WIDE: «Ανάπτυξη ΜΜΕ: προώθηση της οργανωσιακής καινοτοµίας στην περιοχή MED» Σύντοµη παρουσίαση των δράσεων και των εταίρων του έργου



Σχετικά έγγραφα
This project is co-financed by the ERDF and made possible by the MED Programme

Πρωτοβουλία για την Καινοτομία

Στρατηγικές συμπράξεις στους τομείς της εκπαίδευσης, της κατάρτισης και της νεολαίας

Πρωτοβουλία για την Εξωστρέφεια

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΙΚΟΥ ΕΡΓΟΥ PACMAN ΣΤΟΧΟΙ ΚΑΙ ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ

Α) Παρουσίαση του έργου ECOFUNDING (Στόχος, Κύριες δράσεις, Εταίροι) B) Υπηρεσίες υποστήριξης «πράσινης» επιχειρηματικότητας.

Το Ευρωπαϊκό έργο B.AS.E.

Δράσεις υποστήριξης καινοτομίας και συνεργασιών επιχειρήσεων

«Κοινωνική Οικονομία Μια Εναλλακτική Πρόταση»

Ο στόχος αυτός είναι σε άμεση συνάρτηση με τη στρατηγική της Λισαβόνας, και συγκεκριμένα την ενίσχυση της οικονομικής και κοινωνικής συνοχής μέσω:

Δημιουργία Συνεργατικών Δικτύων Ανοιχτής Καινοτομίας Coopetitive Open Innovation Networks - COINs

MEDLAB: Mediterranean Living Lab for Territorial Innovation

MEDLAB: Mediterranean Living Lab for Territorial Innovation

WIDER Green Growing of SMEs:

ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΝΟΤΙΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ I.S.TO.S. Services in South Aegean. Καινοτοµία για τον Αειφόρο Τουρισµό & τις υπηρεσίες στο Νότιο Αιγαίο

Υψηλής προστιθέμενης αξίας υπηρεσίες υποστήριξης καινοτομίας προς ΜμΕ. Δρ. Μαρία Μακριδάκη

<<Ο αξιόπιστος συνεργάτης στις επιχειρηµατικές σας σχέσεις µε την Βουλγαρία>>

Δημιουργία Συνεργατικών Δικτύων Ανοιχτής Καινοτομίας Coopetitive Open Innovation Networks - COINs

Στρατηγική για τη Διεθνοποίηση του Πανεπιστημίου Κύπρου

ΤΟΣ Εφοδιαστική Αλυσίδα (Logistics)

Πριν όµως περάσω στο θέµα που µας απασχολεί, θα ήθελα µε λίγα λόγια να σας µιλήσω για το ρόλο του Επιµελητηρίου Μεσσηνίας.

Του κ. Κωνσταντίνου Γαγλία Γενικού Διευθυντή του BIC Αττικής

ΜΕΛΕΤΗ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΗΠΕΙΡΟΥ ΝΟΜΟΣ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΔΗΜΟΣ ΙΩΑΝΝΙΤΩΝ Δ/ΝΣΗ ΤΟΠΙΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΤΜΗΜΑ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ

Ευκαιρίες παραγωγής ενέργειας από ΑΠΕ από την περιοχή της Μεσογείου

MEDLAB: Mediterranean Living Lab for Territorial Innovation

Δηλώσεις επίσημων προσκεκλημένων

Σύντομη Ιστορία του Έργου

ημιουργία Σχεδίου Συστάδων Επιχειρήσεων (CLUSTERS) ημόσια ιαβούλευση

η ενημέρωση για τις δράσεις που τυχόν υιοθετήθηκαν μέχρι σήμερα και τα αποτελέσματα που προέκυψαν από αυτές.

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2014 ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Επιμελητήριο Σερρών Πέμπτη Γιώργος Εμμανουηλίδης Τμήμα Μελετών και Έρευνας ΕΒΕΘ

Erasmus + Στρατηγικές Συμπράξεις για την Επαγγελματική Εκπαίδευση και Κατάρτιση

ΒΑΣΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΟΥ ΜΟΝΤΕΛΟΥ ΤΗΣ ΕΞΥΠΝΗΣ ΕΞΕΙΔΙΚΕΥΣΗΣ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ (SMART SPECIALIZATION)

Προπαρασκευαστική δράση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου

πιxειρ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ ΤΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΣΤΟ ΤΕΙ ΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΕ ΟΝΙΑΣ ΓΕΝΙΚΟ ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΟ ΕΝΤΥΠΟ

ΑΡΧΕΣ ΣΧΕ ΙΑΣΜΟΥ, ΟΜΗ, ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ RESTART Μετά από ένα µεγάλο διάστηµα χωρίς µεγάλες Προσκλήσεις Υποβολής Προτάσεων.

Θέση ΣΕΒ: Ευρωπαϊκές προτεραιότητες της Ελληνικής Προεδρίας

Ανα τυξιακή Σύµ ραξη «ΝΕΑ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ» "Ολοκληρωµένη Παρέµβαση για την Ισότιµη Συµµετοχή των Ατόµων µε Ανα ηρία στην Εργασία"

Ε.Π. Κ.Π. «LEADER+» ( )

ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΣΥΜΠΡΑΞΗ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑΣ για την παραγωγικότητα και βιωσιμότητα της γεωργίας

Μόνο με Ηλεκτρονική Ταχυδρόμηση Αθήνα, 12 Μαΐου 2015 Α.Π

Αναπτύσσοντας Ευφυείς Στρατηγικές Εξειδίκευσης για τη βελτίωση των Cluster επιχειρήσεων

ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΑΘΗΝΑΣ

Σε αυτό το τεύχος. Τα ΤΟΠΣΑ σελ. 02. Σεμινάρια Κατάρτισης σελ. 03. Ημερίδα Δικτύωσης Αναπτυξιακών Συμπράξεων σελ. 04

Προς: Γενικό Γραμματέα Έρευνας και Τεχνολογίας, κ. Θωμά Μαλούτα

«Τοπικά Σχέδια για την Απασχόληση Προσαρμοσμένα στις ανάγκες των Τοπικών Αγορών Εργασίας» (ΤΟΠ.ΣΑ)

ΜΟΝΑΔΑ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑΣ ΚΑΙ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ. Greek Innovation Expo Έξυπνη Εξειδίκευση. και Kαινοτομία. Athens 19 May 2013


- ΑΝΑΜΕΝΕΤΑΙ ΑΜΕΣΑ - ΝΕΟ ΕΠΙΔΟΤΟΥΜΕΝΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ: ΕΞΩΣΤΡΕΦΕΙΑ - ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟΤΗΤΑ ΙΙ

ΠΡOΓΡΑΜΜΑ ΣΥΝΕΡΓAΤΗ ΕΡΓΟΔOΤΗ ΓΙΑ ΤA ΞΕΝΟΔΟΧΕΙΑΚA ΚΑΙ TON ΤΟΥΡΙΣMO

Με FAX & Αθήνα, 16 Ιουνίου 2014 Α.Π

Αξιοποίησε και εσύ τις δυνατότητες του ΤΟΠΣΑ «Θριασία» Αναπτυξιακή Σύμπραξη «Θριασία Νέες Γυναίκες της Επιστήμης στην Απασχόληση»

«ΔΙΚΤΥΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΚΑΙ ΤΗΝ ΠΡΟΩΘΗΣΗ ΣΤΗΝ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ ΓΥΝΑΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΩΝ ΣΤΟ ΘΡΙΑΣΙΟ ΠΕΔΙΟ»

Χρηματοδότηση σε αρχικό στάδιο ανάπτυξης: μια γενική προσέγγιση

Κυρίες και Κύριοι, Σήµερα η ανταγωνιστικότητα δεν είναι πλέον θέµα κόστους, αλλά θέµα ποιότητας και υψηλής προστιθέµενης αξίας.

Πρωτόκολλα Συνεργασίας

ΕΓΓΡΑΦΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ. EL Eνωμένη στην πολυμορφία EL

Πίνακας Περιεχοµένων. Οδηγός Υποψηφίων- Πρόγραμμα Impact 2017 της Ashoka 1

Προοπτικές συνεργασίας και καινοτομίας στο νέο ΠΑΑ

ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΕΞΩΣΤΡΕΦΕΙΑΣ ΚΑΙ ΔΙΕΘΝΟΠΟΙΗΣΗΣ ΤΟΥ ΤΕΙ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ

Επιχειρήσεων και τις Μικρομεσαίες Επιχειρήσεις (COSME, ): Πρόσκληση υποβολής

INTERREG IVC EUROPE. Παρουσίαση του Προγράμματος. Δρ. Ράλλης Γκέκας

Generali 2021: Αξιοποίηση δυνάμεων για ταχύτερη ανάπτυξη

Entrepreneurship Sharing and Training Network Δίκτυο Επιχειρηματικής Ανταλλαγής και Εκπαίδευσης ENS-TRAIN-NET

ΠΑΡΟΥΣΊΑΣΗ ΤΗΣ ΠΡΆΞΗΣ : «ΝΈΟΙ ΕΠΙΣΤΉΜΟΝΕΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΊΚΗΣ: ΑΠΑΣΧΌΛΗΣΗ ΚΑΙ ΤΟΠΙΚΉ ΑΝΆΠΤΥΞΗ» ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ ΤΣΑΪΡΕΛΗΣ ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΠΡΑΞΗΣ Α.Σ. «ΕΠΙ.

ΕΘΝΙΚΟ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΑΝΑΦΟΡΑΣ

ΕΤΗΣΙΑ ΤΑΚΤΙΚΗ ΓΕΝΙΚΗ ΣΥΝΕΛΕΥΣΗ ΣΥΝΔΕΣΜΟΥ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΩΝ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ & ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ. ΟΜΙΛΙΑ ΠΡΟΕΔΡΟΥ ΓΕΝΙΚΗΣ ΣΥΝΕΛΕΥΣΗΣ (Ανοιχτή Διαδικασία)

ΔΙΚΤΥΟ ΜΕ ΤΗΝ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ: ΙΔΡΥΤΙΚΟΙ ΦΟΡΕΙΣ:

1. ΔΡΑΣΗ: «ΕΝΙΣΧΥΣΗ ΑΛΥΣΙΔΩΝ ΠΡΟΣΤΙΘΕΜΕΝΗΣ ΑΞΙΑΣ» Περιγραφή της Δράσης - Σύνδεση με τους στόχους και τις προτεραιότητες του ΕΠΑΝΕΚ

Δίκτυο για έναν Ιδανικό Πολιτιστικό Τουρισμό Στρατηγικές Προτεραιότητες

«Καθ οδόν προς την προσβασιμότητα»

ΠΑΝΟΡΜΟΣ PANORMOS ΑΣΤΙΚΟΣ ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΜΟΣ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΩΝ ΔΙΑΜΕΣΟΛΑΒΗΤΩΝ

Ευρωπαϊκό Πρόγραμμα COSME (Competitiveness SMEs) για τις Μικρομεσαίες Επιχειρήσεις

ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ ΓΙΑ ΤΗ ΣΥΣΤΑΣΗ ΤΗΣ ΑΓΡΟΔΙΑΤΡΟΦΙΚΗΣ ΣΥΜΠΡΑΞΗΣ ΤΗΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ ΝΟΤΙΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ

ΠΟΛΥΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΣΥΝΕΧΙΖΟΜΕΝΗΣ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗΣ ΖΩΤΙΚΗΣ ΣΗΜΑΣΙΑΣ: ΘΕΜΑΤΟΛΟΓΙΟ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΩΝ

Πρόγραμμα Διακρατικής Συνεργασίας Balkan-Mediterranean

Καινοτομία & Επιχειρηματικότητα: επιβραβεύοντας τις καινοτόμες Επιχειρηματικές Ιδέες

«Χαρτογράφηση των επιχειρηματικών αναγκών των ελληνικών start-up επιχειρήσεων»

Κουπόνια Καινοτομίας Πρόσκληση υποβολής προτάσεων

Παρουσίαση του έργου

Ο Σ.Ε.Γ.Ε. ιδρύθηκε το 1997 στην Θεσσαλονίκη και απευθύνεται σε γυναίκες που ασκούν επιχειρηματική δραστηριότητα στην Ελλάδα.

ΙΚΤΥΟ ΟΙΝΟΠΟΙΩΝ ΝΟΜΟΥ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ

Οι εξαγωγές στη Βόρεια Ελλάδα

ΠΟΛΥΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗΣ ΖΩΤΙΚΗΣ ΣΗΜΑΣΙΑΣ Θ Ε Μ Α Τ Ο Λ Ο Γ Ι Ο ΑΡΧΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΥ ΔΥΝΑΜΙΚΟΥ ΚΥΠΡΟΥ

2ο ΠΙΛΟΤΙΚΟ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ (PROJECT DEVELOPMENT LAB) ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΗΣ ΑΝΑΚΑΛΥΨΗΣ ΣΤΗΝ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ ΚΑΙ ΘΡΑΚΗ

ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΗΣ ΑΡΙΣΤΕΙΑΣ

CO-CREATE ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ ΓΙΑ ΥΠΟΒΟΛΗ ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΩΝ ΙΔΕΩΝ ΚΑΙ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΣΤΑ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΑ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑ

δημιουργικότητας Ινστιτούτο Μικρών Επιχειρήσεων της Γενικής Συνομοσπονδίας Επαγγελματιών Βιοτεχνών Εμπόρων Ελλάδας Τζουλιάνα Κοντίνη [04/06/2014]

ΣΥΝΤΟΜΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ PARK

«Συνεχιζόµενη επαγγελµατική κατάρτιση Εκπαίδευση και αρχική κατάρτιση»

Χαιρετισμός Γενικού Γραμματέα Έρευνας και Τεχνολογίας Δρ. Χρήστου Βασιλάκου Crazy Business Ideas ΙST College Tετάρτη, 19 Νοεμβρίου 2014

Η Έννοια της Εταιρικής Σχέσης & τα νέα Χρηματοδοτικά Εργαλεία της Τοπικής Αυτοδιοίκησης

MEDLAB: Mediterranean Living Lab for Territorial Innovation

ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΔΙΑΣΚΕΨΗ ΝΕΩΝ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΠΡΟΕΔΡΙΑΣ. Θεσσαλονίκη, Μαρτίου 2014 ΚΟΙΝΕΣ ΣΥΣΤΑΣΕΙΣ

ΗΜΕΡΙΔΑ Σ.Ε.Γ ΕΥΡΩΠΑΪΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΚΑΙ ΓΕΩΕΠΙΣΤΗΜΕΣ

Αξιοποίηση Ερευνητικών Αποτελεσμάτων και Επιχειρηματικότητα Διεθνοποίηση μέσω του Ευρωπαϊκού Κέντρου Επιχειρηματικής Στήριξης Κύπρου

Βελτιώνοντας την Ανταγωνιστικότητα των Συστημάτων Λιμένων-Ενδοχώρας της Μεσογείου

ΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΩΝ ΒΙΟΤΕΧΝΙΩΝ ΕΜΠΟΡΩΝ ΞΑΝΘΗΣ

ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑΣ ΚΑΙ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑΣ ΣΤΟ ΝΕΟ ΠΑΑ

ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ ΜΕΛΟΥΣ Η ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗ ΤΩΝ ΠΡΟΟΠΤΙΚΩΝ ΤΩΝ ΜΕΛΩΝ HEMEXPO ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΗΣ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΤΟΥΣ ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΚΟΙΝΕΣ ΔΡΑΣΕΙΣ

Transcript:

WIDE: «Ανάπτυξη ΜΜΕ: προώθηση της οργανωσιακής καινοτοµίας στην περιοχή MED» Σύντοµη παρουσίαση των δράσεων και των εταίρων του έργου

3 WIDE: «Ανάπτυξη ΜΜΕ: προώθηση της οργανωσιακής καινοτοµίας στην περιοχή MED» Σύντοµη Παρουσίαση των ράσεων και των Εταίρων του Έργου

5. ΠΡΟΛΟΓΟΣ 6. ΙΣΤΟΡΙΚΟ 6. ΣΤΟΧΟΙ 7. ΑΝΑΜΕΝΟΜΕΝΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ 7. ΟΡΟΣΗΜΑ ΕΡΓΟΥ 9. ΕΣΤΙΑΣΗ ΣΤΗΝ ΟΡΓΑΝΩΣΙΑΚΗ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑ ΣΤΙΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΤΟΥ MED 12. ΕΤΑΙΡΟΙ 16. ΣΥΝΕΡΓΙΕΣ ΜΕ ΑΛΛΑ ΕΡΓΑ MED: IKTIMED ΚΑΙ ICS 19. ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ

5 ΠΡΟΛΟΓΟΣ Το σλόγκαν του έργου WIDE: «Καινοτοµία στη Μεσόγειο» δείχνει το πόσο φιλόδοξο είναι το έργο. Η υφιστάµενη οικονοµική και θεσµική κρίση στην περιοχή του Προγράµµατος MED (Μεσογείου) µας υπενθυµίζει τη σηµασία της διαπεριφερειακής συνεργασίας στον καθορισµό και στην υλοποίηση πολιτικών και στρατηγικών που προωθούν την καινοτοµία και συνεισφέρουν ενεργά στην περιφερειακή ανάπτυξη. Οι περιοχές του MED αντιµετωπίζουν όµοιες προκλήσεις που µπορούν να αντιµετωπιστούν µε προληπτικές και καινοτόµες πολιτικές δράσεις, µε ισχυρή και σταθερή δέσµευση και µε έναν εποικοδοµητικό διάλογο µεταξύ των κύριων εµπλεκοµένων (stakeholders) στην καινοτοµία. Σε όλες τις περιοχές, οι δηµόσιες αρχές, σε συνεργασία µε τον ιδιωτικό τοµέα, αναζητούν τις ιδανικές λύσεις για τις περιοχές τους που θα ενισχύσουν τη ανάπτυξη του δυναµικού καινοτοµίας τους. Στο πλαίσιο του WIDE σχεδιάστηκε και εφαρµόστηκε πιλοτικά µία νέα µεθοδολογία για την προώθηση της οργανωσιακής καινοτοµίας των ΠΜΕ-ΜΜΕ (Πολύ Μικρές Επιχειρήσεις-Μικροµεσαίες Επιχειρήσεις) που εµπλέκονται άµεσα στις κύριες δράσεις του έργου. Οι σελίδες που ακολουθούν περιέχουν αναλυτικές πληροφορίες για το έργο WIDE, τη µεθοδολογία που σχεδιάσθηκε και εφαρµόστηκε πιλοτικά, καθώς και τα αποτελέσµατα που επιτεύχθηκαν και τις εµπειρίες που αποκτήθηκαν κατά την υλοποίηση των δράσεων του έργου. Ως συντονιστές του έργου, είµαστε πεπεισµένοι ότι το έργο WIDE αποτελεί µια πρώτης τάξεως ευκαιρία για τις ΠΜΕ-ΜΜΕ των χωρών MED να ενδυναµώσουν την οργανωσιακή τους καινοτοµία και µε αυτόν τον τρόπο να πετύχουν την διεθνοποίηση και ανάπτυξή τους. SVIM - Sviluppo Marche SpA Επικεφαλής Εταίρος WIDE

ΙΣΤΟΡΙΚΟ Οι χώρες της Νότιας ακτής της Μεσογείου έχουν µεγάλες δυνατότητες ανάπτυξης χάρη στο ρόλο τους ως πύλη για τις αγορές εκτός ΕΕ του Νοτιότερου άκρου της Μεσογείου και χάρη στην παρουσία πολλών δυναµικών Πολύ Μικρών και Μικροµεσαίων Επιχειρήσεων (ΠΜΕ-ΜΜΕ). Ωστόσο, αυτές οι χώρες χαρακτηρίζονται από χαµηλή παραγωγικότητα και ανταγωνιστικότητα σε σύγκριση µε τις βορειότερες χώρες της ΕΕ. Επιπλέον, υστερούν σε όρους οικονοµικής ανάπτυξης, συνεργασίας µεταξύ δηµοσίων και ιδιωτικών φορέων, ανεργίας, µικρού µεγέθους και αποµόνωσης των επιχειρήσεων. Πιο συγκεκριµένα, ο σηµαντικός κατακερµατισµός του παραγωγικού τοµέα αποτελεί ένα από τα κύρια χαρακτηριστικά των οικονοµιών των χωρών της περιοχής MED, καθώς οι ΠΜΕ-ΜΜΕ αντιστοιχούν στο 99% του συνολικού αριθµού επιχειρήσεων και στα 2/3 των θέσεων εργασίας της περιοχής. Η κατάσταση αυτή αποτελεί αντίσταση στην παγκοσµιοποίηση και στην επανατοποθέτηση της περιοχής στην παγκόσµια αγορά. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο οι ΠΜΕ- ΜΜΕ της περιοχής MED, για να είναι περισσότερο παραγωγικές και ανταγωνιστικές στις παγκοσµιοποιηµένες αγορές, είναι απαραίτητο να επενδύσουν στην καινοτοµία, να ενηµερωθούν για σύγχρονες στρατηγικές οργάνωσης, να ενταχθούν σε δίκτυα ΕΕ-MED και να αξιοποιήσουν ευκαιρίες που παρουσιάζονται από τη διεθνή συνεργασία και τις συνέργιες µεταξύ ιδιωτικών και δηµοσίων φορέων. ΣΤΟΧΟΙ Το WIDE στοχεύει στην ενίσχυση της οργανωσιακής καινοτοµίας και της ανταγωνιστικότητας ΠΜΕ-ΜΜΕ, µέσα από τη συνεργασία µεταξύ δηµοσίων και ιδιωτικών φορέων, έτσι ώστε να µπορέσουν οι επιχειρήσεις να αντιµετωπίσουν το διεθνή ανταγωνισµό. Εποµένως, ο γενικός στόχος του WIDE είναι να ενισχυθεί η ανταγωνιστικότητα των ΠΜΕ-ΜΜΕ στην περιοχή MED µέσω της προώθησης των δυνατοτήτων και ικανοτήτων επιχειρησιακής καινοτοµίας. Οι ειδικότεροι στόχοι του έργου είναι οι ακόλουθοι: 6 η βελτίωση της καινοτοµίας στην περιοχή MED µέσα από προσαρµοσµένα προγράµµατα επιχειρηµατικής ανάπτυξης (διεθνοποίηση, ανταγωνιστική τοποθέτηση, ευκαιρίες ανάπτυξης), για τις ΠΜΕ-ΜΜΕ, η ενίσχυση της συνεργασίας και της αµοιβαίας αναγνώρισης µεταξύ φορέων οικονοµικής ανάπτυξης και δηµοσίων αρχών της περιοχής MED, η βελτίωση της απόδοσης των ΠΜΕ- ΜΜΕ µέσω της ανάπτυξης νέων προϊόντων, υπηρεσιών και της διεθνούς ανταγωνιστικότητάς τους, η επεξεργασία νέων µορφών συνεργασίας δηµοσίου και ιδιωτικού τοµέα για τη βελτίωση του συντονισµού των κύριων φορέων καινοτοµίας στην περιοχή MED.

Τα µακροπρόθεσµα οφέλη για τις εµπλεκόµενες ΠΜΕ-ΜΜΕ είναι: η βελτίωση της ικανότητας καινοτοµίας, η µεταφορά τεχνογνωσίας και η ενηµέρωσή τους για τις δυνατότητες ανάπτυξης που απορρέουν από την οργανωσιακή καινοτοµία. Όσον αφορά τις µακροοικονοµικές επιδράσεις, στα µεσοπρόθεσµα αναµενόµενα αποτελέσµατα του έργου WIDE περιλαµβάνεται η θετική επίδραση στην ανάπτυξη και στην απασχόληση στην περιοχή MED. 7 ΑΝΑΜΕΝΟΜΕΝΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ Αναµενόµενα αποτελέσµατα στο τέλος του έργου είναι τα εξής: η χαρτογράφηση των περιφερειακών πολιτικών καινοτοµίας και των υπηρεσιών που προσφέρονται από δηµόσιους και ιδιωτικούς φορείς, η διασταύρωση και ανάλυση των εξαχθέντων από την περιφερειακή χαρτογράφηση στοιχείων, σχετικά µε διαφορές, δυνατά σηµεία και οµοιότητες µεταξύ των 4 χωρών, οι οποίες εµπλέκονται στο έργο WIDE, που αφορούν πολιτικές και υπηρεσίες καινοτοµίας στις ΠΜΕ-ΜΜΕ, η διατύπωση προτάσεων µε στόχο τη βελτίωση της αποδοτικότητας των Σ ΙΤ (Συµπράξεις ηµοσίου Ιδιωτικού Τοµέα), η ανάπτυξη µιας κοινής µεθοδολογίας λειτουργίας για την υποστήριξη της οργανωσιακής καινοτοµίας των ΠΜΕ-ΜΜΕ, η διασταύρωση και ανάλυση των τοπικών επιχειρηµατικών δυνατοτήτων των 6 περιοχών που εµπλέκονται στις πιλοτικές δράσεις του WIDE, η υλοποίηση 12 εργαστηρίων (workshops), που απευθύνονται σε διαµορφωτές πολιτικών καινοτοµίας, για την κεφαλαιοποίηση της επίδρασης των προτάσεων για τις Σ ΙΤ και για τη δηµοσιοποίηση των αποτελεσµάτων που επιτεύχθηκαν στο πλαίσιο του έργου. ΟΡΟΣΗΜΑ ΕΡΓΟΥ Innovation ForuMed (Civitanova Marche Ιταλία) Η εκδήλωση διοργανώθηκε από τους εταίρους του WIDE στην πόλη Civitanova της Περιφέρειας Marche (IT), στις 23 και 24 Φεβρουαρίου 2012. Σαράντα (40) ΠΜΕ-ΜΜΕ από 4 χώρες (Ιταλία, Γαλλία, Ισπανία και Ελλάδα) συναντήθηκαν για να γνωριστούν µεταξύ τους, να µοιραστούν τις εµπειρίες τους σχετικά µε την οργανωσιακή καινοτοµία, να µεταφέρουν βέλτιστες πρακτικές και να ενηµερωθούν σχετικά µε τις ευκαιρίες ανάπτυξης στην περιοχή της Μεσογείου. Ο στόχος του Forum ήταν να συγκεντρωθεί όλη η «κοινότητα» του WIDE για δύο πλήρεις ηµέρες και να υπάρξει καλύτερη ενηµέρωση για πιθανές συνέργιες µεταξύ των φορέων καινοτοµίας στην περιοχή MED, µέσω δράσεων δικτύωσης και εργαστηρίων (workshops). Κατά τη διάρκεια της εκδήλωσης, όλοι οι επιχειρηµατίες είχαν την ευκαιρία να παρουσιάσουν την εταιρία τους στους υπόλοιπους συµµετέχοντες και να έρθουν σε επαφή µε συγκεκριµένες επιχειρήσεις, µέσα από µια διαδικασία «B2B speed-dating» (2 λεπτά συζήτηση µε κάθε συµµετέχοντα και µετά µε τον επόµενο). Επιπλέον, καθηγητές των Πανεπιστηµίων της Ancona, της Macerata και του Camerino, µαζί µε εµπειρογνώµονες του Ιταλικού Υπουργείου Οικονοµικής Ανάπτυξης και του Υπουργείου Εξωτερικών συµµετείχαν σε ένα ανοιχτό εργαστήριο για τα άυλα περιουσιακά στοιχεία και τις επιχειρηµατικές ευκαιρίες στην περιοχή MED. Η καινοτοµία στη διαχείριση ανθρωπίνου κεφαλαίου, στο marketing και στην επιχειρηµατική οργάνωση ΠΜΕ-ΜΜΕ ήταν κάποια από τα κύρια θέµατα που συζητήθηκαν, όπως επίσης και το πώς οι ΠΜΕ-ΜΜΕ θα µπορέσουν να εισέλθουν στη αγορά της Βόρειας Αφρικής (Maghreb) µετά τις πολιτικές αναταράξεις του 2011.

Οι επιχειρηµατίες είχαν επίσης την ευκαιρία για κατ ιδίαν συζητήσεις µε έµπειρους συµβούλους από τις SACE και SIMEST, δύο δηµόσιες εταιρίες που βοηθούν τις Ιταλικές επιχειρήσεις στην πραγµατοποίηση επενδύσεων σε άλλες χώρες. Η εκδήλωση ολοκληρώθηκε µε µια επίσκεψη σε ένα κέντρο αριστείας για την καινοτοµία στην περιοχή της Περιφέρειας Marche. Thessaloniki Internationalisation ForuMed (Θεσσαλονίκη Ελλάδα) Το Internationalisation Forumed είναι η δεύτερη µεγάλη εκδήλωση που υποστηρίζεται και διοργανώνεται στα πλαίσια του έργου WIDE και θα λάβει χώρα στη Θεσσαλονίκη, τον Οκτώβριο του 2012. Στόχος είναι να διευκολυνθεί η ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών και αποτελεσµάτων µεταξύ των επιλεγµένων ΠΜΕ-ΜΜΕ από τις χώρες του WIDE, στον τοµέα της διεθνοποίησης, λαµβάνοντας υπόψη το θεµελιώδη παράγοντα της ανάπτυξης για µικρές επιχειρηµατικές οντότητες στην εποχή των παγκοσµιοποιηµένων αγορών, ειδικά σε ένα κατακερµατισµένο και χαµηλής παραγωγικότητας πλαίσιο όπως αυτό της περιοχής MED. Κοινή Μεθοδολογία Η κοινή µεθοδολογία αποσκοπεί στην υποστήριξη της διαδικασίας οργανωσιακής καινοτοµίας των ΠΜΕ- ΜΜΕ. Αποτελείται από τρεις διαδοχικές κύριες φάσεις: Εργαλείο διαδικτυακής διάγνωσης για αυτό-αξιολόγηση της απόδοσης των ΠΜΕ-ΜΜΕ Ανάλυση αναγκών Ανάπτυξη µιας κοινής µεθόδου εργασίας Στόχος είναι να βοηθηθούν οι επιχειρήσεις στο να ξεπεράσουν τα προβλήµατα που χαρακτηρίζουν τις οικονοµίες των χωρών του MED και να βελτιώσουν τη συνολική τους απόδοση, µέσω καινοτοµιών στο άυλο κεφάλαιό τους, όπως η διοίκηση ανθρώπινου δυναµικού, η διεθνοποίηση, οι µέθοδοι εργασίας και οι στρατηγικές marketing. Η εν λόγω µεθοδολογία δηµιουργήθηκε µε τρόπο ώστε να αποτελεί ένα ευρέως διαδεδοµένο εργαλείο, το οποίο θα µπορούν να χρησιµοποιούν δηµόσιες αρχές, εµπορικά επιµελητήρια, επαγγελµατικές οργανώσεις, συστάδες επιχειρήσεων, συνεταιρισµοί, σύνδεσµοι επιχειρήσεων και ιδιωτικές εταιρίες, για την υποστήριξη της ανάπτυξης των µικρών επιχειρήσεων και την αύξηση της απασχόλησης στις Ευρωπαϊκές χώρες του Νότου. 8 Προσαρµοσµένα µονοπάτια οργανωσιακής καινοτοµίας Το βήµα αυτό αποτελεί την καρδιά του έργου WIDE. Αφορά στην υλοποίηση τουλάχιστον 40 σχεδίων παραγωγικής / εµπορικής ανάπτυξης, προσαρµοσµένων στις ανάγκες αντίστοιχου αριθµού ΠΜΕ ΜΜΕ, στη βάση της κοινής µεθοδολογίας του WIDE.

Τα εν λόγω αναπτυξιακά σχέδια προσδιορίζουν την ανάπτυξη νέων εσωτερικών διαχειριστικών πόρων που ενισχύουν την ανταγωνιστικότητα των ΠΜΕ-ΜΜΕ, µέσω της απελευθέρωσης της ιδιαίτερης δυναµικής για ανάπτυξη της κάθε επιχείρησης και της επένδυσης στη γνώση και στην καινοτοµία, έτσι ώστε να ενισχυθεί η ανταγωνιστικότητά τους στην περιοχή MED αλλά και στην παγκόσµια αγορά. Τα αναπτυξιακά σχέδια είναι ο καλύτερος τρόπος για να υποστηριχθεί στην πράξη η ανάδειξη ενδεχόµενων προσπαθειών καινοτόµου management, σε καθεµία από τις πιλοτικές περιοχές του έργου. Οι εταίροι του έργου και εξωτερικοί εµπειρογνώµονες παρέχουν τεχνική βοήθεια στις ΠΜΕ-ΜΜΕ. Συγκεκριµένα, παρέχεται επιχειρηµατική καθοδήγηση σε σαράντα (40) ΠΜΕ-ΜΜΕ, δέκα (10) από κάθε χώρα του έργου WIDE. Οι επιχειρήσεις επιλέχθηκαν µε βάση την ανάλυση, που πραγµατοποίησαν οι εταίροι του έργου, των απαντήσεων που δόθηκαν σε ένα διαδικτυακό ερωτηµατολόγιο αυτό-αξιολόγησης, το οποίο διατέθηκε στους επιχειρηµατίες µέσω του ιστοτόπου του WIDE (www.wideinnovation.net). Τα αποτελέσµατα που επιτεύχθηκαν µέσα από τις ανωτέρω πιλοτικές δράσεις, καθώς και οι προτάσεις που προέκυψαν από αυτές, συγκεντρώθηκαν σε ένα κατάλογο και βρίσκονται στη διάθεση των σηµαντικότερων δηµόσιων και ιδιωτικών φορέων, ως βέλτιστες πρακτικές για τις ΠΜΕ-ΜΜΕ στην Νότια Ευρώπη. 360 DIP Η 360 DIP είναι µια διαδικτυακή πλατφόρµα που χρησιµοποιείται αποκλειστικά για ενέργειες ανταλλαγής γνώσης. Αποτελεί ένα χώρο εικονικών συναντήσεων και ηλεκτρονικής µάθησης, όπου οι χρήστες µπορούν να µοιραστούν πληροφορίες, να επικοινωνήσουν και να συνεργαστούν µεταξύ τους προκειµένου να δηµιουργήσουν συνέργιες µεταξύ των έργων που υλοποιούν και να ενισχύσουν τη διάχυση των αποτελεσµάτων τους. Αρχικά προοριζόταν να γίνει ένα επικοινωνιακό εργαλείο που θα χρησιµοποιούνταν από τους εταίρους του WIDE. Σήµερα, η πλατφόρµα 360 DIP έχει εξελιχθεί σε ένα ανοιχτό χώρο ανταλλαγής πληροφορίας και γνώσης ανάµεσα σε εταιρίες της περιοχής του MED. Τα κύρια οφέλη της πλατφόρµας 360 DIP είναι η ενίσχυση της διαδραστικότητας και της επικοινωνίας, καθώς είναι διαθέσιµη πάντα και παντού, µέσω καινοτόµων χαρακτηριστικών όπως είναι το ιστολόγιο και µέσω της εύκολης πρόσβασης σε ένα µεγάλο όγκο πληροφοριών που διαρκώς αυξάνεται και συµπεριλαµβάνει πλέον και µαθήµατα για επαγγελµατική ενηµέρωση. Όλα τα κύρια ευρήµατα του WIDE διατίθενται στην πλατφόρµα. Ένα ιδιαίτερης σηµασίας εργαλείο της πλατφόρµας 360 DIP έχει συγκεκριµένο σκοπό: είναι η φόρµα διαδικτυακής διάγνωσης για την αυτό-αξιολόγηση των ΠΜΕ-ΜΜΕ, που αποτελεί ένα µόνιµο σύστηµα εκτίµησης των αναγκών καινοτοµίας των επιχειρήσεων. ΕΣΤΙΑΣΗ ΣΤΗΝ ΟΡΓΑΝΩΣΙΑΚΗ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑ ΣΤΙΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ MED Ανάλυση της επίδρασης των Στρατηγικών Καινοτοµίας στην απόδοση των ΠΜΕ- ΜΜΕ στις χώρες MED Οι ΠΜΕ-ΜΜΕ στην περιοχή MED αποτελούν το 99% των επιχειρήσεων και απασχολούν τα 2/3 των εργαζόµενων στην περιοχή. Τριακόσια εβδοµήντα (370) ερωτηµατολόγια στάλθηκαν ηλεκτρονικά από όλους τους εταίρους του WIDE σε διευθύνοντες συµβούλους ΠΜΕ-ΜΜΕ, µαζί µε µια επιστολή που ανέλυε το πλαίσιο, τους στόχους και τα θέµατα της µελέτης. Στη συνέχεια συλλέχτηκαν διακόσια είκοσι τρία (223) ολοκληρωµένα ερωτηµατολόγια, µέσω ενός διαδικτυακού συστήµατος αυτόαξιολόγησης, κατά το διάστηµα Μαΐου - Ιουνίου 2011. Στους τοµείς στόχους περιλαµβάνονταν: γεωργία, µεταποίηση, ενέργεια, κατασκευές, οικιακές υπηρεσίες, λιανικό εµπόριο και επιχειρηµατικές υπηρεσίες έντασης γνώσης (ΤΠΕ, χρηµατοοικονοµικά, συµβουλευτική κτλ.). 9

10 Ορισµένα από τα κύρια ευρήµατα: Στρατηγικά προφίλ και καινοτοµία Από τη µελέτη που πραγµατοποιήθηκε στο πλαίσιο του WIDE προκύπτει ότι οι περισσότερες από τις συµµετέχουσες ΠΜΕ-ΜΜΕ περιγράφουν τη στρατηγική τους θέση ως Υπερασπιστές της ιαφοροποίησης (41%), ή Εξερευνητές (38%). Πολύ λίγες επιχειρήσεις (6%) αυτό-χαρακτηρίζονται ως Υπερασπιστές του Χαµηλού Κόστους ενώ λίγο περισσότερες επιχειρήσεις (11%) αυτό-χαρακτηρίζονται ως Αναλυτές. Τέλος, ποσοστό 4% των επιχειρήσεων πιστεύουν ότι έχουν ένα ασταθές και συνήθως χαµηλής-απόδοσης προφίλ ως Αντιδρώντες, που αργά προσαρµόζονται στο περιβάλλον πλαίσιο. Οι Υπερασπιστές της ιαφοροποίησης τείνουν να δίνουν έµφαση σε µια συνεχή και τακτική διαδικασία καινοτοµίας, που επικεντρώνεται στη βελτίωση των πρακτικών marketing που εφαρµόζουν και σε εξειδικευµένες ενέργειες οργανωσιακής καινοτοµίας, όπως η βελτιστοποίηση της οργάνωσης των εσωτερικών λειτουργιών της επιχείρησης, καθώς και η καινοτοµία στις σχέσεις µε εξωτερικούς ενδιαφεροµένους (stakeholders). Επιπλέον, οι Υπερασπιστές της ιαφοροποίησης αφιερώνουν σηµαντικό χρόνο και πόρους στην χρηµατοοικονοµική καινοτοµία, όπως για παράδειγµα η αξιοποίηση εξωτερικών χρηµατοοικονοµικών διευκολύνσεων. Οι Εξερευνητές τείνουν να προτιµούν την καινοτοµία στα προϊόντα, εστιάζοντας στην παροχή πραγµατικά νέων λύσεων στους πελάτες τους. Η πηγή της καινοτοµίας τους είναι κυρίως η αγορά και οι πελάτες (έρευνα αγοράς). Οι Εξερευνητές συνδυάζουν τις ενέργειες καινοτοµίας προϊόντος µε την οργανωσιακή καινοτοµία αλλά διαθέτουν και πόρους για χρηµατοοικονοµική καινοτοµία. Οι Αναλυτές επικεντρώνονται κυρίως στην οργανωσιακή καινοτοµία, µε πηγές καινοτοµίας τόσο τις νέες τεχνολογίες όσο και τις νέες τάσεις της αγοράς. Η καινοτοµία ως οργανωσιακή κουλτούρα Τα αποτελέσµατα καταδεικνύουν τον κεντρικό ρόλο που παίζει η οργανωσιακή καινοτοµία σε σύγκριση µε όλες τις άλλες διαστάσεις της στρατηγικής καινοτοµίας: ο πυρήνας της διαχείρισης της καινοτοµίας είναι η ικανότητα των ΠΜΕ-ΜΜΕ να αναθεωρούν συνεχώς το επιχειρηµατικό µοντέλο τους, την αξιακή αλυσίδα τους και τις διαδικασίες οργάνωσης. Πραγµατικά, η οργανωσιακή καινοτοµία φαίνεται να αποτελεί προϋπόθεση για την πραγµατική διεθνοποίηση, την καινοτοµία στα προϊόντα, στις διαδικασίες, στο marketing και στα χρηµατοοικονοµικά. Από την άλλη πλευρά, δεν αποδεικνύεται ότι η χρηµατοοικονοµική καινοτοµία έχει θετική επίδραση σε άλλες µορφές καινοτοµίας. Στρατηγική, καινοτοµία και απόδοση επιχείρησης Λαµβάνοντας υπόψη τις σχέσεις µεταξύ των στρατηγικών προφίλ και της καινοτοµίας στην απόδοση των επιχειρήσεων, τα ακόλουθα ευρήµατα χαρακτηρίζουν τις ΠΜΕ-ΜΜΕ που συµµετείχαν στη µελέτη του WIDE.

11 Οι Εξερευνητές και οι Αναλυτές φαίνεται να χαρακτηρίζονται από υψηλότερες επιδόσεις στην αγορά (αύξηση πωλήσεων, αύξηση µεριδίου αγοράς) και χρηµατοοικονοµική επίδοση (ρευστότητα, εµπορικό περιθώριο, απόδοση επί της επένδυσης, απόδοση επί της καθαρής θέσης) σε σύγκριση µε τους Υπερασπιστές της ιαφοροποίησης και του Χαµηλού Κόστους. Αναφορικά µε τις δραστηριότητες καινοτοµίας, πρέπει να δοθεί έµφαση σε δύο κύρια ευρήµατα. Η οργανωσιακή καινοτοµία συνδέεται σε σηµαντικό βαθµό µε την αυξηµένη επίδοση τόσο σε χρηµατοοικονοµικό επίπεδο όσο και σε επίπεδο αγοράς. Η καινοτοµία στο marketing, στις διαδικασίες και στα προϊόντα βελτιώνουν τις χρηµατοοικονοµικές επιδόσεις και τις επιδόσεις στην αγορά. Η χρηµατοοικονοµική καινοτοµία συνδέεται αρνητικά µε την αύξηση των πωλήσεων και του µεριδίου αγοράς και έχει αρνητική επίδραση στην χρηµατοοικονοµική επίδοση. Επιρροές εξωτερικών και εσωτερικών παραγόντων στην καινοτοµία των ΠΜΕ- ΜΜΕ Από εξωτερική άποψη, οι ΠΜΕ-ΜΜΕ που συνεργάζονται µε διαµεσολαβητές (ερευνητικά κέντρα, ακαδηµαϊκά κέντρα, προµηθευτές, υπηρεσίες καινοτοµίας, εµπορικά επιµελητήρια, συµβούλους, κτλ.) δηµιουργούν µεγαλύτερη καινοτοµία στην οργάνωση, τα προϊόντα, και τα χρηµατοοικονοµικά. Από την εσωτερική σκοπιά, η οργανωσιακή καινοτοµία επηρεάζεται κυρίως από την ικανότητα των επιχειρήσεων να εφαρµόσουν πρακτικές στρατηγικού management (στρατηγική τοποθέτηση, διαχείριση αλλαγής, στρατηγικό σχεδιασµό κλπ.) και πολιτικές διαχείρισης ανθρωπίνων πόρων. Ως εκ τούτου, το έργο WIDE έχει αναπτύξει ένα πιλοτικό πρόγραµµα, το οποίο συνίσταται στην εκπόνηση στρατηγικών σχεδίων (OICP) για τη διαµόρφωση προτάσεων που θα αποσκοπούν στη βελτίωση της οργανωσιακής καινοτοµίας σε κάθε µία από τις ΠΜΕ-ΜΜΕ που συµµετέχουν στην πρωτοβουλία αυτή. Επιπτώσεις της µελέτης του WIDE στο management Τα αποτελέσµατα της µελέτης του WIDE δίνουν έµφαση σε πολλά κρίσιµα ζητήµατα που έχουν επιπτώσεις στις διαχειριστικές πρακτικές (management) των ΠΜΕ-ΜΜΕ στην περιοχή της Μεσογείου. Τα διευθυντικά στελέχη των εταιριών θα πρέπει να επικεντρωθούν εκ νέου στο βασικό ορισµό της καινοτοµίας ως εσωτερική αλλαγή για τη δηµιουργία ανταγωνιστικού πλεονεκτήµατος. Πράγµατι, σε περιόδους αναταραχών και υπέρ-ανταγωνισµού, οι επιτυχηµένες ΠΜΕ-ΜΜΕ τείνουν να θεωρούν ως καινοτοµία το "συνολικό επιχειρηµατικό µοντέλο" τους. Η εξέταση της οργανωτικής δοµής της επιχείρησης, προκειµένου αυτή να λειτουργήσει και να εφαρµόσει τη στρατηγική της, θα πρέπει να καταστεί σηµείο-κλειδί στη διαδικασία διαχείρισης (management) της επιχείρησης. Σε αντίθεση µε µια κοινά αποδεκτή παραδοχή, οι χρηµατοδοτικές διευκολύνσεις και οι επιδοτήσεις δεν φαίνεται να προωθούν άµεσα την καινοτοµία εάν δεν υφίσταται κατάλληλη οργάνωση ικανή να αναδείξει τις δυνατότητες της επιχείρησης. ιαµεσολαβητές που µπορούν να λύσουν οργανωτικά ζητήµατα, µπορούν να παρέχουν υποστήριξη σε αυτή την κατεύθυνση. Η µελέτη του WIDE αναδεικνύει ότι η χρηµατοδότηση δεν είναι ο κύριος προσδιοριστικός παράγοντας των επιδόσεων καινοτοµίας της επιχείρησης και ότι το όραµα, η στρατηγική διαχείριση (management) και η οργανωσιακή αποτελεσµατικότητα είναι πολύ πιο σηµαντικοί προάγγελοι καινοτοµίας αξίας.

ΕΤΑΙΡΟΙ SVIM - SVILUPPO MARCHE SPA www.svimspa.it Ο SVIM είναι ο Οργανισµός Ανάπτυξης της Περιφέρειας Marche, που ιδρύθηκε για την υλοποίηση των περιφερειακών οικονοµικών και βιοµηχανικών πολιτικών, καθώς και για τη στήριξη των οικονοµικών φορέων που δραστηριοποιούνται στην περιοχή, στην προσπάθειά τους να σχεδιάσουν και να υλοποιήσουν καινοτόµα έργα. Ο SVIM εξασφαλίζει µια καίριας σηµασίας σύνδεση µεταξύ των αναγκών της περιοχής, των εθνικών πολιτικών και των ευρωπαϊκών στρατηγικών. ιαδραµάτισε επίσης έναν σηµαντικό ρόλο στο εταιρικό σχήµα των τοπικών ιδιωτικών και δηµόσιων εµπλεκοµένων φορέων, Πανεπιστηµίων και Κέντρων Καινοτοµίας και Μεταφοράς Τεχνολογίας που συνεργάστηκαν µε την Περιφερειακή ιοίκηση στη βελτίωση και υποστήριξη της παραγωγικής δοµής της περιοχής. Ο SVIM παρέχει υποστήριξη για την καινοτόµο οικονοµική ανάπτυξη της περιοχής, ενθαρρύνοντας την ανάπτυξη ΠΜΕ-ΜΜΕ, µέσω της εφαρµογής νέων τεχνολογιών και της ενίσχυσης των προσπαθειών τους για διεθνοποίηση. CNA MARCHE NATIONAL CONFEDERATION OF CRAFTS AND SMEs www.marche.cna.it / www.cnainnovazione.net / www.cnaabruzzo.it Η CNA είναι η Ιταλική Εθνική Συνοµοσπονδία Βιοτεχνών και Μικρών και Μεσαίων Επιχειρήσεων. Αρµοδιότητες της CNA είναι οι εξής: α) η εκπροσώπηση και προστασία των συµφερόντων των επιχειρήσεων µελών, β) η ενίσχυση και ανάπτυξη των βιοτεχνιών και των ΜΜΕ, γ) η οικονοµική προώθηση της περιοχής, δ) η παροχή υπηρεσιών προς τις επιχειρήσεις µέσω µιας αναπτυγµένης οργάνωσης στην περιοχή (π.χ. διοικητικές, λογιστικές και φορολογικές υπηρεσίες, κατάρτιση στη διαχείριση, προώθηση νέων επιχειρήσεων από γυναίκες και νέους, στήριξη για πιστώσεις και επενδύσεις, πρωτοβουλίες εξαγωγών, προωθητικές ενέργειες, παροχή συµβουλών σχετικά µε την ασφάλεια και το περιβάλλον, σχέσεις µε την ΕΕ και διαπραγµάτευση, υγειονοµική περίθαλψη και πρόνοια). Στις Περιφέρειες που συµµετέχουν στο έργο WIDE - Marche, Emila Romagna, Abruzzo η CNA έχει σχεδόν 100.000 επιχειρήσεις-µέλη, 350 τοπικά γραφεία και σχεδόν 4.000 εργαζοµένους. 12

FRENCH RIVIERA CHAMBER OF COMMERCE www.cote-azur.cci.fr Το Εµπορικό Επιµελητήριο της Γαλλικής Ριβιέρας είναι ένας συλλογικός φορέας εκπροσώπησης επιχειρηµατιών και ταυτόχρονα ένας δηµόσιος φορέας παροχής υπηρεσιών. CCI NICE CÔTE D'AZUR Εκπροσωπεί τα συµφέροντα των 66.500 επιχειρήσεων που εδρεύουν στη Γαλλική Ριβιέρα, στους τοµείς του εµπορίου, της βιοµηχανίας και των υπηρεσιών. Στόχοι του είναι: η προώθηση επιχειρηµατικών πρωτοβουλιών και της τοπικής οικονοµικής ανάπτυξης, καθώς και η δηµιουργία και διαχείριση υπηρεσιών για την ενίσχυση των τοπικών επιχειρήσεων, η παροχή υποστήριξης και συµβουλών για τη δηµιουργία, την ανάπτυξη και τη µεταφορά επιχειρήσεων. Οι αρµοδιότητές του καλύπτουν 7 κύριους τοµείς: καινοτοµία, ανταγωνιστική συλλογή πληροφοριών, διεθνή ανάπτυξη, ευρωπαϊκά έργα συνεργασίας, τεχνολογίες πληροφοριών, ποιοτική διαχείριση και εκπαίδευση. Ένα µεγάλο µέρος των έργων που υλοποιεί το Επιµελητήριο στοχεύει στην προώθηση της καινοτοµίας και της οικονοµικής ανάπτυξης που βασίζεται στην καινοτοµία, καθώς και στη χρήση δικτυακών συστηµάτων για επιχειρηµατική ανάπτυξη. 13 TOULON VAR TECHNOLOGIES (TVT INNOVATION) www.tvt.fr Ο Toulon Var Technologies (TVT) είναι ένας µη κερδοσκοπικός φορέας που ιδρύθηκε το 1988. Αποτελεί έναν όµιλο καινοτόµων επιχειρήσεων, ερευνητικών και ακαδηµαϊκών οργανισµών, καθώς και τοπικών αρχών. Κύριος στόχος του είναι η δηµιουργία ενός κατάλληλου περιβάλλοντος για την ίδρυση και την ανάπτυξη τοπικών και περιφερειακών καινοτόµων επιχειρήσεων (Provence-Alpes-Côte d'azur, περιοχή PACA). Ο φορέας προσφέρει ένα ευρύ φάσµα εργαλείων, υπηρεσιών και προϊόντων στις νέο-ιδρυθείσες καθώς και στις υφιστάµενες επιχειρήσεις (τεχνοβλαστοί ΜΜΕ, Επιχειρηµατικοί Άγγελοι Var, παγκόσµια συστάδα ανταγωνιστικότητας "Ple Mer PACA"). Ο TVT λειτουργεί για λογαριασµό επιχειρηµατιών και ερευνητών που προτίθενται να καινοτοµήσουν µέσα από νέα προϊόντα ή τεχνολογίες, διαδικασίες παραγωγής, νέες ευκαιρίες της αγοράς και βελτίωση των τεχνολογικών ικανοτήτων.

COUNTY COUNCIL OF GRANADA www.dipgra.es Η Επαρχιακή Αυτοδιοίκηση της Γρανάδας εµπλέκεται στην προώθηση της τοπικής επιχειρηµατικής κουλτούρας, καθώς και στη δηµιουργία και στην εδραίωση εταιριών, µε την παροχή υποστήριξης και εργαλείων. Πιο συγκεκριµένα, η Μονάδα Οικονοµικής Προώθησης και Απασχόλησης είναι υπεύθυνη για ένα σύνολο δραστηριοτήτων που στοχεύουν στην οικονοµική ανάπτυξη και στην ενίσχυση της απασχόλησης, όπως η δηµιουργία περισσότερων και καλύτερων θέσεων εργασίας, η προώθηση της γνώσης και της καινοτοµίας, η προσέλκυση περισσότερων επενδύσεων, η παροχή κινήτρων και η ενθάρρυνση κοινωνικό-οικονοµικών φορέων ώστε να συµµετέχουν σε δίκτυα. Ακολουθούνται τρεις κύριες γραµµές εργασίας: ο σχεδιασµός της τοπικής ανάπτυξης, η εκπαίδευση και η απασχόληση, η δηµιουργία εταιριών. Επιπλέον, υλοποιεί δύο συγκεκριµένες δράσεις: το Παρατηρητήριο Έρευνας και Ανάλυσης και το R&D&I (Έρευνα, Ανάπτυξη, Καινοτοµία) για την Τοπική Ανάπτυξη. RETAIL BUSINESS CONFEDERATION OF ANDALUSIA www.cecacomercio.org Η Συνοµοσπονδία Επιχειρήσεων της Ανδαλουσίας (CECA) βασίζει τις δραστηριότητές της στην υπεράσπιση των συµφερόντων των ΠΜΕ-ΜΜΕ της Ανδαλουσίας και στην προώθηση των έργων που αποσκοπούν στην προσαρµογή των τοπικών επιχειρήσεων λιανικής στις νέες συνθήκες ανταγωνισµού της αγοράς. Εκπροσωπεί λιανέµπορους της Ανδαλουσίας από την ίδρυσή της, το 1979, ασχολούµενη µε δραστηριότητες εµπορικής διαχείρισης, µε την προσαρµογή της στις νέες πολιτικές της αγοράς και µε την εισαγωγή καινοτοµιών στον τοµέα µέσω πρωτοβουλιών όπως η χρήση ΤΠΕ. Επιπλέον, για τη βελτίωση της παραγωγικότητας και της καινοτοµίας των λιανέµπορων, η CECA έχει ξεκινήσει ένα έργο κατάρτισης για την ηλεκτρονική µάθηση. 14

ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΜΑΚΕ ΟΝΙΑΣ www.pkm.gov.gr www.nath.gr Η Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας (ΠΚΜ) είναι ένας δηµόσιος οργανισµός στο 2 ο βαθµό της τοπικής αυτοδιοίκησης, που λειτουργεί σε περιφερειακό επίπεδο (NUTS 2). Η διοίκηση της ΠΚΜ χωρίζεται σε κεντρικό και περιφερειακό επίπεδο. Η περιφερειακή διοίκηση της ΠΚΜ αποτελείται από τις εξής 7 περιφερειακές ενότητες (πρώην «νοµαρχίες»): Θεσσαλονίκης, Ηµαθίας, Κιλκίς, Πιερίας, Σερρών και Χαλκιδικής. Η κεντρική διοίκηση της ΠΚΜ αποτελείται από τα Γραφεία του Περιφερειάρχη και των 7 Αντί-Περιφερειαρχών και από τις Γενικές ιευθύνσεις Αναπτυξιακού Προγραµµατισµού, Περιβάλλοντος και Υποδοµών, Εσωτερικής Λειτουργίας, Περιφερειακής Αγροτικής Οικονοµίας και Κτηνιατρικής, Ανάπτυξης, Μεταφορών και Επικοινωνιών, ηµόσιας Υγείας και Κοινωνικής Μέριµνας. Η ΠΚΜ σχεδιάζει, προγραµµατίζει και υλοποιεί πολιτικές σε περιφερειακό επίπεδο, σύµφωνα µε τις αρχές της αειφόρου ανάπτυξης και της κοινωνικής ένταξης και λαµβάνοντας υπόψη Εθνικές και Ευρωπαϊκές πολιτικές. 15 ΕΜΠΟΡΙΚΟ ΚΑΙ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΟ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ www.ebeth.gr Το Εµπορικό και Βιοµηχανικό Επιµελητήριο Θεσσαλονίκης (ΕΒΕΘ) είναι το δεύτερο µεγαλύτερο επιµελητήριο της Ελλάδας, µε 22.000 µέλη και στόχο την προώθηση του εµπορίου και της οικονοµικής ανάπτυξης στη Θεσσαλονίκη και στην ευρύτερη περιοχή της Μακεδονίας. Το ΕΒΕΘ λειτουργεί ενεργά ως ένα δυναµικό κέντρο παραγωγής και διάχυσης πληροφοριών και συµβουλευτικής προς όφελος των µελών του. Οργανώνει εκπαιδευτικά σεµινάρια για τους επιχειρηµατίες της περιοχής και για τους εργαζοµένους στις επιχειρήσεις µέλη του σχετικά µε την επικοινωνία, τη διαχείριση ανθρωπίνου δυναµικού, τον επιχειρηµατικό σχεδιασµό, την εφαρµογή νέων τεχνολογιών, την καινοτοµία και την «πράσινη» επιχειρηµατικότητα. Επιπλέον, το ΕΒΕΘ οργανώνει και υποδέχεται επιχειρηµατικές αποστολές και διευκολύνει τη συµµετοχή των µελών του σε διεθνείς εκθέσεις.

16 ΣΥΝΕΡΓΑΖΟΜΕΝΟΙ ΕΤΑΙΡΟΙ Το έργο WIDE υποστηρίζεται από πολλούς Ευρωπαϊκούς φορείς στον τοµέα των Μέσων Μαζικής Επικοινωνίας και ικτύωσης, οι οποίοι εµπλέκονται στις δραστηριότητες διάχυσης και επικοινωνίας: Ίδρυµα Marche, Ιταλία AICCRE, Ιταλία Ίδρυµα Sophia-Antipolis, Γαλλία COPCA, Ισπανία ΕΣΥΝΕ, Ελλάδα EUROPOCKET.TV, Ευρώπη YES, Ευρώπη UEAPME, Ευρώπη ΣΥΝΕΡΓΙΕΣ ΜΕ ΑΛΛΑ ΕΡΓΑ MED: IKTIMED ΚΑΙ ICS ΕΡΓΟ IKTIMED ΩΘΩΝΤΑΣ ΤΗΝ ΠΕΡΙΟΧΗ MED ΣΤΗΝ ΑΝΟΙΧΤΗ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑ Ο κύριος στόχος του έργου IKTIMED είναι η ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας των ΠΜΕ-ΜΜΕ στην περιοχή του MED, µέσω ενός µοντέλου συνεργασίας δηµοσίου και ιδιωτικού τοµέα, που στοχεύει στην υποστήριξη των ικανοτήτων καινοτοµίας µέσα από τη διάχυση τεχνολογιών και καινοτοµικής τεχνογνωσίας. ΚΑΤΕΥΘΥΝΤΗΡΙΕΣ ΑΡΧΕΣ: Η καινοτοµία δεν επιτυγχάνεται αποκλειστικά µέσα σε παραδοσιακά ερευνητικά κέντρα (Ανοιχτή Καινοτοµία), Ολοκληρωµένη συνεργασία µεταξύ του ιδιωτικού και του δηµοσίου τοµέα για την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας και της ανάπτυξης των Ευρωπαϊκών και Μεσογειακών περιοχών, t Τα ιευρωπαϊκά ίκτυα Καινοτοµίας και οι Κοινότητες Γνώσης Καινοτοµίας είναι θεµελιώδη εργαλεία για το σύστηµα των επιχειρήσεων της περιοχής της Μεσογείου. fr Ma ΟΜΑ Α ΕΡΓΟΥ: Η οµάδα έργου αποτελείται από 13 οργανισµούς από 7 διαφορετικές χώρες της περιοχής MED. Περιφέρειες Marche και Veneto, Ιταλία Περιφέρεια Provence-Alpes-Côte d Azur, Γαλλία Περιφέρεια Algarve, Πορτογαλία Περιφέρειες υτικής Ελλάδας και Κεντρικής Μακεδονίας, Ελλάδα

Περιφέρεια Μάλτας, Μάλτα Περιφέρεια Κύπρου, Κύπρος Περιφέρεια Podravaska, Σλοβενία Περιφέρειες Andalucía και Catalunya, Ισπανία 17 ΣΤΟΧΟΙ: Το IKTIMED αποσκοπεί στη διάγνωση καλών πρακτικών υποστήριξης της καινοτοµίας και στον καθορισµό νέων εργαλείων για µια πιο αποδοτική συνεργασία µεταξύ του δηµοσίου, του ιδιωτικού και του ερευνητικού τοµέα, όπως οι Κοινότητες Γνώσης Καινοτοµίας και τα ιευρωπαϊκά ίκτυα, που αποτελούνται από ερευνητικά κέντρα, πανεπιστήµια και συνεργατικούς σχηµατισµούς (clusters). Οι ΠΜΕ-ΜΜΕ και τα Πανεπιστήµια καλούνται να παίξουν ένα πολύ σηµαντικό ρόλο σε αυτό το νέο σενάριο. Το καινοτόµο περιεχόµενο του έργου συνδέεται µε την ικανότητά του να ανιχνεύει αυτές τις ενέργειες και να τις υλοποιεί σε διακρατικό επίπεδο. Τα εργαλεία και οι δραστηριότητες που προτείνονται από το έργο στοχεύουν στη διάγνωση των πιο κατάλληλων λύσεων για την ενθάρρυνση των ΠΜΕ-ΜΜΕ στην απόκτηση νέων εσωτερικών και εξωτερικών πλεονεκτηµάτων. ΚΥΡΙA ΘΕΜΑΤΑ: Έξυπνη εξειδίκευση ηµόσιες προµήθειες Ανοιχτή καινοτοµία Κοινότητες Γνώσης Καινοτοµίας (KICs) Πολιτικές Καινοτοµίας Γνωσιακή Βάση εδοµένων Τα έργα WIDE και IKTIMED σχετίζονται µεταξύ τους και κάποιες δραστηριότητες πραγµατοποιούνται σε συνέργεια µε στόχο την προώθηση της καινοτοµίας στις εµπλεκόµενες περιοχές και τη διάχυση και κεφαλαιοποίηση των αποτελεσµάτων που θα επιτευχθούν. ΕΡΓΟ ICS ΠΜΕ-ΜΜΕ ΚΑΙ ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΤΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΓΙΑ ΤΟΠΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ Ο στόχος του έργου ICS είναι η προώθηση της στρατηγικής θέσης του συνεταιριστικού συστήµατος της περιοχής MED µέσα στην παγκόσµια οικονοµία, µε την ενίσχυση της καινοτοµίας του, της ανταγωνιστικότητάς του και των δυνατοτήτων δηµιουργίας συνεργατικών σχηµατισµών (clusters). ΚΑΤΕΥΘΥΝΤΗΡΙΕΣ ΑΡΧΕΣ: Η καινοτοµία δεν επιτυγχάνεται αποκλειστικά µέσα σε παραδοσιακά ερευνητικά κέντρα (Ανοιχτή Καινοτοµία), Οι Σ ΙΤ και οι συµπράξεις πολλαπλών φορέων είναι θεµελιώδη στοιχεία στις στρατηγικές διεθνοποίησης των συνεταιρισµών της περιοχής MED, Τα ιευρωπαϊκά ίκτυα Καινοτοµίας και οι Κοινότητες Γνώσης Καινοτοµίας είναι θεµελιώδη εργαλεία του συνεταιριστικού συστήµατος της περιοχής της Μεσογείου.

ΟΜΑ Α ΕΡΓΟΥ: Το έργο εµπλέκει 10 οργανισµούς από 5 διαφορετικές χώρες της περιοχής MED: Περιφέρεια Marche, Ιταλία Legacoop Marche, Ιταλία Περιφέρειες Provence-Alpes-Côte d Azur και Rhône-Alpes, Γαλλία Περιφέρειες Algarve και Centro, Πορτογαλία Περιφέρειες Andalusia και Catalonia, Ισπανία Περιφέρειες Θεσσαλίας και Ηπείρου, Ελλάδα ΣΤΟΧΟΙ: Το έργο ICS έχει ως στόχο να συµβάλει στη βελτίωση των δηµόσιων πολιτικών για την καινοτοµία της συνεταιριστικής επιχειρηµατικότητας, καθώς και στην προώθηση µιας ολοκληρωµένης MED διακρατικής στρατηγικής, για την ανάπτυξη των συνεταιριστικών επιχειρήσεων και τη δηµιουργία διακρατικών συνεργατικών σχηµατισµών (clusters) και συνεταιρισµών. Υπηρεσίες και εργαλεία µε βάση τις ΤΠΕ θα διαδραµατίσουν ένα σηµαντικό ρόλο στη διαχείριση της αλλαγής και στη διεθνή ανάπτυξη των συνεταιρισµών, στο πλαίσιο της διαδικασίας καινοτοµίας τους. Τα εργαλεία µε βάση τις ΤΠΕ θα στηρίξουν τη διαρκή διαδικασία µάθησης των επιχειρήσεων, µε τη δηµιουργία της πρώτης «κοινότητας ικανοτήτων» στο συνεταιριστικό τοµέα. ΚΥΡΙΑ ΘΕΜΑΤΑ: Κοινότητες Γνώσης και Επιχειρήσεων (KBCs) Πολιτικές καινοτοµίας Συστάδες συνεταιρισµών Ευρωπαϊκές Συνεταιριστικές Κοινωνίες Το 2012 είναι το ιεθνές Έτος Συνεταιρισµών των Ηνωµένων Εθνών και το έργου ICS θα συνεισφέρει στην προώθηση της συνεταιριστικής επιχειρηµατικότητας και των µοντέλων καινοτοµίας. 18

ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ 19 ΙΤΑΛΙΑ: SVIM Sviluppo Marche SpA E-mail: aberionni@svimspa.it, iballoriani@svimspa.it, apantaloni@svimspa.it, mzadra@svimspa.it Τηλ.: + 39 071 289941 Fax: + 39 071 28994225 CNA MARCΗE NATIONAL CONFEDERATION OF CRAFT AND SMEs E-mail: cnamarche@marche.cna.it Τηλ.: +39 071 286091 Fax: +39 071 2860928 ΓΑΛΛΙΑ: TOULON VAR TECΗNOLOGIES (TVT Innovation) E-mail: europe@tvt.fr Τηλ.: + 33 4 94 03 89 84/85/13 Fax: + 33 4 94 03 89 14 TΗE FRENCΗ RIVIERA CΗAMBER OF COMMERCE E-mail: jean-michel.enee@cote-azur.cci.fr Τηλ.: + 33 493 95 32 74 Fax: + 33 493 954 558 ΙΣΠΑΝΙΑ: COUNTY COUNCIL OF GRANADA E-mail: nachorosales@dipgra.es Τηλ.: + 34 958 804950 Fax: + 34 958 805825 TΗE RETAIL BUSINESS CONFEDERATION OF ANDALUSIA E-mail: cbejarano@cecacomercio.org Τηλ.: + 34 954 293 090 Fax: + 34 954 222 270 ΕΛΛΑ Α: ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΜΑΚΕ ΟΝΙΑΣ E-mail: a.giantsis@pkm.gov.gr Τηλ.: +30 2313 319622 Fax: +30 2310 421888 ΕΜΠΟΡΙΚΟ ΚΑΙ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΟ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ E-mail: antonisb@ebeth.gr Τηλ.: + 30 2310 370180 Fax: + 30 2310 370175 Για περισσότερες πληροφορίες για το έργο WIDE, µπορείτε να επισκεφθείτε το www.wideinnovation.net

Εταίροι έργου CC I NICE CÔTE D'AZUR