνιππινθφηεηα θαη ε δηαζπνξά ησλ ειιεληθψλ λνκνζεηεκάησλ πνπ ζρεηίδνληαη κε ηελ θπθιηθή θξνπαδηέξα, ζε ζπλδπαζκφ κε ηηο επηηαγέο ηεο Δ.Δ γηα ηελ ελ ιφγσ αγνξά, απνηέιεζε θίλεηξν γηα ηελ παξνχζα εξγαζία, ψζηε λα δνζεί ε δπλαηφηεηα ζηνλ αλαγλψζηε λα θαηαλνήζεη ην γεληθφ πιαίζην ζην νπνίν θηλείηαη ε θξνπαδηέξα, κέζα απφ κηα ζπιινγή δηθαίνπ ε νπνία θαη παξαηίζεηαη αλαιπηηθά ζηα Παξαξηήκαηα. Δπηπιένλ νη λέεο εμειίμεηο ζε δηεζλέο επίπεδν θαηέζηεζαλ αλαγθαία ηελ αλαδήηεζε ησλ πνιηηηθψλ πνπ αθνινπζνχληαη ζε φια ηα επίπεδα, ψζηε λα δνζεί απάληεζε ζην θαηά πφζν ε Διιάδα επλνείηαη απφ ην παξφλ λνκνζεηηθφ πιαίζην (cabotage) ή φρη, θαζψο επίζεο θαη πνηέο πξσηνβνπιίεο πξέπεη λα παξζνχλ γηα λα αληαπνθξηζεί ζηα λέα δεδνκέλα. Ζ πξναλαθεξζείζα αλάιπζε έγηλε δπλάκεη ηεο θνηλνηηθήο θαη εζληθήο λνκνζεζίαο ζε ζπλδπαζκφ κε κηα ζεηξά απφ άξζξα θαη ζπγγξάκκαηα πνπ ζρεηίδνληαη κε ην θνκκάηη ηεο θπθιηθήο θξνπαδηέξαο θαη ην ζέκα ηεο άξζεο ηνπ «cabotage». Σα απνηειέζκαηα ηεο παξνχζαο έξεπλαο έδεημαλ πσο ππάξρεη έλα «δπζθίλεην» εζληθφ λνκηθφ πιαίζην ην νπνίν ζε ζπλδπαζκφ κε ηελ ππαξθηή γξαθεηνθξαηία πνπ «ηαιαλίδεη» ηνλ επξχηεξν δεκφζην ηνκέα, ιεηηνπξγεί αξλεηηθά γηα ηελ αλάπηπμε ηεο αγνξάο ηεο θξνπαδηέξαο αιιά θαη άιισλ θιάδσλ πνπ ιεηηνπξγνχλ ζπκπιεξσκαηηθά κε ηελ παξαπάλσ αγνξά. Σέινο ην ζχλνιν ησλ πεγψλ θαη ησλ ζηνηρείσλ πνπ παξαηίζεληαη παξαθάησ νδεγνχλ ζην ζπκπέξαζκα πσο είλαη αλαγθαία ε πιήξεο άξζε ηνπ «cabotage», ζε ζπλδπαζκφ κε ηελ ιήςε κηαο ζεηξάο πξσηνβνπιηψλ εθ κέξνπο ηεο ειιεληθήο θπβέξλεζεο, ψζηε λα θαηαζηεί ε Διιάδα θαη νη ειιεληθνί ιηκέλεο θφκβνο γηα ηηο εηαηξίεο θνινζζνί ηεο αγνξάο ηεο θξνπαδηέξαο. 3

ΔΗΑΓΧΓΖ Ζ θξνπαδηέξα είλαη κηα απφ ηηο ηαρχηεξα αλαπηπζζφκελεο ηνπξηζηηθέο βηνκεραλίεο ζηνλ θφζκν θαη ζηελ νπζία ειέγρεηαη απφ ηξείο νκίινπο-γίγαληεο, πνπ εδξεχνπλ ζηηο ΖΠΑ. Σν πφζν ζεκαληηθφο είλαη ν θιάδνο ηεο δηεζλνχο θξνπαδηέξαο γηα ηνλ παγθφζκην ηνπξηζκφ θαίλεηαη απφ ην γεγνλφο φηη εμαθνινπζεί λα αλαπηχζζεηαη θαη λα αλαλεψλεηαη κε πςεινχο ξπζκνχο ελψ ζήκεξα, νη παξαγγειίεο λέσλ θαηαζθεπψλ θξνπαδεξνπινίσλ έρνπλ θηάζεη ηα 17,5 δηο δνιάξηα ΖΠΑ. Σα ηειεπηαία ρξφληα ε Καξατβηθή, δειαδή ε θχξηα πεξηνρή θξνπαδηέξαο ηνπ θφζκνπ θαη ην πεδίν φπνπ σξίκαζε ε ζχγρξνλε βηνκεραλία, ζήκεξα έρεη θνξεζηεί αζθπθηηθά θαη ε αλάγθε ησλ νκίισλ leaders λα δξαζηεξηνπνηεζνχλ ζε ελαιιαθηηθέο πεξηνρέο είλαη, ηα ηειεπηαία ρξφληα, θάηη παξαπάλσ απφ επηηαθηηθή. Ζ αλάγθε, ινηπφλ, εθηφλσζεο ηεο Καξατβηθήο θαη ην δέιεαξ ελφο ζπλνιηθνχ Δπξσπατθνχ πιεζπζκνχ 400 εθαηνκκπξίσλ (πνπ απνηεινχλ δπλεηηθή πειαηεία), σζνχλ φια ηα κεγάια brands ηεο θξνπαδηέξαο λα πξνγξακκαηίδνπλ ζε πην κφληκε βάζε κηα νινέλα απμαλφκελε παξνπζία πινίσλ ηνπο ζηελ Μεζφγεην.Απηή ε εμέιημε έρεη ήδε δεκηνπξγήζεη κηα ηεξάζηηα πίηα πινχηνπ θαη αλάπηπμεο γηα ηηο ρψξεο πνπ ππνδέρνληαη ηελ ξαγδαία αλαπηπζζφκελε απηή δηεζλή δξαζηεξηφηεηα. Γελ ππάξρεη ακθηβνιία φηη νη φκηινη leaders κε ηα ηεξάζηηα κεγέζε ηνπο - ζα παίμνπλ θαζνξηζηηθφ ξφιν ζηηο εμειίμεηο θαη ζηε Μεζφγεην, φπσο θάλνπλ θαη ζε φιεο ηηο άιιεο θχξηεο αγνξέο θξνπαδηέξαο. Σν ζεκαληηθφ γηα ηελ Διιάδα είλαη φηη ε βηνκεραλία απηή δελ βιέπεη πηα ηελ Μεζφγεην ζαλ κηα πεξηνρή επνρηαθήο δξαζηεξηφηεηαο, αιιά φιν θαη πεξηζζφηεξν ηα κεγάια brands ηεο πξνγξακκαηίδνπλ δξνκνιφγηα γηα φιε ηε δηάξθεηα ηνπ έηνπο, απφ ζηαζεξά ιηκάληα-θφκβνπο. ηνπο ζηαζεξνχο θφκβνπο πνπ θηινμελνχληαη, δηαθηλνχλ εθαηνληάδεο ρηιηάδεο επηβάηεο ην ρξφλν θαη πξνβαίλνπλ ζε ζνβαξέο επελδχζεηο πάλσ ζε ηνπηθέο ππνδνκέο εμππεξέηεζεο γηα ηα ππεξζχγρξνλα εθηφο έδξαο πινία ηνπο. Με απιά ιφγηα, νη εηαηξείεο απηέο ζηαδηαθά «θαηαθιύδνπλ» ηελ Μεζφγεην κε πνιιέο ρηιηάδεο θξεβάηηα θαη ππεξζχγρξνλα πινία, ελψ παξάιιεια ε κεγάιε θξίζηκε κάδα πνπ ζπγθεληξψλνπλ παγθνζκίσο ηηο θαζηζηά πνιχ αληαγσληζηηθέο ζε νπνηαδήπνηε αγνξά ζέινπλ λα αλαπηχμνπλ. Δπίζεο, κε ηνπο κεγάινπο πξνυπνινγηζκνχο πξνψζεζεο πνπ δηαζέηνπλ, δηαθεκίδνπλ κε δηθά ηνπο έμνδα θαη ηε ρψξα ππνδνρήο ηνπο, ζηηο ζεκαληηθφηεξεο ηνπξηζηηθέο αγνξέο ηνπ θφζκνπ. απηή ηελ εμαηξεηηθά επλντθή ζπγθπξία, ε ρψξα καο δπζηπρψο ιφγσ ηνπ cabotage δελ κπνξεί λα δηαδξακαηίζεη νπζηψδε ξφιν, κε απνηέιεζκα λα ράλνληαη ηφζν λέεο ζέζεηο εξγαζίαο φζν θαη πνιιά έζνδα γηα ηελ ειιεληθή νηθνλνκία θαη ηηο ηνπηθέο θνηλσλίεο. ήκεξα επηηξέπεηαη ε δξνκνιφγεζε εληφο ζπλφξσλ κφλν ειιεληθψλ θαη θνηλνηηθψλ θξνπαδηεξνπινίσλ δπλάκεη ηνπ Καλνληζκνχ 3577/92 ηεο Δ.Ο.Κ. Αλ ιάβνπκε ππφςηλ ην γεγνλφο φηη απφ ηηο εηαηξίεο leaders ηεο αγνξάο κφλν ην 4

20% εμ απηψλ θέξεη θνηλνηηθή ζεκαία, ζε ζπλδπαζκφ κε ην φηη ηα πινία απηά έρνπλ θαηά βάζε σο θφκβνπο ιηκέλεο ηεο Ηηαιίαο θαη ηεο Ηζπαλίαο, εχθνια θάπνηνο κπνξεί λα δηθαηνινγήζεη ηα κηθξά λνχκεξα πνπ θαηαγξάθεη ε ρψξα καο ζην θνκκάηη ηεο θπθιηθήο θξνπαδηέξαο. Δίλαη ζαθέο βέβαηα πσο ε ρψξα καο πάληα απνηεινχζε ηνπξηζηηθφο πφινο έιμεο δηεζλψο. Κάζε ρξφλν εθαηνληάδεο θξνπαδηεξφπινηα πξνζεγγίδνπλ ηνπο ειιεληθνχο ιηκέλεο δίλνληαο ζεκαληηθή ηφλσζε ζηηο ηνπηθέο νηθνλνκίεο. κσο ν αξηζκφο ησλ πξνζεγγίζεσλ ηνπο φπσο θαη ε δηάξθεηα παξακνλήο ηνπο είλαη κηθξή θαζψο ην ζχλνιν ησλ θξνπαδηεξνπινίσλ είλαη ππφ μέλε ζεκαία γεγνλφο πνπ δελ ηνπο επηηξέπεη λα πξαγκαηνπνηνχλ ηνπηθνχο πεξηεγεηηθνχο πιφεο εληφο Διιάδνο. Αθφκε πην ζεκαληηθφ ξφιν ζ απηή ηελ ζχληνκε παξακνλή παίδεη θαη ην γεγνλφο φηη ε απφζηαζε απφ ηνπο ιηκέλεο θφκβνπο πνπ ρξεζηκνπνηνχλ ηα πινία απηά είλαη ηδηαίηεξα κεγάιε. απηή ηελ δεδνκέλε ζηηγκή ε Διιάδα αιιά θαη ην κεγαιχηεξν κέξνο ησλ παξαγφλησλ ηεο αγνξάο ηεο θξνπαδηέξαο πηέδνπλ, ψζηε λα παξζνχλ νη απαξαίηεηεο λνκνζεηηθέο πξσηνβνπιίεο θαη ζπγθεθξηκέλα λα αξζεί πιήξσο ην cabotage γηα λα κπνξνχλ θαη πινία ππφ μέλε ζεκαία λα δξνκνινγνχληαη εληφο Διιάδνο. Σν πιηθφ πνπ αθνινπζεί θαη ην νπνίν απνηειεί ηελ δηπισκαηηθή κνπ εξγαζία, εμεηάδεη ην λνκηθφ πιαίζην πνπ ξπζκίδεη ηελ δξαζηεξηφηεηα ηεο θπθιηθήο θξνπαδηέξαο εληφο ησλ ειιεληθψλ ζπλφξσλ, παξαζέηνληαο ηαπηφρξνλα ηηο πνιηηηθέο πνπ αθνινπζνχληαη ζε εζληθφ, επξσπατθφ θαη δηεζλέο επίπεδν. θνπφο ηεο εξγαζίαο είλαη λα δνζεί ε δπλαηφηεηα ζηνλ αλαγλψζηε λα δηαπηζηψζεη πνηφ πξαγκαηηθά είλαη ην λνκηθφ ππφβαζξν ζην νπνίν ζηεξίδεηαη ηφζν ε δξνκνιφγεζε ησλ θξνπαδηεξνπινίσλ φζν θαη ε ζηειέρσζε απηψλ, ιακβαλνκέλνπ ππφςηλ ησλ επηηαγψλ ηεο Δ.Δ (θαλνληζκφο 3577/92) γηα ηελ εθαξκνγή ηεο αξρήο ηεο ειεχζεξεο θπθινθνξίαο ησλ ππεξεζηψλ ζηηο ζαιάζζηεο κεηαθνξέο ζην εζσηεξηθφ ησλ θξαηψλ κειψλ (άξζε cabotage γηα ηα θνηλνηηθά πινία). Ζ εξγαζία ρσξίδεηαη ζε δχν κέξε, εθ ησλ νπνίσλ ην πξψην εξεπλά ην ζχλνιν ησλ εζληθψλ θαη θνηλνηηθψλ θαλφλσλ δηθαίνπ πνπ ξπζκίδνπλ ηελ αγνξά ηεο θξνπαδηέξαο, ελψ ην δεχηεξν κέξνο αλαιχεη ηηο πνιηηηθέο πνπ αθνινπζνχληαη ηα ηειεπηαία ρξφληα ζηελ ελ ιφγσ αγνξά, φπνπ θαηαιήγνληαο ζην ζήκεξα, γίλεηαη κηα πξνζέγγηζε ησλ δηεζλψλ ζπλζεθψλ θαζψο επίζεο θαη ηεο αληίδξαζεο ηεο ρψξαο καο ζηνλ λέν status quo πνπ δηακνξθψλεηαη θπξίσο ζηελ πεξηνρή ηεο Μεζνγείνπ, αγνξά ζηελ νπνία κπνξεί λα θπξηαξρήζεη κε ηελ ιήςε ησλ θαηάιιεισλ λνκνζεηηθψλ κέηξσλ θαη πξσηνβνπιηψλ. Ζ έξεπλα πνπ αθνινπζεί βαζίζηεθε κεηαμχ άιισλ θαη ζηα εμήο ζπγγξάκκαηα: Αγγειηθή Η. Παξδάιε, «Οηθνλνκηθή θαη Πνιηηηθή ησλ Ληκέλσλ», Η. Σδσάλλνο, «Δπξσπατθή ελνπνίεζε θαη Δκπνξηθή Ναπηηιία», Θεσδνξφπνπινο ση.(1998) «Ζ Ναπηηιηαθή Πνιηηηθή ηεο Δ.Δ», Καδάθνο Π. «Ζ νινθιήξσζε ηεο εζσηεξηθήο αγνξάο ηεο Δ.Δ», θεθ 8, ζην Μαξαβέγηαο Ν.- Σδηληζηδέιεο Μ, (1995), «Ζ νινθιήξσζε ηεο Δ.Δ», εθδ. Θεκέιην, Μπξεδήκα Άλλα, Ζ πξνζρψξεζε ζηηο Δπξσπατθέο Κνηλφηεηεο: ηα θείκελα ηεο 5

ζπκθσλίαο, αλάιπζε, ζρνιηαζκφο, επηπηψζεηο θαηά ηνκέα, ζην «εθαξκνγή ησλ γεληθψλ θαλφλσλ ηεο πλζήθεο ηεο ΔΟΚ ζηε λαπηηιία», εθδ. χγρξνλα ζέκαηα, Παπαγεσξγίνπ Σξηαλη., Πξαθηηθά Βνπιήο 12/6/2001, Άξζε ηνπ Cabotage, εζσηεξηθέο ζαιάζζηεο κεηαθνξέο θαη ηνπξηζκφο, ζην «Μεηαθνξέο θαη Σνπξηζκφο» 3ε Δπηζηεκνληθή Ζκεξίδα Οηθνλνκηθήο ησλ Μεηαθνξψλ Δπηκέιεηα Έθδνζεο Δ.ακπξάθνο, Σζηληζηδέιεο Μ&Ν Μαξαβέγηαο, «Ζ Οινθιήξσζε ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο», Δθδφζεηο Θεκέιην, Αζήλα 1999, Φαξαχηεο Υ.Ν «Οηθνλνκηθή Θαιιάζζησλ Μεηαθνξψλ», Παθέην ζεκεηψζεσλ. Δπηπιένλ ζεκαληηθή ζπκβνιή ζηελ νπζηαζηηθή κειέηε ηεο παξνχζαο εξγαζίαο είρε ν Καλνληζκφο 3577/92 ηεο ΔΟΚ, ε ππ αξηζκ. C-288/02 Απφθαζε ηνπ Γηθαζηεξίνπ ησλ Δπξ. Κνηλνηήησλ πνπ αθνξά ηελ εξκελεία ηνπ Καλνληζκνχ 3577/92, ε Αλαθνίλσζε (COM (2003) 595 ηειηθφ ηεο 22αο Γεθεκβξίνπ 2003) ηεο Δπξ. Δπηηξνπήο ζρεηηθά κε ηελ εξκελεία ησλ δηαηάμεσλ ηνπ Καλνληζκνχ θαζψο επίζεο θαη έλα πιήζνο εζληθψλ δηαηάμεσλ (Κ.Γ.Ν.Γ, Νφκνη, Πξνεδξηθά δηαηάγκαηα θ.α) νη νπνίεο αλαθέξνληαη αλαιπηηθά ζηα παξαξηήκαηα. Σέινο ζα πξέπεη λα ζεκεησζεί πσο βαζηθφ ξφιν ζηελ νινθιήξσζε θαη νξηνζέηεζε ηνπ δεχηεξνπ κέξνπο ηεο εξγαζίαο είραλ κεηαμχ άιισλ δηάθνξα άξζξα ηνπ ειεθηξνληθνχ ηχπνπ (βι Travel Daily News «Διιεληθή θξνπαδηέξα: Σαμίδη ζην άγλσζην» Σξίηε, 19 Μαΐνπ 2009, www.imerisia.gr. «ηξνθή ηνπ ΟΛΠ ζηε βηνκεραλία ηεο θξνπαδηέξαο», 21/12/2009 θ.α), ηα πξαθηηθά απφ ην Forum πνπ ζπλδηνξγάλσζαλ ελλέα θνξείο ηνπ ηνπξηζκνχ κε ηελ ππνζηήξημε ηνπ Τπνπξγείνπ Σνπξηζηηθήο Αλάπηπμεο θαη ηνπ ΔΟΣ κε ζέκα: «Διιάδα: Γηεζλήο Κφκβνο Κξνπαδηέξαο ηεο Αλαηνιηθήο Μεζνγείνπ», ε έθζεζε ηνπ European Cruise Council θαζψο επίζεο θαη ην πεξηερφκελν ηνπ δηεζλνχο ζπλεδξίνπ γηα ηελ θξνπαδηέξα Cruise In Greece. 6

ΜΔΡΟ ΠΡΧΣΟ «ΣΟ ΘΔΜΗΚΟ ΠΛΑΗΗΟ ΣΖ ΚΡΟΤΑΕΗΔΡΑ» ΚΔΦΑΛΑΗΟ 1 Ζ Κξνπαδηέξα 1.1 Οξηζκόο Κξνπαδηέξαο Πεξηεγεηηθφο πινπο 1 (Κξνπαδηέξα) είλαη ην ζαιάζζην ηαμίδη ζπλνιηθήο δηάξθεηαο κίαο ή πεξηζζνηέξσλ εκεξψλ, κε επηβαηεγφ πινίν (θξνπαδηεξφπινην), πνπ εμαζθαιίδεη ηελ ελ πισ κεηαθνξά, ελδηαίηεζε (θιεηζηνί ρψξνη δηακνλήο, ζίηηζεο θαη πγηεηλήο ηνπ πινίνπ) θαη ςπραγσγία ησλ επηβαηψλ, θαη αθνινπζεί έλα θαζνξηζκέλν δξνκνιφγην, πνπ θαηαιήγεη ζην ιηκέλα εθθίλεζεο ζχκθσλα κε πξφγξακκα πνπ κεηαμχ ησλ άιισλ πξνβιέπεη νιηγφσξεο επηζθέςεηο - πεξηεγήζεηο ζε ηφπνπο πνπ βξίζθνληαη ζηελ πεξηνρή ή πιεζίνλ ησλ ιηκέλσλ πξνζφξκηζεο θαη παξνπζηάδνπλ ηνπξηζηηθφ ελδηαθέξνλ. ηνλ νξηζκφ απηφ κπνξεί λα ζπκπεξηιακβάλεηαη ε πεξίπησζε ηνπ «Fly and Cruise» ή ηνπ «Fly Cruise & Stay» ην νπνίν κπνξεί λα πεξηιακβάλεη αεξνπνξηθή ή άιιε κεηάβαζε θαζψο θαη δηακνλή ζε ηνπξηζηηθφ θαηάιπκα, απνθιείνληαο ηνλ θαλφλα ηνπ ιηκέλα επηβίβαζεο θαη απνβίβαζεο. Κξνπαδηεξφπινην: είλαη ην πινίν πνπ πξννξίδεηαη λα πξαγκαηνπνηεί πιφεο, κεηαθέξνληαο επηβάηεο πνπ κεηέρνπλ ζε έλα νκαδηθφ πξφγξακκα θαη ελδηαηηψληαη επί ηνπ πινίνπ, κε ζθνπφ ηελ πξαγκαηνπνίεζε πξνθαζνξηζκέλσλ νιηγφσξσλ ηνπξηζηηθψλ επηζθέςεσλ ζε έλα ή πεξηζζφηεξα ιηκάληα θαη ην νπνίν θαηά θαλφλα ζηε δηάξθεηα ηνπ ηαμηδηνχ ηνπ, δελ επηβηβάδεη ή απνβηβάδεη νξηζηηθά επηβάηεο θαη δελ θνξηψλεη ή εθθνξηψλεη εκπνξεχκαηα. 1.1.1 Δίδε Κξνπαδηέξαο Ζ Κξνπαδηέξα ζχκθσλα κε ηνλ σο άλσ νξηζκφ κπνξεί λα πάξεη ηηο εμήο κνξθέο, νη νπνίεο εδψ παξνπζηάδνληαη ζπλνπηηθά θαη επηγξακκαηηθά: «Fly and cruise» 2 απηή ηελ κνξθή θξνπαδηέξαο δίλεηαη ε δπλαηφηεηα ζηνλ ρξήζηε λα ηαμηδέςεη αεξνπνξηθψο απφ ηελ πεξηνρή πνπ δηακέλεη έσο θαη έλα απφ ηα ιηκάληα ζηαζκνχο ηεο θξνπαδηέξαο ζπλερίδνληαο ηελ πεξηήγεζή ηνπ αθηνπιντθψο ή λα επηβηβαζηεί ζην ιηκάλη αθεηεξίαο θαη ζε έλαλ απφ ηνπο ζηαζκνχο ηεο αθηνπιντθήο πεξηήγεζεο ηνπ λα ρξεζηκνπνηήζεη αεξνπιάλν κε ζθνπφ ηελ επηζηξνθή ηνπ ζην ηφπν δηακνλήο ηνπ. «Fly, cruise and stay» 3 Σν είδνο απηήο ηεο θξνπαδηέξαο ιεηηνπξγεί φπσο ην 1. Τ.Α - 1016/15/11 2003,άξζξν 1 ζε ζπλδπαζκφ κε ην άξζξν 1 ηνπ Π.Γ 122/1995 2,3 www.el.wikipedia.org, www.cruise.com 7

πξναλαθεξζέλ (Fly and cruise), επηπιένλ φκσο δίλεηαη ε δπλαηφηεηα ζην ρξήζηε ζε θάπνηνλ ή θάπνηνπο ζηαζκνχο ηεο θξνπαδηέξαο λα απνιαχζεη πιήζνο δξαζηεξηνηήησλ ζηελ ζηεξηά, δηαλπθηεξεχνληαο είηε ζην πινίν είηε ζε θαηάιπκα ζηελ ζηεξηά. «Cruising for all» 4 Σν είδνο απηφ απνηειεί κηα κνληέξλα κνξθή θξνπαδηέξαο θαζψο ν ρξήζηεο πιεθηξνινγψληαο ζην ηληεξλέη ηα ραξαθηεξηζηηθά πνπ επηζπκεί λα έρεη ε θξνπαδηέξα(δειαδή αλ επηζπκεί έλα κεγάιν ή κηθξφ πινίν, αλ επηζπκεί ήζπρεο ή πην δξαζηήξηεο δηαθνπέο θιπ.),επηιέγεη απφ κηα ζεηξά πξνηάζεσλ-επηινγψλ απηή πνπ ηνπ ηαηξηάδεη. «Fly, cruise and bike 5» Άιιε κηα παξαιιαγή ηνπ «Fly and cruise» θαηά ηελ νπνία πξνζθέξεηαη ε δπλαηφηεηα γηα πνδειαζία ζηνπο δηαθφξνπο ζηαζκνχο ηεο θξνπαδηέξαο. «Ferry cruise 6» Απνηειεί κηα ηδηφηππε κνξθή θξνπαδηέξαο, απνηέιεζκα ηεο ζπλερνχο πνηνηηθήο βειηίσζεο ηεο αγνξάο ησλ πινίσλ γξακκψλ(liner market).ο επηβάηεο ρξεζηκνπνηψληαο θάπνηα δξνκνινγηαθή γξακκή (π.ρ Διιάδα-Ηηαιία) απνιακβάλεη θαηά ηελ δηάξθεηα ηνπ ηαμηδηνχ πνιπηειείο αλέζεηο αληίζηνηρεο απηψλ ηνπ θξνπαδηεξφπινηνπ. 1.1.2 θνπόο Ζ Κξνπαδηέξα απνηειεί κηα ηδηαίηεξε κνξθή δηαθνπψλ, ε νπνία παξέρεη ηελ επθαηξία επίζθεςεο ζε θνζκηθά ιηκάληα θαη εμσηηθά λεζηά κε έλα ηαμίδη. Ζ ελαιιαγή εηθφλσλ, ε πιεζψξα αμηνζέαησλ θαη ε απφιαπζε πινχζησλ μελνδνρεηαθψλ αλέζεσλ ζπλδπαζκέλα κε έλα γεκάην πξφγξακκα ςπραγσγίαο κέζα ζην πινίν είλαη ην παθέην εθείλν δηαθνπψλ πνπ πξνζθέξεη ε θξνπαδηέξα. 1.2 Ζ Ηζηνξία ηεο Κξνπαδηέξαο Οη θξνπαδηέξεο είλαη ζπλπθαζκέλεο κε εηθφλεο πξνπνιεκηθψλ δξαζηεξηνηήησλ ηεο πςειήο θνηλσλίαο. Σα πξψηα θξνπαδηεξφπινηα ραξαθηεξίζηεθαλ «πισηά αλάθηνξα» θαη δηέζεηαλ φηη ηνικνχζε ε ειίη λα δεηήζεη απφ ηα θαιχηεξα μελνδνρεία ηνπ θφζκνπ. Ζ ηζηνξία 7 απηήο ηεο ηδηαίηεξεο κνξθήο ηνπξηζκνχ μεθίλεζε απφ ηελ Ακεξηθή. Έλαο έμππλνο πινηνθηήηεο δηαθήκηζε ζην θχιιν ηεο Gazette ηεο Νέαο Τφξθεο φηη ην αηκφπινηφ ηνπ ζα πξαγκαηνπνηήζεη «έλα ζαιαζζηλφ πεξίπαην 5 εκεξψλ». Σν 1873 πξαγκαηνπνηήζεθε ε πξψηε θξνπαδηέξα ζηνλ θφζκν. Μέζα ζην πινίν πξνζθέξνληαλ γεχκαηα, νξγαλψλνληαλ ρνξνί θαη ηνπξλνπά πφθεξ. Πξνθεηκέλνπ λα ηθαλνπνηήζνπλ ηηο απαηηήζεηο ησλ επηζθεπηψλ ηνπο, νη ηδηνθηήηεο ζρεδίαζαλ εηδηθά ζθαξηά πςειψλ πξνδηαγξαθψλ. Πξφζεμαλ ηηο ιεπηνκέξεηεο ζηελ θαηαζθεπή, ηελ εξγνλνκία θαη ηε δηαθφζκεζε. Δθπαίδεπζαλ πξνζσπηθφ πνπ παξείρε άςνγν επίπεδν ππεξεζηψλ. Δλδηαθέξζεθαλ γηα ηελ ςπραγσγία ησλ επηβαηψλ επηιέγνληαο εμσηηθά ιηκάληα θαη πξνζθέξνληαο θάζε είδνπο δηαζθέδαζε. 4,5,6 www.el.wikipedia.org, www.cruise.com 7. www.nautilia.gr 8

Σα πξνπνιεκηθά πνιπηειή ππεξσθεάληα 8 πνπ κεηακνξθψζεθαλ θαηά ηε δηάξθεηα ηνπ Β Παγθνζκίνπ πνιέκνπ ζε λνζνθνκεηαθά, επηζηξαηεχηεθαλ σο θξνπαδηεξφπινηα κεηά ην ηέινο ηνπ. Ζ Γαιιία κε ην «Ννξκαλδία», ε Γεξκαλία κε ην «Μπξέκελ» θαη ε Βξεηαλία κε ην Queen Mary εγθαηλίαζαλ ηαμίδηα αλαςπρήο ζηνλ Αηιαληηθφ. Σελ δεθαεηία 9 60-70 ηα θξνπαδηεξφπινηα δελ είραλ θακία ζρέζε κε ηελ ζχγρξνλε πξαγκαηηθφηεηα. Οη λαπηηιηαθέο εηαηξίεο ηεο επνρήο, φπσο ε Epirotiki Lines, Efthimiadis Lines, Sun Lines, Karras Lines, Cycladic Cruises θαηείραλ κηθξά πινία 3-7 ρηιηάδσλ ηφλσλ, πνπ είραλ αγνξαζηεί ζηελ πιεηνλφηεηα ηνπο απφ Αγγιηθέο θαη Γαιιηθέο εηαηξίεο θαη ηα νπνία αξρηθά ήηαλ κηθηά πινία κεηαθνξάο επηβαηψλ θαη θνξηίσλ φπνπ κε ηηο θαηάιιειεο αλαθαηαζθεπέο κεηαηξάπεθαλ ζε θξνπαδηεξφπινηα(φπσο ην Αηαιάληε, ην Αθξνδίηε θαη ην εκίξακηο). Σελ δεθαεηία ηνπ 70 ε αγνξά ηεο ειιεληθήο θξνπαδηέξαο αλαπηχζζεηαη δπλακηθά. Νέεο εηαηξίεο εηζάγνληαη ζηε αγνξά κέζσ ηεο δπλακηθήο ζπλεηζθνξάο ησλ ηξαπεδηθψλ δαλείσλ, ηα νπνία ζηεξίδνληαη θαη επηδνηνχληαη απφ ην Ηηαιηθφ θαη Γαιιηθφ θξάηνο φπσο ε Costa Lines, Lauro Lines.Σα θξνπαδηεξφπινηα ζηελ πιεηνςεθία ηνπο εθζπγρξνλίδνληαη, παξέρνληαο κεγαιχηεξε πνηφηεηα ζηηο ππεξεζίεο ηνπο. Οη ειιεληθνί πξννξηζκνί γίλνληαη πιένλ πην δεκνθηιείο ζηνπο μέλνπο ηνπξίζηεο θαζψο ην ειιεληθφ ηνπξηζηηθφ πξντφλ ηνπο είλαη ηδηαηηέξσο νηθνλνκηθφ. Απηφ έρεη σο απνηέιεζκα ηελ αικαηψδε αλάπηπμε ηεο θξνπαδηέξαο θαη θαη επέθηαζε ηεο ειιεληθήο λαπηηιίαο. Απφ ηηο αξρέο ηνπ 90 φκσο ε αγνξά ηεο ειιεληθήο θξνπαδηέξαο εηζέξρεηαη ζε πεξίνδν θξίζεο 10 ιφγσ ηνπ πνηνηηθνχ αληαγσληζκνχ ησλ μέλσλ θξνπαδηεξφπινησλ θαη ηεο εκπνξηθήο ππεξνρήο ηνπο. Σα μέλα θξνπαδηεξφπινηα ππεξείραλ ζαθψο ησλ ειιελφθηεησλ ζε επίπεδν θαηαζθεπήο πινίνπ, δηακνλήο, δηαηξνθήο θαη γεληθφηεξα ζε επίπεδν παξνρήο ππεξεζηψλ. Δπηπιένλ ηελ επνρή απηή εηζέξρνληαη ζηελ αγνξά λεφηεπθηα θξνπαδηεξφπινηα κε κεγαιχηεξε ρσξεηηθφηεηα ζηα νπνία ην θφζηνο εθκεηάιιεπζεο είλαη ζαθψο κηθξφηεξν κε απνηέιεζκα κηθξφηεξν πξαγκαηηθφ θφζηνο αλά επηβάηε (εκπνξηθή ππεξνρή). ηηο κέξεο καο ε ειιεληθή θξνπαδηέξα εκθαλίδεη ζεκάδηα ζηαζεξνχο αλάπηπμεο απνηειψληαο βαζηθφ θξίθν πξνψζεζεο ηνπ ειιεληθνχ ηνπξηζηηθνχ πξντφληνο. Πεξαηηέξσ αλάπηπμε ηεο ειιεληθήο αγνξάο ηεο θξνπαδηέξαο ζα γίλεη ζε επφκελν θεθάιαην. 1.3 Ζ Κπθιηθή Κξνπαδηέξα - ην ηδηόηππν θαζεζηώο πσο νξίζακε θαη ζηελ αξρή ηνπ θεθαιαίνπ ε θξνπαδηέξα απνηειεί έλα θπθιηθφ ηαμίδη. Ζ θπθιηθή ινηπφλ θξνπαδηέξα είλαη απηή ε νπνία θαη ζα καο 8. www.travelling.gr 9. www.navihellas.gr 10. www.traveldailynews.gr 9

απαζρνιήζεη ζηελ παξνχζα εξγαζία θαζψο απηή θαιχπηεηαη απφ ηνπο πεξηνξηζκνχο ηνπ «cabotage». Χο θπθιηθή θξνπαδηέξα ελλννχκε εθείλν ην ηαμίδη ζην νπνίν ν ηειηθφο ιηκέλαο πξννξηζκνχ (home port) είλαη ν ιηκέλαο αθεηεξίαο, κε ελδηάκεζεο πξνγξακκαηηζκέλεο πξνζεγγίζεηο. Οη θπθιηθέο θξνπαδηέξεο δηαθξίλνληαη ζε δπν θαηεγνξίεο 11 : α) ηηο κνλνήκεξεο θαη β) ηηο πνιπήκεξεο. Οη κνλνήκεξεο θπξίσο αθνξνχλ ηηο ζαιάζζηεο εθδξνκέο ζηα λεζηά ηνπ Αξγνζαξσληθνχ γηα παξάδεηγκα ελψ νη πνιπήκεξεο κπνξεί λα πεξηιακβάλνπλ θαη ιηκάληα ηνπ εμσηεξηθνχ φπσο ηεο Σνπξθίαο, ηνπ Ηζξαήι θαη ηεο Αηγχπηνπ. Ζ θπθιηθή ινηπφλ θξνπαδηέξα ιφγσ ηνπ ειιεληθνχ «cabotage»,φπσο ζα αλαπηπρζεί εθηελψο ζε επφκελν θεθάιαην, απνηειεί έλα ηδηφηππν θαζεζηψο, θαζψο παξά ηηο θαιέο πξννπηηθέο πνπ ππάξρνπλ γηα ηελ αλάπηπμε ηεο θξνπαδηέξαο ζηελ Διιάδα θαη ην έληνλν ελδηαθέξνλ πνπ παξαηεξείηαη απφ δηεζλνχο νκίινπο θξνπαδηέξαο φπσο ε Carnival θαη ε Royal Caribbean, ε Διιάδα δελ κπνξεί λα αληαγσληζηεί άιινπο πξννξηζκνχο ηεο Μεζνγείνπ, ιφγσ ησλ πεξηνξηζκψλ πνπ ζέηεη ην πξφβιεκα ηνπ θακπνηάδ, ζχκθσλα κε ην νπνίν κφλν θξνπαδηεξφπινηα κε ζεκαία ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο κπνξνχλ λα έρνπλ ιηκάλη ηεο Διιάδαο σο «home port 12». Απηφ ηζρχεη κφλν ζηε ρψξα καο θαη απαγνξεχεη ζε πινία κε μέλε ζεκαία λα πξαγκαηνπνηνχλ θπθιηθέο θξνπαδηέξεο κε αθεηεξία ηελ Διιάδα. Καζψο ην 80% ησλ θξνπαδηεξφπινησλ δελ έρνπλ ζεκαίεο ρσξψλ ηεο Δ.Δ., ε Διιάδα κε απηφλ ηνλ ηξφπν απνθιείεη ην κεγαιχηεξν κέξνο ηνπ δηεζλνχο ζηφινπ θξνπαδηεξφπινησλ. 11. Η. Σδσάλλνο, «Δπξωπαϊθή ελνπνίεζε θαη Δκπνξηθή Ναπηηιία» 12. Κφκβνο / home port θξνπαδηεξφπινησλ: ηαλ ινηπφλ ιέκε φηη έλα ιηκάλη είλαη θφκβνο θξνπαδηέξαο θαη home port θξνπαδηεξφπινησλ ελλννχκε φηη ην ιηκάλη απηφ απνηειεί ηελ αθεηεξία θαη ηνλ ηειηθφ πξννξηζκφ ησλ θξνπαδηεξφπινησλ, φηη νη επηβάηεο ησλ πινίσλ απηψλ δηαθηλνχληαη κέζσ ηνπ / ησλ αεξνδξνκίσλ ηεο ρψξαο θφκβνπ, φηη ην κεγαιχηεξν κέξνο ηεο ηξνθνδνζίαο ησλ πινίσλ γίλεηαη ζην ιηκάλη θφκβν, φηη νη επηζθεπέο θαη ε ζπληήξεζε ησλ πινίσλ γίλνληαη θπξίσο ζηε ρψξα πνπ θηινμελεί ηνλ θφκβν θαη ελ νιίγνηο φηη ε ρψξα πνπ δηαζέηεη ιηκάλη θφκβν απνηειεί επηρεηξεζηαθφ θέληξν θαη βάζε ζρεδηαζκνχ ηεο δξαζηεξηφηεηαο ησλ εηαηξεηψλ πνπ έρνπλ επηιέμεη λα εγθαηαζηαζνχλ ζε απηή. Μηιάκε ινηπφλ γηα κηα ηδηαίηεξα ζχλζεηε θαη πξνζνδνθφξα νηθνλνκηθή δξαζηεξηφηεηα πνπ απέρεη πνιχ απφ απηή πνπ αλαπηχζζεηαη ζε έλα ιηκάλη ην νπνίν ιφγσ ζέζεο απιψο δέρεηαη πνιιέο επηζθέςεηο απφ θξνπαδηεξφπινηα.(βι. ηελ αλάιπζε πνπ γίλεηαη ζην 2 ν θεθ. ηνπ 2 νπ Μέξνπο ). 10

ΚΔΦΑΛΑΗΟ 2 Σν λνκηθφ θαη ζεζκηθφ πιαίζην πνπ ξπζκίδεη ηελ δξαζηεξηφηεηα ηεο θξνπαδηέξαο 2.1 Γεληθά Σν πιαίζην ηεο θξνπαδηέξαο ζηελ Διιάδα,δηακνξθψλεηαη, απφ ηελ ειιεληθή λνκνζεζία πνπ ζπγθξνηείηαη απφ λφκνπο, δηαηάγκαηα θαη ππνπξγηθέο απνθάζεηο. Δπίζεο ε Διιάδα σο κέινο ηεο Δ.Δ δεζκεχεηαη απφ ηηο δηαηάμεηο ησλ επίζεκσλ Καλνληζκψλ πνπ εθδίδνληαη απφ ην πκβνχιην ησλ ππνπξγψλ ηεο Δ.Δ. Μέρξη ηελ δεθαεηία ηνπ 90 ην ζχλνιν ηνπ λνκνζεηηθνχ πιαηζίνπ πνπ θάιππηε ηελ θξνπαδηέξα απνηεινχληαλ απφ θαλφλεο δηθαίνπ 13 κε έληνλν ην ζηνηρείν ηνπ θξαηηθνχ παξεκβαηηζκνχ (ζηειέρσζε, ζεκαία, ειηθία, δξνκνιφγηα θ.ι.π) ελ απνπζία θνηλήο επξσπατθήο πνιηηηθήο ζην θνκκάηη ησλ κεηαθνξψλ. Κχξην ραξαθηεξηζηηθφ ηνπ θξαηηθνχ παξεκβαηηζκνχ απνηεινχζε ε χπαξμε ηνπ πξνλνκίνπ ηεο λαπζηπινΐαο, γλσζηφ σο Cabotage. 14 Σν πξνλφκην απηφ ζέιεζε λα θαηαξγήζεη ε Δ.Δ ην 1992 κε ηνλ Καλνληζκφ 3577/92 ζηελ πξνζπάζεηά ηεο λα δεκηνπξγήζεη κηα ηζρπξή θαη ηαπηφρξνλα αληαγσληζηηθή λαπηηιηαθή πνιηηηθή, θνηλή γηα ηηο ρψξεο πνπ ηελ απαξηίδνπλ. Απφ ηελ πηνζέηεζε ηνπ θαλνληζκνχ έσο θαη ζήκεξα έρνπλ παξεκβιεζεί πνιιά γεγνλφηα πνπ είραλ σο απνηέιεζκα ηελ θαζπζηέξεζε πξνζαξκνγήο ηεο Διιάδαο κε ηελ επξσπατθή λνκνζεζία, κε ζπλέπεηα ηελ απνκφλσζε ηεο θξνπαδηέξαο ζηνλ ειιαδηθφ ρψξν. πλάκα ερεξέο είλαη νη θσλέο πιένλ ζρεηηθά κε ηελ πιήξε άξζε ηνπ Cabotage, ψζηε λα κελ ηζρχεη κφλν γηα ηα ππφ θνηλνηηθή ζεκαία (φπσο φξηδε ν θαλνληζκφο 3577/92) πινία, αιιά γηα ην ζχλνιν ησλ θξνπαδηεξφπινησλ δηεζλψο. Σν λνκηθφ θαη ζεζκηθφ πιαίζην πνπ θαιχπηεη ηελ θξνπαδηέξα ζα αλαπηπρζεί εθηελψο ζην θεθάιαην απηφ κε ζθνπφ ηελ απνηχπσζε ηεο ζεκεξηλήο πξαγκαηηθφηεηαο θαη ησλ ηπρψλ αγθπισκάησλ πνπ ππάξρνπλ κεηαμχ ηεο εζληθήο θαη θνηλνηηθήο λνκνζεζίαο. 2.2 Cabotage Χο cabotage νξίδεηαη ε εμαζθάιηζε ηεο εμππεξέηεζεο ηεο εγρψξηαο αθηνπιντθήο αγνξάο απφ πινία πνπ πςψλνπλ ηελ εζληθή ζεκαία 15.Σν θακπνηάδ έρεη ππάξμεη κέζνδνο πξνζηαζίαο ησλ ζαιαζζίσλ ζπγθνηλσληψλ 13. Υαξαθηεξηζηηθά είλαη ηα άξζξα 164-165 ηνπ Κ.Γ.Ν.Γ 14. Ζ ιέμε Cabotage πξνέξρεηαη απφ ηε γαιιηθή caboter, πνπ ζεκαίλεη «λα πιένπλ θαηά κήθνο κηαο αθηήο».ζ ιέμε απηή κφλν πεξηθξαζηηθά κπνξεί λα κεηαθξαζηεί ζηα ειιεληθά, θαη ζεκαίλεη ηελ κεηαμχ ιηκέλσλ ηεο ίδηαο ρψξαο κεηαθνξά πξνζψπσλ θαη εκπνξεπκάησλ. Μηα ζηελφηεξε εξκελεία είλαη ην δηθαίσκα ηεο σο άλσ κεηαθνξάο λα αλήθεη φλν ζε πινία κε ζεκαία ηεο ρψξαο απηήο,, εμ νπ θαη άξζε ηνπ Cabotage ζεκαίλεη άξζε ηνπ σο άλσ δηθαηψκαηνο..(πεγή: Υ.Φαξαχηεο,Διιεληθή Αθηνπινΐα θαη Cabotage,ζει.17). 11

αξθεηψλ επξσπατθψλ ρσξψλ θαη δχλαηαη λα ιάβεη δηάθνξεο κνξθέο, απφ ηελ λνκνζεηηθή επηηαγή γηα ζηειέρσζε ηνπ πινίνπ κφλν κε πξνζσπηθφ ηεο εζληθφηεηαο ηνπ θξάηνπο, ηελ ππνρξέσζε ηδηνθηεζίαο ησλ πινίσλ απφ επηρεηξεκαηίεο πνπ δηαζέηνπλ εγρψξηα εζληθφηεηα, ηελ απαίηεζε λα ηαμηδεχνπλ κφλν ηα πινία ππφ εγρψξηα ζεκαία κέρξη θαη ηελ απαίηεζε λα θαηαζθεπάδνληαη, κεηαζθεπάδνληαη θαη λα ζπληεξνχληαη ηα επηβαηηθά πινία ζε εγρψξηα λαππεγία. 2.2.1 Ηζηνξηθή Δμέιημε Γηα ηελ ειιεληθή πξαγκαηηθφηεηα ην δηθαίσκα ηνπ θακπνηάδ είρε πηνζεηεζεί κε ην άξζξν 11 (αθηνπινΐα) «Απνθιεηζηηθά δηθαηώκαηα ηωλ ππό ειιεληθήλ ζεκαίαλ πινίωλ είλαη: (α) ε κεηαμύ ειιεληθώλ ιηκέλωλ κεηαθνξά πξνζώπωλ θαη πξαγκάηωλ (αθηνπινΐα) θαηά ηα ελ ηω θεθαιαίω «πεξί αθηνπινΐαο» νξηδόκελα» θαη 165 (θξνπαδηέξα) «ην δηθαίωκα παξαιαβήο επηβαηώλ εμ ειιεληθώλ ιηκέλωλ γηα πεξηήγεζε ζε ειιεληθνύο ιηκέλεο αλήθεη ζε ηα ειιεληθά επηβαηεγά πινία. Σνπη απηό ηζρύεη θαη γηα ηελ πεξίπηωζε πξνεθηάζεωο ηεο πεξηεγήζεωο ζε ιηκέλεο ηεο αιινδαπήο εθ όζνλ ν ιηκέλαο νξηζηηθήο απνβηβάζεωο είλαη ειιεληθόο. Γηά Π. Γηαηαγκάηωλ δύλαηαη λα επηηξαπεί ε θαηά η αλωηέξω παξαιαβή, πεξηήγεζε θαη απνβίβαζε επηβαηώλ ππό επηβαηεγώλ πινίωλ ππό μέλεο ζεκαίεο, ππό όξνπο θαη πξνϋπνζέζεηο θαζνξηδόκελεο δη απηώλ. Σα ηνπξηζηηθά πινία, (ζαιακεγά θαη ηνπξηζηηθά πινηάξηα) δηέπνληαη ππό εηδηθώλ δηαηάμεωλ»,ηνπ Κψδηθα Γεκνζίνπ Ναπηηθνχ Γηθαίνπ ζχκθσλα κε ην νπνίν ην δηθαίσκα κεηαθνξάο πξνζψπσλ θαη πξαγκάησλ κεηαμχ ειιεληθψλ ιηκέλσλ απνιακβάλνπλ απνθιεηζηηθά πινία ππφ ειιεληθή ζεκαία 16. Γειαδή είρε πηνζεηεζεί ε πξνζηαζία ησλ ειιεληθψλ λαπηηιηαθψλ εηαηξηψλ κέζσ ηεο απαγφξεπζεο ηεο εμππεξέηεζεο ηνπ ειιεληθνχ θαη μέλνπ επηβαηηθνχ θνηλνχ απφ πινία πνπ αλήθαλ ζε μέλνπο κεηφρνπο. Γηα λα είλαη δπλαηή ε δξνκνιφγεζε πινίνπ ζηηο ειιεληθέο ζαιάζζηεο γξακκέο έπξεπε ην 51% ησλ κεηνρψλ λα αλήθεη ζε ειιεληθά θπζηθά ή λνκηθά πξφζσπα, φπσο φξηδε ην άξζξν 5 ηνπ Κψδηθα Γεκνζίνπ Ναπηηθνχ Γηθαίνπ «Αλαγλσξίδνληαη σο ειιεληθά ηα πινία πνπ αλήθνπλ ζε πνζνζηφ πνπ ππεξβαίλεη ηα πελήληα εθαηνζηά ζε έιιελεο ππεθφνπο ή ζε ειιεληθά λνκηθά πξφζσπα». Σν ζέκα ηεο άξζεο ηνπ θακπνηάδ απνηειεί έλα θιέγνλ αληηθείκελν πνπ απαζρνιεί ηνπο πνιηηεηαθνχο θαη λαπηηιηαθνχο παξάγνληεο ηεο ρψξαο ηα ηειεπηαία ρξφληα. Κνκβηθφ ζεκείν απνηειεί ην ηέινο ηεο δεθαεηίαο ηνπ 90 φηαλ ε Δ.Δ μεθηλά δηαπξαγκαηεχζεηο γηα ην πιαίζην κε ην νπνίν ζα πξαγκαηνπνηεζεί ε απειεπζέξσζε ηεο αγνξάο ησλ κεηαθνξψλ, ζηελ νπνία 15. OECD, Regulatory issues in international maritime transport, Paris 2000. ησλ πινίσλ απφ επηρεηξεκαηίεο πνπ δηαζέηνπλ εγρψξηα εζληθφηεηα, ηελ απαίηεζε λα ηαμηδεχνπλ κφλν ηα πινία ππφ εγρψξηα ζεκαία κέρξη θαη ηελ απαίηεζε λα θαηαζθεπάδνληαη, κεηαζθεπάδνληαη θαη λα ζπληεξνχληαη ηα επηβαηηθά πινία ζε εγρψξηα λαππεγία. 16. Ν.Γ. 187/1973 «πεξί Κώδηθα Γεκνζίνπ Ναπηηθνύ Γηθαίνπ», ΦΔΚ Α 26 12

βεβαίσο αλήθε θαη ε θξνπαδηέξα. Ζ επίηεπμε κίαο Δληαίαο Δζσηεξηθήο Αγνξάο 17 πξνυπφζεηε ηελ εμάιεηςε ησλ εζληθψλ πεξηνξηζκψλ, εθ ησλ νπνίσλ έλαο απφ ηνπο ζεκαληηθφηεξνπο ήηαλ ην θακπνηάδ. ηελ Διιάδα ην ζχλνιν ησλ λαπηηιηαθψλ εηαηξηψλ πνπ δξαζηεξηνπνηνχληαλ ζην ρψξν ηεο θξνπαδηέξαο απνιάκβαλαλ ην απνθιεηζηηθφ δηθαίσκα παξνρήο ζαιάζζησλ ηνπξηζηηθψλ ππεξεζηψλ ρσξίο λα ρξεηάδεηαη λα ζπλαγσλίδνληαη μέλα επηρεηξεκαηηθά ζπκθέξνληα. Ήηαλ εχινγν ινηπφλ,φηη ην ζέκα ηεο άξζεο ηνπ θακπνηάδ ζα αληηκεησπίδνληαλ κε έληνλν αξλεηηζκφ. ηελ θάζε ησλ δηαπξαγκαηεχζεσλ γηα ηελ άξζε ηνπ θακπνηάδ ε ειιεληθή θπβέξλεζε απέξξηςε φια ηα πξνζρέδηα ηνπ Καλνληζκνχ 18,παξαζέηνληαο ηηο αξλεηηθέο επηπηψζεηο πνπ ζα είρε ε απειεπζέξσζε γηα ηελ ειιεληθή αγνξά ηεο θξνπαδηέξαο. Σα επηρεηξήκαηα πνπ παξνπζίαζε ε ειιεληθή θπβέξλεζε ζηεξίδνληαλ ζηε ινγηθή ηεο κνλαδηθφηεηαο ηνπ ειιεληθνχ ζαιάζζηνπ ρψξνπ, ε γεσγξαθηθή πξαγκαηηθφηεηα ηνπ νπνίνπ δεκηνπξγεί κηα ηδηαηηεξφηεηα θαη επλντθέο ζπλζήθεο εθκεηάιιεπζεο γηα ηνπο επξσπαίνπο εηαίξνπο. Σειηθά ην Δπξσπατθφ πκβνχιην πηνζέηεζε ηελ 7 ε Γεθεκβξίνπ 1992 ηνλ Καλνληζκφ 3577/92 ζέηνληαλ κία λέα επνρή ζην ρψξν ηεο Κξνπαδηέξαο. Ζ άξζε ηνπ θακπνηάδ απνηεινχζε πιένλ επηηαθηηθή αλάγθε ψζηε λα ελαξκνληζηεί ε Διιάδα κε ηελ Κνηλφηεηα. Ζ Διιάδα φκσο κέρξη ην 2003 θαη ην Π.Γ 344/03 νπδεκία ζνβαξή πνιηηηθή θαη θαη επέθηαζε λνκνζεηηθή πξσηνβνπιία δελ είρε πάξεη (γηα ηελ θαηάξγεζε ηνπ θακπνηάδ) θνβνχκελε πξνθαλψο ην κεγάιν πνιηηηθφ θφζηνο. ηηο κέξεο καο ην θακπνηάδ έρεη αξζεί ζε φηη αθνξά ηα θνηλνηηθά πινία, ε Διιάδα φκσο έρεη εηζέιζεη ζε κηα λέα θάζε ζπδεηήζεσλ ζρεηηθά κε ηελ νινθιεξσηηθή θαηάξγεζε ηνπ θακπνηάδ, ψζηε λα κπνξνχλ λα δξνκνινγνχληαη ζηελ ειιεληθή αγνξά πιένλ θξνπαδηεξφπινηα θαη απφ μέλα, κε θνηλνηηθά λενιφγηα. Σν ζέκα απηφ ηεο πιήξνπο θαηάξγεζεο ηνπ θακπνηάδ είλαη πνιπδηάζηαην θάηη πνπ γίλεηαη πξνζπάζεηα ζε επφκελν θεθάιαην λα απνζαθεληζηεί. 2.3 Σν ζεζκηθό πιαίζην πξηλ ηνλ Καλνληζκό 3577/92 Σν βαζηθφ ζεζκηθφ πιαίζην πνπ νπζηαζηηθά εθαξκνδφηαλ ζην ρψξν ηεο θξνπαδηέξαο ηελ επνρή πξηλ ηελ ςήθηζε ηνπ Καλνληζκνχ 3577/92, πεξηθιεηφηαλ ζην άξζξν 165 ηνπ ΚΓΝΓ. Σν άξζξν απηφ ζηελ παξάγξαθν 1 φξηδε ηα εμήο: «ην δηθαίωκα ηεο κεηαμύ ηωλ ειιεληθώλ ιηκέλωλ κεηαθνξάο επηβαηώλ, πεξηιακβαλνκέλνπ θαη ηνπ κεηαμύ ειιεληθώλ ιηκέλωλ ηκήκαηνο κεηαθνξάο επηβαηώλ αξρηθήο πξνειεύζεωο ή ηειηθνύ πξννξηζκνύ εμωηεξηθνύ, εθνδηαζκέλωλ δη εηζηηεξίωλ ζπλερείαο, αλήθεη εηο ηα δξνκνινγνύκελα ειιεληθά επηβαηεγά πινία». Δπηπιένλ ζηελ παξάγξαθν 6 ην σο άλσ άξζξν πξνέβιεπε 17. Σζηληζηδέιεο Μ&Ν Μαξαβέγηαο, «Ζ Οινθιήξωζε ηεο Δπξωπαϊθήο Έλωζεο», Δθδφζεηο Θεκέιην, Αζήλα 1999. 18. Πξαθηηθά Βνπιήο 12/6/2001. Παπαγεσξγίνπ Σξηαλη., Άξζε ηνπ Cabotage,εζσηεξηθέο ζαιάζζηεο κεηαθνξέο θαη ηνπξηζκφο, ζην «Μεηαθνξέο θαη Σνπξηζκόο» 3 ε Δπηζηεκνληθή Ζκεξίδα Οηθνλνκηθήο ησλ Μεηαθνξψλ Δπηκέιεηα Έθδνζεο Δ.ακπξάθνο 13

φηη: «ην δηθαίωκα παξαιαβήο επηβαηώλ εμ ειιεληθώλ ιηκέλωλ γηα πεξηήγεζε ζε ειιεληθνύο ιηκέλεο αλήθεη ζε ηα ειιεληθά επηβαηεγά πινία. Σνπη απηό ηζρύεη θαη γηα ηελ πεξίπηωζε πξνεθηάζεωο ηεο πεξηεγήζεωο ζε ιηκέλεο ηεο αιινδαπήο εθ όζνλ ν ιηκέλαο νξηζηηθήο απνβηβάζεωο είλαη ειιεληθόο. Γηά Πξ. Γηαηαγκάηωλ δύλαηαη λα επηηξαπεί ε θαηά η αλωηέξω παξαιαβή, πεξηήγεζε θαη απνβίβαζε επηβαηώλ ππό επηβαηεγώλ πινίωλ ππό μέλεο ζεκαίεο, ππό όξνπο θαη πξνϋπνζέζεηο θαζνξηδόκελεο δη απηώλ. Σα ηνπξηζηηθά πινία, (ζαιακεγά θαη ηνπξηζηηθά πινηάξηα) δηέπνληαη ππό εηδηθώλ δηαηάμεωλ». Σν άξζξν 165 ηνπ ΚΓΝΓ έδηλε ινηπφλ ην απνθιεηζηηθφ δηθαίσκα (cabotage) πξαγκαηνπνίεζεο θπθιηθψλ πεξηεγεηηθψλ ηαμηδηψλ κφλν ζηα ππφ ειιεληθή ζεκαία 19 θξνπαδηεξφπινηα. ηα ππφ μέλε ή θνηλνηηθή ζεκαία θξνπαδηεξφπινηα επηηξεπφηαλ επνκέλσο κφλν ην δηθαίσκα πξνζέγγηζεο ησλ δηαθφξσλ ειιεληθψλ ιηκέλσλ (λεζησηηθψλ ή επεηξσηηθψλ) θαη φρη ε πξαγκαηνπνίεζε δξνκνινγεκέλσλ θπθιηθψλ θξνπαδηέξσλ, φπνπ ην ιηκάλη αθεηεξίαο ζα ήηαλ ην απηφ κε ην ιηκάλη πξννξηζκνχ. 2.3.1 ηειέρσζε Ο θξαηηθφο παξεκβαηηζκφο σο βαζηθφ ραξαθηεξηζηηθφ ηεο αγνξάο ηεο θξνπαδηέξαο δελ ζα κπνξνχζε λα ιείπεη θαη απφ ην θνκκάηη ηεο ζηειέρσζεο ησλ θξνπαδηεξνπινίσλ. Γπλάκεη ηνπ άξζξνπ 87 παξάγξαθνο 1 ηνπ Κ.Γ.Ν.Γ (Οξγαληθή χλζεζε Πξνζσπηθνχ ησλ Πινίσλ) «Σν πξνζωπηθό ηωλ πινίωλ απνηειείηαη από Έιιελεο απνγεγξακκέλνπο λαπηηθνύο...».ζ ειιεληθή λνκνζεζία ινηπφλ επέβαιε ζηνπο πινηνθηήηεο θξνπαδηεξνπινίσλ πνπ πξαγκαηνπνηνχλ θπθιηθέο θξνπαδηέξεο λα απαζρνινχλ απνθιεηζηηθά ειιεληθφ πξνζσπηθφ αθφκε θαη ζην μελνδνρεηαθφ ηκήκα. Σν γεγνλφο απηφ βέβαηα πεξηφξηδε αξθεηά ηνπο πινηνθηήηεο θαζψο νη αληαγσλίζηξηεο εηαηξίεο απφ άιιεο ρψξεο είραλ ηελ δπλαηφηεηα λα απαζρνινχλ θαη αιινδαπφ (ρακειφκηζζν) πξνζσπηθφ απφ ηξίηεο ρψξεο ζε δξαζηεξηφηεηεο πάλσ ζην θξνπαδηεξφπινίν πνπ είλαη εληάζεσο εξγαζίαο, φπσο είλαη νη ζέζεηο ησλ ζαιακεπφισλ, ζεξβηηφξσλ θαη καγείξσλ. 2.4 Ο Καλνληζκόο 3577/92 Σελ 7 ε Γεθεκβξίνπ 1992 ςεθίζηεθε απφ ην πκβνχιην ησλ Δπξσπατθψλ Κνηλνηήησλ ν Καλνληζκφο 3577/92 (βι.παξάξηεκα 1),ν νπνίνο απφ ηελ 1/1/1993 ζέηεη ζε εθαξκνγή ηελ αξρή ηεο ειεχζεξεο θπθινθνξίαο ησλ ππεξεζηψλ ζηηο ζαιάζζηεο κεηαθνξέο ζην εζσηεξηθφ ησλ Κξαηψλ Μειψλ (εζσηεξηθέο ζαιάζζηεο ελδνκεηαθνξέο - θακπνηάδ). Πξαθηηθά ε απειεπζέξσζε ζεκαίλεη φηη ζηηο ζαιάζζηεο κεηαθνξέο εληφο θάζε ρψξαο κέινο ηεο Δ.Δ κπνξνχλ λα δξαζηεξηνπνηνχληαη πινία ππφ θνηλνηηθή ζεκαία (ππφ πξνυπνζέζεηο πνπ ζέηεη ν Καλνληζκφο). 19. Άξζξν 5 ΚΓΝΓ 14

Σν πξψην άξζξν ηνπ θαλνληζκνχ νξίδεη φηη «από ηελ 1ε Ηαλνπαξίνπ 1993, εθαξκόδεηαη ε ειεύζεξε θπθινθνξία ππεξεζηώλ ζαιάζζηωλ κεηαθνξώλ εληόο θξάηνπο κέινπο (ζαιάζζηεο ελδνκεηαθνξέο-θακπνηάδ) γηα ηνπο πινηνθηήηεο ηεο Κνηλόηεηαο ηωλ νπνίωλ ηα ζθάθε είλαη λενινγεκέλα ζε θξάηνο κέινο θαη θέξνπλ ηε ζεκαία ηνπ, ππό ηνλ όξν όηη ηα ζθάθε απηά πιεξνύλ όιεο ηηο πξνϋπνζέζεηο πνπ απαηηνύληαη γηα λα εθηεινύλ ελδνκεηαθνξέο ζην ελ ιόγω θξάηνο κέινο, πεξηιακβαλνκέλωλ θαη ηωλ ζθαθώλ ηωλ λενινγεκέλωλ ζην EUROS, αθόηνπ ην πκβνύιην εγθξίλεη ην ελ ιόγω λενιόγην.». Σν άξζξν απηφ ειεπζεξψλεη ηηο ζαιάζζηεο ελδνκεηαθνξέο ζηηο ρψξεο φπνπ απηφο ν ηνκέαο ηεο νηθνλνκίαο απνηεινχζε απνθιεηζηηθφηεηα ησλ ππεθφσλ ησλ θξαηψλ κειψλ. Ζ ειεπζεξία εθηέιεζεο δξνκνινγίσλ κεηαμχ δχν ιηκέλσλ ελφο ίδηνπ θξάηνπο κέινπο ζα πξνζθέξεηαη πιένλ ζε φινπο ηνπο πινηνθηήηεο ηεο Κνηλφηεηαο. Μηα θξνπαδηέξα φκσο πνπ μεθηλά ζε έλα θξάηνο κέινο X ή ζε κηα ηξίηε ρψξα θαη θαηαιήγεη ζε κηα ηξίηε ρψξα ή ζην θξάηνο κέινο Υ θαη θαηαπιέεη ζε ιηκέλεο ελφο θξάηνπο κέινπο Τ δελ εκπίπηεη ζην πεδίν ηνπ θαλνληζκνχ (ΔΟΚ) αξηζ. 3577/92 γηα ηηο ελδνκεηαθνξέο εάλ δελ επηβηβάδνληαη ή απνβηβάδνληαη επηβάηεο ζηελ θξνπαδηέξα ζην θξάηνο κέινο Τ. ε απηή ηελ πεξίπησζε, εθαξκφδεηαη ν θαλνληζκφο (ΔΟΚ) αξηζ. 4055/86 ηνπ πκβνπιίνπ ηεο 22αο Γεθεκβξίνπ 1986 γηα ηελ εθαξκνγή ηεο αξρήο ηεο ειεχζεξεο παξνρήο ππεξεζηψλ ζηνλ ηνκέα ησλ ζαιάζζησλ κεηαθνξψλ κεηαμχ θξαηψλ κειψλ θαη κεηαμχ θξαηψλ κειψλ θαη ηξίησλ ρσξψλ. Θα πξέπεη λα ζεκεησζεί φκσο φηη έλα πνιχ ζεκαληηθφ βήκα πνπ γίλεηαη κε ηνλ Καλνληζκφ είλαη ην εμήο: ε Δπηηξνπή ησλ Δπξσπατθψλ Κνηλνηήησλ νξίδεη 20 φηη ε ειεπζεξία δελ πξέπεη ζε θακία πεξίπησζε λα ππνβάιιεηαη ζε θαζεζηψο πξνεγνχκελεο έγθξηζεο 21 απν ην θξάηνο κέινο, ηδίσο εάλ απηφ πεξηιακβάλεη πεξηνξηζηηθνχο φξνπο. Σα θξάηε κέιε κπνξνχλ ην πνιχ λα δεηήζνπλ απφ ηνπο πινηνθηήηεο λα ηνπο θνηλνπνηήζνπλ πξνεγνπκέλσο πιεξνθνξίεο γηα ηηο ππεξεζίεο πνπ ζθνπεχνπλ λα πξνζθέξνπλ. Οκνίσο, ε Δπηηξνπή εθηηκά φηη ηα θξάηε κέιε δελ κπνξνχλ λα απαηηήζνπλ απφ ηηο εηαηξείεο λα δηαζέηνπλ εθπξφζσπν ζηελ επηθξάηεηά ηνπο. 2.4.1 Πνηνη έρνπλ δηθαίσκα ειεύζεξεο παξνρήο ππεξεζηώλ Σν πξψην άξζξν ηνπ θαλνληζκνχ δηεπθξηλίδεη γηα πνηνχο ηζρχεη ε ειεχζεξε παξνρή ππεξεζηψλ ζαιάζζηαο ελδνκεηαθνξάο. Πξφθεηηαη γηα ηνπο πινηνθηήηεο ηεο Κνηλφηεηαο, ησλ νπνίσλ ηα ζθάθε είλαη λενινγεκέλα ζε θξάηνο κέινο, θαη θέξνπλ ηε ζεκαία ηνπ, ππφ ηνλ φξν φηη ηα ζθάθε απηά πιεξνχλ φιεο ηηο πξνυπνζέζεηο πνπ απαηηνχληαη γηα λα εθηεινχλ ελδνκεηαθνξέο ζην ελ ιφγσ θξάηνο κέινο. 20. COM (2003) 595 ηειηθφ ηεο 22αο Γεθεκβξίνπ 2003 «Δξκελεία ηνπ θαλνληζκνύ (ΔΚ) αξηζ. 3577/92» 21. Βιέπε σζηφζν ηνπο θαλφλεο πνπ ηίζεηαη ζρεηηθά κε ηελ επάλδξσζε ησλ πινίσλ. 15

Ζ έλλνηα ηνπ πινηνθηήηε ηεο Κνηλφηεηαο Σν άξζξν 2, ζεκείν 2 ηνπ θαλνληζκνχ δηαθξίλεη ηνπο «πινηνθηήηεο ηεο Κνηλφηεηαο» ζε ηξεηο ηχπνπο: α) νη ππήθννη θξαηψλ κειψλ πνπ είλαη εγθαηεζηεκέλνη ζε θξάηνο κέινο ζχκθσλα κε ηε λνκνζεζία ηνπ θαη αζθνχλ λαπηηιηαθέο δξαζηεξηφηεηεο β) νη λαπηηιηαθέο εηαηξείεο πνπ είλαη εγθαηεζηεκέλεο ζχκθσλα κε ηε λνκνζεζία θξάηνπο κέινπο θαη ησλ νπνίσλ ν θχξηνο ηφπνο επαγγεικαηηθήο δξαζηεξηφηεηαο βξίζθεηαη, θαη ν πξαγκαηηθφο έιεγρνο αζθείηαη, ζε θξάηνο κέινο. γ) νη ππήθννη θξάηνπο κέινπο πνπ είλαη εγθαηεζηεκέλνη εθηφο Κνηλφηεηαο ή νη λαπηηιηαθέο εηαηξείεο πνπ είλαη εγθαηεζηεκέλεο εθηφο Κνηλφηεηαο νη νπνίεο ειέγρνληαη απφ ππεθφνπο θξάηνπο κέινπο, ππφ ηελ πξνυπφζεζε φηη ηα ζθάθε ηνπο είλαη λενινγεκέλα ζε θξάηνο κέινο θαη θέξνπλ ηε ζεκαία ηνπ, ζχκθσλα κε ηε λνκνζεζία ηνπ». Σν δήηεκα πνπ δεκηνύξγεζε ηα πεξηζζόηεξα εξωηεκαηηθά είλαη ν νξηζκόο ηεο έλλνηαο ηνπ «ειέγρνπ» πνπ πξνβιέπεη ν θαλνληζκόο γηα ηηο δύν από ηηο ηξεηο θαηεγνξίεο πινηνθηεηώλ ηεο Κνηλόηεηαο. Ο θαλνληζκφο ζπγθαηαιέγεη ζηνπο πινηνθηήηεο ηεο Κνηλφηεηαο «ηηο λαπηηιηαθέο εηαηξείεο πνπ είλαη εγθαηεζηεκέλεο ζύκθωλα κε ηε λνκνζεζία θξάηνπο κέινπο θαη ηωλ νπνίωλ ν θύξηνο ηόπνο επαγγεικαηηθήο δξαζηεξηόηεηαο βξίζθεηαη, θαη ν πξαγκαηηθόο έιεγρνο αζθείηαη, ζε θξάηνο κέινο» (άξζξν 2, ζεκείν 2, ζηνηρείν β)). Ζ Δπηηξνπή εθηηκά 22 φηη ε έλλνηα «πξαγκαηηθόο έιεγρνο ζε θξάηνο κέινο» ζεκαίλεη, ζε απηφ ην πιαίζην, φηη νη θαζνξηζηηθέο απνθάζεηο ιακβάλνληαη θαη ε θαζεκεξηλή δηαρείξηζε εθηειείηαη εληφο ηεο επηθξάηεηαο ηεο Κνηλφηεηαο θαη φηη νη ζπλεδξηάζεηο ηνπ δηνηθεηηθνχ ζπκβνπιίνπ δηελεξγνχληαη επίζεο εληφο ηεο επηθξάηεηαο ηεο Κνηλφηεηαο. ηνπο πινηνθηήηεο ηεο Κνηλφηεηαο ζπγθαηαιέγνληαη επίζεο, «νη ππήθννη θξάηνπο κέινπο πνπ είλαη εγθαηεζηεκέλνη εθηόο Κνηλόηεηαο ή νη λαπηηιηαθέο εηαηξείεο πνπ είλαη εγθαηεζηεκέλεο εθηόο Κνηλόηεηαο νη νπνίεο ειέγρνληαη από ππεθόνπο θξάηνπο κέινπο,ππό ηελ πξνϋπόζεζε όηη ηα ζθάθε ηνπο είλαη λενινγεκέλα ζε θξάηνο κέινο θαη θέξνπλ ηε ζεκαία ηνπ, ζύκθωλα κε ηε λνκνζεζία ηνπ» (άξζξν 2, ζεκείν 2, ζηνηρείν γ)).ζ Δπηηξνπή ζεσξεί φηη ε έλλνηα ηνπ «ειέγρνπ από ηνπο ππεθόνπο ελόο θξάηνπο κέινπο» πνπ πξνβιέπεηαη ζε απηφ ην άξζξν ζεκαίλεη φηη ηελ πιεηνςεθία ηνπ θεθαιαίνπ ηεο εηαηξείαο θαηέρνπλ ππήθννη ηεο Κνηλφηεηαο. 22. COM (2003) 595 ηειηθφ ηεο 22αο Γεθεκβξίνπ 2003 «Δξκελεία ηνπ θαλνληζκνύ (ΔΚ) αξηζ. 3577/92» 16

Ζ πξνυπφζεζε λενιφγεζεο ηνπ πινίνπ ζε θξάηνο κέινο πξέπεη επίζεο λα δηεπθξηληζηεί. Οη πξνϋπνζέζεηο γηα λενιόγεζε ζε θξάηνο κέινο θαη πξόζβαζε ζηηο εζληθέο ελδνκεηαθνξέο Ζ πξνυπφζεζε ηεο λενιφγεζεο ζε έλα θξάηνο κέινο πξνυπνζέηεη φηη ην ζρεηηθφ λενιφγην βξίζθεηαη ζε έδαθνο φπνπ εθαξκφδεηαη ε πλζήθε ησλ Δ.Κ θαη νη θαλφλεο ηνπ παξάγσγνπ δηθαίνπ (Οδεγίεο, Καλνληζκνί θιπ.).έηζη, γηα ηα πινία πνπ είλαη λενινγεκέλα ζηα λενιφγηα ησλ λήζσλ Κέξγθνπιελ (ηκήκα ησλ γαιιηθψλ λφηησλ θαη αληαξθηηθψλ εδαθψλ), ησλ νιιαλδηθψλ Αληηιιψλ, ηεο λήζνπ ηνπ Μαλ, ησλ Βεξκνχδσλ θαη ησλ λήζσλ Κάπκαλ δελ ηζρχεη ν θαλνληζκφο 23. Αληηζέησο, ν θαλνληζκφο ηζρχεη γηα ηα πινία πνπ είλαη λενινγεκέλα ζην Γηβξαιηάξ αθνχ ε πλζήθε εθαξκφδεηαη ζε απηά ηα εδάθε 24.Δίλαη φκσο δπλαηφλ λα απαγνξεπζεί ε πξφζβαζε ζηηο θνηλνηηθέο ελδνκεηαθνξέο ζηα πινία απηά εάλ απνδεηρζεί φηη δελ ππφθεηληαη ζηε πλζήθε ησλ Δ.Κ θαη ζην παξάγσγν θνηλνηηθφ δίθαην. Δπηπιένλ, ν θαλνληζκφο πξνβιέπεη φηη γηα λα δηθαηνχηαη έλα πινίν θξάηνπο κέινπο λα εθηειεί ελδνκεηαθνξέο ζε άιιν θξάηνο κέινο, πξέπεη πξψηα λα πιεξεί φιεο ηηο πξνυπνζέζεηο πνπ απαηηνχληαη γηα λα ηνπ επηηξαπεί ε εθηέιεζε ελδνκεηαθνξψλ ζην θξάηνο κέινο ζην νπνίν είλαη λενινγεκέλν. Έηζη ηα πινία ηα νπνία δελ έρνπλ πξφζβαζε ζηηο εζληθέο ελδνκεηαθνξέο δελ έρνπλ πξφζβαζε νχηε ζηηο αγνξέο 25 ησλ άιισλ θξαηψλ κειψλ. Οκνίσο, ηα πινία πνπ έρνπλ πξφζβαζε ππφ φξνπο ζηηο εζληθέο αγνξέο κπνξνχλ λα ππνβιεζνχλ ζε παξφκνηνπο φξνπο φηαλ ζειήζνπλ λα εθηειέζνπλ δξνκνιφγηα ζε έλα άιιν θξάηνο κέινο. 2.4.2 Καλόλεο ηειέρσζεο Σα ζέκαηα ζηειέρσζεο εκπίπηνπλ παξαδνζηαθά θαη ζχκθσλα κε ην άξζξν 94 ηεο χκβαζεο ησλ Ζλσκέλσλ Δζλψλ γηα ην Γίθαην ηεο Θάιαζζαο (UNCLOS) ζηελ αξκνδηφηεηα ηνπ θξάηνπο ηεο ζεκαίαο. Ζ χκβαζε ησλ Ζλσκέλσλ Δζλψλ γηα ην Γίθαην ηεο Θάιαζζαο νξίδεη ηα δηθαηψκαηα θαη ηηο ππνρξεψζεηο ησλ θπβεξλήζεσλ, ζπκπεξηιακβαλνκέλσλ ησλ θξαηψλ ηεο ζεκαίαο ησλ πινίσλ, ζε δηάθνξεο λαπηηθέο δψλεο πνπ ππάγνληαη ζηελ εζληθή δηθαηνδνζία αιιά θαη εθηφο απηήο, φπσο είλαη ε αλνηθηή ζάιαζζα. 23. Απηά ηα εδάθε, ζηελ πιεηνςεθία ηνπο, απνηεινχλ ηκήκα ησλ ππεξπφληησλ ρσξψλ θαη εδαθψλ πνπ ππφθεηληαη, ζχκθσλα κε ην άξζξν 299, παξάγξαθνο 3 ηεο πλζήθεο, ζε εηδηθφ θαζεζηψο ζχλδεζεο κε ηα θξάηε κέιε. 24. Σν άξζξν 299, παξάγξαθνο 4 ηεο πλζήθεο ησλ Δ.Κ πξνβιέπεη φηη «νη δηαηάμεηο ηεο παξνχζαο ζπλζήθεο εθαξκφδνληαη ζηα επξσπατθά εδάθε, γηα ηηο εμσηεξηθέο ζρέζεηο ησλ νπνίσλ ππεχζπλν είλαη έλα θξάηνο κέινο». 25. Πνιιά θξάηε κέιε έρνπλ αλνίμεη ηελ αγνξά ηνπο πεξηζζφηεξν απφ φζν απαηηεί ν θαλνληζκφο είηε έλαληη φισλ, είηε κε δηκεξείο ζπκθσλίεο είηε κε εγθξίζεηο ζε ζπγθεθξηκέλεο πεξηπηψζεηο. Απηέο νη πξαθηηθέο δελ αληηβαίλνπλ ζηελ θνηλνηηθή λνκνζεζία. 17

Οη θαλφλεο είλαη πνιχ δηαθνξεηηθνί αλάινγα κε ηα λενιφγηα. Έηζη,νξηζκέλα θξάηε κέιε επηβάιινπλ απζηεξνχο φξνπο ζε ζέκαηα ππεθνφηεηαο απαηηψληαο ηα κέιε ηνπ πιεξψκαηνο λα είλαη φια ππήθννη θξάηνπο κέινπο, ελψ άιια πεξηνξίδνληαη λα απαηηνχλ ηελ θνηλνηηθή ηζαγέλεηα γηα ηηο ζέζεηο ηνπ θαπεηάληνπ θαη ηνπ δεχηεξνπ. Απηέο νη δηαθνξέο απαηηήζεσλ ζε ζέκαηα ππεθνφηεηαο κεηαθξάδνληαη ζε ζεκαληηθέο δηαθνξέο θφζηνπο απφ ην έλα λενιφγην ζην άιιν. Πξνθεηκέλνπ λα πεξηνξηζηεί ν ελδνθνηλνηηθφο αληαγσληζκφο ζηηο πην επαίζζεηεο γξακκέο, ην άξζξν 3 ηνπ θαλνληζκνχ πξνβιέπεη φηη «γηα ζθάθε πνπ εθηεινύλ ζαιάζζηεο ελδνκεηαθνξέο κεηαμύ επεηξωηηθώλ ιηκέλωλ θαζώο θαη γηα θξνπαδηεξόπινηα γξακκήο, όια ηα ζέκαηα ζρεηηθά κε ηελ επάλδξωζε ηνπ ζθάθνπο εκπίπηνπλ ζηελ αξκνδηόηεηα ηνπ θξάηνπο ζην νπνίν είλαη λενινγεκέλν ην ζθάθνο (θξάηνπο ηεο ζεκαίαο), εθηόο αλ πξόθεηηαη γηα ζθάθε θάηω ηωλ 650 GT, ζηα νπνία κπνξνύλ λα εθαξκόδνληαη νη όξνη ηνπ θξάηνπο ππνδνρήο». Σα θξάηε κέιε «ππνδνρήο» δειαδή κπνξνχλ λα επηβάιινπλ ηνπο δηθνχο ηνπο θαλφλεο επάλδξσζεο ζηα πινία (εθηφο ησλ θξνπαδηεξνπινίσλ) πνπ εθηεινχλ ελδνκεηαθνξέο κεηαμχ ησλ ιηκέλσλ ζε λεζηά 26. Σα θξάηε κέιε ππνδνρήο κπνξνχλ επίζεο λα απνθαζίζνπλ γηα ηνπο θαλφλεο επάλδξσζεο ησλ κηθξψλ πινίσλ(πινία ρσξεηηθφηεηαο κηθξφηεξεο ησλ 650 ηφλσλ κηθηνχ θνξηίνπ). Γηα ζθάθε πνπ εθηεινχλ ζαιάζζηεο ελδνκεηαθνξέο κεηαμχ επεηξσηηθψλ ιηκέλσλ θαζψο θαη γηα θξνπαδηεξφπινηα γξακκήο, φια ηα ζέκαηα ζρεηηθά κε ηελ επάλδξσζε ηνπ ζθάθνπο εκπίπηνπλ ζηελ αξκνδηφηεηα ηνπ θξάηνπο ζην νπνίν είλαη λενινγεκέλν ην ζθάθνο (θξάηνπο ηεο ζεκαίαο). Ο θαλνληζκφο δελ δηεπθξηλίδεη πνηα είλαη ηα «ζέκαηα ζηειέρωζεο» πνπ εκπίπηνπλ ζηελ αξκνδηφηεηα ηνπ θξάηνπο ππνδνρήο. χκθσλα κε νξηζκέλνπο, ε αξκνδηφηεηα ηνπ θξάηνπο ππνδνρήο είλαη απεξηφξηζηε (ν θαλνληζκφο αθνξά «φινπο» ηνπο θαλφλεο επάλδξσζεο). Ζ Δπηηξνπή αθνινπζεί κηα πην πεξηνξηζηηθή πξνζέγγηζε. Δθηηκά φηη ε αξκνδηφηεηα ηνπ θξάηνπο ππνδνρήο πξέπεη λα πεξηνξίδεηαη πξνθεηκέλνπ λα δηαθπιαρζεί ε αξρή ηεο ειεχζεξεο παξνρήο ππεξεζηψλ απφ ηελ νπνία παξεθθιίλεη απηή ε αξκνδηφηεηα. Ζ Δπηηξνπή εθηηκά φηη ηα θξάηε ππνδνρήο είλαη αξκφδηα λα θαζνξίζνπλ ηελ απαηηνχκελε αλαινγία θνηλνηηθψλ ππεθφσλ ζην πιήξσκα ησλ πινίσλ πνπ εθηεινχλ ελδνκεηαθνξέο κεηαμχ ιηκέλσλ ζε λεζηά (θαη ησλ πινίσλ ρσξεηηθφηεηαο κηθξφηεξεο ησλ 650 ηφλσλ κηθηνχ θνξηίνπ). Έλα θξάηνο κέινο κπνξεί επνκέλσο λα απαηηήζεη λα απνηειείηαη ην πιήξσκα απηψλ ησλ πινίσλ εμ νινθιήξνπ απφ θνηλνηηθνχο ππεθφνπο. Σα θξάηε κέιε κπνξνχλ επίζεο λα απαηηήζνπλ λα έρνπλ νη λαπηηθνί ζηα πινία θνηλσληθή αζθάιηζε ζηελ Δπξσπατθή Έλσζε. ζν γηα ηηο ζπλζήθεο εξγαζίαο, κπνξνχλ λα επηβάινπλ λα 26. Έρεη ηεζεί ην εξψηεκα εάλ ηζρχνπλ νη θαλφλεο ηνπ θξάηνπο ηεο ζεκαίαο ή νη θαλφλεο ηνπ θξάηνπο ππνδνρήο ζηα θξνπαδηεξφπινηα πνπ πξαγκαηνπνηνχλ ελδνκεηαθνξέο κεηαμχ λεζηψλ. Ζ Δπηηξνπή εθηηκά φηη ην θείκελν ηνπ θαλνληζκνχ είλαη ζαθέζηαην ζε απηφ ην ζεκείν: γηα ηα θξνπαδηεξφπινηα, νη θαλφλεο ζε ζέκαηα επάλδξσζεο εκπίπηνπλ ζηελ αξκνδηφηεηα ηνπ θξάηνπο ηεο ζεκαίαο (βιέπε άξζξν 3,παξάγξαθν 1 ηνπ θαλνληζκνχ).σν ζέκα είρε παξαπεκθζεί ζην Γηθαζηήξην ησλ Δπξσπατθψλ Κνηλνηήησλ, ην νπνίν εμέδσζε ηελ αξηζ. C-288/02 Απφθαζε (βι. ΠΑΡΑΡΣΖΜΑ 7) πνπ αθνξά εξκελεία ηνπ Καλνληζκνχ 3577/92. 18

ηεξείηαη ε ειάρηζηε ακνηβή πνπ ηζρχεη ζηε ρψξα. Αληηζέησο, ζε ζέκαηα θαλφλσλ αζθάιεηαο θαη εθπαίδεπζεο (ζηα νπνία ζπκπεξηιακβάλνληαη νη νκηινχκελεο ζην πινίν γιψζζεο),ε Δπηηξνπή εθηηκά φηη ηα θξάηε κέιε δχλαληαη λα απαηηνχλ κφλν λα ηεξνχληαη ηα ηζρχνληα θνηλνηηθά ή δηεζλή πξφηππα (ζπκβάζεηο STCW θαη SOLAS) ρσξίο λα πεξηνξίδνπλ κε δπζαλάινγν ηξφπν ηελ ειεχζεξε παξνρή ππεξεζηψλ. 2.5 Σν ειιεληθό λνκνζεηηθό θαζεζηώο 2.5.1 Γεληθά Ζ αλάιπζε ηνπ ζεζκηθνχ πιαηζίνπ πνπ αθνινπζεί θαη πνπ αθνξά ηελ θξνπαδηέξα γίλεηαη αθνχ ιήθζεθαλ ππφςηλ α) ε C-288/02 Απφθαζε ηνπ Γηθαζηεξίνπ ησλ Δπξσπατθψλ Κνηλνηήησλ πνπ αθνξά ηελ εξκελεία ηνπ Καλνληζκνχ 3577/92 (Παξάξηεκα 7) θαη ε Αλαθνίλσζε (COM (2003) 595 ηειηθφ ηεο 22αο Γεθεκβξίνπ 2003) ηεο Δπξ. Δπηηξνπήο ζρεηηθά κε ηελ εξκελεία ησλ δηαηάμεσλ ηνπ Καλνληζκνχ (Παξάξηεκα 8). Δπίζεο, ηεο παξαθάησ αλάιπζεο ζα πξέπεη λα πξνεγεζνχλ νη εμήο νξηζκνί: Ζ Δπξσπατθή Έλσζε ή ΔΔ είλαη κηα ζπλνκνζπνλδία είθνζη επηά θξαηψλ. Καζηεξψζεθε ην 1992 απφ ηελ πλζήθε γηα ηελ Δπξσπατθή Έλσζε (πλζήθε ηνπ Μάαζηξηρη), θαη είλαη ν εθ ησλ πξαγκάησλ δηάδνρνο ησλ Δπξσπατθψλ Κνηλνηήησλ (ΔΚΑΥ, ΔΟΚ, ΔΤΡΑΣΟΜ) ησλ έμη θξαηψλ-κειψλ πνπ ηδξχζεθαλ ην 1951(Ζ πλζήθε ησλ Παξηζίσλ, ππεγξάθε ζηηο 18 Απξηιίνπ 1951 κεηαμχ έμη Δπξσπατθψλ Υσξψλ, ηελ ηφηε Γπηηθή Γεξκαλία, ηε Γαιιία, ηελ Ηηαιία, ηελ Οιιαλδία, ην Βέιγην θαη ην Λνπμεκβνχξγν, απηή ε ζπλζήθε ίδξπζε ηελ Δπξσπατθή Κνηλφηεηα Άλζξαθα θαη Υάιπβα - (ΔΚΑΥ) πνπ ζην κέιινλ έγηλε κέξνο ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο. Ζ πλζήθε ηέζεθε ζε ηζρχ ζηηο 23 Ηνπιίνπ ηνπ 1952 θαη έιεμε αθξηβψο 50 ρξφληα κεηά, ζηηο 23 Ηνπιίνπ ηνπ 2002 Έλαο απφ ηνπο ζθνπνχο ηεο πλζήθεο ήηαλ ε εηξήλε αλάκεζα ζηηο Δπξσπατθέο ρψξεο κεηά ηελ ιήμε ηνπ Γεπηέξνπ Παγθνζκίνπ Πνιέκνπ. Κάπνηεο ερζξηθέο ρψξεο θαηά ηελ δηάξθεηα ηνπ πνιέκνπ ηψξα κνηξαδφληνπζαλ ηελ παξαγσγή Άλζξαθα θαη Υάιπβα, κεξηθά απφ ηα ζηνηρεία ηα νπνία πνιιέο θνξέο ήηαλ ιφγνο πνιέκνπ), ην 1957 (Με ηνλ φξν πλζήθεο ηεο Ρψκεο αλαθεξφκαζηε ζηηο δχν πλζήθεο κε ηηο νπνίεο ηδξχζεθαλ νη Δπξσπατθή Οηθνλνκηθή Κνηλφηεηα (ΔΟΚ) θαη Δπξσπατθή Κνηλφηεηα Αηνκηθήο Δλέξγεηαο (ΔΤΡΑΣΟΜ), απφ ηηο νπνίεο πξνήιζε ε Δπξσπατθή Κνηλφηεηα. Τπεγξάθεζαλ απφ εθπξνζψπνπο ηεο Γαιιίαο, ηεο Γπηηθήο Γεξκαλίαο, ηεο Ηηαιίαο, ηεο Οιιαλδίαο, ηνπ Βειγίνπ θαη ηνπ Λνπμεκβνχξγνπ, ζηηο 25 Μαξηίνπ 1957 θαη ε εκεξνκελία ππνγξαθήο ηνπο ζεσξείηαη ε επίζεκε εκεξνκελία γέλλεζεο ηεο Δπξσπατθήο Έλσζήο) θαη ην 1965 (Ζ πλζήθε πγρψλεπζεο ήηαλ κηα ζπλζήθε πνπ ππνγξάθεθε ζηηο Βξπμέιιεο ζηηο 8 Απξηιίνπ ηνπ 1965 θαη ηέζεθε ζε ηζρχ ηελ 1 Ηνπιίνπ ηνπ 1967. Με ηε ζπλζήθε απηήλ ζπγρσλεχηεθαλ νξηζκέλα φξγαλα ησλ ηξηψλ ηφηε Δπξσπατθψλ Κνηλνηήησλ (Δπξσπατθή Κνηλφηεηα Άλζξαθα θαη Υάιπβα, ΔΟΚ θαη Δπξσπατθή Κνηλφηεηα Αηνκηθήο Δλέξγεηαο). Ηδξχζεθε έηζη κηα θνηλή Δπηηξνπή (ε γλσζηή «Κνκηζηφλ») θαη γηα 19

ηηο ηξεηο Κνηλφηεηεο θαη έλα θνηλφ πκβνχιην ησλ Δπξσπατθψλ Κνηλνηήησλ κε θνηλφ πξνυπνινγηζκφ. Ζ θνηλή νλνκαζία «Δπξσπατθέο Κνηλφηεηεο» ζεσξείηαη φηη έρεη ηελ αθεηεξία ηεο ζε απηήλ ηε ζπλζήθε. Ζ επίζεκε νλνκαζία ηεο ήηαλ "πλζήθε πνπ ηδξχεη έλα θνηλφ πκβνχιην θαη κηα θνηλή Δπηηξνπή γηα ηηο Δπξσπατθέο Κνηλφηεηεο" Καηαξγήζεθε απφ ηελ πλζήθε ηνπ Άκζηεξληακ ε νπνία θαη ηελ αληηθαηέζηεζε).απφ ηφηε λέεο δηεπξχλζεηο έρνπλ απμήζεη ηνλ αξηζκφ ησλ θξαηψλ κειψλ ηεο θαη νη αξκνδηφηεηέο ηεο έρνπλ επεθηαζεί. Ζ Δπξσπατθή Έλσζε ζεσξείηαη σο ε ηζρπξφηεξε έλσζε θξαηψλ κέρξη ζήκεξα ζηελ παγθφζκηα ηζηνξία, κε νηθνλνκηθφ, πνιηηηθφ, θνηλσληθφ θαη πνιηηηζηηθφ πεξηερφκελν. Ζ ΔΔ απνηειεί ην ηξέρνλ ζηάδην κηαο αλνηρηήο δηαδηθαζίαο επξσπατθήο νινθιήξσζεο. Ζ ΔΔ είλαη κηα απφ ηηο κεγαιχηεξεο νηθνλνκηθέο θαη πνιηηηθέο νληφηεηεο ζηνλ θφζκν, κε 493 εθαηνκκχξηα θαηνίθνπο θαη ζπλδπαζκέλν νλνκαζηηθφ ΑΔΠ 11,5 ηξηζεθαηνκκχξηα επξψ ην 2006. Ζ Έλσζε είλαη κηα εληαία αγνξά κε θνηλή εκπνξηθή πνιηηηθή, θνηλή αγξνηηθή θαη αιηεπηηθή πνιηηηθή θαη πεξηθεξεηαθή πνιηηηθή γηα λα βνεζήζεη ηηο θησρφηεξεο πεξηθέξεηεο. Δηζήγαγε εληαίν λφκηζκα, ην Δπξψ, πνπ πηνζεηήζεθε απφ 15 θξάηε κέιε. Ζ ΔΔ άξρηζε κηα πεξηνξηζκέλε θνηλή πνιηηηθή εμσηεξηθψλ θαη αζθαιείαο θαη κηα πεξηνξηζκέλε αζηπλνκηθή θαη δηθαζηηθή ζπλεξγαζία πάλσ ζε πνηληθά ζέκαηα. Σα ζεκαληηθά φξγαλα θαη νη νξγαληζκνί ηεο ΔΔ πεξηιακβάλνπλ ηελ Δπξσπατθή Δπηηξνπή, ην πκβνχιην ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο, ην Δπξσπατθφ πκβνχιην, ηελ Δπξσπατθή Κεληξηθή Σξάπεδα, ην Δπξσπατθφ Γηθαζηήξην, θαη ην Δπξσπατθφ Κνηλνβνχιην. Οη πνιίηεο ησλ θξαηψλ κειψλ ηεο ΔΔ είλαη επίζεο πνιίηεο ηεο ΔΔ: εθιέγνπλ άκεζα ην Δπξσπατθφ Κνηλνβνχιην, κηα θνξά θάζε πέληε έηε. Μπνξνχλ λα δήζνπλ, λα ηαμηδέςνπλ, λα εξγαζηνχλ, θαη λα επελδχζνπλ ζε άιια θξάηε κέιε (κε κεξηθνχο πεξηνξηζκνχο κφλν ζηα λέα θξάηε κέιε). Ο έιεγρνο δηαβαηεξίσλ θαη νη ηεισλεηαθνί έιεγρνη ζηα πεξηζζφηεξα εζσηεξηθά ζχλνξα θαηαξγήζεθαλ κε ηε πκθσλία ηνπ έλγθελ (Schengen). Σελ πξνεδξία ηεο ΔΔ αζθεί απφ ηελ 1ε Ηνπιίνπ ηνπ 2009 θαη γηα 6 κήλεο ε νπεδία. Κξάηνο Μέινο ηεο Δ.Δ.: Απφ ηνλ Μάην ηνπ 2007, ηα Κξάηε Μέιε ηεο Δπξ. Έλσζεο (Δ.Δ.)., ζηα νπνία εθαξκφδεηαη ε πλζήθε Δ.Κ. θαη ην παξάγσγν θνηλνηηθφ δίθαην, είλαη πιένλ 27 θαη αλαθέξνληαη αλαιπηηθά ζην Παξάξηεκα 2. Υώξεο ΔΟΥ/ΔΕΔ: Ζ πλζήθε Δ.Κ. θαη ην παξάγσγν θνηλνηηθφ δίθαην (Οδεγίεο, Καλνληζκνί θιπ.) εθαξκφδεηαη θαη ζηηο ρψξεο ΔΟΥ (Δπξσπατθνχ Οηθνλνκηθνχ Υψξνπ) /ΔΕΔ (Δπξσπατθή Εψλε Διεπζέξσλ πλαιιαγψλ) δειαδή ζηε Ννξβεγία, Ηζιαλδία θαη Ληρηελζηάηλ. Δπεηδή ν Καλνληζκφο 3577/92 εθαξκφδεηαη θαη ζηηο ρψξεο ηνπ ΔΟΥ-ΔΕΔ, ηα πινία πνπ θέξνπλ ζεκαία Ννξβεγίαο, Ηζιαλδίαο θαη Ληρηελζηάηλ έρνπλ ην δηθαίσκα δηελέξγεηαο πιφσλ ζην εζσηεξηθφ ησλ θξαηψλ κειψλ ηεο Δ.Δ. ζπκπεξηιακβαλνκέλεο θαη ηεο ρψξαο καο, εθφζνλ είλαη λενινγεκέλα ζην θχξην λενιφγην ηεο ρψξαο ηνπο θαη φρη ζην δεχηεξν λενιφγην.ην ζεκείν απηφ ζεκεηψλεηαη φηη απφ ηηο ελ ιφγσ ρψξεο, κφλν ε Ννξβεγία έρεη δεχηεξν λενιφγην (NIS), ηα πινία ηνπ νπνίνπ, ζχκθσλα κε δήισζε ηεο ελ ιφγσ ρψξαο, δελ ζα εθηεινχλ κεηαθνξέο εκπνξεπκάησλ θαη πεξηεγεηηθνχο πιφεο (θξνπαδηέξεο) ζην εζσηεξηθφ ησλ θξαηψλ κειψλ ηεο Δ.Δ. θαη ζπλεπψο θαη ζην εζσηεξηθφ ηεο ρψξαο καο. 20

Νενιόγηα ησλ Κξαηώλ Μειώλ ηεο Δ.Δ.: Χο λενιφγηα θξαηψλ κειψλ ηεο Δ.Δ., λννχληαη ηα λενιφγηα πνπ δηέπνληαη απφ ηελ λνκνζεζία ελφο θξάηνπο κέινπο θαη ηεξνχληαη ζε έδαθνο, φπνπ εθαξκφδεηαη ε πλζήθε γηα ηελ Δπξ. Κνηλφηεηα θαη ην παξάγσγν θνηλνηηθφ δίθαην (βι. Παξάξηεκα 2). εκεηψλεηαη φηη ζε νξηζκέλα θξάηε κέιε εθηφο ησλ θπξίσλ λενινγίσλ πθίζηαληαη θαη άιια λενιφγηα (δεχηεξα ή δηεζλή λενιφγηα θιπ.),ηα νπνία ππφθεηληαη ζηηο εηδηθέο δηαηάμεηο (βι. Παξάξηεκα 3) ηεο λνκνζεζίαο θαη απνηεινχλ λενιφγηα ησλ θξαηψλ κειψλ,πιελ φκσο ηα πινία πνπ είλαη λενινγεκέλα ζε απηά δελ λνκηκνπνηνχληαη ππνρξεσηηθά λα εθηεινχλ κεηαθνξέο ζην εζσηεξηθφ ηεο ρψξαο ηνπο θαη επνκέλσο νχηε θαη ζηε ρψξα καο. πσο πξναλαθέξζεθε, γηα λα ζεσξεζεί έλα λενιφγην σο Κξάηνπο Μέινπο ηεο Δ.Δ.,απηφ πξνυπνζέηεη φηη ην ζρεηηθφ λενιφγην βξίζθεηαη ζε έδαθνο Κξάηνπο Μέινπο, φπνπ εθαξκφδεηαη ε πλζήθε ηεο Δ.K. Γηα ηα πινία πνπ είλαη λενινγεκέλα ζηα λενιφγηα ησλ λήζσλ Κέξγθνπειελ (ηκήκα ησλ γαιιηθψλ λφηησλ θαη αληαξθηηθψλ εδαθψλ), ησλ νιιαλδηθψλ Αληηιιψλ, ηεο λήζνπ ηνπ Μαλ, ησλ Βεξκνχδσλ θαη ησλ λήζσλ Κάπκαλ, επεηδή βξίζθνληαη θαη ππφθεηληαη ζηε λνκνζεζία εδαθψλ, ζηα νπνία δελ εθαξκφδεηαη ε πλζήθε (ελ φισλ ή ελ κέξεη) δελ ηζρχεη ν Καλνληζκφο 3577/92 θαη σο εθ ηνχηνπ δελ επηηξέπεηαη ε δξαζηεξηνπνίεζή ηνπο ζηηο ζαιάζζηεο ελδνκεηαθνξέο ηεο ρψξαο καο Ληκάληα: Ζπεηξσηηθά ιηκάληα λννχληαη φια ηα ιηκάληα ηεο Διιάδνο, ηα νπνία βξίζθνληαη ζηε επεηξσηηθή ρψξα (π.ρ. Θεζ/λίθε, Διεπζίλα, Βφινο, Καβάια, Ζγνπκελίηζα,Αιεμαλδξνχπνιε, Ηηέα θ.ι.π., θαζψο θαη ηα ιηκάληα ηεο Πεινπνλλήζνπ).Αληηζέησο, σο λεζησηηθά ιηκάληα ζεσξνχληαη ηα ινηπά ιηκάληα ηεο ρψξαο (Δπβνίαο,Κξήηεο θαη ησλ ινηπψλ λήζσλ). Δ/Γ: Δπηβαηεγφ πινίν, Σ/Ρ: Σνπξηζηηθφ πινίν, Κ/Ε: Κξνπαδηεξφπινην, Ο/Γ: Ορεκαηαγσγφ 2.5.2 Ζ Γξαζηεξηνπνίεζε ησλ Κξνπαδηεξνπινίσλ Γπλάκεη ηνπ άξζξνπ 6 παξάγξαθνο 3 ηνπ Καλνληζκνχ 3577/92, ζε ζπλδπαζκφ κε ηελ απφθαζε C-288/02 ηνπ Γ.Δ.Κ απφ ηελ 1/1/2004 κπνξνχλ λα δξαζηεξηνπνηεζνχλ κεηαμχ ησλ Διιεληθψλ ιηκέλσλ (Ζπεηξσηηθψλ θαη λεζησηηθψλ), φια ηα πινία (Φνξηεγά, δεμακελφπινηα, θξνπαδηεξφπινηα θαη επηβαηεγά-ηνπξηζηηθά πινία) πνπ είλαη εγγεγξακκέλα ζε θχξην λενιφγην Κξάηνπο Μέινπο ηεο ΔΔ θαη ησλ ρσξψλ ΔΟΥ/ΔΕΔ. χκθσλα κε ην άξζξν 165 ηνπ ΝΓ 187/73 (Κ.Γ.Ν.Γ), φπσο απηφ ηξνπνπνηήζεθε κε ην Π.Γ 344/03 (Παξάξηεκα 4) «Σν δηθαίωκα δηελέξγεηαο πεξηεγήζεωλ κεηαμύ ειιεληθώλ ιηκέλωλ ηεο επεηξωηηθήο ρώξαο θαη ηωλ λεζηώλ ή κεηαμύ ηωλ λεζηωηηθώλ ιηκέλωλ επεθηείλεηαη ζηα ππό θνηλνηηθή ζεκαία επηβαηεγά πινία αλεμαξηήηωο ρωξεηηθόηεηαο, εθόζνλ είλαη εγγεγξακκέλα ζηα λενιόγηα ηωλ ινηπώλ θξαηώλ κειώλ, ζην έδαθνο ηωλ νπνίωλ εθαξκόδεηαη ε πλζήθε ηεο Δπξωπαϊθήο Κνηλόηεηαο θαη πιεξνύλ ηηο πξνϋπνζέζεηο πνπ απαηηνύληαη γηα λα εθηεινύλ ελδνκεηαθνξέο ζην εζωηεξηθό ηνπ θξάηνπο κέινπο, 21