Η Π αροχή Κ οινωνική ς Φ ροντίδας Α πο

Η Π αροχή Κ οινωνική ς Φ ροντίδας Α πο Μ η ΚΥΒΕΡΝΗΤΙΚΕΣ ΟΡΓΑΝΩΣΕΙΣ Τσιαδήμος Ευθύμιος Α.Μ.2000005 Επιβλέπων Καθηγητής: Μαυρέας Κωνσταντίνος Σχολή Διοίκησης Οικονομίας Τμήμα Διοίκησης Μονάδων Υγείας & Πρόνειας ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 200 6

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ σελ. Π εριεχόμενα Ε ισαγωγή V * 3 5 Μ έ ρο ςα. Θ εσμοί Κοινωνικής Φ ροντίδας & Α λληλεγγύης 8 1. Κοινωνική φροντίδα και προστασία 8 1.1. Εννοιολογικές προσεγγίσεις 8 1.2. Βαθμίδες της κοινωνικής φροντίδας 9 1.3. Λειτουργίες της κοινωνικής προστασίας 9 1.4. Φορείς κοινωνικής φροντίδας και προστασίας 10 2. Το Κράτος Πρόνοιας 11 2.1. Εννοιολογική προσέγγιση 11 2.2. Μοντέλα κράτους πρόνοιας 12 2.3. Κρατικές κοινωνικές δαπάνες στο σύγχρονο κόσμο 13 2.4. Παράγοντες και προϋποθέσεις ανάπτυξης του κράτους πρόνοιας 15 2.5. Κρίση του κράτους πρόνοιας και ανάδειξη του εθελοντισμού ως φορέα παροχής κοινωνικής φροντίδας 18 3. «Εναλλακτικοί» φορείς κοινωνικής φροντίδας 24 3.1. Εθελοντισμός 24 3.1.1. Εννοιολογική προσέγγιση του εθελοντισμού 24 3.1.2. Ιστορική αναδρομή του εθελοντικού κινήματος 26 3.1.3. Ιδεολογικό πλαίσιο της εθελοντικής δράσης 28 3.2. Το κοινωνικό κεφάλαιο και η κοινωνία πολιτών 30 3.3. Εταιρική κοινωνική ευθύνη 32 Μ έρος Β. ΜΗ ΚΥΒΕΡΝΗΤΙΚΕΣ ΟΡΓΑΝΩΣΕΙΣ 34 1. Διερεύνηση του όρου 34 2. Κατηγοριοποίηση 37 2.1. Κατηγοριοποίηση καθ' ύλη και κατά αντικείμενο 37 2.2. Μοντέλα οργάνωσης και λειτουργίας 39 2.3. Κατηγοριοποίηση κατά μέγεθος 39 2.4. Κατηγοριοποίηση κατά τόπο δράσης 40 2.5. Κατηγοριοποίηση κατά τρόπο δράσης 40 3. Στόχοι και στρατηγική των ΜΚΟ 41 3.1. Ορισμοί 41 3.2. Ευαισθητοποίηση του πολίτη 41 3.3. Αντιμετώπιση κοινωνικών αναγκών 42 3.4. Στρατηγική 42 4. Τρόποι οργάνωσης και λειτουργίας 43 4.1. Ιεραρχικά μοντέλα 43 4.2. Δομές λήψης αποφάσεων 43 3

Χρηματοδότηση Πηγές χρηματοδότησης Κατανομή χρηματοοικονομικών πόρων Σχέση των ΜΚΟ με το κράτος και τους χρηματοδότες τους Ρόλος και προοπτική των ΜΚΟ Κοινωνική οικονομία και ΜΚΟ ΜΚΟ και Ευρωπαϊκή Ένωση Ο συμβουλευτικός ρόλος των ΜΚΟ ΜΚΟ και υπεράσπιση της ατομικής ελευθερίας Συμβολή των ΜΚΟ στην ανάπτυξη και στην απασχόληση ΜΚΟ και ουδετερότητα Σύγκρουση με ισχυρά συμφέροντα Συμβολή των ΜΚΟ στην επικοινωνία μεταξύ πολιτικών δυνάμεων, κρατικών οργανισμών και κοινωνίας Συμβολή των ΜΚΟ στη δημιουργία ενός νέου προτύπου ανθρώπου και πολίτη Κώδικας δεοντολογίας Η Κοινωνική Πολίτικη στην Ελλαδα Η ιστορική εξέλιξη των κοινωνικών θεσμών στην Ελλάδα Ιστορική αναδρομή Το ελληνικό κράτος πρόνοιας Η σύγχρονη μορφή της ελληνικής κοινωνικής πολιτικής Σύγχρονοι προβληματισμοί γύρω από τις «νέες τάσεις» στον τομέα της κοινωνικής πολιτικής Αίτια ανάπτυξης των ΜΚΟ στην Ελλάδα Μέτρα της πολιτείας για τον συντονισμό της δράσης των ΜΚΟ και τη θεσμοθέτηση του εθελοντισμού Από την πρόνοια στην κοινωνική αλληλεγγύη: Μια νέα αντίληψη της παροχής κοινωνικής φροντίδας Έρευνες και στατιστικά στοιχεία Έρευνες σχετικά με τις ΜΚΟ και τον εθελοντισμό εν γένει Έρευνες σχετικά με την εθελοντική δράση στον τομέα της κοινωνικής φροντίδας Επίλογος Β ιβλιογραφία ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 45 45 46 46 48 48 49 50 50 50 51 51 51 52 53 55 55 55 57 59 59 60 61 63 67 67 69 75 77 82 4

Ε ισ α γ ω γ ή Κύριο μέλημα της κοινωνίας, από τις πρώτες κιόλας μορφές της ιστορικής της εξέλιξης, υπήρξε η διασφάλιση της αναπαραγωγής και της συνέχειάς της. Στα πλαίσια αυτά αναπτύχθηκαν -και θεσμοθετήθηκαν στις σύγχρονες κοινωνίες- η ιδέα της κοινωνικής προστασίας, της συλλογικής δηλαδή αντιμετώπισης των κοινωνικών κινδύνων, και η ιδέα της κοινωνικής φροντίδας, της παροχής δηλαδή βοήθειας και υποστήριξης σε άτομα και ομάδες, με σκοπό τη δημιουργία προϋποθέσεων ισότιμης συμμετοχής των ατόμων στην κοινωνική και οικονομική ζωή και την εξασφάλιση σε αυτά ενός αξιοπρεπούς επιπέδου διαβίωσης. Υπεύθυνοι για την υλοποίηση των αξιώσεων αυτών της κοινωνίας καθίστανται διάφοροι φορείς, που ενεργοποιούνται ανάλογα με τις εκάστοτε κοινωνικές συνθήκες. Ιστορικά έχει παρατηρηθεί ότι σε περιόδους ανάπτυξης του κράτους πρόνοιας, η κοινωνική αναπαραγωγή εξασφαλίζεται από τις κοινωνικές παροχές και από την ύπαρξη μιας ευρύτερης προνοιακής υποδομής, στα πλαίσια της οποίας η κοινωνική προστασία και φροντίδα παίρνουν τη μορφή δημόσιου αγαθού. Αντίθετα, σε περιόδους συρρίκνωσης του κράτους πρόνοιας ενεργοποιείται η ιδιωτική πρωτοβουλία και ο άτυπος ή ανεπίσημος τομέας παροχής κοινωνικής φροντίδας, όπως είναι η οικογένεια, τα συγγενικά και φιλικά δίκτυα, οι άτυπες και ανεπίσημες ενώσεις ή ομάδες προσώπων. Οι σύγχρονες τάσεις υποδεικνύουν πως διανύουμε μια περίοδο συρρίκνωσης του κράτους πρόνοιας, γεγονός που οφείλεται στη διάρρηξη της μεταπολεμικής συναίνεσης του κοινωνικού φιλελευθερισμού και στην στροφή της κοινωνίας προς την αγορά. Έτσι, έρχονται στην επιφάνεια κλασικά διλήμματα της κοινωνικής πολιτικής, όπως η ατομική ή συλλογική βάση αντιμετώπισης των προβλημάτων, το θεσμικό ή υπολειμματικό πρότυπο, η κάλυψη αναγκών μέσα από την κρατική παρέμβαση ή μέσω της λειτουργίας της ελεύθερης αγοράς κ.α. Τα διλήμματα αυτά χαρακτηρίζουν ένα ευρύ πεδίο αναδιάρθρωσης της σχέσης κράτους και ιδιωτικού τομέα, με στόχο τη δημιουργία πιο ευέλικτων σχημάτων, ικανών να ανταποκριθούν στις σημερινές συνθήκες ρευστότητας και στα νέα κοινωνικά προβλήματα. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στην αποκέντρωση των υπηρεσιών, την ανάπτυξη της κοινωνικής έρευνας και τον εκσυγχρονισμό της διοίκησης, με στόχο την αποφυγή σπατάλης και την παράλληλη προώθηση της ενεργού συμμετοχής των πολιτών, στο σχεδίασμά και την υλοποίηση προγραμμάτων. Αυτός ο προνοιακός πλουραλισμός χαρακτηρίζεται από έντονο ενδιαφέρον για την κοινωνική φροντίδα που παρέχεται στα πλαίσια της τοπικής κοινότητας, για την αναβίωση ή ενδυνάμωση των θεσμών εθελοντικής προσφοράς και των ιδιωτικών μη κερδοσκοπικών πρωτοβουλιών, καθώς και για την καλλιέργεια μορφών αυτοβοήθειας, αλληλεγγύης και συνοχής μέσα στον κοινωνικό ιστό. Η παρούσα πτυχιακή εργασία φιλοδοξεί να εξερευνήσει το πολυδιάστατο τοπίο μέσα στο οποίο ασκείται η κοινωνική πολιτική των σύγχρονων δυτικών κοινωνιών, εντοπίζοντας τα στοιχεία που το συνθέτουν, μελετώντας τις νέες κοινωνικές δυνάμεις που το διαμορφώνουν σε διεθνές, αλλά και τοπικό επίπεδο, στην αυγή του 21ου αιώνα. Προς αυτήν την κατεύθυνση, η συγκεκριμένη έρευνα θέτει τους ακόλουθους στόχους: 5

Αρχικά, στοχεύει να προσεγγίσει την έννοια του κράτους πρόνοιας, διερευνώντας το ιστορικο-κοινωνικό πλαίσιο, μέσα στο οποίο αυτό δημιουργήθηκε, και εξετάζοντας τις απόψεις που κατά καιρούς έχουν διατυπωθεί υπέρ και κατά του θεσμού, με σκοπό να αποσαφηνίσει τα αίτια κρίσης του κράτους πρόνοιας στη σύγχρονη εποχή, που αποτελούν παράλληλα και αίτια της ανάδειξης των λοιπών φορέων παροχής κοινωνικής φροντίδας. Στη συνέχεια, η εργασία θα εξετάσει τις «εναλλακτικές» προοπτικές που προβάλλουν στο σύγχρονο κοινωνικό σκηνικό, δίνοντας έμφαση στο πολύπλευρο φαινόμενο του εθελοντισμού, ως βασικής κινητήριας δύναμης του μηχανισμού των άτυπων δικτύων κοινωνικής φροντίδας και των οργανώσεων που κινούνται εκτός του ελέγχου του κράτους. Η ιστορική μελέτη της εξέλιξης της έννοιας του εθελοντισμού και ο προσδιορισμός της σχέσης του αφενός με το παραδοσιακό κράτος πρόνοιας, αφετέρου με τη σύγχρονη ιδεολογία, στο κέντρο της οποίας βρίσκεται η κοινωνία πολιτών, στοχεύουν στον εντοπισμό των δομικών στοιχείων του σύγχρονου εθελοντικού κινήματος, που τείνει να καταλάβει έναν πολυσήμαντο ρόλο στον τομέα της κοινωνικής φροντίδας. Ειδικότερος στόχος μας τίθεται η διερεύνηση των χαρακτηριστικών και κατ επέκταση των δυνατοτήτων του επονομαζόμενου «Τρίτου Τομέα» ή τομέα της κοινωνικής οικονομίας, ενώ το ενδιαφέρον επικεντρώνεται στην περίπτωση των Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων (ΜΚΟ), ως έκφρασης του σύγχρονου εθελοντικού κινήματος και ως φορέα παροχής υπηρεσιών κοινωνικής φροντίδας, ο οποίος σύμφωνα με την τρέχουσα πλουραλιστική αντίληψη καλείται να συνεργαστεί με το κράτος στο σχεδίασμά και την υλοποίηση προγραμμάτων κοινωνικής πολιτικής. Μέσα σ αυτά τα πλαίσια, κρίνεται σκόπιμη η παρουσίαση των βασικών χαρακτηριστικών και των θεμελιωδών στοιχείων οργάνωσης και λειτουργίας των ΜΚΟ (τομείς δραστηριότητας, οργανωτικά μοντέλα, στόχοι και στρατηγική, δομές λήψης αποφάσεων, χρηματοδότηση, έργο των ΜΚΟ), μέσω της οποίας σκιαγραφείται ο ρόλος και η προοπτική τους στις νεοκαπιταλιστικές κοινωνίες του 21ου αιώνα. Τέλος, η εργασία αυτή σκοπεύει να μελετήσει την ανάπτυξη της κοινωνικής φροντίδας, προστασίας και πρόνοιας στα πλαίσια της ελληνικής κοινωνίας, επισημαίνοντας τους ιδιαίτερους παράγοντες που καθορίζουν χρονικά και ποιοτικά την εμφάνιση και την ανάπτυξη τόσο του κράτους πρόνοιας, όσο και των φορέων που μέχρι πρότινος βρίσκονταν στον αντίποδα αυτού, δηλαδή την ιδιωτική πρωτοβουλία και την εθελοντική δράση. Μέσα σ αυτά τα πλαίσια, θα εξεταστεί ο τρόπος με τον οποίον το ελληνικό κράτος και οι πολίτες του προσλαμβάνουν τον σύγχρονο προβληματισμό του δυτικού κόσμου γύρω από το ζήτημα της κοινωνικής αλληλεγγύης, προκειμένου να προσδιοριστεί η δυναμική της συγκεκριμένης κοινωνίας να υιοθετήσει νέες λύσεις και εναλλακτικές πολιτικές για την αντιμετώπιση των κοινωνικών προβλημάτων. Η πτυχιακή εργασία στηρίζεται σε δευτερογενές υλικό, που έχει αντληθεί από διάφορες πηγές, όπως σύγχρονες κοινωνικές μελέτες, ιστορικές αναφορές, δημοσιεύματα στον ημερήσιο τύπο και στο Διαδίκτυο κ.λπ. Η έρευνα αποτελείται από τρία μέρη. Στο πρώτο εξετάζονται οι θεσμοί κοινωνικής φροντίδας και αλληλεγγύης, μέσα από τη διαχρονικότητα και τη συγχρονικότητά τους. Συγκεκριμένα, η μελέτη περιστρέφεται γύρω από τις έννοιες της κοινωνικής φροντίδας, της κοινωνικής προστασίας και της αντιμετώπισης των κοινωνικών κινδύνων, ενώ παρουσιάζονται αναλυτικά ο θεσμός του κράτους πρόνοιας και οι «εναλλακτικοί» φορείς κοινωνικής 6

φροντίδας, όπως η εθελοντική δράση, οι κοινοτικοί θεσμοί της κοινωνίας πολιτών, οι μη κυβερνητικές οργανώσεις, η κοινωνική εταιρική ευθύνη κ.λπ. Στο δεύτερο μέρος γίνεται μια λεπτομερής παρουσίαση των Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων ως του κατεξοχήν «εναλλακτικού» φορέα που προβάλλει στο σύγχρονο πεδίο της κοινωνικής δραστηριοποίησης. Συγκεκριμένα, μελετώνται οι διάφορες κατηγορίες ΜΚΟ, οι στόχοι και η στρατηγική τους, οι τρόποι οργάνωσης και λειτουργίας, η χρηματοδότηση, ο ρόλος και η προοπτική και τέλος ο κώδικας δεοντολογίας. Στο τρίτο μέρος, τέλος, η έρευνα εντοπίζεται στον ελληνικό χώρο. Εξετάζονται διαχρονικά οι φορείς παροχής κοινωνικής φροντίδας, κυρίως αυτοί του κοινωνικού κράτους και του εθελοντικού θεσμού και διερευνάται η πορεία της Ελλάδας προς την εναρμόνιση της με τις πολιτικές κοινωνικής αλληλεγγύης των χωρών του σύγχρονου δυτικού κόσμου και τον παράλληλο συντονισμό της δράσης των ΜΚΟ και τη θεσμοθέτηση του εθελοντισμού. Ακόμα, παρατίθενται έρευνες και στατιστικά στοιχεία, που προσπαθούν να αποτυπώσουν το σύγχρονο ελληνικό τοπίο, έτσι όπως αυτό διαμορφώνεται από τη δράση των ΜΚΟ και των εθελοντικών πρωτοβουλιών στον τομέα της κοινωνικής φροντίδας, αλλά και να σφηγμομετρήσουν τον παλμό της ελληνικής κοινωνίας σε σχέση με τον εθελοντισμό. 7

Μ έρος A. Θ εσμ ο ί Κ ο ιν ω ν ικ ή ς Φ ρ ο ν τ ίδ α ς & Α λ λ η λ ε γ γ ύ η ς 1. Κοινω νική φροντίδα και π ροστασία 1.1. Εννοιολογικές προσεγγίσεις Ως «κοινωνική φροντίδα» ορίζεται «η υποστήριξη που παρέχεται σε άτομα ή ομάδες μέσω προγραμμάτων πρόληψης και αποκατάστασης, η οποία αποσκοπεί να δημιουργήσει προϋποθέσεις ισότιμης συμμετοχής των ατόμων στην κοινωνική και οικονομική ζωή και να τους εξασφαλίσει ένα αξιοπρεπές επίπεδο διαβίωσης»1. Παραπλήσια είναι και η έννοια της κοινωνικής προστασίας. Με τον όρο «κοινωνική προστασία» εννοούμε «όλες τις παρεμβάσεις ιδιωτικών ή δημοσίων φορέων που έχουν σκοπό να ελαφρύνουν τα νοικοκυριά και τους ιδιώτες από το βάρος που συνεπάγεται η αντιμετώπιση ενός καθορισμένου συνόλου κινδύνων ή καταστάσεων ανάγκης, υπό τον όρο ότι δεν υπάρχει μία ταυτόχρονη αντιπαροχή από το δικαιούχο ή κάποια ατομική ρύθμιση»2. Η έννοια της κοινωνικής προστασίας αναπτύσσεται σε συνάρτηση με την έννοια του κοινωνικού κινδύνου. Ο κοινωνικός κίνδυνος είναι αυτός ο οποίος μπορεί να πλήξει ένα συγκεκριμένο άτομο μία δεδομένη χρονική στιγμή, αλλά οι συνέπειές του διαχέονται σε ολόκληρη την κοινωνία. Για παράδειγμα η περίπτωση της ανεργίας. Ο εν λόγω κοινωνικός κίνδυνος πλήττει ένα συγκεκριμένο άτομο, εκείνον που μένει άνεργος, αλλά οι επιπτώσεις του αφορούν όλη την κοινωνία, αφού λ.χ. μειώνεται το εθνικό εισόδημα και αυξάνονται οι κοινωνικές δαπάνες. Ο κοινωνικός κίνδυνος έχει δύο βασικά χαρακτηριστικά: α) δεν είναι εκ των προτέρων γνωστή η στιγμή της έλευσής του και β) αφορά όχι το συγκεκριμένο άτομο που υφίσταται τον κίνδυνο, αλλά ολόκληρη την κοινωνία. Οι βασικοί κοινωνικοί κίνδυνοι, όπως ορίζονται στα πλαίσια της Eurostat, και οι οποίοι μπορούν να δικαιολογήσουν την ύπαρξη κοινωνικής προστασίας είναι αυτοί που σχετίζονται με την ασθένεια και την υγειονομική περίθαλψη, την αναπηρία, το γήρας, τους «επιζώντες», την οικογένεια, την ανεργία, τη στέγη, τον κοινωνικό αποκλεισμό. Η αντιμετώπιση του κοινωνικού κινδύνου δεν μπορεί να γίνει ατομικά, αλλά συλλογικά. Ακόμη και στην περίπτωση των ιδιωτικών ασφαλιστικών εταιρειών, ο κίνδυνος της υγείας ή του γήρατος αντιμετωπίζεται συνολικά και όχι ατομικά. Σε καμία περίπτωση η ασφαλιστική εταιρεία δεν μπορεί να αντιμετωπίσει την αποκατάσταση της υγείας ενός ατόμου στηριζόμενη αποκλειστικά και μόνο στα χρήματα που το άτομο αυτό της έχει καταβάλλει. Ως εκ τούτου η έννοια της κοινωνικής προστασίας παραπέμπει όχι τόσο στο δημόσιο χαρακτήρα του συστήματος κοινωνικής προστασίας -εφόσον υπάρχει και ο ιδιωτικός χαρακτήρας του εν λόγω συστήματος-, αλλά στο συγκεκριμένο τρόπο αντιμετώπισης του κοινωνικού κινδύνου, ο οποίος είναι συλλογικός. 1ΕΣΥΕ, Κοινωνική Προστασία στην Ελλάδα. Ααπάνες και Έσοδα, 1990-8, Αθήνα 2000, σελ. 11 2 ο.π. 8

1.2. Βαθμίδες της κοινωνικής φροντίδας Η κοινωνική φροντίδα διακρίνεται, ανάλογα με το είδος των υπηρεσιών που προσφέρει σε τρεις βαθμίδες: Πρωτοβάθμια Κοινωνική Φροντίδα: Η πρωτοβάθμια κοινωνική φροντίδα έχει ως αντικείμενο την παροχή υπηρεσιών ανοιχτής φροντίδας και αποσκοπεί στην πρόληψη των αναγκών και στον έγκαιρο εντοπισμό προβλημάτων κοινωνικο-οικονομικού αποκλεισμού. Δευτεροβάθμια Κοινωνική Φροντίδα: Η δευτεροβάθμια κοινωνική φροντίδα έχει ως αντικείμενο την παροχή υπηρεσιών φιλοξενίας ή κλειστής φροντίδας και αποσκοπεί στη θεραπεία και αποκατάσταση σωματικής, πνευματικής, ψυχικής νόσου ή αναπηρίας, ως και στην πρόληψη και αποκατάσταση των συνεπειών κοινωνικοοικονομικού αποκλεισμού. Τριτοβάθμια Κοινωνική Φροντίδα: Έχει ως αντικείμενο την παροχή υπηρεσιών ανοιχτής και κλειστής κοινωνικής φροντίδας που απαιτεί υψηλή εξειδίκευση ή τεχνολογία. 1.3. Λειτουργίες της κοινωνικής προστασίας Οι λειτουργίες των συστημάτων κοινωνικής προστασίας απέναντι στους κοινωνικούς κινδύνους που προαναφέρθηκαν, είναι συνήθως οι ακόλουθες : Όσον αφορά την ασθένεια και την υγειονομική περίθαλψη, το σύστημα κοινωνικής προστασίας καλύπτει την απώλεια εισοδήματος (παροχές σε χρήμα) και την υγειονομική περίθαλψη. Όσον αφορά την αναπηρία, το σύστημα κοινωνικής προστασίας καλύπτει παροχές οι οποίες εξασφαλίζουν εισόδημα, αγαθά και υπηρεσίες σε άτομα με ειδικές ανάγκες και χορηγούν τις διάφορες υπηρεσίες αποκατάστασης. Όσον αφορά το γήρας, το σύστημα κοινωνικής προστασίας καλύπτει παροχές, οι οποίες διασφαλίζουν εισόδημα στους ασφαλισμένους και χορηγούν αγαθά και υπηρεσίες στους ηλικιωμένους, όταν αυτό απαιτείται από την προσωπική ή κοινωνική τους κατάσταση. Όσον αφορά τους επιζώντες, το σύστημα κοινωνικής προστασίας περιλαμβάνει παροχές που διασφαλίζουν εισόδημα σε άτομα που δεν έχουν δικαίωμα συνταξιοδότησης, αλλά έχουν χάσει το σύζυγο ή κάποιο άλλο συγγενή από τον οποίο εξαρτώνταν οικονομικά. Επίσης, αποζημιώνει τους επιζώντες για έξοδα κηδείας και χορηγεί σ ορισμένους από αυτούς αγαθά και υπηρεσίες. Όσον αφορά την οικογένεια, το σύστημα κοινωνικής προστασίας περιλαμβάνει παροχές οι οποίες χορηγούν οικονομική υποστήριξη ή βοήθεια σε νοικοκυριά και επίσης χορηγούν κοινωνικές υπηρεσίες που προορίζονται ειδικά για την προστασία της οικογένειας και των τέκνων. Όσον αφορά την ανεργία, το σύστημα κοινωνικής προστασίας περιλαμβάνει παροχές οι οποίες συμπληρώνουν εν μέρει το εισόδημα που χάθηκε, συνεισφέρουν στις δαπάνες επιμόρφωσης / κατάρτισης των ατόμων, βοηθούν τους ανέργους στην αντιμετώπιση, στην αλλαγή του τόπου διαμονής τους για αν βρουν εργασία και στη χορήγηση των κατάλληλων αγαθών και υπηρεσιών. 9

Όσον αφορά τη στέγη, το σύστημα κοινωνικής προστασίας περιλαμβάνει παρεμβάσεις του Δημοσίου που αποσκοπούν να στηρίξουν νοικοκυριά που έχουν στεγαστικά προβλήματα. Όσον αφορά τον κοινωνικό αποκλεισμό, το σύστημα κοινωνικής προστασίας αναλαμβάνει δράσεις απέναντι στους κοινωνικά αποκλεισμένους. 1.4. Φορείς κοινωνικής φροντίδας και προστασίας Σύμφωνα με τον Π. Σταθόπουλο3, οι φορείς που δραστηριοποιούνται στον τομέα της παροχής υπηρεσιών κοινωνικής προστασίας μπορούν να κατανεμηθούν στις εξής κατηγορίες: 1η Κατηγορία. Περιλαμβάνει τον Δημόσιο Τομέα, τις Κρατικές Υπηρεσίες, τους Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης (Α και Β Βαθμού) και τα Νομικά Πρόσωπα Δημοσίου Δικαίου (Ν.Π.Δ.Δ). 2η Κατηγορία. Περιλαμβάνει τις κερδοσκοπικές επιχειρήσεις, τον τομέα της Αγοράς εν γένει. 3η Κατηγορία. Περιλαμβάνει τον ιδιωτικό μη κερδοσκοπικό τομέα, τις εθελοντικές οργανώσεις, την Εκκλησία και τα Νομικά Πρόσωπα Ιδιωτικού Δικαίου (Ν.Π.Ι.Δ). 4η Κατηγορία. Περιλαμβάνει τους φορείς αυτοβοήθειας και τα άτυπα δίκτυα φροντίδας. Το Ευρωπαϊκό Σύστημα Ολοκληρωμένων Στατιστικών Κοινωνικής Προστασίας (European System of Integrated Social Protection Statistics - ESSPROS) θεωρεί κομβικό σημείο της κοινωνικής προστασίας τον αποτελεσματικό σχεδίασμά συστημάτων και προγραμμάτων. Ως πρόγραμμα κοινωνικής προστασίας ορίζεται «ένα ανεξάρτητο σύνολο κανόνων που υποστηρίζεται από μία ή περισσότερες μονάδες και διέπει τη χορήγηση των κοινωνικών παροχών και τη χρηματοδότησή τους»4. Στην Ελλάδα λ.χ. διακρίνονται έντεκα τέτοια συστήματα : Τα Ταμεία Κοινωνικής Ασφάλισης Η κοινωνική ασφάλιση των δημοσίων υπαλλήλων Η προστασία της απασχόλησης Η στεγαστική προστασία των μισθωτών Το Εθνικό Σύστημα Υγείας και λοιπά συστήματα υγείας Οι Οργανισμοί Τοπικής Αυτοδιοίκησης Οι επαγγελματικές συλλογικές συντάξεις Οι υποχρεωτικές παροχές εργοδοτών προς υπαλλήλους Οι λοιπές κυβερνητικές δράσεις κοινωνικής προστασίας Τα ημι-αυτόνομα ιδρύματα πρόνοιας Η Εκκλησία και οι μη κυβερνητικές οργανώσεις 3Σταθόττουλος Π., Κοινωνική πρόνοια: Μια γενική θεώρηση, Εκδόσεις Έλλην, Αθήνα 1999, σελ. 204. 4 10

2. Το Κράτος Πρόνοιας 2.1. Εννοιολογική προσέγγιση Το κράτος πρόνοιας εμφανίζεται στις οικονομικά ανεπτυγμένες χώρες, όπως η Γερμανία η η Μεγάλη Βρετανία, στα τέλη του 19ου αιώνα και αναπτύσσεται σταδιακά, συνεχίζοντας την πορεία του κατά τη διάρκεια του 20ου. Εξαιτίας της διευρυμένης παρέμβασής του στον κοινωνικό τομέα, διαφοροποιείται από τις παλαιότερες μορφές κράτους, αλλά και από τους φορείς «ανακούφισης της ένδειας», που είχαν ενεργοποιηθεί σε προηγούμενα χρόνια. Ο ορισμός του κράτους πρόνοιας δεν είναι συγκεκριμένος και διαφέρει όχι μόνο από ερευνητή σε ερευνητή, αλλά και από χώρα σε χώρα. Σε κάθε περίπτωση χρησιμοποιείται ένας διαφορετικός όρος για να περιγράφει τις συγκεκριμένες δραστηριότητες του κράτους την εν λόγω περίοδο, ο οποίος αντικατοπτρίζει τις ιδιαίτερες κοινωνικο-οικονομικές συνθήκες κάθε χώρας. Ο αγγλικός όρος «κράτος ευημερίας» (Welfare State) θεωρείται δημιούργημα του Αρχιεπισκόπου William ΤθίπρΙθ και χρησιμοποιήθηκε αρχικά κατά τη διάρκεια του δεύτερου παγκόσμιου πολέμου, για να αντιπαραβάλλει την εν καιρώ πολέμου Μεγάλη Βρετανία με το "πολεμικό κράτος" (Warfare State) της ναζιστικής Γερμανίας. Σύμφωνα με τη Στασινοπούλου6, ο όρος welfare State εκφράζει περισσότερο την ηθική διάσταση αυτού, αφού εμπεριέχει την υπόθεση ότι στις σύγχρονες καπιταλιστικές κοινωνίες είναι εφικτή η ευημερία όλων των πολιτών, για την επίτευξη της οποίας η κοινωνική λειτουργία του κράτους παίζει τον κεντρικό ρόλο. Ο γερμανικός όρος «κοινωνικό κράτος» (Sozialstaat) υποδηλώνει επίσης ιστορικά καθορισμένη μορφή του αστικού κράτους και ιδεολογικό πρότυπο, ενώ στα γαλλικά, ο όρος «κράτος πρόνοιας» (Étatprovidence) διατυπώθηκε αρχικά ως ειρωνικό σχόλιο, που χρησιμοποιήθηκε από τους αντιπάλους των πολιτικών του κράτους πρόνοιας κατά τη διάρκεια της δεύτερης αυτοκρατορίας (1854-1870). Σύμφωνα με τον Ματθαίου", ο όρος κράτος πρόνοιας έχει κυρίως κοινωνικοπολιτικό περιεχόμενο και αναφέρεται, κατά περιγραφικό τρόπο, στη σύγχρονη μορφή του καπιταλιστικού κράτους που δρά, μέσω της παροχικής κοινωνικής διοίκησης, προς στην κατεύθυνση της άμβλυνσης των κοινωνικών ανισοτήτων και της συστηματικής κάλυψης κοινωνικών κινδύνων και αναγκών των πολιτών. Ο Τ.Η. Marshall8 προσδιορίζει το κράτος πρόνοιας ως έναν «χαρακτηριστικό συνδυασμό της δημοκρατίας, της ευημερίας και του καπιταλισμού». 3 Megginson W. L., Netter J. Μ., From State To Market: A Survey Of Empirical Studies On Privatization, Journal of Economic Literature, Vol. 29, June 2001, σελ. 333. 6Στασινοπούλου, Ο., Κράτος πρόνοιας, Gutenberg, Αθήνα 1992, σελ. 57. 7 Χλέτσος Μ., Οικονομική ανάλυση της κοινωνικής προστασίας, Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, Τμήμα Οικονομικών Επιστημών, Ιωάννινα 2003, σελ. 15. 8Wikipedia, The Free Encyclopedia, Λήμμα: Welfare State [http://en.wikipedia.org/wiki/welfare_ state] 11

2.2. Μοντέλα κράτους πρόνοιας Η πρώτη προσπάθεια διερεύνησης και καταγραφής της κατάταξης των κρατών προνοίας με βάση τα χαρακτηριστικά τους έγινε από τον Titmuss το 19749. O Titmuss χρησιμοποιώντας ως κριτήριο κατάταξης των διαφορετικών κρατών προνοίας το ρόλο του κράτους σε σχέση με τις πολιτικές πρόνοιας που παρέχονται από το κράτος διέκρινε τρία μοντέλα κοινωνικής πολιτικής: α) Το Υπολειμματικό Μοντέλο (Residual). Κύριο χαρακτηριστικό του είναι ότι οι κοινωνικές ανάγκες καλύπτονται κατά κύριο λόγο από το κράτος και την οικογένεια. Το κράτος πρόνοιας στην περίπτωση αυτή προσπαθεί να προσφέρει ένα ελάχιστο επίπεδο παροχών και επειδή αυτό δεν αρκεί στην πλήρη ικανοποίηση των αναγκών, ο ρόλος της οικογένειας αλλά και της αγοράς είναι σημαντικός στην περαιτέρω κάλυψη των κοινωνικών αναγκών. Οι ΗΠΑ παρουσιάζουν ένα τέτοιο μοντέλο κράτους πρόνοιας β) Το Βιομηχανικό Μοντέλο. Σύμφωνα με αυτό, η κάλυψη των αναγκών από το κράτος γίνεται στη βάση της εργασίας. Το μοντέλο συναντάται κατά κάποιο τρόπο στη Μεγάλη Βρετανία. γ) Το Θεσμικό-Αναδιανεμητικό Μοντέλο. Το μοντέλο απαντά στις Σκανδιναβικές χώρες. Κύριο χαρακτηριστικό του κράτους πρόνοιας στις χώρες αυτές είναι η καθολική κάλυψη των κοινωνικών αναγκών του πληθυσμού. Μία άλλη τυπολογία έχει προταθεί από τον Espring-Anderesen10. Ο συγκεκριμένος ερευνητής χρησιμοποιεί τον όρο «προνοιακό καθεστώς» αντί του όρου κράτος πρόνοιας. Βασικό κριτήριο για την τυπολογία του είναι ο τρόπος με τον οποίο η κρατική δραστηριότητα διαπλέκεται με το ρόλο της αγοράς και της οικογένειας στην κάλυψη των αναγκών. Διέκρινε τρεις τύπους προνοιακών καθεστώτων: α) Τα φιλελεύθερα καθεστώτα. Ο ρόλος του κράτους στην περίπτωση αυτή είναι να παρέχει βοήθεια προς αυτούς που δεν μπορούν να καλύψουν επαρκώς τις κοινωνικές τους ανάγκες μέσα από την αγορά. Χώρες οι οποίες παρουσιάζουν αυτά τα χαρακτηριστικά του κράτους πρόνοιας είναι οι ΗΠΑ, ο Καναδάς και η Αυστραλία. β) Τα συντηρητικά καθεστώτα. Οι χώρες οι οποίες ανήκουν στο μοντέλο αυτό είναι οι χώρες στις οποίες ο κορπορατισμός αναπτύχθηκε σημαντικά. Ο ρόλος του κράτους στην περίπτωση αυτή είναι η κάλυψη των κοινωνικών αναγκών με κριτήριο την κοινωνική τάξη και την κοινωνική θέση. Κράτη στα οποία επικράτησε αυτό το μοντέλο ήταν μεταξύ άλλων η Αυστρία, η Γαλλία, η Γερμανία και η Ιταλία. γ) Τα «κοινωνικο-δημοκρατικά» καθεστώτα. Ο ρόλος του κράτους στην περίπτωση αυτή είναι η καθολική κάλυψη των κοινωνικών αναγκών όχι μόνο προς τις ασθενέστερες οικονομικές τάξεις αλλά και ως προς τις μεσαία στρώματα. Ενα άλλο χαρακτηριστικό του κράτους πρόνοιας στα πλαίσια αυτού του μοντέλου είναι και η δυνατότητα εξατομίκευσης των παροχών στα επιθυμητά από τους πολίτες επίπεδα. Το μοντέλο αυτό συναντάται κυρίως στα Σκανδιναβικά κράτη. 9 Χλέτσος Μ., Οικονομική ανάλυση της κοινωνικής προστασίας, Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, Τμήμα Οικονομικών Επιστημών, Ιωάννινα 2003, σελ. 22. 10 Στασινοπούλου Ο., Ζητήματα σύγχρονης κοινωνικής πολιτικής. Από το κράτος πρόνοιας στο νέο προνοιακό πλουραλισμό, Gutenberg, Αθήνα 1096, σελ 62-64. 12

Επειδή οι προτεινόμενες τυπολογίες αναφέρονται κατά κύριο λόγο στα κράτη της Βόρειας Ευρώπης, ο Ferrera11 προτείνει ένα τέταρτο μοντέλο το οποίο αναφέρεται κυρίως στις χώρες της Νότιας Ευρώπης. Το κράτος πρόνοιας στις χώρες αυτές δεν έχει τον ίδιο βαθμό ανάπτυξης, σ ότι αφορά την κοινωνική προστασία, όπως στις Βόρειες χώρες. Αυτό είναι απόρροια του συγκεκριμένου μοντέλου ανάπτυξης στις χώρες αυτές και του τρόπου με τον οποίο το κράτος διαπλέκεται με την οικογένεια αλλά και με την αγορά. Κατά κανόνα το σύστημα κοινωνικής προστασίας χαρακτηρίζεται από την ανισότητα σε επίπεδο παροχών και από την αναποτελεσματικότητα της επαρκούς κάλυψης και των κοινωνικών αναγκών. Σύμφωνα με τον Ferrera το «νότιο μοντέλο» περιλαμβάνει στοιχεία και από το μοντέλο του Bismarc12 (ιδιαίτερα σ ότι αφορά τον τομέα της κοινωνικής ασφάλισης και κοινωνικής προστασίας) και στοιχεία από το μοντέλο του Beveridge13 (σ ότι αφορά τον τομέα της υγείας). Η Ελλάδα ανήκει σε αυτό το τελευταίο μοντέλο. 2.3. Κρατικές κοινωνικές δαπάνες στο σύγχρονο κόσμο Η παροχή κοινωνικής πρόνοιας από το κράτος στο σύγχρονο κόσμο τείνει να είναι περισσότερο προωθημένη στις χώρες με τις ισχυρότερες και πιο αναπτυγμένες οικονομίες. Οι φτωχές χώρες, αντιθέτως, τείνουν να έχουν περιορισμένες κοινωνικές υπηρεσίες. Ανάμεσα ωστόσο στα κράτη με ανεπτυγμένη οικονομία υπάρχει σε μικρό μόνο βαθμό συσχετισμός μεταξύ της οικονομικής επίδοσης και των δαπανών κοινωνικής πρόνοιας. Πέραν μεμονωμένων εξαιρέσεων, αυτό που ισχύει, όπως αποδεικνύεται από τα στατιστικά στοιχεία του παρακάτω πίνακα [βλ. Πιν. 1], είναι ότι τα υψηλότερα επίπεδα κοινωνικών δαπανών στην Ευρωπαϊκή Ένωση δεν συνδέονται με τον χαμηλότερο πλούτο, τη χαμηλότερη παραγωγικότητα ή την υψηλότερη ανεργία, ούτε όμως με τον υψηλότερο πλούτο, την υψηλότερη παραγωγικότητα ή τη χαμηλότερη ανεργία. Επιπλέον, η αναζήτηση πολιτικών ελεύθερης αγοράς δεν οδηγεί ούτε στην εγγυημένη ευημερία ούτε στην κοινωνική κατάρρευση. Ο πίνακας δείχνει ότι οι χώρες με τις πιο περιορισμένες κοινωνικές δαπάνες, όπως η Αυστραλία, ο Καναδάς και η Ιαπωνία, δεν βρίσκονται σε καλύτερη ή χειρότερη οικονομική κατάσταση από τις χώρες με τις υψηλότερες κοινωνικές δαπάνες, όπως το Βέλγιο, η Γερμανία και η Δανία. 11 Hort S. Ε. Ο., The Geography of Comparative Welfare State Research. A Comment, Global Social Policy, Vol. 5, No 1, April 2005, σελ 14. 12 βλ. A 2.4. Παράγοντες και προϋποθέσεις ανάπτυξης του κράτους πρόνοιας, σελ.14. 13 William Beveridge (1879-1963): Θεωρείται ιδρυτής του βρετανικού κράτους πρόνοιας. Κατά τη διάρκεια της κυβέρνησης των Φιλελεύθερων (1906-1914) κλήθηκε ως σύμβουλος του David Lloyd George στο θέμα των συντάξεων και της εθνικής ασφάλισης. Κατά τη διάρκεια του Β Παγκοσμίου πολέμου, του ανατέθηκε η σύνταξη έκθεσης για τους τρόπους ανοικοδόμησης της Αγγλίας μετά τον πόλεμο. Ο Beveridge δημοσίευσε την έκθεσή του το 1942 προτείνοντας ότι θα έπρεπε να καταπολεμήθούν τα πέντε «γιγαντιαία κακά» της Ανάγκης, της Ασθένειας, της Άγνοιας, της Εξαθλίωσης και της Αδράνειας. Όταν το 1945 ο Clement Attlee και το Εργατικό Κόμμα νίκησαν το Συντηρητικό Κόμμα του Winston Churchill στις Γενικές Εκλογές, ο Attlee ανήγγειλε ότι θα εισήγε το κράτος πρόνοιας που περιγράφεται στην έκθεση του Beveridge του 1942. Αυτό περιλάμβανε την καθιέρωση μιας Εθνικής Υγειονομικής Υπηρεσίας το 1948, με ελεύθερη ιατρική περίθαλψη για όλους, και την εισαγωγή ενός εθνικού συστήματος παροχών κοινωνικής ασφάλισης και "διά βίου προστασίας του πληθυσμού. [BBC History: http://www.bbc.co.uk/history/historic_figures/bevendge_william.shtml] 13

Πίνακας 1: Κοινωνικές Δ απανες και Α καθάριστο Εγχώριο Προϊον (ΑΕΠ) Κρατών - μελών του Ο ργανισμού για την Οικονομική Συνεργασία & Α νάπτυξη (ΟΟΣΑ) Κατα το 2001 Κράτος Κοινωνικές δαπάνες ως ποσοστό % του ΑΕΠ Κατά κεφαλήν ΑΕΠ σε δολλάρια ($) Δανία 29.2 29000 Σουηδία 28.9 24180 Γ αλλία 28.5 23990 Γερμανία 27.4 25350 Βέλγιο 27.2 25520 Ελβετία 26.4 28100 Αυστρία 26.0 26730 Φινλανδία 24.8 24430 Ολλανδία 24.3 35184 Ιταλία 24.4 24670 Ελλάδα 24.3 17440 Νορβηγία 23.9 29620 Πολωνία 23.0 9450 Ηνωμένο Βασίλειο 21.8 24160 Πορτογαλία 21.1 18150 Λουξεμβούργο 20.8 53780 Τσεχία 20.1 14720 Ουγγαρία 20.1 12340 Ισλανδία 19.8 29990 Ισπανία 19.6 20150 Νέα Ζηλανδία 18.5 19160 Αυστραλία 18.0 25370 Σλοβενία 17.9 11960 Καναδάς 17.8 27130 Ιαπωνία 16.9 25130 Η.Π.Α. 14.8 34320 Ιρλανδία 13.8 32410 Μεξικό 11.8 8430 Νότιος Κορέα 6.1 15090 Πηγή: OECD Factbook 2006 On Line - Economic, Environmental and Social Statistics [http://dx.doi.org/10.1787/858664373233] 14

2.4. Παράγοντες και προϋποθέσεις ανάπτυξης του κράτους πρόνοιας Το πρώτο κράτος πρόνοιας θεωρείται γενικά πως είναι η Γερμανία του 19ου αιώνα, η οποία κατά τη διάρκεια της βασιλείας του Kaiser Wilhelm II και της διοίκησης του καγκελαρίου Otto Von Bismarck εφάρμοσε μια καινοτόμο πολιτική κοινωνικών παροχών. Την εποχή εκείνη, οι συντηρητικότερες κοινωνικές δυνάμεις, υπό την απειλή του μαρξισμού, είχαν ενεργοποιηθεί προς την κατεύθυνση της ανανέωσης, προκειμένου να εξασφαλίσουν την υπερίσχυση και την επιβίωσή τους. Η «Γερμανική Ιστορική Σχολή» απέρριπτε τον ριζοσπαστικό σοσιαλισμό και υποστήριζε τον αποκαλούμενο «κρατικό σοσιαλισμό». Σύμφωνα με τον Gustav Von Schmoller του Πανεπιστημίου του Βερολίνου, που υπήρξε κύριο μέλος της Σχολής, «ο κρατικός σοσιαλισμός πρότεινε την αποκατάσταση μιας φιλικής σχέσης μεταξύ των κοινωνικών τάξεων και την αφαίρεση ή την τροποποίηση της αδικίας, με την εισαγωγή μιας κοινωνικής νομοθεσίας που προωθεί την πρόοδο και εγγυάται την ηθική και υλική ανύψωση των χαμηλότερων και μέσων στρωμάτων»14. Ο κρατικός σοσιαλισμός, όπως εφαρμόστηκε από τον Bismarck, στόχευε να σώσει την κατεστημένη τάξη πραγμάτων από την επαναστατική αναταραχή και την κοινωνική αποσύνθεση, υιοθετώντας ένα μεγάλο μέρος της κριτικής των σοσιαλιστών ενάντια στην οικονομία της αγοράς, την εκμετάλλευση των εργαζομένων από τους εργοδότες, την ατομικιστική συμπεριφορά που αποτυγχάνει να εξυπηρετήσει τη γενική ευημερία, την ένδεια των πολλών σε αντίθεση με την πληθώρα των υλικών αγαθών που απολάμβαναν οι λίγοι. Αρχίζοντας από το 1880, η αυτοκρατορική Γερμανία εκτέλεσε ως κύρια κυβερνητικά προγράμματα ό,τι καλούμε σήμερα «κράτος πρόνοιας», δηλ. ασφαλιστικά μέτρα για τους ανέργους, συντάξεις γήρατος, ασφάλεια υγείας, αποζημίωση των εργαζομένων, υγιεινή εργασιακών χώρων και κανονισμούς ασφαλείας κ.α. Έτσι, με την εισαγωγή μιας σειράς πολιτικών παρεμβατισμού και κοινωνικής πρόνοιας κατάφερε να βελτιώσει την οικονομική κατάσταση των μαζών, διατηρώντας παράλληλα την παραδοσιακή κοινωνική οργάνωση. Διερευνώντας γενικότερα τους παράγοντες που επηρέασαν και προσδιόρισαν την ανάπτυξη του κράτους πρόνοιας καθώς και τη μορφή που αυτό έλαβε στην κάθε χώρα, μπορούμε να υποστηρίξουμε ότι αυτοί είναι οικονομικοί, κοινωνικοί, πολιτικοί και πολιτισμικοί, χωρίς όμως να είναι πάντοτε εφικτός από μεθοδολογικής απόψεως ο διαχωρισμός της ανάλυσής τους. Ο Μ. Χλέτσος10 επισημαίνει ότι οι περισσότερες θεωρίες αναφέρονται στο κράτος πρόνοιας με οικονομικούς όρους, θεωρώντας ότι η οικονομική του φύση είναι αυτόνομη και κυρίαρχη, σε σχέση με την πολιτική ή την κοινωνική του φύση. Αυτό οφείλεται κυρίως στη συγκρότηση της οικονομικής επιστήμης, ως τη μονή ικανή να ερμηνεύσει και να αναλύσει την καπιταλιστική κοινωνία. Έτσι, πολλοί μελετητές συνδέουν την ανάπτυξη του κράτους πρόνοιας με την εφαρμογή του τεϋλορικού-φορντικού μοντέλου παραγωγής και το κεϋνσιανό κράτος. Είναι γεγονός ότι με την έναρξη της βιομηχανικής επανάστασης οι ανάγκες της παραγωγής οδήγησαν σε μια νέα αντίληψη για τη διαχείριση του 14 Ebeling R. Μ., National Health Insurance and the Welfare State, Part 1, January 1999. [http://www.fff.org/freedom/0194b.asp] 5 Χλέτσος Μ., Οικονομική ανάλυση της κοινωνικής προστασίας, Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, Τμήμα Οικονομικών Επιστημών, Ιωάννινα 2003, σελ.18. 15

χρόνου. Ο χρόνος αποκτά αξία στο βαθμό που παράγει εμπορεύματα. Στις αρχές του 20ου αιώνα οι Taylor16 και Ford17 έθεσαν τα θεμέλια της σύγχρονης βιομηχανικής κοινωνίας. Όπως λέει ο Gramsci18, «πρόκειται για το μεγαλύτερο ιστορικό εγχείρημα του κεφαλαίου, την απαλλοτρίωση της γνώσης που κατείχαν οι τεχνίτες, για να ελεγχθεί έτσι ο ρυθμός της δουλειάς τους και να οργανωθεί η εργασία στη βάση της οικονομίας του χρόνου». Η τεχνική γνώση του εργάτη - τεχνίτη κατακερματίζεται σε απλές και στοιχειώδεις κινήσεις, έτσι ώστε η συλλογική εργασία να εκλαμβάνεται ως σύνολο ειδικών χρονομετρημένων καθηκόντων. Στόχος του τεϋλορικού μοντέλου ήταν ο πλήρης εξορθολογισμός της ανθρώπινης εργασίας, έτσι ώστε όλη η διαδικασία της παραγωγής να περάσει κάτω από τον εργοδοτικό έλεγχο και να μεγεθυνθεί η παραγωγικότητα. Στη συνέχεια ο Ford επέκτεινε και τελειοποίησε αυτή τη σύλληψη με την εισαγωγή της αλυσίδας συναρμολόγησης, δημιουργώντας ένα τεχνολογικό μοντέλο με στόχο την μαζική παραγωγή τυποποιημένων προϊόντων. Πρόκειται για ένα μοντέλο που στηρίζεται στις οικονομίες κλίμακας ως μέσο μείωσης του κόστους παραγωγής. Η εφαρμογή της παραπάνω θεωρίας κατά τη δεκαετία του 1920 προκάλεσε πράγματι εντυπωσιακή άνοδο της παραγωγικότητας, η οποία αυξήθηκε με τριπλάσιους ρυθμούς από αυτούς του 19ου αιώνα, δημιουργώντας υπερπαραγωγή προϊόντων. Η μαζική παραγωγή όμως προϋπέθετε και τη μαζική κατανάλωση. Ο ίδιος ο Φορντ προχώρησε σε διπλασιασμό των μισθών, ενισχύοντας έτσι την ζήτηση, μέσω της αύξησης της αγοραστικής δύναμης. Η εφαρμογή του τεϋλορικού-φορντικού μοντέλου παραγωγής εκτόπισε από την παραγωγή τον εργάτη-τεχνίτη και τις μικρές βιοτεχνικές μονάδες, αλλά ταυτόχρονα οδήγησε στην μαζική εισροή ανειδίκευτων εργατών που προέρχονταν από τον αγροτικό τομέα και τους μετανάστες. Το όλο εγχείρημα ολοκληρώνεται αργότερα με τις θεσμικές ρυθμίσεις του κεϋνσιανού μοντέλου και την ανάπτυξη του κράτους πρόνοιας. Ο νεωτερισμός της κεϋνσιανής ρύθμισης έγκειται στο γεγονός ότι αρνήθηκε τον μύθο της φιλελεύθερης σκέψης του 19ου αιώνα περί των αυτορυθμιστικών ικανοτήτων της αγοράς. Ο Keynes19 διαπιστώνει ότι δεν αρκεί να λειτουργούν εύρυθμα οι μηχανισμοί της αγοράς, αλλά απαραίτητη είναι η αναγνώριση από την μεριά του κράτους της ανταγωνιστικής σχέσης ανάμεσα στο κεφάλαιο και την εργασία και την υιοθέτηση σειράς μέτρων που θα λύνουν αυτή την αντίθεση ευνοϊκά για το κεφάλαιο. Η φιλοσοφία της κεϋνσιανής πολιτικής θα μπορούσε να δοθεί μέσα από το ρητορικό σχήμα ότι «η κυβέρνηση προσέλαβε εργάτες για να ανοίξουν τρύπες στους δρόμους και άλλους τόσους για να κλείσουν αυτές τις τρύπες». Αυτό που προκύπτει μέσα από το παράδειγμα είναι ότι για την κεϋνσιανή πολιτική το σημαντικότερο είναι η διατήρηση ή η ενίσχυση του εισοδήματος των πολιτών. Εάν οι πολίτες διαθέτουν χρήματα και μπορούν να αγοράσουν αγαθά και υπηρεσίες, ταυτόχρονα δημιουργούν και ζήτηση για την απασχόληση. 16 Wikipedia, The Free Encyclopedia. Λήμμα: Frederick Winslow Taylor (http://en.wikipedia.org./ wiki/frederick_winslow_taylor) 17 Wikipedia, The Free Encyclopedia. Λήμμα: Henry Ford (http://en.wikipedia.org/wiki/henry_ ford) 18 Gramsci Ant., Αμερικανισμός και φορντισμός, Αθήνα 1988, σελ. 149. 19 Wikipedia, The Free Encyclopedia. Λήμμα: John Maynard Keynes (http://en.wikipedia.org/ wiki/keynes) 16

Από κοινωνικοπολιτικής απόψεως, η περίοδος ανάπτυξης του κράτους πρόνοιας χαρακτηρίζεται από την έντονη συνύπαρξη καπιταλιστικών και προκαπιταλιστικών σχέσεων παραγωγής. Συγκεκριμένα παρατηρούμε τη διαδικασία γέννησης των καπιταλιστικών σχέσεων και την πάλη τους για την επικράτηση απέναντι στις προκαπιταλιστικές σχέσεις. Κατά την περίοδο της βιομηχανικής επανάστασης, γεννιέται το νέο και δυναμικό στοιχείο αυτής της κοινωνίας, δηλαδή ο άνθρωπος που χρησιμοποιεί τις πνευματικές και σωματικές του ικανότητες με σκοπό την παραγωγή έργου. Ο νέος κινητήριος μηχανισμός της κοινωνίας είναι η εργασία. Η εγκαθίδρυση όμως των προϋποθέσεων για την ανάπτυξη της εργασίας δεν είναι εύκολη. Απαιτείται να εξασφαλιστεί η είσοδος αλλά και η σταθεροποίηση του ατόμου στο καθεστώς της μισθωτής εργασίας. Απαιτείται να ενταχθεί στη λογική των νόμων της αγοράς, αφού αυτοί διέπουν την κίνηση της κοινωνίας. Αυτό όμως προϋποθέτει την ύπαρξη της αγοράς, πράγμα όχι όμως και τόσο αυτονόητο. Η φεουδαρχική κοινωνία συγκρούεται έντονα με την νέα κοινωνία. Η οργάνωση της νέας κοινωνίας στηρίζεται καταρχήν στη θεμελίωση των συστατικών της μερών. Παράλληλα, καθίσταται απαραίτητη η δημιουργία κανόνων που θα διέπουν τις νέες αναπτυσσόμενες σχέσεις ανάμεσα στα άτομα. Ποιος όμως παράγοντας μπορεί να εδραιώσει τη νέα κοινωνία και να δημιουργήσει τους κανόνες που θα την διέπουν; Η απάντηση είναι ότι μόνο το κράτος θα μπορούσε να επιτύχει τους παραπάνω σκοπούς. Η ανάπτυξη του κράτους πρόνοιας στηρίζεται στην επέκταση της μισθωτής εργασίας αλλά και αυτή η ίδια η αύξηση του αριθμού των μισθωτών προϋποθέτει την ύπαρξή του. Το κράτος πρόνοιας για να αναπτυχθεί χρειάζεται να στηριχτεί σε μία ενιαία ομοιογενή κοινωνική κατηγορία. Αυτή δεν είναι άλλη από την κατηγορία των μισθωτών. Ομως και οι μισθωτοί χρειάζονται κάποια κοινωνική και οικονομική εξασφάλιση την οποία μπορεί να τους προσφέρει μόνο μία δύναμη έξω από αυτούς, η οποία είναι το κράτος. Πρέπει όμως να υπάρξει αλλαγή τόσο σε νομικό όσο και σε ιδεολογικό επίπεδο με απώτερο στόχο τη στήριξη και την εξάπλωση της παραπάνω σχέσης. Για να δεχτεί όμως ο αγρότης ή ο τεχνίτης να μπει στην παραπάνω σχέση θα πρέπει να του προσφέρει το κράτος μία σειρά ωφελημάτων. Έτσι τίθενται οι βάσεις για την κοινωνική ασφάλιση, για την σταθερότητα και κανονικότητα στην καταβολή του μισθού, για οικονομικά βοηθήματα καθώς επίσης και για την επέκταση του θεσμού της κατανάλωσης για όλο τον κόσμο. Όταν Λέμε επέκταση του θεσμού της κατανάλωσης εννοούμε μία σειρά οικονομικών μέτρων (δάνεια, αγορές με πίστωση, κ.λπ.) που έχουν ως σκοπό να βοηθήσουν τις ασθενέστερες και σταθερές οικονομικά κοινωνικές ομάδες (δηλαδή τους μισθωτούς) να αποκτήσουν πρόσβαση σταλεγόμενα διαρκή καταναλωτικά αγαθά Όλα αυτά όμως σημαίνουν ταυτόχρονα και την επέμβαση του κράτους στη διαδικασία συσσώρευσης του κεφαλαίου με αποκλειστικό σκοπό την αποφυγή των οικονομικών κρίσεων, την εξασφάλιση της πλήρους απασχόλησης για όλους και γενικότερα την ομαλή αναπαραγωγή του καπιταλιστικού συστήματος. Οι μαρξιστικές αντιλήψεις περί κράτους πρόνοιας επισημαίνουν την ταξική του φύση και το ρόλο του στην αναπαραγωγή της καπιταλιστικής κοινωνίας. Ο Habermas20 πιστεύει ότι το κράτος πρόνοιας έχει ως στόχο την αντιστάθμιση των δυσλειτουργιών που προκαλούνται από τη συσσώρευση του κεφαλαίου. Η «φιλοεργατική» στάση του κράτους, μέσα από 20 Habermas J., Αυτονομία και αλληλεγγύη, μτφρ. Σαρίκας Ζ., εκδ. Ύψιλον, Αθήνα 1987, σελ. 111-113. 17

την παροχή προνομίων στην εργατική τάξη, αποτελεί μέρος της διαδικασίας της νομιμοποίησής του από το σύνολο της κοινωνίας. Με τη ρύθμιση αυτή δηλαδή το κεφάλαιο εξασφαλίζει τη «σιωπή» των κατώτερων εισοδηματικά τάξεων ως προς το ιδιοκτησιακό καθεστώς με αντάλλαγμα την εισοδηματική τους σταθερότητα. Ταυτόχρονα αλλάζει και η σχέση που αναπτύσσει ο πολίτης με την κοινωνία. Καταρχήν το κράτος απευθύνεται απευθείας στην κοινωνία θεωρώντας την αναπαραγωγή της ως αποκλειστικό καθήκον του. Η θέση των ατόμων ως προς την κοινωνία έχει αλλάξει. Τα άτομα έρχονται σ επαφή μεταξύ τους μέσω της κοινωνίας, δηλαδή ως άτομα της ίδιας της κοινωνίας. Το κοινωνικό συμβόλαιο είναι ιδωμένο πρώτα σαν συμπύκνωση των συμβολαίων μεταξύ των ατόμων και της κοινωνίας, η οποία παρουσιάζεται πρωταρχική και όχι ως προϊόν δυναμικής συνύπαρξης των ατόμων. Στα πλαίσια αυτά αλλάζει και η ευθύνη που έχει η κοινωνία απέναντι στα άτομα. Το ατύχημα λ.χ. δεν θεωρείται ένα γεγονός για το οποίο υπεύθυνο είναι το ίδιο το άτομο, αλλά είναι ολόκληρη η κοινωνία. Το ατύχημα καθίσταται πλέον ένα κοινωνικό φαινόμενο. Η κοινωνία μετατρέπεται σε θεσμό, υποκείμενο υποχρεώσεων απέναντι στα άτομα. Έτσι, αναπτύσσεται ραγδαία ένα σύστημα ασφαλίσεων και κοινωνικής περίθαλψης που έχει τη βάση του ακριβώς στην αντίληψη που έχει αναπτύξει η κοινωνία για την ευθύνη που έχει απέναντι στα άτομα-πολίτες της. Σημαντικό γνώρισμα της εποχής που αναπτύσσεται το κράτος πρόνοιας και απαραίτητη προϋπόθεση για τη λειτουργία του αποτελεί η ομοιογένεια της κοινωνίας. Συνεπώς, αλλάζει και η σχέση ανάμεσα στο πολιτικό καθεστώς και στα άτομα. Όλα τα προαναφερθέντα (κοινωνικές παροχές, ασφάλιση, μαζική κατανάλωση, κ.λπ.) δεν θα μπορούσαν να υπάρξουν αν δεν συνοδεύονταν και από μία παράλληλη ανάπτυξη των δημοκρατικών διαδικασιών. Το καινούργιο καταναλωτικό μοντέλο που προωθείται μπορεί να επιτευχθεί μόνο εάν υπάρχει η κοινωνική συναίνεση από την πλευρά των ατόμων. Η ιδέα της ομοιογενούς κοινωνίας είναι άτοπη, αν το μεγαλύτερο μέρος -ή έστω και ένα μικρό- της βρίσκεται έξω από την κοινωνία. 2.5. Κρίση του κράτους πρόνοιας και ανάδειξη του εθελοντισμού ως φορέα παροχής κοινωνικής φροντίδας Από τις αρχές της δεκαετίας του '70 το φορντικό-κεϋνσιανό μοντέλο ανάπτυξης εισέρχεται σε βαθιά κρίση, αφού διένυσε έναν πλήρη κύκλο σχεδόν επί 30 χρόνια στο μεγαλύτερο μέρος των χωρών του δυτικού κόσμου. Η κατάρρευση των ισορροπιών του συστήματος ήταν αποτέλεσμα ενός συνδυασμού αιτιών που περιείχε: α) την εξάντληση της τεχνολογικής ανανέωσης του παραγωγικού μηχανισμού. β) την αύξηση της δύναμης των συνδικάτων, με αποτέλεσμα την επιβάρυνση του κόστους παραγωγής. γ) την αδυναμία του μοντέλου να καλύψει διαφοροποιήσεις στη ζήτηση, λόγω υψηλού κόστους που συνεπάγονταν αλλαγές στη γραμμή παραγωγής. δ) την αποδιάρθρωση της εθνικής οικονομικής ανάπτυξης λόγω της διεθνοποίησης της παραγωγής. Μέσα σ αυτά τα πλαίσια δημιουργείται γόνιμο έδαφος για μια ανάδειξη της εθελοντικής δράσης σε σημαντική παράμετρο της κοινωνικής εργασίας. 18

Η κριτική στα αποπροσωποποιημένα συστήματα παροχής κοινωνικών υπηρεσιών του κράτους πρόνοιας γενικεύεται και καταγγέλλεται ο γραφειοκρατικός χαρακτήρας στους τομείς της υγείας και της κοινωνικής βοήθειας, όπου το άτομο μετατρέπεται σε πελάτη και καταναλωτή υπηρεσιών και προϊόντων. Δημιουργείται ένα δημόσιο αίσθημα θετικό απέναντι στη συρρίκνωση του κράτους πρόνοιας: Η γραφειοκρατική υποδομή του, που λειτουργούσε και ελεγκτικά απέναντι στις «περιθωριακές» ομάδες πληθυσμού, προκαλούσε τη δυσφορία των ομάδων αυτών. Από την άλλη ο εξορθολογισμός στην παροχή υπηρεσιών -με τη μηχανοποίηση λ.χ. και την εισαγωγή πληροφορικών συστημάτων στην ιατρική περίθαλψη ή με την επαγγελματικοποίηση της Κοινωνικής Εργασίας και της συμβουλευτικήςβιωνόταν εν μέρει ως αποπροσωποποίηση των καθημερινών σχέσεων. Στο βαθμό που η ανωτέρω κριτική αναπτυσσόταν και ως κριτική στις λειτουργίες, αλλά και στα λειτουργικά έξοδα του κράτους πρόνοιας, υιοθετούνταν και από μεσαία αστικά στρώματα, που αναζητούσαν, εκτός από τη μείωση της φορολογίας, ποιοτικά αναβαθμισμένες και εξατομικευμένες υπηρεσίες. Η κριτική των στρωμάτων αυτών απέναντι στο κράτος πρόνοιας αμφισβητούσε και το μονοπώλιο της «κοινωνικότητας» του κράτους, δηλαδή της ανάληψης από το κράτος πρόνοιας της διαχείρισης των όρων αναπαραγωγής της κοινωνίας. Κατά τη δεκαετία του 80, η αναζήτηση εναλλακτικών και μη συγκεντρωτικών μορφών και συστημάτων παροχής κοινωνικών υπηρεσιών, που θα είναι πιο «κοντά» στον άνθρωπο και στις ανάγκες του, εγκαινιάζει μια στροφή προς τα παραδοσιακά και άτυπα δίκτυα βοήθειας, όπως είναι η οικογένεια, ο εθελοντισμός, οι ομάδες αυτοβοήθειας κ.ο.κ. Παράλληλα, τονίζεται η ατομική ευθύνη στην πρόκληση και την αντιμετώπιση ανασφαλειών και διακινδυνεύσεων, που προκαλούνται από μια εγγενή δυναμική της κοινωνικής εξέλιξης και εξατομίκευσης, ενώ υπογραμμίζεται πως πέρα από δικαιώματα υπάρχουν και υποχρεώσεις, τόσο για το άτομο όσο και για την κοινότητα. Μέρος δηλαδή των ευθυνών του κράτους πρόνοιας διαχέεται προς το άτομο και την κοινότητα. Στη δεκαετία του 90, η παγκόσμια επιβολή του Washington Consensus21 οδήγησε στην αποδυνάμωση του θεσμικού ρόλου του κράτους, το οποίο έχασε την ικανότητα εφαρμογής μιας σειράς πολιτικών που παραδοσιακά εθεωρούντο αποκλειστικά δική του αρμοδιότητα, όπως είναι η προστασία των κοινωνικά αδυνάτων ομάδων του πληθυσμού, η αναδιανομή του εισοδήματος μέσω της προσφοράς εργασίας στους ανέργους με την κατά διαστήματα εφαρμογή πολιτικών τύπου New Deal22, και η εξασφάλιση δωρεάν υγείας και παιδείας για 21 Ο όρος χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά το 1990 από τον οικονομολόγο John Williamson, μέλος του «Institute for International Economics», ένα διεθνές οικονομικό think tank με έδρα την Ουάσινγκτον. Αναφέρεται σε πολιτικές που προωθήθηκαν από την Παγκόσμια Τράπεζα και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο με απώτερο στόχο την έξοδο από την κρίση πολλών χωρών του Τρίτου Κόσμου, και στηρίζονταν στο τρίπτυχο «Αποκρατικοποιήσεις / Ιδιωτικοποιήσεις - Περιορισμός των Κρατικών Δαπανών - Απελευθέρωση των Αγορών και της Κίνησης των Κεφαλαίων» [Wikipedia, The Free Encyclopedia, Λήμμα: Washington Consensus: en.wikipedia.org/wiki/washington_consensus] 22 Πολιτική που ακολούθησε ο Αμερικανός Πρόεδρος Φράνκλιν Ρούζβελτ, για να αντιμετωπίσει την οικονομική κατάρρευση των ΗΠΑ μετά το κραχ του 1929. To New Deal ήταν ένα πρόγραμμα επέκτασης της κοινωνικής ασφάλισης, δημιουργίας νέων δημόσιων έργων και γενικότερα ενίσχυσης του ρόλου του κράτους στην οικονομική και κοινωνική ζωή της χώρας [Wikipedia, The Free Encyclopedia, Λήμμα: New Deal: http://en.wikipedia.org/wiki/new_deal] 19

τις μάζες μέσω της χρηματοδότησης τους από την έμμεση και φορολόγηση των οικονομικά ισχυρότερων κοινωνικών ομάδων. Στη σύγχρονη εποχή, εκλείπει μια από τις βασικές προϋποθέσεις της λειτουργίας του κράτους πρόνοιας, η οποία αποτελούσε σημαντικό γνώρισμα της εποχής που αυτό αναπτύχθηκε: η ομοιογένεια της κοινωνίας. Σήμερα, ολοένα και περισσότερα άτομα ζουν έξω από την κοινωνία. Μετανάστες, νέοι, κοινωνικές μειονότητες κινούνται και ζουν στο περιθώριο. Αυτό σημαίνει ότι ζουν κάτω από συνθήκες διαβίωσης διαφορετικές απ ό,τι οι άλλοι. Δεν υπάρχει στέγη και σταθερή δουλειά για αυτά τα άτομα και γενικότερα η φυσική αναπαραγωγή τους δεν στηρίζεται στο καθεστώς της μισθωτής εργασίας και στα αποδεκτά από την κοινωνία μέσα. Το παραδοσιακό κράτος πρόνοιας λοιπόν αποδεικνύεται ανίκανο να αντιμετωπίσει τα προβλήματά τους αποτελεσματικά. Η μακρόχρονη πορεία και τα εγγενή χαρακτηριστικά του θεσμού δικαιολογούν ωστόσο ένα μεγάλο μέρος του δυτικού κόσμου, που υποστηρίζει με θέρμη την άποψη ότι η κατάργηση του κράτους πρόνοιας θα είχε οδυνηρά αποτελέσματα για τις σύγχρονες κοινωνίες. Τα βασικότερα επιχειρήματα που διατυπώνονται από αυτήν τη σκοπιά είναι τα ακόλουθα: Αναπαραγωγή της κοινωνίας. Η ανάληψη από το κράτος της ευθύνης αναπαραγωγής της κοινωνίας με τη μορφή του κράτους πρόνοιας προέκυψε από την επίγνωση πως η ευθύνη αυτή δεν μπορεί να αφήνεται στη φιλευσπλαχνία και στη διάθεση για προσφορά των ιδιωτών. Το μέγεθος της ευθύνης αυτής, όσο και αν έχουν τροποποιηθεί τα δεδομένα της κοινωνικής αναπαραγωγής, αποκλείει την εξ ολοκλήρου ανάληψή της από έναν άτυπο και ανεπίσημο φορέα. Ανθρωπισμός και δημοκρατία: Σύμφωνα με τη σοσιαλιστική ιδεολογία, το δικαίωμα στις βασικές ανάγκες της ζωής είναι θεμελιώδες ανθρώπινο δικαίωμα. Οι άνθρωποι δεν πρέπει να αφήνονται να υποφέρουν αναίτια λόγω της έλλειψης παροχής βοήθειας. Τα ανθρώπινα δικαιώματά τους πρέπει να προστατεύονται από το κράτος. Η βαθμιαία επέκταση της κοινωνικής προστασίας ευνοείται εξάλλου από τους πολίτες των «ώριμων» οικονομιών, οι οποίοι έχουν εγκρίνει αυτήν ως τμήμα των προεκλογικών υποσχέσεων των διάφορων πολιτικών εκστρατειών. Μεσαιωνική τάξη πραγμάτων. Υπάρχει ο κίνδυνος να απεμποληθεί ένα κεκτημένο των σύγχρονων κοινωνιών, αυτό της αντίληψης ότι η ιστορία είναι δημιούργημα της ανθρώπινης δράσης, εφόσον η εθελοντική δράση στηρίζεται σε πράξεις ατόμων, που υπαγορεύονται από μια «ηθική φωνή» και μια αίσθηση του καθήκοντος υπερβατικής φύσης. Μια τέτοια φιλοσοφική θεώρηση που επαναφέρει μια τάξη πραγμάτων ισχύουσα στις φεουδαλικές κοινωνίες του Μεσαίωνα. Οικονομίες κλίμακας: Μερικές υπηρεσίες μπορούν να πληρωθούν αποτελεσματικότερα στην περίπτωση που αναλαμβάνονται «σε μεγάλη ποσότητα» από την κυβέρνηση για το κοινό, παρά όταν 20

αναλαμβάνονται από τους ιδιώτες καταναλωτές. Το σύστημα εθνικών οδών, η διανομή ύδατος, η πυροσβεστική υπηρεσία, η καθολική υγεία, και η εθνική υπεράσπιση είναι μερικά παραδείγματα. Αποτυχία αγοράς: Σε ορισμένες περιπτώσεις, ο ιδιωτικός τομέας αποτυγχάνει να επιτύχει τους κοινωνικούς στόχους ή να έχει αποδοτική παραγωγή, γεγονός που οφείλεται σε παράγοντες όπως τα μονοπώλια, τα ολιγοπώλια ή η ασύμμετρη πληροφόρηση. Η σύγχρονη κριτική κατά του θεσμού, αντιθέτως, στηρίζεται εν ολίγοις στα εξής επιχειρήματα: Ηθικός εξαναγκασμός: Η φιλελεύθερη οπτική θεωρεί ότι ένα κράτος που έχει το ρόλο «παραμάνας» παραβιάζει την ατομική ελευθερία, αναγκάζοντας το άτομο να επιδοτεί την κατανάλωση των συνανθρώπων του. Υποστηρίζει ότι τα κοινωνικά έξοδα μειώνουν το δικαίωμα των ατόμων να μεταφέρουν αυτοβούλως μέρος του πλούτου τους στους άλλους, πράγμα που ισοδυναμεί με δέσμευση της ιδιωτικής ιδιοκτησίας. Θρησκευτικός πατερναλισμός: Το κράτος πρόνοιας έρχεται σε σύγκρουση με κάποιες πλευρές της προτεσταντικής ηθικής της εργασίας. Σύμφωνα με αυτήν, η εθελοντική προσφορά (μέσω ιδιωτικών φιλανθρωπιών) είναι η μόνη ενάρετη προσφορά. Η προσωπική ευθύνη αντιμετωπίζεται ιδεαλιστικά ως αρετή, και κατά συνέπεια θεωρείται ότι το κράτος πρόνοιας μικραίνει την ικανότητα των ατόμων να αναπτύξουν αυτήν την αρετή. Αντι-ρυθμισπκός ρόλος: Το κράτος πρόνοιας κατηγορείται για την επιβολή μεγαλύτερων φορτίων στις ιδιωτικές επιχειρήσεις, για την εν δυνάμει επιβράδυνση του πλουτισμού και την αύξηση της ανεργίας. Δαπάνες / Φορολογία: Η συντήρηση του κράτους πρόνοιας είναι δαπανηρή και η προσπάθεια εύρεσης πόρων οδηγεί αναπόφευκτα σε υψηλή φορολογία. Αυτό γίνεται σαφές σε περιπτώσεις χωρών όπως η Δανία (φορολογικό επίπεδο κατά 50,4% του ΑΕΠ το 2002) και η Σουηδία (φορολογικό επίπεδο κατά 50,3% του ΑΕΠ το 2002). Αποδοτικότητα: Η πεποίθηση ότι οι κοινωνικές υπηρεσίες που παρέχονται από το κράτος είναι ακριβότερες και λιγότερο αποδοτικές απ ό,τι θα ήταν εάν οι ίδιες υπηρεσίες παρέχονταν από τις ιδιωτικές επιχειρήσεις, τείνει να γενικευτεί. Σύμφωνα με τον Friedrich Hayek23, ο μηχανισμός της αγοράς είναι αποδοτικότερος και πιο ικανός να ανταποκριθεί σε συγκεκριμένες περιστάσεις, όπως αυτή ενός μεγάλου αριθμού ατόμων, απ ό,τι είναι το κράτος. Αυτό οφείλεται στο ότι τα δημόσια όργανα της κυβέρνησης αποδεικνύονται ανίκανα να συλλέξουν τη γνώση που χρειάζεται για την αποτελεσματική αντιμετώπιση αυτών των περιστάσεων, σε σχέση με την επάρκεια 23 Wikipedia, The Free Encyclopedia. Λήμμα: Friedrich Hayek (en.wikipedia.org/wiki/friedrich Hayek). 21

της πληροφόρησης που μπορεί να επιτύχει ένας μεμονωμένος πράκτορας-ερευνητής. Οι καθηγητές Louis Kaplow και Steven Shavell, από την άλλη, υποστήριξαν δημόσια τη θέση τους, ότι «οποιαδήποτε κοινωνική πολιτική βασισμένη σε έννοιες όπως η καλοσύνη ή η δικαιοσύνη θα οδηγούσε σε μια οικονομία εξ ορισμού αναποτελεσματική. Οτιδήποτε παρέχεται ελεύθερα προς κατανάλωση είναι καταδικασμένο να υπόκειται σε τεχνητά υψηλή ζήτηση, ενώ οι πόροι θα διατίθονταν καταλληλότερα, εάν η παροχή απεικόνιζε το κόστος»24. Εργασία και κίνητρα: Το κράτος πρόνοιας μπορεί να έχει ανεπιθύμητές επιδράσεις στη συμπεριφορά του ατόμου, ενθαρρύνοντας την εξάρτηση, υποβαθμίζοντας την ανάγκη δραστηριοποίησης και υποσκάπτοντας τα κίνητρά του για εργασία. Στις περισσότερες περιπτώσεις το κράτος παρέχει στους υπηκόους του ένα ανάλογο επίπεδο εισοδήματος με αυτό του βασικού μισθού. Οι επικριτές αυτής της πολιτικής επισημαίνουν το γεγονός ότι η απάτη και η οικονομική αδράνεια έχουν γίνει κοινές πρακτικές σε χώρες όπως το Ηνωμένο Βασίλειο ή η Γαλλία. Κάποιοι συντηρητικοί κύκλοι στη Μεγάλη Βρετανία ισχυρίζονται μάλιστα ότι το κράτος πρόνοιας έχει δημιουργήσει μια γενιά εξαρτημένων ατόμων, που στηρίζονται αποκλειστικά στο κράτος για εισόδημα και υποστήριξη, αντί να εργάζονται. Θεωρούν ότι το κράτος πρόνοιας δημιουργήθηκε αρχικά για να παρέχει σε έναν προσεκτικά επιλεγμένο αριθμό ανθρώπων οφέλη στο επίπεδο της επιβίωσης, προκειμένου να ανακουφιστούν από την φτώχεια, αλλά ότι έχει επεκταθεί υπερβολικά, παρέχοντας σε ένα μεγάλο αριθμό ανθρώπων αδιακρίτως περισσότερα χρήματα απ ό,τι η χώρα μπορεί να αντέξει οικονομικά. Οι παραπάνω προβληματισμοί δεν καταργούν ή απορρίπτουν το κράτος πρόνοιας, θέτουν όμως σαφώς το ρόλο του σε νέα βάση. Στο νέο παγκόσμιο πολιτικό σκηνικό, έτσι όπως αυτό προσδιορίζεται μετά το τέλος του Ψυχρού Πολέμου και του ανταγωνισμού ανάμεσα στις δύο υπερδυνάμεις για τον έλεγχο στρατηγικών συμφερόντων περιοχών του κόσμου, ο ρόλος που έπαιζε κάποτε το κράτος πρόνοιας συμπληρώνεται, και σε ορισμένες περιπτώσεις αναπληρώνεται, από τη δράση διάφορων μη κυβερνητικών οργανισμών. Σε αυτό, σύμφωνα με την άποψη του Νίκου Πιτσούλη25, εκτός των άλλων, συμβάλλει και η αύξηση του αριθμού των θυμάτων των συρράξεων που μαίνονται παγκοσμίως, μια πραγματικότητα που στο παρελθόν περιόριζε και πολλές φορές απέτρεπε η «ισορροπία του τρόμου». Η ανάδειξη του «τρίτου τομέα» ως βασικού φορέα παροχής υπηρεσιών τείνει να μεταβάλλει τις μη κυβερνητικές οργανώσεις σε ισότιμους μαζί με τα κράτη, τους διεθνείς οργανισμούς και τις πολυεθνικές εταιρείες, «παίκτες» του διεθνούς συστήματος. Από την άλλη, η σταδιακή μετατόπιση της εξουσίας από το χώρο του πολιτικού στο χώρο του οικονομικού στα τέλη του 20ου αιώνα και η επιβολή μιας 24 Kaplow L., Shavell St., Any Non-welfarist Method of Policy Assessment Violates the Pareto Principle, Journal of Political Economy, vol.109, no.2, 2001 [http://www.law.harvard.edu] 25 Πιτσούλης, N., Ρόλος και λειτουργία των μη κυβερνητικών οργανώσεων στην αυγή του 21ου αιώνα, Εθελοντική Έκφραση, τ.1, τεύχος 1, Σεπτέμβριος 2003, σελ. 21. 22

νέας παγκοσμιοποιημένης τάξης διαχείρισης της εξουσίας στο σύνολο σχεδόν των σύγχρονων κοινωνιών, επέδρασαν στην ενδυνάμωση και ταχύτατη διάδοση της εθελοντικής προσφοράς εργασίας και των μη κυβερνητικών οργανώσεων ως φορέων που μπορούν να αντιδράσουν σ αυτήν την νέα τάξη πραγμάτων. 23

3. «Εναλλακτικοί» φορείς κοινω νικής φροντίδας 3.1. Εθελοντισμός 3.1.1. Εννοιολογική προσέγγιση του εθελοντισμού «Ο εθελοντισμός είναι ένα αρχαίο και παγκόσμιο φαινόμενο. Από τις αρχές του πολιτισμού μία θεμελιώδης ανθρώπινη αξία ήταν οι άνθρωποι να βοηθούν ο ένας τον άλλον, κατ επέκταση, να βοηθάνε τους ίδιους τους τους εαυτούς. Οι περισσότερες πολιτιστικές παραδόσεις έχουν δώσει ονόματα για να τον περιγράφουν: Baranguay στις Φιλιππίνες, bénévolat και volontariat στην Γαλλία, gotong royong στην Ινδονησία, harambee στην Κένυα, shramadana mingu στην Ινδία και al taawun wal tawasul σε πολλά Αραβικά Κράτη. Η πράξη είναι οικεία ακόμα και εκεί όπου η λέξη εθελοντής είναι άγνωστη.» Οδηγία Διακοινοβουλευτικής Ένωσης26 Ο Εθελοντής δεν κερδίζει τίποτα, εξοφλεί όμως το χρέος του προς τη Ζωή και γι αυτό καθίσταται ελεύθερος. Ο Εθελοντής συνδυάζει τον έρωτα του ερασιτέχνη, τη συνέπεια του επαγγελματία, την πειθαρχία του στρατιώτη και την ανιδιοτέλεια του ανώτερου ανθρώπου. Ο Εθελοντής δεν προσφέρει από το περίσσευμα ούτε από το υστέρημά του. Γνωρίζει ότι τίποτε δεν είναι δικό του και, όταν χρειάζεται κάτι, σπεύδει να το βρει για να το προσφέρει είτε το έχει είτε δεν το έχει. Είναι άλλο το να προσφέρεις ό,τι έχεις και άλλο το να προσφέρεις ό,τι είσαι. Το πρώτο, κάπου και κάποτε τελειώνει, το δεύτερο είναι πηγή ανεξάντλητη που μπορεί να γεννά, κάθε φορά, ό,τι χρειάζεται για να προσφέρει. Καταστάλαγμα από τις δράσεις και τις εμπειρίες της Μη Κυβερνητικής Οργάνωσης ΓΕΦΥΡΕΣ ΦΙΛΙΑΣ2' Η έννοια του εθελοντισμού, παρότι φαντάζει ιδιαίτερα οικεία, είναι δύσκολο να οριστεί με επιστημονική ακρίβεια και σαφήνεια. Αυτό συμβαίνει, επειδή αφενός ο εθελοντισμός έχει δεχτεί πολλές επιρροές από την ιστορία, την πολιτική, τη θρησκεία, τις παραδόσεις των ανθρώπινων κοινοτήτων, λαμβάνοντας κάθε φορά διαφορετικές αποχρώσεις ανάλογα με τις κοινωνίες, τις εποχές, τις ιδεολογίες των ανθρώπων που έκαναν χρήση του όρου. Αφετέρου, πρόκειται για μια έννοια-κλειδί που προσπαθεί να αποτυπώσει και να αναλύσει ένα κοινωνικό φαινόμενο εν εξελίξει, εγχείρημα δυσχερές εξ ορισμού λόγω της «πολυσημικής» διάστασης των κοινωνικών φαινομένων. Ό,τι μπορεί να θεωρηθεί ως εθελοντισμός σε μία κοινωνία, μπορεί να απορριφθεί ως χαμηλά αμειβόμενη ή ως εντατική εργασία σε κάποια άλλη. 26 Inter-Parliamentary Union, International Federation of Red Cross and Red Crescent Societies, United Nations Volunteers, Volunteerism and Legislation: A guidance note, 2004, σελ. 7. 27 ΓΕΦΥΡΕΣ ΦΙΛΙΑΣ, Αρχές εθελοντισμού, Εθελοντική Έκφραση, τ.1, τεύχος 1, Σεπτέμβριος 2003, σελ. 23. 24

Παρά τη μεγάλη ποικιλία αντιλήψεων, είναι εφικτό να προσδιορίσουμε μερικά βασικά χαρακτηριστικά για το τι είναι εθελοντική δραστηριότητα και να διατυπώσουμε τις αρχές του εθελοντισμού, οι οποίες σε γενικές γραμμές περιλαμβάνουν πολλά από τα παρακάτω βασικά πρότυπα28 : Οι εθελοντές συμμετέχουν βάσει της ελεύθερα εκφραζόμενης συγκατάθεσής τους. Η εθελοντική δράση δεν πραγματοποιείται με την προσδοκία οποιουδήποτε οικονομικού κέρδους. Ο εθελοντισμός οφείλει να συμπληρώνει, αλλά όχι να οδηγεί, στην συρρίκνωση ή την αντικατάσταση της αμειβόμενης απασχόλησης. Ο εθελοντισμός πρέπει να ενθαρρυνθεί με έναν ορισμένο βαθμό αυτονομίας από τις δημόσιες αρχές, για να προστατεύσει την ανεξαρτησία του. Ο εθελοντισμός είναι ένας νόμιμος τρόπος με τον οποίο οι πολίτες μπορούν να συμμετέχουν ενεργά στην ανάπτυξη της κοινοτικής και κοινωνικής ζωής και να καλύπτουν τις ανθρώπινες ανάγκες. Οι εθελοντές ενεργούν για το κοινό αγαθό και βάσει μιας κοινωνικής δέσμευσης. Ο εθελοντισμός προάγει τα ανθρώπινα δικαιώματα και την ισότητα. Ο εθελοντισμός σέβεται τα δικαιώματα, την αξιοπρέπεια και τον πολιτισμό των κοινοτήτων που εμπλέκονται. Η εθελοντική στρατολόγηση είναι βασισμένη στην ίση ευκαιρία και την ίση μεταχείριση. Ο εθελοντισμός εμπνέεται από δημοκρατικές, πλουραλιστικές, συμμετοχικές και κοινωνικές αρχές φροντίδας. Μέσα σε αυτά τα πλαίσια, ορίζεται ως εθελοντισμός «το σύνολο των δραστηριοτήτων που πραγματοποιούνται από μεμονωμένα άτομα, από συλλόγους ή από νομικά πρόσωπα για το κοινό αγαθό, με ελεύθερη βούληση και χωρίς την πρόθεση του οικονομικού κέρδους, έξω από το πλαίσιο οποιοσδήποτε απασχόλησης και σχέσης εμπορικής ή κοινωνικής παροχής». «Εθελοντής είναι το άτομο που με ελεύθερη βούληση προσφέρει το χρόνο του, την εργασία και τις δεξιότητές του, περιστασιακά ή σε τακτική βάση, χωρίς προσδοκία ανταμοιβής, εκτός από την κάλυψη των λογικών δαπανών και του επιδόματος επιβίωσης, το οποίο είναι απαραίτητο για την ολοκλήρωση των αποστολών που του έχουν ανατεθεί ως εθελοντή, για το δημόσιο όφελος, μεμονωμένα ή στα πλαίσια των άτυπων ή επίσημα εγγεγραμμένων μη κυβερνητικών και μη κερδοσκοπικών οργανώσεων ή εθνικών ή διεθνών δημόσιων νομικών προσώπων». Οι παραπάνω ορισμοί δόθηκαν σύμφωνα με οδηγία (nota) που εξέδωσε η Διακοινοβουλευτική Ένωση το έτος 2004, η οποία υπογράφεται επίσης από τη Διεθνή Ομοσπονδία Ερυθρού Σταυρού και Ερυθρός Ημισελήνου και τους Εθελοντές των Ηνωμένων Εθνών29. 28 Inter-Parliamentary Union, International Federation of Red Cross and Red Crescent Societies, United Nations Volunteers, Volunteerism and Legislation: A guidance note, 2004, ctea. 20. 29 o.tt., oea. 19. 25

Πρέπει να επισημανθεί ωστόσο η διάκριση που κάνουν κάποιοι μελετητές30 μεταξύ «εθελοντισμού» και «εθελοντικής εργασίας», εφόσον ο εθελοντισμός αναφέρεται περισσότερο στα κίνητρα που ωθούν τους ανθρώπους στην εθελοντική δράση, ενώ η εθελοντική εργασία συνιστά και ανεξάρτητα από τα κίνητρα των εθελοντών κοινωνική εργασία. 3.1.2. Ιστορική αναδρομή του εθελοντικού κινήματος Σε όλες τις προβιομηχανικές κοινωνίες η αμοιβαία αυτοβοήθεια ήταν ζωτικής σημασίας για την επιβίωση των αγροτικών κοινοτήτων. Η συνεργασία μεταξύ των μελών ήταν αναγκαία, προκειμένου να μαζευτούν οι συγκομιδές, να χτιστούν σπίτια για τους ηλικιωμένους και τους ανήμπορους, να συντηρηθεί το οδικό δίκτυο κ.λπ. Σε αυτήν την κοινωνική δύναμη έχει τις ρίζες του ο εθελοντισμός, ενώ σταθμοί στην ιστορία της διαμόρφωσής του ως κινήματος και της εξέλιξής του ως κοινωνικού φαινομένου θα πρέπει να θεωρηθούν ο Αμερικανικός Πόλεμος της Ανεξαρτησίας (1775-1783) και το Κίνημα υπέρ της κατάργησης της δουλείας (Abolitionism), που άνθισε κυρίως στη Νέα Αγγλία. Κατά τον 19ο αιώνα, η εκβιομηχάνιση, η γενίκευση του χρήματος ως μέσου συναλλαγής, η "απο-κοινωνικοποίηση" και η ανωνυμία, που συνοδέυσαν την αστικοποίηση, ίσως υπονόμευσαν τις παραδοσιακές κοινωνικές αξίες. Τα ιδανικά όμως της αλληλεγγύης και της αλληλοβοήθειας ξαναήρθαν στην επιφάνεια ως αντίδοτο στο μίσος και τη φρίκη του Α Παγκόσμιου πολέμου. Το καλοκαίρι του 1920, μια ομάδα Αυστριακών, Άγγλων, Γάλλων, Γερμανών και Ελβετών εθελοντών - μερικοί από τους οποίους ήταν βετεράνοι στρατιώτες και κατά συνέπεια πρώην εχθροί - κινητοποιήθηκε για την ανοικοδόμηση ενός χωριού κοντά στο Verdun, το οποίο είχε καταστραφεί σε μια μάχη που κόστισε περισσότερο από ένα εκατομμύριο ζωές. Από τον πρωτόλειο εκείνον διεθνή εθελοντικό εργασιακό χώρο ξεπήδησε το πρώτο σύγχρονο κίνημα εθελοντικής εργασίας, μια οργάνωση δηλαδή που είναι γνωστή με το γαλλικό της όνομα και το αρκτικόλεξο, η Service Civil International (S.C.I.), η οποία εξαπλώθηκε ευρέως στη δεκαετία του '20 και του '30. Κατά την περίοδο εκείνη, ο εθελοντισμός συχνά εκλαμβανόταν ως μέσο οικοδόμησης φιλικών δεσμών μεταξύ νέων που προέρχονταν από διαφορετικές ευρωπαϊκές χώρες. Στη συνέχεια όμως χρησιμοποιήθηκε -σε χώρες τόσο διαφορετικές μεταξύ τους, όσο είναι οι ΗΠΑ και η Βουλγαρία- κατά τη διάρκεια της σοβαρής οικονομικής κρίσης που ξέσπασε το 1929, για να εξασφαλίσει στους άνεργους νέους μια εργασία κοινωνικά χρήσιμη, καθώς και ένα κρεβάτι και τροφή. Η δυνατότητα διαστρέβλωσης του εθελοντικού ιδεώδους και εκτροπής του από τις διεθνιστικές και συχνά ειρηνιστικές του αρχές, δυστυχώς, έγινε σαφής από τα τάγματα εργασίας του Χίτλερ στη Γερμανία, και τις παρόμοιες πρακτικές σε άλλα ολοκληρωτικά καθεστώτα. Το 1934, το S.C.I. έστειλε τέσσερις Ευρωπαίους εθελοντές στην Ινδία να εργαστούν προς όφελος των φτωχών πληθυσμών. Η πρωτοποριακή αυτή ομάδα αποτέλεσε τον πρόγονο του British Volunteer Programme, των US Peace Corps, της Deutsche Entwiklungsdienst και άλλων τέτοιων «Βορρά προς Νότο» εθελοντικών δράσεων μακράς διάρκειας, οι οποίες με τη σειρά τους 30 Αλεξίου, Θ., Κοινωνικές και ιδεολογικές λειτουργίες του εθελοντισμού και της εθελοντικής εργασίας, περιοδικό ΘΕΣΕΙΣ, τεύχος 83, 2003, σελ. 112. 26

προηγήθηκαν του προγράμματος Εθελοντών των Ηνωμένων Εθνών (UN Volunteers). Κατά τον Β Παγκόσμιο πόλεμο, σε μερικές δημοκρατικές χώρες εφαρμόστηκε για τους αντιρρησίες συνείδησης η πρακτική της αντικατάστασης της στρατιωτικής τους θητείας με εθελοντική εργασία. Προς το τέλος της δεκαετίας του '40 και καθ όλη τη διάρκεια της δεκαετίας του '50, οι εθελοντές νέοι έπαιξαν έναν σημαντικό ρόλο στην αναδόμηση της Ευρώπης και την καθιέρωση διασυνοριακών φιλιών, μέσω προγραμμάτων που περιλάμβαναν έργα όπως είναι η ανοικοδόμηση της κεντρικής Βαρσοβίας και των κατεστραμμένων από τον πόλεμο χωριών της δυτικής Ευρώπης ή η χάραξη της εθνικής οδού Bratsvo-Edinstvo31 στη Γιουγκοσλαβία. Ο ψυχρός πόλεμος αποτέλεσε βαθιά απειλή για την ιδέα του εθελοντισμού, αφού η ανάγκη για προσφορά πήρε σε αρκετές περιπτώσεις τη μορφή στράτευσης και εμπλοκής στον ανταγωνισμό των υπερδυνάμεων, ενώ, σε άλλες περιπτώσεις, γνήσιες εθελοντικές εκδηλώσεις θεωρήθηκαν «ασκήσεις προπαγάνδας». Κατά τις δεκαετίες του 50 και του 60, η εθελοντική δραστηριότητα φτάνει στην κορύφωσή της, ιδιαίτερα στην Αμερική, όπου η παρουσία έντονων ιδεολογικών και πολιτικών ρευμάτων, όπως ο Μακαρθισμός, τα Ανθρώπινα Δικαιώματα και το Βιετνάμ, ευνοεί ιδιαίτερα την εξάπλωση του φαινομένου. Το 1971 η κυβέρνηση Νίξον ιδρύει την ACTION, ενώ λίγο αργότερα το Κογκρέσο προωθεί τη δημιουργία του Εθνικού Κέντρου Εθελοντικής Δράσης (NCVA), που είχε ως σκοπό να ενημερώσει το κοινό για τις δυνατότητες του εθελοντισμού και να βοηθήσει στην ανάπτυξη προγραμμάτων. Υπολογίστηκε το 1974 ότι περίπου 24% των Αμερικανών πολιτών προσέφεραν οργανωμένη εθελοντική εργασία ετησίως. Παράλληλα, η χειραφέτηση από την αποικιοκρατία γέννησε εθνικά εθελοντικά κινήματα σε όλη την Ασία, την Αφρική και τη λατινική Αμερική. Κάποιες από τις οργανώσεις που δημιουργήθηκαν εκεί ήταν μικροσκοπικές και εύθραυστες. Σύμφωνα με τη μαρτυρία του Arthur Gillette, πρώην Διευθυντή του Τομέα Νεότητας και Αθλητισμού της UNESCO32, η Lagos Voluntary Workcamps Organization στη Νιγηρία ήταν τόσο φτωχή που ακόμα και τα έξοδα για γραμματόσημα ήταν πέραν των δυνατοτήτων της, ώστε τα μέλη της παρέδιδαν προσκλήσεις στους πιθανούς εθελοντές-σπουδαστές με τα πόδια! Άλλες κινητοποιήσεις ήταν όμως τεράστιες: το 1960, 15χρονοι έως 18χρονοι σπουδαστές διαμόρφωσαν τη σπονδυλική στήλη της εθελοντικής δύναμης που ουσιαστικά εξάλειψε τον αναλφαβητισμό στην Κούβα. Στα τέλη του 20ου αιώνα, το κίνημα του εθελοντισμού αναβιώνει με ένα νέο πρόσωπο στις πρώην-σοσιαλιστικές χώρες, και ιδιαίτερα στη βορειοανατολική Ευρώπη, όπου το υποστηριζόμενο από την Ευρωπαϊκή Ένωση δίκτυο EASTLINKS και η UNESCO διαμορφώνουν έναν κοινό παρονομαστή δράσης. Τον Δεκέμβριο του 1985 υιοθετήθηκε33 από τη Γενική Συνέλευση Ηνωμένων Εθνών η «Διεθνής Ημέρα Εθελοντισμού για την Οικονομική και Κοινωνική Ανάπτυξη» (International Volunteer Day - IVD). Από τότε, οι κυβερνήσεις, το σύστημα των Ηνωμένων Εθνών και οι οργανώσεις της κοινωνίας πολιτών έχουν μυήσει τους εθελοντές σε όλο τον κόσμο να μτφρ. Αδελφότητα - Ενότητα 32 Gilette Arthur, A (Very) Short History Of Volunteerism, December 1999 [http://www.worldvolunteerweb.org/browse/countries/azerbaijan/doc/a-very-short-history.html] 53 A/RES/40/212 27

γιορτάζουν την ημέρα αυτή στις 5 Δεκεμβρίου. Το 1997, η ίδια συνέλευση αναγόρευσε το έτος 2001 σε «Διεθνές Έτος των Εθελοντών» (International Year of Volunteers - IYV), θέτοντας τέσσερις στόχους: την αναγνώριση, τη διευκόλυνση, τη δικτύωση και την προώθηση του εθελοντισμού. 3.1.3. Ιδεολογικό πλαίσιο της εθελοντικής δράσης Το ιδεολογικό πλαίσιο της εθελοντικής δράσης συγκροτείται κάθε φορά βάσει της αντίληψης που έχει για την κοινωνία, τη φτώχια και την περιθωριοποίηση η εκάστοτε εποχή στην οποία αυτή η δράση λαμβάνει χώρα. Η μετάβαση από τη μεσαιωνική στη νεωτερική κοινωνία σήμαινε εκτός των άλλων και μια διαφορετική σημασιοδότηση του εθελοντισμού. Η φεουδαλική κοινωνία είναι μια κοινωνία που αυτοπροσδιορίζεται ως θρησκευτική κοινότητα, στην οποία κάθε ανθρώπινη δράση νοηματοδοτείται υπερβατικά. Έτσι, η αγαθοεργία και η ελεημοσύνη συνιστούν θρησκευτικό καθήκον, ενώ η επαιτεία και η ζητιανιά συνιστούν στάση, που υπαγορεύεται τόσο από το θρησκευτικό αξίωμα σχετικά με το εφήμερο αυτού του κόσμου, όσο και από τον χαρακτήρα της κλειστής φυσικής οικονομίας του Μεσαίωνα. Το μοίρασμα δώρων και οι παρόμοιες φιλανθρωπικές εκδηλώσεις συνιστούν ένα σημάδι επικοινωνίας στο όνομα της θείας αλήθειας. Το πέρασμα στην αστική-καπιταλιστική κοινωνία, μια κοινωνία που αφενός έχει εκκοσμικεύσει έννοιες και πράγματα, αφετέρου θεωρεί τις αξίες χρήσης ως ανταλλακτικές αξίες και εμπορεύματα, μεταβάλλει το πρόβλημα της φτώχιας από ζήτημα ηθικής τάξης σε κοινωνικό ζήτημα. Ο φτωχός δεν αντιμετωπίζεται πλέον ως μια συμπαθητική ύπαρξη που εγκαλεί την ηθική των ανθρώπων, αλλά ως αποδιοργανωτικός παράγοντας της κοινωνικής τάξης, ως στοιχείο που απειλεί τη συνοχή της «κοινωνίας της εργασίας». Ωστόσο, η νέα αυτή οπτική φανερώνει μια εκλογίκευση του φαινομένου της φτώχιας, η οποία αντικατοπτρίζεται και στις πολιτικές αντιμετώπισής της. Το όλο ζήτημα περνά πλέον στη δικαιοδοσία του κράτους, το οποίο διαμορφώνει ένα διοικητικό πλέγμα από νόμους και υποχρεώσεις για τη διαχείριση του προβλήματος, μειώνοντας το πεδίο της φιλανθρωπικής και εθελοντικής δραστηριότητας. Η κρατική αυτή παρέμβαση καθίσταται αναγκαία εξαιτίας του μεγέθους του προβλήματος της φτώχιας αλλά και εξαιτίας της ενεργητικής συμμετοχής των φτωχών και των απόκληρων στις επαναστατικές διεργασίες του 19ου αι. Η επαναδραστηριοποίηση του εθελοντικού παράγοντα συμπίπτει με τις ανθρωπογεωγραφικές ανακατατάξεις και τις αλλαγές που επέφερε στην κοινωνία ο βιομηχανικός καπιταλισμός. Το φιλανθρωπικό κίνημα επιχειρεί να αμβλύνει τις επιπτώσεις που η αστικοποίηση και η προλεταριοποίηση είχε για μεγάλα τμήματα του πληθυσμού. Στις πρώτες μαζικές εθελοντικές οργανώσεις συμμετέχουν ιδιώτες, μέλη των μεσοαστικών και αστικών κοινωνικών στρωμάτων, που προσφέρουν εθελοντική εργασία προς όφελος κατεστραμμένων οικονομικά εργατών, χωρικών και τεχνιτών. Πολλές από αυτές34, ακολουθούν ευρέως την τακτική των κατ οίκον επισκέψεων, θεωρώντας την προσωπική επαφή ως το πλέον ενδεδειγμένο μέσο για τον 34 Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση της Charity Organization Society (COS), που συγκροτήθηκε στη Μ. Βρετανία κατά το δεύτερο μισό του 19ου αιώνα. 28

«εκπολιτισμό» των λαϊκών στρωμάτων, την ηθικοποίηση και την κοινωνικοποίησή τους στις κυρίαρχες αξίες και συμπεριφορές. Οι ενώσεις του Settlement Movement, που διαδέχονται τους προαναφερθέντες «friendly visitors», υιοθετούν τη μέθοδο της εγκατάστασης εθελοντών στους χώρους ζωής των κατώτερων στρωμάτων, οι οποίοι συχνά έπαιρναν και τον ρόλο «εκπροσώπου», που επηρέαζε θετικά την κοινή γνώμη και την κρατική εξουσία προς όφελος των στρωμάτων αυτών. Το τοπίο αλλάζει με τον Α Παγκόσμιο πόλεμο. Ο πληθωρισμός και οι αντίξοες συνθήκες προκαλούν εξαθλίωση των μεσαίων στρωμάτων, που μέχρι στιγμής στελέχωναν τις εθελοντικές οργανώσεις, γεγονός που οδηγεί στην επαγγελματοποίηση της κοινωνικής εργασίας. Έτσι, παρουσιάζεται ένας καταμερισμός εργασίας ανάμεσα στην οργανωμένη κοινωνική εργασία, που ασκείται από επαγγελματίες, και σε αυτήν που ασκείται από τις φιλανθρωπικές οργανώσεις. Η πρώτη απευθύνεται και έχει αποδέκτες τα εξαθλιωμένα αστικά στρώματα, ενώ η δεύτερη ασχολείται με τα εξαθλιωμένα στρώματα των εργατών. Η σημασία των εθελοντικών οργανώσεων σχετικοποιήθηκε περαιτέρω από την πολιτική και κοινωνική συγκρότηση του εργατικού κινήματος. Όπως αναφέρει χαρακτηριστικά ο Ε. Hobsbawm, «η πείρα της εργατικής τάξης έδινε στους φτωχούς εργαζόμενους τους σημαντικότερους θεσμούς για την καθημερινή τους αυτοάμυνα, το συνδικάτο και την εταιρεία αλληλοβοήθειας, καθώς και τα σημαντικότερα όπλα του συλλογικού αυτού αγώνα, την αλληλεγγύη και την απεργία»35. Η εμπέδωση του θεσμού των λαϊκών συσσιτίων, η ηθική και υλική υποστήριξη, καθώς και η προσφορά πολιτιστικών αγαθών (όπως θέατρο, βιβλιοθήκες, γιορτές κ.α.) στα φτωχά στρώματα της εργατικής τάξης, απορροφούσαν στο μεταίχμιο του αιώνα ένα σημαντικό μέρος της Εργατικής Πρόνοιας (Arbeiter-Samariter, Kolone) του Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος Γερμανίας (SPD) και της μαζικής οργάνωσης Rote Hilfe (Κόκκινη Βοήθεια) του Κομμουνιστικού Κόμματος (KPD) στην περίοδο της Δημοκρατίας της Βαϊμάρης. Επιπλέον, η άνοδος του σοσιαλιστικού κινήματος εντατικοποίησε τις προσπάθειες της εκκλησίας και του κράτους να αποσπάσουν τους εργάτες από τα εργατικά κόμματα, στα οποία αυτοί οργανώνονταν μαζικά. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, η έκδοση του Rerum Novarum36 του Πάπα Λέοντα ΙΓ, η ίδρυση του προσκοπισμού37 και η εισαγωγή της υποχρεωτικής ασφάλισης στα κρατικά ταμεία συρρίκνωσαν ακόμα περισσότερο το πεδίο δράσης των εθελοντικών οργανώσεων φιλανθρωπίας. Η καθιέρωση της υποχρεωτικής εκπαίδευσης, η συγκρότηση εθνικών στρατών και γενικότερα εθνικών ακροατηρίων περιόριζε τη σημασία του εθελοντισμού και της εθελοντικής δράσης ως ιμάντων διάχυσης των κυρίαρχων αξιών, καθώς οι νέοι μηχανισμοί κοινωνικοποίησης (όπως το σχολείο, η οικογένεια, ο στρατός κ.α.) χαρακτηρίζονταν από μεγαλύτερη ιδεολογική εμβέλεια. Οι εξελίξεις αυτές, αλλά κυρίως η μετατόπιση του βάρους όσον αφορά την αναζήτηση λύσεων από τα συμπτώματα στις αιτίες που δημιουργούσαν τα προβλήματα, που προκάλεσε η πολιτική συγκρότηση της εργατικής τάξης, 35 ΗοάεάθννΓη Ε. ϋ., Η Εποχή των Επαναστάσεων 1789-1848, Αθήνα 1992, σ. 299. 36 Η εγκύκλιος «Περί της νέας τάξης πραγμάτων» εκδόθηκε στα τέλη του 19ου αιώνα και αφορούσε την κατάσταση των εργατών. 37 Διάκος Αντ., Νεανικές Οργανώσεις. Το Παράδειγμα της Θεσσαλονίκης, Θεσσαλονίκη 1988, σ. 79. 29

δημιουργούν αναπόφευκτα ένα νέο ιδεολογικό πλαίσιο δράσης των εθελοντικών οργανώσεων. Η διαπίστωση πως η φτώχια, η ανεργία και η κοινωνική έκπτωση δεν ήταν θέμα ηθικής τάξης, ούτε ζήτημα συμπεριφοράς, αλλά ούτε και ζήτημα «εκπροσώπησης», αλλά ζήτημα κοινωνικής οργάνωσης της εργασίας, αφαιρούσε από τις εθελοντικές δράσεις το οποιοδήποτε μέχρι τότε δοκιμασμένο πρόσχημα δράσης. Ο εθελοντισμός του 20ου αιώνα αποκτά έτσι νέο περιεχόμενο. Οι νέες μορφές εθελοντικής δράσης παρουσιάζούν διαφορετικά χαρακτηριστικά από τις παραδοσιακές τόσο ως προς τα κίνητρα, που είναι πλέον η ηθική αυτοπραγμάτωση και η κοινωνική καταξίωση του ατόμου, όσο και ως προς τους τρόπους παρέμβασης. Αυτοί διακρίνονται για τον αποκεντρωτισμό, την εξατομικευμένη δραστηριοποίηση και τον πλουραλισμό των αξιών, που ταιριάζει στο ιδεολογικό προφίλ του «μεταμοντέρνου» πολίτη. Ο σύγχρονος εθελοντισμός διέπεται από έναν ατομικισμό που προσδίδει απόλυτη αξία στην προσωπική ελευθερία και στη δυνατότητα αυτοδιάθεσης, ενώ τυπική μορφή εκδήλωσής του είναι η βιωματική συμμετοχή σε ομάδες αυτοβοήθειας, όπου γύρω από το προσωπικό πρόβλημα και την ανταλλαγή εμπειριών αρθρώνονται και κομμάτια ατομικού ψυχισμού. Στην ουσία αυτό που συρρικνώνεται είναι η σημασία της εθελοντικής δράσης ως κοινωνικοποιητικού μηχανισμού, ένα ζήτημα που θα τεθεί σε νέα βάση στη χαραυγή του 21ου αιώνα, όταν ο εθελοντισμός θα φανεί ξανά επίκαιρος. 3.2 Το κοινωνικό κεφάλαιο και η κοινωνία πολιτών Στο θεωρητικό επίπεδο η συζήτηση για την εξάπλωση του φαινομένου του εθελοντισμού και της εθελοντικής δράσης μέσω μη κυβερνητικών οργανώσεων περιστρέφεται γύρω από δύο βασικές προσεγγίσεις. Η μία αφορά την έννοια του κοινωνικού κεφαλαίου και η άλλη αυτήν της κοινωνίας των πολιτών. Η έννοια του κοινωνικού κεφαλαίου χρησιμοποιείται για να προσδιορίσει δύο διαφορετικές διαστάσεις της κοινωνικής δράσης. Η πρώτη θεωρεί ως κοινωνικό κεφάλαιο τα προσόντα, τα προνόμια, τις απολαβές κ.α. που αποκτά ένα υποκείμενο μέσα από τα δίκτυα κοινωνικών σχέσεων, τα οποία συντελούν στο να πετύχει τους ατομικούς σκοπούς του. Την άποψη αυτή υποστήριξε ο Ρ. Bourdieu. Η δεύτερη αναφέρεται στα μέσα που αποκτούν ορισμένοι συλλογικοί φορείς για να εξασφαλίσουν την εσωτερική συνοχή μεταξύ των μελών τους και να ξεπεράσουν προβλήματα που θέτει η συλλογική δράση. Χρησιμοποιήθηκε αρχικά από τον J. S. Coleman και κατόπιν από τον R. Putnam.38 Η προσέγγιση αυτή συνδέει το κοινωνικό κεφάλαιο με την έννοια της ανάπτυξης και με τις κοινωνικές πρακτικές που συνενώνουν άτομα με κοινούς στόχους συλλογικών δράσεων ή διεκδικήσεων. Δηλαδή, προσδίδει στα δίκτυα πολιτική διάσταση. 38 Ο Bourdieu αναφέρθηκε στο ατομικό κοινωνικό κεφάλαιο, δηλαδή σε διασυνδέσεις ατόμων μεταξύ τους στο πλαίσιο μια ταξικής κοινωνίας, ενώ ο Putnam εννοεί ως κοινωνικό κεφάλαιο χαρακτηριστικά κοινωνικής οργάνωσης, όπως π.χ. εμπιστοσύνη, κανόνες και δίκτυα, τα οποία μπορούν να βελτιώσουν την αποδοτικότητα μιας κοινωνίας επειδή διευκολύνουν τη συντονισμένη δράση. Η προσέγγιση αυτή υπογραμμίζει τη σημασία που αποκτούν οι κοινωνικές σχέσεις και τα κοινωνικά δίκτυα στην εποχή της παγκοσμιοποίησης. (Παναγιωτοπούλου Ρ., Η έννοια του εθελοντισμού στη σύγχρονη ελληνική κοινωνία και η πρόκληση των Ολυμπιακών Αγώνων, http://www.v-prc.gr/7/11/1_gr.html) 30

Η κοινωνία των πολιτών, από την άλλη, αποτελεί το σύνολο των κοινωνικών σχέσεων που δεν εμπίπτουν στη δικαιοδοσία του κράτους. Πρόκειται λοιπόν για έναν ενδιάμεσο χώρο ανάμεσα στο κράτος και τον πολίτη, για ένα πλέγμα αλληλεπιδράσεων ανάμεσα σε διάφορες μη κυβερνητικές, εθελοντικές οργανώσεις. Η κοινωνία των πολιτών αποτελεί αντίποδα στην πολιτική κοινωνία, δηλαδή στο κράτος, και συγχρόνως χώρο εκούσιας συμμετοχής σ' ένα πολιτικό και κοινωνικό σύνολο. Ένας από τους σημαντικότερους θεωρητικούς της κοινωνίας πολιτών, ο Έρνεστ Γκέλνερ39, ορίζει την κοινωνία πολιτών ως «ένα σύνολο ποικίλων μη κυβερνητικών θεσμών, αρκετά ισχυρών ώστε να αντισταθμίζουν το κράτος και που, ενώ δεν το εμποδίζουν να εκπληρώσει τον ρόλο τον ως εγγυητή της ειρήνης και διαιτητή μεταξύ μεγάλων συμφερόντων, μπορούν ωστόσο να το εμποδίσουν να κυριαρχήσει και να εκμηδενίσει το υπόλοιπο της κοινωνίας». Ο Γκέλνερ πιστεύει στην «ύπαρξη ενός συναρμοζόμενου ανθρώπου, του ισορροπημένου πολίτη που είναι ταυτοχρόνως και ατομικιστής και εξισωτιστής. Αυτός επιδιώκει ένα ανιδιοτελές κέρδος, ένα ανεκτικό κέρδος, γιατί μη χρησιμοποιώντας τα χρήματα του για την εξουσία και μη αποζητώντας την εξουσία μπορεί να είναι ανεκτικός και να συνεισφέρει στην κοινωνική πρόοδο». Η κοινωνία πολιτών του Γκέλνερ βασίζεται στον διαχωρισμό του πολιτεύματος από την οικονομική και κοινωνική ζωή, στην πραγματικότητα από την κοινωνία πολιτών με τη στενότερη έννοια, δηλαδή από το κοινωνικό τμήμα που υπολείπεται όταν αφαιρεθεί το κράτος. Κατά την ευρύτερη έννοια της κοινωνίας πολιτών, αφενός οι μη πολιτικοί θεσμοί δεν εξουσιάζονται από τους πολιτικούς, αφετέρου αμφότεροι δεν καταπνίγουν τα άτομα. Η κοινωνία πολιτών αποφαίνεται τελικά ο Γκέλνερ «ιδιωτικοποιεί την αρετή, τη σωτηρία και την αλήθεια». Η νεομαρξιστική θεωρία, έτσι όπως διατυπώνεται από τον Antonio Gramscí40, προσεγγίζει το θέμα ως εξής: περιστρέφεται γύρω από την ιδέα πως, σε αντίθεση με την πολιτική κοινωνία, όπου η κυρίαρχη βούληση επιβάλλεται αυταρχικά και εν πολλοίς απροσχημάτιστα, η κοινωνία πολιτών, ως επόμενο στάδιο της πολιτικής κοινωνίας, καθώς απαρτίζεται από θεσμούς, που φαινομενικά διασφαλίζουν την ελεύθερη συμμετοχή του πολίτη μιας καπιταλιστικής δημοκρατίας δυτικού τύπου στη διαμόρφωση της επίσημης πολιτικής βούλησης, στην ουσία αποτελεί φενάκη, καθώς οι εκλεπτυσμένοι μηχανισμοί χειραγώγησης και το ίδιο το θεσμικό πλαίσιο του αστικού κράτους καθιστούν την εκδήλωση στην πράξη αυτής της ελευθερίας ατελέσφορη. Η πολιτική κοινωνία συντίθεται από τους θεσμούς της τυπικής δημοκρατίας: τη Βουλή, την κυβέρνηση και τη δημόσια διοίκηση, τα δικαιοδοτικά όργανα και τους μηχανισμούς ιδεολογικής τους επιβολής. Θεσμοί της κοινωνίας πολιτών είναι ο συνδικαλισμός, τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης, η Τοπική Αυτοδιοίκηση και τα κοινωνικά κινήματα κριτικής, όπως αυτό των γυναικών, το οικολογικό, το ειρηνιστικό, των στρατιωτών, της νεολαίας κ.α. Σύμφωνα με αυτήν τη θεώρηση, η κοινωνία πολιτών αποτελεί το τελευταίο προπύργιο του συνασπισμού των ηγέτιδων κοινωνικών τάξεων, το απαραίτητο τίμημα μιας μειοψηφικής ηγεμονίας, αλλά και η τελευταία γραμμή παραχωρήσεων στους εργαζόμενους, τους μη προνομιούχους και καταπιεζόμενους της κοινωνίας. Όμως, ως διεύρυνση του χώρου αυτονομίας 39 Γιάννης Ν., 77 είναι η Κοινωνία Πολιτών;, 2002 [http://www.comind.gr/kinisipoliton.html] 40 Gramsci Ant., Τα εργοστασιακά συμβούλια και το κράτος της εργατικής τάξης, τ. Α, μτφρ. Παπαδόπουλος Θ., Εκδ. Στοχαστής, Αθήνα 1975, σελ. 40-49. 31

της κοινωνίας, προσφέρει και νέες δυνατότητες πάλης για την αναδιανομή της εξουσίας και ενδεχομένως νέες δυνατότητες παραγωγής των προϋποθέσεων ανατροπής της καθεστηκυίας οικονομικής, κοινωνικής και του πολιτικής τάξης πραγμάτων, με όρους μάλιστα πιο ομαλούς, ειρηνικούς και δημοκρατικούς. Κατά τον Μουζέλη41, οι θεωρητικές προσεγγίσεις σχετικά με το θέμα της κοινωνίας των πολιτών διακρίνονται σε εκείνες που την εκλαμβάνουν ως: α) το αντίθετο του κράτους, μια άποψη που οδηγεί σ' ένα διχοτομικό μοντέλο κράτους-αγοράς, β) τα ενδιάμεσα στρώματα μεταξύ κυβερνώντων και κυβερνωμένων, δηλαδή τις οργανώσεις που προστατεύουν αφενός τους πολίτες από τον κρατικό αυταρχισμό, αφετέρου τους πολιτικούς από εκ των κάτω προερχόμενες λαϊκές πιέσεις και, γ) τον ενδιάμεσο χώρο μεταξύ κράτους και αγοράς, δηλαδή έναν αυτοδιοικούμενο ενδιάμεσο χώρο που διαχειρίζεται τα συμφέροντα των κοινωνικών ομάδων και διαπραγματεύεται την ισχύ τους. Ωστόσο, η πτυχή του ζητήματος, που αποδεικνύεται ιδιαίτερα σημαντική όσον αφορά τον σύγχρονο προβληματισμό, είναι η πεποίθηση ότι τόσο η συγκρότηση της κοινωνίας των πολιτών, όσο και η «συσσώρευση» κοινωνικού κεφαλαίου είναι στόχοι εφικτοί μόνο ή κυρίως μέσω των μη κυβερνητικών οργανώσεων [ΜΚΟ], Για τις οργανώσεις αυτές θα γίνει εκτενέστερος λόγος στη συνέχεια. Στο παρόν σημείο περιοριζόμαστε στο να επισημάνουμε ότι οι ΜΚΟ δεν αποσκοπούν στην άσκηση πολιτικής εξουσίας, αλλά με τη δράση τους προσφέρουν δυνατότητες πολιτικής και κοινωνικής συμμετοχής, εφόσον δεσμεύονται να προωθήσουν συγκεκριμένους στόχους που δεν καλύπτονται επαρκώς ή δεν εντάσσονται στην πολιτική των κρατικών θεσμών και των πολιτικών κομμάτων. 3.3. Εταιρική κοινωνική ευθύνη Θα ήταν παράλειψη, εάν δεν αναφέραμε ως «εναλλακτικό» φορέα κοινωνικής φροντίδας την εταιρική κοινωνική ευθύνη, έναν θεσμό που τείνει να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στις σύγχρονες κοινωνικές πολιτικές του δυτικού κόσμου. Ο όρος «εταιρική κοινωνική ευθύνη» αναφέρεται σε ενέργειες επιχειρήσεων που αποσκοπούν στην επίλυση περιβαλλοντικών και κοινωνικών ζητημάτων. Μέσω αυτής τους της δράσης οι επιχειρήσεις, ως οντότητες που δρουν στο κοινωνικό σύνολο και ως άρρηκτα συνδεδεμένες με αυτό, φαίνεται πως αναγνωρίζουν την ευθύνη που έχουν απέναντι στην κοινωνία και το περιβάλλον. Ο όρος έχει πολύ στενή σχέση με την ηθική των επιχειρήσεων. Στα αγγλικά υπάρχουν πολλοί όροι για να περιγράφουν την εταιρική κοινωνική ευθύνη όπως: «Corporate Social Responsibility», «Corporate Citizenship», «Social Responsibility», «Social Responsiveness», «Corporate Responsibility», κ.α. Στα ελληνικά απαντάται επίσης ο όρος «επιχειρηματική κοινωνική ευθύνη». Η Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη μπορεί να κατηγοριοποιηθεί σε έξι κατηγορίες ανάλογα με τη φύση της ανάλογης πρωτοβουλίας-προγράμματος42: 41 Μουζέλης Ν., Η κρίση των κομμάτων και η Κοινωνία Πολιτών ως διέξοδος, Περιοδικό «Κοινωνία Πολιτών», Τεύχος 5, Χειμώνας 2000 [http://www.koinoniapoliton.gr/site/content/view/ 116/27/ΐ3η9,βΙ_ΘΡ.υΤΡ8] 32 ι

. Προώθηση Σκοπού. Μάρκετινγκ Σκοπού. Κοινωνικό Μάρκετινγκ. Εταιρική Φιλανθρωπία Εταιρικός Εθελοντισμός. Κοινωνικά Υπεύθυνες Πρακτικές Υπάρχουν αρκετές θεωρίες σχετικά με την Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη. Η πιο διαδεδομένη είναι η «θεωρία των ενδιαφερομένων μερών» ή «εμπλεκόμενων μερών». Τα ενδιαφερόμενα μέρη αποτελούν το άμεσο και έμμεσο περιβάλλον, το οποίο αλληλεπιδρά με την επιχείρηση και «κρατά ενδιαφέρον»43 για τις δραστηριότητες της. Οι άμεσα ενδιαφερόμενοι σε μία επιχείρηση είναι οι μέτοχοι, οι εργαζόμενοι, οι δανειστές-πιστωτές. Έμμεσα ενδιαφερόμενοι είναι το Κράτος, οι τοπικές κοινωνίες στις οποίες δραστηριοποιείται μία επιχείρηση, οι ομάδες πίεσης όπως οι ακτιβιστές, οι διαδηλωτές, κ.λπ. Η θεωρία των ενδιαφερομένων μερών βοηθάει την επιχείρηση να λάβει υπόψιν της όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη και να εμπλακεί σε μία ουσιώδη διαδικασία διαλόγου πριν καθορίσει το πρόγραμμα δράσης της όσον αφορά την εταιρική κοινωνική της ευθύνη. 42 Η εν λόγω ορολογία δεν είναι πλήρως παγιωμένη στην ελληνική ακαδημαϊκή κοινότητα λόγω της σχετικής νεότητας του επιστημονικού αυτού αντικειμένου. 43 Ο αγγλικός όρος είναι «stakeholders» και σημαίνει αυτούς που κρατούν, που έχουν ενδιαφέρον για κάτι. 33

Μ έρος Β. ΜΗ ΚΥΒΕΡΝΗΤΙΚΕΣ ΟΡΓΑΝΩΣΕΙΣ Ο τομέας των Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων (ΜΚΟ) έχει συχνά περιγράφει ως άκρως ποικιλόμορφος και ετερογενής, καθώς απαρτίζεται από οργανισμούς με διαφορετικούς στόχους, διάρθρωση και κίνητρα. Το θέμα της οριοθέτησης, της ταξινόμησης και του ορισμού των ΜΚΟ τίθεται αναπόφευκτα δυσχερές. Η δυσχέρεια αυτή έγκειται αφενός στο εύρος της σημασίας και του περιεχομένου του όρου, εφόσον η δραστηριότητα μιας ΜΚΟ διαφέρει ενδεχομένως κατά πολύ από μιας άλλης, αφετέρου στην πληθώρα των νόμων που διέπουν τις δραστηριότητες των ΜΚΟ και των αποκλίσεων που παρατηρούνται σ αυτούς τους νόμους, εφόσον η εκάστοτε οργάνωση μπορεί να έχει την νομική υπόσταση λ.χ. της φιλανθρωπικής οργάνωσης, του μη κερδοσκοπικού σωματείου ή του ιδρύματος. Ο ορισμός και η κατηγοριοποίηση που παρατίθεται στο παρόν κεφάλαιο ακολουθεί την προσέγγιση της εργασίας «Εισαγωγή στις Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις (ΜΚΟ). Ορισμός - Ρόλος - Οργάνωση - Χρηματοδότηση», που εκπονήθηκε από την Ομάδα Εργασίας Νέων του Ιδρύματος Ανδρέα Παπανδρέου και δημοσιεύθηκε στην Αθήνα τον Ιανουάριο του 2005. 1. Διερεύνηση του όρου Σύμφωνα με το Γαλλικό Συμβούλιο της Επικράτειας, οι ΜΚΟ είναι «οντότητες του ιδιωτικού δικαίου, που δεν υπόκεινται στη βούληση των κυβερνήσεων», ενώ η Παγκόσμια Τράπεζα ορίζει τις ΜΚΟ ως «ιδιωτικές οργανώσεις που αναλαμβάνουν δράση σχετικά με την ανακούφιση όσων υποφέρουν, την προαγωγή των συμφερόντων των φτωχών, την προστασία του περιβάλλοντος, την παροχή βασικών κοινωνικών υπηρεσιών ή την προώθηση της κοινωνικής ανάπτυξης». Ο όρος «non-governmental organizations» έχει τις καταβολές του στο διεθνές δίκαιο. Πρωτοεμφανίζεται στο άρθρο 71 του Καταστατικού Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών (1945), το οποίο προβλέπει τη δυνατότητα αναγνώρισης «συμβουλευτικού καθεστώτος» σε διεθνείς αλλά και εθνικές μη κυβερνητικές οργανώσεις που ενεργοποιούνται στο πεδίο των δραστηριοτήτων του Οικονομικού και Κοινωνικού Συμβουλίου των Ηνωμένων Εθνών». Στον ορισμό της έννοιας της μη κυβερνητικής οργάνωσης, που επιχείρησε να δώσει το Οικονομικό και Κοινωνικό Συμβούλιο των Ηνωμένων Εθνών, το κυρίαρχο στοιχείο είναι η ιδιωτική νομική φύση, δηλαδή ο μη κρατικός χαρακτήρας των οργανώσεων αυτών. Όμως, το άρθρο 71 του Καταστατικού Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών θεωρείται σήμερα ξεπερασμένο, αφού υπάρχουν χιλιάδες διεθνείς και εθνικές μη κυβερνητικές οργανώσεις που αναπτύσσουν δραστηριότητες στο πλαίσιο των Ηνωμένων Εθνών, χωρίς να διαθέτουν το συμβουλευτικό status του άρθρου 71. Η απόδοση του όρου «non-governmental organizations» στα ελληνικά ως «μη κυβερνητικές οργανώσεις» είναι πιθανώς ατυχής. Στην αγγλική γλώσσα ο όρος «Government» είναι πιο κοντά στην έννοια του «Κράτους» παρά στην έννοια της «Κυβέρνησης» σύμφωνα με τα ελληνικά δεδομένα. Σημαίνει δηλαδή 34

το ανώτατο συλλογικό όργανο στο πλαίσιο της εκτελεστικής εξουσίας. Συνεπώς, ίσως θα ήταν πιο σωστό να μεταφράζουμε τον όρο ως «μη κρατικές οργανώσεις» και όχι ως «μη κυβερνητικές οργανώσεις». Στην ελληνική γλώσσα η «Κυβέρνηση» είναι το συνταγματικό όργανο που κατευθύνει τη γενική πολιτική της χώρας και απαρτίζεται από τον Πρωθυπουργό και τους Υπουργούς (άρθρα 81-82 του Συντάγματος). Υπάρχουν συλλογικά κυβερνητικά όργανα (ν. 1558/1985), όχι όμως και «κυβερνητικές οργανώσεις», επομένως δεν έχει νόημα και ο όρος «μη κυβερνητικές οργανώσεις». Στη γενική τρέχουσα ορολογία, τα αρχικά ΜΚΟ παραπέμπουν σε δύο μεγάλους τύπους οργανώσεων: Πρώτον, σε ισχυρά πολυεθνικά δίκτυα οργανώσεων, τα οποία ειδικεύονται κυρίως στην ανθρωπιστική δράση (όπως το κίνημα του Ερυθρού Σταυρού και οι Γιατροί του Κόσμου), στην προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων (όπως η Διεθνής Αμνηστία), στην προστασία του περιβάλλοντος (όπως η Greenpeace). Αυτές οι δομές μπορεί να έχουν αρκετά εκατομμύρια μελών, των οποίων η συμμετοχή εξαντλείται κυρίως στο να πληρώνουν τη συνδρομή τους, χρηματοδοτώντας με αυτόν τον τρόπο την οργάνωση. Διοικούνται με απόλυτα επαγγελματικό τρόπο και μπορεί να διαθέτουν εκατοντάδες ή και χιλιάδες μόνιμα απασχολημένους μισθωτούς. Δρουν δε, τόσο σε επίπεδο βάσης, όσο και ως μέσο πίεσης των κυβερνήσεων, ενώ εξασφαλίζουν σημαντική προβολή από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης. Δεύτερον, σε πολυεθνικά κινήματα μεγαλύτερου ή μικρότερου μεγέθους, που έχουν ως στόχο την οργάνωση εκστρατειών ενάντια σε ορισμένες μορφές της νεοφιλελεύθερης παγκοσμιοποίησης, και τα οποία ασχολούνται λιγότερο με την εξασφάλιση χρηματικών πόρων και περισσότερο με τη συμμετοχή στις κινητοποιήσεις στους δρόμους. Πρωτοέκαναν τη θεαματική εμφάνισή τους στο Seatle, και στη συνέχεια ακολούθησαν η Γένοβα, η Ουάσιγκτον, η Βαρκελώνη κ.α. Το Παγκόσμιο Κοινωνικό Φόρουμ του Πόρτο Αλέγκρε και οι τοπικές, εθνικές ή ηπειρωτικές εκδοχές του, αποτέλεσαν το χαρακτηριστικότερο παράδειγμα αυτού του φαινομένου. Οι ΜΚΟ είναι εξ ορισμού φορείς μιας διεθνιστικής λογικής και η αύξηση της δύναμης τους αποτελεί συνέπεια της εξασθένισης των εθνικών πολιτικών εξουσιών. Αλληλένδετη με την έννοια της «μη κυβερνητικής οργάνωσης» είναι και αυτή της «κοινωνίας των πολιτών». Η αναβίωση κατά τη δεκαετία του 1990 του επιστημονικού, πολιτικού, ακόμη και του δημοσιογραφικού ενδιαφέροντος γύρω από το συγκεκριμένο ζήτημα δημιούργησε ένα ευνοϊκό κλίμα για τις μη κυβερνητικές οργανώσεις, οι οποίες συχνά θεωρούνται ως ο πιο χαρακτηριστικός θεσμός της «κοινωνίας των πολιτών» και ο πιο αυθεντικός εκπρόσωπός της. Στη διεθνή συζήτηση η σύνδεση των δύο εννοιών γίνεται με αναφορά κυρίως στο τοκβιλιανό44 παράδειγμα, σύμφωνα με το οποίο οι ελεύθερες και ανεξάρτητες ενώσεις πολιτών είναι ένας χώρος όπου οι οργανωμένοι πολίτες αξιοποιούν την ελευθερία του συνεταιρίζεσθαι ως θεσμικό αντίβαρο στον κρατικό αυταρχισμό, ως δύναμη εκδημοκρατισμού «από τα κάτω», ως «σχολείο δημοκρατίας», ως μέθοδο παραγωγής «κοινωνικού κεφαλαίου» και ακόμη ως όχημα για κοινωνικές δράσεις που συμβάλλουν στο «κοινό καλό». 44 Οι ιδέες του Alexis de Tocqueville διατυπώνονται σε έργα του όπως De la démocratie en Amérique (1935/1940) και L'Ancien Régime et la Révolution (1856) [Wikipedia, The Free Encyclopedia, Λήμμα: Alexis de Tocqueville: http://en.wikipedia.org/wiki/alexis_de_tocqueville] 35

Στη σύγχρονη ευρωπαϊκή ορολογία ο όρος «μη κυβερνητικές οργανώσεις» τείνει να καλύψει το σύνολο των μη κρατικών οργανώσεων που δεν έχουν κερδοσκοπικό χαρακτήρα και επιδιώκουν σκοπούς γενικότερου κοινωνικού συμφέροντος. Αυτή η τους η επιδίωξη είναι το στοιχείο που τις διαφοροποιεί τόσο από τις «οργανώσεις συμφερόντων», όπως είναι λ.χ. οι επαγγελματικές οργανώσεις, οι οποίες μεριμνούν αποκλειστικά για την προστασία και προώθηση των ιδιαίτερων οικονομικοκοινωνικών συμφερόντων των μελών τους, όσο και από οργανώσεις με δραστηριότητα αμφιλεγόμενης κοινωνικής χρησιμότητας. Υπ αυτήν την έννοια, τα χαρακτηριστικότερα κλειδιά για τον ορισμό τους είναι οι αρχές του εθελοντισμού και του αλτρουισμού. Στην πραγματικότητα, η συνεπής χρήση του όρου «Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις» ως προσδιοριστικού είναι a priori καταδικασμένη, καθώς δεν περιγράφει την έννοια αλλά τη μη-έννοια. Πρόκειται για έναν αρνητικό ορισμό, που στηρίζεται στην άρνηση της κρατικής ιδιότητας. Ακόμη και αν συμπεριλάβουμε και το «μη κερδοσκοπικό» στοιχείο στα χαρακτηριστικά των ΜΚΟ, ο ορισμός παραμένει αρνητικός, με όλες τις αδυναμίες που αυτό συνεπάγεται. Εν τούτοις, η ευρέως διαδεδομένη χρήση του καθιέρωσε τον όρο «Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις» και τη συντομογραφία του ΜΚΟ, έτσι ώστε με αυτόν δηλώνεται μια σειρά οργανισμών που, σύμφωνα με τον προτεινόμενο από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή45 κατάλογο κοινών χαρακτηριστικών των σωματείων, παρουσιάζουν τα εξής χαρακτηριστικά: Οι ΜΚΟ αποτελούν μη κερδοσκοπικές ενώσεις. Παρά το γεγονός ότι μπορούν να προσλαμβάνουν υπαλλήλους και να ασχολούνται με δραστηριότητες που παράγουν έσοδα, δεν διανέμουν κέρδη στα μέλη ή στη διοίκησή τους. Οι ΜΚΟ είναι προαιρετικοί οργανισμοί. Αυτό σημαίνει ότι συστήνονται σε εθελοντική βάση και ότι υπάρχει συνήθως κάποιο στοιχείο εθελοντικής συμμετοχής στον οργανισμό. Οι ΜΚΟ διαφέρουν από άτυπες ή ad hoc ομάδες, επειδή διαθέτουν κάποια τυπική ή θεσμική οντότητα. Συνήθως διαθέτουν καταστατικό ή άλλη ιδρυτική πράξη που ορίζει την αποστολή, τους στόχους και το πεδίο δράσης τους. Είναι υπόλογοι στα μέλη και τους χορηγούς τους. Οι ΜΚΟ είναι αφιλοκερδείς όσον αφορά τους στόχους και τις αξίες που υποστηρίζουν. Στόχος τους είναι η ενεργός συμμετοχή στο δημόσιο βίο για θέματα που αφορούν το γενικό συμφέρον του πληθυσμού, ειδικών ομάδων της κοινωνίας ή της κοινωνίας ως συνόλου. Δεν επιδιώκουν την εξυπηρέτηση εμπορικών ή επαγγελματικών συμφερόντων των μελών τους. 45 Σε ανακοίνωσή της του Ιουνίου 1997 (COM/97/0241) 36

2. Κατηγοριοποίηση Όπως προκύπτει από τα παραπάνω, ο όρος «μη κυβερνητικοί οργανισμοί» είναι πολύ γενικός, ευρύς και εμπεριέχει στους κόλπους του πολλούς διαφορετικούς τύπους οργανώσεων. Αναλόγως ποικίλουν και τα κριτήρια για τη διαφοροποίηση τους, ώστε οι ΜΚΟ διακρίνονται ως προς την ύλη και το αντικείμενο τους, τον τρόπο οργάνωσης και λειτουργίας τους, το μέγεθος, τον τόπο και τον τρόπο δράσης τους, τον γενικό προσανατολισμό και τους στόχους τους. 2.1. Κατηγοριοποίηση καθ' ύλη και κατά αντικείμενο Οι σημαντικότεροι τομείς δραστηριοποίησης των ΜΚΟ είναι γενικώς οι ακόλουθοι: Υγεία: Σ αυτόν τον τομέα η δραστηριότητα των ΜΚΟ αφορά κυρίως την ενημέρωση και χρηματοδότηση για την πρόληψη ασθενειών όπως ο καρκίνος ή το AIDS, αλλά και χρόνιων νοσημάτων όπως το άσθμα. Παραδείγματα τέτοιων οργανώσεων είναι η «AIDS-Προστασία», το «Ελληνικό Ίδρυμα Οστεοπόρωσης» και η «Πανελλήνια Κίνηση για την Μεσογειακή Αναιμία». Επιπλέον, υπάρχουν σύλλογοι αποτελούμενοι από εθελοντές αιμοδότες και δωρητές οργάνων ή οργανικού υλικού πάσης φύσεως, που μπορεί να χρησιμεύσει για ιατρικούς σκοπούς. Τέτοιες οργανώσεις είναι η «Δεξαμενή δοτών Μυελού των Οστών» και η «Ένωση Δωρητών Αίματος Σώματος». Ακόμη υπάρχουν οργανώσεις στον τομέα της υγείας που ασχολούνται με τη βελτίωση των συνθηκών ζωής ατόμων που πάσχουν από ανίατες ασθένειες και ατόμων τρίτης ηλικίας, όπως η «Ελληνική Γεροντολογική και Γηριατρική Εταιρία» και η «Ελληνική Εταιρία Παρηγορητικής και Συμπτωματικής Φροντίδας Καρκινοπαθών». Τέλος, μεγάλες οργανώσεις καταπιάνονται με την αντιμετώπιση επιδημιών και την αναβάθμιση των συνθηκών ζωής και υγιεινής σε χώρες του τρίτου κόσμου. Τέτοιες είναι η «ACTIONAID HELLAS», οι «Γιατροί του Κόσμου» και οι «Φαρμακοποιοί του Κόσμου». Οι οργανώσεις αυτές είναι στελεχωμένες ως επί το πλείστον από επαγγελματίες και ειδικούς επιστήμονες. Πρόνοια: Σε αυτόν τον τομέα συναντούμε ΜΚΟ που στόχο έχουν την ψυχολογική υποστήριξη των ευπαθών κοινωνικά ομάδων («Αντιμετώπιση Παιδικού Τραύματος»), την εθελοντική βοήθεια σε κοινωνικές ομάδες σε καταστάσεις κρίσεως («Κοινωνικές Συνεταιριστικές Δράσεις Ευπαθών Ομάδων»), τη διοργάνωση συσσιτίων και την παροχή ειδών πρώτης ανάγκης («Αλληλεγγύη της Εκκλησίας της Ελλάδος»). Παιδιά: Όσες ΜΚΟ δραστηριοποιούνται σ αυτόν τον τομέα μάχονται κατά της παιδικής εκμετάλλευσης και κακοποίησης («Το χαμόγελο του παιδιού»), κατά της παιδικής εργασίας και της έλλειψης εκπαίδευσης των παιδιών του τρίτου κόσμου («Unicef») και υπέρ της βελτίωσης των συνθηκών ζωής των παιδιών με ειδικές ανάγκες («Βοήθεια και υποστήριξη παιδιών με ειδικές ανάγκες»). 37

Πρόσφυγες & Μετανάστες: Όσες οργανώσεις ασχολούνται με αυτόν τον τομέα στοχεύουν στην ενίσχυση των διεθνοτικών σχέσεων μεταξύ κοινοτήτων μεταναστών-προσφύγων και Ελλήνων πολιτών («Ελληνοπολωνικός Σύλλογος Φιλίας και Συνεργασίας»), στην διεκδίκηση των ατομικών δικαιωμάτων των προσφύγων («Φόρουμ Αλβανών Μεταναστών στην Ελλάδα»), καθώς και στην προβολή του πολιτισμού και της κουλτούρας των διαφόρων εθνικών μεταναστευτικών κοινοτήτων («Amrenia Public Cultural Center»). Περιβάλλον & Οικολογία: Όσες ΜΚΟ αναπτύσσουν τις δραστηριότητες τους στον τομέα αυτόν ασχολούνται κυρίως με την προστασία του περιβάλλοντος και την διαφύλαξη του φυσικού πλούτου («Μεσογειακός Σύλλογος για την Σωτηρία των Θαλασσίων Χελωνών»), την φροντίδα ζωών που βρίσκονται υπό εξαφάνιση («Αρκτούρος») ή είναι τραυματισμένα («Ελληνικό κέντρο περίθαλψης άγριων ζώων»), την ψυχαγωγία με εκπαιδευτικές ή αθλητικές δραστηριότητες στην εξοχή (ορειβατικοί σύλλογοι, περιβαλλοντολογίας ομάδες κλπ), την άσκηση πίεσης καθώς και την ενημέρωση για την αποφυγή μόλυνσης και ρύπανσης του περιβάλλοντος («Οικολογική Εταιρία Ανακύκλωσης»). Ανθρώπινα δικαιώματα: Σ αυτόν τον τομέα συναντούμε οργανισμούς, οι οποίοι επιδιώκουν την προάσπιση των ανθρώπινων δικαιωμάτων εν γένει («Κέντρο Προάσπισης Ανθρωπίνων δικαιωμάτων»), των δικαιωμάτων ευπαθών κοινωνικών ομάδων -όπως είναι οι γυναίκες, τα παιδιά, οι πρόσφυγες, τα άτομα με ειδικές ανάγκες-, των πολιτικών δικαιωμάτων («Διεθνής Αμνηστία»), ενώ παράλληλα στοχεύουν στην αφύπνιση της κοινής γνώμης πάνω στο θέμα του δικαιώματος και της διεκδίκησής του («Ελληνικό Κοινωνικό Φόρουμ»), Υπάρχουν επίσης και νομικοί όμιλοι που γνωμοδοτούν όσον αφορά το επίπεδο και την πρόοδο ενός κράτους στον τομέα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Αθλητισμός: Αυτές οι οργανώσεις είναι συνήθως τοπικού ή περιφερειακού χαρακτήρα και σαν κύριο σκοπό τους έχουν ως επί το πλείστον τη μύηση νέων ή και μεγαλυτέρων στον ερασιτεχνικό αθλητισμό καθώς και στις εναλλακτικές μορφές του («Ελληνικός Ορειβατικός Σύλλογος Νιγρίτας», «Γυμναστική Ένωση Βέροιας»), Τέχνες και Πολιτισμός: Στη θεματική ενότητα αυτή δραστηριοποιούνται ΜΚΟ, οι οποίες στοχεύουν είτε στον εκπολιτισμό και εξωραϊσμό μιας συγκεκριμένης περιοχής (π.χ. διάφοροι τοπικοί εξωραϊστικοί σύλλογοι), είτε στη γενική πολιτισμική ανάπτυξη μίας κοινωνίας («UNESCO»), είτε τέλος στην προβολή μίας συγκεκριμένης κουλτούρας και στην προώθηση της («Όμιλος Διάδοσης Αρχαίου Ελληνικού Πολιτισμού»), 38

2.2. Μοντέλα οργάνωσης και λειτουργίας Ο τρόπος οργάνωσης και λειτουργίας σε συνάρτηση με τον γενικότερο προσανατολισμό και τη στοχοθεσία της κάθε Μ KO, επιτρέπει την κατηγοριοποίησή τους σε τρία βασικά μοντέλα, χωρίς ωστόσο ο προσδιορισμός τους να είναι απόλυτος: α. Η πρώτη κατηγορία περιλαμβάνει ΜΚΟ με τεράστια έσοδα και με μεγάλες και ταυτόχρονα ικανότατες επιχειρησιακές δυνατότητες. Αυτές οι οργανώσεις έχουν συνήθως αυστηρώς ιεραρχική δομή. Βάση της πυραμίδας είναι τα απλά μέλη-χρηματοδότες της οργάνωσης και κορυφή της μια ελίτ επαγγελματιών. Τέτοιες είναι η UNICEF, το WWF, ο Ερυθρός Σταυρός, η CARE INTERNATIONAL κ.α. Αυτές οι οργανώσεις προσπαθούν παγκοσμίως -και ιδιαίτερα στον τρίτο κόσμο, όπου το φαινόμενο είναι πιο έντονο- να αμβλύνουν και να μειώσουν τις συνέπειες τις νεοφιλελεύθερης παγκοσμιοποίησης, χωρίς να θίγουν άμεσα τα αίτια των εν λόγω προβλημάτων. β. Στον αντίποδα των προηγουμένων βρίσκονται τα κοινωνικά fora πολιτών, τα οποία έχουν πενιχρά έσοδα και βασίζονται κυρίως στην εθελοντική δράση των μελών τους και την αυθόρμητη συμμετοχή των πολιτών σ αυτά. Δύναμή τους είναι η κινητοποίηση των λαϊκών μαζών, η απόλυτη ισότητα ανάμεσα στα μέλη τους και η συμμετοχικότητα. Αυτά εναντιώνονται απευθείας στη νεοφιλελεύθερη παγκοσμιοποίηση και απαιτούν συμμετοχή στις αποφάσεις, διεκδικώντας μια εναλλακτικής μορφή παγκοσμιοποίηση. γ. Τέλος, υπάρχουν οι μικρές ομάδες τοπικής εμβέλειας, που απαρτίζονται συνήθως από εθελοντές και στοχεύουν στη λύση διάφορων τοπικών προβλημάτων (π.χ. μεταφορά χωματερής) στηριζόμενες σε ιδίους χρηματικούς πόρους. 2.3. Κατηγοριοποίηση κατά μέγεθος Ως προς το μέγεθος τους, οι ΜΚΟ διακρίνονται46 σε: α. Μικρές ολιγομελείς ομάδες. Είναι συνήθως τοπικού ή συνοικιακού επιπέδου οργανώσεις, οι οποίες στηρίζονται σχεδόν αποκλειστικά στην ατομική πρωτοβουλία και την εθελοντική εργασία. Τέτοιες είναι οι αθλητικές λέσχες, τα εκκλησιαστικά ιδρύματα που περιορίζονται σε επίπεδο ενοριακό κ.α. β. Περιφερειακές Οργανώσεις, που έχουν συνήθως φιλανθρωπικούς σκοπούς. Αυτές χρηματοδοτούνται συνήθως από τον εκάστοτε δήμο ή την εκάστοτε νομαρχία, καθώς και από μεγαλύτερες ΜΚΟ εθνικού επιπέδου, που έχουν τον ίδιο σκοπό. γ. ΜΚΟ εθνικού επιπέδου, οι οποίες έχουν αρκετά μεγάλα έσοδα και πολλές φορές χρηματοδοτούν τοπικές Οργανώσεις με αντίστοιχους σκοπούς (π.χ. «Χαμόγελο του παιδιού»), δ. Διεθνείς ΜΚΟ, όπως η OXFAM και η CARE. Είναι οικονομικοί γίγαντες, με μεγάλη και συνήθως παγκοσμίου επιπέδου επιχειρησιακή ικανότητα. Συχνά, για μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα, συνεργάζονται με τοπικές και εθνικές οργανώσεις. 46 Για τη συγκεκριμένη κατηγοριοποίηση χρησιμοποιήθηκαν στοιχεία από την ιστοσελίδα του NGO Café, World Bank and other definitions of a NGO, 2002 [http://www.gdrc.org/ngo/wbdefine.html]. 39

2.4. Κατηγοριοποίηση κατά τόπο δράσης Όσον αφορά τη γεωγραφική σκοπιά, διακρίνονται δύο βασικές κατηγορίες ΜΚΟ: οι παγκόσμιας δράσης ΜΚΟ και οι τοπικής δράσης ΜΚΟ. Έτσι, από την μία πλευρά έχουμε οργανώσεις τύπου Greenpeace, που μπορούν να δράσουν οπουδήποτε στον κόσμο και εκδηλώνουν το ενδιαφέρον τους για θέματα σε όλη την υδρόγειο, και από την άλλη πλευρά έχουμε ευρωπαϊκές ή εθνικές ΜΚΟ, που ασχολούνται με προβλήματα που απασχολούν μια συγκεκριμένη περιοχή δράσης, π.χ. τις εθνοκαθάρσεις στο ανατολικό Τιμόρ. 2.5. Κατηγοριοποίηση κατά τρόπο δράσης Η συγκεκριμένη διαιρετική βάση είναι δυνατόν να δημιουργήσει πολλά είδη ΜΚΟ, τα κυριότερα των οποίων είναι τα εξής: α. ΜΚΟ που διεκπεραιώνουν τον σκοπό τους χρηματοδοτώντας και κάνοντας δωρεές, όπως είναι το ίδρυμα «FORD & ROCKEFELLER FOUNDATIONS». β. ΜΚΟ που στηρίζονται κυρίως στην παροχή υπηρεσιών με τα μέσα που οι ίδιες διαθέτουν, όπως είναι η «Greenpeace». γ. ΜΚΟ που στηρίζονται στην προσπάθεια αφύπνισης και κινητοποίησης της κοινής γνώμης, όπως είναι το «Κοινωνικό Φόρουμ». 40

3. Στόχοι και στρατηγική τω ν ΜΚΟ 3.1. Ορισμοί Στόχος είναι «η ενσυνείδητη επιδίωξη κάποιου αποτελέσματος. Όταν κάποιο αποτέλεσμα δεν προκύπτει από τυχαίους όρους, αλλά από ενσυνείδητη ενέργεια του ανθρώπου, ο οποίος μάλιστα διαλέγει και τα κατάλληλα μέσα για να φτάσει σ αυτό, τότε λέμε ότι ο άνθρωπος πέτυχε τον σκοπό του. Για την επιτυχία απαιτείται η γνώση των μέσων αλλά και κάθε στοιχείου ή δρόμου που οδηγεί στο επιθυμητό τέρμα. Οι σκοποί μπορεί να είναι ατομικοί ή συλλογικοί. Κάθε σκοπός πρέπει να είναι εφικτός, ηθικός αλλά και τα μέσα που οδηγούν σ αυτό, ηθικά»47. «Το σύνολο συντονισμένων ενεργειών και χειρισμών για την επίτευξη ενός στόχου, η τακτική»48 ονομάζεται στρατηγική, το περιεχόμενο της οποίας, όσον αφορά την στρατηγική μιας οργάνωσης, συνίσταται στα εξής κύρια σημεία: α) τους μακροπρόθεσμους στόχους, β) το εύρος δραστηριοτήτων (scope), γ) τα ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα, δ) τη λογική. 3.2. Ευαισθητοποίηση του πολίτη Εξετάζοντας τους στόχους που θέτουν οι μη κυβερνητικές οργανώσεις μέσα στα πλαίσια των δραστηριοτήτων τους, είναι αναμφισβήτητο ότι έχουν ως βασικό και πρωταρχικό τους στόχο την ενεργοποίηση του απλού πολίτη και την ευαισθητοποίηση του σε ό,τι αφορά τα προβλήματα που απασχολούν τον σύγχρονο άνθρωπο. Μέσα από τη δράση των οργανώσεων αυτών διαφαίνεται η επιθυμία τους να ωθήσουν τους πολίτες να συνειδητοποιήσουν ότι μπορούν να προσφέρουν εθελοντικά σε όποιο τομέα επιθυμούν. Οι ΜΚΟ διαμορφώνουν μια νέα κοινωνία και γι αυτό έχουν χαρακτηριστεί ως η «απάντηση» των λαών στα πρότυπα της καταναλωτικής κοινωνίας. Συμμερίζονται την πεποίθηση ότι οι διαπροσωπικές σχέσεις δεν θα βελτιωθούν και η ειρήνη στον κόσμο δεν πρόκειται να εδραιωθεί, αν οι άνθρωποι ενδιαφέρονται μόνο για το πώς θα καταναλώσουν όσο το δυνατόν περισσότερο, χωρίς ταυτόχρονα να εμφορούνται από ιδανικά και αξίες. Η πρόοδος της κοινωνίας θα επέλθει μέσω της προσφοράς, της ενεργοποίησης και του εθελοντισμού. Η αίσθηση της ανιδιοτελούς προσφοράς και το ειλικρινές ενδιαφέρον για το συνάνθρωπο εξυψώνει την κοινωνία και τους πολίτες της σε ένα επίπεδο ζωής που διακατέχεται από αξίες και ιδανικά. Μόνο μέσα σ αυτό το πλαίσιο, ο άνθρωπος έχει τη δυνατότητα να δημιουργήσει πραγματικά μεγάλα έργα. Εκεί όπου οι πολιτικές ηγεσίες αδυνατούν να βρουν λύσεις σε πολιτικά θέματα που διχάζουν λαούς και προξενούν πολέμους, οι μη κυβερνητικές οργανώσεις φέρνουν μήνυμα ελπίδας για το μέλλον της ανθρωπότητας. Οι άνθρωποι έρχονται κοντά μέσα από τις κοινές τους δραστηριότητες για την ειρήνη ή την αντιμετώπιση παγκοσμίων προβλημάτων και συνειδητοποιούν πως αυτά που τους χωρίζουν είναι πολύ λιγότερα από εκείνα που μπορούν να τους ενώσουν. 47 Ρώμας X., Λεξικό αναπτυγμένων εννοιών, Εκδόσεις «Επικαιρότητα», Αθήνα 1989, σελ 477. 48 Τεγόττουλος-Φυτράκης, Ελληνικό Λεξικό, Τεγόπουλος-Φυτράκης, Αθήνα 1995 (1η έκδ. 1988), σελ. 723. 41

Με τη συμμετοχή σε κάποια ΜΚΟ ο πολίτης νιώθει ότι παράγει έργο, ότι συμβάλλει στην ευημερία και την πρόοδο της κοινωνίας της οποίας αποτελεί μέλος. Νιώθει πραγματικός «πολίτης του κόσμου», αφού συχνά έχει τη δυνατότητα να αναλάβει πρωτοβουλίες και δράσεις πάνω σε σημαντικά ζητήματα που απασχολούν την παγκόσμια κοινωνία και να συμβάλλει στην επίλυσή τους. Από απαθής μετατρέπεται σε ενεργό υποκείμενο, που έχει άποψη και όραμα, αφού αγωνίζεται να χτίσει έναν καλύτερο κόσμο για τη γενιά του αλλά και τις ερχόμενες γενιές. 3.3. Αντιμετώπιση κοινωνικών αναγκών Οι δραστηριότητες των ΜΚΟ καλύπτουν όλους τους τομείς της κοινωνίας, από τις κοινωνικές υπηρεσίες, μέχρι τη φροντίδα για την υγεία, την παιδεία, την προστασία του περιβάλλοντος, τη θρησκεία και τις τέχνες. Η αντιμετώπιση των κοινωνικών αναγκών αποτελεί καταρχήν στόχο των μη κερδοσκοπικών οργανώσεων. 3.4. Στρατηγική Με βάση τους στόχους της αλλά και τη χρηματοδότηση που μπορεί να επιτύχει, η κάθε μη κυβερνητική οργάνωση χαράζει τη δική της στρατηγική. Είναι σκόπιμο σ αυτό το σημείο να αναφερθούν δυο ενδεικτικά παραδείγματα. Η περίπτωση της «Διεθνούς Αμνηστίας» από τη μία πλευρά αποτελεί ίσως υπόδειγμα στρατηγικής πρακτικής. Η οργάνωση αυτή «συσπειρώνει τους πολίτες ανά τον κόσμο σε μια συνωμοσία ελπίδας για την προστασία των αδικημένων του κόσμου. Κύριο και πάγιο αίτημά της είναι ο σεβασμός των διεθνών συμβάσεων για τα ανθρώπινα δικαιώματα, όταν αυτά παραβιάζονται από τα ίδια τα κράτη που επίσημα τις έχουν αποδεχτεί». Για παράδειγμα, διενεργώντας μια πολύ συστηματική έρευνα, η οργάνωση κατάφερε να καταγράψει όχι απλώς μεμονωμένες παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων στο Κοσσυφοπέδιο, αλλά ένα ολόκληρο σύστημα παραβιάσεων και καταπίεσης των Αλβανών του Κοσσυφοπεδίου. Τα στοιχεία τα παρείχε προς κάθε κατεύθυνση. Η οργάνωση SCI HELLAS από την άλλη πλευρά είναι ένα διεθνές κίνημα ειρήνης που υφίσταται από το 1920 και προωθεί την ειρήνη και τη διεθνή συνεργασία μέσα από διεθνή προγράμματα εθελοντικής εργασίας. 42

4. Τ ρόπ οι οργάνω σης και λειτουργίας 4.1. Ιεραρχικά μοντέλα Σύμφωνα με τον καθηγητή Peter Willetts του City University του Λονδίνου, μόνο μια μειοψηφία των ΜΚΟ λειτουργεί με βάση το μοντέλο της παγκόσμιας δημοκρατικής ιεραρχίας, σύμφωνα με την οποία ο καθένας μπορεί να γίνει μέλος. Η πλειοψηφία των ΜΚΟ ακολουθεί μία από τις ακόλουθες αποκλίσεις από το μοντέλο αυτό: α) Σύμφωνα με την πρώτη από αυτές, η ΜΚΟ έχει συνδρομητές, οι οποίοι είναι πηγή πόρων, λαμβάνουν ενημερωτικά δελτία (newsletters) και ανταποκρίνονται όταν καλούνται να δραστηριοποιηθούν, χωρίς ωστόσο να έχουν δημοκρατικό έλεγχο ούτε όσον αφορά την κατανομή των πόρων αλλά ούτε και στην διατύπωση στόχων της οργάνωσης. Αυτή η προσέγγιση συναντάται συχνά στις λεγάμενες «αλτρουιστικές» ΜΚΟ, που προωθούν την κοινωνική πρόνοια και την καταπολέμηση της φτώχειας, καθώς και σε περιβαλλοντικές ΜΚΟ. β) Σύμφωνα με μια άλλη προσέγγιση, η προϋπόθεση για να γίνει κανείς μέλος είναι συνδεδεμένη με τη συγκεκριμένη θέση ή τη συμμετοχή σε κάποια συγκεκριμένη δραστηριότητα. Στα εμπορικά σωματεία λ.χ. μπορεί να γίνει κανείς μέλος μόνο εφόσον εργάζεται σε έναν συγκεκριμένο κλάδο. Κατά τον ίδιο τρόπο, επαγγελματικά ή επιστημονικά σωματεία δέχονται μόνο μέλη που τηρούν συγκεκριμένες προδιαγραφές. γ) Η τελευταία απόκλιση από το μοντέλο της παγκόσμιας δημοκρατικής ιεραρχίας στις ΜΚΟ συνίσταται στην περίπτωση των θρησκευτικών οργανώσεων, στις οποίες δεν μπορεί να γίνει μέλος ο καθένας και οι οποίες -----διατηρούν μια συγκεκριμένη ιεραρχική δομή. 4.2. Δομές λήψης αποφάσεων Τα καταστατικά των διεθνών ΜΚΟ προβλέπουν την ύπαρξη Διοικητικών Συμβουλίων, τα οποία απαρτίζονται από Πρόεδρο, Αντιπροέδρους, Ταμίες και Μέλη. Τα Δ.Σ. των ΜΚΟ συνέρχονται τε Γενικές Συνελεύσεις, στις οποίες λαμβάνονται αποφάσεις για την πολιτική, τους στόχους και τους τρόπους δράσης που θα ακολουθηθούν. Τα Μέλη των Δ.Σ. εκλέγονται μέσω εκλογικής διαδικασίας, στην οποία συμμετέχουν τα μέλη των ΜΚΟ με την ψήφο τους. Όσον αφορά την οργάνωση και την εξάπλωση των ΜΚΟ διεθνώς, γίνεται μέσω ενός δικτύου εθνικών παραρτημάτων και τοπικών γραφείων Αναφέρονται ενδεικτικά οι 270 Αντένες της AEGEE και τα 158 τοπικά γραφεία της Unicef ανά την υφήλιο. Αυτά προωθούν το έργο των ΜΚΟ και προσεγγίζουν ή έρχονται σε επαφή με άτομα, τα οποία θέλουν να βοηθήσουν στην προσπάθεια των ΜΚΟ ως μέλη, δημιουργώντας διάφορες ομάδες εργασίας. Οι διεθνείς ΜΚΟ έχουν συνήθως κάποιο κεντρικό σημείο, από το οποίο ασκείται η διοίκηση στα γραφεία των άλλων πόλεων ανά τον κόσμο (π.χ. τα κεντρικά της Unicef βρίσκονται στη Νέα Υόρκη, του WWF στην Ελβετία κλπ). Σχετικά με την εκπροσώπηση των ΜΚΟ στις διάφορες χώρες, αυτή επιτυγχάνεται είτε με τοπικές ομάδες προγραμμάτων (π. χ. AEGEE), είτε με κάποιους επιτρόπους, οι οποίοι έχουν ως αρμοδιότητα να προωθούν μέσω 43

διοργάνωσης εκδηλώσεων σε τοπικό επίπεδο το έργο των ΜΚΟ και τις επαφές με τα ήδη ενεργά ή μελλοντικά μέλη. Σε άλλες περιπτώσεις, όπως αυτή της Unicef, ενεργοποιούνται και κάποια «επώνυμα» άτομα ως πρεσβευτές καλής θελήσεως, τα οποία, ανεξάρτητα από το Δ.Σ. των ΜΚΟ, προωθούν την ανάπτυξη και ενισχύουν τη δημόσια εικόνα των ΜΚΟ. Η λειτουργία κάποιων ΜΚΟ οργανώνεται μέσω της προσφοράς επαγγελματικών υπηρεσιών των μελών του, όπως στην περίπτωση των «Γιατρών του Κόσμου», ενώ σε άλλες περιπτώσεις, όπως αυτή της Greenpeace, τα μέλη απλά προβάλλουν και διακηρύττουν τους σκοπούς και το έργο της οργάνωσης. Παράλληλα δεν αποκλείεται και η έμμισθη παροχή υπηρεσιών. Οι «Γιατροί Χωρίς Σύνορα» λ.χ. διαθέτουν 366 έμμισθους υπαλλήλους. Όσον αφορά τις ΜΚΟ σε εθνικό επίπεδο, είτε αυτές αποτελούν παράρτημα διεθνούς οργανισμού, είτε ΜΚΟ που δρα αποκλειστικά σε εθνικό επίπεδο, έχουν δικό τους Διοικητικό Συμβούλιο και Γενική Συνέλευση, τα οποία αποτελούν τα όργανα λήψης αποφάσεων στο επίπεδο της χώρας. Ένα από τα επτά κριτήρια, που επέλεξε ο Alex Warleigh του Queen's University του Belfast στην ερευνά του, προκειμένου να διαπιστώσει κατά πόσο οι ΜΚΟ είναι σε θέση πράγματι να λειτουργήσουν ως γέφυρες μεταξύ των πολιτών και των οργάνων της ΕΕ, είναι το κατά πόσο οι υποστηρικτές των ΜΚΟ μπορούν να επηρεάσουν την στρατηγική της εκάστοτε οργάνωσης και γενικότερα ποιος είναι ο ρόλος που τους παρέχεται από μέρους της οργάνωσης. Ο Warleigh διαπίστωσε πως καμία από τις ΜΚΟ του δείγματος δεν λειτουργούσε ως οργάνωση διοικούμενη από τους υποστηρικτές της. Οι πολίτες που στέλνουν συνδρομές ή προσφέρουν εθελοντικά την εργασία τους θεωρούνται από το προσωπικό και τους υπαλλήλους μάλλον ως «υποστηρικτές» ή «φίλοι», παρά ως μέλη. Η λήψη αποφάσεων γίνεται σχεδόν αποκλειστικά από κεντρικά όργανα, και οι αποφάσεις λαμβάνονται κατά κανόνα από τους αρμόδιους υπαλλήλους, αν και οι μεγαλύτερες ΜΚΟ φροντίζουν να ενημερώνουν όλο το αρμόδιο προσωπικό και να ενθαρρύνουν τη συνεισφορά του. Αν και γενικά ο ρόλος των υποστηρικτών στη λήψη αποφάσεων των ΜΚΟ -σύμφωνα με τη συγκεκριμένη έρευνα- ήταν αυτός που περιγράφηκε, υπήρχαν τρεις εξαιρέσεις: Στην περίπτωση της War on Want, η ΜΚΟ αναγνωρίζει στα μέλη της τη δυνατότητα να παραβρεθούν στην ετήσια Γενική Συνέλευση, ενώ η ΜΚΟ «Ευρωπαϊκός Διάλογος» απαιτεί από τα μέλη της να παραβρεθούν στην ετήσια Γενική Συνέλευση ως μέρος των υποχρεώσεών τους. Στην τρίτη περίπτωση, αυτή της Ένωσης Καταναλωτών, τα μέλη έχουν την δυνατότητα να εκλεγούν στο Δ.Σ., το οποίο επίσης εκλέγεται από τα μέλη της ΜΚΟ. Ενδιαφέρουσες, τέλος, είναι οι παρατηρήσεις της Imogen Sudbery σχετικά με το θέμα49. Η Επίκουρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου υποστηρίζει πως αυτό που χαρακτηρίζει την σχέση των ΜΚΟ με την Ευρώπη αλλά και την σχέση μεταξύ των ΜΚΟ και των μελών τους είναι η έμφαση στα αποτελέσματα παρά στην συνεισφορά («output rather than input»). Δηλαδή, σημασία για τους υποστηρικτές των ΜΚΟ έχει να επιτευχθούν τα επιθυμητά αποτελέσματα, και όχι απαραίτητα να τηρηθούν όλες οι αρχές της δημοκρατικής λήψης αποφάσεων. 49 Sudbery, I., Bridging the Legitimacy Gap in the EU: Can Civil Society Help to Bring the Union Closer to Its Citizens?, Collegium, No.26., 2003, oza. 36. 44

5. Χρηματοδότησ η Η χρηματοδότηση των Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων αποτελεί ένα ιδιαίτερα σημαντικό, αφού αποτελεί παράγοντα που επηρεάζει τη βιωσιμότητα και τη λειτουργία τους. Το ζήτημα συνδέεται ευθέως με το επίπεδο οργάνωσης των ΜΚΟ, εφόσον οι οργανώσεις με ευρύτερη εμβέλεια εξασφαλίζουν πόρους για τη λειτουργία τους και αναπτύσσουν νέες δραστηριότητες υιοθετώντας σταδιακά μια μορφή επαγγελματισμού, ενώ οι οργανώσεις με χαλαρή σύνδεση και ασυνεχή λειτουργία αντιμετωπίζουν δυσεπίλυτα προβλήματα χρηματοδότησης, που επιδρούν ανασχετικά στην εξέλιξή τους. 5.1. Πηγές Χρηματοδότησης Η Ομάδα Περιβάλλοντος του ΕΚΚΕ, κατ' ανάθεση του Υπουργείου Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων, διενέργησε έρευνα (1997) σχετικά με τις πήγες χρηματοδότησης των Μη Κυβερνητικών Οικολογικών και Περιβαλλοντικών Οργανώσεων. Η κατηγοριοποίηση που προέκυψε από την ερευνά παρουσιάζεται παρακάτω και μπορεί πρακτικά να ισχύσει για όλες τις ΜΚΟ, ανεξαρτήτως αντικειμένου. α) Εισφορές μελών: Αποτελεί την συνηθέστερη πηγή χρηματοδότησης. Οι οργανώσεις των οποίων το υψηλότερο ποσοστό των εσόδων προέρχεται απ αυτήν την πηγή, διακρίνονται μεταξύ τους αφενός στις μικρές ομάδες ερασιτεχνικής δομής, οι οποίες έχουν αντίστοιχα χαμηλά οικονομικά μεγέθη ως απόλυτο αριθμό, και αφετέρου στις ευρείας εμβέλειας οργανώσεις, των οποίων το σύστημα συνδρομών και έκτακτων ενισχύσεων λειτουργεί αποδοτικά και απλώνεται σε ευρύ κοινωνικό φάσμα. β) Χορηγίες: Από αρκετές ΜΚΟ γίνεται συστηματική προσπάθεια εύρεσης χορηγών, είτε στον χώρο των μεγάλων ιδιωτικών επιχειρήσεων, είτε στο χώρο των διεθνών και ελληνικών ιδρυμάτων. Η ανάπτυξη του συστήματος χορηγιών σχετίζεται με τις εκάστοτε φορολογικές ρυθμίσεις που χρηματοδοτούν κοινωφελή έργα ή προβλέπουν διάφορα ευνοϊκά μέτρα φοροαπαλλαγών. γ) Εισπράξεις από εκδηλώσεις: Μια άλλη πιθανή πηγή χρηματοοικονομικών εισροών για τις ΜΚΟ είναι η οργάνωση και διεξαγωγή εκδηλώσεων με περιεχόμενο σχετικό με τον τομέα που καθεμία δραστηριοποιείται. Τέτοιες εκδηλώσεις είναι συνήθως συναυλίες, εκθέσεις έντυπου και οπτικού υλικού, εκδρομές και ξεναγήσεις, πώληση προπαγανδιστικού υλικού κτλ. δ) Εισφορές από την Κεντρική Διοίκηση: Κατά τα τελευταία έτη έχει αρχίσει η συνεργασία και κατ επέκταση η χρηματοδότηση των ΜΚΟ από δημόσιους φορείς και από προγράμματα των κατά τόπους Νομαρχιακών Αυτοδιοικήσεων. Οι σχετικοί φορείς του Υπουργείου Εξωτερικών, για τους οποίους θα γίνει λόγος στη συνέχεια50, συνεισφέρουν ιδιαίτερα προς αυτή την κατεύθυνση. Μέσω της ΥΔΑΣ λ.χ. το Υπουργείο Εξωτερικών, σε κοινή πορεία με αλλά κράτη της ΕΕ, χρηματοδοτεί προγράμματα ανθρωπιστικής και αναπτυξιακής βοήθειας. Ομοίως, το Υπουργείο Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων και το Υπουργείο Γεωργίας χρηματοδοτούν Οικολογικές- Περιβαλλοντικές ΜΚΟ. 50 βλ. Γ 2.3. Συντονισμός της δράσης των ΜΚΟ και θεσμοθέτηση του εθελοντισμού, σελ. 59. 45

ε) Εισφορές από την ΕΕ: Κατά τις δυο τελευταίες δεκαετίες η εταιρική σχέση μεταξύ των οργάνων της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των ΜΚΟ έχει επεκταθεί σε όλους τους τομείς. Τα όργανα της ΕΕ παρέχουν ήδη σημαντικά ποσά βασικής χρηματοδότησης για τα τρέχοντα έξοδα πολλών ΜΚΟ. Για παράδειγμα υπολογίζεται ότι πάνω από 1000 εκ. ευρώ ανά έτος χορηγείται σε σχέδια ΜΚΟ απευθείας από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, το μεγαλύτερο μέρος των οποίων αφορά τους τομείς των εξωτερικών σχέσεων για την ανάπτυξη και τη συνεργασία, των ανθρώπινων δικαιωμάτων, των προγραμμάτων εκδημοκρατισμού, και ιδιαίτερα της ανθρωπιστικής βοήθειας. 5.2. Κατανομή χρηματοοικονομικών πόρων Μέχρι πριν λίγα χρόνια οι ΜΚΟ των βόρειων χωρών θεωρούνταν πιο αποτελεσματικές στην αντιμετώπιση των εθνικών και των παγκόσμιων αιτημάτων και προβλημάτων, απορροφώντας έτσι την πλειοψηφία της παρεχόμενης οικονομικής βοήθειας. Φαίνεται όμως ότι το διεθνές σκηνικό έχει αλλάξει τελευταία στο θέμα της κατανομής των πόρων. Όλο και περισσότεροι ξένοι χρηματοδότες παρέχουν στις ΜΚΟ των νότιων χωρών οικονομική στήριξη, είτε άμεσα, κατευθύνοντας δηλαδή κονδύλια απευθείας σ αυτούς, είτε έμμεσα, παροτρύνοντας δηλαδή τη συνεργασία μεταξύ ισχυρών και λιγότερο ισχυρών ΜΚΟ. Ένα σημαντικό θέμα που τίθεται στα πλαίσια της χρηματοδότησης των ΜΚΟ είναι αυτό της διαφάνειας στην κατανομή των πόρων, τόσο από την πλευρά των χρηματοδοτών, όσο και απ την πλευρά των ΜΚΟ. Το συγκεκριμένο πρόβλημα αναγνωρίζεται και σε έγγραφο εργασίας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής51, όπου γίνεται λόγος για τη δυσκολία διαχείρισης των κονδυλίων και την αναγκαιότητα ύπαρξης πιο αυστηρά καθορισμένων προϋποθέσεων χρηματοδότησης. Το ζήτημα της διαφάνειας είναι αλληλένδετο με δύο παραμέτρους που εξετάζονται στη συνέχεια: τη σχέση των ΜΚΟ με τον κρατικό μηχανισμό και τη σχέση των ΜΚΟ με τους χρηματοδότες τους. 5.3. Σχέση των ΜΚΟ με το κράτος και τους χρηματοδότες τους Σε σχέση με το πρώτο θέμα η διεθνής βιβλιογραφία εστιάζει στο εύλογο ερώτημα του κατά πόσο οι ΜΚΟ πρέπει να αντιπαρατίθενται ή να συνεργάζονται με τον κρατικό μηχανισμό. Με αλλά λόγια κατά πόσο οι ΜΚΟ οφείλουν να τηρούν αποστάσεις από τις θέσεις του κράτους ή να συμπλέουν με αυτές. Τα ως τώρα δεδομένα φανερώνουν ότι οι ΜΚΟ εξαρτώνται επί της ουσίας από τους πόρους που τους χορηγούν οι δημόσιες αρχές και οφείλουν να ευθυγραμμίζονται με την «πολιτική ορθότητα», ή τουλάχιστον με τις προτεραιότητες των πολιτικών αρχών. Καθώς οι ΜΚΟ τείνουν ολοένα και περισσότερο να αναλάβουν τον ρόλο των «υπεργολάβων» των κυβερνήσεων, γεννάται ένας προβληματισμός σχετικά με το πώς αυτές οι οργανώσεις θα μπορούσαν να θεωρούνται ως αυτόνομο και ανεξάρτητο από το κράτος κομμάτι 51 Ευρωπαϊκή Επιτροπή, Η Επιτροπή και οι Μη Κυβερνητικοί Οργανισμοί: Οικοδόμηση Ισχυρότερης Εταιρικής Σχέσης, 2002, [http://ec.europa.eu/civil_society/ngo/docs/communication _el.pdf] 46

της «κοινωνίας των πολιτών», ώστε να μπορούν να αποτελούν εναλλακτική αρένα δημόσιας έκφρασης. Σε σχέση με το δεύτερο ζήτημα, η έμφαση δίνεται στην ανεξαρτησία των ΜΚΟ αυτή καθ αυτή. Τα κίνητρα των χρηματοδοτών είναι λογικό να μην αποτελούν απλά εκδηλώσεις ανθρωπιστικού ενδιαφέροντος, αλλά να αφορούν τα προσωπικά τους συμφέροντα ή τις πολιτικές, κοινωνικές ή οικονομικές απολαβές που μπορούν να έχουν από τη συγκεκριμένη δραστηριότητα. Γι αυτό εξάλλου, η χρηματοδότηση που παρέχουν έχει συνήθως τη μορφή συμβάσεων και αφορά συγκεκριμένους σκοπούς και προγράμματα, χαρακτηρίζεται δηλαδή από μια ευελιξία που είναι προς όφελος του χρηματοδότη. Σε μια ελεύθερη οικονομία όλα τα παραπάνω είναι θεμιτά. Το πρόβλημα δημιουργείται όταν οι επιδιώξεις και τα συμφέροντα των χρηματοδοτών αναγκάζουν τις ΜΚΟ να αποκλίνουν ή και να έρχονται σε αντίθεση με τους στόχους και το έργο τους, εις βάρος προφανώς του κοινού συμφέροντος. Η ανάγκη βιωσιμότητας των ΜΚΟ, σε συνδυασμό με τον μεταξύ τους ανταγωνισμό για απόκτηση χρηματοδότησης από τις ίδιες πήγες περιπλέκουν ακόμα περισσότερο το ζήτημα, ενώ κάνουν σαφές ότι το πρόβλημα της εξάρτησης αφορά κυρίως τις μικρότερες ΜΚΟ. Αντίθετα, οι ΜΚΟ με μεγαλύτερη εμβέλεια δεν αντιμετωπίζουν το πρόβλημα στον ίδιο βαθμό, διότι συχνά δωρεές από μέλη και δραστηριότητες προσέλκυσης πόρων (μέσω π.χ. καταλόγων προϊόντων) αποτελούν σημαντικό μέρος των εσόδων τους. Οι περιπτώσεις δύο σημαντικών διεθνών ΜΚΟ, τη Διεθνούς Αμνηστίας και την Greenpeace, επιβεβαιώνουν -τυπικά τουλάχιστον- τα παραπάνω: Η Διεθνής Αμνηστία διακηρύσσει την ανεξαρτησία της από κυβερνήσεις, πολιτική ιδεολογία, οικονομικά συμφέροντα και θρησκευτικές πεποιθήσεις. Για να διασφαλίσει αυτή την ελευθερία δεν δέχεται χρήματα από κυβερνήσεις ή πολιτικά κόμματα για το έργο της καταγραφής και εκστρατείας ενάντια στην παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Οι εκατοντάδες χιλιάδες δωρεές που δέχεται προέρχονται αποκλειστικά από τα μέλη της, το κοινό, και θεσμούς όπως ιδρύματα, και ηθικές εταιρείες (ethical companies). Η συγκεκριμένη ΜΚΟ προσδιορίζει επίσης πως ο προϋπολογισμός της διατίθεται στα ακόλουθα πεδία: επαγγελματική έρευνα για την παραβίαση των ανθρώπινων δικαιωμάτων, αποστολές οι οποίες παρίστανται σε δίκες και συνιστούν αντιπροσωπείες σε κυβερνήσεις, και δραστηριότητες που σχετίζονται με την δημόσια ενημέρωση, τις εκστρατείες και αναπτυξιακές πολιτικές. Παρόμοια είναι και η βασική στρατηγική της Greenpeace: δεν δέχεται χρηματοδότηση από κυβερνήσεις, εταιρείες ή πολιτικές ομάδες. Αντίθετα, στηρίζεται στις εθελοντικές συνεισφορές των μελών της και σε επιδότηση από ιδρύματα. 47

6. Ρόλος και προοπτική των ΜΚΟ Οι ΜΚΟ αποτελούν -ή τουλάχιστον θα μπορούσαν να αποτελέσουν- το σημαντικότερο διαμεσολαβητικό στοιχείο μεταξύ κοινωνίας και κράτους, εφόσον εμπεριέχονται στον ορισμό της «κοινωνίας των πολιτών», της κοινωνικής οικονομίας και του κοινοτισμού. 6.1. Κοινωνική οικονομία και ΜΚΟ Σύμφωνα με τον οικονομολόγο και κοινωνιολόγο κ. Γ. I. Σκλαβούνο, «ως κοινωνική οικονομία ορίζεται η οικονομική δραστηριότητα που δεν ανήκει στον ιδιωτικό ή τον δημόσιο τομέα», ενώ ο ίδιος ερευνητής τονίζει ότι «σήμερα στον χώρο της κοινωνικής οικονομίας προστίθενται οι οικονομικές δραστηριότητες των μη κυβερνητικών ή μη κερδοσκοπικών οργανισμών που αναλαμβάνουν να υπηρετήσουν την κοινωνική συνοχή, την αντιμετώπιση του κοινωνικού αποκλεισμού, την εργασιακή ένταξη, την επαγγελματική αποκατάσταση ατόμων ειδικών αναγκών, όπως επίσης και μη κερδοσκοπικών οργανισμών που δραστηριοποιούνται στην κατεύθυνση της βιώσιμης ανάπτυξης». Παρά τα προβλήματα ορισμού και κοινής ταυτότητας, ο όρος και οι δράσεις της κοινωνικής οικονομίας κατακτούν καθημερινά ευρύτερο χώρο σ ολόκληρη την Ευρώπη. Αυτό συμβαίνει γιατί διάφοροι φορείς οικονομικής δραστηριότητας αποδέχονται τον όρο για τον εαυτό τους και αυτοπροσδιορίζονται ως φορείς κοινωνικής οικονομίας, όταν νιώθουν ότι η ταυτότητα των υπηρεσιών που προσφέρουν τους εντάσσει σ αυτό το ρεύμα. Σημαντικοί φορείς της οργανωμένης κοινωνίας των πολιτών, όπως Εργατικά Συνδικάτα και Πανευρωπαϊκές Συνομοσπονδίες, στηρίζουν την ιδέα και την προώθηση της κοινωνικής οικονομίας σε διάφορα επίπεδα, όπως στο επίπεδο των καλών πρακτικών και της κοινωνικής ευθύνης των επιχειρήσεων, ενώ οι κυβερνήσεις, τα πολιτικά κόμματα και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αναγνωρίζουν τη σημασία της. Σύμφωνα με τον Jan Olsson, Πρόεδρο του τμήματος Ευρωπαϊκών Υποθέσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης52, «αν αποφύγουμε τη θεωρητική σύγκλιση για έναν ακριβή ορισμό της κοινωνικής οικονομίας και αναζητήσουμε το περιεχόμενό της, τότε στην πράξη ο όρος περιλαμβάνει τις διάφορες μορφές συνεταιρισμών, οργανισμούς αλληλοβοήθειας μελών, εταιρείες κοινωφελούς χαρακτήρα και κοινωφελή ιδρύματα [...] Το ζητούμενο για το μέλλον δεν είναι τόσο πρόβλημα ορισμού, όσο είναι πρόβλημα ανθρωποκεντρικής-κοινωνικής δράσης και αξιών. Ο ορισμός της κοινωνικής οικονομίας πρέπει να είναι όσο το δυνατόν ευρύτερος, προκειμένου να περιλαμβάνει και να προσελκύει όσο το δυνατόν ευρύτερο φάσμα από φορείς και ευαισθησίες». Βάσει των παραπάνω, οι ΜΚΟ μπορούν να ενταχθούν στα πλαίσια της κοινωνικής οικονομίας. Εξετάζοντας τον ρόλο τους από αυτή τη σκοπιά, επισημαίνουμε τη συμβολή τους: α. στην ενίσχυση της δημοκρατίας. Η διατύπωση του Jan Olsson θέτει για άλλη μια φορά το ζήτημα στην ουσιαστική του βάση: «Η δημοκρατία, με όποια οργανωτικά σχήματα κι αν εκφράζεται, δεν είναι δυνατό να επιβιώσει και 52 Ίδρυμα Ανδρέα Γ. Παπανδρέου, Ομάδα Εργασίας Νέων, Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις (ΜΚΟ), Ιανουάριος 2005, σελ. 15. 48

να ενδυναμωθεί χωρίς την ουσιαστική συμμετοχή των πολιτών, χωρίς την εδραίωση θεσμών οργανωμένης κοινωνίας πολιτών και καθοριστική συμμετοχή τους στη λήψη αποφάσεων. Η συμμετοχική δημοκρατία, όπως αυτή εκφράζεται και αναπτύσσεται στο πλαίσιο της κοινωνικής οικονομίας, αποτελεί αναγκαία και συμπληρωματική λειτουργία της αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας». β. στην ομαλή λειτουργία του κυρίαρχου μοντέλου κοινωνικής και οικονομικής οργάνωσης, αφού η κοινωνική οικονομία λειτουργεί ως βαλβίδα ασφαλείας και ως διαδικασία εξουδετέρωσης συνθηκών που θα μπορούσαν να διαμορφώσουν συνθήκες υπολογίσιμης κοινωνικής αντίδρασης. γ. στην εναρμόνιση του ατομικού και του κοινωνικού συμφέροντος, δ. στον περιορισμό των αιτιών που δημιουργούν και αναπαράγουν τον κοινωνικό αποκλεισμό και την κοινωνική εξαθλίωση. 6.2. ΜΚΟ και Ευρωπαϊκή Ένωση Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει χαρακτηρισθεί ως πάσχουσα από ένα «δημοκρατικό έλλειμμα» και ο μέσος Ευρωπαίος πολίτης αισθάνεται πως οι θεσμοί της ΕΕ είναι αδιαφανείς και δυσπρόσιτοι. Βρισκόμαστε μπροστά σε ένα παράδοξο: ενώ το «ευρωπαϊκό πείραμα» έχει φτάσει στο απόγειο της επιτυχίας του και ενώ η Ένωση έχει διεισδύσει σε κάθε πτυχή της ζωής των πολιτών των κρατών-μελών, οι τελευταίοι νιώθουν όλο και περισσότερο αποστασιοποιημένοι από αυτήν. Αυτό έχει να κάνει σε μεγάλο βαθμό με το ότι οι πολίτες αισθάνονται πως δεν μπορούν να επηρεάσουν τους μηχανισμούς λήψης αποφάσεων και να εξασκήσουν κάποιου είδους επιρροή. Επομένως, αυτό που χρειάζεται είναι να μπορέσουν οι πολίτες της ΕΕ να συμμετάσχουν ενεργά στη διαδικασία λήψης αποφάσεων. Η οργανωμένη κοινωνία των πολιτών μπορεί να αποτελέσει το μέσον δια του οποίου οι πολίτες θα έχουν τη δυνατότητα να συμμετάσχουν στον πολιτικό διάλογο, να επηρεάσουν την κατεύθυνση αυτού του διαλόγου και, σε τελική ανάλυση, να ταυτιστούν με τους καρπούς αυτού του διαλόγου. Οι Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις αποτελούν ίσως τον καταλληλότερο μηχανισμό που μπορεί να φέρει τους πολίτες κοντά στη θεσμοθετημένη κεντρική εξουσία. Πέραν της δυναμικότητας που τις χαρακτηρίζει, οι ΜΚΟ μπορούν να συνδράμουν προς αυτήν την κατεύθυνση μέσω των εξής πτυχών του έργου τους: Ευαισθητοποίηση: Οι ΜΚΟ μπορούν να επιστήσουν την προσοχή των πολιτών στα θέματα που απασχολούν την διεθνή κοινότητα και να ενθαρρύνουν τον διάλογο, δημιουργώντας ένα δημόσιο «τόπο» και ενθαρρύνοντας τους υποστηρικτές τους να συμμετάσχουν ενεργά στη διαδικασία λήψης αποφάσεων. Αντιπροσώπευση και συμμετοχή: Οι ίδιες οι οργανωμένες ομάδες της κοινωνίας των πολιτών μπορούν να λειτουργήσουν ως δίοδοι αντιπροσώπευσης, μέσα από τις οποίες οι πολίτες μπορούν να επηρεάσουν την πολιτική διαδικασία. Δημιουργία οικουμενικού «δήμου»: Μακροπρόθεσμα, η συμμετοχή σε τέτοιου είδους σχήματα, μπορεί να συμβάλλει στην δημιουργία ενός οικουμενικού «δήμου», βασισμένου όχι στην κοινή ιστορία και τον πολιτισμό, αλλά σε διακρατική ταύτιση γύρω από κοινές προτεραιότητες και αξίες, οι οποίες υπερβαίνουν τα σύνορα των κρατών μελών. Η κατάσταση αυτή θα 49

σηματοδοτήσει τη μετάβαση σε μια «μετα-εθνική δημοκρατία», στην οποία η αλληλεγγύη θα είναι έκφραση ταύτισης με κοινές αξίες και στόχους. 6.3. Ο συμβουλευτικός ρόλος των ΜΚΟ Με βάση το άρθρο 71 του καταστατικού χάρτη ων Ηνωμένων Εθνών «το Οικονομικό και Κοινωνικό Συμβούλιο μπορεί να αποφασίζει να συμβουλεύεται μη κυβερνητικούς οργανισμούς που ασχολούνται με θέματα της αρμοδιότητάς του. Τέτοιες αποφάσεις μπορούν να αναφέρονται σε διεθνείς οργανισμούς και, όταν το απαιτούν οι περιστάσεις, σε εθνικούς οργανισμούς, ύστερα από συνεννόηση με το ενδιαφερόμενο Μέλος των Ηνωμένων Εθνών». Με βάση τα παραπάνω αποδεικνύεται πως οι ΜΚΟ έχουν συμβουλευτικό χαρακτήρα. 6.4. ΜΚΟ και υττεράσττιση της ατομικής ελευθερίας Όπως γράφει ο Καθηγητής Παναγιώτης Ιωακειμίδης53, «το Κράτος, πράγματι, μπορεί να παίξει τον ρόλο του εγγυητή της ειρήνης και του διαιτητού των μεγάλων συμφερόντων. Όμως, επειδή υπάρχει περίπτωση το Κράτος, το οποίο κινείται μεταξύ αυτών των μεγάλων συμφερόντων, να κυριαρχήσει απέναντι στους πολίτες, γι αυτό είναι ανάγκη να αναπτυχθούν οι «κοινωνίες των πολιτών», που είναι διάφορες μη κυβερνητικές οργανώσεις, σύλλογοι, πολιτιστικές οργανώσεις, οι οποίες θα αποτελούν ένα φρένο στην προσπάθεια απόλυτης κυριαρχίας του Κράτους πάνω στις αδύναμες μάζες του λαού. Η Ευρωπαϊκή Ένωση, αν και κατηγορείται από πολλούς σε μερικά σημεία, εν τούτοις προωθεί την ανάπτυξη αυτής της «κοινωνίας των πολιτών», γιατί διαφορετικά διακυβεύεται αυτό το ίδιο το μέλλον της Ευρώπης». 6.5. Συμβολή των ΜΚΟ στην ανάπτυξη και στην απασχόληση Οι δομές του εθελοντισμού, τα σωματεία και τα ιδρύματα, και οι μη κερδοσκοπικές οργανώσεις γενικότερα, υπερβαίνουν τις νραμμές της διαχείρισης του ελεύθερου χρόνου των πολιτών εν γένει και διεισδύουν στον χώρο της απασχόλησης και της παραγωγής. Όπως προκύπτει από σχετική μελέτη στη Γαλλία, τη Γερμανία και το Ηνωμένο Βασίλειο, ο εθελοντικός τομέας εκπροσωπεί περίπου το 4% του συνολικού ενεργού πληθυσμού, ενώ στην Ιταλία το 2%. Οι δαπάνες των μη κερδοσκοπικών σωματείων ως ποσοστό του Α.Ε.Π. είναι 2% στην Ιταλία, 3,3% στη Γαλλία, 3,6% στη Γερμανία και 4,8% στο Ηνωμένο Βασίλειο. Ο αντίστοιχος αριθμός για τις Η.Π.Α. είναι περίπου 8% ενώ φθάνει σχεδόν στο 13% αν συμπεριληφθούν οι μη κρατικοί φορείς μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα παροχής υπηρεσιών εκπαίδευσης οποιοσδήποτε βαθμίδας. 53 ο.π., σελ. 22. 50

6.6. ΜΚΟ και ουδετερότητα Ένας σημαντικός ρόλος που διαδραματίζουν οι ΜΚΟ είναι η στάση ουδετερότητας που τηρούν, σε περιοχές που πλήττονται από εμφύλιο πόλεμο, εκεί όπου ακόμα και οι οργανώσεις του ΟΗΕ αλλά και ο Ερυθρός Σταυρός, δεν επιτρέπεται να έχουν πρόσβαση. Εκεί όπου κυριαρχεί ο πόλεμος, είναι πολύ δύσκολο να βρεθεί ισορροπία μεταξύ κρατών, κυβερνήσεων και πολιτικών κομμάτων πράγμα το οποίο συνεπάγεται πως είναι πολύ δύσκολο να είναι κανείς «ουδέτερος» και «αντικειμενικός». Όπου υπάρχει κρίση στον πλανήτη, οι ΜΚΟ είναι πάντα εκεί για να βοηθήσουν μετά την εκτόνωσή της και να καλύψουν τις ανάγκες των ανθρώπων της περιοχής αλλά και πριν από τις στρατιωτικές επεμβάσεις, σε πολλές περιπτώσεις, οι ΜΚΟ είναι εκεί. Ο πρόεδρος της ελληνικής αντιπροσωπείας των γιατρών Του Κόσμου κ. Θεόφιλος Ρόζενμπεργκ τονίζει πως «Κατά κάποιο τρόπο φαίνεται ότι οι ΜΚΟ λειτουργούν σαν επέκταση αυτών των επεμβάσεων»54. 6.7. Σύγκρουση με ισχυρά συμφέροντα Υπάρχουν πολλά παραδείγματα που μπορούν να μας πείσουν ότι οι ΜΚΟ συχνά έρχονται σε σύγκρουση με ισχυρά συμφέροντα, προκειμένου να υπερασπιστούν την ιδεολογία και τους στόχους που έχει θέσει κάθε οργάνωση. Ενδεικτικά αναφέρεται ότι η Greenpeace υπήρξε η πρώτη οργάνωση που κατήγγειλε ήδη από το 1991 τους Αμερικανούς για τη χρήση των όπλων εξασθενημένου ουρανίου κατά τον πόλεμο του Κόλπου, προκαλώντας την οργή του Πενταγώνου. 6.8. Συμβολή των ΜΚΟ στην επικοινωνία μεταξύ πολιτικών δυνάμεων, κρατικών οργανισμών και κοινωνίας Σύμφωνα με τον Δρ. Γιαννή Νίκο, μέλος του Κεντρικού Συμβουλίου της "Κίνησης Πολιτών, «ο ρόλος των πολιτικών κομμάτων δεν αμφισβητείται πλέον από κανέναν, η κοινοβουλευτική δημοκρατία είναι περισσότερο ισχυρή και περισσότερο διαδεδομένη σε όλον τον κόσμο παρά ποτέ [...] Όμως, η πολιτική δεν μπορεί να εξαντλείται στην επίσημη πολιτική, ο πολίτης δεν μπορεί να αρκείται στον ρόλο του ψηφοφόρου μια φορά την τετραετία, η δημοκρατία δεν είναι μόνο μια τυπική πρόβλεψη ούτε μια ονομαστική κατάσταση, είναι πάνω απ' όλα καθημερινό βίωμα και ουσιαστική πολιτική λειτουργία. Η ευδοκίμηση της δημοκρατίας δεν μπορεί να προεξοφλείται από μόνη την ύπαρξη των τυπικών εξωτερικών της στοιχείων και της οικονομίας της αγοράς, ούτε να αρκείται μόνο σε αυτά. Πέραν όμως των γνωστών προβλημάτων και αδυναμιών του δημοκρατικού πολιτεύματος, έχουν προστεθεί στις μέρες μας ορισμένοι παράγοντες που καθιστούν την παρουσία της κοινωνίας των πολιτών απαραίτητη: α) Η επιτάχυνση των τεχνολογικών εξελίξεων καθιστά το θεσμικό πλαίσιο που ρυθμίζει όσα θέματα συνδέονται με αυτές παρωχημένο. ο.π., σελ. 25. 51

β) Η διεθνοποίηση της πληροφορικής και της επικοινωνίας σημειώνουν όλο και συχνότερα την υπέρβαση του πλαισίου του έθνους-κράτους. γ) Με την εμβάθυνση της δημοκρατίας, τη συνεχή βελτίωση της παιδείας και της πληροφόρησης, το ενδιαφέρον και ο προβληματισμός του μέσου πολίτη και ψηφοφόρου για τα κοινά αυξάνεται, ενώ το έργο διακυβέρνησης κάθε χώρας καθίσταται όλο και πιο δύσκολο, αφού η κάθε απόφαση μείζονος σημασίας απαιτεί όλο και περισσότερη προετοιμασία, διάλογο και χρόνο. Έτσι καταλήγουμε στο οξύμωρο αποτέλεσμα η επιτάχυνση των διεθνών εξελίξεων και της τεχνολογίας να προκαλούν πιθανόν και επιβράδυνση στα δημοκρατικά συστήματα λήψης αποφάσεων. Η αντιμετώπιση αυτής της σοβαρής ανακολουθίας στην ομαλή λειτουργία και πρόοδο της δημοκρατίας απαιτεί συνεχή αμφίδρομη επικοινωνία μεταξύ πολιτικών δυνάμεων και κρατικών οργανισμών από τη μια πλευρά και κοινωνίας από την άλλη. Αυτά τα κενά έρχεται να καλύψει η κοινωνία πολιτών σε μια σύγχρονη, ανοικτή και δημοκρατική κοινωνία». 6.9. Συμβολή των ΜΚΟ στη δημιουργία ενός νέου προτύπου ανθρώπου και πολίτη. Οι Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις δημιουργούν έναν νέο τύπο ανθρώπου, τον άνθρωπο-εθελοντή, που όμως θυμίζει τον «καλό καγαθό» πολίτη που πρόβαλλε ως πρότυπο ανθρώπου η συμμετοχική δημοκρατία της αρχαίας Αθήνας. Οι εθελοντές που συσπειρώνονται γύρω από τις μη κυβερνητικές οργανώσεις συμβάλλουν στην οικοδόμηση της εικόνας αυτού του νέου ανθρώπου που τόσο έχει ανάγκη η εποχή μας, μέσω της προσωπικής τους εμπειρίας, αλλά αποτελώντας και παράδειγμα για τους συμπολίτες και συνανθρώπους τους. 52

7. Κ ώ δίκας δεοντολογίας Προκειμένου να διαδραματίσουν έναν πολύπλευρο ρόλο σαν αυτόν που περιγράφηκε και να ανταποκριθούν στις προσδοκίες του σύγχρονου κόσμου, εδραιώνοντας σ αυτόν την κοινωνία πολιτών που επαγγέλλονται, θα πρέπει οι Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις να εξασφαλίσουν την ακεραιότητά τους και να κερδίσουν την εμπιστοσύνη των ανθρώπων που τις στελεχώνουν, των εθελοντών. Απαραίτητη προϋπόθεση γι αυτό αποτελεί μεταξύ άλλων η θέσπιση ενός κώδικα δεοντολογίας. Θα πρέπει να υπάρξουν πρακτικοί κανόνες που θα διευκρινίζουν τα καθήκοντα και τις υποχρεώσεις των εθελοντών και των εθελοντικών οργανώσεων στις οποίες ανήκουν. Σύμφωνα με τη Nota της Διακοινοβουλευτικής Ένωσης55, οι πρακτικοί κανόνες αυτοί πρέπει να λαμβάνουν σοβαρά υπόψη την κοινωνική και οικονομική πραγματικότητα της κάθε χώρας και να επιτρέπουν στους εθελοντές και στις εθελοντικές οργανώσεις να αναπτύξουν τις δραστηριότητες τους με ευελιξία, ανάλογα με τις δυνατότητες και τις ανάγκες. Ένας κώδικας δεοντολογίας για εθελοντές και εθελοντικούς οργανισμούς θα μπορούσε να περιλαμβάνει τις ακόλουθες διατάξεις : α. Σχετικά με την προστασία των εθελοντών : Το δικαίωμα να λαμβάνουν την απαραίτητη πληροφόρηση, εκπαίδευση, επόπτευση, προσωπική και τεχνική υποστήριξη για την απαλλαγή από τα καθήκοντά τους. Ασφάλεια ενάντια στον κίνδυνο από ατυχήματα και ασθένειες σχετικές με την εθελοντική δραστηριότητα. Το δικαίωμα να δουλεύουν σε ασφαλείς, ακίνδυνες και υγιεινές συνθήκες. Το δικαίωμα της οικονομικής κάλυψής τους για λογικές δαπάνες που προκύπτουν από την εθελοντική δραστηριότητα ενώ επίσης, να τους παρέχεται βασική υποστήριξη επιβίωσης με τρόφιμα και στέγαση οποτεδήποτε η εθελοντική εργασία το απαιτεί, αφού προηγουμένως έχει συμφωνηθεί με την τοπική οργάνωση και Κατάλληλη πιστοποίηση που να περιγράφει τη φύση και το χρονικό διάστημα της εθελοντικής δραστηριότητας, καθώς επίσης και πιστοποίηση που να αναγνωρίζει τη συμβολή του εθελοντή, στο τέλος της υπηρεσίας. β. Σχετικά με τα καθήκοντα των εθελοντών: Να σέβονται τους σκοπούς και να τηρούν τους κανονισμούς της οργάνωσης στην οποία ανήκουν. Να σέβονται τα δικαιώματα, τις πεποιθήσεις και τις απόψεις των δικαιούχων και Να συμμετέχουν σε οποιαδήποτε αναγκαία εκπαίδευση τους παρέχεται από την τοπική οργάνωση. 55 Inter-Parliamentary Union, International Federation of Red Cross and Red Crescent Societies, United Nations Volunteers, Volunteerism and Legislation: A guidance note, 2004, asa. 23. 53

γ. Σχετικά με τις ευθύνες των εθελοντικών οργανώσεων Να διασφαλίσουν ότι υπάρχει μια κατάλληλη πολιτική ασφάλισης για τους εθελοντές, η οποία να καλύπτει ενδεχόμενο κίνδυνο ατυχημάτων η ασθένειας που προκύπτουν άμεσα από την εθελοντική δραστηριότητα. Να καλύψουν οποιεσδήποτε δαπάνες, τις οποίες έχουν οι εθελοντές κατά την πραγματοποίηση των εθελοντικών στόχων τους, μέχρι τα λογικά όρια που έχουν συμφωνηθεί προηγουμένως με τον εθελοντή. Να παρέχουν στους εθελοντές την κατάλληλη υποδομή για την απαλλαγή από τα καθήκοντά τους. Να παρέχουν στους εθελοντές τους την σωστή πληροφόρηση για τη φύση και τους όρους της εθελοντικής αποστολής τους. Να παρέχουν στους εθελοντές την κατάλληλη εκπαίδευση. Να εξασφαλίζουν ασφαλείς, ακίνδυνους και υγιεινούς όρους έργου, σύμφωνα με την φύση της εθελοντικής δραστηριότητας. Να παρέχουν στους εθελοντές πιστοποίηση και να εκδίδουν ένα πιστοποιητικό, που να αναγνωρίζει την συμβολή τους στο τέλος της αποστολής τους, και Να αποδέχονται την ευθύνη τρίτων για οποιεσδήποτε ζημιές ή τραυματισμούς, που μπορεί να προκληθούν από οποιαδήποτε ενέργεια ή παράλειψη των εθελοντών τους κατά την διάρκεια της εθελοντικής τους εργασίας, υπό τον όρο ότι οι εθελοντές ενεργούν με την αρμόζουσα επιμέλεια και καλή την πίστη. 54

ΜΕΡΟΣ Γ. Η Κ ο ιν ω ν ικ ή Π ο λ ίτικ η Σ τ η ν Ε λ λ α δ α 1. Η ιστορική εξέλιξη των κοινωνικών θεσμών στην Ελλάδα 1.1. Ιστορική αναδρομή Οι ιδέες, της κοινωνικής δικαιοσύνης και της κοινωνικής αλληλεγγύης κατά την αρχαιότητα πήγασαν από τον φιλοσοφικό ιδεαλισμό του Πλάτωνα, του Αριστοτέλη και των Στωικών Φιλοσόφων. Οι ιδέες αυτές επηρέασαν τα άτομα των κοινωνιών της εποχής και τα προέτρεψαν σε εκδηλώσεις φροντίδας και συμπαράστασης κυρίως υλικής προς ομάδες ανθρώπων φτωχών, αναξιοπαθούντων, υστερούντων σωματικά και πνευματικά. Η κοινωνική νομοθεσία του Σάλωνα και του Περικλή περιελάμβανε μέτρα για την προστασία χηρών και ορφανών, την συνταξιοδότηση αναπήρων και ηλικιωμένων, την πρόσληψη από την πόλη κράτος ανέργων για εκτέλεση κοινωφελών έργων κλπ. Με την εμφάνιση του Χριστιανισμού και την επιβολή του σαν κυρίαρχη θρησκεία, η επίλυση των κοινωνικών προβλημάτων αναλήφθηκε ουσιαστικά από την εκκλησία. Την πρωτοβυζαντινή περίοδο ο σημαντικότερος εκφραστής της εθελοντικής προσφοράς θεωρείται ο Μέγας Βασίλειος, ο οποίος με την ίδρυση της Βασιλειάδας, αντιμετώπισε με ιδιαίτερο ζήλο τις ανάγκες των φτωχών, των αδυνάτων και των ξένων προσφέροντας τους ανάπαυση, παρηγοριά, κλίνη, τροφή, ακόμα και την ευκαιρία να μάθουν κάποια τέχνη, για να μπορούν να ζήσουν ανεξάρτητοι στην κοινωνία. Στη Βυζαντινή περίοδο αναπτύχθηκαν τα συσσίτια και η χορήγηση επιδομάτων σε απόρους και σε ανάπηρους πολέμου. Χαρακτηριστικό δείγμα της φιλανθρωπίας της εποχής, ήταν και το έργο της Άννας Κομνηνής, η οποία έκτισε μια ολόκληρη πολιτεία για τη στέγαση, τη σίτιση και τη φροντίδα των αναπήρων. Το κράτος και η εκκλησία ανέπτυξαν σε μεγάλη έκταση πλήθος ευαγών οίκων, ξενώνων, ορφανοτροφείων, γηροκομείων και πτωχοκομείων. Τα μοναστήρια και οι ευαγείς οίκοι του Βυζαντίου χρησίμευαν και ως σχολές ιατρικής, παράλληλα με τις υπηρεσίες φροντίδας που προσέφεραν. Η Αγία Ελένη έκτισε τα πρώτα Νοσοκομεία στην Κωνσταντινούπολη πολύ πριν ιδρυθούν από τους δυτικούς τα αντίστοιχα Hotels de Dieux κατά τον Μεσαίωνα. Πολλά από τα ιδρύματα της εποχής αποτέλεσαν πρότυπο για την ίδρυση παρόμοιων ιδρυμάτων πολλούς αιώνες αργότερα, π.χ. λεπροκομεία, νοσοκομεία, διδακτήρια κ.α. Στην περίοδο της Τουρκοκρατίας, η οικογένεια, η εκκλησία και η κοινότητα ήταν οι σημαντικότεροι φορείς κοινωνικής προστασίας για τους ευρισκόμενους σε ανάγκη. Στην επίλυση των προβλημάτων συνέβαλαν και οι συνεταιρισμοί, οι μεγάλοι ευεργέτες, ο Κοσμάς ο Αιτωλός (1714-1779) που εκτός από το θρησκευτικό, ανέπτυξε και σημαντικό κοινωνικό, πολιτιστικό και εθνικό έργο, η Όσια Φιλοθέη Μπενιζέλου (1522-1589), που ανέπτυξε κυρίως έργο προστασίας παιδιών και γυναικών. Σημαντική ήταν επίσης η συμβολή του απόδημου ελληνισμού, των συντεχνιών και των δημογεροντιών. Με την απελευθέρωση από τον τούρκικο ζυγό, η χώρα βρέθηκε ανάμεσα σε ερείπια και το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού είχε την ανάγκη κοινωνικής 55

προστασίας. Η οικονομική δυσπραγία εμπόδιζε τις κυβερνήσεις στον προγραμματισμό και την ανάπτυξη μιας συστηματικής κρατικής μέριμνας. Έτσι, αφέθηκε στην ιδιωτική πρωτοβουλία η φροντίδα των αδυνάτων. Η ίδρυση του Ελληνικού Ερυθρού Σταυρού το 1877 συμβάλλει αποφασιστικά προς αυτήν την κατεύθυνση. Με το ανθρώπινο δυναμικό του, που στην πλειοψηφία αποτελείται από εθελοντές, ο Ελληνικός Ερυθρός Σταυρός αναδεικνύει τη μέγιστη χρησιμότητα του εθελοντισμού. Η δομή όμως της ελληνικής κοινωνίας, από τη δημιουργία του ανεξάρτητου ελληνικού κράτους στις αρχές του 19ου αιώνα ως τον Β Παγκόσμιο πόλεμο, δεν ευνοεί ιδιαίτερα μια τέτοιου είδους δράση. Πρόκειται για μια κοινωνία που στηρίζεται κυρίως στην αγροτική οικονομία, ενώ η τοπική κλειστή κοινότητα και η οικογένεια αποτελούν τη βάση της. Η έλλειψη δρόμων και δικτύων επικοινωνίας, κάνει (τουλάχιστον μέχρι την δεκαετία του 1950) δύσκολες τις μετακινήσεις και περιορίζει τον ορίζοντα των Ελλήνων. Η φτώχεια, που καταδυναστεύει το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού, σε συνδυασμό με τον κυρίαρχο ρόλο του κρατικού παράγοντα, δεν αφήνει και πολλά περιθώρια σε μαζική ανάπτυξη φαινομένων κοινωνικής προσφοράς. Τα προβλήματα που έχουν να κάνουν με θέματα κοινωνικής αλληλεγγύης λύνονται σε κρατικό πλαίσιο, ενώ για τις λοιπές περιπτώσεις ανάγκης αναλαμβάνει δράση κυρίως η εκκλησία καθώς και οι εθελοντικοί μηχανισμοί που αναπτύσσονται δίπλα σε αυτήν, π.χ. διάφορες χριστιανικές ενώσεις. Κάποιες προσπάθειες που γίνονται από τους εκπροσώπους της αστικής τάξης μένουν κυρίως στα πλαίσια της αγαθοεργίας και της φιλανθρωπίας και ποτέ δεν αποκτούν έναν μαζικό δημοκρατικό χαρακτήρα. Σημαντική ώθηση στην ανάπτυξη του εθελοντισμού στην Ελλάδα έδωσαν τα κινήματα Εθνικής Αντίστασης κατά την διάρκεια της γερμανικής κατοχής (1941-1945). Σε εκείνη την περίοδο, ταυτόχρονα με τις μαζικότατες ένοπλες ομάδες αντίστασης στον κατακτητή, αναπτύχθηκε και ένα μαζικότατο κίνημα κοινωνικής αλληλεγγύης, που είχε ως στόχο την επιβίωση του πληθυσμού ιδίως των μεγάλων πόλεων, οι οποίοι απειλούνταν από την πείνα. Υπ ευθύνη των αντιστασιακών οργανώσεων, και ιδιαιτέρως του ΕΑΜ, οργανώνονται λαϊκά συσσίτια, υπηρεσίες περίθαλψης και φροντίδας, ενώ κορυφαία έκφραση αυτών των κινήσεων αποτελεί η δημιουργία της Εθνικής Αλληλεγγύης, εθελοντικής οργάνωσης με λειτουργία σε όλη την χώρα. Οι ανώμαλες μεταπολεμικές εξελίξεις είχαν σημαντικότατες επιπτώσεις στην περαιτέρω ανάπτυξη της ελληνικής κοινωνίας. Τη δεκαετία του 1950, η εικόνα που παρουσιάζει η Ελλάδα είναι αυτή μιας χώρας καταστραμμένης από τα δέκα προηγούμενα χρόνια πολέμων, με ένα τεράστιο κύμα μετανάστευσης τόσο στο εσωτερικό της όσο και στο εξωτερικό, με τον μισό σχεδόν πληθυσμό (τους ηττημένους του εμφυλίου πολέμου) σε κατάσταση ομηρίας, με δεκάδες και ίσως εκατοντάδες χιλιάδες στις φυλακές, στις εξορίες και στην παρανομία. Η έλλειψη δημοκρατίας δυσκολεύει τη δημιουργία οργανώσεων, ο λαός αντιμετωπίζει με δυσπιστία και φόβο κινήσεις που έχουν να κάνουν με συμμετοχικές διαδικασίες και το ίδιο το κράτος αποθαρρύνει τέτοιες ενέργειες. Τα έντονα κοινωνικά προβλήματα που έχουν δημιουργηθεί, αναλαμβάνει να λύσει η ξένη βοήθεια, καθώς επίσης και μεγάλες οργανώσεις, όπως η Πρόνοια και η ΧΕΝ, οι οποίες όμως ελέγχονται από το κράτος και το παλάτι. Από την άλλη, αναπτύσσονται κάποιες εθελοντικές ομάδες συμπαράστασης στους φυλακισμένους και τις οικογένειες τους, που λειτουργούν κυρίως παράνομα. 56

Το 1967 οι όποιες προσπάθειες εκδημοκρατισμού της χώρας σταματούν με το στρατιωτικό πραξικόπημα. Εκατοντάδες σύλλογοι, οργανώσεις και φορείς διαλύονται και απαγορεύεται η λειτουργία τους. Η νέα περίοδος για την Ελληνική κοινωνία ξεκινάει με την μεταπολίτευση το 1974, οπότε μπορούμε να μιλάμε για κράτος πρόνοιας (βλ. παρακάτω). Σε όλο το διάστημα, από το 1974 μέχρι και τις αρχές της δεκαετίας του 1980, η διάθεση προσφοράς που υπάρχει σε μεγάλο κομμάτι του ελληνικού πληθυσμού, και ιδίως της νεολαίας, διοχετεύεται στη μαζική συμμετοχή σε πολιτικά κόμματα και οργανώσεις, κυρίως της αριστερός, και δεν αφήνει πολλά περιθώρια ανάπτυξης άλλου είδους εθελοντικών οργανώσεων. Ο εθελοντικός χώρος αρχίζει να συγκροτείται συστηματικά μόλις την τελευταία δεκαετία του 20ου αι. 1.2. Το ελληνικό κράτος πρόνοιας Διερευνώντας εάν και κατά πόσο υπήρξε ή όχι και σε ποιά μορφή κράτος πρόνοιας στην Ελλάδα, θα πρέπει να διερευνήσουμε τους προσδιοριστικούς του παράγοντες ιδιαίτερα κατά την μεταπολεμική περίοδο. Υποστηρίζεται από πολλούς ερευνητές ότι υπήρξε καθυστέρηση του κράτους πρόνοιας στην Ελλάδα εξαιτίας του χαμηλού επιπέδου ανάπτυξης της παραγωγικής διαδικασίας, της περιορισμένης συγκέντρωσης του κεφαλαίου, του χαμηλού ποσοστού μισθωτής εργασίας, της διευρυμένης οικογένειας κλπ. Όλοι αυτοί οι παράγοντες όχι μόνο καθυστέρησαν την εμφάνισή του αλλά και σε συνδυασμό με τη διεθνή κατάσταση εμπόδισαν την πλήρη ανάπτυξή του. Το κράτος πρόνοιας αναπτύχθηκε στην Ελλάδα κυρίως μετά το 1974, αν και το ποσοστό των δημοσίων δαπανών ήταν ανέκαθεν υψηλό. Το σημαντικό ερώτημα που τίθεται είναι γιατί το κράτος πρόνοιας στην Ελλάδα αναπτύχθηκε τόσο αργά, σε σχέση με τις άλλες χώρες της δυτικής. Ευρώπης, και γιατί δεν έλαβε την ίδια μορφή ; Η καθυστέρηση εμφάνισης του κράτους πρόνοιας στην Ελλάδα οφείλεται κατά κύριο λόγο στην αδυναμία σχηματισμού των συστατικών του στοιχείων. Ειδικότερα, η υπόθεση περί ομοιογένειας της κοινωνίας και περί της διαφορετικής σχέσης ανάμεσα στο κράτος και την κοινωνία δεν υπήρχαν ή υπήρχαν με διαφορετική μορφή λόγω των ιδιομορφιών του σχηματισμού ιούς. Αμέσως μετά το τέλος του εμφυλίου πολέμου η αντίληψη περί ομοιογενούς κοινωνίας ήταν μάλλον άτοπη. Ταυτόχρονα το πολιτικό καθεστώς αναζητώντας την νομιμοποίησή του μέσα από τις μικροαστικές κοινωνικές ομάδες αναγκάστηκε να πάρει μία σειρά μέτρων όπου στήριζαν για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα αυτές τις μάζες οι οποίες αποτελούν ανασταλτικό παράγοντα εμφάνισής του. Οι μισθωτοί μη έχοντας άλλο τρόπο κοινωνικοποίησής τους, κοινωνικοποιούνται μέσα από το κράτος και κυρίως μέσα από το κράτος πρόνοιας. Αντίθετα οι μικροαστικές μάζες κοινωνικοποιούνται μέσα από την αγορά κυρίως ως κάτοχοι κεφαλαίου. Έχοντας δύο κύριους τρόπους κοινωνικοποίησης, τον οικονομικό και τον πολιτικό, το κράτος πρόνοιας αποτελεί τον πολιτικό τρόπο κοινωνικοποίησης μιας μερίδας του πληθυσμού που δεν είναι κάτοχοι κεφαλαίου. Εξάλλου σε πολιτικό επίπεδο δεν είχε επιτευχθεί η απαραίτητη φιλελευθεροποίηση που είναι προϋπόθεση της ανάπτυξης του κράτους πρόνοιας. Όμως από το 1974 και μετά, η Ελλάδα μπήκε σε μία διαδικασία 57

αυξανόμενης μισθωτοποίησης, ομογενοποίησης της κοινωνίας και μετασχηματισμού του κράτους προς ένα περισσότερο κοινωνικό κράτος, άρα και ανάπτυξη του κράτους πρόνοιας. Τα στατιστικά στοιχεία56 της περιόδου φανερώνουν τον βαθμό και τη μορφή ανάπτυξης του ελληνικού κράτους πρόνοιας. Σε ό,τι αφορά τις δαπάνες για κοινωνική προστασία ως ποσοστό του ΑΕΠ την περίοδο 1980-1990 αυξάνονται από 24.4% σε 26.0% σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η Ελλάδα παρουσιάζει το χαμηλότερο ποσοστό από όλες σχεδόν τις χώρες. Το ποσοστό των τρεχουσών δαπανών για κοινωνική προστασία, ως ποσοστό του ΑΕΠ, στην Ελλάδα το 1989 ήταν 20.7%, ενώ για την Μ. Βρετανία το αντίστοιχο ποσοστό το 1980 ήταν 21.5%. Το υψηλότερο ποσοστό δαπανών στις αρχές της δεκαετίας παρατηρείται στην Ολλανδία (30.8% το 1980) και το χαμηλότερο στην Ελλάδα (12.2%). Ακόμα, οι δαπάνες κοινωνικής προστασίας διακρίνονται σε δαπάνες για επιδόματα κοινωνικής πρόνοιας, σε διοικητικές δαπάνες και σε τρέχουσες δαπάνες. Τα επιδόματα κοινωνικής πρόνοιας καλύπτουν σχεδόν το σύνολο των δαπανών κοινωνικής προστασίας. Η Ελλάδα παρουσιάζει μία σχετική διαφοροποίηση ως προς την σύνθεση των διαφόρων επιδομάτων κοινωνικής προστασίας. Συγκεκριμένα, τα επιδόματα ασθένειας, αναπηρίας και εργατικού ατυχήματος αποτελούν το 31.7% το 1981 του συνόλου των επιδομάτων και το 22.10% (το 1989) έναντι 36.10% το 1981 του συνόλου των χωρών της Ε.Ε. και 35.73% (το 1989). Τα επιδόματα γήρατος και επιζώντων αποτελούν το 62.57% (το 1981) και 68.28% (το 1989) έναντι 43.15% (το 1981) και 45.47% (το 1989) των χωρών της Ε.Ε. Η χρηματοδότηση, τέλος, του συστήματος κοινωνικής προστασίας στην Ελλάδα στηριζόταν κατά κύριο λόγο στις ασφαλιστικές εισφορές εργοδοτών και εργαζομένων, οι οποίες ως ποσοστό του συνόλου των εσόδων για το έτος 1989 ανέρχονταν σε 73.70%. Παρά το γεγονός ότι ι βόρειες χώρες της Ευρώπης χρηματοδοτούν την κοινωνική προστασία μέσα από την άμεση φορολογία, ωστόσο ο αντίστοιχος μέσος όρος στις χώρες αυτές ήταν 64.92% για το 1991. Στην περίπτωση της Ελλάδας το κράτος πρόνοιας δεν πρόλαβε να ολοκληρωθεί και αμφισβητήθηκε. Πέρασε από την υπανάπτυξη στην κρίση. Η αμφισβήτηση του κράτους πρόνοιας στην Ελλάδα δεν έγινε τη δεκαετία του 70 όπως στις άλλες χώρες της Δύσης, γιατί στην Ελλάδα την περίοδο αυτή το κράτος πρόνοιας σχηματιζόταν. Άρα γιατί το κράτος πρόνοιας αμφισβητήθηκε στην Ελλάδα τόσο γρήγορα; Από τα τέλη της δεκαετίας του 80 όπου ολόκληρη η οικονομική αλλά και η κοινωνική δομή στην Ελλάδα βρίσκεται σε διαδικασία αναδιάρθρωσης, αμφισβητείται το κράτος πρόνοιας και καταβάλλονται προσπάθειες για την αναδιάρθρωσή του και τον μετασχηματισμό του. Η ένταξη της Ελλάδας στον Διεθνή Καταμερισμό της Εργασίας, η παγκοσμιοποίηση της οικονομίας καθώς επίσης και η ευρωπαϊκή ενοποίηση εξαναγκάζουν την Ελλάδα να κινηθεί προς την κατεύθυνση των άλλων χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης και να αμφισβητήσει τη «χρησιμότητα» του κράτους πρόνοιας. 56 Τα στατιστικά στοιχεία που παρατίθενται αντλούνται από την έρευνα «Η κοινωνική πολιτική μετά την κρίση του κράτους πρόνοιας» των Σ. Ρομπόλη και Μ. Χλέτσου (Χλέτσος Μ., Οικονομική ανάλυση της κοινωνικής προστασίας, Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, Τμήμα Οικονομικών Επιστημών, Ιωάννινα 2003, σελ. 24, σημ. 15). 58

2. Η σύγχρονη μορφή της ελληνικής κοινωνικής πολιτικής 2.1. Σύγχρονοι προβληματισμοί γύρω από τις «νέες τάσεις» στον τομέα της κοινωνικής πολιτικής Η πλατιά διάδοση του εθελοντισμού στα τέλη του 20ου και στις αρχές του 21ου αι., τόσο σε επίπεδο ιδεολογίας, όσο και σε επίπεδο πρακτικής εφαρμογής μέσω της προσφοράς εθελοντικής εργασίας στα πλαίσια μη κυβερνητικών οργανώσεων, έχει δημιουργήσει ένα ευρύ πλέγμα προβληματισμού γύρω από το όλο ζήτημα, που αντικατοπτρίζει τις ανασφάλειες, αλλά και τις ελπίδες του δυτικού κυρίως κόσμου. Ο προβληματισμός αυτός φτάνει και στην Ελλάδα μαζί με την ανάπτυξη του εθελοντικού κινήματος, και αφορά τόσο την θεωρητική θεμελίωση του εθελοντισμού, όσο και το θέμα της προσαρμογής του στα κοινωνικά δεδομένα της χώρας. Οι φόβοι που κυρίως διατυπώνονται αφορούν τη συρρίκνωση του κράτους πρόνοιας και των κοινωνικών υπηρεσιών και την ενδεχόμενη υποκατάστασή τους από την εθελοντική προσφορά εργασίας. Σε κοινωνίες, όπως η ελληνική, όπου ο ρόλος του κράτους υπήρξε παραδοσιακά ισχυρός, οι φόβοι αυτοί συνδέονται άμεσα με την παράμετρο της εθνικής ταυτότητας. Ακόμα, η δραστηριοποίηση των μη κυβερνητικών οργανώσεων συμβαδίζει με την ιδιωτικοποίηση και την πιθανή εμπορευματοποίηση αγαθών και υπηρεσιών που στο πλαίσιο του κράτους πρόνοιας συνιστούσαν δημόσια αγαθά. Το γεγονός αυτό γεννά ερωτηματικά για τις προθέσεις και τις σκοπιμότητες που ενδεχομένως εξυπηρετεί αυτή η στροφή, ενώ μεγάλη μερίδα πληθυσμού φαίνεται να συμμερίζεται την άποψη που υποστηρίζει ότι η συγκεκριμένη πρακτική εξυπηρετεί τα κρατικά συμφέροντα, εφόσον μειώνει το λειτουργικό κόστος των κρατικών υπηρεσιών, αδυνατεί όμως να δώσει μακροπρόθεσμες λύσεις στα προβλήματα. Μια άλλη μερίδα πληθυσμού επικεντρώνεται στο θέμα της παθητικοποίησης της κοινωνίας και της υπόσκαψης των διεκδικητικών λαϊκών κινημάτων, που κατά τη γνώμη της συνεπάγεται η προσφορά εθελοντικής εργασίας, ενώ δεν είναι λίγοι αυτοί που αντιμετωπίζουν με σκεπτικισμό τη σχέση αμειβόμενων εργαζόμενων και εθελοντών σε μια περίοδο οικονομικής ύφεσης και υψηλού ποσοστού ανεργίας. Από την άλλη πλευρά, οι Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις δεν έχουν ακόμα διαμορφώσει μια δική τους αυτόνομη ταυτότητα και -με εξαίρεση τον τομέα της φιλανθρωπίας- δεν έχουν αναπτύξει σημαντικό έργο και γι' αυτό δεν έχουν κατοχυρωθεί στη συνείδηση των πολιτών ως φορείς κοινωνικής συμμετοχής ή πολιτικής πίεσης προς το κράτος. Για την πλειονότητα των πολιτών δεν αποτελούν προς το παρόν ρεαλιστική εναλλακτική λύση συλλογικής δράσης. Υποστηρίζεται, τέλος, ότι στην Ελλάδα η συμμετοχή στην πολιτική και στη δημόσια σφαίρα ρυθμίζεται εν πολλοίς από τις πελατειακές σχέσεις, χωρίς να διαφαίνονται μέχρι σήμερα νέοι τρόποι ενσωμάτωσης των κοινωνικών στρωμάτων στο πολιτικό σύστημα. Γι' αυτό η κοινωνία των πολιτών δεν έχει αναπτυχθεί επαρκώς και οι διάφορες οργανώσεις εκπροσώπησης οικονομικών συμφερόντων εξακολουθούν να εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από το κράτος. Η κομματική δραστηριοποίηση σε πολιτικούς χώρους που συνήθως καλύπτονται από διάφορα κοινωνικά κινήματα (π.χ. φεμινιστικό κίνημα, 59

οικολογία κ.λπ.), η μέχρι πρότινος έλλειψη νομιμοποίησης πολλών οργανώσεων και κοινωνικών κινημάτων, η αδυναμία τους να ασκήσουν αποτελεσματικές πιέσεις, ώστε να καταστούν εταίροι διαπραγμάτευσης συμφερόντων με το κράτος, ο κατακερματισμός των ατομικών συμφερόντων, δηλαδή η πολλαπλή και ταυτόχρονη ένταξή των υποκειμένων σε διαφορετικές επαγγελματικές θέσεις και κοινωνικά στρώματα κ.α. αποτελούν μερικές από τις αιτίες για τις οποίες δεν έχουν αναπτυχθεί επαρκώς οι εθελοντικές μη κυβερνητικές οργανώσεις στη χώρα μας. 2.2. Αίτια ανάπτυξης των ΜΚΟ στην Ελλάδα Παρ' όλες τις εγγενείς δυσκολίες που προβάλλει το πολιτικό σύστημα, οι εθελοντικές ΜΚΟ εξαπλώθηκαν στην Ελλάδα μέσα στη δεκαετία του 90. Οι βασικότερες αιτίες που συμβάλλουν στην ανάπτυξή τους στη σημερινή νεοελληνική κοινωνία είναι παρόμοιες με αυτές των άλλων ευρωπαϊκών χωρών: α. Η κρίση του κοινωνικού κράτους. Το δημόσιο σύστημα κοινωνικής προστασίας συρρικνώνεται, αφενός διότι η παγκοσμιοποίηση και οι διεθνείς όροι οικονομικής ανάπτυξης επιβάλλουν στα εθνικά κράτη μέτρα λιτότητας που πλήττουν την κοινωνική συνοχή και, αφετέρου, τα υποκείμενα, υιοθετώντας μια ατομικιστική αντίληψη για την αξία και την αποτελεσματικότητα του κοινωνικού κράτους, στρέφονται ολοένα και περισσότερο προς την ιδιωτική παροχή υπηρεσιών. Ορισμένες ΜΚΟ αναλαμβάνουν είτε αυτοβούλως είτε μέσω κρατικής ανάθεσης να καλύψουν τμήματα της κοινωνικής πολιτικής που δεν εντάσσονται πλέον στην επίσημη κρατική πολιτική. β. Η κρίση των πολιτικών κομμάτων. Τα πολιτικά κόμματα αντιμετωπίζουν μια κάμψη της ενεργής πολιτικής συμμετοχής των οπαδών διαμέσου των μηχανισμών τους. Ο πολυσυλλεκτικός τους χαρακτήρας δεν επιτρέπει άμεσες ταυτίσεις και μάλιστα σε μια εποχή όπου ο κατακερματισμός των συμφερόντων κάνει τη λειτουργία τους ακόμα πιο απόμακρη. γ. Η βαθμιαία παρακμή των κοινωνικών κινημάτων που έδρασαν κυρίως στις δεκαετίες 70 και '80 και σε πολλές περιπτώσεις οδήγησαν στην ενσωμάτωση στην κρατική πολιτική διαφόρων αιτημάτων που υποστηρίχτηκαν από τα κινήματα αυτά (π.χ. ισότητα των δύο φύλων, σεβασμός στο περιβάλλον, αναγνώριση πολιτιστικής ταυτότητας κ.λπ.). Πολλές ΜΚΟ αποτελούν συνέχεια των κινημάτων αυτών. δ. Οι νέες αντιλήψεις για αυτο-οργάνωση, αυτο-βοήθεια και αυτοδιαχείριση προσφέρουν στα άτομα νέες δυνατότητες να δώσουν νόημα στη ζωή τους, να ασχοληθούν με δραστηριότητες κοινωνικά ωφέλιμες, να έχουν το αίσθημα ότι συμμετέχουν προσωπικά και διεκδικούν αιτήματα ή αξίες που είναι γι' αυτούς σημαντικές για την κατοχύρωση της ποιότητας της ζωής τους. Με τον τρόπο αυτό δίνεται νέο περιεχόμενο στην αντίληψη της "ιδιότητας του πολίτη". ε. Η εντεινόμενη διαδικασία παγκοσμιοποίησης που επιφέρει την άμβλυνση της αυτονομίας του έθνους-κράτους στο διεθνές επίπεδο. Μέσα από τη διαδικασία αυτή αναδεικνύονται θέματα με υπερεθνικό χαρακτήρα τα οποία προϋποθέτουν διεθνείς πρωτοβουλίες και διεθνή συντονισμό για την επίλυσή τους (π.χ. διεθνείς συνδιασκέψεις για το περιβάλλον κ.ά.). 60

2.3. Μέτρα της πολιτείας για τον συντονισμό της δράσης των ΜΚΟ και τη θεσμοθέτηση του εθελοντισμού Η αρχικά αδιάφορη στάση του ελληνικού κράτους απέναντι στις εθελοντικές Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις (ΜΚΟ) έχει αναστραφεί τα τελευταία χρόνια, κυρίως μέσα στα πλαίσια της πραγματικότητας του 2004 και της διοργάνωσης των Ολυμπιακών Αγώνων της Αθήνας. Η αύξηση του κρατικού ενδιαφέροντος για την υποστήριξη του κοινωνικού ρόλου των ΜΚΟ συνάδει με την προσπάθεια της Ελλάδας να προσαρμοστεί με ταχύτατους ρυθμούς προς τα δυτικοευρωπαϊκά πρότυπα φιλελεύθερης κοινωνικής οργάνωσης. Η στάση αυτή ενισχύθηκε επίσης από την πολιτική υποστήριξης προς τις ΜΚΟ που ακολουθεί η Ευρωπαϊκή Ένωση μετά το 1997 στον τομέα της διεθνούς αναπτυξιακής συνεργασίας και βοήθειας. Έτσι, κατά το διάστημα 1999-2004, συντελείται και οργανώνεται από το Υπουργείο Εξωτερικών μια προσπάθεια συντονισμού των στόχων των μη κυβερνητικών οργανώσεων. Κατά τη διάρκεια της θητείας του Γεωργίου Παπανδρέου στο εν λόγω Υπουργείο, αναπτύχθηκε για πρώτη φορά ο μηχανισμός αξιοποίησης της λεγάμενης «διπλωματίας των πολιτών». Προς αυτή την κατεύθυνση, κινήσεις που έχουν πραγματοποιηθεί εντός των τελευταίων ετών, αποτελούν σαφώς η σύσταση θέσης υφυπουργού για τον εθελοντισμό, η οποία υπάγεται στο Υπουργείο Παιδείας5", καθώς και η ψήφιση δύο νόμων και μιας υπουργικής απόφασης με στόχο την οριοθέτηση, την καταγραφή και το συντονισμό της δράσης των εθελοντικών ΜΚΟ, κυρίως στον τομέα της κοινωνικής φροντίδας και της διεθνούς αναπτυξιακής συνεργασίας και βοήθειας. Συγκεκριμένα, ο νόμος «περί Ανάπτυξης του εθνικού συστήματος φροντίδας και άλλες διατάξεις» 58 αναφέρεται στην ανάπτυξη του εθελοντισμού και προβλέπει τη σύσταση ενός ανεξάρτητου Τμήματος Ανάπτυξης Εθελοντισμού στο Υπουργείο Υγείας και Πρόνοιας. Ο νόμος «περί Ρύθμισης θεμάτων κρατικής αναπτυξιακής συνεργασίας και βοήθειας, ρύθμισης θεμάτων Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων και άλλες διατάξεις»59 αφορά τις διεθνείς οργανώσεις αναπτυξιακής βοήθειας, οι οποίες χρηματοδοτούνται και εποπτεύονται από το Υπουργείο Εξωτερικών. Είναι σημαντικό ότι με αυτόν τον νόμο συστήθηκε ακόμα η Υπηρεσία Διεθνούς Αναπτυξιακής Συνεργασίας (ΥΔΑΣ ή HELLENIC AID) στην οποία απευθύνονται όλες οι ελληνικές ΜΚΟ που ενδιαφέρονται να διεκδικήσουν χρηματοδοτήσεις για κάποια δράση τους. Με την υπουργική απόφαση60 ρυθμίζονται οι όροι, οι προϋποθέσεις, η διαδικασία, τα κριτήρια κ.λπ. που απαιτούνται για να χορηγηθεί η ειδική πιστοποίηση σε φορείς παροχής κοινωνικής φροντίδας ιδιωτικού μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα, ώστε να δικαιούνται να λάβουν κρατική επιχορήγηση. Πρέπει τέλος να αναφερθεί η σύσταση της «Επιτροπή για τις ΜΚΟ», που δεν υπόκειται σε κανένα θεσμικό πλαίσιο. Η Επιτροπή δεν χρηματοδοτεί ούτε 57 Η θέση συστάθηκε το Μάιο του 2000 με στόχο να συντονίσει τις διάφορες δραστηριότητες των ολοένα αυξανόμενων εθελοντικών, μη κυβερνητικών οργανώσεων στην Ελλάδα με εξαίρεση την προσέλκυση και την επιλογή εθελοντών για τους ΟΑ η οποία παραμένει στην αρμοδιότητα της ΟΕΟΑ Αθήνα 2004 58 2646/20.10.1998, άρθρο 12. 59 2731/5.7.1999 60 αριθ. Γ.Π. οικ. 9287, ΦΕΚ 1268/1.10.2001 61

και διαχωρίζει τις οργανώσεις, αλλά προϋποθέτει να αναπτύσσουν μια διεθνή δράση κάθε δύο χρόνια, παρέχοντάς τους ταυτόχρονα διευκολύνσεις στις διεκδικήσεις και τις διεθνείς επαφές τους. Σύμφωνα με τον Πρόεδρο της Επιτροπής, κ. Νικήτα Λιοναράκη, τα σημαντικότερα επιτεύγματα είναι: «Η διασύνδεση των ελληνικών οργανώσεων με τους διεθνείς οργανισμούς και η ένταξή τους στις ομπρέλες, δηλ. τα διεθνή δίκτυα οργανώσεων με ομοειδές αντικείμενο. Στην Ευρώπη υπάρχουν σήμερα τέσσερις ομπρέλες, με αντικείμενα το περιβάλλον, την ανθρωπιστική βοήθεια στον Τρίτο Κόσμο, τους καταναλωτές και τα ανθρώπινα δικαιώματα». Ενδεικτική των νέων τάσεων είναι και η άποψη που διατυπώνει ο κ. Πελοπίδας Καλλίρης, Μέλος του προεδρείου της ΓΣΕΕ και Μέλος της Κεντρικής Διοίκησης του Οικονομικού Επιμελητηρίου Ελλάδας: «Η Ελλάδα, καλείται να ακολουθήσει τις παγκόσμιες εξελίξεις στον αναδυόμενο χώρο της κοινωνικής οικονομίας. Δυστυχώς, στη χώρα μας ο τρίτος τομέας δεν είναι ιδιαίτερα αναπτυγμένος. Το αντίστοιχο ποσοστό θέσεων εργασίας που δημιουργούνται από τον τρίτο τομέα εκτιμάται να είναι περίπου 2%. Ο εθελοντισμός, τόσο ως αντίληψη όσο και ως προσφορά εθελοντικής εργασίας, παραμένει περιορισμένος σε σχέση με ό,τι επικρατεί στις άλλες χώρες της Ευρώπης, ενώ η μέχρι σήμερα ισχνή παρουσία της κοινωνίας των πολιτών αποτελεί επίσης μια αρνητική ιδιομορφία της ελληνικής πραγματικότητας. Στην Ελλάδα, ο δρόμος για την εδραίωση της κοινωνικής οικονομίας είναι μακρύς και θα περάσει από πολλές δοκιμασίες και διαδικασίες... Η ελληνική ατομική νοοτροπία δε βοηθά στην ανάπτυξη συνεργασιών, ιδιαίτερα δε για κοινωνικούς σκοπούς χωρίς εξασφαλισμένο κέρδος ή χωρίς την ενσωμάτωση της μεγιστοποίησης του κέρδους. Η κοινωνική οικονομία είναι ένας μεγάλος οριζόντιος τομέας, που απλώνεται, όπως δηλώνει το όνομά της, σε πλήθος κοινωνικών και οικονομικών δράσεων και δραστηριοτήτων. Οι δράσεις αυτές προϋποθέτουν, βέβαια, την αποδοχή και συμμετοχή του ενεργού πολίτη. Ο Έλληνας πολίτης το έχει αποδείξει, είναι ένας ενεργός πολίτης. Με τη δική του συμβολή, είναι βέβαιο ότι προάγουμε την κοινωνία των πολιτών. Μια κοινωνία όπου η ανεργία και ο αποκλεισμός δε θα έχουν θέση. Μια κοινωνία, όπου ισχυρή οικονομία και κοινωνική οικονομία θα είναι το συνώνυμο μιας δίκαιης κοινωνίας». Κομβικό σημείο για την εξέλιξη του όλου ζητήματος είναι το 2004. Η ανάληψη της διοργάνωσης της Ολυμπιάδας του 2004 από την Αθήνα αποτέλεσε την πλέον ευνοϊκή συγκυρία ώστε αυτό το ρεύμα του εθελοντισμού που ήδη υπήρχε να αυξηθεί και ο λόγος περί αυτού να διαδοθεί σε κάθε πολίτη. Τα στατιστικά στοιχεία που παρατίθενται στην επόμενη υποενότητα είναι εντυπωσιακά για τα σύγχρονα δεδομένα της Ελλάδας. Αισιόδοξες είναι επίσης οι προβλέψεις για το μέλλον του εθελοντισμού στην Ελλάδα, εφόσον όλα δείχνουν ότι οι μη κυβερνητικές οργανώσεις θα κατοχυρωθούν συνταγματικά μετά την αναθεώρηση του Συντάγματος κατά το 2006. Η καμπάνια για τη «συνταγματική αναβάθμιση της κοινωνίας των πολιτών και των οργανώσεών της», στην οποία στρατεύτηκαν 700 ΜΚΟ φαίνεται ότι απέδωσε καρπούς, αφού το αίτημά τους έγινε δεκτό από τα μεγάλα πολιτικά κόμματα της χώρας61. 61 Αυτό αφορά το ΠΑ.ΣΟ.Κ, τη Νέα Δημοκρατία και τον Συνασπισμό [Λιοναράκης Ν., Ομιλία 10ης Ιουλίου 2006, Καμπάνια για τη «συνταγματική αναβάθμιση της κοινωνίας των πολιτών και των οργανώσεών της», Αθήνα 2006 (http://www.mkosyntagma.gr/index.php? ορίίοη=οογη_οοηίθηί& task=v ew&id=529&ltem d=59)] 62

2.4. Από την πρόνοια στην κοινωνική αλληλεγγύη: Μια νέα αντίληψη της παροχής κοινωνικής φροντίδας Από τον Μάρτιο του 2004 το Υπουργείο Υγείας και Πρόνοιας μετονομάστηκε σε Υπουργείο Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης. Η αλλαγή αυτή δεν ήταν τυπικού χαρακτήρα αλλά συμβόλιζε τη νέα αντίληψη για τις παρεχόμενες υπηρεσίες στο χώρο της κοινωνικής φροντίδας. Η έννοια της κοινωνικής αλληλεγγύης αναδεικνύει το σεβασμό στον τρόπο αντιμετώπισης των αποδεκτών της κοινωνικής φροντίδας, ενώ η κοινωνική πρόνοια είναι σε μεγάλο βαθμό συνυφασμένη με την εξάρτηση των «αδύνατων» ατόμων από τις κρατικές υπηρεσίες. Οι σύγχρονες όμως αντιλήψεις για την παροχή κοινωνικής φροντίδας και ο σεβασμός της ανθρώπινης αξιοπρέπειας έρχεται σε αντίθεση με την έννοια της εξάρτησης. Οι αντιλήψεις αυτές πρεσβεύουν ότι ένας άνθρωπος μπορεί να είναι φιλάνθρωπος, μία οργάνωση να είναι φιλανθρωπική επίσης, το κράτος όμως όχι. Ο φιλάνθρωπος βοηθά από το υστέρημά του. Το κράτος είναι υποχρεωμένο να μεριμνά όχι μόνο για τη φροντίδα των ανθρώπων που βρίσκονται σε ανάγκη, αλλά να τους στηρίξει ουσιαστικά να σταθούν στα πόδια τους. Στον τομέα της κοινωνικής αλληλεγγύης η αρχή της ίσης αντιμετώπισης όλων των ανθρώπων απαιτεί μια διαφορετική προσέγγιση, συγκριτικά λ.χ. με τον τρόπο που αυτή εφαρμόζεται στον τομέα της υγείας: με διαφορετικό τρόπο οφείλει να σταθεί η πολιτεία δίπλα στον πρόσφυγα ή δίπλα σε μία γυναίκα-θύμα παράνομης εμπορίας, διαφορετικά σε «ένα παιδί των φαναριών», διαφορετικά σε έναν άνθρωπο με κινητικά προβλήματα. «Κοινωνική αλληλεγγύη σημαίνει να μην επιβάλλεις το όνειρο σου στους άλλους, αλλά να τους στηρίξεις όσο χρειάζεται για πετύχουν οι ίδιοι να κάνουν τα δικά τους όνειρα πραγματικότητα». Αυτή η μεταβολή στον τρόπο θεώρησης της κοινωνικής πρόνοιας ως κοινωνικής αλληλεγγύης μεταφράζεται σε συγκεκριμένο στρατηγικό σχεδίασμά. Το Υπουργείο Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης σχεδίασε την υλοποίηση του «Εθνικού Συστήματος Κοινωνικής Αλληλεγγύης», το οποίο βασίζεται στους εξής πυλώνες: 1. Στον σχεδίασμά προγραμμάτων κοινωνικής παρέμβασης βασισμένα στις αρχές της Λευκής Βίβλου για τη Διακυβέρνηση με ουσιαστική εφαρμογή των γενικών της αρχών: Ανοικτότητα (openness), συμμετοχή, καταλογισμός ευθυνών, αποτελεσματικότητα και συνοχή. 2. Στον εκσυγχρονισμό των δομών των δημοσίων και ιδιωτικών φορέων της Πρόνοιας στη βάση της αποτελεσματικότητας, της αποδοτικότητας και της πολυδιάστατης αξιολόγησης. 3. Στον σχεδίασμά και την εφαρμογή προγραμμάτων κοινωνικής παρέμβασης σε πλουραλιστική βάση (συμμετοχή κρατικών φορέων, μη κυβερνητικών οργανώσεων, τοπικής αυτοδιοίκησης και εκπροσώπων ομάδωνστόχου) με ιδιαίτερη έμφαση στην αρχή της Ουσιαστικής Καταλληλότητας των φορέων που παρέχουν κοινωνική φροντίδα. 4. Στη δημιουργία ευέλικτων δικτύων κοινωνικής φροντίδας και διάχυση της τεχνογνωσίας και των καλών πρακτικών στα υποκείμενα του δικτύου. 5. Στην αξιοποίηση ανθρώπινων και υλικών πόρων του ιδιωτικού τομέα. 6. Στην επικέντρωση και προσαρμοστικότητα στις ιδιαίτερες ανάγκες των κοινωνικών ομάδων που βιώνουν ή απειλούνται από κοινωνικό αποκλεισμό. 63

Ενδεικτική για τα παραπάνω είναι η οργάνωση της Γενικής Διεύθυνσης Υγείας (βλ. Πιν. 2), της Γενικής Διεύθυνσης Δημόσιας Υγείας (βλ. Πιν. 3) και της Γενικής Διεύθυνσης Πρόνοιας (βλ. Πιν. 4) του Υπουργείου Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης, έτσι όπως αυτή απεικονίζεται μέσα από τα οργανογράμματά τους. Π ίνακας 2: Ο ργανό γραμ μ α της Γενικής Δ ιεύθυνσης Υ γείας τ ο υ Υ πουργείου Υ γείας και Κοινωνική ς Α λληλεγγύης ΓΕΝ ΙΚ Η Δ ΙΕ Υ Θ Υ Ν ΣΗ Υ ΓΕΙΑ Σ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΠΡΩΤΟΒΑΘΜΙΑΣ ΦΡΟΝΤΙΔΑΣ ΥΓΕΙΑΣ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΜΟΝΑΔΩΝ ΥΓΕΙΑΣ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΨΥΧΙΚΗΣ ΥΓΕΙΑΣ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ ΝΟΜΙΚΩΝ ΠΡΟΣΩΠΩΝ ΤΜΗΜΑΤΑ Οργάνωσης και Λειτουργίας Μονάδων Οργάνωσης Νοσοκομείων Νοσοκομειακής Περίθαλψης Γ ιατρών Εθνικού Συστήματος Υγείας (ΕΣΥ) Μονάδων Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Ιδιωτικού Τομέα Λειτουργίας Νοσοκομείων Εξωνοσοκομειακής Προστασίας Επιστημονικού Νοσηλευτικού και λοιπού προσωπικού Κατάρτισης Προγραμμάτων Αιμοδοσίας - Γ ιατρών Υπόχρεων Υπηρεσίας Υπαίθρου - Παροχής Άμεσης Βοήθειας - Ειδικευόμενων Γ ιατρών - Ιδιωτικών Κλινικών - - Πηγή: Υπουργείο Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης [www.mohaw.gr] 64

Π ίνακας 3: Ο ργανό γραμ μ α της Γενικής Δ ιεύθυνσης Δ ημοσίας Υ γείας το υ Υ πουργείου Υ γείας και Κ οινωνικής Α λληλεγγύης ΓΕ Ν ΙΚ Η Δ ΙΕ Υ Θ Υ Ν ΣΗ Δ Η Μ Ο Σ ΙΑ Σ ΥΓΕΙΑ Σ Δ/ΝΣΗ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΥΓΕΙΝΗΣ Δ/ΝΣΗ ΥΓΕΙΟΝΟΜΙΚΗΣ ΜΗΧΑΝΙΚΗΣ ΚΑΙ ΥΓΙΕΙΝΗΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ Δ/ΝΣΗ ΦΑΡΜΑΚΩΝ ΚΑΙ ΦΑΡΜΑΚΕΙΩΝ Δ/ΝΣΗ ΣΥΝΤΟΝΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑΣ ΜΕ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΕΣ ΚΑΙ ΝΟΜΑΡΧΙΑΚΕΣ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΕΙΣ Δ/ΝΣΗ ΣΤΟΜΑ ΤΙΚΗΣ ΥΓΕΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΕΞΑΡΤΗ- ΣΙΟΓΟΝΩΝ ΟΥΣΙΩΝ ΤΜΗΜΑ ΧΑΡΤΗ ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗΣ ΤΜΗΜΑΤΑ Επιδημιολογίας Νοσημάτων Υγειονομκού Ελέγχου Υδάτων και Αποβλήτων Φαρμακευτικών Φορέων Φαρμάκων και Καλλυντικών Ν.3370/2005 Ν.3370/2005 - - Προστασίας και Προαγωγής της Δημόσιας Υγείας Ατμοσφαιρικής Ρύπανσης, Ραδιενέργειας, Ιοντιζου-σών & μη Ακτινοβολιών Φαρμακείων και Φαρμακαποθη κών - - - - Υγειονομικών Κανονισμών Δημόσιας Υγείας Περιβαντολλογικής Υγιεινής Μονάδων Υγείας και Οικισμών Ναρκωτικών - - - - Ιατρικής Εργασίας - - - - - - Σχολικής Υγείας - - - - - - Πηγή: Υπουργείο Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης [www.mohaw.gr]

Πίνακας 4: Ο ργανόγραμ μ α τη ς Γ ενικής Δ ιεύθυνσης Κοινωνική ς Α λληλεγγύης τ ο υ Υ πουργείου Υ γείας και Κοινωνικής Α λληλεγγύης ΓΕΝΙΚ Η Δ ΙΕ Υ Θ Υ Ν ΣΗ Π Ρ Ο Ν Ο ΙΑ Σ Δ/ΝΣΗ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΣ Δ/ΝΣΗ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΝΤΙΛΗΨΗΣ ΚΑΙ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗΣ Δ/ΝΣΗ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΑΤΟΜΩΝ ΜΕ ΕΙΔΙΚΕΣ ΑΝΑΓΚΕΣ ΤΜΗΜΑ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ ΦΟΡΕΩΝ ΤΟΥ ΕΘΝΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΦΡΟΝΤΙΔΑΣ ΤΜΗΜΑΤΑ Οικογένειας και Δημογραφικής Πολιτικής Προστασίας Ευπαθών Ομάδων Οργάνωσης και λειτουργίας δομών και προγραμμάτων ανοικτής κοινωνικής φροντίδας και αποκατάστασης - Προστασίας Παιδιών και Εφήβων Εθελοντισμού και Πιστοποίησης Φορέων Οργάνωσης και λειτουργίας δομών και προγραμμάτων αυξημένης φροντίδας - Προστασίας Ηλικιωμένων Κοινωνικής Προστασίας - - Πηγή: Υπουργείο Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης [www.mohaw.gr] 66

3. Έ ρ ευνες και στατιστικά στοιχεία 3.1. Έρευνες σχετικά με τις ΜΚΟ και τον εθελοντισμό εν γένει Η έρευνα σχετικά με τον αριθμό, αλλά και με τη δράση των εθελοντικών οργανώσεων στην Ελλάδα ξεκίνησε μόλις στα μέσα της δεκαετίας του '90, μολονότι οι πρώτες φιλανθρωπικές εθελοντικές οργανώσεις λειτούργησαν ήδη από το 19ο αιώνα. Η εμπειρική ερευνητική προσέγγιση του φαινομένου του εθελοντισμού αλλά και των μη κυβερνητικών οργανώσεων ακολουθεί δύο κατευθύνσεις. Η πρώτη αποπειράται να καταγράψει τον αριθμό των οργανώσεων και να σκιαγραφήσει την οργανωτική τους δομή καθώς και το εύρος των παρεχομένων υπηρεσιών. Αντίθετα, η δεύτερη επιχειρεί να παρουσιάσει τα χαρακτηριστικά των ατόμων που είναι ή επιθυμούν να γίνουν εθελοντές, τα κίνητρα προς εθελοντική δράση και τις στάσεις και αντιλήψεις τους σχετικά με τον εθελοντισμό και τις ΜΚΟ γενικότερα. Η πρώτη συστηματική προσπάθεια εμπειρικής καταγραφής και παρουσίασης των μη κυβερνητικών, εθελοντικών οργανώσεων στην Ελλάδα πραγματοποιήθηκε το 1996. Συγκεκριμένα πρόκειται για την έρευνα "Ελληνικές εθελοντικές οργανώσεις" που διεξάχθηκε στο πλαίσιο του ερευνητικού προγράμματος νοι,μεϋ. Η έρευνα κατέγραψε αρχικά 1200 εθελοντικές οργανώσεις στην Ελλάδα και προέβη σε συγκριτική ανάλυση των δεδομένων ενός αντιπροσωπευτικού δείγματος οργανώσεων με αντίστοιχα στοιχεία για την Ιταλία, την Ισπανία και την Πορτογαλία. Πρόκειται για την πιο εκτενή έρευνα που ασχολείται με την οργανωτική δομή και τους τομείς εθελοντικής δράσης των ελληνικών οργανώσεων. Την ίδια περίπου περίοδο η Σ. Τσακρακλίδου διερεύνησε την οργανωτική δομή και τις δραστηριότητες των μη κυβερνητικών, εθελοντικών οργανώσεων παροχής υπηρεσιών στο φιλανθρωπικό τομέα που εδρεύουν στο νομό Αττικής και ασχολούνται ειδικότερα με άτομα με ειδικές ανάγκες, με τους πρόσφυγες και τους μετανάστες. Επισήμανε τα πεδία δραστηριοποίησης των οργανώσεων αυτών, είτε ως συμπληρωματική παροχή φροντίδας σε συνεργασία με το κράτος είτε ως "αντίπαλο δέος" προς το κράτος και προς την ελλιπή κοινωνική πολιτική αναφορικά με τις συγκεκριμένες κοινωνικές ομάδες ατόμων. Μια πρώτη εκτενή καταγραφή των ΜΚΟ και των φορέων παροχής εθελοντικής εργασίας κατά το χρονικό διάστημα 1997-1999 επιχειρεί έρευνα της «Ένωσης Πολιτών για την Παρέμβαση», τα αποτελέσματα της οποίας εκτίθενται αναλυτικότερα στο επόμενο κεφάλαιο, εφόσον αφορούν αποκλειστικά τον τομέα της κοινωνικής φροντίδας. Στο παρόν σημείο περιοριζόμαστε να αναφέρουμε πως η ανάλυση των δειγματοληπτικών στοιχείων φανερώνει ότι οι οργανώσεις που προσανατολίζονται κατά κύριο λόγο σε εθελοντική προσφορά εργασίας παρουσιάζουν αυξημένη συμμετοχή των ενεργών μελών και ασχολούνται με προβλήματα και ελλείψεις που αφορούν, εκτός από το άμεσο τοπικό ή εθνικό περιβάλλον, και τα διεθνή κοινωνικά και πολιτικά ζητήματα. Μια πιο ολοκληρωμένη καταγραφή των εθελοντικών οργανώσεων επιτυγχάνεται μέσω της έρευνας που πραγματοποιήθηκε από την ΕΤΕΒΑ με τίτλο: "Εθελοντισμός και Ελληνική εμπειρία" κατά το 2000. 62 Τσακρακλίδου, Σ., Προς μια νέα αντίληψη της ελληνικής κοινωνίας των πολιτών, περιοδικό «Κοινωνία των Πολιτών», τεύχος 1, 1988, σ. 71-77. 67

Τέλος, η VPRC πραγματοποίησε πανελλαδική έρευνα στάσεων και αντιλήψεων το Μάιο του 2002 με στόχο να προσδιορίσει την αναγνωρισιμότητα των ΜΚΟ από το κοινό καθώς και να αποτυπώσει τη διάθεση για εθελοντική συμμετοχή στους Ολυμπιακούς Αγώνες το 2004. Η έρευνα απευθύνθηκε σε πληθυσμό ηλικίας 13 ετών και άνω και σε δείγμα 1.962 ατόμων με δομημένα ερωτηματολόγια και ατομικές συνεντεύξεις. Τα εμπειρικά στοιχεία που διαθέτουμε σκιαγραφούν ενδεικτικά την εξέλιξη των εθελοντικών οργανώσεων στη χώρα. Από το 1900 έως το 1980 λειτουργούσαν στην Ελλάδα γύρω στο 36,3% του συνόλου των οργανώσεων που καταγράφηκαν στις παραπάνω έρευνες, ενώ μετά το 1980 ιδρύθηκε το 60,3% του συνόλου των εθελοντικών οργανώσεων. Ειδικότερα κατά την πενταετία 1991-1996 ιδρύθηκαν πάνω από το ένα τέταρτο των συνολικά λειτουργούντων εθελοντικών οργανώσεων. Είναι εμφανής λοιπόν η γενικότερη τάση που κατευθύνεται προς την ενίσχυση του εθελοντισμού και τον πολλαπλασιασμό των εθελοντικών ΜΚΟ και ακολουθεί, με αρκετή χρονική υστέρηση, τις τάσεις που καταγράφονται στις υπόλοιπες χώρες της Ε.Ε. Η διαπίστωση αυτή οδηγεί στο συμπέρασμα ότι η αυξανόμενη συμμετοχή των πολιτών σε εθελοντικές ΜΚΟ αποτελεί ένα νέο τρόπο κοινωνικής και πολιτικής συμμετοχής, που σε μεγάλο βαθμό αντικαθιστά τη συμμετοχή στα κοινωνικά κινήματα των δεκαετιών του 70 και '80 και αναπτύσσεται σταθερά στην ύστερη νεωτερικότητα. Εκτός από την αριθμητική αύξηση των οργανώσεων παρατηρείται τα τελευταία χρόνια ανάπτυξη των προγραμμάτων εθελοντικής εργασίας και αύξηση της δυνατότητας συμμετοχής, ιδιαίτερα των νέων, σε εθελοντικές υπηρεσίες. Την εξέλιξη αυτή ενισχύει το ενδιαφέρον που άρχισαν να δείχνουν πρόσφατα και οι Οργανισμοί Τοπικής Αυτοδιοίκησης (OTA), οι οποίοι εντάσσουν ολοένα και περισσότερα προγράμματα εθελοντικής παροχής υπηρεσιών στο πεδίο δραστηριοποίησής τους, πολλά από τα οποία χρηματοδοτούνται από κονδύλια της Ε.Ε. Από την πλευρά των πολιτών οι στάσεις και οι αντιλήψεις σχετικά με τον εθελοντισμό και τη συμμετοχή σε εθελοντικές οργανώσεις τα τελευταία χρόνια είναι αμφίθυμες. Από τα στοιχεία που διαθέτουμε63 διαφαίνεται ότι μόλις το 3,8% του συνόλου του δείγματος συμμετείχε σε κάποια εθελοντική οργάνωση συστηματικά, ενώ το 16,1% συμμετείχε περιστασιακά και το 9,4% δήλωσε ότι έχει συμμετάσχει μια φορά σε κάποια ομάδα εθελοντικής προσφοράς εργασίας. Αντίθετα, το 70,1% δήλωσε ότι δεν συμμετείχε ποτέ, ούτε έστω μια φορά, σε κάποια εθελοντική ομάδα για την επίτευξη ενός σκοπού. Το χαμηλό ποσοστό όμως συμμετοχής διαφοροποιείται ως προς τη στάση που υιοθέτησαν οι ερωτώμενοι όσον αφορά το εάν έχουν σκεφτεί ποτέ να βοηθήσουν εθελοντικά συνανθρώπους τους που βρέθηκαν σε δύσκολες ή αντίξοες καταστάσεις. Το 27,3% αυτών δήλωσε ότι έχει σκεφτεί πολύ έντονα να προσφέρει εθελοντική εργασία, ενώ το 55,9% υποστηρίζει ότι έχει περάσει από το μυαλό του ένας τέτοιος προβληματισμός. Αντίθετα, το 16,2% του συνόλου του δείγματος δεν έχει σκεφτεί την πιθανότητα προσφοράς εθελοντικής εργασίας. Διαφαίνεται λοιπόν μια λανθάνουσα ευαισθητοποίηση σχετικά με την εθελοντική προσφορά υπηρεσιών και μια τάση αύξησης της διαθεσιμότητας για προσφορά εθελοντικής εργασίας. 63 Παναγιωτοπούλου Ρ., Η έννοια του εθελοντισμού στη σύγχρονη ελληνική κοινωνία και η πρόκληση των Ολυμπιακών Αγώνων [}η\ίρ:ιι\λμ/νι.v-ptc.gr/7n1/1_gr.html] 68

Η τάση αυτή παίρνει τη μορφή έμπρακτης εκδήλωσης στα πλαίσια της Ολυμπιάδας του 2004. Προκειμένου να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις της διοργάνωσης των Ολυμπιακών και Παρα-Ολυμπιακών Αγώνων, η Αθήνα χρειαζόταν 45000 και 15000 εθελοντές αντιστοίχως. Οι επίσημες αιτήσεις των εθελοντών έφτασαν τις 160000, καταρρίπτοντας το ρεκόρ στην ιστορία του θεσμού. Το κατά πόσο το νούμερο αυτό αντικατοπτρίζει μια πραγματική άνθηση του ιδεώδους του εθελοντισμού σε ελληνικό έδαφος, το κατά πόσο δηλαδή η μαζική προσφορά εθελοντικής εργασίας συνοδευόταν από κάποιο ευρύτερο ιδεολογικό όραμα -εκτός από την αντίληψη της συμμετοχής στο αθλητικό γεγονός και της ελληνικότητας της διοργάνωσης των Αγώνων-, και το κατά πόσο η Ολυμπιάδα του 2004 θα μπορούσε να αποτελέσει μια ευχάριστη "προθέρμανση" για περαιτέρω εθελοντική δράση, είναι όλα ερωτήματα που θα απαντηθούν στο μέλλον. 3.2. Έρευνες σχετικά με την εθελοντική δράση στον τομέα της κοινωνικής φροντίδας Η «έρευνα για τις εθελοντικές οργανώσεις και ομάδες στον τομέα κοινωνικής φροντίδας (1997-1999)» διεξήχθη από την Ειρήνη Παναγιωτίδου για λογαριασμό της «Ένωσης Πολιτών για την Παρέμβαση» και δημοσιεύτηκε στο περιοδικό της οργάνωσης τον Φεβρουάριο του 199964. Στόχοι της έρευνας τίθενται: α) η ανάδειξη της ποικιλομορφίας των εθελοντικών δράσεων στον τομέα κοινωνικής φροντίδας και β) η καταγραφή των οργανώσεων και ομάδων που δραστηριοποιούνται σ' αυτόν τον τομέα. Η "χαρτογράφηση" αναλύεται σε δώδεκα ομάδες, οι οποίες διαμορφώθηκαν με κριτήριο το είδος - μορφή παροχής κοινωνικής αλληλεγγύης. Το κριτήριο περιλαμβάνει κοινά χαρακτηριστικά, ως προς τον τρόπο παροχής βοήθειας, αλλά και την οργάνωση και λειτουργία των οργανώσεων, ομάδων και ατόμων. Η συγγραφέας προλογίζει την καταγραφή των πορισμάτων της έρευνάς της ως εξής: «Ο εθελοντισμός στην Ελλάδα δεν καταλαμβάνει μόνον τον ενδιάμεσο χώρο μεταξύ κράτους, οικογένειας και αγοράς, αλλά διεισδύει έως τα όρια αυτών των τομέων, π.χ. ύπαρξη εθελοντών στα ΚΑΠΗ των δήμων. Αυτό διαμορφώνει νέα ποιοτικά και δομικά χαρακτηριστικά. Η ίδια η πραγματικότητα επέβαλε την ανάγκη η κατηγοριοποίηση να μη γίνει με βάση τυπικά χαρακτηριστικά, όπως, για παράδειγμα, τη νομική μορφή ή το ειδικό πεδίο δράσης. Επέβαλε να γίνει με αποκλειστικό κριτήριο την πολλαπλότητα δράσεων, οργανωτικών μορφών ή μεθόδων [...] Είναι σαφές λοιπόν ότι στην παρούσα έρευνα η ζώσα πραγματικότητα διαμόρφωσε το θεωρητικό πλαίσιο και όχι αντίστροφα». Έτσι, η ερευνητική διαδικασία κατέγραψε 1.600 ονόματα και διευθύνσεις εθελοντικών οργανώσεων και ομάδων, ο συνολικός όμως αριθμός οργανώσεων -λόγω πολλών παραρτημάτων- και πρωτοβουλιών ανέρχεται σε 2.400 περίπου «χώρους» εθελοντικής δράσης. Μέρος αυτής της καταγραφής παρατίθεται στο 64 Παναγιωτίδου Ειρ., Η Κοινωνία των Εθελοντών, περιοδικό «Κοινωνία Πολιτών», τεύχος 3, Φεβρουάριος 1999 [http://www.paremvassi.gr/volunteers.htm]. 69

Παράρτημα αυτής της εργασίας65, ενώ αναλυτικός κατάλογος βρίσκεται στην ιστοσελίδα της «Ένωσης Πολιτών για την Παρέμβαση»66. Σύμφωνα με την ανάλυση των στοιχείων της δειγματοληπτικής έρευνας (585 περιπτώσεις), γύρω στο 14,0% των μελών δηλώνουν ενεργά μέλη, ενώ το 0,2% των μελών κατέχουν αμειβόμενη θέση. Από το σύνολο των οργανώσεων, το 79,3% προσφέρει υπηρεσίες σε τοπικό, το 10,7% σε περιφερειακό και το 10% σε πανελλαδικό ή/και διεθνές επίπεδο. Αν από το δείγμα επιλεγούν οι «αμιγώς» εθελοντικές οργανώσεις (135 περιπτώσεις), τότε τα ενεργά μέλη αποτελούν περίπου το 30% του συνόλου των μελών, τα αμειβόμενα το 0,3% και οι υπηρεσίες προσφέρονται σε ποσοστό 41,5% σε τοπικό, 30,5% σε περιφερειακό και 28,0% σε πανελλαδικό ή/και διεθνές επίπεδο. Οι δώδεκα κατηγορίες, με διαφορετικό αριθμό υποκατηγοριών η κάθε μία, στις οποίες οδήγησε η επεξεργασία των δεδομένων που συγκεντρώθηκαν, παρουσιάζονται στη συνέχεια μέσω των Πινάκων 5-9. ΠΙΝΑΚΑΣ 5: ΕΘΕΛΟΝΤΙΚΕΣ ΟΡΓΑΝΩΣΕΙΣ ΚΑΙ ΟΜΑΔΕΣ ΠΑΡΟΧΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΣΕ ΤΡΙΤΟΥΣ 1. ΕΘΕΛΟΝΤΙΚΕΣ ΟΡΓΑΝΩΣΕΙΣ - ΟΜΑΔΕΣ ΠΑΡΟΧΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΣΕ ΤΡΙΤΟΥΣ Περιλαμβάνει τις "κλασικές" εθελοντικές οργανώσεις και ομάδες. Πρόκειται για αυτές που αποτελούνται, στη συντριπτική τους πλειοψηφία, από εθελοντές χωρίς καθόλου ή με ελάχιστα αμειβόμενα στελέχη. Τα κύρια χαρακτηριστικά τους είναι ότι παρέχουν υπηρεσίες σε τρίτους καθώς και η τοπική ή περιφερειακή ακτίνα δράσης τους. ΥΠΟΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ: 1. Σύλλογοι και ομάδες εθελοντών αιμοδοτών και δωρητών οργάνων και ιστών σώματος 2. Οργανώσεις και ομάδες μ' ένα ή πολλά πεδία δράσης 3. Σύλλογοι και πρωτοβουλίες παρά τα νοσοκομεία ή τα κέντρα υγείας: α) μενονωμένοι εθελοντές αιμοδότες και δωρητές οργάνων και ιστών σώματος β) "φίλοι" κάποιας κλινικής - υποστήριξη ασθενών 4. Ομάδες διάσωσης 5. Ομάδες εργαζόμενων που προσφέρουν βοήθεια σε τρίτους 6. Εθελοντικοί σύλλογοι ιατρών 7. "Λέσχες φιλίας" 8. Νέες μορφές εθελοντικής δράσης 9. Λοιπές Πηγή: Έρευνα της «Ένωσης Πολιτών για την Παρέμβαση» (1997-1999) 65 σελ. 82 66 www.pareinvassi.gr 70

ΠΙΝΑΚΑΣ 6: Ο μ ά δες Α υ το β ο η θ ε ια ς και Δ ιεθνείς Ο ργανώ σεις με παραρτήματα στην Ελλαδα 2. ΟΜΑΔΕΣ ΑΥΤΟΒΟΗΘΕΙΑΣ Στην κατηγορία εντάσσονται οι οργανώσεις που κύριο μέλημά τους είναι η επίλυση προβλημάτων μέσω της αυτοβοήθειας μεταξύ των μελών τους. Τα ίδια τα μέλη συνήθως συνδέονται με κοινή πάθηση, ανάγκη ή επιδίωξη. Οι οργανώσεις αυτής της κατηγορίας, σε μικρότερο βαθμό, χαρακτηρίζονται από την παροχή βοήθειας προς τρίτους, ενώ, αντιθέτως, εμφανίζεται η παράλληλη λειτουργία τους ως διεκδικητικός-συνδικαλιστικός φορέας απέναντι στο κράτος. ΥΠΟΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ: 1. Αμμέσως πάσχοντες (πάσχοντες και εθελοντές) 2. Εμμέσως πάσχοντες (Γονείς & φίλοι πασχόντων) 3. Αιμοδοσία από ομάδες εργαζομένων 4. Σύλλογοι οικογένειας 5. Οργανώσεις απόδημου Ελληνισμού 6. Σύλλογοι παλιννοστούντων 7. Τοπικοί σύλλογοι 8. Κοινότητες μεταναστών 9. Ταμεία αλληλοβοήθειας και αρωγής 10. Μειονοτικές ομάδες 3. ΔΙΕΘΝΕΙΣ ΟΡΓΑΝΩΣΕΙΣ - ΔΙΚΤΥΑ ΠΑΡΟΧΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ (με παραρτήματα στην Ελλάδα) Περιλαμβάνει διεθνείς, μη κυβερνητικές, μη κερδοσκοπικές οργανώσεις που έχουν παραρτήματα στην Ελλάδα. Τα παραρτήματα των διεθνών οργανώσεων ασπάζονται τις ίδιες γενικές αρχές ως προς τους σκοπούς και τον τρόπο λειτουργίας με τις μητρικές. Διατηρούν όμως κάποιο βαθμό ανεξαρτησίας και αυτονομίας που τους επιτρέπει να προσαρμόζονται στα δεδομένα κάθε χώρας και να καλύπτουν ανάγκες σε εθνικό επίπεδο. ΥΠΟΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ: 1. Παροχής υπηρεσιών προς τρίτους 2. Ομάδες αυτοβοήθειας 4. ΔΙΕΘΝΕΙΣ ΟΡΓΑΝΩΣΕΙΣ - ΔΙΚΤΥΑ ΔΙΑΦΟΡΩΝ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΩΝ (με πρόσθετες δράσεις στον τομέα της παροχής υπηρεσιών) Πρόκειται για οργανώσεις που έχουν τα χαρακτηριστικά των διεθνών οργανώσεων. Ιδιαίτερο χαρακτηριστικό τους είναι ότι κύριος ή αποκλειστικός λόγος συγκρότησής τους δεν είναι η κοινωνική φροντίδα. Ωστόσο, έχουν αξιόλογη δράση και σ' αυτό τον τομέα. Ο βαθμός και η ένταση κινητοποίησής τους διαφέρουν από οργάνωση σε οργάνωση. Πηγή: Έρευνα της «Ένωσης Πολιτών για την Παρέμβαση» (1997-1999) 71

ΠΙΝΑΚΑΣ 7: ΜΗ ΚΥΒΕΡΝΗΤΙΚΕΣ ΟΡΓΑΝΩΣΕΙΣ ΔΙΑΦΟΡΩΝ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΩΝ, Θ ρησκευτικοί Σ ύλλογοι και Εθελοντικοί Φ ορείς το υ Κ ράτους 5. ΜΗ ΚΥΒΕΡΝΗΤΙΚΕΣ ΟΡΓΑΝΩΣΕΙΣ ΔΙΑΦΟΡΩΝ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΩΝ (με πρόσθετες δράσεις στον τομέα της παροχής υπηρεσιών) Περιλαμβάνει οργανώσεις που κυρίως έχουν διαφορετική αποστολή από την κοινωνική φροντίδα, αλλά παράλληλα συμμετέχουν ή οργανώνουν (σε λιγότερο ή περισσότερο τακτική βάση) δράσεις κοινωνικής αλληλεγγύης. Ακόμη, περιλαμβάνει και αυτές που συνδυάζουν τον πολιτισμό με τη φιλανθρωπία. ΥΠΟΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ: 1. Πολιτιστικοί - φιλανθρωπικοί σύλλογοι γυναικών 2. Πολιτιστικοί σύλλογοι 3. Φεμινιστικές οργανώσεις 4. Ομάδες πίεσης 5. Σύλλογοι ραδιοερασιτεχνών 6. ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΟΙ ΣΥΛΛΟΓΟΙ ΚΑΙ ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΕΣ Σ' αυτή την κατηγορία εντάσσονται φιλανθρωπικές οργανώσεις που είναι άμεσα ή έμμεσα συνδεδεμένες με θρησκείες, εκκλησιαστικά ιδρύματα και οι οποίες πλαισιώνονται από εθελοντές. Περιλαμβάνονται επίσης άτυπες δράσεις αλληλοβοήθειας και αλληλεγγύης στα πλαίσια αυτών των εκκλησιών. ΥΠΟΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ: 1. Χριστιανική Ορθόδοξη Εκκλησία α) Εκκλησιαστικές οργανώσεις με συμμετοχή εθελοντών β) Χριστιανικές οργανώσεις 2. Αλλα δόγματα και Εκκλησίες 7. ΣΥΛΛΟΓΟΙ ΚΑΙ ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΕΣ ΔΙΠΛΑ ΣΤΟ ΚΡΑΤΟΣ Πρόκειται για κρατικούς φορείς που πλαισιώνονται από εθελοντές. Η συμμετοχή των εθελοντών μπορεί να είναι είτε άτυπη, τακτική ή περιστασιακή είτε πιο οργανωμένη και θεσμικά κατοχυρωμένη. ΥΠΟΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ: 1. Εθελοντές στο πλαίσιο του δημόσιου τομέα 2. Παρά την εκπαίδευση Πηγή: Έρευνα της «Ένωσης Πολιτών για την Παρέμβαση» (1997-1999) 72

Π ίνακας 8: Ε θελοντικοί Φ ορείς της Τ οπικής Α υτο διο ίκησης, «Έ κτακτες Δ ράσεις για Έ κ τακτες Α νάγκ ες», Μ η Κ ερδο σκο πικά Ιδρύματα 8. ΣΥΛΛΟΓΟΙ ΚΑΙ ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΕΣ ΔΙΠΛΑ ΣΤΗΝ ΤΟΠΙΚΗ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗ Η κατηγορία περιλαμβάνει τις υπηρεσίες και τα προγράμματα της αυτοδιοίκησης που πλαισιώνονται από εθελοντές. Υπάρχουν τρεις μορφές εθελοντικής δράσης: α) άτυπες ομάδες εθελοντών που πλαισιώνουν υπηρεσίες και προγράμματα της αυτοδιοίκησης β) θεσμοθετημένες ομάδες εθελοντών. Η τυπική μορφή μπορεί να έχει είτε μορφή εθελοντικού συλλόγου είτε ν' αποτελεί νομικό πρόσωπο τοπικής αυτοδιοίκησης γ) εθελοντική δράση αλληλοβοηθητικού χαρακτήρα. Πρόκειται για τα μέλη ενός προγράμματος ή θεσμού, π.χ. τα μέλη των ΚΑΠΗ 9. "ΕΚΤΑΚΤΕΣ ΔΡΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΕΚΤΑΚΤΕΣ ΑΝΑΓΚΕΣ" Πρόκειται για κινητοποιήσεις παροχής βοήθειας σε πολίτες που υφίστανται τις συνέπειες έκτακτων γεγονότων. Η κινητοποίηση εθελοντών είναι τυχαία και απροσδιόριστη. Δυνητικοί εθελοντές είναι όλοι οι πολίτες, ενώ το μέγεθος ανταπόκρισης για την παροχή βοήθειας ποικίλλει. Βοήθεια παρέχουν είτε μεμονωμένα άτομα είτε άτυπες και τυχαίες ομάδες πολιτών. Και προσφέρουν χρήματα, υλικά αγαθά ή εργασία. 10. ΜΗ ΚΕΡΔΟΣΚΟΠΙΚΑ ΙΔΡΥΜΑΤΑ Περιλαμβάνει ιδρύματα μη κερδοσκοπικά, ιδιωτικής πρωτοβουλίας τα οποία δραστηριοποιούνται στον τομέα κοινωνικής φροντίδας. Σε αυτήν εντάσσονται τα ιδρύματα που είτε παρέχουν προνοιακές υπηρεσίες αυτά καθ' αυτά είτε διαθέτουν δω ρεές σ' άλλους φορείς (εθελοντικούς και κρατικούς) κοινωνικής φροντίδας. ΥΠΟΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ: 1. Ιδρύματα παροχής υπηρεσιών 2. Ιδρύματα κοινωνικής ευαισθησίας Πηγή: Έρευνα της «Ένωσης Πολιτών για την Παρέμβαση» (1997-1999) 73

Π ίνακας 9: ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ Ε.Ε. ΚΑΙ ΙΔΙΩΤΙΚΟΣ ΚΕΡΔΟΣΚΟΠΙΚΟΣ ΤΟΜΕΑΣ 11. ΜΕΣΩ ΔΙΚΤΥΩΝ ΚΑΙ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ Η Ευρωπαϊκή Ένωση (Ε.Ε.) σχεδιάζει, χρηματοδοτεί και αξιολογεί προγράμματα κοινωνικής φροντίδας. Επίσης, δημιουργεί δίκτυα μη κυβερνητικών οργανώσεων. Αναφέρουμε τρεις τρόπους ενίσχυσης και ενεργοποίησης του εθελοντισμού: α) χρηματοδότηση προγραμμάτων σε κοινωνικές ομάδες που χρήζουν βοήθειας. Παράδειγμα. "Δράση υπέρ των ατόμων με ειδικές ανάγκες HELIOS II" β) πρόγραμμα "Ευρωπαϊκή Εθελοντική Υπηρεσία" για νέους (Eurorean Voluntary Service). Ξεκίνησε το 1996. Μέχρι τις 31-7-97 στο πρόγραμμα έλαβαν μέρος 1.142 νέοι Ευρωπαίοι από 18 έως 25 ετών. Η Ελλάδα μέχρι το 1998 είχε υποδεχτεί 80 εθελοντές (εκ των οποίων 50 σε προγράμματα κοινωνικής φροντίδας), ενώ 55 Έλληνες (30 εκ των οποίων σε προγράμματα κοινωνικής φροντίδας) συμμετείχαν σε αποστολές άλλων χωρών-μελών γ) δημιουργία ευρωπαϊκών δικτύων ομάδων αυτοβοήθειας και παροχής κοινωνικής φροντίδας. Παράδειγμα, ευρωπαϊκό Φόρουμ για άτομα με ειδικές ανάγκες 12. ΙΔΙΩΤΙΚΗ ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΑ - ΚΕΡΔΟΣΚΟΠΙΚΟΣ ΤΟΜΕΑΣ Τα τελευταία χρόνια ο ιδιωτικός τομέας συνεισφέρει με πολλούς τρόπους στην κοινωνική φροντίδα. Οι δράσεις του δεν είναι πάντα συστηματοποιημένες. Διαθέτει όμως επικοινωνιακή ικανότητα και πολυμήχανες μορφές ενίσχυσης υπηρεσιών κοινωνικής φροντίδας. Παρατηρείται επίσης διεύρυνση μεταξύ των σχέσεων αγοράς και εθελοντικών πρωτοβουλιών με ευρύτερες συνεργασίες. Ακόμα και αν ισχύουν οι επικρίσεις ότι οι ενέργειες των επιχειρήσεων έχουν στόχο την έμμεση διαφήμιση ή φοροαπαλλαγή, δεν αλλάζουν το αποτέλεσμα της δράσης τους. ΥΠΟΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ: 1. Δωρεές και χορηγίες 2. Μέσω προϊόντων και παροχής υπηρεσιών 3. Παροχή δωρεάν εργασίας 4. Αθλητικά σωματεία 5. Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης Πηγή:Έρευνα της «Ένωσης Πολιτών για την Παρέμβαση» (1997-1999) 74

Ε π ίλ ο γ ο ς Με την ολοκλήρωση της έρευνας μας γύρω από το ζήτημα της παροχής κοινωνικής φροντίδας μέσω των παραδοσιακών θεσμών που δραστηριοποιούνται στον συγκεκριμένο τομέα, αλλά κυρίως μέσω των «εναλλακτικών» φορέων που κάνουν αισθητή την παρουσία τους στον κοινωνικό στίβο του 21ου αιώνα, δικαιούμαστε ίσως να καταλήξουμε σε μια σειρά συμπερασμάτων. Κύριο μηχανισμό παροχής κοινωνικών υπηρεσιών για το μεγαλύτερο μέρος των χωρών του δυτικού κόσμου αποτέλεσε το κράτος πρόνοιας, από τις αρχές της εμφάνισής του, στα τέλη του 19ου και τις αρχές του 20ου αιώνα, ως τις μέρες μας. Στο νέο παγκόσμιο πολιτικό σκηνικό, έτσι όπως αυτό προσδιορίζεται μετά το τέλος του Ψυχρού Πολέμου, ο ρόλος του κράτους πρόνοιας εμφανίζεται υποβαθμισμένος. Τα αίτια αυτής της κρίσης είναι ποικίλα. Καταρχήν, στη σύγχρονη εποχή εκλείπουν οι βασικές προϋποθέσεις ανάπτυξης, που αποτελούσαν γνώρισμα της εποχής δημιουργίας του θεσμού, όπως η ομοιογένεια της κοινωνίας και η στήριξη της φυσικής αναπαραγωγής των ατόμων στο καθεστώς της μισθωτής εργασίας. Η παρακμή του φορντικούκεϋνσιανού μοντέλου ανάπτυξης από τις αρχές τις δεκαετίας του 70, η κατάρρευση των σοσιαλιστικών καθεστώτων και η παγκοσμιοποίηση της αγοράς δημιουργούν νέες συνθήκες μέσα στις οποίες το παραδοσιακό κράτος πρόνοιας αποδεικνύεται ανεπαρκές. Η συρρίκνωση του κράτους πρόνοιας αφήνει χώρο για την ενεργοποίηση του άτυπου και ανεπίσημου τομέα παροχής κοινωνικής προστασίας. Έτσι, αναβιώνουν ή ενδυναμώνουν οι θεσμοί εθελοντικής προσφοράς και οι ιδιωτικές μη κερδοσκοπικές πρωτοβουλίες και καλλιεργούνται μορφές αυτοβοήθειας, αλληλεγγύης και συνοχής μέσα στον κοινωνικό ιστό. Συνεπώς, ο εθελοντισμός των σύγχρονων νεοκαπιταλιστικών κοινωνιών έχει πάρει μια καινούρια μορφή, απομακρυνόμενος από την έννοια της φιλανθρωπίας, με την οποία συμβάδισε για λίγο μέσα στην πολύχρονη ιστορία του. Οριζόμενος ως «το σύνολο των δραστηριοτήτων που πραγματοποιούνται από μεμονωμένα άτομα, από συλλόγους ή από νομικά πρόσωπα για το κοινό αγαθό, με ελεύθερη βούληση και χωρίς την πρόθεση του οικονομικού κέρδους, έξω από το πλαίσιο οποιοσδήποτε απασχόλησης και σχέσης εμπορικής ή κοινωνικής παροχής», ο εθελοντισμός συνδέεται αρχικά με την έννοια του «κοινωνικού κεφαλαίου», δηλαδή «τα προσόντα, τα προνόμια και τις απολαβές που αποκτά ένα υποκείμενο μέσα από τα δίκτυα κοινωνικών σχέσεων, τα οποία συντελούν στο να πετύχει τους ατομικούς σκοπούς του, καθώς και τις κοινωνικές πρακτικές που συνενώνουν άτομα με κοινούς στόχους συλλογικών δράσεων ή διεκδικήσεων». Φέροντας αυτό το ιδεολογικό υπόβαθρο ο σύγχρονος εθελοντισμός αποτελεί τη δύναμη, αλλά και το έμβλημα των «εναλλακτικών» φορέων παροχής κοινωνικής φροντίδας, που εμφανίζονται στον αντίποδα του κράτους πρόνοιας και συνδέουν την ύπαρξή τους με την κοινωνία πολιτών, «έναν ενδιάμεσο χώρο μεταξύ κράτους και αγοράς, που είναι αυτοδιοικούμενος και διαχειρίζεται τα συμφέροντα των κοινωνικών ομάδων διαπραγματευόμενος την ισχύ τους». Στα πλαίσια του σύγχρονου κοινωνικού προβληματισμού γνωρίζει ευρεία διάδοση η πεποίθηση ότι τόσο η συγκρότηση της κοινωνίας των πολιτών, όσο και η «συσσώρευση» κοινωνικού κεφαλαίου είναι στόχοι εφικτοί μόνο ή κυρίως 75

μέσω των Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων. Οι Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις, ως «οντότητες του ιδιωτικού δικαίου, που δεν υπόκεινται στη βούληση των κυβερνήσεων», και «αναλαμβάνουν δράση σχετικά με την ανακούφιση όσων υποφέρουν, την προαγωγή των συμφερόντων των φτωχών, την προστασία του περιβάλλοντος, την παροχή βασικών κοινωνικών υπηρεσιών ή την προώθηση της κοινωνικής ανάπτυξης» αποτελούν ίσως τον κυριότερο «εναλλακτικό» φορέα παροχής κοινωνικής φροντίδας στους κόλπους των σύγχρονων κοινωνιών. Οι Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις δύνανται να διαδραματίσουν έναν πολυδιάστατο ρόλο και να επηρεάσουν με τη δράση τους ευεργετικά πολλούς τομείς της σύγχρονης κοινωνίας, όπως είναι αυτός της κοινωνικής οικονομίας, της απασχόλησης, της διαμεσολάβησης, της πίεσης προς τις κυβερνήσεις και τα οργανωμένα συμφέροντα, της υπεράσπισης της ανθρωπίνων δικαιωμάτων και της δημιουργίας ενός νέου ανθρώπου και πολίτη. Η επιμελημένη οργάνωση της στρατηγικής τους, η διαφάνεια στις οικονομικές τους συναλλαγές, οι δημοκρατικές διαδικασίες στη λήψη των αποφάσεων και η τήρηση του κώδικα δεοντολογίας παίζουν πολύ σημαντικό ρόλο προς αυτήν την κατεύθυνση. Όσον αφορά την περίπτωση της Ελλάδας, τα συμπεράσματα, που μπορούν να διεξαχθούν σχετικά με το όλο ζήτημα, έχουν το στοιχείο αφενός της «μικρής κλίμακας» παρατήρησης, εφόσον το κράτος πρόνοιας και οι θεσμοθετημένοι φορείς του εθελοντισμού αναπτύχθηκαν συγκριτικά αργότερα απ ό,τι στη δυτική Ευρώπη, αφετέρου το στοιχείο της προσωρινότητας, αφόσον το ελληνικό κράτος βρίσκεται σε ένα διαρκές στάδιο εκσυγχρονισμού με έντονα τα στοιχεία της μετάβασης. Ωστόσο, τα δεδομένα που δημιουργήθηκαν από το 2000 και μετά, και ιδιαίτερα στα πλαίσια της διοργάνωσης των Ολυμπιακών Αγώνων του 2004, φανερώνουν μια εξέλιξη των κοινωνικών θεσμών στο χώρο της κοινωνικής φροντίδας, η οποία προσδιορίζεται από τον συντονισμό της δράσης των μη εθελοντικών οργανώσεων από την πολιτεία και από τον επαναπροσδιορισμό της έννοιας της κοινωνικής πρόνοιας μέσα από το πιο «ανθρώπινο» πρίσμα της κοινωνικής αλληλεγγύης. Εν κατακλείδι, το σύγχρονο κοινωνικό τοπίο, μέσα από την πολυχρωμία των τάσεων και την πολυμορφία των δυνάμεων που το διαμορφώνουν, δημιουργεί νέες ελπίδες, αλλα και νέους προβληματισμούς. Είναι γεγονός ότι οι συνθήκες μέσα στις οποίες και εν μέρει εξαιτίας των οποίων η κοινωνική φροντίδα τίθεται στο στόχαστρο του σύγχρονου προβληματισμού, έχουν αλλαξει ριζικά. Νέα σχήματα δημιουργούνται, προσαρμόζοντας τα παλιά σε νέα δεδομένα, έχοντας πάντα όμως ως στόχο τον άνθρωπο, την αναπαραγωγή και τη συνέχεια της κοινωνίας του. Κι αυτός είναι ένας στόχος διαχρονικός. 76

Β ιβ λ ιο γ ρ α φ ία =ενόγλω σ σ η Βιβλιογραφία Association for Participatory Democracy "ADEPT", Non-Governmental Organizations, 2004 [http://e-democracy.md/en/ngo/] Beck, U., Η Επινόηση του Πολιτικού, εκδ. Νέα Σύνορα- Α.Α. Λιβάνη, 1996 (1993). BBC History [http://www.bbc.co.uk/history/historic_figures/beveridge_william.shtml] Bobbio, Ν., Κοινωνία των Πολιτών, «Κοινωνία των Πολιτών», τ. 1, 1999. Bourdieu Ρ., The Forms of Capital, 1986 Clarke, G., Non-Governmental Organizations (NGOs) and Politics in the Developing World. Political Studies XLVI, pp 36-52., 1998 Clastres Pierre, Η κοινωνία ενάντια στο κράτος, Μετάφραση Κική Καψαμπέλη, Εκδόσεις Αλεξάνδρεια. Coleman J. S., Foundations of Social Theory, Cambridge, Harvard University Press, 1990 Cross, C.J., Funds for NGOs. Published in the Proceedings of the 4th Annual AUC Research Conference, 1997. Ebeling R. M., National Health Insurance and the Welfare State, Part 1, January 1999. [http://www.fff.org/freedom/0194b.asp] Ellis S.J., We the People: The History of Volunteerism in America, 1987. Gilette Arthur, A (Very) Short History Of Volunteerism, December 1999. [http://www.worldvolunteerweb.org/browse/countries/azerbaijan/doc/ave ry-s h ort-h i sto ry. htm I] Gramsci Ant., Τα εργοστασιακά συμβούλια και το κράτος της εργατικής τάξης, τ. Α, μτφρ. Παπαδόπουλος Θ., Εκδ. Στοχαστής, Αθήνα 1975. Gramsci Ant., Αμερικανισμός και φορντισμός, Αθήνα 1988. GREENPEACE, Ιστορία της GREENPEACE, 2006 [http://www.greenpeace.org/greece/about/history] 77

Habermas J., Αυτονομία και αλληλεγγύη, μτφρ. Σαρίκας Ζ., εκδ. Ύψιλον, Αθήνα 1987. Hobsbawm Ε. J., Η Εποχή των Επαναστάσεων 1789-1848, Αθήνα 1992. Hort S. Ε. Ο., The Geography of Comparative Welfare State Research. A Comment, Global Social Policy, Vol. 5, No 1, April 2005. [http://gsp.sagepub.com/cgi/reprint/5/1/14.pdf#search=%22sven%20e%2 0o%20hort%20gsp%20%22] Inter-Parliamentary Union, International Federation of Red Cross and Red Crescent Societies, United Nations Volunteers, Volunteerism and Legislation: A guidance note, 2004. Kaplow L, Shavell St., Any Non-welfarist Method of Policy Assessment Violates the Pareto Principle, Journal of Political Economy, vol. 109, no.2, 2001. [http://www.law.harvard.edu] Megginson W. L, Netter J. M., From State To Market: A Survey Of Empirical Studies On Privatization, Journal of Economic Literature, June 2001. [http://faculty-staff.ou.edu/m/william.l.megginson-1/prvsvpapjle.pdf] NGO Café, World Bank and other definitions of a NGO, 2002. [http://www.gdrc.org/ngo/wb-define.html] Organisation for Economic Co-operation and Development, OECD Factbook 2006 On Line - Economic, Environmental and Social Statistics. [http://lysander.sourceoecd.org/vl=3017404/cl=15/nw=1/rpsv/factbook] Putnam R., The Prosperous Community: Social Capital and Public Life, The American Prospect, τόμος 4, τεύχος 13, 1993. Putnam R., Tuning In, Tuning Out: The Strange Disappearance of Social Capital in America, PS: Political Science and Politics, τόμος 28, τεύχος 4, σ. 664-683., 1995. Rifkin J, To τέλος της εργασίας και το μέλλον της, Λιβάνης, Αθήνα 1996. Spicker Ρ., Το κράτος πρόνοιας, Εκδ. Διόνικος, μτφρ. Οικονόμου X., Αθήνα 2004. Sudbery, I., Bridging the Legitimacy Gap in the EU: Can Civil Society Help to Bring the Union Closer to Its Citizens?, Collegium, No.26., 2003. Warleigh, A., Europeanizing Civil Society: NGOs as Agents of Political Socialization, Journal of Common Market Studies, Vol.39, 2001. 78

Wikipedia, The Free Encyclopedia [http://en.wikipedia.org] Λήμματα: 1. Alexis de Tocqueville (http://en.wikipedia.org/wiki/alexis_de_ Tocqueville) 2. Frederick Winslow Taylor (http://en.wikipedia.org/wiki/frederick_ Winslow_Tayior) 3. Friedrich hiayek (http://en.wikipedia.org/wiki/friedrich_hayek) 4. Henry Ford (http://en.wikipedia.org/wiki/henry_ford) 5. John Maynard Keynes (http://en.wikipedia.org/wiki/keynes), 6. New Deal (http://en.wikipedia.org/wiki/new_deal) 7. Washington Consensus (http://en.wikipedia.org/wiki/washington_con sensus) 8. Welfare State (http://en.wikipedia.org/wiki/welfare_state) Willets, P., What is a Non-Governmental Organization?, UNESCO Encyclopedia of Life Support Systems, Section Institutional and Infrastructure Resource Issues, Article 1.44.3.7: NGO [http://www.staff.city.ac.uk/p.wllletts/cs-ntwks/ngo-art.htm.] Willis P., Spaß am Widerstand und Arbeiterschule, Frankfurt 1979. Ελληνική Βιβλιογραφία Αλεξίου, Θ., Κοινωνικές και ιδεολογικές λειτουργίες του εθελοντισμού και της εθελοντικής εργασίας, περιοδικό ΘΕΣΕΙΣ, τεύχος 83, 2003. Ανθόπουλος, X., Εθελοντισμός, αλληλεγγύη και δημοκρατία, Οξύ, Αθήνα 2000. ΑΡΣΙΣ, Υποστηρίζοντας τους νέους, 2006. [http://www.arsis.gr/13.htm] Γράβαρης, Δ., Κρίση του κοινωνικού κράτους και νεωτερικότητα, Ίδρυμα Σ. Καράγιωργα, Αθήνα 1997 Γιαννής, Ν., Τι είναι η Κοινωνία Πολιτών;, 2002 [http://www.comind.gr/kinisipoliton/pageb2p001.html] ΓΕΦΥΡΕΣ ΦΙΛΙΑΣ, Αρχές εθελοντισμού, Εθελοντική Έκφραση, τ. 1, τεύχος 1, σελ. 23, Σεπτέμβριος 2003. Δεληγιάννης Αλ., Κοινωνία ποιών πολιτών; Όταν οι ΜΚΟ χρησιμοποιούνται ως επίφαση συμμετοχικής δημοκρατίας. [http://www.greekhelsinki.gr/dikaiomatika/07] ΔΙΕΘΝΗΣ ΑΜΝΗΣΤΙΑ, Ετήσια Έκθεση 2004 [http://www.amnesty.gr/library/report2004/index.htm]

Ελληνικό Κέντρο Προώθησης του Εθελοντισμού. Το ανθρώπινο πρόσωπο του διαδικτύου, 2006. [http://www.anthropos.gr/editorials/editorial. asp?section=2] ΕΣΥΕ, Κοινωνική Προστασία στην Ελλάδα. Ααπάνες και Έσοδα, 1990-1998, Αθήνα 2000. Ευρωπαϊκή Επιτροπή, Η Επιτροπή και οι Μη Κυβερνητικοί Οργανισμοί: Οικοδόμηση Ισχυρότερης Εταιρικής Σχέσης, 2002. [http://ec.europa.eu/civil_society/ngo/docs/communication_el.pdf] Ίδρυμα Ανδρέα Γ. Παπανδρέου, Ομάδα Εργασίας Νέων, Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις (ΜΚΟ), Ιανουάριος 2005. [http://www.agp.gr] Κοντιάδης, Ξ., Κράτος πρόνοιας και κοινωνικά δικαιώματα, Σάκκουλας, Αθήνα 1997. Λιάκος Αντ., Νεανικές Οργανώσεις. Το Παράδειγμα της Θεσσαλονίκης, Θεσσαλονίκη 1988. Λιοναράκης Ν., Ο θαυμαστός, καινούργιος κόσμος των μη κυβερνητικών οργανώσεων. Ο Κόσμος του Επενδυτή. Α.Φ. 63, σ. 38., 2004. Λιοναράκης Ν., Ομιλία 10Ρς Ιουλίου 2006, Καμπάνια για τη «συνταγματική αναβάθμιση της κοινωνίας των πολιτών και των οργανώσεών της», Αθήνα 2006 [http://www.mkosyntagma.gr/index.php?option=com_content&task=view &id=529&ltemid=59] Μουζέλης Ν., Η κρίση των κομμάτων και η Κοινωνία Πολιτών ως διέξοδος, Περιοδικό «Κοινωνία Πολιτών», Τεύχος 5, Χειμώνας 2000. [http://www.koinoniapoliton.gr/site/content/view/116/27/lang,el_gr.utf8] Μπουραντάς- Παπαλεξανδρής, Μάνατζμεντ. Προγραμματισμός και λήψη αποφάσεων. Εκδ. Μπένος, 2001 Ομάδα περιβάλλοντος ΕΚΚΕ, Δραστηριότητες ΜΚΟ - ΠΟ, 1996. [http ://www2. ekke.g r/estia/g r_pages/mko_po/static. htm] Παναγιωτίδου Ειρ., Η Κοινωνία των Εθελοντών, περιοδικό «Κοινωνία Πολιτών», τεύχος 3, Φεβρουάριος 1999. [http://www.paremvassi.gr/volunteers.htm] Παναγιωτοπούλου Ρ., Η έννοια του εθελοντισμού στη σύγχρονη ελληνική κοινωνία και η πρόκληση των Ολυμπιακών Αγώνων. [http://www.v-prc.gr/7/11/1_gr.html]

Πιτσούλης, Ν., Ρόλος κοι λειτουργία των μη κυβερνητικών οργανώσεων στην αυγή του 21ου αιώνα, Εθελοντική Έκφραση, τ.1, τεύχος 1, σελ. 18-21, Σεπτέμβριος 2003 Ρώμας X., Λεξικό αναπτυγμένων εννοιών, Εκδόσεις «Επικαιρότητα», Αθήνα 1989. Σκλιας, Π. Το «νέο» διεθνές περιβάλλον δράσης των ΜΚΟ, Εθελοντική Έκφραση, τ.1, τεύχος 1, σελ. 16-17, Σεπτέμβριος 2003 Σταθόπουλος Π., Κοινωνική πρόνοια: Μια γενική θεώρηση, Εκδόσεις Έλλην, Αθήνα 1999. Στασινοπούλου, Ο., Κράτος πρόνοιας, Gutenberg, Αθήνα 1992. Στασινοπούλου Ο., Ζητήματα σύγχρονης κοινωνικής πολιτικής. Από το κράτος πρόνοιας στο νέο προνοιακό πλουραλισμό, Gutenberg, Αθήνα 1996. Τεγόπουλος-Φυτράκης, Ελληνικό Λεξικό, Τεγόπουλος-Φυτράκης, Αθήνα 1995 (1η έκδ. 1988) Τσακρακλίδου, Σ., Προς μια νέα αντίληψη της ελληνικής κοινωνίας των πολιτών, περιοδικό «Κοινωνία των Πολιτών», τεύχος 1, 1988. Χλέτσος Μ., Οικονομική ανάλυση της κοινωνικής προστασίας, Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, Τμήμα Οικονομικών Επιστημών, Ιωάννινα 2003.

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΕΘΕΛΟΝΤΙΚΕΣ ΟΡΓΑΝΩΣΕΙΣ ΚΑΙ ΟΜΑΔΕΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΦΡΟΝΤΙΔΑΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ Σύμφωνα με Κατηγοριοποιηςη και Καταγραφή της «Ένωσης Πολιτών για την ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ» ΣΕ ΈΡΕΥΝΑ ΤΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΕΡΙΟΔΟ 1997-1999 1η ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ 1Π ΥΠΟΚΑΤΗΓΟΡΙΑ. ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΑ ΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑ ΣΥΛΛΟΓΩΝ ΕΘΕΛΟΝΤΩΝ ΑΙΜΟΔΟΤΩΝ -Π.Ο.Σ.Ε.Α. ΜΑΙΖΩΝΟΣ 110, 262 21 ΠΑΤΡΑ. ΕΝΩΣΗ ΣΥΛΛΟΓΩΝ ΚΑΙ ΟΜΑΔΩΝ ΕΘΕΛΟΝΤΩΝ ΑΙΜΟΔΟΤΩΝ ΔΩΡΗΤΩΝ ΟΡΓΑΝΩΝ ΚΑΙ ΙΣΤΩΝ ΣΩΜΑΤΟΣ ΣΤΑΔΙΟΥ 57, 105 51, ΑΘΗΝΑ. ΕΝΩΣΗ ΔΩΡΗΤΩΝ ΟΡΓΑΝΩΝ ΙΣΤΩΝ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΥ ΣΩΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΑΙΜΟΔΟΤΩΝ "ΑΙΜΟΔΩΡΗΤΗΣ" ΑΓ. ΤΡΥΦΩΝΟΣ 12, 145 62 ΚΗΦΙΣΙΑ, ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΑ : 1) ΠΥΡΓΟΣ ΗΛΕΙΑΣ,ΕΡΜΟΥ 127 2) ΣΑΜΟΣ, ΚΑΝΑΡΗ 14. ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΕΘΕΛΟΝΤΝΩΝ ΑΙΜΟΔΟΤΩΝ Τ.Θ. 700 14, 166 10, ΓΛΥΦΑΔΑ. ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΑΙΜΟΔΟΤΩΝ ΔΩΡΗΤΩΝ ΟΡΓΑΝΩΝ ΣΩΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΜΕΡΙΜΝΑΣ ΥΓΕΙΑΣ "ΚΩΣΤΑΚΗΣ ΜΕΣΟΓΙΤΗΣ" (Σ. ΑΙ. Δ. Ο. Σ. Μ. Υ.) ΤΑΤΟΙΟΥ & ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΟΥ 2, 144 52 ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ. ΣΤΕΓΗ ΕΛΛΗΝΩΝ ΑΙΜΟΔΟΤΩΝ (ΣΤ. ΕΛΛ. Α.) ΗΡΩΩΝ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟΥ 72, 157 72, ΖΩΓΡΑΦΟΥ. ΔΩΡΗΤΕΣ ΟΡΓΑΝΩΝ ΣΩΜΑΤΟΣ ΣΟΦΟΚΛΕΟΥΣ 33, (6ος όροφος) 105 52, ΑΘΗΝΑ. ΕΝΩΣΗ ΔΟΡΗΤΩΝ ΑΙΜΑΤΟΣ-ΣΩΜ ATΟΣ [Ε.Δ.Α.Σ.] ΕΥΡΙΠΙΔΟΥ 68 Α, 176 74, ΚΑΛΛΙΘΕΑ, ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΑ : 1) Ε.Δ.Α.Σ ΧΑΝΙΩΝ, 2) Ε.Δ.Α.Σ. ΣΑΜΟΥ, 3) Ε.Δ.Α.Σ. ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ ΚΡΗΤΗΣ 4) Ε.Δ.Α.Σ. ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ, 5) Ε.Δ.Α.Σ. ΒΕΡΟΙΑΣ, 6) Ε.Δ.Α.Σ. ΣΕΡΡΩΝ. ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΗ ΕΝΩΣΗ ΠΡΟΣΦΟΡΑΣ ΖΩΗΣ (Π.Ε.ΠΡΟ.Ζ.Ω.) ΘΕΡΡΙΚΛΕΙΔΩΝ 18, 118 52 ΑΘΗΝΑ. ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΑΙΜΟΔΟΤΩΝ ΚΩ "Ο ΙΠΠΟΚΡΑΤΗΣ" ΙΠΠΟΚΡΑΤΟΥΣ 34, 853 00 ΚΩΣ. ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΕΘΕΛΟΝΤΩΝ ΑΙΜΟΔΟΤΩΝ ΡΟΔΟΥ "ΑΔΕΛΦΟΤΗΣ ΑΙΜΑΤΟΣ" ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΡΟΔΟΥ - ΕΡ. ΣΤΑΥΡΟΥ 3, 851 00, ΡΟΔΟΣ. ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΕΘΕΛΟΝΤΩΝ ΑΙΜΟΔΟΤΩΝ ΚΑΙ ΦΙΛΩΝ ΕΘΕΛΟΝΤΩΝ ΝΗΣΟΥ ΛΗΜΝΟΥ Ό ΑΓΙΟΣ ΠΑΝΤΕΛΕΗΜΩΝ" 814 00, ΜΥΡΙΝΑ ΛΗΜΝΟΣ. ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΕΘΕΛΟΝΤΩΝ ΑΙΜΟΔΟΤΩΝ ΜΥΤΙΛΗΝΗΣ ΑΓΙΑΣ ΕΙΡΗΝΗΣ 16, 811 00 ΜΥΤΙΛΗΝΗ. ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΕΘΕΛΟΝΤΩΝ ΑΙΜΟΔΟΤΩΝ ΕΠΑΡΧΙΑΣ ΠΛΩΜΑΡΙΟΥ 812 00, ΠΛΩΜΑΡΙ ΛΕΣΒΟΥ. ΤΡΑΠΕΖΑ ΑΙΜΑΤΟΣ ΣΚΟΠΕΛΟΥ ΣΚΟΠΕΛΟΣ ΛΕΣΒΟΥ, 811 06. ΤΡΑΠΕΖΑ ΑΙΜΑΤΟΣ ΣΑΝΤΟΡΙΝΗΣ ΕΠΑΡΧΕΙΟ ΘΗΡΑΣ, 847 00. ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΕΘΕΛΟΝΤΩΝ ΑΙΜΟΔΟΤΩΝ ΠΑΡΟΥ - ΑΝΤΙΠΑΡΟΥ 844 00, ΠΑΡΟΣ. ΤΡΑΠΕΖΑ ΑΙΜΑΤΟΣ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑΣ ΑΝΑΤΟΛΗΣ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΔΩΔΩΝΗΣ 3, 455 00, ΑΝΑΤΟΛΗ ΙΩΑΝΝΙΝΑ. ΕΝΩΣΗ ΕΘΛΟΝΤΩΝ ΑΙΜΟΔΟΤΩΝ Ν. ΕΒΡΟΥ ΠΛ. ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟΥ 17, ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥΠΟΛΗ. ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΕΘΕΛΟΝΤΩΝ ΑΙΜΟΔΟΤΩΝ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥΠΟΛΗΣ (Σ.Ε.ΑΙ.Α.) ΠΛ. ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟΥ 17, 681 00 ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥΠΟΛΗ. ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΕΘΕΛΟΝΤΩΝ ΑΙΜΟΔΟΤΩΝ ΚΥΠΡΙΝΟΥ 680 06, ΚΥΠΡΙΝΟΣ ΕΒΡΟΥ. ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΕΘΕΛΟΝΤΩΝ ΑΙΜΟΔΟΤΩΝ "ΑΓΙΟΣ ΠΑΝΤΕΛΕΗΜΩΝ Ο ΙΑΜΑΤΙΚΟΣ" 682 00, ΟΡΕΣΤΙΑΔΑ Ν. ΕΒΡΟΥ. ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΕΘΕΛΟΝΤΩΝ ΑΙΜΟΔΟΤΩΝ ΦΕΡΩΝ ΊΣΑΑΚΙΟΣ ΚΟΜΝΗΝΟΣ" ΔΗΜΟΚΡΙΤΟΥ 26, 685 00 ΦΕΡΕΣ. ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΕΘΕΛΟΝΤΩΝ ΑΙΜΟΔΟΤΩΝ ΔΙΔ/ΧΟΥ "ΕΙΡΗΝΗ ΧΡΥΣΟΒΑΛΑΝΤΟΥ". ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΕΘΕΛΟΝΤΩΝ ΑΙΜΟΔΟΤΩΝ ΣΟΥΦΛΙΟΥ 68 400 ΣΟΥΦΛΙ. ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΕΘΕΛΟΝΤΩΝ ΑΙΜΟΔΟΤΩΝ ΤΥΧΕΡΟΥ ΤΟΜΠΑΪΔΗ 27, 680 03, ΤΥΧΕΡΟ. ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΕΘΕΛΟΝΤΩΝ ΑΙΜΟΔΟΤΩΝ ΣΑΜΟΘΡΑΚΗΣ. ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΕΘΕΛΟΝΤΩΝ ΑΙΜΟΔΟΤΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ ΙΑΣΜΟΥ Ή ΕΛΠΙΔΑ" ΚΕΝΤΡΟ ΥΓΕΙΑΣ ΙΑΣΜΟΥ 692 00, ΙΑΣΜΟΣ ΡΟΔΟΠΗΣ. ΣΩΜΑΤΕΙΟ "ΕΘΕΛΟΝΤΩΝ ΑΙΜΟΔΟΤΩΝ ΡΟΔΟΠΗΣ" ΒΑΣ. ΠΑΥΛΟΥ 10, 69 100 ΚΟΜΟΤΗΝΗ. ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΕΘΕΛΟΝΤΩΝ ΑΙΜΟΔΟΤΩΝ Ν. ΜΑΓΝΗΣΙΑΣ 'Ή ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ" Δ. ΓΕΩΡΓΙΑΔΟΥ 122, 383 33,ΒΟΛΟΣ. ΑΙΜΟΔΟΤΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΕΠΑΡΧΙΑΣ ΦΑΡΣΑΛΩΝ ΚΕΝΤΡΟ ΥΓΕΙΑΣ ΦΑΡΣΑΛΩΝ, 403 00 ΦΑΡΣΑΛΑ. ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΕΘΕΛΟΝΤΩΝ ΑΙΜΟΔΟΤΩΝ ΘΕΡΜΟΥ ΚΑΙ ΠΕΡΙΧΩΡΩΝ, 300 08, ΘΕΡΜΟ ΤΡΙΧΩΝΙΔΑΣ. ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΕΘΕΛΟΝΤΩΝ ΑΙΜΟΔΟΤΩΝ ΞΥΛΟΚΑΣΤΡΟΥ "ΟΙ ΦΙΛΟΙ ΤΗΣ ΖΩΗΣ" ΑΓΙΟΥ ΒΛΑΣΙΟΥ 16, 241 00, ΞΥΛΟΚΑΣΤΡΟ Ν. ΚΟΡΙΝΘΟΥ. ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΕΘΕΛΟΝΤΩΝ ΑΙΜΟΔΟΤΩΝ - ΔΩΡΗΤΩΝ ΟΡΓΑΝΩΝ ΣΩΜΑΤΟΣ ΚΑΒΑΛΑΣ "ΣΤΕΛΛΑ ΜΑΝΩΛΑ- ΚΟΥΡΤΗ" ΚΑΣΣΑΝΔΡΟΥ 165, ΚΑΒΑΛΑ. ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΕΘΕΛΟΝΤΩΝ ΑΙΜΟΔΟΤΩΝ "ΖΩΗ" ΣΕΡΡΩΝ ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΑΓΟΡΑ 621 00, ΣΕΡΡΕΣ. ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΕΘΕΛΟΝΤΩΝ ΚΑΙ ΦΙΛΩΝ ΑΙΜΟΔΟΤΩΝ ΚΑΣΤΟΡΙΑΣ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΚΑΣΤΟΡΙΑΣ, Τ.Θ. 86, 521 00 ΚΑΣΤΟΡΙΑ. ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΕΘΕΛΟΝΤΩΝ ΑΙΜΟΔΟΤΩΝ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΑΙΓΙΑΛΕΙΑΣ "ΔΕΣΜΟΣ" 250 06, ΑΚΡΑΤΑ. ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΕΘΕΛΟΝΤΩΝ ΑΙΜΟΔΟΤΩΝ ΝΟΜΟΥ ΑΙΤΩΛΟΑΚΑΡΝΑΝΙΑΣ Δ.ΒΟΤΣΗ 4, 301 00, ΑΓΡΙΝΙΟ. ΟΜΑΔΑ ΕΘΕΛΟΝΤΩΝ ΑΙΜΟΔΟΤΩΝ ΠΑΤΜΟΥ. ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΑΙΜΟΔΟΤΩΝ ΚΑΡΠΑΘΟΥ. ΟΜΑΔΑ ΕΘΕΛΟΝΤΩΝ ΑΙΜΟΔΟΤΩΝ ΚΑΛΛΟΝΗΣ ΛΕΣΒΟΥ. ΣΥΛΛΟΓΟΙ ΚΑΙ ΑΤΥΠΕΣ ΟΜΑΔΕΣ ΕΘΕΛΟΝΤΩΝ ΑΙΜΟΔΟΤΩΝ ΛΕΥΚΑΔΑΣ (1. ΚΟΙΝΟΤΗΤΑΣ ΑΓ. ΠΕΤΡΟΥ, 2. ΚΟΙΝΟΤΗΤΑΣ ΒΑΣΙΛΙΚΗΣ, 3. ΚΟΙΝΟΤΗΤΑΣ ΑΓ. ΝΙΚΟΛΑΟΥ, 4. ΚΟΙΝΟΤΗΤΑΣ ΘΥΡΙΟΥ, 5. ΚΟΙΝΟΤΗΤΑΣ ΚΑΛΑΜΟΥ, 6. ΚΟΙΝΟΤΗΤΑΣ ΜΟΝΑΣΤΗΡΑΚΙΟΥ, 7. ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ ΜΥΤΙΚΑ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ). ΕΘΕΛΟΝΤΙΚΗ ΑΙΜΟΔΟΣΙΑ ΝΙΚ. ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ 2, Τ.Θ. 1154,454 44 ΙΩΑΝΝΙΝΑ. ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΡΟΔΟΤΟΠΙΟΥ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ 82

30 ΣΥΛΛΟΓΟΙ ΚΑΙ ΟΜΑΔΕΣ ΕΘΕΛΟΝΤΙΚΗΣ ΑΙΜΟΔΟΣΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΑΙΜΟΔΟΣΙΑΣ ΤΟΥ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟΥ ΑΡΤΑΣ, 47 100 ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΕΘΕΛΟΝΤΩΝ ΑΙΜΟΔΟΤΩΝ ΣΑΠΠΩΝ Α. ΠΑΠΑΔΗΜΑ 2, 693 00 ΣΑΠΠΕΣ ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΣΥΛΛΟΓΩΝ ΕΘΕΛΟΝΤΩΝ ΑΙΜΟΔΟΤΩΝ ΑΝ. ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΘΡΑΚΗΣ Τ.Θ. 221, 69 100 ΚΟΜΟΤΗΝΗ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΕΘΕΛΟΝΤΩΝ ΑΙΜΟΔΟΤΩΝ Ν. ΞΑΝΘΗΣ Ή ΑΓΑΠΗ" ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΠΛΑΤΕΙΑ, 671 00 ΞΑΝΘΗ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΕΘΕΛΟΝΤΩΝ ΑΙΜΟΔΟΤΩΝ Ν.ΤΡΙΚΑΛΩΝ "Η ΑΡΩΓΗ" ΦΙΛΕΛΛΗΝΩΝ 6, ΤΡΙΚΑΛΑ 421 00, ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΑΙΜΟΔΟΤΩΝ ΚΑΙ ΔΩΡΗΤΩΝ ΟΡΓΑΝΩΝ ΣΩΜΑΤΟΣ ΓΡ. ΛΑΜΠΡΑΚΗ 17-19, ΚΑΡΔΙΤΣΑ 431 00 ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΕΘΕΛΟΝΤΩΝ ΑΙΜΟΔΟΤΩΝ ΑΙΤΩΛΙΚΟΥ 304 00, ΑΙΤΩΛΙΚΟ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΕΘΕΛΟΝΤΩΝ ΑΙΜΟΔΟΤΩΝ ΔΥΤΙΚΗΣ ΣΤΕΡΕΑΣ "Ο ΚΑΛΟΣ ΣΑΜΑΡΕΙΤΗΣ" Ε. ΒΕΝΙΖΕΛΟΥ 1, 302 00 ΜΕΣΟΛΟΓΓΙ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΕΘΕΛΟΝΤΩΝ ΑΙΜΟΔΟΤΩΝ ΠΑΠΑΔΑΤΩΝ ΜΕΣΟΛΟΓΓΙΟΥ "Η ΠΑΝΑΓΙΑ Η ΕΛΕΟΥΣΑ" 300 11, ΠΑΠΑΔΑΤΕΣ Ν. ΑΙΤΩΛΟΑΚΑΡΝΑΝΙΑΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΕΘΕΛΟΝΤΩΝ ΑΙΜΟΔΟΤΩΝ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑΣ ΣΤΑΜΝΑΣ 304 00 ΣΤΑΜΝΑ ΑΙΤΛ/ΝΙΑΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΕΘΕΛΟΝΤΩΝ ΑΙΜΟΔΟΤΩΝ ΒΟΤΣΗ 4, 301 00 ΑΓΡΙΝΙΟ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΕΘΕΛΟΝΤΩΝ ΑΙΜΟΔΟΤΩΝ ΑΜΦΙΣΣΑΣ "ΟΙ ΑΓΙΟΙ ΑΝΑΡΓΥΡΟΙ" ΠΛΑΤΕΙΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΕΩΣ ΠΑΝΟΥΡΓΙΑ 1, 331 00 ΑΜΦΙΣΣΑ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΕΘΕΛΟΝΤΩΝ ΑΙΜΟΔΟΤΩΝ ΙΤΕΑΣ Ό ΠΕΛΕΚΑΝΟΣ" ΑΚΤΗ ΠΟΣΕΙΔΩΝΟΣ ΙΤΕΑ 332 00 ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΕΘΕΛΟΝΤΩΝ ΑΙΜΟΔΟΤΩΝ ΠΛ. ΔΙΑΚΟΥ 351 00 ΛΑΜΙΑ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΕΘΕΛΟΝΤΩΝ ΑΙΜΟΔΟΤΩΝ ΚΙΑΤΟΥ ΚΑΤΩ ΔΙΜΗΝΙΟ, 202 00 ΚΙΑΤΟ Ν.ΚΟΡΙΝΘΟΥ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΕΘΕΛΟΝΤΩΝ ΑΙΜΟΔΟΤΩΝ Ο ΑΙΜΟΔΟΤΗΣ" ΜΑΙΖΩΝΟΣ 110, 262 21, ΠΑΤΡΑ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΕΘΕΛΟΝΤΩΝ ΑΙΜΟΔΟΤΩΝ ΚΑΜΑΡΕΣ 250 09, ΚΑΜΑΡΕΣ ΑΧΑΙΑΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΕΘΕΛΟΝΤΩΝ ΑΙΜΟΔΟΤΩΝ ΚΑΛΑΒΡΥΤΩΝ-ΕΠΑΡΧΙΑΣ ΚΕΝΤΡΟ ΑΙΜΟΔΟΣΙΑΣ Π.Γ.Κ.Ν. ΠΑΤΡΩΝ Ό ΑΓΙΟΣ ΑΝΔΡΕΑΣ" ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΕΘΕΛΟΝΤΩΝ ΑΙΜΟΔΟΤΩΝ ΚΑΤΩ ΑΧΑΪΑΣ ΚΕΝΤΡΟ ΥΓΕΙΑΣ, 252 00 ΚΑΤΩ ΑΧΑΪΑΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΕΘΕΛΟΝΤΩΝ ΑΙΜΟΔΟΤΩΝ ΚΕΝΤΡΟΥ ΥΓΕΙΑΣ ΧΑΛΑΝΔΡΙΤΣΑΣ "Ο ΑΓΙΟΣ ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ" 230 08, ΧΑΛΑΝΔΡΙΤΣΑ ΑΧΑΪΑΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΕΘΕΛΟΝΤΩΝ ΑΙΜΟΔΟΤΩΝ ΤΡΑΓΑΝΟΥ "Η ΕΛΠΙΔΑ" 270 57, ΤΡΑΓΑΝΟ ΗΛΕΙΑΣ ΣΩΜΑΤΕΙΟ ΑΡΚΑΔΩΝ ΑΙΜΟΔΟΤΩΝ "Η ΖΩΗ" ΝΑΥΠΛΙΟΥ ΚΑΙ ΛΑΓΟΠΑΤΗ 2, 221 00 ΤΡΙΠΟΛΗ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΕΘΕΛΟΝΤΩΝ ΑΙΜΟΔΟΤΩΝ ΕΛΕΥΘΕΡΟΥΠΟΛΗΣ ΦΡΙΞΟΥ ΠΑΠΑΧΡΗΣΤΙΔΗ 215, 641 00 ΕΛΕΥΘΕΡΟΥΠΟΛΗ ΚΑΒΑΛΑΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΕΘΕΛΟΝΤΩΝ ΑΙΜΟΔΟΤΩΝ ΠΟΝΤΟΛΙΒΑΔΟΥ "Η ΖΩΗ" ΠΟΝΤΟΛΙΒΑΔΟ ΚΑΒΑΛΑΣ ΜΟΝΑΔΑ ΕΘΕΛΟΝΤΙΚΗΣ ΑΙΜΟΔΟΣΙΑΣ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑΣ ΡΑΧΩΝΙΟΥ Ν.ΘΑΣΟΥ, ΜΟΝΑΔΑ ΕΘΕΛΟΝΤΙΚΗΣ ΑΙΜΟΔΟΣΙΑΣ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑΣ ΛΙΜΕΝΑΡΙΩΝ Ν.ΘΑΣΟΥ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΕΘΛΟΝΤΩΝ ΑΙΜΟΔΟΤΩΝ ΣΦΕΝΔΑΜΗ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ ΣΦΕΝΔΑΜΗΣ ΠΙΕΡΙΑΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΕΘΕΛΟΝΤΩΝ ΑΙΜΟΔΟΤΩΝ ΣΕΡΒΙΩΝ "ΟΙ ΑΓΙΟΙ ΑΝΑΡΓΥΡΟΙ" 505 00 ΣΕΡΒΙΑ ΚΟΖΑΝΗΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΕΘΕΛΟΝΤΩΝ ΑΙΜΟΔΟΤΩΝ ΣΙΑΤΙΣΤΑΣ ΠΛΑΤΕΙΑ ΔΙΟΙΚΗΤΗΡΙΟΥ 503 00, ΣΙΑΤΙΣΤΑ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΕΘΕΛΟΝΤΩΝ ΑΙΜΟΔΟΤΩΝ ΒΕΛΒΕΝΙΟΥ ΒΕΛΒΕΝΤΟΥ ΒΕΛΒΕΝΤΟ 504 00 2η ΥΠΟΚΑΤΗΓΟΡΙΑ. ΦΙΛΑΝΘΡΩΠΙΚΟ ΣΩΜΑΤΕΙΟ "Η ΠΕΡΙΘΑΛΨΙΣ" ΠΕΛΛΗΣ 9, 104 67 ΒΟΤΑΝΙΚΟΣ ΑΘΗΝΑ. ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΠΡΟΣΦΥΓΕΣ - ΕΣΠ ΑΡΑΧΩΒΗΣ 39, 106 81 ΑΘΗΝΑ. ΚΕΝΡΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΠΡΟΣΦΥΓΩΝ ΕΛΛΑΔΑΣ ΤΖΩΡΤΖ 12, 105 62 ΑΘΗΝΑ. ΟΜΙΛΟΣ ΕΘΕΛΟΝΤΩΝ ΚΑΤΑ ΤΟΥ ΚΑΡΚΙΝΟΥ ΣΑΧΤΟΥΡΗ 103, 185 37, ΠΕΙΡΑΙΑΣ. "ΟΙ ΦΙΛΟΙ ΤΩΝ ΚΑΡΔΙΟΠΑΘΩΝ ΒΟΡΕΙΟΥ ΕΛΛΑΔΟΣ" Μ. ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ 54, ΠΥΛΑΙΑ 555 35, ΘΕΣ/ΝΙΚΗ. ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΔΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΩΘΗΣΗ ΚΑΙ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΟΥ ΘΕΣΜΟΥ ΤΗΣ ΥΙΟΘΕΣΙΑΣ ΚΑΛΑΒΡΥΤΩΝ 3, 105 73 ΓΟΥΔΙ ΑΘΗΝΑ. ΔΙΚΤΥΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗΣ ΠΡΟΣΦΥΓΩΝ ΚΑΙ ΜΕΤΑΝΑΣΤΩΝ ΒΑΛΤΕΤΣΙΟΥ 35 ΚΑΙ ΖΩΟΔΟΧΟΥ ΠΗΓΗΣ, 106 81, ΑΘΗΝΑ, ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΑ : 1. ΘΕΣ/ΝΙΚΗΣ-ΚΟΜΝΗΝΩΝ 21,2. ΛΑΜΙΑΣ-ΛΕΩΣΘΕΝΟΥΣ 21, 3. ΑΡΤΑΣ-ΒΑΣΙΛΕΩΣ ΠΥΡΡΟΥ 15, 4. ΚΟΜΟΤΗΝΗΣ-ΟΘΩΝΟΣ 5. ΚΕΝΤΡΟ ΣΥΜΠΑΡΑΣΤΑΣΕΩΣ ΠΑΛΙΝΝΟΣΤΟΥΝΤΩΝ ΚΑΙ ΜΕΤΑΝΑΣΤΩΝ ΔΕΙΝΟΚΡΑΤΟΥΣ 68 115 21 ΑΘΗΝΑ. ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΕΣ ΧΩΡΙΣ ΣΥΝΟΡΑ ΑΝΔΡΙΑΝΟΥ 7, 105 56,ΠΛΑΚΑ. ΟΙ ΦΙΛΟΙ ΤΩΝ ΑΣΤΕΓΩΝ ΖΑΝ ΜΩΡΕΑΣ 78, 152 31, ΧΑΛΑΝΔΡΙ. ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΚΑΡΑΒΑΝΙ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗΣ ΠΛ. ΚΟΥΜΟΥΝΔΟΥΡΟΥ 1, 105 53, ΑΘΗΝΑ ΕΘΕΛΟΝΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΑΘΗΝΑΣ ΣΟΛΟΜΟΥ 27, 106 82, ΑΘΗΝΑ, ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΑ: 1. ΕΘΕΛΟΝΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΘΕΣ/ΝΙΚΗΣ ΜΑΡΑΘΩΝΟΣ 11, 561 21 ΑΜΠΕΛΟΚΗΠΟΙ, ΘΕΣ/ΝΙΚΗ, 2. ΕΘΕΛΟΝΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΚΑΣΤΟΡΙΑΣ ΒΙΤΣΙΟΥ 14, 521 00 ΚΑΣΤΟΡΙΑ, 3. ΕΘΕΛΟΝΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΝΑΥΠΛΙΟΥ ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΜΠΟΥΤΟΥ 6, 211 00 ΝΑΥΛΠΙΟ. ΕΘΕΛΟΝΤΙΚΗ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ ΠΑΠΑΧΡΗΣΤΟΥ 8, 155 69 ΠΑΠΑΓΟΣ. ΟΜΙΛΟΣ ΕΘΕΛΟΝΤΩΝ ΚΑΣΟΜΟΥΛΗ 19, 117 45, Ν.ΚΟΣΜΟΣ. "CHILDREN'S FORUM 21" ΑΡΤΟΣ-ΔΡΑΣΗ ΜΑΙΑΝΔΡΟΥ 15, 115 28, ΙΛΙΣΙΑ. ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΑΝΑΔΟΧΩΝ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΩΝ 25ης ΜΑΡΤΙΟΥ 8, 153 41, ΑΓ.ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ. ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗ ΙΠΠΑΣΙΑ ΕΛΛΑΔΑΣ (Θ.Ι.Ε.) ΜΕΣΣΗΝΙΑΣ 55, 115 27, ΓΟΥΔΙ. ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΦΙΛΑΝΘΡΩΠΙΑΣ ΜΕΝΕΚΡΑΤΟΥΣ 15, 116 36 ΑΘΗΝΑ. ΚΕΝΤΡΟ ΖΩΗΣ & ΕΜΠΝΕΥΣΗΣ ΑΝΤΙΜΑΧΟΥ 7, 115 28 ΑΘΗΝΑ. ΟΜΙΛΟΣ ΕΘΕΛΟΝΤΩΝ ΡΟΔΟΥ ΚΟΥΡΒΟΥΑΖΙΕ 16, 851 00, ΡΟΔΟΣ. ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΦΙΛΩΝ ΤΟΥ ΠΑΙΔΙΟΥ Π. ΜΕΛΑ 33, 142 31 ΝΕΑ ΙΩΝΙΑ. ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΣΥΜΠΑΡΑΣΤΑΣΕΩΣ ΓΗΡΟΚΟΜΕΙΟΥ ΣΑΜΟΥ "Η ΑΓΑΠΗ" ΠΛ. ΑΓΙΟΥ ΣΠΥΡΙΔΩΝΟΣ, 831 00 ΣΑΜΟΣ. ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗΣ ΕΡΕΣΟΥ ΛΕΣΒΟΥ. ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗΣ ΜΕΣΟΤΟΠΟΥ ΛΕΣΒΟΥ. ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΠΑΡΟΧΗΣ ΦΡΟΝΤΙΔΑΣ ΚΑΙ ΚΑΤΟΙΚΟΝ ΝΟΣΗΛΕΙΑΣ ΣΥΡΟΥ Γ. ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ 2, ΕΡΜΟΥΠΟΛΗ 841 00 ΣΥΡΟΣ. ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΕΘΕΛΟΝΤΩΝ ΜΥΚΟΝΟΥ. ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ Τ.Θ. 111, 846 00 ΜΥΚΟΝΟΣ. ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΡΙΤΗ ΗΛΗΚΙΑ ΒΑΣΙΛΕΩΣ ΓΕΩΡΓΙΟΥ 34, 491 00 ΚΕΡΚΥΡΑ. ΚΕΝΤΡΟ ΕΘΕΛΟΝΤΙΣΜΟΥ ΑΡΤΑΣ - Κ.Ε.Α. ΑΜΒΡΑΚΙΑΣ 18, 47 100 ΑΡΤΑ 83

. ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΑΥΤΙΣΤΙΚΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ Ν. ΧΑΝΙΩΝ ΛΙΣΣΟΥ 10, ΧΑΝΙΑ. ΚΕΣΑΝ - ΜΗ ΚΥΒΕΡΝΗΤΙΚΗ ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΓΙΑ ΤΑ ΝΑΡΚΩΤΙΚΑ ΜΙΝΩΟΣ ΚΑΙ ΑΡΧΑΓΓΕΛΟΥ, ΘΕΡΙΣΟΣ 213 04 ΗΡΑΚΛΕΙΟ. ΚΕΝΤΡΟ ΘΕΡΑΠΕΙΑΣ - ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΕΝΤΑΞΗΣ ΠΑΙΔΙΩΝ ΜΕ ΕΙΔΙΚΕΣ ΑΝΑΓΚΕΣ ΕΛ.ΒΕΝΙΖΕΛΟΥ 16, 61 100 ΚΙΛΚΙΣ ΚΕΝΤΡΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΣΤΗΡΙΞΗΣ ΑΤΟΜΩΝ ΜΕ ΕΙΔΙΚΕΣ ΑΝΑΓΚΕΣ 21ης ΙΟΥΝΙΟΥ 115, 61 100 ΚΙΛΚΙΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΦΙΛΩΝ ΨΥΧΟΣΩΜΑΤΙΚΑ ΑΝΑΠΗΡΩΝ ΓΙΑΝΝΙΤΣΩΝ ΠΤΟΛΕΜΑΙΟΥ 15, 581 00 ΓΙΑΝΝΙΤΣΑ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗΣ ΑΝΑΞΙΟΠΑΘΟΥΝΤΩΝ Ν. ΓΡΕΒΕΝΩΝ "ΕΛΠΙΔΑ" ΚΥΠΡΟΥ 2, 511 00 ΓΡΕΒΕΝΑ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΜΕΡΙΜΝΑΣ ΠΑΙΔΙΟΥ ΝΑΟΥΣΑΣ ΒΕΝΙΖΕΛΟΥ 25, 592 00 ΝΑΟΥΣΑ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ ΒΙΤΣΙ 13, 501 00 ΚΟΖΑΝΗ ΣΥΛΛΟΓΟΣ "ΠΡΟΤΑΣΗ" ΚΙΝΗΣΗ ΚΑΤΑ ΤΩΝ ΕΞΑΡΤΗΣΙΟΓΟΝΩΝ ΟΥΣΙΩΝ ΠΛ. ΑΓ. ΓΕΩΡΓΙΟΥ 104, 262 25 ΠΑΤΡΑ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΦΟΡΕΩΝ AIDS ΠΑΤΡΑΣ ΦΙΛΑΝΘΡΩΠΙΚΟ ΣΩΜΑΤΕΙΟ "ΤΟ ΑΣΥΛΟ " ΠΛΑΤΕΙΑ ΠΑΝΤΟΚΡΑΤΟΡΟΣ, ΠΑΤΡΑ ΦΙΛΑΝΘΡΩΠΙΚΟ ΣΩΜΑΤΕΙΟ "Η ΚΥΒΩΤΟΣ ΤΗΣ ΑΓΑΠΗΣ" Κ, ΠΑΛΑΙΟΛΟΓΟΥ 29, 263 32 ΠΑΤΡΑ ΦΙΛΑΝΘΡΩΠΙΚΟ ΣΩΜΑΤΕΙΟ "Η ΦΩΛΙΑ ΤΟΥ ΠΑΙΔΙΟΥ" ΠΑΤΡΑΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΣΠΑΣΤΙΚΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ "Η ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ" ΑΓ. ΑΝΔΡΕΟΥ 21, 262 21 ΠΑΤΡΑ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΣΠΑΣΤΙΚΩΝ ΖΑΚΥΝΘΟΥ 11, 271 00 ΠΥΡΓΟΣ ΗΛΕΙΑΣ "ΟΙ ΑΓΓΕΛΟΙ ΤΗΣ ΗΛΕΙΑΣ" ΜΑΝΩΛΟΠΟΥΛΟΥ 82, 271 00 ΠΥΡΓΟΣ ΟΜΙΛΟΣ ΦΙΛΩΝ ΑΠΟΡΩΝ ΨΥΧΟΠΑΘΩΝ ΤΡΙΠΟΛΕΩΣ ΠΛΑΠΟΥΤΑ 3, ΤΡΙΠΟΛΗ 221 00 ΦΙΛΑΝΘΡΩΠΙΚΟ ΣΩΜΑΤΕΙΟ "ΦΙΛΕΣ ΤΗΣ ΑΓΑΠΗΣ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ" ΤΟΠΙΚΑ ΤΜΗΜΑΤΑ : 1) "ΦΙΛΕΣ ΤΗΣ ΑΓΑΠΗΣ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ" ΒΟΛΟΥ ΤΟΠΑΛΗ 86-ΓΑΛΛΙΑΣ, 38 221 ΒΟΛΟΣ, 2) "ΦΙΛΕΣ ΤΗΣ ΑΓΑΠΗΣ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ" Ν. ΙΩΝΙΑΣ Ν.ΙΩΝΙΑ, 384 46 Ν.ΜΑΓΝΗΣΙΑΣ, 3) "ΦΙΛΕΣ ΤΗΣ ΑΓΑΠΗΣ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ" ΛΑΡΙΣΑΣ ΠΑΠΑΚΥΡΙΑΖΗ 52, ΛΑΡΙΣΑ, 4) "ΦΙΛΕΣ ΤΗΣ ΑΓΑΠΗΣ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ" ΚΑΡΔΙΤΣΑΣ ΦΑΝΑΡΙΟΥ 20, 431 00 ΚΑΡΔΙΤΣΑ, 5) "ΦΙΛΕΣ ΤΗΣ ΑΓΑΠΗΣ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ" ΚΑΛΑΜΠΑΚΑΣ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ 54, 422 00 Ν. ΤΡΙΚΑΛΩΝ, 6) "ΦΙΛΕΣ ΤΗΣ ΑΓΑΠΗΣ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ" ΤΡΙΚΑΛΩΝ ΙΟΥΛΙΕΤΑ ΑΔΑΜ 20, 421 00 ΤΡΙΚΑΛΑ, 7) "ΦΙΛΕΣ ΤΗΣ ΑΓΑΠΗΣ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ" ΦΑΡΣΑΛΩΝ ΑΘΗΝΑΣ 106, 403 03 ΛΑΡΙΣΑ. ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΣΥΜΠΑΡΑΣΤΑΣΗΣ ΠΡΟΣ ΑΤΟΜΑ ΜΕ ΕΙΔΙΚΕΣ ΑΝΑΓΚΕΣ ΑΘΗΝΑΣ ΕΡΓΑΝΗΣ 10, 421 00 ΤΡΙΚΑΛΑ. ΟΜΑΔΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗΣ ΜΑΓΝΗΤΩΝ 125, 382 21 ΒΟΛΟΣ. ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΦΙΛΩΝ ΨΥΧΙΚΗΣ ΥΓΕΙΑΣ ΤΡΩΑΔΟΣ 10, 68 100 ΑΛΕΞ/ΠΟΛΗ. ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΦΙΛΩΝ ΚΑΡΚΙΝΟΠΑΘΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ "ΣΤΟΡΓΗ" ΚΟΥΝΤΟΥΡΙΩΤΟΥ 17, Ν. ΕΠΙΒΑΤΕΣ ΘΕΣ/ΝΙΚΗ. ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΦΙΛΩΝ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ ΜΕ ΧΡΟΝΙΕΣ ΡΕΥΜΑΤΟΠΑΘΕΙΕΣ Μ. ΜΠΟΤΣΑΡΗ 2,ΘΕΣ/ΝΙΚΗ. ΦΙΛΟΙ ΤΗΣ ΣΧΟΛΗΣ ΚΩΦΑΛΑΛΩΝ ΘΕΣ/ΝΙΚΗΣ ΙΠΠΟΚΡΑΤΟΥΣ 1, 546 43 ΘΕΣ/ΝΙΚΗ. ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ ΚΑΙ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ "ΑΝΤΙΓΟΝΗ ΖΟΥΡΟΥΔΗ - ΜΑΝΑ ΤΗΣ ΔΩΔΕΚΑΝΗΣΟΥ" ΠΟΛΥΜΝΙΑΣ, 155 61 ΧΟΛΑΡΓΟΣ. ΦΙΛΑΝΘΡΩΠΙΚΟ ΣΩΜΑΤΕΙΟ "ΑΡΜΟΝΙΚΗ ΖΩΗ" ΓΡΙΒΑ 23, 152 33 ΧΑΛΑΝΔΡΙ. ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΓΗΡΑΤΟΣ ΧΑΡΙΛΑΟΥ ΤΡΙΚΟΥΠΗ 7Α, ΑΘΗΝΑ. ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΦΙΛΩΝ ΤΗΣ ΕΝΩΣΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΑΝΗΛΙΚΩΝ ΘΕΣ/ΝΙΚΗΣ. ΣΩΜΑΤΕΙΟ ΣΥΜΠΑΡΑΣΤΑΣΗΣ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΙΚΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ ΔΩΔΕΚΑΝΗΣΟΥ 28, 551 31 ΘΕΣ/ΝΙΚΗ. ΕΝΩΣΗ ΦΙΛΩΝ ΖΩΓΡΑΦΩΝ ΜΕ ΤΟ ΣΤΟΜΑ ΚΑΙ ΤΟ ΠΟΔΙ ΗΠΕΙΡΟΥ 56, 153 41 ΑΓ. ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ. ΣΥΛΛΟΓΟΣ "ΟΙ ΦΙΛΟΙ ΤΩΝ ΑΝΑΠΗΡΩΝ ΚΑΙ ΚΑΘΥΣΤΕΡΗΜΕΝΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ" ΚΟΥΜΟΥΝΔΟΥΡΟΥ 1, 104 37 ΑΘΗΝΑ. ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΦΙΛΟΙ ΤΥΦΛΩΝ "ΕΙΡΗΝΗ ΛΑΣΚΑΡΙΔΟΥ" ΑΡΙΣΤΟΦΑΝΟΥΣ 7, 151 22 ΜΑΡΟΥΣΙ ΑΘΗΝΑ. "ΤΟ ΧΑΜΟΓΕΛΟ ΤΟΥ ΠΑΙΔΙΟΥ" ΣΤΟΥΡΝΑΡΙ 106, 106 83 ΑΘΗΝΑ. ΤΟΠΙΚΑ ΤΜΗΜΑΤΑ : 1) Ν. ΘΕΣ/ΝΙΚΗΣ- ΕΘΝΙΚΗΣ ΑΜΥΝΗΣ 14, 546 21,2) Ν. ΗΛΕΙΑΣ-ΑΡΑΧΩΒΗΣ ΚΑΙ ΠΕΡΙΚΛΕΟΥΣ, 271 00 ΠΥΡΓΟΣ, 3) Ν. ΚΑΡΔΙΤΣΑΣ, 4) Ν. ΛΑΡΙΣΑΣ. ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΠΑΙΔΙΟΥ ΒΕΝΙΑΜΙΝ 25ης ΜΑΡΤΙΟΥ 100, 601 00 ΚΑΤΕΡΙΝΗ Ν. ΠΙΕΡΙΑΣ. ΚΕΝΤΡΟ ΣΥΜΠΑΡΑΣΤΑΣΗΣ ΠΑΙΔΙΩΝ ΚΑΙ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΣ ΑΤΤΙΚΗΣ 21, 163 42, Α. ΗΛΙΟΥΠΟΛΗ. ΦΙΛΑΝΘΡΩΠΙΚΟ ΣΩΜΑΤΕΙΟ "ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΜΕΡΙΜΝΑ " ΗΠΙΤΟΥ 7, ΑΘΗΝΑ. ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΑ : 1) ΒΟΛΟΥ ΑΛΕΞΑΝΔΡΑΣ 189, 382 21 ΒΟΛΟΣ, 2) ΛΑΡΙΣΑΣ, 3) ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥΠΟΛΗΣ. "Η ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ" ΗΛΕΚΤΡΑΣ 10, 212 00 ΑΡΓΟΣ. ΤΟ ΠΑΙΔΙΚΟ ΧΑΜΟΓΕΛΟ ΕΘΝΙΚΗΣ ΑΝΤΙΣΤΑΣΕΩΣ 3, 821 00 ΧΙΟΣ. "ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΠΑΙΔΙΚΟΥ ΤΡΑΥΜΑΤΟΣ" ΑΘΗΝΑ. ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΦΙΛΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ ΜΕ ΚΑΡΚΙΝΟ "ΕΛΠΙΔΑ ΑΔΡΙΑΝΟΥ 8, 105 56, ΠΛΑΚΑ ΑΘΗΝΑ. ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΑΛΛΗΛΕΓΓΎΗΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ. ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΦΙΛΩΝ ΙΔΡΥΜΑΤΟΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΑΝΤΙΚΑΡΚΙΝΙΚΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ ΠΛΑΤΑΙΩΝ 44, ΘΕΣ/ΝΙΚΗ. ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΨΥΧΙΚΗ ΥΓΕΙΑ ΤΟΥ ΠΑΙΔΙΟΥ ΚΑΙ ΤΗΣ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΣ "ΤΟ ΠΕΡΙΒΟΛΑΚΙ" ΥΔΡΑΣ 25, ΧΑΛΑΝΔΡΙ ΑΤΤΙΚΗΣ. "DROM" - ΔΙΚΤΥΟ ΕΘΕΛΟΝΤΩΝ ΕΝΑΝΤΙΑ ΣΤΟΝ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ ΑΠΟΚΛΕΙΣΜΟ ΤΩΝ ΤΣΙΓΓΑΝΩΝ ΔΕΝΔΡΟΠΟΤΑΜΟΥ Θ. ΝΑΤΣΙΚΑ 3, 542 48 ΘΕΣ/ΝΙΚΗ. ΑΡΣΙΣ - ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗΣ ΝΕΩΝ ΚΥΡΙΛΛΟΥ ΛΟΥΚΑΡΕΩΣ 15, 114 75 ΑΘΗΝΑ. ΑΡΣΙΣ - ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗΣ ΝΕΩΝ ΒΟΛΟΥ ΒΗΛΑΡΑ 2, 382 21 ΒΟΛΟΣ. ΑΡΣΙΣ - ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗΣ ΝΕΩΝ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΚΕΝΤΡΟ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗΣ : ΒΕΝΙΖΕΛΟΥ 56, ΘΕΣ/ΝΙΚΗ. ΙΔΡΥΜΑ ΤΡΑΠΕΖΑΣ ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΙΣΗ ΤΗΣ ΠΕΙΝΑΣ ΛΕΩΦ. ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ ΚΑΙ ΠΑΠΑΓΟΥ 2, ΜΕΛΙΣΣΙΑ ΑΤΤΙΚΗ 3η ΥΠΟΚΑΤΗΓΟΡΙΑ. ΔΕΞΑΜΕΝΗ ΕΘΕΛΟΝΤΩΝ ΔΟΤΩΝ ΜΥΕΛΟΥ ΟΣΤΩΝ ΤΟΥ Π. Γ. Ν. ΜΑΙΕΥΤΗΡΙΟ "ΕΛΕΝΑΣ ΒΕΝΙΖΕΛΟΥ" ΠΛΑΤΕΙΑΣ ΕΛΕΝΑΣ ΒΕΝΙΖΕΛΟΥ 2, 155 21 ΑΘΗΝΑ. ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΕΘΕΛΟΝΤΩΝ ΑΙΜΟΔΟΤΩΝ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟΥ "ΣΩΤΗΡΙΑ" ΜΕΣΟΓΕΙΩΝ 152, 115 27, ΑΘΗΝΑ. ΚΕΝΤΡΟ ΑΙΜΟΔΟΣΙΑΣ ΓΕΝ. ΝΟΣ. ΛΑΡΙΣΑΣ ΤΣΑΚΑΛΩΦ 1, ΛΑΡΙΣΑ. ΕΘΕΛΟΝΤΕΣ ΑΙΜΟΔΟΤΕΣ ΓΕΝ ΝΟΣ/ΜΕΙΟΥ ΒΟΛΟΥ ΝΟΣ/ΜΕΙΟ ΒΟΛΟΥ ΠΟΛΥΜΕΡΗ 34, 382 22. ΣΥΝΤΟΝΙΣΤΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΠΡΟΩΘΗΣΗΣ ΕΘΕΛΟΝΤΙΚΗΣ ΑΙΜΟΔΟΣΙΑΣ ΤΟΥ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΘΡΑΚΗΣ ΑΓ. ΣΟΦΙΑΣ 46, 546 22, ΘΕΣ/ΝΙΚΗ 84

. ΟΜΑΔΕΣ ΕΘΕΛΟΝΤΩΝ ΑΙΜΟΔΟΤΩΝ ΣΥΚΕΩΝ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ. ΚΕΝΤΡΟ ΑΙΜΟΔΟΣΙΑΣ ΝΟΣ/ΜΕΙΟΥ ΑΧΕΠΑ - ΑΓ. ΠΑΥΛΟΥ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ. ΚΕΝΤΡΟ ΑΙΜΟΔΟΣΙΑΣ ΝΟΣ/ΜΕΙΟΥ ΙΠΠΟΚΡΑΤΕΙΟΥ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ. ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΔΩΡΗΤΩΝ ΣΩΜΑΤΟΣ ΝΟΣ/ΜΕΙΟΥ ΡΙΟΥ. ΣΤΑΘΜΟΣ ΑΙΜΟΔΟΣΙΑΣ ΠΑΝΑΡΚΑΔΙΚΟΥ ΝΟΣ/ΜΕΙΟΥ - ΣΥΛΛΟΓΟΙ & ΟΜΑΔΕΣ. ΜΟΝΑΔΑ ΕΘΕΛΟΝΤΙΚΗΣ ΑΙΜΟΔΟΣΙΑΣ ΠΑΝΑΓΙΑΣ - ΠΟΤΑΜΙΑΣ ΘΑΣΟΥ ΚΕΝΤΡΟ ΥΓΕΙΑΣ ΠΡΙΝΟΥ ΘΑΣΟΥ. ΟΜΑΔΑ ΕΘΕΛΟΝΤΩΝ ΑΙΜΟΔΟΤΩΝ ΤΟΥ ΝΟΣ/ΜΕΙΟΥ ΔΡΑΜΑΣ. ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΚΑΡΔΙΤΣΑΣ - 21 ΤΡΑΠΕΖΕΣ ΑΙΜΑΤΟΣ. "ΕΘΕΛΟΝΤΕΣ ΑΙΜΟΔΟΤΕΣ ΚΑΡΠΕΝΗΣΙΟΥ" ΓΕΝ. ΝΟΣ. ΚΑΡΠΕΝΗΣΙΟΥ, 361 00 Ν. ΕΥΡΥΤΑΝΙΑΣ. "ΠΝΟΗ - ΦΙΛΟΙ ΕΝΤΑΤΙΚΗΣ ΘΕΡΑΠΕΙΑΣ ΠΑΙΔΙΟΥ ΜΙΧΑΛΟΠΟΥΛΟΥ 159, 115 27. ΣΩΜΑΤΕΙΟ "ΦΙΛΟΙ ΤΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΙΑΤΡΙΚΗΣ - ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΤΟΥ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟΥ ΠΑΙΔΩΝ Π. Α. ΚΥΡΙΑΚΟΥ ΜΕΣΟΓΕΙΩΝ 24, 115 26 ΑΜΠΕΛΟΚΗΠΟΙ ΑΘΗΝΑ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ : ΧΑΝΙΩΝ ΠΑΙΔΙΑΤΡΙΚΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΧΑΝΙΩΝ. ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΦΙΛΩΝ ΓΕΝΙΚΟΥ ΟΓΚΟΛΟΓΙΚΟΥ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟΥ "ΑΓ. ΑΝΑΡΓΥΡΟΙ" ΤΖΩΡΤΖ 6, 106 77 ΑΘΗΝΑ. ΠΑΓΚΡΗΤΙΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΓΟΝΕΩΝ ΚΑΙ ΦΙΛΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ ΜΕ ΝΕΟΠΛΑΣΙΑ" Η ΗΛΙΑΧΤΙΔΑ " ΚΟΣΜΩΝ 6, 712 01 ΗΡΑΚΛΕΙΟ. "ΜΕΡΙΜΝΑ" ΚΑΛΟΚΑΙΡΙΝΟΥ 27, 712 01 ΗΡΑΚΛΕΙΟ. "ΕΛΠΙΖΩ" ΜΑΧΗΣ ΚΡΗΤΗΣ 3, 713 03 ΗΡΑΚΛΕΙΟ. ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΚΑΤΟΙΚΟΝ ΝΟΣΗΛΕΙΑΣ ΚΑΡΚΙΝΟΠΑΘΩΝ ΤΕΛΙΚΟΥ ΣΤΑΔΙΟΥ ΒΑΣ. ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ 12Α, 661 00 ΔΡΑΜΑ. ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΦΙΛΩΝ ΚΑΙ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ ΝΕΥΡΟΧ. ΚΛΙΝ. ΝΟΣ. ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΑΟΥ ΕΞΟΧΗ ΘΕΣ/ΝΙΚΗ. "ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΦΙΛΩΝ ΨΥΧΙΚΗΣ ΥΓΕΙΑΣ" ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥΠΟΛΗΣ ΚΟΥΝΤΟΥΡΙΩΤΟΥ 24, 681 00 ΑΛΕΞ/ΠΟΛΗ. ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΦΙΛΩΝ ΤΟΥ ΨΥΧΙΑΤΡΙΚΟΥ ΝΟΣ/ΜΕΙΟΥ ΘΕΣ/ΝΙΚΗΣ ΚΟΣΜΑ ΑΙΤΩΛΟΥ 21,546 42 ΘΕΣ/ΝΙΚΗ. ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΦΙΛΩΝ ΤΟΥ ΝΟΣ/ΜΕΙΟΥ ΗΜΕΡΑΣ ΤΟΥ ΨΥΧΙΑΤΡΙΚΟΥ ΝΟΣ/ΜΕΙΟΥ ΘΕΣ/ΝΙΚΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΕΩΣ 36, 564 20 ΣΤΑΥΡΟΥΠΟΛΗ ΘΕΣ/ΝΙΚΗ. ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΕΝΙΣΧΥΣΕΩΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΨΥΧΙΑΤΡΙΚΗΣ ΚΑΥΤΑΝΤΖΟΓΛΟΥ 36, 546 39 ΘΕΣ/ΝΙΚΗ. ΕΘΕΛΟΝΤΕΣ ΣΤΗΡΙΞΗΣ ΟΓΚΟΛΟΓΙΚΩΝ ΑΣΘΕΝΩΝ "Η ΕΛΠΙΔΑ" ΠΕΡ. ΠΑΝ. ΓΕΝ. ΝΟΣ/ΜΕΙΟ ΡΙΟΥ. ΟΜΑΔΑ ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΑΣ ΓΙΑ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΜΟΝΑΔΑΣ ΜΕΤΑΜΟΣΧΕΥΣΗΣ ΜΥΕΛΟΥ ΟΣΤΩΝ ΣΤΟ ΠΕΡ. ΠΑΝ. ΓΕΝ. ΝΟΣ/ΜΕΙΟ ΡΙΟΥ. ΣΩΜΑΤΕΙΟ "ΦΙΛΟΙ ΤΟΥ ΝΟΣ/ΜΕΙΟΥ Α.Χ.Ε.Π.Α ΘΕΣ/ΝΙΚΗΣ" ΠΕΡ.ΓΕΝ. ΝΟΣ/ΜΕΙΟ ΑΧΕΠΑ Σ.ΚΥΡΙΑΚΙΔΗ 1, 546 26 ΘΕΣ/ΝΙΚΗ. ΟΜΙΛΟΣ ΦΙΛΩΝ ΑΙΜΑΤΟΛΟΓΙΚΗΣ ΚΛΙΝΙΚΗΣ Π. Γ. Ν. Α. Γ. ΓΕΝΝΗΜΑΤΑΣ "ΤΟ ΑΡΧΕΓΟΝΟ ΚΥΤΤΑΡΟ" ΠΕΡ. ΓΕΝ. ΝΟΣ. ΑΘΗΝΩΝ ΓΙΩΡΓΟΣ ΓΕΝΝΗΜΑΤΑΣ, ΛΕΩΦ. ΜΕΣΟΓΕΙΩΝ 155 69, ΑΤΤΙΚΗ. ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΦΙΛΩΝ ΔΡΟΜΟΚΑΪΤΕΙΟΥ ΚΩΛΕΤΤΗ 17,106 81 ΑΘΗΝΑ. ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΦΙΛΩΝ ΤΟΥ ΠΑΙΔΙΟΥ ΤΟΥ ΠΑΙΔΙΚΟΥ ΝΟΣ/ΜΕΙΟΥ ΠΕΝΤΕΛΗ ΓΕΝ. ΝΟΣ/ΜΕΙΟ ΠΕΝΤΕΛΗΣ, 152 36 ΠΑΛΑΙΑ ΠΕΝΤΕΛΗ. ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΔΕΣΚΑΤΗΣ ΔΕΣΚΑΤΗ ΚΕΝΤΡΟ ΥΓΕΙΑΣ ΔΕΣΚΑΤΗ, 512 00 ΓΡΕΒΕΝΑ. ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΦΙΛΩΝ ΚΕΝΤΡΟΥ ΥΓΕΙΑΣ ΑΣΤΡΟΥΣ ΔΗΜΟΣ ΑΣΤΡΟΥΣ. ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΚΕΝΤΡΟΥ ΥΓΕΙΑΣ ΒΛΑΧΙΩΤΗ Ό ΑΣΚΛΗΠΙΟΣ" ΒΛΑΧΙΩΤΗΣ ΛΑΚΩΝΙΑΣ. "ΟΙ ΦΙΛΟΙ ΤΟΥ ΑΧΙΛΛΟΠΟΥΛΕΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΝΟΜΑΡΧΙΑΚΟΥ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟΥ ΒΟΛΟΥ" ΔΗΜΗΤΡΙΑΔΟΣ 273 ΚΑΙ ΤΡΙΚΟΥΠΗ, 382 22 ΒΟΛΟΣ. ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΚΕΝΤΡΟΥ ΥΓΕΙΑΣ ΧΑΛΑΝΔΡΙΤΣΑΣ. "ΔΙΟΚΛΕΙΟ" ΝΟΜΑΡΧΙΑΚΟ ΓΕΝΙΚΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΚΑΡΥΣΤΟΥ ΝΟΜ. ΓΕΝ. ΝΟΣ/ΜΕΙΟ ΚΑΡΥΣΤΟΥ, 340 01 ΚΑΡΥΣΤΟΣ. ΙΔΡΥΜΑ ΣΤΗΡΙΞΗΣ ΚΕΝΤΡΟΥ ΥΓΕΙΑΣ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟΥ ΝΑΞΟΥ (ΙΣΚΥΝΝ) ΧΩΡΑ 843 00 ΝΑΞΟΣ. ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΑΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΓΥΝΑΙΚΩΝ ΙΚΑΡΙΑΣ ΝΟΣ/ΜΕΙΟ ΙΚΑΡΙΑΣ. ΚΙΝΗΣΗ ΠΟΛΙΤΩΝ ΓΙΑ ΤΟΝ ΑΞΟΝΙΚΟ ΤΟΜΟΓΡΑΦΟ ΟΜΗΡΩΝ ΚΑΤΟΧΉΣ 11-13, 291 00 ΖΑΚΥΝΘΟΣ 4η ΥΠΟΚΑΤΗΓΟΡΙΑ. ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΟΡΕΙΒΑΤΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΚΑΒΑΛΑΣ - ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΟΜΑΔΑ ΔΙΑΣΩΣΗΣ (ΕΟΔ) ΠΤΟΛΕΜΑΙΟΥ 37, 653 02, ΚΑΒΑΛΑ. ΟΡΕΙΒΑΤΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΧΑΝΙΩΝ ΟΜΑΔΑ ΔΙΑΣΩΣΗΣ - ΟΡΕΙΝΗΣ ΒΟΗΘΕΙΑΣ ΣΤΡΑΤ. ΤΖΑΝΑΚΑΚΗ 90, 73 100 ΧΑΝΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΟΡΕΙΒΑΤΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΛΙΤΟΧΩΡΙΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΟΜΑΔΑ ΔΙΑΣΩΣΗΣ ΛΙΤΟΧΩΡΟ ΠΙΕΡΙΑΣ. ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΟΡΕΙΒΑΤΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΣΠΑΡΤΗΣ 231 00, ΣΠΑΡΤΗ. ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΟΜΑΔΑ ΔΙΑΣΩΣΗΣ (ΕΟΔ) Ν. ΚΟΖΑΝΗΣ ΚΟΝΔΥΛΗ 2, 502 00 ΠΤΟΛΕΜΑΪΔΑ. ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΟΜΑΔΑ ΔΙΑΣΩΣΗΣ (ΕΟΔ) ΠΑΤΡΑΣ ΚΑΡΠΑΣΙΑΣ 3, 264 45 ΠΑΤΡΑ. ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΟΜΑΔΑ ΔΙΑΣΩΣΗΣ (ΕΟΔ) ΤΡΙΚΑΛΩΝ. ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΟΜΑΔΑ ΔΙΑΣΩΣΗΣ (ΕΟΔ) ΒΟΛΟΥ ΧΑΤΖΗΑΡΓΥΡΟΥ 47, 382 21 ΒΟΛΟΣ. ΕΘΕΛΟΝΤΙΚΗ ΟΜΑΔΑ ΔΙΑΣΩΣΗΣ (ΕΟΔ) ΚΟΜΟΤΗΝΗΣ ΣΙΣΜΑΝΟΓΛΟΥ 56Α, 69 100 ΚΟΜΟΤΗΝΗ. ΕΘΕΛΟΝΤΙΚΗ ΟΜΑΔΑ ΔΙΑΣΩΣΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΤΣΙΜΙΣΚΗ 38, 1ος όροφος 546 23, ΘΕΣ/ΝΙΚΗ. ΕΘΕΛΟΝΤΙΚΗ ΟΜΑΔΑ ΔΙΑΣΩΣΗΣ ΑΤΤΙΚΗΣ ΟΛΥΜΠΟΥ 23, 151 27, ΑΘΗΝΑ. ΣΧΟΛΗ ΔΙΑΣΩΣΤΩΝ ΤΗΣ ΕΘΕΛΟΝΤΙΚΗΣ ΔΙΑΣΩΣΤΙΚΗΣ ΟΜΑΔΑΣ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΩΝ (ΕΔΟΜΑΚ) 4-5 ΧΙΛΙΟΜΕΤΡΟ ΘΕΣ/ΝΙΚΗΣ ΑΣΒΕΣΤΟΧΩΡΙΟΥ. ΕΘΕΛΟΝΤΙΚΗ ΝΑΥΑΓΟΣΩΣΤΙΚΗ ΜΟΝΑΔΑ ΧΑΝΙΩΝ - Ε.ΝΑ.ΜΟ.Χ. ΝΑΥΤΙΚΟΣ ΟΜΙΛΟΣ ΧΑΝΙΩΝ, ΑΚΤΗ ΚΑΝΑΡΗ, 731 00 ΧΑΝΙΑ. ΕΘΕΛΟΝΤΕΣ ΝΑΥΑΓΟΣΩΣΤΕΣ ΡΕΘΥΜΝΟΥ ΤΕΡΜΑ ΔΑΣΚΑΛΑΚΗ ΠΕΡΙΒΟΛΙΑ, 741 00 ΡΕΘΥΜΝΟ 5η ΥΠΟΚΑΤΗΓΟΡΙΑ [ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ ] 1. Ο ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΩΝ ΤΟΥ ΝΑΥΣΤΑΘΜΟΥ ΧΑΝΙΩΝ - παρέχει τεχνική υποστήριξη στο Κέντρο Ανοικτής Περίθαλψης ατόμων με ειδικές ανάγκες Χανίων. 2. ΤΟ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΚΑΒΑΛΑΣ - συγκεντρώνει χρήματα για δημιουργία μονάδας εντατικής θεραπείας καρδιολογικής κλινικής. 3. Η ΟΜΑΔΑ ΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΛΑΜΑΤΑΣ - παρέχει νομικές συμβουλές σε πρόσφυγες. 85

6η ΥΠΟΚΑΤΗΓΟΡΙΑ. ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΦΟΙΤΗΤΩΝ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ - ΕΕΦΙΕ ΒΟΥΛΓΑΡΗ 169, 185 34 ΠΕΙΡΑΙΑΣ. ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΑ : 1) ΑΘΗΝΑΣ - ΚΟΡΝΑΡΟΥ 4, 105 63 ΑΘΗΝΑ, 2) ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥΠΟΛΗΣ - Τ.Θ. 191,681 00 ΑΛΕΞ/ΠΟΛΗ, 3) ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ ΚΡΗΤΗΣ - Τ.Θ. 15 16, 710 01 ΗΡΑΚΛΕΙΟ, ΚΡΗΤΗ, 4) ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ - Τ.Θ. 16 30, 540 06, ΘΕΣ/ΝΙΚΗ, 5) ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ - Τ.Θ. 1323, 451 10 ΙΩΑΝΝΙΝΑ, 6) ΛΑΡΙΣΑΣ, 7) ΠΑΤΡΑΣ, ΚΑΙ 5 ΓΡΑΦΕΙΑ ΑΝΤΙΠΡΟΣΩΠΕΥΣΗΣ ΣΤΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ : ΒΑΡΣΟΒΙΑΣ, ΚΩΝΣΤΑΝΤΖΑΣ, ΠΡΑΓΑΣ, ΣΟΦΙΑΣ, ΦΙΛΙΠΠΟΥΠΟΛΗΣ. "ΕΛΑΤΙΑ" ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΡΟΛΗΨΗΣ ΤΗΣ ΨΥΧΟΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΔΥΣΧΕΡΕΙΑΣ - ΣΥΜΠΑΡΑΣΤΑΣΗ - ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ - ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΤΩΝ ΤΟΞΙΚΟΜΑΝΩΝ ΜΙΛΤΙΑΔΗ ΣΚΟΡΔΑ 5, 661 00 ΔΡΑΜΑ / ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΟΣ ΣΤΑΘΜΟΣ, ΙΠΠΟΚΡΑΤΟΥΣ 17, 661 00 ΔΡΑΜΑ / ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΗΣ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ. ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΙΑΤΡΙΚΟΥ ΣΥΛΛΟΓΟΥ ΖΑΚΥΝΘΟΥ ΚΑΡΒΕΛΑ ΣΠΥΡΟΥ 4, 291 00 ΖΑΚΥΝΘΟΣ. ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΠΡΟΛΗΨΗΣ ΣΤΕΦΑΝΙΑΙΑΣ ΝΟΣΟΥ ΖΑΛΟΓΚΟΥ 53, 481 00 ΠΡΕΒΕΖΑ. ΙΑΤΡΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΚΑΒΑΛΑΣ ΒΕΝΙΖΕΛΟΥ 39, 654 03 ΚΑΒΑΛΑ. ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΚΑΙ ΠΡΟΛΗΠΤΙΚΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ - ΙΚΠΙ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥΠΟΛΕΩΣ 25, ΑΘΗΝΑ. ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΡΕΥΝΑΣ ΚΑΙ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΑΝΑΠΗΡΩΝ ΖΩΟΔΟΧΟΥ ΠΗΓΗΣ 54, 106 81, ΑΘΗΝΑ. ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΙΑΤΡΩΝ ΓΙΑ ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΙΑΤΡΙΚΗ Τ.Θ. 77 022, 175 01. ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΕΡΕΥΝΑΣ ΠΡΟΛΗΨΗΣ ΚΑΡΔΙΑΓΓΕΙΑΚΩΝ ΝΟΣΩΝ ΝΟΜΟΥ ΚΑΒΑΛΑΣ ΕΥΑΓ. ΛΟΥΚΑ 13, 653 02 ΚΑΒΑΛΑ. ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΠΡΟΛΗΨΗΣ ΚΑΙ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ ΕΓΚΑΥΜΑΤΩΝ Β.ΟΛΓΑΣ 148, 546 45 ΘΕΣ/ΝΙΚΗ. ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΕΡΟΝΤΟΛΟΓΙΚΗ ΚΑΙ ΓΗΡΙΑΤΡΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ - ΕΓΓΕ ΚΑΝΙΓΓΟΣ 23, 106 77, ΑΘΗΝΑ. ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΜΕΛΕΤΗΣ ΚΑΙ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ TOY AIDS ΙΑΤΡΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΑΘΗΝΩΝ. ΙΔΡΥΜΑ ΕΡΕΥΝΩΝ ΓΙΑ ΤΟ ΠΑΙΔΙ - ΣΠΥΡΟΣ ΔΟΞΙΑΔΗΣ ΑΜΑΛΙΑΣ 42, 105 58 ΑΘΗΝΑ. ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΣΗΣ ΑΘΗΝΑΣ 10, 145 61 ΚΗΦΙΣΙΑ. ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΡΕΥΜΑΤΟΛΟΓΙΚΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ ΡΟΔΩΝ 8, ΠΑΙΑΝΙΑ. ΑΝΤΙΚΩΦΩΤΙΚΗ ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΕΛΛΑΔΟΣ ΝΟΤΑΡΑ 124 ΚΑΙ ΑΡΕΘΑ, 264 42 ΠΑΤΡΑ. ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΑΛΛΕΡΓΙΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΚΛΙΝΙΚΗΣ ΑΝΟΣΟΛΟΓΙΑΣ. ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΙΑΣ - ΕΛ.Ι.ΚΑΡ. 7η ΥΠΟΚΑΤΗΓΟΡΙΑ. ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΕΛΛΗΝΟΣΕΡΒΙΚΗΣ ΦΙΛΙΑΣ ΛΕΣΒΟΥ ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΜΟΥΡΑ 8, ΜΥΤΙΛΗΝΗ. ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΕΛΛΗΝΟΣΕΡΒΙΚΗΣ ΦΙΛΙΑΣ Ό ΑΓΙΟΣ ΣΑΒΒΑΣ" ΜΥΡΙΝΑ ΛΗΜΝΟΥ. ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΕΛΛΗΝΟΣΕΡΒΙΚΗΣ ΦΙΛΙΑΣ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΜΕΣΣΗΝΙΑΣ ΑΝΑΓΝΩΣΤΑΡΑ 53, 241 00 ΚΑΛΑΜΑΤΑ. ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΕΛΛΗΝΟΣΕΡΒΙΚΗΣ ΦΙΛΙΑΣ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΣΟΦΑΔΩΝ 431 00, ΚΑΡΔΙΤΣΑ. ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΕΛΛΗΝΟΣΕΡΒΙΚΗΣ ΦΙΛΙΑΣ ΛΑΡΙΣΑΣ ΑΠΠΟΛΩΝΟΣ 4, ΛΑΡΙΣΑ. ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗΣ ΚΟΥΡΔΙΤΣΑΝ ΕΓΝΑΤΙΑΣ 75, 621 00 ΣΕΡΡΕΣ. "ΑΝΑΠΝΟΗ" - ΕΝΩΣΗ ΦΙΛΩΝ ΜΠΟΥΡΟΥΝΤΙ ΛΕΛΑΣ ΚΑΡΑΓΙΑΝΝΗ 78, ΚΥΨΕΛΗ ΑΘΗΝΑ. ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΡΑΣΗ ΑΦΡΙΚΗΣ ΠΡΟΞΕΝΕΕΙΟ ΑΚΤΗΣ ΕΛΕΦΑΝΤΟΣΤΟΥ : 72 12 375 8η ΥΠΟΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ : ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ "ΔΡΟΜΟΛΟΓΙΑ" - είναι ένα πρόσφατο εκδοτικό εγχείρημα (αρχές του 99), με στόχο την καταπολέμιση του κοινωνικού αποκλεισμού. Δεκαπέντε μέλη της εταιρείας "Παρέμβαση Κατά του Κοινωνικού Αποκλεισμού", εκδίδουν περιοδικό, το οποίο αναφέρεται στα προβλήματα των υποβαθμισμένων περιοχών, κυρίως της Αττικής και τα συμβάντα της καθημερινότητας. 'Τα Δρομολόγια" πωλούνται αποκλειστικά στον δρόμο, από άνεργους, άστεγους και μετανάστες. Οι πωλητές έχουν προμήθεια το 50% της τιμής πώλησης, κερδίζοντας 200δρχ. από κάθε τεύχος. Έτσι, αφενός κινητοποιούνται θετικά οι άνεργοι και αποκτούν έστω και ένα μικρό εισόδημα και αφετέρου ενημερώνουν, προτείνουν και ευαισθητοποιούν τους πολίτες για την ενασχόληση τους με τα κοινά. 2η ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ 1η ΥΠΟΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΠΑΡΑΠΛΗΓΙΚΩΝ (ΠΑ.Σ.ΠΑ.) ΓΙΑΝΝΑΡΗ 39 ΚΑΙ ΠΑΡΑΣΚΕΥΟΠΟΥΛΟΥ 104 45, ΑΘΗΝΑ. ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΑ : 1) ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ - ΘΡΑΚΗΣ ΚΑΘ. ΣΙΓΑΛΑ 9 ΚΑΙ ΠΑΠΑΔΑΚΗ, 542 28 ΘΕΣ/ΝΙΚΗ, 2) ΑΧΑΪΑΣ ΦΙΛΑΔΕΛΦΕΙΑΣ 4, 262 26, ΠΑΤΡΑ, 3) ΚΡΗΤΗΣ ΕΘΝΙΚΗΣ ΑΝΤΙΣΤΑΣΕΩΣ 176, 713 06 ΗΑΡΑΚΛΕΙΟ ΚΡΗΤΗΣ, 4) Β. ΑΝΑΤ. ΠΕΛΟΠΟΝΗΣΟΥ ΠΕΡΟΥΚΑ 33, 212 00 ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΟΣ ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΠΑΡΑΠΛΗΓΙΚΩΝ ΚΑΙ ΚΙΝΗΤΙΚΑ ΑΝΑΠΗΡΩΝ ΔΗΜΗΤΣΑΝΗΣ 3-5, 183 46 ΜΟΣΧΑΤΟ ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΠΑΡΑΠΛΗΓΙΚΩΝ ΚΑΙ ΚΙΝΗΤΙΚΑ ΑΝΑΠΗΡΩΝ ΑΤΟΜΩΝ ΜΕ ΕΙΔΙΚΕΣ ΑΝΑΓΚΕΣ, ΦΡΟΝΤΙΔΑ-ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ, ΟΔΟΣΑΒΑΝΤΟΣ, ΠΑΡΟΔΟΣ ΑΡΔΑΣ ΑΡ.11, 681 00 ΑΛΕΞ/ΠΟΛΗ ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΓΥΝΑΙΚΩΝ ΜΕ ΚΑΡΚΙΝΟ ΜΑΣΤΟΥ ΚΟΥΝΤΟΥΡΙΩΤΟΥ 149, 185 35 ΠΕΙΡΑΙΑΣ ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΑΝΑΠΗΡΩΝ ΠΟΛΙΤΩΝ ΜΕΜΑΝΔΡΟΥ 26, 105 52, ΑΘΗΝΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΙΑ ΓΙΑ ΤΗ ΣΚΛΗΡΥΝΣΗ ΚΑΤΑ ΠΛΑΚΑΣ Κ.Α.Α.Ν.Α. (ΠΡΩΗΝ ΑΜΕΡΙΚΑΝΙΚΗ ΒΑΣΗ) ΛΕΩΦ. ΒΟΥΛΙΑΓΜΕΝΗΣ 167 77, ΕΛΛΗΝΙΚΟ. ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΑ: 1) ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΦΑΕΘΩΝΟΣ 2-4, ΑΝΩ ΤΟΥΜΠΑ, 543 31 ΘΕΣ/ΝΙΚΗ, 2) ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥΠΟΛΗΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΚΩΦΑΛΑΛΩΝ "ΠΡΟΦ. ΖΑΧΑΡΙΑΣ" ΜΕΜΑΝΔΡΟΥ 26, 105 52, ΑΘΗΝΑ ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΜΕΤΑΜΟΣΧΕΥΘΕΝΤΩΝ ΕΚ ΝΕΦΡΟΥ Ό Ι ΑΓΙΟΙ ΑΝΑΡΓΥΡΟΙ" ΧΑΛΚΟΚΟΝΔΥΛΗ 25, 104 32 ΑΘΗΝΑ ΕΘΝΙΚΗ ΣΥΝΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑ ΑΤΟΜΩΝ ΜΕ ΕΙΔΙΚΕΣ ΑΝΑΓΚΕΣ (ΕΣΑΕΑ) ΧΑΛΚΟΚΟΝΔΥΛΗ 25, 104 32 ΑΘΗΝΑ ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟΣ ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΝΕΦΡΟΠΑΘΩΝ ΚΑΛΗΣΠΕΡΗ 32 ΚΑΙ ΠΡΟΠΥΛΑΙΩΝ, 117 42, ΑΘΗΝΑ 86

ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟΣ ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΤΥΦΛΩΝ ΒΕΡΑΝΖΕΡΟΥ 31, 104 32 ΑΘΗΝΑ. ΤΟΠΙΚΕΣ ΕΝΩΣΕΙΣ ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟΥ ΣΥΝΔΕΣΜΟΥ ΤΥΦΛΩΝ: 1. ΑΧΑ'ΙΑΣ. - Λ. ΓΑΡΩΝΗΣ 061-521 938, 2. ΑΡΓΟΛΙΔΟΣ, 3. ΜΕΣΣΗΝΙΑΣ, 4. ΚΡΗΤΗΣ, 5. ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ, 6. ΤΡΙΚΑΛΩΝ, 7. ΗΠΕΙΡΟΥ, 8. ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ, 9. ΔΩΔΕΚΑΝΗΣΟΥ ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΑ ΑΝΤΙΑΛΚΟΟΛΙΚΗ ΣΤΑΥΡΟΦΟΡΙΑ ΜΠΟΤΣΑΡΗ 6, 106 82, ΑΘΗΝΑ ΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑ ΚΩΦΩΝ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ (Ο.Μ.Κ.Ε.) ΑΡΕΙΣΤΟΓΕΙΤΟΝΟΣ 11-13, 105 52 ΑΘΗΝΑ ΕΘΝΙΚΗ ΣΥΝΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑ ΑΝΑΠΗΡΩΝ ΚΑΙ ΘΥΜΑΤΩΝ ΠΟΛΕΜΟΥ ΠΙΝΔΑΡΟΥ 6, 106 71 ΑΘΗΝΑ ΕΘΝΙΚΟΣ ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΑΝΑΠΗΡΩΝ ΚΑΙ ΘΥΜΑΤΩΝ ΠΟΛΕΜΟΥ ΕΠΑΡΧΙΑΣ ΙΕΡΑΠΕΤΡΑΣ ΙΕΡΑΠΕΤΡΑ 722 00 ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΑΝΑΠΗΡΩΝ ΚΑΙ ΘΥΜΑΤΩΝ ΠΟΛΕΜΟΥ ΣΗΤΕΙΑΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΑΝΑΠΗΡΩΝ ΚΑΙ ΘΥΜΑΤΩΝ ΠΟΛΕΜΟΥ Ν. ΛΑΣΙΘΙΟΥ ΝΕΑΠΟΛΗ, 724 00 ΕΘΝΙΚΗ ΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑ ΑΝΑΠΗΡΩΝ ΚΑΙ ΘΥΜΑΤΩΝ ΠΟΛΕΜΟΥ ΑΤΤΙΚΟΒΟΙΩΤΙΑΣ ΖΗΝΩΝΟΣ 7-9 Α ΟΡΟΦΟΣ, ΑΘΗΝΑ ΕΝΩΣΗ ΚΩΦΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΩΝ ΚΑΙ ΦΟΙΤΗΤΩΝ ΙΘΑΚΗΣ 52, 112 51 ΑΘΗΝΑ ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΑ ΚΙΝΗΣΗ ΓΙΑ ΤΗ ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΗ ΑΝΑΙΜΙΑ Τ.Θ. 700 14, 166 10 ΓΛΥΦΑΔΑ ΔΩΔΕΚΑΝΗΣΙΑΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΑΤΟΜΩΝ ΜΕ ΕΙΔΙΚΕΣ ΑΝΑΓΚΕΣ ΡΟΔΟΥ ΔΑΜΑΣΚΗΝΟΥ 102, 85 100 ΡΟΔΟΣ. ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΑ: 1) ΚΑΛΥΜΝΟΥ -ΕΠΑΡΧΕΙΟ ΚΑΛΥΜΝΟΥ, 2) ΚΩ - ΜΠΟΥΜΠΟΥΛΙΝΑΣ 34, 853 00 ΚΩΣ, 3) ΚΑΡΠΑΘΟΥ - ΠΗΓΑΔΙΑ ΚΑΡΠΑΘΟΥ, 4) ΠΑΤΜΟΥ - ΥΠΟ ΣΥΣΤΑΣΗ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΗΣ ΑΝΑΙΜΙΑΣ ΡΟΔΟΥ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΝΕΦΡΟΠΑΘΩΝ - ΑΤΥΠΗ ΟΜΑΔΑ 10 ΠΑΣΧΟΝΤΩΝ ΚΑΡΛΟΒΑΣΙ, 833 00 ΣΑΜΟΣ ΠΑΓΧΙΑΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΑΤΟΜΩΝ ΜΕ ΕΙΔΙΚΕΣ ΑΝΑΓΚΕΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ 8, 821 00 ΧΙΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΑΤΟΜΩΝ ΜΕ ΕΙΔΙΚΕΣ ΑΝΑΓΚΕΣ ΚΗΔΕΜΟΝΩΝ ΚΑΙ ΦΙΛΩΝ "Η ΚΥΨΕΛΗ" ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗ 2, ΜΥΤΙΛΗΝΗ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΑΤΟΜΩΝ ΜΕ ΕΙΔΙΚΕΣ ΑΝΑΓΚΕΣ ΓΟΝΕΩΝ ΚΑΙ ΦΙΛΩΝ ΕΠΑΡΧΙΑΣ ΙΕΡΑΠΕΤΡΑΣ ΟΠΛ. ΛΑΚΕΡΔΑ 18, 722 00 ΙΕΡΑΠΕΤΡΑ ΣΩΜΑΤΕΙΟ ΑΤΟΜΩΝ ΜΕ ΕΙΔΙΚΕΣ ΑΝΑΓΚΕΣ ΝΟΜΟΥ ΖΑΚΥΝΘΟΥ Ό Ι ΠΟΠΟΛΑΡΟΙ" ΝΟΜΑΡΧΙΑ ΖΑΚΥΝΘΟΥ, 291 00 ΖΑΚΥΝΘΟΣ ΣΩΜΑΤΕΙΟ ΑΤΟΜΩΝ ΜΕ ΕΙΔΙΚΕΣ ΑΝΑΓΚΕΣ Ν. ΛΕΥΚΑΔΑΣ "Η ΕΠΛΙΔΑ" ΓΑΖΗ ΚΑΙ ΚΑΡΒΕΛΑ, 311 00 ΛΕΥΚΑΔΑ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΠΑΣΧΟΝΤΩΝ ΑΠΟ ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΗ ΑΝΑΙΜΙΑ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΔΕΣΣΥΛΑ 4, ΓΑΡΙΤΣΑ 491 00 ΚΕΡΚΥΡΑ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΑΤΟΜΩΝ ΜΕ ΕΙΔΙΚΕΣ ΑΝΑΓΚΕΣ ΑΡΤΑΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΠΑΣΧΟΝΤΩΝ ΑΠΟ ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΗ ΑΝΑΙΜΙΑ ΧΑΡ.ΤΡΙΚΟΥΠΗ 4, 47 100 ΑΡΤΑ ΣΩΜΑΤΕΙΟ ΑΤΟΜΩΝ ΜΕ ΕΙΔΙΚΕΣ ΑΝΑΓΚΕΣ Ν. ΡΕΘΥΜΝΟΥ ΣΗΦΗ ΒΛΑΣΤΟΥ 16, 741 00 ΡΕΘΥΜΝΟ ΚΡΗΤΗΣ ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΚΩΦΩΝ ΚΡΗΤΗΣ ΚΑΛΛΙΝΙΚΟΥ ΣΑΡΠΑΚΗ 33, ΠΑΛΑΙΑ ΠΟΛΗ, 731 31, ΧΑΝΙΑ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΓΥΝΑΙΚΩΝ ΜΕ ΜΑΣΤΕΚΤΟΜΗ ΧΑΝΙΑ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΚΩΦΩΝ Ν. ΡΕΘΥΜΝΟΥ "ΤΟ ΑΡΚΑΔΓ ΠΛ.ΗΡΩΩΝ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟΥ 16, 74 100 ΡΕΘΥΜΝΟ ΛΕΣΧΗ ΣΩΜΑΤΕΙΟΥ ΚΩΦΩΝ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ ΚΡΗΤΗΣ CANDIA ΕΡΓ. ΚΑΤΟΙΚΙΕΣ, ΜΠΕΝΤΕΒΗ Α2, 713 06 ΗΡΑΚΛΕΙΟ ΚΡΗΤΗΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΠΑΡΑΠΛΗΓΙΚΩΝ Ν. ΔΡΑΜΑΣ ΚΟΥΝΤΟΥΡΙΩΤΟΥ 5, 66 100 ΔΡΑΜΑ ΕΝΩΣΗ ΑΝΑΠΗΡΩΝ ΔΡΑΜΑΣ ΣΜΥΡΝΗΣ 2, 66 100, ΔΡΑΜΑ ΜΟΡΦΩΤΙΚΟΣ ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΚΩΦΩΝ ΔΡΑΜΑΣ ΣΑΧΙΝΗ 19, 66 100 ΔΡΑΜΑ ΜΟΡΦΩΤΙΚΟΣ ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΚΩΦΑΛΑΛΩΝ ΣΕΡΡΩΝ ΔΥΤΙΚΗΣ ΘΡΑΚΗΣ 9, 621 20 ΣΕΡΡΕΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΑΤΟΜΩΝ ΜΕ ΕΙΔΙΚΕΣ ΑΝΑΓΚΕΣ ΦΛΩΡΙΝΑΣ ΚΤΙΡΙΟ ΝΟΜΑΡΧΙΑΚΗΣ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΓΡΑΦΕΙΟ ΑΜΕΑ 53100 ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΝΕΦΡΟΠΑΘΩΝ ΚΑΣΤΟΡΙΑΣ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΚΑΠΕΡΔΕΙΟ ΜΕΓΑΡΟ "Η ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ" ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗΣ ΠΡΟΩΘΗΣΗΣ ΚΑΙ ΕΠΙΛΥΣΗΣ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΩΝ ΑΤΟΜΩΝ ΜΕ ΕΙΔΙΚΕΣ ΑΝΑΓΚΕΣ ΚΑΠΕΤΑΝ ΓΑΡΕΦΗ 4, ΑΡΙΔΑΙΑ Ν. ΠΕΛΛΗΣ ΣΩΜΑΤΕΙΟ ΚΩΦΩΝ ΒΑΡΥΚΟΩΝ ΠΑΤΡΑΣ ΑΓ. ΑΝΔΡΕΟΥ 55, 262 21, ΠΑΤΡΑ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΠΑΣΧΟΝΤΩΝ ΑΠΟ ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΗ ΑΝΑΙΜΙΑ ΠΑΤΡΑΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΑΤΟΜΩΝ ΜΕ ΕΙΔΙΚΕΣ ΑΝΑΓΚΕΣ ΝΟΜΟΥ ΑΡΓΟΛΙΔΑΣ ΚΟΦΙΝΙΩΤΗ 20, 212 00, ΑΡΓΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΑΤΟΜΩΝ ΜΕ ΕΙΔΙΚΕΣ ΑΝΑΓΚΕΣ ΥΨΗΛΑΝΤΟΥ 8, 351 00 ΛΑΜΙΑ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΑΤΟΜΩΝ ΚΑΙ ΦΙΛΩΝ ΑΤΟΜΩΝ ΜΕ ΕΙΔΙΚΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΕΠΙΣΚΟΠΟΥ ΒΕΝΙΑΜΙΝ 2, 501 00 ΚΟΖΑΝΗ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΠΑΣΧΟΝΤΩΝ ΑΠΟ ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΗ ΑΝΑΙΜΙΑ ΓΛΑΔΣΤΩΝΟΣ 31,421 00 ΤΡΙΚΑΛΑ "ΕΛΠΙΔΑ" ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΑΤΟΜΩΝ ΜΕ ΕΙΔΙΚΕΣ ΑΝΑΓΚΕΣ ΣΡ. ΠΑΠΠΑ- ΘΕΜΙΣΤΟΚΛΕΟΥΣ 8, 421 00 ΤΡΙΚΑΛΑ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΠΑΣΧΟΝΤΩΝ ΑΠΟ ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΗ ΑΝΑΙΜΙΑ ΠΙΝΔΟΥ -ΤΑΛΙΑΔΟΥΡΟΥ, 431 00 ΚΑΡΔΙΤΣΑ ΠΑΝΘΕΣΣΑΛΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΑΝΑΠΗΡΩΝ ΒΟΛΟΥ 137, 413 36, ΛΑΡΙΣΑ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΚΩΦΩΝ ΛΑΡΙΣΑΣ Π. ΜΕΛΑ 15 ΛΑΡΙΣΑ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΝΕΦΡΟΠΑΘΩΝ Ν. ΜΑΓΝΗΣΙΑΣ "ΟΙ ΑΓΙΟΙ ΑΝΑΡΓΥΡΟΙ" ΡΟΛΟΥ 8, 383 32, ΒΟΛΟΣ Ν. ΜΑΓΝΗΣΙΑΣ ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΑΝΑΠΗΡΩΝ ΠΟΛΙΤΩΝ ΜΠΟΥΜΠΟΥΛΙΝΑΣ 12, 681 00 ΑΛΕΞ/ΠΟΛΗ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΝΕΦΡΟΠΑΘΩΝ ΘΡΑΚΗΣ ΙΕΡΩΝΥΜΟΥ 18, 69 100 ΚΟΜΟΤΗΝΗ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΑΤΟΜΩΝ ΜΕ ΚΙΝΗΤΙΚΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΤΣΙΜΙΣΚΗ 53, 67 100 ΞΑΝΘΗ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΑΤΟΜΩΝ ΜΕ ΕΙΔΙΚΕΣ ΑΝΑΓΚΕΣ "Η ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ" ΜΠΡΩΚΟΥΜΗ 30, 67 100 ΞΑΝΘΗ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΤΥΦΛΩΝ ΞΑΝΘΗΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΝΕΦΡΟΠΑΘΩΝ ΞΑΝΘΗΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΠΑΣΧΟΝΤΩΝ ΜΕ ΜΕΣΟΓΙΑΚΗ ΑΝΑΙΜΙΑ Ν. ΞΑΝΘΗΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΚΑΡΚΙΝΟΠΑΘΩΝ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ - ΘΡΑΚΗΣ ΑΓ. ΣΟΦΙΑΣ 46, 546 22 ΘΕΣ/ΝΙΚΗ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΝΕΦΡΟΠΑΘΩΝ ΒΟΡΕΙΟΥ ΕΛΛΑΔΟΣ Β. ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ 37, 546 24 ΘΕΣ/ΝΙΚΗ ΣΩΜΑΤΕΙΟ ΑΝΑΠΗΡΩΝ Ν. ΘΕΣ/ΝΙΚΗΣ Ό ΗΦΑΙΣΤΟΣ" ΑΝΤ. ΔΑΝΙΟΛΟΥ 30, 542 49 ΘΕΣ/ΝΙΚΗ ΜΟΡΦΩΤΙΚΟΣ ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΚΩΦΑΛΑΛΩΝ ΘΕΣ/ΝΙΚΗΣ ΕΓΝΑΤΙΑ 57, 546 31 ΘΕΣ/ΝΙΚΗ ΕΝΩΣΗ ΤΥΦΛΩΝ Β.Ε. "ΛΟΥΔΟΒΙΚΟΣ ΜΠΡΑΪΓ" ΔΙΑΛΕΤΤΗ 23, 546 21 ΘΕΣ/ΝΙΚΗ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΑΛΑΡΥΓΓΩΝ ΕΛΛΑΔΟΣ Σ.ΚΥΡΙΑΚΙΔΗ 1, 546 36, ΘΕΣ/ΝΙΚΗ ΑΝΤΙΚΩΦΩΤΙΚΗ ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΕΛΛΑΔΟΣ ΝΟΤΑΡΑ 124 ΚΑΙ ΑΡΕΘΑ, 264 42 ΠΑΤΡΑ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΠΑΣΧΟΝΤΩΝ ΑΠΟ ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΗ ΑΝΑΙΜΙΑ ΤΖΑΒΑΛΛΑ 1, ΑΘΗΝΑ ΣΩΜΑΤΕΙΟ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗΣ ΓΟΝΙΜΟΤΗΤΑΣ "ΚΥΒΕΛΗ" Λ. ΒΑΣ. ΚΩΝ/ΝΟΥ 8, 116 35 ΑΘΗΝΑ ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΕΠΑΝΕΝΤΑΞΗΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΚΑΡΔΙΟΠΑΘΩΝ ΕΛΛΑΔΑΣ Ό ΑΣΚΛΗΠΙΟΣ" 87

. ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗΣ ΦΟΡΕΩΝ ΤΟΥ ΙΟΥ TOY AIDS - "ΕΛΠΙΔΑ" ΝΑΚΟΥ 4, 117 43 ΑΘΗΝΑ. ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΣΥΛΛΟΓΙΚΗΣ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗΣ ΚΑΤΑ ΤΟΥ ΙΟΥ TOY AIDS ΘΕΡΜΟΠΥΛΩΝ 52, 542 48 ΘΕΣ/ΝΙΚΗ / Τ.θ. 108 14, 541 10, ΘΕΣ/ΝΙΚΗ. ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΙΚΟΙ ΚΑΙ ΑΘΛΗΤΙΚΟΙ ΣΥΛΛΟΓΟΙ Α.Μ.Ε.Α.. VERY SPECIAL ARTS HELLAS - ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΙΚΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΑΤΟΜΩΝ ΜΕ ΕΙΔΙΚΕΣ ΑΝΑΓΚΕΣ ΔΑΦΝΗΣ 8, ΖΩΓΡΑΦΟΥ 157 72 ΑΘΗΝΑ. ΘΕΑΤΡΟ ΚΩΦΩΝ ΕΛΛΑΔΟΣ ΣΑΧΤΟΥΡΗ 8-10, 105 53 ΑΘΗΝΑ. ΕΝΩΣΗ ΖΩΓΡΑΦΙΚΗΣ ΜΕ ΤΟ ΣΤΟΜΑ ΚΑΙ ΠΟΔΙ ΛΟΥΚΑΡΕΩΣ 31, 114 75 ΑΘΗΝΑ. ΑΘΛΗΤΙΚΗ ΕΝΩΣΗ ΚΩΦΑΛΑΛΩΝ Β.Ε. ΛΕΩΦ.ΚΑΛΛΙΘΕΑΣ 3, 561 23 ΘΕΣ/ΝΙΚΗ. ΑΘΛΗΤΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΑΝΑΠΗΡΩΝ "ΚΕΝΤΑΥΡΟΣ" ΠΑΝΑΓΗ ΤΣΑΛΔΑΡΗ 6, 563 34, ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ, ΘΕΣ/ΝΙΚΗΣ. ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟΣ ΑΙΘΛΗΤΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΑΝΑΠΗΡΩΝ ΑΧΑΡΝΩΝ 161, 104 46 ΑΘΗΝΑ. ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΑΘΛΗΤΩΝ ΜΕ ΕΙΔΙΚΕΣ ΙΚΑΝΟΤΗΤΕΣ "ΑΕΤΟΙ" ΑΘΗΝΑ. ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΑΘΛΗΤΩΝ ΜΕ ΕΙΔΙΚΕΣ ΑΝΑΓΚΕΣ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΟΥ 14, 681 00 ΑΛΕΞ/ΠΟΛΗ. ΑΘΛΗΤΙΚΟ NOMAPXIAkO ΣΩΜΑΤΕΙΟ ΓΙΑ ΑΤΟΜΑ ΜΕ ΕΙΔΙΚΕΣ ΑΝΑΓΚΕΣ - ΤΑΛΩΣ ΜΑΧΗΣ ΚΡΗΤΗΣ 3, 713 03. ΓΕΝΙΚΟΣ ΦΙΛΑΘΛΗΤΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΑΜΕΑ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ "ΑΡΙΩΝ" ΚΟΛΥΜΒΗΤΗΡΙΟ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ, ΡΙΖΙΝΙΑΣ 64. ΑΘΛΗΤΙΚΟΣ ΟΜΙΛΟΣ ΚΩΦΩΝ ΑΡΙΣΤΟΓΕΙΤΟΝΟΣ 11-13, 105 52 ΑΘΗΝΑ 2η ΥΠΟΚΑΤΗΓΟΡΙΑ. ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΣΠΑΣΤΙΚΩΝ ΑΡΧΙΜΗΔΟΥΣ 37, 116 36 ΠΑΓΡΑΤΙ ΑΘΗΝΑ. ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΣΠΑΣΤΙΚΩΝ ΒΟΡΕΙΟΥ ΕΛΛΑΔΟΣ ΒΑΣ. ΟΛΓΑΣ 106, 546 43 ΘΕΣ/ΝΙΚΗ /. ΧΑΡΙΣΗ 112, 544 53 ΘΕΣ/ΝΙΚΗ. ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΟΖΩΔΟΥΣ ΣΚΛΗΡΥΝΣΕΩΣ TYBEROUS SCLEROSIS ΤΙΜΟΘΕΟΥ S3, 162 32, ΑΘΗΝΑ. ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΑ ΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑ ΓΟΝΕΩΝ ΚΑΙ ΚΗΔΕΜΟΝΩΝ ΑΤΟΜΩΝ ΜΕ ΕΙΔΙΚΕΣ ΑΝΑΓΚΕΣ (Π,Ο.Σ.Γ.Κ.Α.Μ.Ε.Α.) ΜΥΛΛΕΡΟΥ 1, 104 36 ΑΘΗΝΑ. ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΠΑΙΔΙΩΝ ΜΕ ΝΕΟΠΛΑΣΜΑΤΙΚΗ ΑΣΘΕΝΕΙΑ "ΦΛΟΓΑ" ΚΟΡΙΝΘΙΑΣ 8, 115 26 ΑΘΗΝΑ. ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΑ : 1) Ν. ΑΧΑΪΑΣ - ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗ ΔΕΡΚΩΝ 16, ΠΑΤΡΑ, 2) Ν. ΠΡΕΒΕΖΑ, 3) ΘΗΒΑΣ - ΕΠΑΜΕΙΝΩΝΔΑ 32, ΘΗΒΑ, 4) ΠΑΡΟΥ, 5) ΚΕΡΚΥΡΑ - ΠΛΑΤΕΙΑ ΓΕΩΡΓΙΟΥ - ΘΕΟΤΟΚΗ 7, 491 00 ΚΕΡΚΥΡΑ, 7) Ν. ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ - NOTH ΜΠΟΤΣΑΡΗ 2Α, ΙΩΑΝΝΙΝΑ, 8) Ν. ΘΕΣΠΡΩΤΙΑΣ - ΕΛΕΥΘ.ΒΕΝΙΖΕΛΟΥ- ΠΑΡΟΔΟΣ ΟΛΥΜΠΟΥ 6, 461 00 ΗΓΟΥΜΕΝΙΤΣΑ, 9) Ν. ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ - ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ- ΚΟΡΩΝΑΙΟΥ 9 ΗΡΑΚΛΕΙΟ, 10) Ν. ΚΑΒΑΛΑΣ - 7ης ΜΕΡΑΡΧΙΑΣ 37, ΚΑΒΑΛΑ, 11) Ν. ΜΑΓΝΗΣΙΑΣ - ΞΗΡΙΑ ΚΑΙ ΕΛΙΚΟΔΡΟΜΙΟΥ 44, 384 45 ΒΟΛΟΣ. ΠΑΝ/ΝΙΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΓΟΝΕΩΝ, ΚΗΔΕΜΟΝΩΝ ΚΑΙ ΦΙΛΩΝ ΑΤΟΜΩΝ ΜΕ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΟΡΑΣΕΩΣ ΚΑΙ ΠΡΟΣΘΕΤΕΣ ΕΙΔΙΚΕΣ ΑΝΑΓΚΕΣ "Η ΑΝΥΜΩΝΗ" ΚΕΑΣ 16, ΧΑΛΑΝΔΡΙ ΑΤΤΙΚΗΣ. ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΓΟΝΕΩΝ ΚΑΙ ΚΗΔΕΜΟΝΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ ΜΕ ΝΕΟΠΛΑΣΜΑΤΙΚΕΣ ΠΑΘΗΣΕΙΣ "ΠΙΣΤΗ" Τ.Θ. 14360, 115 10 ΑΘΗΝΑ - ΣΙΝΩΠΗΣ 33, 115 10 ΓΟΥΔΙ ΑΘΗΝΑ. ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΠΑΙΔΙΩΝ ΜΕ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗ ΔΙΑΒΗΤΗ ΘΕΟΦΙΛΟΠΟΥΛΟΥ 16, ΑΘΗΝΑ. ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΚΑΡΔΙΟΠΑΘΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ ΑΙΟΛΟΥ 4, ΑΘΗΝΑ. ΚΙΝΗΣΗ ΓΙΑ ΤΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΤΩΝ ΨΥΧΑΣΘΕΝΩΝ ΘΕΜΙΣΤΙΚΛΕΟΥΣ 11, ΑΘΗΝΑ. ΕΝΩΣΗ ΓΟΝΕΩΝ ΝΟΗΤΙΚΑ ΥΣΤΕΡΟΥΝΤΩΝ ΦΕΙΔΙΟΥ 18, 106 78 ΑΘΗΝΑ. ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΓΟΝΕΩΝ ΣΙΚΑΡΙΔΕΙΟΥ ΙΔΡΥΜΑΤΟΣ ΣΟΦΟΚΛΕΟΥΣ 47, 105 52,ΑΘΗΝΑ / ΤΡΑΛΛΕΩΝ 151Α 112 46 ΓΑΛΑΤΣΙ. ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΓΟΝΕΩΝ SOS ΓΙΑ ΑΥΤΙΣΤΙΚΟΥΣ ΒΕΝΙΖΕΛΟΥ 26, 185 47 Ν.ΦΑΛΗΡΟ ΠΕΙΡΑΙΑΣ. ΣΩΜΑΤΕΙΟ ΓΟΝΕΩΝ ΝΑΥΤΙΚΩΝ ΑΜΕΑ "ΑΡΓΩ" ΔΗΜ.ΦΑΛΗΡΕΩΣ 44, 185 47 Ν.ΦΑΛΗΡΟ ΠΕΙΡΑΙΑΣ. ΕΡΜΗΣ ΣΩΜΑΤΕΙΟ ΓΟΝΕΩΝ ΚΑΙ ΚΗΔΕΜΟΝΩΝ ΑΜΕΑ ΠΑΤΡΙΑΡΧΟΥ ΓΕΩΡΓΙΟΥ Ε 13, 164 52 ΑΡΓΥΡΟΥΠΟΛΗ. ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΑ ΕΝΩΣΗ ΓΟΝΕΩΝ ΑΝΑΠΗΡΩΝ ΠΕΝΤΕΛΗΣ 92, 152 34 ΧΑΛΑΝΔΡΙ. ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΚΩΦΩΝ ΦΕΙΔΙΟΥ 11, 106 78 ΑΘΗΝΑ. ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΓΟΝΕΩΝ ΚΗΔΕΜΟΝΩΝ ΚΑΘΥΣΤΕΡΗΜΕΝΩΝ ΑΤΟΜΩΝ "Η ΑΓΙΑ ΦΙΛΟΘΕΗ" Λ. ΠΕΝΤΕΛΗΣ ΚΑΙ ΝΑΥΑΡΙΝΟΥ 2, 152 36 ΑΘΗΝΑ. "ΕΛΠΙΔΑ" - ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΓΟΝΕΩΝ ΚΗΔΕΜΟΝΩΝ ΜΕ ΝΕΦΡΟΠΑΘΗ ΠΑΙΔΙΑ ΝΟΣ/ΜΕΙΟ ΑΓΛΑΪΑ ΚΥΡΙΑΚΟΥ,. ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΓΟΝΕΩΝ ΚΗΔΕΜΟΝΩΝ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΣ ΣΠΑΣΤΙΚΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ KAM ΕΛΙΑΣ 3, 111 47 ΓΑΛΑΤΣΙ. ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΓΟΝΕΩΝ ΚΗΔΕΜΟΝΩΝ ΑΜΕΑ ΜΕΓ. ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ 3, 121 34 ΠΕΡΙΣΤΕΡΙ. ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗΣ ΒΟΗΘΕΙΑΣ ΚΑΡΔΙΟΠΑΘΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ ΑΙΟΛΟΥ 104, 105 64 ΑΘΗΝΑ. ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΓΟΝΕΩΝ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ ΤΟΥ ΕΘΝΙΚΟΥ ΙΔΡΥΜΑΤΟΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΚΩΦΑΛΑΛΩΝ ΑΘΗΝΩΝ ΖΑΧΑΡΩΦ 1, 115 21. ΦΙΛΑΝΘΡΩΠΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΓΟΝΕΩΝ- ΚΗΔΕΜΟΝΩΝ ΚΑΙ ΦΙΛΩΝ ΑΜΕΑ ΑΠΟΦΟΙΤΩΝ ΤΟΥ ΙΔΡΥΜΑΤΟΣ "Η ΘΕΟΤΟΚΟΣ" - "ΤΟ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙ" ΚΕΝΤΡΟ ΕΙΔΙΚΗΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗΣ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗΣ ΚΑΙ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ ΑΡΧ. ΜΑΚΑΡΙΟΥ 76-78, 162 33 ΒΥΡΩΝΑΣ. ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΓΟΝΕΩΝ ΚΑΙ ΦΙΛΩΝ ΑΜΕΑ Π. ΛΕΜΠΕΣΗ 4, ΣΑΛΑΜΙΝΑ. ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΓΟΝΕΩΝ ΚΗΔΕΜΟΝΩΝ ΚΑΙ ΦΙΛΩΝ ΑΜΕΑ ΑΙΤΩΛΙΚΟΥ 121, 185 44 ΠΕΙΡΑΙΑΣ. ΣΩΜΑΤΕΙΟ ΑΛΛΗΛΟΒΟΗΘΕΙΑΣ ΣΥΓΓΕΝΩΝ - ΦΡΟΝΤΙΣΤΩΝ ΑΣΘΕΝΩΝ ΜΕ ΝΟΣΟ ALZHEIMER ΚΑΙ ΣΥΝΑΦΩΝ ΔΙΑΤΑΡΑΧΩΝ (ΓΡΑΦΕΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΕΡΟΝΤΟΛΟΓΙΚΗΣ ΚΑΙ ΓΗΡΙΑΤΡΙΚΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ) ΚΑΝΙΓΓΟΣ 23, 106 77 ΑΘΗΝΑ. ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΑ : 1) ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΝΟΣΟΥ ALZHEIMER ΚΑΙ ΣΥΝΑΦΩΝ ΔΙΑΤΑΡΑΧΩΝ (ΕΕΝΑΣΔ) ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ - ΕΓΝΑΤΙΑ 92, 546 23 ΘΕΣ/ΝΙΚΗ, 2) Ν. ΜΑΓΝΗΣΙΑΣ - ΡΟΖΟΥ 135, ΒΟΛΟΣ, 3) Ν. ΞΑΝΘΗΣ - 28ης ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 252, ΞΑΝΘΗ. ΕΝΩΣΗ ΓΟΝΕΩΝ ΝΟΗΤΙΚΑ ΥΣΤΕΡΟΥΝΤΩΝ ΦΕΙΔΙΟΥ 18, 106 78 ΑΘΗΝΑ. ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΑ ΕΝΩΣΗ ΓΟΝΕΩΝ ΚΑΙ ΚΗΔΕΜΟΝΩΝ ΑΠΡΟΣΑΡΜΟΣΤΩΝ ΑΤΟΜΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ ΠΕΝΤΕΛΗΣ 92, 152 34 ΧΑΛΑΝΔΡΙ ΑΤΤΙΚΗΣ. ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΓΟΝΕΩΝ ΚΑΙ ΚΗΔΕΜΟΝΩΝ ΝΟΗΤΙΚΑ ΥΣΤΕΡΟΥΝΤΩΝ ΚΑΙ ΣΠΑΣΤΙΚΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ "ΚΑΛΟΣ ΣΑΜΑΡΕΙΤΗΣ" ΑΡΓΥΡΟΥΠΟΛΗΣ 40, 164 51, ΑΘΗΝΑ. ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΓΟΝΕΩΝ - ΚΗΔΕΜΟΝΩΝ ΝΟΗΤΙΚΑ ΥΣΤΕΡΟΥΝΤΩΝ ΑΤΟΜΩΝ Ό Ι ΑΓΙΟΙ ΑΝΑΡΓΥΡΟΙ" ΠΡΟΦ. ΗΛΙΑ 37, ΜΑΤΑΜΟΡΦΩΣΗ, 144 51 ΑΤΤΙΚΗΣ. ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΓΟΝΕΩΝ ΚΑΙ ΚΗΔΕΜΟΝΩΝ ΑΤΟΜΩΝ ΜΕ ΕΙΔΙΚΕΣ ΑΝΑΓΚΕΣ Ν. ΧΙΟΥ ΑΓ. ΑΠΟΣΤΟΛΩΝ 9, 82 100 ΧΙΟΣ 88

ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΓΟΝΕΩΝ ΚΑΙ ΦΙΛΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ ΜΕ ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΗ ΑΜΑΙΜΙΑ ΑΓΙΑΣ ΕΙΡΗΝΗΣ 18, 811 00 ΜΥΤΙΛΗΝΗ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΠΑΙΔΙΩΝ ΜΕ ΝΕΟΠΛΑΣΜΑΤΙΚΕΣ ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ ΕΡΜΟΥ 198 ΜΥΤΙΛΗΝΗ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΓΟΝΕΩΝ ΚΑΙ ΚΗΔΕΜΟΝΩΝ ΑΜΕΑ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ 8, 821 00 ΧΙΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΓΟΝΕΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ ΚΗΔΕΜΟΝΩΝ ΚΑΙ ΦΙΛΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ ΜΕ ΕΙΔΙΚΕΣ ΑΝΑΓΚΕΣ ΑΓΙΟΣ ΘΑΛΕΛΑΟΣ, ΜΕΛΑΝΕΣ ΝΑΞΟΥ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΓΟΝΕΩΝ ΚΑΙ ΚΗΔΕΜΟΝΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ ΜΕ ΕΙΔΙΚΕΣ ΑΝΑΓΚΕΣ ΖΑΚΥΝΘΟΥ ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΚΟΛΥΒΑ 40, 29 100 ΖΑΚΥΝΘΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΓΟΝΕΩΝ, ΚΗΔΕΜΟΝΩΝ ΚΑΙ ΦΙΛΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ ΜΕ ΕΙΔΙΚΕΣ ΑΝΑΓΚΕΣ ΠΛΑΤΕΙΑ ΣΚΑΡΑΜΑΓΚΑ 49, ΙΑΤΡΕΙΟΝ 49 100 ΚΕΡΚΥΡΑ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΓΟΝΕΩΝ ΑΤΟΜΩΝ ΜΕ ΕΙΔΙΚΕΣ ΑΝΑΓΚΕΣ ΛΙΘΟΣΤΡΩΤΟΥ 34, 281 00 ΑΡΓΟΣΤΟΛΙ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΓΟΝΕΩΝ ΚΑΙ ΦΙΛΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ ΜΕ ΕΙΔΙΚΕΣ ΑΝΑΓΚΕΣ ΚΑΨΩΜΕΝΟΥ 2, 453 32 ΙΩΑΝΝΙΝΑ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΓΟΝΕΩΝ, ΚΗΔΕΜΟΝΩΝ ΚΑΙ ΦΙΛΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ ΜΕ ΕΙΔΙΚΕΣ ΑΝΑΓΚΕΣ ΑΓΙΩΝ ΑΠΟΣΤΩΛΩΝ 23, 46 100 ΗΓΟΥΜΕΝΙΤΣΑ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΓΟΝΕΩΝ ΚΑΙ ΦΙΛΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ ΜΕ ΕΙΔΙΚΕΣ ΑΝΑΓΚΕΣ Ν. ΑΡΤΑΣ AM ΒΡΑΚΙ ΑΣ 21, 471 00 ΑΡΤΑ ΕΝΩΣΗ ΓΟΝΕΩΝ ΚΗΔΕΜΟΝΩΝ ΚΑΙ ΦΙΛΩΝ ΑΠΡΟΣΑΡΜΟΣΤΩΝ ΑΤΟΜΩΝ - ΚΕΝΤΡΟ ΕΙΔΙΚΩΝ ΑΤΟΜΩΝ "ΖΩΟΔΟΧΟΣ ΠΗΓΗ" ΣΤΑΘΜΟΣ Α.Τ.Ο.Τ.Ε., Ν. ΑΛΙΚΑΡΝΑΣΣΟΣ, ΗΡΑΚΛΕΙΟ ΚΡΗΤΗΣ ΕΝΩΣΗ ΓΟΝΕΩΝ ΚΑΙ ΦΙΛΩΝ ΑΜΕΑ ΕΠΑΡΧΙΑΣ ΜΕΡ/ΛΛΟΥ ΠΑΡΟΔΟΣ ΓΑΒΡΙΗΛ 721 00 ΑΓ. ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΚΡΗΤΗΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΓΟΝΕΩΝ ΚΗΔΕΜΟΝΩΝ ΦΙΛΩΝ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ ΜΕ ΕΙΔΙΚΕΣ ΑΝΑΓΚΕΣ Ν.ΡΕΘΥΜΝΗΣ "Η ΑΓΑΠΗ" ΖΑΜΠΕΛΙΟΥ 51, 741 00 ΡΕΘΥΜΝΟ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΓΟΝΕΩΝ ΚΑΙ ΦΙΛΩΝ ΑΜΕΑ Ν.ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ Ό ΣΩΤΗΡΑΣ" ΝΕΣΤΩΡΟΣ 6-ΠΟΡΟΣ, ΗΡΑΚΛΕΙΟ ΚΡΗΤΗΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΓΟΝΕΩΝ ΚΗΔΕΜΟΝΩΝ ΚΑΙ ΦΙΛΩΝ ΑΤΟΜΩΝ ΜΕ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΑΚΟΗΣ ΚΑΙ ΟΜΙΛΙΑΣ Λ. ΧΕΡΣΟΝΗΣΟΥ 700 14, ΗΡΑΚΛΕΙΟ ΚΡΗΤΗΣ ΦΙΛΑΝΘΡΩΠΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΠΡΟΒΛΗΝΑΤΙΚΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ "Ο ΑΓ. ΝΕΚΤΑΡΙΟΣ" ΚΡΙΑΡΗ 27, 731 35 ΧΑΝΙΑ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΓΟΝΕΩΝ ΚΑΙ ΦΙΛΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ ΜΕ ΕΙΔΙΚΕΣ ΑΝΑΓΚΕΣ ΣΕΡΡΩΝ ΤΣΑΤΣΟΠΟΥΛΟΥ 13Α, 621 22 ΣΕΡΡΕΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΓΟΝΕΩΝ ΚΑΙ ΦΙΛΩΝ ΑΤΟΜΩΝ ΜΕ ΕΙΔΙΚΕΣ ΑΝΑΓΚΕΣ "Η ΜΕΡΙΜΝΑ" ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΓΟΝΕΩΝ - ΚΗΔΕΜΟΝΩΝ ΚΑΙ ΦΙΛΩΝ ΑΜΕΑ Ν. ΧΑΛΚΙΔΙΚΗΣ "Η ΑΓΑΠΗ" ΠΟΛΥΓΥΡΟΣ Ν. ΧΑΛΚΙΔΙΚΗΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΓΟΝΕΩΝ ΚΑΙ ΚΗΔΕΜΟΝΩΝ ΑΜΕΑ Ν. ΗΜΑΘΙΑΣ ΗΜΑΘΙΩΝΟΣ 2, 59 100 ΒΕΡΟΙΑ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΓΟΝΕΩΝ ΚΑΙ ΚΗΔΕΜΟΝΩΝ ΕΙΔΙΚΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ ΝΑΟΥΣΑΣ ΕΙΔΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΝΑΟΥΣΑΣ, 592 00 ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΓΟΝΕΩΝ ΚΑΙ ΚΗΔΕΜΟΝΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ ΜΕ ΕΙΔΙΚΕΣ ΑΝΑΓΚΕΣ Ν. ΚΟΖΑΝΗΣ ΕΛ. ΒΕΝΙΑΜΙΝ 2, 501 00 ΚΟΖΑΝΗ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΓΟΝΕΩΝ ΚΗΔΕΜΟΝΩΝ ΕΙΔΙΚΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΑΣ Ν. ΗΜΑΘΙΑΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΓΟΝΕΩΝ ΚΑΙ ΚΗΔΕΜΟΝΩΝ Α.Μ.Ε.Α. ΠΛΑΤΕΙΑ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ 1, 511 00 ΓΡΕΒΕΝΑ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΓΟΝΕΩΝ ΚΑΙ ΚΗΔΕΜΟΝΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ ΜΕ ΕΙΔΙΚΕΣ ΑΝΑΓΚΕΣ ΕΟΡΔΑΙΑΣ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟΥ 11, 502 00 ΠΤΟΛΕΜΑΪΔΑ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΓΟΝΕΩΝ ΚΑΙ ΚΗΔΕΜΟΝΩΝ ΦΟΙΤΟΥΝΤΩΝ Η ΧΡΗΖΟΝΤΩΝ ΣΤΟ "ΜΕΡΙΜΝΑ" ΑΘΗΝΩΝ 8, 262 23 ΠΑΤΡΑ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΓΟΝΕΩΝ ΣΧΟΛΗΣ ΚΩΦΩΝ ΛΟΝΤΟΥ 144-146, 262 24 ΠΑΤΡΑ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΓΟΝΕΩΝ ΚΗΔΕΜΟΝΩΝ ΕΙΔΙΚΩΝ ΣΧΟΛΕΙΩΝ ΠΑΤΡΩΝ "ΑΓ. ΑΝΔΡΕΑΣ" ΦΩΤΙΟΥ 30, 262 24 ΠΑΤΡΑ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΓΟΝΕΩΝ ΚΑΙ ΚΗΔΕΜΟΝΩΝ Α.Μ.Ε.Α. ΧΑΛΚΙΔΑΣ "ΟΣΙΟΣ ΙΩΑΝΝΗΣ Ο ΡΩΣΟΣ" ΜΑΚΑΡΙΟΥ 2, 341 00 ΧΑΛΚΙΔΑ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΓΟΝΕΩΝ ΚΑΙ ΚΗΔΕΜΟΝΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ ΜΕ ΕΙΔΙΚΕΣ ΑΝΑΓΚΕΣ ΚΙΘΑΙΡΩΝΟΣ 10, 322 00 ΘΗΒΑ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΓΟΝΕΩΝ - ΚΗΔΕΜΟΝΩΝ ΚΑΙ ΦΙΛΩΝ ΑΜΕΑ Ν. ΤΡΙΚΑΛΩΝ ΑΝΔΡΟΥΤΣΟΥ 5 ΚΑΙ ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ ΔΙΑΚΟΥ, 421 00 ΤΡΙΚΑΛΑ "ΙΑΣΩ" - ΘΕΣΣΑΛΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΓΟΝΙΩΝ ΚΑΙ ΦΙΛΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ ΜΕ ΝΕΟΠΛΑΣΜΑΤΙΚΕΣ ΠΑΘΗΣΕΙΣ HP. ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟΥ 127, 412 23, ΛΑΡΙΣΑ ΦΙΛΑΝΘΡΩΠΙΚΟ ΣΩΜΑΤΕΙΟ "ΒΟΗΘΕΙΑ ΖΩΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΕΙΔΙΚΟ ΠΑΙΔΙ-ΑΤΟΜΟ" - "ΑΣΠΡΕΣ ΠΕΤΑΛΟΥΔΕΣ" ΙΔΡΥΜΑ ΕΙΔΙΚΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ-ΑΤΟΜΩΝ Ν. ΜΑΓΝΗΣΙΑΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΥ 1, 382 21, ΒΟΛΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΓΟΝΕΩΝ ΚΑΙ ΚΗΔΕΜΟΝΩΝ ΚΩΦΩΝ ΚΑΙ ΒΑΡΥΚΟΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ Ν.ΜΑΓΝΗΣΙΑΣ ΕΙΔΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΚΩΦΩΝ ΒΑΡΗΚΟΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ ΒΟΛΟΥ, ΚΥΠΡΟΥ ΚΑΙ Γ. ΔΗΜΟΥ 412 23 ΒΟΛΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΓΟΝΕΩΝ ΚΑΙ ΠΑΣΧΟΝΤΩΝ ΑΠΟ ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΗ ΑΝΑΙΜΙΑ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΥ 98, 382 21 ΒΟΛΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΓΟΝΕΩΝ ΦΙΛΩΝ ΑΜΕΑ ΜΑΓΝΗΣΙΑΣ ΠΕΡΡΑΙΒΟΥ 39 Α, ΒΟΛΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΓΟΝΕΩΝ ΚΑΙ ΦΙΛΩΝ Α.Μ.Ε.Α. Ν. ΟΡΕΣΤΙΑΔΑΣ ΚΩΝ/ΠΟΛΕΩΣ 105, 68 200 ΕΒΡΟΣ ΕΝΩΣΗ ΓΟΝΕΩΝ ΚΑΙ ΚΗΔΕΜΟΝΩΝ Α.Μ.Ε.Α. ΙΔΡΥΜΑΤΟΣ "ΑΓ.ΠΑΝΤΕΛΕΗΜΩΝ" ΚΑΡΑΪΣΚΑΚΗ 1, ΘΕΣ/ΝΙΚΗ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΓΟΝΕΩΝ ΚΑΙ ΚΗΔΕΜΟΝΩΝ ΑΝΙΑΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ "ΑΓ. ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ" ΕΡΜΟΥ 18, 546 24 ΘΕΣ/ΝΙΚΗ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΓΟΝΕΩΝ ΚΑΙ ΚΗΔΕΜΟΝΩΝ ΕΙΔΙΚΩΝ ΑΤΟΜΩΝ ΘΕΣ/ΝΙΚΗΣ Τ.Θ. 10655, 541 10 ΘΕΣ/ΝΙΚΗ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΓΟΝΕΩΝ ΚΑΙ ΚΗΔΕΜΟΝΩΝ ΒΑΡΗΚΟΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ ΘΕΣ/ΝΙΚΗΣ ΠΑΝΤΑΖΙΔΗ 23, 543 52 ΘΕΣ/ΝΙΚΗ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΓΟΝΕΩΝ ΚΑΙ ΚΗΔΕΜΟΝΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ ΜΕ ΧΡΟΝΙΕΣ ΡΕΥΜΑΤΟΠΑΘΕΙΕΣ ΦΡΑΓΚΙΝΗ 7, 546 24 ΘΕΣ/ΝΙΚΗ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΓΟΝΕΩΝ ΚΑΙ ΚΗΔΕΜΟΝΩΝ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ ΚΑΙ ΜΑΘΗΤΡΙΩΝ ΤΗΣ ΣΧΟΛΗΣ ΤΥΦΛΩΝ Β. Ε. ΚΑΘΗΓ.ΧΑΤΖΗΔΑΚΗ 13, 546 55 ΘΕΣ/ΝΙΚΗ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΓΟΝΕΩΝ ΚΑΙ ΦΙΛΩΝ ΑΥΤΙΣΤΙΚΩΝ ΑΤΟΜΩΝ Β. Ε. ΒΟΓΑ 89, 546 45 ΘΕΣ/ΝΙΚΗ / ΠΕΡΙΚΛΕΟΥΣ 43, 551 33 ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΓΟΝΕΩΝ ΣΠΑΣΤΙΚΩΝ ΠΕΡΙΚΛΕΟΥΣ 43, 551 33, ΘΕΣ/ΝΙΚΗ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΓΟΝΕΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ ΜΕ ΣΥΝΔΡΟΜΟ DOWN Β. Ε. ΚΑΡΑΝΙΒΑΛΟΥ 31, Κ.ΤΟΥΜΠΑ 544 54 ΘΕΣ/ΝΙΚΗ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΓΟΝΕΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ ΠΟΥ ΠΑΣΧΟΥΝ ΑΠΟ ΚΑΚΟΗΘΗ ΝΟΣΗΜΑΤΑ Β. Ε. Ή ΛΑΜΨΗ" ΚΩΝ/ΠΟΛΕΩΣ 49, 546 36 ΘΕΣ/ΝΙΚΗ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΩΝ Α.Μ.Ε.Α. ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΣΥΚΕΩΝ ΑΡΑΒΗΣΣΟΥ 3, 566 25 ΘΕΣ/ΝΙΚΗ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΓΟΝΕΩΝ ΚΑΙ ΚΗΔΕΜΟΝΩΝ ΕΙΔΙΚΩΝ ΔΗΜΟΤΙΚΩΝ ΣΧΟΛΕΙΩΝ ΔΥΤ. ΘΕΣ/ΝΙΚΗΣ Μ. ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΚΑΙ 28ης ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ, 562 24, ΕΥΟΣΜΟΣ ΘΕΣ/ΝΙΚΗ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΓΟΝΕΩΝ ΚΑΙ ΚΗΔΕΜΟΝΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ ΚΑΙ ΠΑΣΧΟΝΤΩΝ ΑΠΟ ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΗ ΑΝΑΙΜΙΑ Τ. ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ 2, 546 31 ΘΕΣ/ΝΙΚΗ 89

. ΦΙΛΑΝΘΡΩΠΙΚΟΙ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΓΟΝΕΩΝ ΚΑΙ ΦΙΛΩΝ ΤΟΥ ΕΙΔΙΚΟΥ ΠΑΙΔΙΟΥ / ΜΟΝΑΔΑ ΑΥΤΙΣΤΙΚΟΥ ΠΑΙΔΙΟΥ - "ΕΛΠΙΔΑ" ΩΡΑΙΟΚΑΣΤΡΟ, Τ.Θ. 4 8, 570 13 ΘΕΣ/ΝΙΚΗ. ΠΑΓΚΡΗΤΙΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΨΥΧΙΚΗ ΥΓΕΙΑ ΣΟΛΩΜΟΥ 8, 731 00 ΧΑΝΙΑ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ : ΘΕΟΤΟΚΟΠΟΥΛΟΥ 2, 741 00 ΡΕΘΥΜΝΟ. "ΒΟΗΘΕΙΑ ΠΡΟΣ ΤΟ ΕΙΔΙΚΟ ΠΑΙΔΙ-ΑΤΟΜΟΝ Β. Ε" ΚΑΡΟΛΟΥ ΝΤΗΛ 27, 546 23 ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ. ΕΣΤΙΑ ΕΙΔΙΚΗΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ- ΕΣ.Ε.ΕΠ.Α. Σ. ΝΙΚΟΛΟΠΟΥΛΟΥ 13, 154 51 Ν. ΨΥΧΙΚΟ. ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΩΝ ΑΤΟΜΩΝ ΜΕ ΕΙΔΙΚΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ Ν. ΧΙΟΥ 822 00, ΒΡΟΝΤΑΔΕΣ ΧΙΟΥ. ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΓΟΝΕΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ ΜΕ ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΗ ΑΝΑΙΜΙΑ ΧΑΝΙΑ. ΚΕΡΚΥΡΑΪΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΑΤΟΜΩΝ ΠΟΥ ΠΑΣΧΟΥΝ ΑΠΟ ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΗ ΑΝΑΙΜΙΑ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΔΕΣΥΛΛΑ 4, ΓΑΡΙΤΣΑ, ΚΕΡΚΥΡΑ. ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΓΟΝΕΩΝ ΚΗΔΕΜΟΝΩΝ ΚΑΙ ΦΙΛΩΝ ΤΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΕΞΑΡΤΗΜΕΝΩΝ ΑΤΟΜΩΝ ΤΟΥ ΨΥΧΙΑΤΡΙΚΟΥ ΝΟΣ/ΜΕΙΟΥ ΘΕΣ/ΝΙΚΗΣ "ΔΕΛΦΟΙ" ΠΑΤΡΙΑΡΧΟΥ ΓΡΗΓΟΡΙΟΥ Ε 41, ΑΜΠΕΛΟΚΗΠΟΙ 561 23 ΘΕΣ/ΝΙΚΗ,. ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΤΟΞΙΚΟΜΑΝΩΝ - Σ.Α.Τ. ΜΑΥΡΟΜΙΧΑΛΗ 141 Β, ΑΘΗΝΑ. Στα πλαίσια των θεραπευτικών κοινοτήτων των προγραμμάτων του ΚΕ.ΘΕ.Α. Παράδειγμα :, ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΓΟΝΕΩΝ ΚΑΙ ΦΙΛΩΝ ΤΟΥ ΚΕ.ΘΕ.Α. ΝΟΜΟΥ ΜΕΣΣΗΝΙΑΣ "Η ΙΘΑΚΗ" ΧΡΥΣΑΝΘΟΥ ΠΑΓΩΝΗ 4, 241 00 ΚΑΛΑΜΑΤΑ. ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟΣ ΑΝΤΙΝΑΡΚΩΤΙΚΟΣ ΑΓΩΝΑΣ ΒΑΡΒΑΚΗ 21, 114 74 ΑΘΗΝΑ. ΠΑΝΕΛΛ. ΣΥΝΔ. ΓΟΝΕΩΝ ΚΗΔΕΜΟΝΩΝ ΓΙΑ ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΙΣΗ ΚΑΙ ΠΑΤΑΞΗ ΤΟΥ ΕΓΚΛΗΜΑΤΟΣ ΑΜΥΝΤΑ 16,11635/Λ. ΣΥΓΚΡΟΥ 65, 117 45 ΑΘΗΝΑ. ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΩΝ ΕΛΛΑΔΑΣ ΣΠΟΡΑΔΩΝ 1, 113 61 ΑΘΗΝΑ. ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΑ ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΣ ΚΑΙ ΝΕΟΤΗΤΑΣ ΠΑΤΡ. ΙΩΑΚΕΙΜ 4, 546 22 ΘΕΣ/ΝΙΚΗ 3η ΥΠΟΚΑΤΗΓΟΡΙΑ. ΟΜΑΔΑ ΕΘΕΛΟΝΤΩΝ ΑΙΜΟΔΟΤΩΝ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΥΠΑΛΛΗΛΩΝ Ν. ΚΑΒΑΛΑΣ Δ/ΣΗ ΤΕΧΝΙΚΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ, ΝΟΜΑΡΧΙΑ 654 03 ΚΑΒΑΛΑ. ΟΜΑΔΑ ΕΘΕΛΟΝΤΩΝ ΑΙΜΟΔΟΤΩΝ ΤΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ ΜΑΡΜΑΡΟΥ ΣΙΣΚΟΥ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΔΡΑΜΑΣ. ΟΜΑΔΑ ΕΘΕΛΟΝΤΩΝ ΑΙΜΟΔΟΤΩΝ ΤΗΣ ΤΡΑΠΕΖΑΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΔΡΑΜΑΣ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΔΡΑΜΑΣ. ΔΕΗ -ΤΑΜΕΙΟ / ΤΜΗΜΑ ΑΙΜΟΔΟΣΙΑΣ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟΥ 2Α, 502 00 ΠΤΟΛΕΜΑΪΔΑ. ΑΙΜΟΔΟΣΙΑ - ΓΑΛΑΚΤΟΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ ΦΑΓΕ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΕΠΙΣΚΟΠΙΚΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ, 455 00. ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΘΕΣΠΡΩΤΙΑΣ ΚΥΡΑ-ΒΑΣΙΛΙΚΗΣ 46 100 ΗΓΟΥΜΕΝΙΤΣΑ. ΛΕΣΧΗ ΤΡΑΠΕΖΟΫΠΑΛΛΗΛΩΝ Ν. ΧΑΝΙΩΝ. ΣΩΜΑΤΕΙΟ ΕΡΓΑΤΟΫΠΑΛΛΗΛΩΝ ΜΕΤΑΛΛΕΙΩΝ ΓΕΡΑΚΙΝΗΣ "ΗΦΑΙΣΤΟΣ". ΣΩΜΑΤΕΙΟ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΩΝ Δ.Ε.Η. Ν.ΦΛΩΡΙΝΑΣ "ΛΥΓΚΗΣΤΙΣ" ΗΠΕΙΡΟΥ 28, 531 00 ΦΛΩΡΙΝΑ. ΣΩΜΑΤΕΙΟ "ΣΠΑΡΤΑΚΟΣ" -ΤΜΗΜΑ ΑΙΜΟΔΟΣΙΑΣ ΒΑΣ. ΚΩΝ/ΝΟΥ 4, 502 00 ΠΤΟΛΕΜΑΪΔΑ. ΔΕΗ-ΤΑΜΕΙΟ ΑΛΛΗΛΟΒΟΗΘΕΙΑΣ - ΤΜ.ΑΙΜΟΔΟΣΙΑΣ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟΥ 2Α, 502 00 ΠΤΟΛΕΜΑΪΔΑ. ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΥΠΑΛΛΗΛΩΝ ΔΗΜΩΝ Ν. ΜΕΣΣΗΝΙΑΣ ΔΗΜΑΡΧΕΙΟ ΚΑΛΑΜΑΤΑΣ - ΑΡΙΣΤΟΜΕΝΟΥΣ 18, 241 00. ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΤΡΑΠΕΖΟΫΠΑΛΛΗΛΩΝ ΜΕΣΣΗΝΙΑΣ ΜΕΓΑΡΟ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΤΡΑΠΕΖΑΣ, ΣΙΔΗΡΟΔΡΟΜΙΚΟΥ ΣΤΑΘΜΟΥ 5, 241 00 ΚΑΛΑΜΑΤΑ. ΛΕΣΧΗ ΤΡΑΠΕΖΟΫΠΑΛΛΗΛΩΝ ΕΘΝΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ ΤΡΙΠΟΛΗΣ, 221 00. ΛΕΣΧΗ ΟΣΕ ΠΛ.ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ 1, 351 00 ΛΑΜΙΑ. ΛΕΣΧΗ ΤΡΑΠΕΖΟΫΠΑΛΛΗΛΩΝ ΛΑΜΙΑΣ ΚΑΡΑΪΣΚΑΚΗ 81Α, 351 00 ΛΑΜΙΑ. ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΕΘΕΛΟΝΤΩΝ ΑΙΜΟΔΟΤΩΝ ΤΡΑΠΕΖΟΥΠΑΛΛΗΛΩΝ ΠΑΤΡΩΝ. ΕΤΕ- ΔΕΗ ΑΡΤΑΣ. Ο.Τ.Ε. ΑΡΤΑΣ 4η ΥΠΟΚΑΤΗΓΟΡΙΑ. ΑΝΩΤΑΤΗ ΣΥΝΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑ ΠΟΛΥΤΕΚΝΩΝ ΕΛΛΑΔΟΣ ΠΛΑΤΕΙΑ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ 22, 105 53 ΑΘΗΝΑ. ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΑ ΕΝΩΣΗ ΦΙΛΩΝ ΤΩΝ ΠΟΛΥΤΕΚΝΩΝ Π.Ε.ΦΙ.Π. ΑΚΑΔΗΜΙΑΣ 78 Δ ΚΑΙ ΚΙΑΦΑΣ, 106 78 ΑΘΗΝΑ. ΕΝΩΣΗ ΠΟΛΥΤΕΚΝΩΝ Ν. ΑΡΤΑΣ "Η ΑΓΙΑ ΘΕΟΔΩΡΑ" ΤΟΡΕΛΛΑ 2, 471 00 ΑΡΤΑ. ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΠΟΛΥΤΕΚΝΩΝ ΓΟΝΕΩΝ Ν. ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΧΑΡ.ΤΡΙΚΟΥΠΗ 10, 453 32 ΙΩΑΝΝΙΝΑ. ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΠΟΛΥΤΕΚΝΩΝ ΚΕΡΚΥΡΑΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ ΠΟΛΙΤΗ 8, 491 00 ΚΕΡΚΥΡΑ. ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΠΟΛΥΤΕΚΝΩΝ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ ΚΡΗΤΗΣ ΣΤΕΡΓΟΓΙΑΝΝΗ 3, ΗΡΑΚΛΕΙΟ ΚΡΗΤΗΣ. ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΠΟΛΥΤΕΚΝΩΝ ΣΗΤΕΙΑΣ ΠΙΜΛΗ ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΤΡΙΑ, ΣΗΤΕΙΑ 723 00. ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΠΟΛΥΤΕΚΝΩΝ ΓΟΝΕΩΝ ΕΠΑΡΧΙΑΣ ΙΕΡΑΠΕΤΡΑΣ ΟΜΗΡΕΙΑΣ 11, 722 00. ΣΥΛΛΟΓΟ ΠΟΛΥΤΕΚΝΩΝ ΚΟΖΑΝΗΣ ΑΝΔΡΟΝΙΚΟΥ 1, 501 00 ΚΟΖΑΝΗ. ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΠΟΛΥΤΕΚΝΩΝ ΣΠΑΡΤΗΣ ΒΡΑΣΙΔΟΥ 135, 231 00 ΣΠΑΡΤΗ. ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΠΟΛΥΤΕΚΝΩΝ ΓΥΘΕΙΟΥ - ΟΙΤΥΛΟΥ 232 00 ΓΥΘΕΙΟ, ΔΗΜΟΣ ΣΚΑΛΑΣ 230 51 ΣΚΑΛΑ ΛΑΚΩΝΙΑΣ. ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΠΟΛΥΤΕΚΝΩΝ ΛΑΜΙΑΣ ΡΟΖΑΚΗ ΑΓΓΕΛΗ 40, 351 00 ΛΑΜΙΑ. ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΠΟΛΥΤΕΚΝΩΝ ΓΟΝΕΩΝ Ν. ΤΡΙΚΑΛΩΝ ΑΣΚΛΗΠΙΟΥ 19, 421 00 ΤΡΙΚΑΛΑ. ΕΝΩΣΗ ΠΟΛΥΤΕΚΝΩΝ Ν. ΜΑΓΝΗΣΙΑΣ ΣΟΛΩΝΟΣ 2, 383 33 ΒΟΛΟΣ. ΚΕΝΤΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΠΟΛΥΤΕΚΝΩΝ ΓΟΝΕΩΝ ΘΕΣ/ΝΙΚΗΣ "ΟΙ ΑΓ. ΠΑΝΤΕΣ" ΒΑΣ.ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ 40, 546 23 ΘΕΣ/ΝΙΚΗ. ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΑΝΥΠΑΝΔΡΩΝ ΜΗΤΕΡΩΝ ΑΝΘΕΩΝ 19, 135 62 ΑΓΙΟΙ ΑΝΑΡΓΥΡΟΙ/ ΝΙΚΟΛΑΚΟΠΟΥΛΟΥ 2, 154 51 Ν.ΨΥΧΙΚΟ. ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΜΟΝΟΓΟΝΕΪΚΩΝ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΩΝ ΒΟΛΟΥ ΚΟΥΝΤΟΥΡΙΩΤΟΥ 146,(Ε.Ο.Π. ΚΕ.ΦΟ. ΧΙΛΙΑΔΟΥΣ) 383 33, ΒΟΛΟΣ / ΗΠΕΙΡΟΥ 20 382 21 5η ΥΠΟΚΑΤΗΓΟΡΙΑ [ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ] 1. Οι ομογενείς Αυστραλίας από την Ακράτα του Ν. Αχάί'ας, ενισχύουν οικονομικά το έργο του Συλλόγου Εθελοντών Αιμοδοτών Ανατολικής Αιγιαλείας "Δεσμός". 2. Οι Δωδεκανήσιοι ομογενείς των ΗΠΑ διέθεσαν χρήματα για την αγορά ενός ελικοπτέρου παντός καιρού ( 98). Το ελικόπτερο σταθμεύει στη Ρόδο και εξυπηρετεί τα Δωδεκάνησα για την υγειονομική περίθαλψη των κατοίκων. 90

3. Οι εκτιμήσεις της Γενικής Γραμματείας Απόδημου Ελληνισμού, κάνουν λόγο ό τι: α) Περισσότεροι από 6.000.000 'Ελληνες ζουν εκτός των συνόρων της χώρας μας και β) σ'όλο τον κόσμο υπάρχουν περίπου 3.500 οργανώσεις διαφορετικών μορφών (πρωτοβάθμιες, δευτεροβάθμιες, τριτοβάθμιες). Ειδικότερα, η Γενική Γραμματεία Απόδημου Ελληνισμού έχει καταγράψει, 53 ομοσπονδίες Ελληνικών Κοινοτήτων και 71 ομοσπονδίες Εθνικοτοπικών οργανώσεων στο εξωτερικό. Οι μεγάλες κοινότητες υπολογίζονται σε 76 σ' όλο τον κόσμο. 4. ΓΕΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΑΠΟΔΗΜΟΥ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΥ ΑΧΑΡΝΩΝ 417, 111 43 ΑΘΗΝΑ 6η ΥΠΟΚΑΤΗΓΟΡΙΑ. ΑΗΕΡΑ - AMERICAN HELLENIC EDUCATIONAL PROGRESSIVE ASSOCIATION (ΑΧΕΠΑ). ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΑ : 1) ATHENS CHAPTER HJ 1 - ΠΡΩΤΟ ΤΜΗΜΑ ΑΘΗΝΩΝ ΖΕΦΥΡΩΝ 18, 153 42 ΑΘΗΝΑ, 2) ATHENS CHAPTER HJ 2 - ΤΜΗΜΑ ΓΛΥΦΑΔΑΣ, 3) ΓΥΝΑΙΚΕΙΟ ΤΜΗΜΑ ΑΘΗΝΩΝ HESPERUS, 4) ΓΥΝΑΙΚΕΙΟ ΤΜΗΜΑ ΚΑΡΥΑΤΙΔΕΣ - ΓΥΝΑΙΚΕΙΑ ΤΜΗΜΑΤΑ : ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ, ΠΑΤΡΑΣ, ΚΕΡΚΥΡΑΣ, ΒΟΛΟΥ. ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΠΑΛΙΝΟΣΤΟΥΝΤΩΝ ΙΚΑΡΙΩΝ Ό ΚΡΙΚΟΣ" ΑΓΙΟΣ ΚΗΡΥΚΟΣ ΙΚΑΡΙΑΣ. ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΕΠΑΝΑΠΑΤΡΙΣΘΕΝΤΩΝ ΚΡΗΤΩΝ ΑΠΟ Η.Π.Α. "Η ΚΡΗΤΗ" ΠΕΡΙΔΟΥ 10, 731 00 ΧΑΝΙΑ. ΦΑΡΟΣ ΠΟΝΤΙΩΝ ΠΑΤΡΑΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΠΟΝΤΙΩΝ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΡΩΗΝ Ε.Σ.Σ.Δ. Ν.ΚΟΖΑΝΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ 21, 501 00 ΚΟΖΑΝΗ. ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΠΑΛΛΙΝΟΣΤΟΥΝΤΩΝ ΔΡΑΜΑΣ ΕΡΓΑΤΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΔΡΑΜΑΣ. ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΕΠΑΝΑΠΑΤΡΙΖΟΜΕΝΩΝ ΠΟΝΤΙΩΝ ΑΠΟ ΠΡΩΗΝ Ε.Σ.Σ.Δ. Ν. ΚΙΛΚΙΣ ΚΡΗΣΤΩΝΗ-ΠΛ. ΔΗΜΟΤΙΚΗΣ ΑΓΟΡΑΣ, 61 100 ΚΙΛΚΙΣ. ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΕΠΑΝΑΠΑΤΡΙΣΘΕΝΤΩΝ Ν. ΗΛΕΙΑΣ Τ.Θ. 83 271 00 ΠΥΡΓΟΣ. ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΕΛΛΗΝΩΝ ΠΑΛΛΙΝΟΣΤΟΥΝΤΩΝ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΡΩΗΝ ΕΣΣΔΛΕΩΦ. ΝΙΚΗΣ 1, ΘΕΣ/ΝΙΚΗ. ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΠΑΛΛΙΝΟΣΤΟΥΝΤΩΝ ΕΛ/ΠΟΝΤΙΩΝ Ε.Σ.Σ.Δ. "ΜΑΥΡΟ ΘΑΛΑΣΣΙΤΕΣ" ΒΑΣ. ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ 43, 546 23 ΘΕΣ/ΝΙΚΗ. ΕΣΤΙΑ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΕΩΣ ΑΘΗΝΑ. ΕΥΞΕΙΝΟΣ ΛΕΣΧΗ ΒΕΡΟΙΑΣ 16ης ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ ΚΑΙ ΔΙΟΣ, 59 100 ΒΕΡΟΙΑ. ΕΥΞΕΙΝΟΣ ΛΕΣΧΗ ΠΟΝΤΙΩΝ ΚΟΖΑΝΗΣ ΠΑΝΔΩΡΑΣ 2, 501 00 ΚΟΖΑΝΗ. ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΠΟΝΤΙΩΝ ΕΘΝΙΚΗΣ ΑΝΤΙΣΤΑΣΕΩΣ 8, 59 100 ΒΕΡΟΙΑ. ΕΥΞΕΙΝΟΣ ΛΕΣΧΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΛΕΩΦΟΡΟΣ ΝΙΚΗΣ 13, 546 23 ΘΕΣ/ΝΙΚΗ. ΜΕΡΙΜΝΑ ΠΟΝΤΙΩΝ ΚΥΡΙΩΝ ΒΑΣ. ΟΛΓΑΣ 107, 546 43 ΘΕΣ/ΝΙΚΗ. ΜΕΡΙΜΝΑ ΠΟΝΤΙΩΝ ΚΥΡΙΩΝ ΔΡΑΜΑΣ ΕΘΝ. ΑΜΥΝΗΣ 61, 66100, ΔΡΑΜΑ 7η ΥΠΟΚΑΤΗΓΟΡΙΑ [ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ]. ΚΟΙΝΩΦΕΛΗΣ ΕΝΩΣΗ ΤΩΝ ΑΠΑΝΤΑΧΟΥ ΣΑΜΙΩΝ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ 67, ΑΘΗΝΑ. ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΣΑΜΙΩΝ ΘΕΣ/ΝΙΚΗΣ " Ο ΠΥΘΑΓΟΡΑΣ". ΛΑΝΙΚΑΡΙΑΝΗ ΑΔΕΛΦΟΤΗΤΑ ΚΑΝΙΓΓΟΣ 23, ΑΘΗΝΑ. ΣΑΜΙΑΚΗ ΑΔΕΛΦΟΤΗΤΑ ΠΕΙΡΑΙΩΣ 68 Α, ΑΘΗΝΑ. ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΓΡΕΒΕΝΙΩΤΩΝ ΘΕΣ/ΝΙΚΗΣ Β.ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ 10 2ος οροφος ΘΕΣ/ΝΙΚΗ. ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΑΠΑΝΤΑΧΟΥ ΔΟΤΣΙΚΙΩΤΩΝ "Η ΣΚΟΥΡΙΤΣΑ" ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗ 16, ΚΑΛΑΜΑΡΙΑ ΘΕΣ/ΝΙΚΗΣ. ΠΑΝΕΥΡΥΤΑΝΙΚΗ ΕΝΩΣΗ ΚΛΕΙΣΘΕΝΟΥΣ 17 (6ος ΟΡΟΡΦΟΣ) ΑΘΗΝΑ. ΣΩΜΑΤΕΙΟ ΣΤΗΡΙΞΗΣ ΚΑΛΥΜΝΙΩΝ ΦΟΙΤΗΤΩΝ. ΣΩΜΑΤΕΙΟ ΥΠΟΤΡΟΦΙΩΝ 'ΤΡΕΙΣ ΙΕΡΑΡΧΕΣ" ΚΑΛΥΜΝΟΣ, 852 00 8η ΥΠΟΚΑΤΗΓΟΡΙΑ. ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ ΜΠΑΓΚΛΑΝΤΕΣ ΕΥΡΙΠΙΔΟΥ 59-61, 105 54 ΑΘΗΝΑ. ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΜΠΑΓΚΛΑΝΤΕΣ ΣΟΦΟΚΛΕΟΥΣ 60, 105 53 ΑΘΗΝΑ. ΕΝΩΣΗ ΦΙΛΙΠΙΝΕΖΩΝ ΜΕΤΑΝΑΣΤΩΝ - KASAPI ΕΡΓΑΤΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΑΘΗΝΑΣ, Γ ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 48 Β, 104 33. ΑΙΘΙΟΠΙΚΗ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ ΕΛΛΑΔΑΣ ΔΗΜΟΥ ΣΚΑΛΤΣΑ 15-17, 115 22. FORUM ΑΛΒΑΝΩΝ ΜΕΤΑΝΑΣΤΩΝ ΗΡΑΚΛΕΟΥΣ 121, 176 72 ΚΑΛΛΙΘΕΑ. ΣΟΥΗΔΙΚΗ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ ΕΛΛΑΔΑΣ ΚΕΦΑΛΛΗΝΙΑΣ 2Α, 113 61 ΚΥΨΕΛΗ. ΝΙΓΗΡΙΑΝΗ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ ΕΛΛΑΔΑΣ ΓΕΡΑΝΙΟΥ 16, 105 52 ΑΘΗΝΑ. ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ ΜΑΥΡΙΚΙΟΥ. ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ ΚΕΝΥΑΣ. ΠΑΝΑΦΡΙΚΑΝΙΚΟΣ ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΕΛΛΑΔΑΣ. ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΠΟΛΙΤΩΝ ΤΗΣ ΣΙΕΡΡΑ ΛΕΟΝΕ ΑΡΙΑΝΟΥ 25, 116 35 ΑΘΗΝΑ. ΑΙΓΙΑΠΤΙΑΚΗ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ ΕΛΛΑΔΑΣ ΑΓ. ΚΩΝ/ΝΟΥ 51, 104 37. ΑΘΗΝΑ. ΕΛΛΗΝΟΠΟΛΩΝΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΑΛΚΙΒΙΑΔΟΥ 10, 104 39 ΑΘΗΝΑ. ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ ΚΟΝΓΚΟΛΕΖΩΝ ΕΛΛΑΔΑΣ ΑΣΚΛΗΠΙΟΥ ΚΑΙ ΣΤΕΡΓΙΟΥ ΠΑΤΡΙΑΡΧΗ 8, ΑΘΗΝΑ. ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ ΕΡΥΘΡΑΙΩΝ ΕΛΛΑΔΑΣ ΒΑΣ. ΚΩΝ/ΝΟΥ 4, 116 35 ΑΘΗΝΑ. ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΟ ΦΟΡΟΥΜ ΚΟΝΓΚΟ-ΕΛΛΑΣ ΑΣΚΛΗΠΙΟΥ 60, 114 71 ΑΘΗΝΑ Ή Τ.Θ. 31 824, 1035. ΑΙΓΥΠΤΙΑΚΗ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ ΛΕΩΦ.ΠΕΝΤΕΛΗΣ 14, 152 35 ΒΡΙΛΛΗΣΙΑ. ΑΦΡΙΚΑ SOS ΔΕΡΙΓΝΥ 62, 104 34,ΑΘΗΝΑ. ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΒΡΑΖΙΛΙΑΝΙΚΗ ΕΣΤΙΑ ΝΑΪΔΩΝ 70, 175 61 Π.ΦΑΛΗΡΟ. ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΠΡΟΝΟΙΑΣ ΤΗΣ ΠΑΚΙΣΤΑΝΙΚΗΣ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑΣ. ΔΙΕΘΝΗΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΑΛΛΟΔΑΠΩΝ ΡΟΔΟΥ. ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΑΙΓΥΠΤΙΩΤΩΝ ΔΩΔΕΚΑΝΗΣΟΥ ΘΕΜ.ΣΟΦΟΥΛΗ 52, 851 00 ΡΟΔΟΣ. ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΑΛΛΟΔΑΠΩΝ "Η ΑΡΜΟΝΙΑ ΜΑΡΤΖΟΚΙΔΩΝ 1, 291 00 ΖΑΚΥΝΘΟΣ. ΟΜΑΔΑ ΕΥΡΩΠΑΙΩΝ ΓΥΝΑΙΚΩΝ ΣΑΜΟΣ 9η ΥΠΟΚΑΤΗΓΟΡΙΑ. ΦΟΡΕΙΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ - ΤΑΜΕΙΑ ΑΛΛΗΛΟΒΟΗΘΕΙΑΣ : ΣΩΜΑΤΕΙΟ ΑΡΩΓΗΣ ΕΡΓΟΛΑΒΩΝ ΗΛΕΚΤΡΙΚΩΝ ΕΡΓΩΝ ΑΘΗΝΩΝ ΠΛ. ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ 2, ΑΘΗΝΑ. ΤΑΜΕΙΟ ΑΛΛΗΛΟΒΟΗΘΕΙΑΣ ΣΩΜΑΤΕΙΟΥ ΕΛΛΗΝΩΝ ΤΕΧΝΙΚΩΝ ΘΕΑΤΡΟΥ ΓΛΑΔΣΤΩΝΟΣ 3, ΑΘΗΝΑ 91

ΤΑΜΕΙΟ ΑΛΛΗΛΟΒΟΗΘΕΙΑΣ ΣΩΜΑΤΕΙΟΥ ΕΛΛΗΝΩΝ ΗΘΟΠΟΙΩΝ ΚΑΝΙΓΓΟΣ 23, ΑΘΗΝΑ ΤΑΜΕΙΟ ΑΛΛΗΛΟΒΟΗΘΕΙΑΣ ΣΩΜΑΤΕΙΟΥ ΥΠΟΒΟΛΕΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΘΕΑΤΡΟΥ ΤΑΜΕΙΟ ΑΛΛΗΛΟΒΟΗΘΕΙΑΣ ΣΩΜΑΤΕΙΟΥ ΗΘΟΠΟΙΩΝ ΜΕΛΟΔΡΑΜΑΤΟΣ - ΟΠΕΡΕΤΑΣ X. ΤΡΙΚΟΥΠΗ 14, ΑΘΗΝΑ ΑΛΛΗΛΟΒΟΗΘΗΤΙΚΟ ΣΩΜΑΤΕΙΟ ΜΕΛΩΝ ΣΥΝ/ΣΜΟΥ ΑΘΗΝΩΝ ΕΛΑΙΟΧΡΩΜΑΤΙΣΤΩΝ ΑΓΟΡΑΚΡΙΤΟΥ 32-34, ΑΘΗΝΑ ΣΩΜΑΤΕΙΟ ΑΛΛΗΛΟΒΟΗΘΕΙΑΣ ΕΝΩΣΕΩΣ ΥΠΑΛΛ. ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΕΛΛΑΔΟΣ ΑΘΗΝΑ ΤΑΜΕΙΟ ΑΛΛΗΛΟΒΟΗΘΕΙΑΣ ΟΔΗΓΩΝ ΛΕΩΦΟΡΕΙΩΝ ΑΥΤΟΚ/ΤΩΝ ΑΘΗΝΩΝ- ΠΕΙΡΑΙΑ ΔΕΛΗΓΙΩΡΓΗ 26, ΑΘΗΝΑ ΤΑΜΕΙΟ ΑΛΛΗΛΟΒΟΗΘΕΙΑΣ ΟΔΗΓΩΝ ΛΕΩΦΟΡΕΙΩΝ ΠΕΙΡΑΙΑ - ΠΡΟΑΣΤΕΙΩΝ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ 56, ΑΘΗΝΑ ΤΑΜΕΙΟ ΑΛΛΗΛΟΒΟΗΘΕΙΑΣ ΑΤΥΧΗΜΑΤΩΝ ΟΔΗΓΩΝ Η.Λ.Π.Α.Π. ΠΛΑΤΕΙΑ ΑΤΤΙΚΗΣ 5, ΑΘΗΝΑ ΣΩΜΑΤΕΙΟ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗΣ ΕΛΛΗΝΩΝ ΣΙΔΗΡΟΔΡΟΜΙΚΩΝ ΧΑΒΡΙΤΟΥ 9, ΑΘΗΝΑ ΤΑΜΕΙΟ ΠΡΟΝΟΙΑΣ ΣΥΝΔΕΣΜΟΥ ΕΡΓΟΛΗΠΤΩΝ ΗΛΕΚΤΡΟΛΟΓΙΚΩΝ ΕΡΓΩΝ ΠΛ. ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ 2, ΑΘΗΝΑ ΤΑΜΕΙΟ ΑΛΛΗΛΟΒΟΗΘΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΕΡΙΘΑΛΨΗΣ ΕΚΤΕΛΩΝΙΣΤΩΝ ΠΕΙΡΑΙΩΣ - ΑΘΗΝΩΝ ΗΡΩΩΝ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟΥ, ΠΕΙΡΑΙΑΣ ΣΩΜΑΤΕΙΟ ΑΡΩΓΗΣ ΑΔΕΙΟΥΧΩΝ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΤΩΝ ΕΡΓΟΛΗΠΤΩΝ ΤΑΜΕΙΟ ΑΛΛΗΛΟΒΟΗΘΕΙΑΣ ΑΝΤΙΚΡΥΣΤΩΝ ΧΡΗΜΑΤΙΣΤΩΝ ΑΘΗΝΩΝ ΣΟΦΟΚΛΕΟΥΣ 10, ΑΘΗΝΑ ΤΑΜΕΙΟ ΑΛΛΗΛΟΒΟΗΘΕΙΑΣ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ ΧΡΗΜΑΤΙΣΤΙΡΙΟΥ ΑΘΗΝΩΝ ΣΟΦΟΚΛΕΟΥΣ 10, ΑΘΗΝΑ ΤΑΜΕΙΟ ΑΛΛΗΛΟΒΟΗΘΕΙΑΣ ΟΔΗΓΩΝ ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΙΣΤΩΝ ΔΗΜΩΝ ΚΑΙ ΚΟΙΝΟΤΗΤΩΝ ΠΕΡΙΟΧΗΣ Τ.Δ.Π. ΙΦΙΓΕΝΙΑΣ 51, ΑΘΗΝΑ ΤΑΜΕΙΟ ΑΛΛΗΛΟΒΟΗΘΕΙΑΣ ΠΕΡΙΘΑΛΨΗΣ ΣΥΝΔΕΣΜΟΥ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ ΑΘΗΝΑΪΚΗΣ ΛΕΣΧΗΣ ΑΜΕΡΙΚΗΣ 5, ΑΘΗΝΑ ΑΛΛΗΛΟΒΟΗΘΗΤΙΚΟ ΤΑΜΕΙΟ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ ΤΟΥ ΕΝ ΑΘΗΝΑΙΣ ΑΝΤΙΚΑΡΚΙΝΙΚΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΑΛΛΗΛΟΒΟΗΘΗΤΙΚΟ ΣΩΜΑΤΕΙΟ ΤΩΝ ΕΝ ΑΣΦ/ΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΑΣΤΗΡ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΩΝ ΜΕΡΛΙΝ 6, ΑΘΗΝΑ ΤΑΜΕΙΟ ΑΛΛΗΛΟΒΟΗΘΕΙΑΣ ΥΠΑΛΛΗΛΩΝ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΥ ΒΑΜΒΑΚΟΣ Λ. ΣΥΓΓΡΟΥ 150, ΑΘΗΝΑ ΣΩΜΑΤΕΙΟ ΑΡΩΓΗΣ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ ΑΥΤΟΚΟΝΗΤΩΝ Ο.Σ.Ε. ΕΠΙΚΟΥΡΙΚΟ ΤΑΜΕΙΟ ΑΛΛΗΛΟΒΟΗΘΕΙΑΣ ΥΠΑΛΛΗΛΩΝ Κ.Υ.Δ.Ε.Π. ΑΘΗΝΑ ΤΑΜΕΙΟ ΑΛΛΗΛΟΒΟΗΘΕΙΑΣ ΙΔΙΩΤΙΚΟΥ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ ΠΟΛΕΜΙΚΟΥ ΝΑΥΤΙΚΟΥ ΑΛΙΠΕΔΟΥ 10, ΠΕΙΡΑΙΑΣ ΤΑΜΕΙΟ ΕΠΙΚΟΥΡΙΚΟ ΚΑΙ ΑΛΛΗΛΟΒΟΗΘΕΙΑΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟΥΧΩΝ ΟΔΟΝΤΟΤΕΧΝΙΚΩΝ Α-Π- ΖΗΝΩΝΟΣ 3, ΑΘΗΝΑ ΤΑΜΕΙΟ ΑΛΛΗΛΟΒΟΗΘΕΙΑΣ ΠΡΑΚΤΟΡΩΝ ΥΠΑΛΛΗΛΩΝ ΠΟΝΤΟΠΛΟΙΑΣ ΑΚΤΗ ΜΙΑΟΥΛΗ, ΠΕΙΡΑΙΑΣ ΤΑΜΕΙΟ ΕΠΙΚΟΥΡΙΚΗΣ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ ΠΟΤΟΠΟΙΩΝ ΕΛΛΑΔΟΣ ΑΘΗΝΑ ΤΑΜΕΙΟ ΕΝΩΣΗΣ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ ΠΡΑΚΤΟΡΩΝ ΕΦΗΜΕΡΙΔΩΝ ΑΘΗΝΩΝ ΙΚΤΙΝΟΥ 3, ΑΘΗΝΑ ΤΑΜΕΙΟ ΑΛΛΗΛΟΒΟΗΘΕΙΑΣ ΠΑΜ. ΟΜΟΣΠ. ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΩΝ ΜΟΥΣΙΚΩΝ ΕΛΛΑΔΟΣ ΤΑΜΕΙΟ ΠΡΟΝΟΙΑΣ ΤΟΥ ΣΥΝΔΕΣΜΟΥ ΕΡΓ. ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΝ ΗΛΕΚΤΟΛΟΓΩΝ ΠΕΡΑΙΩΣ ΚΛ. ΥΓΕΙΑΣ ΑΡΩΓΗΣ ΤΑΜΕΙΟ ΑΛΛΗΛΟΒΟΗΘΕΙΑΣ ΟΔΗΓΩΝ ΕΙΣΠΡΑΚΤΟΡΩΝ Ο.Α.Σ.Θ. ΚΑΙ ΥΠΕΡΑΣΤΙΚΩΝ ΛΕΩΦΟΡΕΙΩΝ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΟΥΣ 22, ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ ΤΑΜΕΙΟ ΑΛΛΗΛΟΒΟΗΘΕΙΑΣ ΕΙΣΠΡΑΚΤΟΡΩΝ ΛΕΩΦΟΡΕΙΩΝ ΠΕΙΡΑΙΩΣ - ΠΡΟΑΣΤΕΙΩΝ ΟΜ. ΣΚΥΛΙΤΣΗ 19, ΠΕΙΡΑΙΑΣ ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟ ΣΩΜΑΤΕΙΟ ΑΡΩΓΗΣ ΕΡΓΟΛΗΠΤΩΝ ΗΛΕΚΤΡΟΛΟΓΩΝ ΠΛ. ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ 2, ΑΘΗΝΑ ΑΛΛΗΛΟΒΟΗΘΗΤΙΚΟ ΤΑΜΕΙΟ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΩΝ ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΙΣΤΩΝ ΤΑΞΙ ΑΘΗΝΩΝ ΠΡΟΑΣΤΙΩΝ ΒΙΚΤ. ΟΥΓΓΩ 14, ΑΘΗΝΑ ΤΑΜΕΙΟ ΑΛΛΗΛΟΒΟΗΘΕΙΑΣ ΕΡΓΑΤ/ΛΩΝ ΜΕΤΑΛΛΟΥ ΑΘΗΝΩΝ ΠΕΙΡΑΙΩΣ ΠΕΡΙΧΩΡΩΝ ΤΑΜΕΙΟ ΑΛΛΗΛΟΒΟΗΘΕΙΑΣ ΙΔΙΟΚΤΗΤΩΝ ΤΑΞΙ ΠΡΟΑΣΤΙΩΝ ΠΕΙΡΑΙΩΣ ΜΑΡΝΗ 17, ΑΘΗΝΑ ΤΑΜΕΙΟ ΑΛΛΗΛΟΒΟΗΘΕΙΑΣ ΟΔΗΓΩΝ ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΙΣΤΩΝ ΟΛΥΜΠΙΑΚΗΣ ΑΕΡΟΠΟΡΙΑΣ ΠΕΙΡΑΙΑΣ ΤΑΜΕΙΟ ΠΡΟΝΟΙΑΣ ΕΙΣΠΡΑΚΤΟΡΩΝ ΑΣΤΙΚΩΝ ΛΕΟΦΟΡΕΙΩΝ ΑΘΗΝΩΝ- ΠΕΙΡΑΙΩΣ - ΠΡΟΑΣΤΙΩΝ ΑΘΗΝΑ ΤΑΜΕΙΟ ΑΛΛΗΛΟΒΟΗΘΕΙΑΣ ΟΡΓ. ΣΥΝΤΑΞ. ΚΑΛΛ. ΤΕΧΝΙΚΩΝ ΕΛΛ. ΘΕΑΤΡΟΥ X. ΤΡΙΚΟΥΠΗ 14, ΑΘΗΝΑ ΤΑΜΕΙΟ ΑΛΛΗΛΟΒΟΗΘΗΤΙΚΟ ΕΦΗΜΕΡΙΔΟΠΩΛΩΝ ΠΕΙΡΑΙΩΣ ΑΘΗΝΩΝ ΓΕΡΑΝΙΟΥ 13, ΑΘΗΝΑ ΑΛΛΗΛΟΒΟΗΘΗΤΙΚΟ ΣΩΜΑΤΕΙΟ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ Σ.Ε.Κ.Ε. ΗΛΕΚΤΡΟΛΟΓΙΚΩΝ ΕΡΓΩΝ ΕΛ. ΒΕΝΙΖΕΛΟΥ 6, ΑΘΗΝΑ ΣΩΜΑΤΕΙΟ ΚΑΙ ΤΑΜΕΙΟ ΑΛΛΗΛΟΒΟΗΘΕΙΑΣ ΠΡΟΝ. ΑΡΧ. ΣΤΑΘΜ/ΩΝ ΕΛΕΓΚΤΩΝ ΟΔΗΓΩΝ ΕΙΣΠΡ. ΑΣΤΙΚΩΝ ΣΥΓΚΟΙΝΩΝΙΩΝ ΑΘΗΝΑ ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΑ ΕΝΩΣΗ ΥΠΑΛΛΗΛΩΝ ΚΙΝ/ΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ (Π.Ε.Υ.Κ.Ε.) ΑΚΑΔΗΜΙΑΣ 96, ΑΘΗΝΑ ΤΑΜΕΙΟ ΑΛΛΗΛΟΒΟΗΘΕΙΑΣ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΩΝ ΑΣΤΙΚΗΣ ΣΥΓΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ΣΥΛΛΟΓΟΥ ΙΚΤΙΝΟΥ 4, ΑΘΗΝΑ ΤΑΜΕΙΟ ΑΛΛΗΛΟΒΟΗΘΕΙΑΣ ΤΟΥ ΣΥΝΔΕΣΜΟΥ ΒΙΟΤ. ΥΔΡΑΥΛ. ΘΕΡΜ. ΚΑΙ ΚΛΙΜ. ΕΓΚΑΤ. ΗΡΑΚΛΕΙΔΩΝ 76, ΑΘΗΝΑ ΤΑΜΕΙΟ ΑΡΩΓΗΣ ΚΛΑΔΟΥ ΣΤΑΘΜΑΡΧΩΝ ΚΑΙ ΒΟΗΘΩΝ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ ΤΑΜΕΙΟ ΑΡΩΓΗΣ ΚΑΙ ΑΛΛΗΛΟΒΟΗΘΕΙΑΣ ΦΡΟΝΤΙΣΤΩΝ ΞΕΝΩΝ ΓΛΩΣΣΩΝ ΛΥΚΑΒΗΤΤΟΥ 2, ΑΘΗΝΑ ΤΑΜΕΙΟ ΥΓΕΙΑΣ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ ΤΑΧΥΔΡΟΜΕΙΟΥ ΔΕΛΗΓΙΩΡΓΗ 28, ΑΘΗΝΑ ΤΑΜΕΙΟ ΑΛΛΗΛΟΒΟΗΘΕΙΑΣ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ ΟΑΕΔ ΕΘΝ. ΑΝΤΙΣΤΑΣΗΣ 8, ΚΑΛΑΜΑΚΙ ΤΑΜΕΙΟ ΑΛΛΗΛΟΒΟΗΘΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΕΡΙΘΑΛΨΗΣ ΣΥΛΛΟΓΟΥ ΥΠΑΛΛΗΛΩΝ ΤΡΑΠΕΖΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΟΜΗΡΟΥ 5, ΑΘΗΝΑ ΣΥΝΔΙΚΑΤΟ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΩΝ ΟΑΣΑ ΚΑΙ ΘΥΓΑΤΡΙΚΩΝ ΙΚΤΙΝΟΥ 4, ΑΘΗΝΑ ΤΑΜΕΙΟ ΑΛΛΗΛΟΒΟΗΘΕΙΑΣ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ ΕΡΓΑΤΙΚΗΣ ΕΣΤΙΑΣ ΑΓΗΣΙΛΑΟΥ 10, ΑΘΗΝΑ ΤΑΜΕΙΟ ΑΡΩΓΗΣ ΕΝΩΣΗΣ ΠΟΔΟΣΦΑΙΡΙΚΩΝ ΣΩΜΑΤΕΙΩΝ ΚΑΒΑΛΑΣ Μ.ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ 2 8, 653 02 ΚΑΒΑΛΑ ΦΟΡΕΙΣ ΕΠΙΚΟΥΡΙΚΗΣ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ : ΛΟΓ/ΣΜΟΣ ΕΠΙΚΟΥΡΗΣΕΩΣ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ ΕΘΝΙΚΗΣ ΤΡΑΠΕΖΗΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΜΑΥΡΙΚΟΡΔΑΤΟΥ 1-3, ΑΘΗΝΑ ΤΑΜΕΙΟ ΕΠΙΚΟΥΡΙΚΗΣ ΑΣΦΑΛΙΣΕΩΣ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ ΕΜΠΟΡΙΚΗΣ ΤΡΑΠΕΖΗΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ 63, ΑΘΗΝΑ ΤΑΜΕΙΟ ΑΛΛΗΛΟΒΟΗΘΕΙΑΣ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ ΤΡΑΠΕΖΗΣ ΠΙΣΤΕΩΣΣΤΑΔΙΟΥ 24, ΑΘΗΝΑ ΕΙΔ. ΛΟΓ/ΣΜΟΣ ΕΠΙΚΟΥΡΗΣΕΩΣ ΜΕΛΩΝ ΤΑΜΕΙΟΥ ΥΓΕΙΣ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ Α.Τ.Ε. ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΝΙΟΥ 25-29, ΑΘΗΝΑ ΜΕΤΟΧΙΚΟ ΤΑΜΕΙΟ ΥΠΑΛΛΗΛΩΝ ΤΡΑΠΕΖΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΚΑΙ ΚΤΗΜΑΤΙΚΗΣ ΣΙΝΑ2-4, ΑΘΗΝΑ ΤΑΜΕΙΟ ΑΛΛΗΛΟΒΟΗΘΕΙΑΣ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ IΟΝIΚΗΣ-ΛΑΪΛΗΣ ΤΡΑΠΕΖΑΣ ΕΥΠΟΛΙΔΟΣ 8, ΑΘΗΝΑ ΤΑΜΕΙΟ ΕΠΙΚΟΥΡΙΚΗΣ ΑΣΦΑΛΙΣΕΩΣ ΕΝΩΣΗΣ ΣΥΝΤΑΚΤΩΝ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ, ΣΤΕΡΕΑΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΚΑΙ ΕΥΒΟΙΑΣ ΔΗΜΗΤΡΙΑΔΟΣ ΚΑΙ ΦΙΛΕΛΛΗΝΩΝ, ΒΟΛΟΣ 92

. ΤΑΜΕΙΟ ΕΠΙΚΟΥΡΙΚΗΣ ΑΣΦΑΛΙΣΕΩΣ ΕΝΩΣΕΩΣ ΣΥΝΤΑΚΤΩΝ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ, ΗΠΕΙΡΟΥ ΚΑΙ ΝΗΣΩΝ ΠΛ. ΓΕΩΡΓΙΟΥ 50, ΠΑΤΡΑ. ΦΟΡΕΙΣ ΑΣΘΕΝΕΙΑΣ : ΤΑΜΕΙΟ ΥΓΕΙΑΣ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΤΡΑΠΕΖΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ Γ? ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 43, ΑΘΗΝΑ. ΑΛΛΗΛΟΒΟΗΘΗΤΙΚΟ ΤΑΜΕΙΟ ΠΕΡΙΘΑΛΨΕΩΣ ΣΥΛΛΟΓΟΥ ΥΠΑΛΛΗΛΩΝ ΤΡΑΠΕΖΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΟΜΗΡΟΥ 5, ΑΘΗΝΑ. ΕΝΙΑΙΟΣ ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΙΚΟΣ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΕΠΙΚΟΥΡΙΚΗΣ ΑΣΦΕΛΙΣΕΩΣ ΚΑΙ ΠΕΡΙΘΑΛΨΕΩΣ ΟΡΜΗΝΙΟΥ 38 ΚΑΙ ΗΡΙΔΑΝΟΥ 25, ΑΘΗΝΑ. ΤΑΜΕΙΟ ΥΓΕΙΑΣ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ ΕΘΝΙΚΗΣ ΤΡΑΠΕΖΗΣ ΕΛΛΑΔΟΑ ΣΟΦΟΚΛΕΟΥΣ 15, ΑΘΗΝΑ. ΦΟΡΕΙΣ ΠΡΟΝΟΙΑΣ : ΤΑΜΕΙΟ ΠΡΟΝΟΙΑΣ ΠΡΟΣ. Ο. ΥΔΡ. ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΕΓΜΑΤΙΑΣ 127, ΘΕΣ/ΝΙΚΗ. ΤΑΜΕΙΟ ΑΛΛΗΛΟΒΟΗΘΕΙΑΣ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ ΓΕΝΙΚΗΣ ΤΡΑΠΕΖΑΣ ΜΑΡΝΗ 5-7, ΑΘΗΝΑ. ΤΑΜΕΙΟ ΑΥΤΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ ΤΡΑΠΕΖΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΚΑΙ ΚΤΗΜΑΤΙΚΗΣ ΣΙΝΑ 2-4, ΑΘΗΝΑ. ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΑ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ ΕΡΓΑΤΙΚΩΝ ΚΕΝΤΡΩΝ ΠΟΥ ΔΙΑΘΕΤΟΥΝ ΦΟΡΕΑ ΑΛΛΗΛΟΒΟΗΘΕΙΑΣ :. ΕΡΓΑΤΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΣΑΜΟΥ ΤΑΜΕΙΟ ΑΛΛΗΛΟΒΟΗΘΕΙΑΣ. ΕΡΓΑΤΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΔΡΑΜΑΣ ΤΑΜΕΙΟ ΑΛΛΗΛΟΒΟΗΘΕΙΑΣ. ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗΣ ΕΡΓΑΤΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΚΟΜΟΤΗΝΗΣ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΑ ΘΕΟΔΟΣΙΟΥ 7, 69 100 ΚΟΜΟΤΗΝΗ. ΕΡΓΑΤΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΠΑΤΡΑΣ ΤΜΗΜΑ ΑΛΛΗΛΟΒΟΗΘΙΑΣ. ΕΡΓΑΤΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΑΡΓΟΥΣ ΣΩΜΑΤΕΙΟ ΤΕΧΝΟΕΡΓΑΤΩΝ-ΟΙΚΟΔΟΜΩΝ ΤΑΜΕΙΟ ΑΛΛΗΛΟΒΟΗΘΕΙΑΣ 10η ΥΠΟΚΑΤΗΓΟΡΙΑ [ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ]. ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΑ ΑΔΕΛΦΟΤΗΤΑ ΑΘΙΓΓΑΝΩΝ Ή ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ" ΠΑΤΡ.ΓΡΗΓΟΡΙΟΥ Ε 9, 133 41, ΖΕΦΥΡΙ ΑΝΩ ΛΙΟΣΙΑ. ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΕΛΛΗΝΩΝ ΤΣΙΓΓΑΝΩΝ ΑΧΑΡΝΩΝ ΜΕΓΑΡΙΤΟΥ, 133 41, ΖΕΦΥΡΙ. ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΕΛΛΗΝΩΝ ΑΘΙΓΓΑΝΩΝ - ΡΟΜ ΚΥΠΡΟΥ 39, 123 51 ΑΓ.ΒΑΡΒΑΡΑ ΑΙΓΑΛΕΩ. ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙ ΕΛΛΑΔΑΣ ΜΥΡΣΙΝΗΣ 4, ΑΝΩ ΛΙΟΣΙΑ, ΑΘΗΝΑ. ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ ΤΣΙΓΓΑΝΩΝ ΔΗΜΟΤΩΝ ΑΝΩ ΛΙΟΣΙΩΝ ΚΑΝΑΡΗ 4 ΚΑΙ ΥΨΗΛΑΝΤΗ - ΑΓ.ΙΩΑΝΝΗΣ, ΑΝΩ ΛΙΟΣΙΑ. ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΑΘΙΓΓΑΝΩΝ Δ.ΣΤΕΡΕΑΣ ΠΛ.ΦΑΡΜΑΚΗ 5, 303 00 ΝΑΥΠΑΚΤΟΣ. ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΑΘΙΓΓΑΝΩΝ ΘΕΣ/ΝΙΚΗΣ Η ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ". ΒΑΪΝΔΡΙΟΥ 41, 561 23 ΑΜΠΕΛΟΚΗΠΟΙ ΘΕΣ/ΝΙΚΗ. ΕΚΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΣ ΜΟΡΦΩΤΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΕΛΛΗΝΩΝ ΑΘΙΓΓΑΝΩΝ "Η ΑΓΑΠΗ " ΔΕΝΤΡΟ ΠΟΤΑΜΟΥ ΚΩΝ/ΠΟΛΕΩΣ 22, ΔΕΝΤΡΟΠΟΤΑΜΟΣ ΜΕΝΕΜΕΝΗ 546 28 ΘΕΣ/ΝΙΚΗ 3η ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ 1η ΥΠΟΚΑΤΗΓΟΡΙΑ. ΓΙΑΤΡΟΙ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ - ΕΛΛΑΣ ΣΤΑΔΙΟΥ 5, 106 62, ΑΘΗΝΑ. ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΑ : 1 ) ΓΙΑΤΡΟΙ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ Δ. ΚΟΜΝΗΝΟΥ 3, 567 27, ΘΕΣ/ΝΙΚΗ, 2) ΓΙΑΤΡΟΙ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ ΠΑΤΡΑΣ ΠΑΝ. ΓΕΝ. ΝΟΣΟΚ. ΠΑΤΡΩΝ, 265 00 ΠΑΤΡΑ, 3) ΓΙΑΤΡΟΙ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ ΚΡΗΤΗΣ Κ. ΜΗΤΣΟΤΑΚΗ 7, 731 00 ΧΑΝΙΑ. ΓΙΑΤΡΟΙ ΧΩΡΙΣ ΣΥΝΟΡΑ ΣΤΟΥΡΝΑΡΑ 57, 104 32 ΑΘΗΝΑ. ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΑ : 1) ΓΙΑΤΡΟΙ ΧΩΡΙΣ ΣΥΝΟΡΑ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΔΡΙΑΝΟΥΠΟΛΕΩΣ 1 ΚΑΙ ΑΓ. ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ ΘΕΣ/ΝΙΚΗ, 2) ΓΙΑΤΡΟΙ ΧΩΡΙΣ ΣΥΝΟΡΑ ΚΡΗΤΗΣ. ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΧΩΡΙΣ ΣΥΝΟΡΑ-ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΤΜΗΜΑ ΕΚΑΤΗΣ 2, 113 64 ΑΘΗΝΑ. ΣΩΣΤΕ ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ - SAVE THE CHILDREN ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΟΠΟΥΛΟΥ 54, 157 71 ΖΩΓΡΑΦΟΥ ΑΘΗΝΑ. ACTIONAID HELLAS ΑΜΥΝΤΑ 1, 116 35 ΠΑΓΚΡΑΤΙ ΑΘΗΝΑ. ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑΣ ΜΕ ΤΗ UNICEF ΞΕΝΙΑΣ 1, 115 27, ΑΘΗΝΑ. ΙΑΤΡΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΘΥΜΑΤΩΝ ΒΑΣΑΝΙΣΤΗΡΙΩΝ ΛΥΚΑΒΗΤΤΟΥ 9, 106 72, ΑΘΗΝΑ. ΚΕΝΤΡΟ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΘΥΜΑΤΩΝ ΒΑΣΑΝΙΣΤΗΡΙΩΝ ΚΟΡΑΗ 14, 454 44 ΙΩΑΝΝΙΝΑ. ΚΕΝΤΡΟ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΘΥΜΑΤΟΝ ΒΑΣΑΝΙΣΤΗΡΙΩΝ ΚΑΙ ΑΛΛΩΝ ΜΟΡΦΩΝ ΚΑΚΟΜΕΤΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΤΣΙΜΙΣΚΗ 137, 546 21 ΘΕΣ/ΝΙΚΗ. ΠΑΙΔΙΚΑ ΧΩΡΙΑ SOS ΕΛΛΑΔΟΣ ΕΡΜΟΥ 6, 105 63 ΑΘΗΝΑ. ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΑ : 1) ΑΤΤΙΚΗΣ - ΒΑΡΗ 166 72, 2) ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ - ΒΑΣ. ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ 26, 546 24. ΕΣΤΙΑ ΑΓΙΟΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ - ΓΑΛΑΞΕΙΔΙ Ν.ΦΩΚΙΔΑΣ. ΦΙΛΑΝΘΡΩΠΙΚΟ ΣΩΜΑΤΕΙΟ "ΑΡΩΓΗ". "ΚΑΝΕ ΜΙΑ ΕΥΧΗ". ΔΙΕΘΝΕΣ ΙΔΡΥΜΑ ΝΕΑΝΙΚΟΥ ΔΙΑΒΗΤΗ - ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΤΜΗΜΑ. ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΕΡΥΘΡΟΣ ΣΤΑΥΡΟΣ - ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΛΥΚΑΒΗΤΤΟΥ 1, 106 72, ΑΘΗΝΑ Α).Ε.Ε.Σ. - ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΠΡΟΝΟΙΑ ΛΥΚΑΒΗΤΤΟΥ 1, 106 72, ΑΘΗΝΑ, ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΚΑΙ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΑ ΤΜΗΜΑΤΑ :, 1 ) ΥΠΗΡΕΣΙΑ "ΒΟΗΘΕΙΑ ΣΤΟ ΣΠΙΤΙ": α. ΜΕΤΣΟΒΟΥ 30, 10683, ΑΘΗΝΑ, β. ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ 85 ΚΑΙ ΒΟΥΡΘΩΤΟΥ 2, 104 44 ΚΟΛΩΝΟΣ 2) ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΤΗΛΕΣΥΝΑΓΕΡΜΟΥ, Γ ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 21, 104 32 ΑΘΗΝΑ, 3) ΚΕΝΤΡΟ ΑΝΟΙΚΤΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΗΛΙΚΙΩΜΕΝΩΝ ΠΕΥΚΩΝ 10, 141 22 Ν.ΗΡΑΚΛΕΙΟ, 4) ΙΔΡΥΜΑ ΚΛΕΙΣΤΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΗΛΙΚΙΩΜΕΝΩΝ "ΜΑΡΘΑ ΜΑΡΙΑ" ΗΛΕΚΤΡΑΣ ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ 28 ΚΑΙ ΧΑΡΑΥΓΗΣ, 141 21 Ν.ΗΡΑΚΛΕΙΟ, 5) ΠΟΛΥΔΥΝΑΜΟ ΚΕΝΤΡΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΣΤΗΡΙΞΗΣ ΚΑΙ ΕΝΣΩΜΑΤΩΣΗΣ ΠΡΟΣΦΥΓΩΝ ΤΙΜΑΙΟΥ 5, 104 41 ΑΘΗΝΑ, 6) ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΕΘΕΛΟΝΤΩΝ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΠΡΟΝΟΙΑΣ ΛΥΚΑΒΗΤΤΟΥ 1, 106 72,ΑΘΗΝΑ, 7) ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΠΕΙΡΑΙΑ ΚΟΥΝΤΟΥΡΙΩΤΟΥ 89, 185 32 ΠΕΙΡΑΙΑΣ, 8) ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΘΕΣ/ΝΙΚΗΣ ΝΑΥΑΡΧΟΥ ΚΟΥΝΤΟΥΡΙΩΤΟΥ 10, 546 25,ΘΕΣ/ΝΙΚΗ, 9) ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΛΑΡΙΣΑΣ ΜΕΓΑΛΟΥ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ 7, 412 22 ΛΑΡΙΣΑ, 10) ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΗΓΟΥΜΕΝΙΤΣΑΣ ΚΕΡΚΥΡΑΣ ΑΓΙΩΝ ΑΠΟΣΤΟΛΩΝ 23, 461 00 ΗΓΟΥΜΕΝΙΤΣΑ, 11) ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΠΑΤΡΑΣ 28ης ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ ΚΑΙ ΑΓΙΟΥ ΑΝΔΡΕΟΥ, 262 22 ΠΑΤΡΑ, 12) ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΧΑΝΙΩΝ ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΥ ΒΕΝΙΖΕΛΟΥ 126, 731 33, ΧΑΝΙΑ, 13) ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΞΑΝΘΗΣ ΒΕΝΙΖΕΛΟΥ 5, 671 00 ΞΑΝΘΗ 93

Β). Ε.Ε.Σ. -ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ ΛΥΚΑΒΗΤΤΟΥ 1, 106 72,ΑΘΗΝΑ, ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΑ ΤΜΗΜΑΤΑ : 1) ΠΕΡΙΦ.ΤΜΗΜ. Ε.Ε.Σ. ΘΕΣ/ΝΙΚΗΣ ΚΟΥΝΤΟΥΡΙΩΤΟΥ 10, 546 25,ΘΕΣ/ΝΙΚΗ, 2) ΠΕΡΙΦ.ΤΜΗΜ. Ε.Ε.Σ. ΠΑΤΡΑΣ ΚΑΡΟΛΟΥ 8, 262 23, 3)ΠΕΡΙΦ.ΤΜΗΜ. Ε.Ε.Σ. ΛΑΡΙΣΑΣ ΜΕΓ. ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ 7, 412 21 ΛΑΡΙΣΑ, 4) ΠΕΡΙΦ.ΤΜΗΜ. Ε.Ε.Σ. ΦΛΩΡΙΝΑΣ Ε' ΜΕΡΑΡΧΙΑΣ 10, 532 00, ΑΜΥΝΤΑΙΟ, 5) ΠΕΡΙΦ.ΤΜΗΜ. Ε.Ε.Σ. (ΝΑΥΠΑΚΤΟΥ) Γ. ΑΘΑΝΑΣΟΠΟΥΛΟΥ 1, 303 00 ΝΑΥΠΑΚΤΟΣ, 6) ΠΕΡΙΦ.ΤΜΗΜ. Ε.Ε.Σ. ΑΡΓΟΥΣ 28ης ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2, 212 00 ΑΡΓΟΣ, 7) ΠΕΡΙΦ.ΤΜΗΜ. Ε.Ε.Σ. ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ ΚΡΗΤΗΣ ΡΟΥΣΟΥ ΧΟΥΡΔΟΥ 7, 712 00 ΗΡΑΚΛΕΙΟ, 8) ΠΕΡΙΦ.ΤΜΗΜ. Ε.Ε.Σ. ΚΑΛΑΜΑΤΑΣ ΣΙΔΗΡΟΔΡΟΜΙΚΟΥ ΣΤΑΘΜΟΥ 11,241 00 ΚΑΛΑΜΑΤΑ, 9) ΠΕΡΙΦ.ΤΜΗΜ. Ε.Ε.Σ. ΤΡΙΚΑΛΩΝ ΕΡΥΘΡΟΥ ΣΤΑΥΡΟΥ 5, 421 00 ΤΡΙΚΑΛΑ, 10) ΠΕΡΙΦ.ΤΜΗΜ. Ε.Ε.Σ. ΣΠΑΡΤΗΣ ΜΑΓΟΥΛΑ ΣΠΑΡΤΗΣ, 231 00 ΣΠΑΡΤΗ, 11) ΠΕΡΙΦ.ΤΜΗΜ. Ε.Ε.Σ. ΚΕΡΚΥΡΑΣ ΣΟΦΟΚΛΗ ΔΟΥΣΜΑ ΝΗ 7, 491 00 ΚΕΡΚΥΡΑ, 12) ΠΕΡΙΦ.ΤΜΗΜ. Ε.Ε.Σ. ΒΟΛΟΥ ΑΝΑΛΗΨΕΩΣ 225, 382 21 ΒΟΛΟΣ, 13) ΠΕΡΙΦ.ΤΜΗΜ. Ε.Ε.Σ. ΣΕΡΡΩΝ ΜΕΡΑΡΧΙΑΣ 31, 621 00 ΣΕΡΡΕΣ, 14) ΠΕΡΙΦ.ΤΜΗΜ. Ε.Ε.Σ. ΚΟΖΑΝΗΣ ΠΑΝΔΩΡΑΣ 2, 501 00 ΚΟΖΑΝΗ, 15) ΠΕΡΙΦ.ΤΜΗΜ. Ε.Ε.Σ. ΙΕΡΑΠΕΤΡΑΣ ΛΟΧΑΓΟΥ ΠΑΓΩΜΕΝΟΥ 47, 722 00 ΙΕΡΑΠΕΤΡΑ, 16) ΠΕΡΙΦ.ΤΜΗΜ. Ε.Ε.Σ. ΠΕΙΡΑΙΑ ΚΟΥΝΤΟΥΡΙΩΤΟΥ 128, 185 32 ΠΕΙΡΑΙΑ, 17) ΠΕΡΙΦ.ΤΜΗΜ. Ε.Ε.Σ. ΟΡΕΣΤΙΑΔΟΣ ΛΟΧΑΓΟΥ ΔΙΑΜΑΝΤΗ 2, 682 00 ΟΡΕΣΤΙΑΔΑ, 18) ΠΕΡΙΦ.ΤΜΗΜ. Ε.Ε.Σ. ΠΥΡΓΟΥ ΕΘΝΙΚΟΥ ΣΤΑΔΙΟΥ 271 00 ΠΥΡΓΟΣ, 19) ΠΕΡΙΦ.ΤΜΗΜ. Ε.Ε.Σ. ΚΑΤΕΡΙΝΗΣ ΑΓ.ΠΑΡΑΣΚΕΥΗΣ 33, 601 00 ΚΑΤΕΡΙΝΗ, 20) ΠΕΡΙΦ.ΤΜΗΜ. Ε.Ε.Σ. ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΠΟΛΗΣ ΕΙΡΗΝΗΣ 39, 681 00 ΑΛΕΞ/ΠΟΛΗ, 21) ΠΕΡΙΦ.ΤΜΗΜ. Ε.Ε.Σ. ΞΑΝΘΗΣ ΒΕΝΙΖΕΛΟΥ 1, 671 00 ΞΑΝΘΗ, 22) ΠΕΡΙΦ.ΤΜΗΜ. Ε.Ε.Σ. ΒΕΡΟΙΑΣ ΒΕΝΙΖΕΛΟΥ 29, 591 00 ΒΕΡΟΙΑ, 23) ΠΕΡΙΦ.ΤΜΗΜ. Ε.Ε.Σ. ΤΡΙΠΟΛΗΣ ΟΥΑΣΙΓΚΤΟΝ 1, 221 00 ΤΡΙΠΟΛΗ, 24) ΠΕΡΙΦ.ΤΜΗΜ. Ε.Ε.Σ. ΚΟΜΟΤΗΝΗΣ ΦΙΛΙΜΩΝΟΣ 11,69100 ΚΟΜΟΤΗΝΗ ΝΟΣΗΛΕΥΤΡΙΑ ΓΙΑΛΑΜΑ ΚΛΗΤΕΙΑ, 25) ΠΕΡΙΦ.ΤΜΗΜ. Ε.Ε.Σ. ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΤΖΑΒΕΛΛΑ 17, 452 21 ΙΩΑΝΝΙΝΑ, 26) ΣΤΑΘΜΟΣ ΠΡΩΤΩΝ ΒΟΗΘΕΙΩΝ ΕΕΣ ΠΑΤΡΩΝ 28ης ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 8, 262 23 ΠΑΤΡΑ, 27) ΠΕΡΙΟΔΕΥΟΥΣΕΣ α) ΡΟΔΟΣ, β) ΡΕΘΥΜΝΟ Γ).Ε.Ε.Σ. - ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΣΩΜΑΤΟΣ ΣΑΜΑΡΕΙΤΩΝ ΕΛΛΑΔΟΣ 28 ης ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 8, 262 23 ΠΑΤΡΑ, ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΑ ΤΜΗΜΑΤΑ : 1 ) Σ. Ε. ΣΑΜΑΡΕΙΤΩΝ ΠΑΤΡΑΣ ΚΑΡΟΛΟΥ 8, 262 23 ΠΑΤΡΑ, 2) Σ. Ε. ΣΑΜΑΡΕΙΤΩΝ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ ΕΛΤΥΝΙΑΣ 7, 713 05, 3) Σ. Ε. ΣΑΜΑΡΕΙΤΩΝΞΑΝΘΗΣ ΒΕΝΙΖΕΛΟΥ 5, 671 00, 4) Σ. Ε. ΣΑΜΑΡΕΙΤΩΝ ΠΥΡΓΟΥ ΗΛΕΙΑΣ ΚΑΡΚΑΒΙΤΣΑ 5, 271 00, 5) Σ. Ε. ΣΑΜΑΡΕΙΤΩΝ ΚΑΣΤΟΡΙΑΣ ΠΗΧΕΩΝ 8, 521 00, 6) Σ. Ε. ΣΑΜΑΡΕΙΤΩΝ ΚΑΛΥΜΝΟΥ ΠΑΝΟΡΜΟΣ ΚΑΛΥΜΝΟΥ 852 00, 7) Σ. Ε. ΣΑΜΑΡΕΙΤΩΝ ΑΙΓΙΟΥ ΒΑΣ.ΓΕΩΡΓΙΟΥ 4, 251 00, 8) Σ. Ε. ΣΑΜΑΡΕΙΤΩΝ ΤΡΙΠΟΛΗΣ ΑΡΚΑΔΙΑΣ 9, 221 00, 9) Σ. Ε. ΣΑΜΑΡΕΙΤΩΝ ΙΕΡΑΠΕΤΡΑ ΚΡΗΤΗΣ ΚΩΣΤ. ΑΝΔΡΙΑΝΟΥ 17, 722 00, 10) Σ.Ε. ΣΑΜΑΡΕΙΤΩΝ ΑΘΗΝΑΣ Γ ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 21, 104 32, ΑΘΗΝΑ ΣΩΜΑ ΕΘΕΛΟΝΤΩΝ ΑΙΜΟΔΟΤΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΕΡΥΘΡΟΥ ΣΤΑΥΡΟΥ ΑΛΚΙΒΙΑΔΟΥ 4, 104 39, ΑΘΗΝΑ 2η ΥΠΟΚΑΤΗΓΟΡΙΑ. ΑΝΩΝΥΜΟΙ ΑΛΚΟΟΛΙΚΟΙ (Α.Α.) ΙΠΠΟΚΡΑΤΟΥΣ 156 (ισόγειο), ΑΘΗΝΑ. 1) ΟΜΑΔΑ Ν.ΦΑΛΗΡΟΥ- "ΕΛΠΙΔΑ" - ΙΕΡΟΣ ΝΑΟΣ "ΠΑΝΑΓΙΑΣ ΜΥΤΙΡΙΩΤΙΣΣΑΣ", ΑΚΤΗ ΠΡΩΤΟΨΑΛΤΗ, 2) ΟΜΑΔΑ ΠΕΙΡΑΙΑ - ΑΛΙΤΕΥΟΥ 4, ΠΕΙΡΑΙΑΣ, 3) ΟΜΑΔΑ ΘΕΣ/ΝΙΚΗΣ - ΔΩΔΕΚΑΝΗΣΟΥ 6, ΘΕΣ/ΝΙΚΗ. ΝΑΡΚΟΜΑΝΕΙΣ ΑΝΩΝΥΜΟΙ Ν.Α. Τ.Θ. 750 6 4, 176 10 ΚΑΛΛΙΘΕΑ. ΟΜΑΔΑ ΠΕΤΡΑΛΩΝΩΝ - ΥΠΕΡΙΩΝΟΣ 1 ΚΑΙ ΔΗΜΟΦΩΝΤΟΣ, ΟΜΑΔΑ ΓΛΥΦΑΔΑΣ - Λ.ΑΘΗΝΩΝ ΚΑΙ ΑΣΚΛΗΠΙΟΥ 62, ΟΜΑΔΑ ΕΡΥΘΡΟΥ ΣΤΑΥΡΟΥ - Γ' ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 21, ΟΜΑΔΑ ΤΑΥΡΟΥ - ΑΓΑΜΕΜΝΟΝΟΣ 20, ΟΜΑΔΑ ΗΛΙΟΥΠΟΛΗΣ - ΑΡΙΑΔΝΗΣ 10 ΚΑΙ ΧΡΥΣ.ΣΜΥΡΝΗΣ, ΟΜΑΔΑ ΠΑΝΟΡΜΟΥ - ΠΑΝΟΡΜΟΥ 59, ΑΜΠΕΛΟΚΗΠΟΙ. ΝΑΡΚΟΜΑΝΕΙΣ ΑΝΩΝΥΜΟΙ ΘΕΣ/ΝΙΚΗΣ ΔΩΔΕΚΑΝΗΣΟΥ 6, ΘΕΣ/ΝΙΚΗ 4η ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ROTARY INTERNATIONAL ΔΙΟΙΚΗΤΗΣ ΝΟΤΙΑΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ 2470 : ΦΩΤΗΣ ΜΑΛΤΕΖΟΣ ΦΡΥΝΙΑΣ 24, 162 31 ΑΘΗΝΑ. ΔΙΟΙΚΗΤΗΣ ΒΟΡΕΙΑΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ 2480 : ΧΑΙΝΤΣ ΚΟΥΝΙΟ ΚΟΡΟΜΗΛΑ 26, 546 45 ΘΕΣ/ΝΙΚΗ 77 ΟΜΙΛΟΙ ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΑ INTERNATIONAL INNER WHEEL ΣΑΜΑΡΑ 55, 154 52 Π.ΨΥΧΙΚΟ. ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΑ : 1) ΟΜΙΛΟΣ INNER WHEEL ΑΘΗΝΩΝ-ΒΟΡΡΑ Α.ΔΙΔΑΣΚΑΛΟΥ 56, 156 69 ΠΑΠΑΓΟΥ, 2) ΟΜΙΛΟΣ INNER WHEEL ΓΛΥΦΑΔΑΣ ΘΕΙΡΩΝ 14Α, 184 50 ΝΙΚΑΙΑ, 3) ΟΜΙΛΟΣ INNER WHEEL ΚΗΦΙΣΙΑΣ Β.ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ 40, 151 22 ΜΑΡΟΥΣΙ, 4) ΟΜΙΛΟΣ INNER WHEEL ΘΕΣ/ΝΙΚΗΣ ΚΟΡΥΤΣΑΣ 14, 551 33 ΚΑΛΑΜΑΡΙΑ ΘΕΣ/ΝΙΚΗ, 5) ΟΜΙΛΟΣ INNER WHEEL ΠΑΤΡΑΣ, 6) ΟΜΙΛΟΣ INNER WHEEL ΡΟΔΟΥ ΑΓΙΟΥ ΙΩΑΝΝΟΥ 26, 851 00 ΡΟΔΟΣ, 7) ΟΜΙΛΟΣ INNER WHEEL ΣΥΡΟΥ ΠΟΣΕΙΔΩΝΙΑ, 841 00 ΣΥΡΟΣ, 8) ΟΜΙΛΟΣ INNER WHEEL ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΑΡΥΒΑ 22, 453 32 ΙΩΑΝΝΙΝΑ, 9) ΟΜΙΛΟΣ INNER WHEEL ΒΕΡΟΙΑΣ ΚΟΝΤΟΓΕΩΡΓΑΚΗ 5, 591 00 ΒΕΡΟΙΑ, 10) ΟΜΙΛΟΣ INNER WHEEL ΣΕΡΡΩΝ ΝΕΣΤ.ΦΩΚΑ 6, 621 00 ΣΕΡΡΕΣ, 11) ΟΜΙΛΟΣ INNER WHEEL ΚΑΒΑΛΑΣ ΑΒΕΡΩΦ 18, 655 00 ΚΑΒΑΛΑ, 12) ΟΜΙΛΟΣ INNER WHEEL ΒΟΛΟΥ ΜΑΥΡΟΚΟΡΔΑ ΤΟΥ 6, 382 21 ΒΟΛΟΣ, 13) ΟΜΙΛΟΣ INNER WHEEL ΞΑΝΘΗΣ Γ. ΚΟΝΔΥΛΗ 26 671 00 ΞΑΝΘΗ ΔΙΕΘΝΗΣ ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΛΕΣΧΩΝ ΛΑΪΟΝΣ - NTERNATIONAL ASSOCIATION OF LIONS CLUBS ΚΥΒΕΡΝΗΤΗΣ N. ΕΛΛΑΔΑΣ : ΚΩΣΤΑΣ ΜΟΥΣΑΜΑΣ, ΑΝΑΤΟΛΗΣ 79Α, 155 62, ΧΟΛΑΡΓΟΣ ΑΘΗΝΑ ΚΥΒΕΡΝΗΤΗΣ Β. ΕΛΛΑΔΑΣ- ΚΥΠΡΟΣ : ΚΩΣΤΑΣ ΧΑΤΖΗΓΙΑΝΝΗΣ, ΑΙΣΩΠΟΥ 7, 2113 ΑΓΛΑΝΤΖΙΑ-ΚΥΠΡΟΣ ΠΕΡΙΠΟΥ 120 ΛΕΣΧΕΣ ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΑ ΣΩΜΑ ΕΛΛΗΝΩΝ ΠΡΟΣΚΟΠΩΝ - ΑΘΗΝΩΝ ΠΤΟΛΕΜΑΙΩΝ 1, 116 53, ΑΘΗΝΑ. ΕΦΟΡΕΙΕΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ: 1) ΑΠΟΔΗΜΩΝ -ΠΤΟΛΕΜΑΙΩΝ 1, 116 35 ΑΘΗΝΑ, 2) ΑΤΤΙΚΗΣ - ΠΤΟΛΕΜΑΙΩΝ 1, 116 35 ΑΘΗΝΑ, 3)ΔΥΤ. ΕΛΛΑΔΟΣ - ΑΓ. ΑΙΚΑΤΕΡΙΝΗΣ 3, 491 00 ΚΕΡΚΥΡΑ, 4) ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ - ΚΑΣΣΑΒΑΤΗ 50, 383 33 ΒΟΛΟΣ, 5) ΚΡΗΤΗΣ- Θ.ΓΙΑΚΟΥΜΑΚΗ 3, 741 00 ΡΕΘΥΜΝΟ, 6) ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ -ΘΡΑΚΗΣ -ΒΑΣ. ΓΕΩΡΓΙΟΥ Α?1,546 40, ΘΕΣ/ΝΙΚΗ, 7)ΝΗΣΩΝ ΑΙΓΑΙΟΥ - ΠΤΟΛΕΜΑΙΩΝ 1, 116 35 ΑΘΗΝΑ, 8) ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ - ΤΖΩΡΤΖ 11,262 23, ΠΑΤΡΑ, 9) ΣΤΕΡΕΑΣ ΕΛΛΑΔΟΣ -ΕΥΒΟΙΑΣ - Γ. ΚΟΥΤΟΥΡΟΥ 9Α, 331 00 ΑΝΦΙΣΣΑ ΣΩΜΑ ΕΛΛΗΝΙΔΩΝ ΟΔΗΓΩΝ - ΑΘΗΝΑ ΞΕΝΟΦΩΝΤΟΣ 10, 105 57, ΑΘΗΝΑ 160 ΤΟΠΙΚΑ ΤΜΗΜΑΤΑ ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΑ ΣΟΡΟΠΤΙΜΙΣΤΙΚΗ ΕΝΩΣΗ ΕΛΛΑΔΟΣ - SOROPTIMIST INTRNATIONAL ΟΜΗΡΟΥ 35, 106 72 ΑΘΗΝΑ, ΣΟΡΟΠΤΙΜΙΣΤΙΚΟΙ ΟΜΙΛΟΙ :, 1) ΟΜΙΛΟΣ "ΑΝΑΤΟΛΟΛΙΚΟΣ", Β.ΜΕΛΑ 3, 155 62, 2) ΟΜΙΛΟΣ "ΑΤΘΙΔΕΣ", ΦΙΛΑΔΕΛΦΕΙΑΣ 26, 171 21 Ν. ΣΜΥΡΝΗ, 3) ΟΜΙΛΟΣ "ΒΟΥΛΙΑΓΜΕΝΗΣ", ΑΜΑΡΥΛΛΙΔΟΣ 6, 166 71 ΒΟΥΛΙΑΓΜΕΝΗ, 4) ΟΜΙΛΟΣ "ΘΡΑΚΟ ΜΑΚΕΔΩΝΩΝ", ΔΙΟΓ.ΛΑΕΡΤΙΟΥ 8-10, 104 46, 5) ΟΜΙΛΟΣ "ΙΔΡΥΤΙΚΟΣ", ΧΙΛΙΑΝΔΡΙΟΥ 5, 113 63, 6) ΟΜΙΛΟΣ "ΚΗΦΙΣΙΑ - ΕΚΑΛΗ", ΟΔΥΣΣΕΩΣ 4 Α, 146 71 ΠΟΛΙΤΕΙΑ, 7) ΟΜΙΛΟΣ 94

"ΛΥΚΑΒΗΤΟΥ", ΑΓΑΘΟΥΠΟΛΕΩΣ 62, 112 52, 8) ΟΜΙΛΟΣ "ΝΕΑΣ ΣΜΥΡΝΗΣ", ΑΪΔΙΝΙΟΥ 1, 171 22 Ν.ΣΜΥΡΝΗ, 9) ΟΜΙΛΟΣ "ΝΗΡΗΪΔΕΣ. ΞΑΝΘΟΥ 21, 166 74 ΓΛΥΦΑΔΑ, 10) ΟΜΙΛΟΣ "ΠΑΛ ΦΑΛΗΡΟ", ΝΑΥΠΛΙΟΥ 3, 175 63 ΠΑΛ. ΦΑΛΗΡΟ, 11) ΟΜΙΛΟΣ "ΨΥΧΙΚΟΥ", ΜΑΒΙΛΛΗ 7, 154 52 ΨΥΧΙΚΟ, 12) ΟΜΙΛΟΣ ΠΕΙΡΑΙΩΣ", ΚΗΦΙΣΟΥ 16, 152 34 ΧΑΛΑΝΔΡΙ, 13) ΣΟΡΟΠΤΙΜΙΣΤΙΚΟΣ ΟΜΙΛΟΣ "Α7ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ", ΠΤΟΛΕΜΑΙΟΝ 11, 555 3 5, 14) ΣΟΡΟΠΤΙΜΙΣΤΙΚΟΣ ΟΜΙΛΟΣ "ΑΝΑΤΟΛΙΚΟΣ", ΝΙΚ. ΜΑΝΟΥ 2, 546 42 ΘΕΣ/ΝΙΚΗ, 15) ΣΟΡΟΠΤΙΜΙΣΤΙΚΟΣ ΟΜΙΛΟΣ "ΒΥΖΑΝΤΙΟ", ΧΡ. ΣΜΥΡΝΗΣ 20, 546 22 ΘΕΣ/ΝΙΚΗ, 16)ΣΟΡΟΠΤΙΜΙΣΤΙΚΟΣ ΟΜΙΛΟΣ "ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ", Π, ΜΕΛΑ 317, 570 10 ΘΕΣ/ΝΙΚΗ, 17) ΣΟΡΟΠΤΙΜΙΣΤΙΚΟΣ ΟΜΙΛΟΣ "ΠΑΝΟΡΑΜΑ", ΗΡΟΔΟΤΟΥ 38, 551 33, ΘΕΣ/ΝΙΚΗ, 18) ΣΟΡΟΠΤΙΜΙΣΤΙΚΟΣ ΟΜΙΛΟΣ ΚΕΡΚΥΡΑΣ, ΔΙΚΑΣΤΙΚΟ ΜΕΓΑ ΡΟ, 49100 ΚΕΡΚΥΡΑ, 19) ΣΟΡΟΠΤΙΜΙΣΤΙΚΗ ΕΝΩΣΗ ΟΜΙΛΟΣ "ΔΙΩΝΗ", ΧΡ.ΠΑΤΣΗ 1,453 32, ΙΩΑΝΝΙΝΑ, 20) ΣΟΡΟΠΤΙΜΙΣΤΙΚΗ ΕΝΩΣΗ ΟΜΙΛΟΣ "ΕΡΩΦΙΛΗ", ΛΕΩΦ.ΚΟΥΝΤΟΥΡΙΩΤΟΥ 178, 741 00, ΡΕΘΥΜΝΟ, 21) ΣΟΡΟΠΤΙΜΙΣΤΙΚΗ ΕΝΩΣΗ ΟΜΙΛΟΣ "ΑΡΕΤΟΥΣΑ", ΜΥΣΩΝΟΣ 16, 712 01 ΗΡΑΚΛΕΙΟ ΚΡΗΤΗΣ, 22) ΣΟΡΟΠΤΙΜΙΣΤΙΚΗ ΕΝΩΣΗ ΕΛΛΑΔΟΣ, Β.ΟΥΓΚΩ 68, ΚΑΒΑΛΑ 652 01 / ΦΙΛΕΛΛΗΝΩΝ 5, 653 02, 23) ΟΜΙΛΟΣ ΣΟΡΟΠΤΙΜΙΣΤΡΙΩΝ "ΑΡΣΙΝΟΗ", ΦΑΡΩΝ 203, 241 00 ΚΑΛΑΜΑΤΑ, 24) ΣΟΡΟΠΤΙΜΙΣΤΙΚΗ ΕΝΩΣΗ, ΚΥΠΡΟΥ 2, 264 41 ΠΑΤΡΑ, 25) ΣΟΡΟΠΤΙΜΙΣΤΙΚΗ ΕΝΩΣΗ, ΦΑΡΜΑΚΙΔΟΥ 5, 341 00 ΧΑΛΚΙΔΑ 01-68 33 588, 26) ΣΟΡΟΠΤΙΜΙΣΤΙΚΗ ΕΝΩΣΗ ΟΜΙΛΟΣ ΑΛΜΥΡΟΣ ΜΑΓΝΗΣΙΑΣ, ΑΘΗΝΩΝ 13, 371 00 ΑΛΜΥΡΟΣ Ν. ΜΑΓΝΗΣΙΑΣ, 27) ΣΟΡΟΠΤΙΜΙΣΤΙΚΗ ΕΝΩΣΗ ΟΜΙΛΟΣ "Α ΒΟΛΟΥ", Ρ.ΦΕΡΡΑΙΟΥ 66, 383 33 ΒΟΛΟΣ, 28) ΣΟΡΟΠΤΙΜΙΣΤΙΚΗ ΕΝΩΣΗ ΟΜΙΛΟΣ "ΘΕΤΙΣ", Κ.ΚΑΡΤΑΛΗ 196, 382 21 ΒΟΛΟΣ, 29) ΣΟΡΟΠΤΙΜΙΣΤΙΚΟΣ ΟΜΙΛΟΣ ΤΡΙΚΑΛΩΝ, ΚΩΛΕΤΤΗ 16, 421 00 ΤΡΙΚΑΛΑ, 30) ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΣΟΡΟΠΤΙΜΙΣΤΡΙΩΝ, ΡΟΙΔΟΥ 4-6, 412 22 ΛΑΡΙΣΑ, 31) ΣΟΡΟΠΤΙΜΙΣΤΙΚΗ ΕΝΩΣΗ ΟΜΙΛΟΣ ΑΛΕΞ/ΠΟΛΗΣ, ΑΝ.ΘΡΑΚΗΣ 168, 681 0 0, 32) ΣΟΡΟΠΤΙΜΙΣΤΙΚΗ ΕΝΩΣΗ ΟΜΙΛΟΣ "ΑΡΜΟΝΙΑ", ΧΑΡ.ΤΡΙΚΟΥΠΗ 25, 691 00 ΚΟΜΗΤΗΝΗ, 33) ΣΟΡΟΠΤΙΜΙΣΤΙΚΟΣ ΟΜΙΛΟΣ, ΜΑΡΚΕΝΤΑΟΥ 3, 661 00 ΔΡΑΜΑ, 34) ΣΟΡΟΠΤΙΜΙΣΤΙΚΟΣ ΟΜΙΛΟΣ, ΥΠ. ΤΡΙΑΝΤΑΦ.ΙΟ, 671 00 ΞΑΝΘΗ 5η ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ 1η ΥΠΟΚΑΤΗΓΟΡΙΑ. ΜΟΡΦΩΤΙΚΟΣ - ΕΚΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΓΥΝΑΙΚΩΝ ΕΠΑΡΧΙΑΣ ΜΕΣΟΛΟΓΓΙΟΥ "Η ΘΥΣΙΑ" ΕΛΕΥΘ. ΠΟΛΙΟΡΚΗΜΕΝΩΝ, 302 00 ΜΕΣΟΛΟΓΓΙ. ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΣ ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΓΥΝΑΙΚΩΝ ΜΥΚΟΝΟΥ ΛΙΜΝΗ ΧΩΡΑ ΜΥΚΟΝΟΥ 846 00. ΦΙΛΑΝΘΡΩΠΙΚΟΣ ΚΑΙ ΕΚΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΓΥΝΑΙΚΩΝ ΧΑΡΙΛΑΟΥ Ό ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΣ" ΑΛ. ΠΑΠΑΝΑΣΤΑΣΙΟΥ 158, 542 49 ΘΕΣ/ΝΙΚΗ. ΦΙΛΑΝΘΡΩΠΙΚΟΣ - ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΚΥΡΙΩΝ Ν. ΑΙΤΩΛ/ΝΙΑΣ ΠΛ. ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ 1, 301 00 ΑΓΡΙΝΙΟ. ΠΑΝΑΙΤΩΛΟΑΚΑΡΝANIΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΓΥΝΑΙΚΩΝ ΣΤΑΪΚΟΥ 14, ΑΓΡΙΝΙΟ. ΣΩΜΑΤΕΙΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΠΟΛΙΤΙΚΟ ΚΑΙ ΦΙΛΑΝΘΡΩΠΙΚΟ 'Ή ΜΑΝΑ" ΜΑΚΕΔΟΝΟΜΑΧΩΝ 48, 552 36 ΘΕΣ/ΝΙΚΗ. ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΟΣ ΚΑΙ ΦΙΛΑΝΘΡΩΠΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΓΥΝΑΙΚΩΝ Ν. ΖΙΧΝΗΣ ΝΕΑ ΖΙΧΝΗ, Ν. ΣΕΡΡΩΝ. ΛΕΣΧΗ ΕΘΕΛΟΝΤΙΚΗΣ ΠΡΟΣΦΟΡΑΣ ΓΥΝΑΙΚΩΝ ΛΕΣΒΟΥ ΕΛ. ΒΕΝΙΖΕΛΟΥ 57, 811 00 ΜΥΤΙΛΗΝΗ 2η ΥΠΟΚΑΤΗΓΟΡΙΑ. ΕΝΩΣΗ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΩΝ ΦΟΡΕΩΝ ΝΟΜΟΥ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΦΙΛΥΡΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ, 570 10. "ΟΡΦΕΑΣ" ΠΛΑΓΙΑΡΙΟΥ, ΑΘΛΗΤΙΚΟΣ - ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΠΛΑΓΙΑΡΙ, 575 00 ΘΕΣ/ΝΙΚΗ. ΕΚΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΣ ΚΑΙ ΕΞΩΡΑΪΣΤΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑΣ ΠΕΥΚΩΝ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ ΠΕΥΚΩΝ, 570 10 ΘΕΣ/ΝΙΚΗ. ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΑΣΣΗΡΟΥ ΑΣΣΗΡΟΣ ΛΑΓΚΑΔΑ, 572 00 ΘΕΣ/ΝΙΚΗ. ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΣ ΜΟΡΦΩΤΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΦΙΛΥΡΟΥ. ΕΞΩΡΑΪΣΤΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΠΑΝΟΡΑΜΑΤΟΣ. ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΑΣΒΕΣΤΟΧΩΡΙΟΥ. ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΓΥΝΑΙΚΩΝ ΠΑΝΟΡΑΜΑΤΟΣ. ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΓΥΝΑΙΚΩΝ ΑΣΒΕΣΤΟΧΩΡΙΟΥ. ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΠΕΥΚΩΝ. ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΣΙΝΔΟΥ. ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΑΚΡΟΠΟΤΑΜΟΥ. ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ "ΤΑ ΚΟΥΦΑΛΙΑ". ΕΚΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΓΕΦΥΡΑΣ. ΕΚΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΑΡΕΘΟΥΣΙΑΝΩΝ. ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΠΕΤΡΟΚΕΡΑΤΩΝ. ΜΟΡΦΩΤΙΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΒΡΑΣΝΩΝ. ΜΟΡΦΩΤΙΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΑΣΠΡΟΒΑΛΤΑΣ. ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΛΑΓΓΑΔΙΚΙΩΝ. ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΔΡΥΜΟΥ. ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΖΑΓΛΙΒΕΡΙΟΥ. ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΚΟΚΑΛΟΥΣ. ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΣΚΕΠΑΤΣΟΥ. ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΑΝΟΙΞΙΑΣ. ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΑΓΓΕΛΟΧΩΡΙΟΥ. ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ Ν. ΕΠΙΒΑΤΩΝ. ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ Ν. ΜΗΧΑΝΙΩΝΑΣ. ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΠΕΡΙΑΣ Ή ΑΓΑΠΗ. ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΕΠΑΝΩΝΗΣ ΜΟΡΦΩΤΙΚΟΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ "ΤΟ ΑΝΘΟΣ" ΔΟΥΡΑΧΑΝΗ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ 455 00. ΦΙΛΑΝΘΡΩΠΙΚΟΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ 'ΤΟ ΣΗΜΑΝΤΡΟ" ΕΛ. ΒΕΝΙΖΕΛΟΥ 59Α, 166 61 ΧΟΛΑΡΓΟΣ. ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗ ΕΣΤΙΑ ΧΟΛΑΡΓΟΥ ΑΣΠΑΣΙΑΣ 83, 15561 ΧΟΛΑΡΓΟΣ. ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΤΣΟΥΚΑΛΑΔΩΝ. ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ ΜΟΡΦΩΤΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΧΙΔΗΡΩΝ ΙΑΚΩΒΙΔΗΣ ΧΙΔΗΡΑ ΛΕΣΒΟΥ 95

. ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΤΙΤΑΝΗ ΚΑΣΤΡΙ 46 100 ΗΓΟΥΜΕΝΙΤΣΑ. ΠΡΟΟΔΕΥΤΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΕΛΟΥΝΤΑΣ ΕΛΟΥΝΤΑ, 720 53. ΚΕΝΤΡΟ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗΣ ΒΛΑΧΑΣΙΟΥ ΔΗΜΟΣ ΝΕΑΠΟΛΗΣ, ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ ΒΛΑΧΑΣΙΟΥ. ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΧΑΝΔΡΑ ΔΗΜΟΣ ΛΕΥΚΗΣ - ΕΔΡΑ ΖΗΡΟΣ, 720 59. ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΣ ΧΡΥΣΟΥΠΟΛΗΣ ΒΕΝΙΖΕΛΟΥ 137, 642 00 Ν. ΚΑΒΑΛΑΣ. ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΣ - ΑΙΜΟΔΟΤΙΚΟΣ ΑΚΡΟΒΟΥΝΙΟΥ ΑΚΡΟΒΟΥΝΙ ΕΛΕΥΘΕΡΟΥΠΟΛΗΣ, 641 00 Ν. ΚΑΒΑΛΑΣ. ΦΙΛΑΝΘΡΩΠΙΚΟΣ ΕΚΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΚΑΡΠΕΡΗΣ ΚΑΡΠΕΡΗ 624 00 Ν. ΣΕΡΡΩΝ. ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΑΝΘΕΣΤΗΡΙΑ ΜΕΣΣΗΝΙΑΣ ΜΕΘΩΝΗΣ 11, 241 00 ΚΑΛΑΜΑΤΑ. ΕΚΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΓΥΝΑΙΚΩΝ ΜΕΣΟΛΟΓΓΙΟΥ ΠΛ. ΚΕΝΕΝΤΥ 302 00 ΜΕΣΟΛΟΓΓΙ. ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΕΚΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΣ ΑΜΠΕΛΑΚΙΩΤΙΣΙΩΤΩΝ Ι.ΤΖΑΒΕΛΛΑ, 303 00 ΝΑΥΠΑΚΤΟΣ. ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΕΚΠ/ΚΟΣ Γ, ΒΛΑΧΟΓΙΑΝΝΗ ΚΑΘ. ΔΩΡΙΕΩΝ, 303 00 ΝΑΥΠΑΚΤΟΣ. ΦΙΛΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΚΑΡΠΕΝΗΣΙΟΥ 0273-22 532, -22 168. ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ "ΔΥΝΑΜΗ ΗΦΑΙΣΤΟΥ" ΝΕΣΤΟΥ 11, ΟΙΚΙΣΜΟΣ ΗΦΑΙΣΤΟΥ, 69100 ΚΟΜΟΤΗΝΗ. ΤΑ ΧΕΛΙΔΟΝΙΑ ΤΟΥ ΑΘΕΡΑ ΑΓΙΟΣ ΚΗΡΥΚΟΣ ΙΚΑΡΙΑΣ. ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΑΝΑΛΗΨΗ ΑΓΙΟΣ ΠΟΛΥΚΑΡΠΟΣ ΙΚΑΡΙΑΣ. ΕΞΩΡΑΪΣΤΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΑΚΑΜΑΤΡΑ ΚΑΡΑΒΟΣΤΑΜΟ ΙΚΑΡΙΑΣ. ΕΞΩΡΑΪΣΤΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΣΤΕΛΙ ΚΑΡΑΒΟΣΤΑΜΟ ΙΑΚΑΡΙΑΣ. ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΓΕΡΟΝΤΑΣ ΚΑΡΑΒΟΣΤΑΜΟ ΙΚΑΡΙΑΣ. ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΒΡΑΧΟΣ ΚΑΡΑΒΟΣΤΑΜΟ ΙΑΚΑΡΙΑΣ. ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ "ΑΡΤΕΜΙΣ" ΛΕΡΟΣ. ΕΚΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΓΗΡΟΚΟΜΕΙΟΥ ΠΑΤΡΑΣ. ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΔΙΚΥΚΛΙΣΤΩΝ ΛΕΣΒΟΥ ΕΡΜΟΥ ΚΑΙ ΠΙΤΑΚΟΥ 1, ΜΥΤΙΛΗΝΗ 3η ΥΠΟΚΑΤΗΓΟΡΙΑ. ΠΑΡΑΤΗΡΗΤΗΡΙΟ ΓΙΑ ΤΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΤΩΝ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΤΩΝ ΓΥΝΑΙΚΩΝ - WATCH FOR WOMEN'S RIGHTS ΒΑΛΑΩΡΙΤΟΥ 1, 106 71 ΑΘΗΝΑ. ΕΝΩΣΗ ΓΥΝΑΙΚΩΝ ΚΡΗΤΗΣ - UNION FOR THE WOMEN OF KRETA ΒΟΥΛΗΣ 18, 105 63 ΑΘΗΝΑ. ΚΕΝΤΡΟ ΓΥΝΑΙΚΩΝ ΥΠΑΙΘΡΟΥ - ΚΕ.Γ.Υ. ΛΕΚΚΑ 12, 105 62,ΑΘΗΝΑ. ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΑ ΕΝΩΣΗ ΓΥΝΑΙΚΩΝ ΠΑΡΝΑΣΣΟΥ 2, 105 61 ΑΘΗΝΑ. AMERICAN WOMEN OF GREECE- AWOG Μ ΕΤΑΞΑ 49,166 74, ΓΛΥΦΑΔΑ. ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΓΥΝΑΙΚΩΝ ΙΑΤΡΩΝ ΚΑΙ ΟΔΟΝΤΙΑΤΡΩΝ Β. ΕΛΛΑΔΟΣ ΤΣΙΜΙΣΚΗ 42, 546 23 ΘΕΣ/ΝΙΚΗ. ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΓΙΑ ΤΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΤΗΣ ΓΥΝΑΙΚΑΣ ΣΟΛΩΝΟΣ 41, 106 72 ΑΘΗΝΑ, ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΑ :, 1) ΤΟΠΙΚΟ ΤΜΗΜΑ ΛΑΡΙΣΑΣ - ΠΑΠΑΚΥΡΙΑΖΗ 50, 412 22 ΛΑΡΙΣΑ, 2) ΤΟΠΙΚΟ ΤΜΗΜΑ ΒΟΡΕΙΩΝ ΠΡΟΑΣΤΕΙΩΝ ΑΘΗΝΩΝ - ΧΙΛΙΑΝΔΑΡΙΟΥ 5, 113 63 ΑΘΗΝΑ, 3) ΤΟΠΙΚΟ ΤΜΗΜΑ ΜΕΣΟΓΕΙΩΝ ΑΤΤΙΚΗΣ Κ. X. ΠΙΝΗ 17, 190 03 ΜΑΡΚΟΠΟΥΛΟ. ΚΙΝΗΣΗ ΧΑΝΙΩΝ ΕΝΑΝΤΙΑ ΣΤΗ ΒΙΑ ΚΑΤΑ ΤΩΝ ΓΥΝΑΙΚΩΝ ΤΖΙΤΖΙΦΙΑΝΑΚΗ 7, ΛΕΝΤΑΡΙΑΝΑ ΧΑΝΙΑ ΚΡΗΤΗΣ. ΑΔΕΣΜΕΥΤΗ ΚΙΝΗΣΗ ΓΥΝΑΙΚΩΝ ΑΣΚΛΗΠΙΟΥ 109, ΑΘΗΝΑ. ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΛΟΜΠΥ ΓΥΝΑΙΚΩΝ [EUROPEAN WOMEN'S LOBBY DPRT OF GREECE] ΣΟΛΩΝΟΣ 128, 106 81 ΑΘΗΝΑ. ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΦΟΡΟΥΜ ΑΡΙΣΤΕΡΩΝ ΦΕΜΙΝΙΣΤΡΙΩΝ - ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΤΜΗΜΑ ΝΙΚ. ΟΥΡΑΝΟΥ 33, 114 71 ΑΘΗΝΑ. ΔΙΚΤΥΟ ΓΥΝΑΙΚΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΖΩΗΣ ΣΤΗΝ ΥΠΑΙΘΡΟ. ΑΔΕΣΜΕΥΤΗ ΚΙΝΗΣΗ ΓΥΝΑΙΚΩΝ (NON-ALIGNED WOMEN'S MOVEMENT) ΑΣΚΛΗΠΙΟΥ 109,114 72 ΑΘΗΝΑ. ΓΥΝΑΙΚΕΙΑ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ ΚΡΙΝΩΝ 33, 152 33, ΑΘΗΝΑ. ΛΥΚΕΙΟ ΕΛΛΗΝΙΔΩΝ - LYCEUM CLUB OF GREEK WOMEN ΔΗΜΟΚΡΙΤΟΥ 14, 106 73 ΑΘΗΝΑ. ΕΝΩΣΗ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΩΝ ΓΥΝΑΙΚΩΝ ΠΑΡΝΑΣΣΟΥ 2, 105 61 ΑΘΗΝΑ. ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΩΝ ΠΕΙΡΑΙΑ ΔΕΛΗΓΙΩΡΓΗ 47, 185 34 ΠΕΙΡΑΙΑΣ. ΚΙΝΗΣΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΩΝ ΓΥΝΑΙΚΩΝ ΣΟΛΩΝΟΣ 128, 106 81 ΑΘΗΝΑ. ΝΕΑ ΚΙΝΗΣΗ ΕΛΛΗΝΙΔΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΩΝ ΣΩΤΗΡΟΣ 11, 105 58 ΠΛΑΚΑ. ΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑ ΓΥΝΑΙΚΩΝ ΕΛΛΑΔΑΣ (Ο.Γ.Ε.) ΙΠΠΟΚΡΑΤΟΥΣ 120, 114 72 ΑΘΗΝΑ. ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΑ ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΓΥΝΑΙΚΩΝ "ΠΑΝΑΘΗΝΑΪΚΗ" ΒΑΣ. ΚΩΝ/ΝΟΥ 26, 116 34 ΑΘΗΝΑ. ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΟ ΚΙΝΗΜΑ ΓΥΝΑΙΚΩΝ (ΠΑΚΙΓΥ) MIX. ΝΟΜΙΚΟΥ 30, 112 53 ΑΘΗΝΑ. ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΑ ΕΝΩΣΗ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΣ ΚΑΙ ΝΟΙΚΟΚΥΡΑΣ ΚΥΠΡΟΥ 82, 162 32ΑΘΗΝΑ. ΠΡΟΟΔΕΥΤΙΚΗ ΕΝΩΣΗ ΜΗΤΕΡΩΝ ΕΛΛΑΔΑΣ ΑΚΑΔΗΜΙΑΣ 57, 105 61 ΑΘΗΝΑ. ΠΡΩΤΟΠΟΡΙΑΚΗ ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΓΥΝΑΙΚΩΝ - PIONEER WOMEN ASSOCIATION ΟΛΥΜΠΟΥ 3, 153 46 ΑΓ.ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ. ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΕΛΛΗΝΙΔΑΣ ΝΟΙΚΟΚΥΡΑΣ ΦΕΙΔΙΟΥ 14, 106 78 ΑΘΗΝΑ. ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΓΥΝΑΙΚΩΝ ΚΡΗΤΗΣ ΚΑΙ ΝΗΣΩΝ ΑΙΓΑΙΟΥ ΑΚΤΗ ΘΕΜΙΣΤΟΚΛΕΟΥΣ 132, 185 39, ΠΕΙΡΑΙΑΣ. ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΕΛΛΗΝΙΔΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΩΝ ΒΟΥΛΗΣ 44Α, 105 57 ΑΘΗΝΑ. ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΓΥΝΑΙΚΩΝ EMSU ΔΡΑΓΑΤΣΑΝΙΟΥ 8, 105 64 ΑΘΗΝΑ. ΣΥΝΤΟΝΙΣΤΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΓΥΝΑΙΚΕΙΩΝ ΟΡΓΑΝΩΣΕΩΝ ΣΟΛΩΝΟΣ 41, 106 72 ΑΘΗΝΑ. ΦΕΜΙΝΙΣΤΙΚΗ ΟΜΑΔΑ ΚΑΙΣΑΡΙΑΝΗΣ ΚΛΑΖΟΜΕΝΩΝ 32, 161 21 ΚΑΙΣΑΡΙΑΝΗ. ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΗ ΓΥΝΑΙΚΕΙΑ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ ΧΑΛΑΝΔΡΙΟΥ ΠΕΙΣΙΣΤΡΑΤΟΥ 2, 152 32 ΧΑΛΑΝΔΡΙ. ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΩΝ ΠΕΙΡΑΙΑ ΔΕΛΗΓΙΩΡΓΗ 47, 185 34 ΠΕΙΡΑΙΑΣ. ΕΝΩΣΗ ΓΥΝΑΙΚΩΝ ΝΑΥΤΙΚΩΝ ΑΝΔΡΕΟΥ ΜΕΤΑΞΑ 4, 106 81 ΑΘΗΝΑ. ΤΜΗΜΑ ΓΥΝΑΙΚΩΝ ΑΝΩΤΑΤΗΣ ΣΥΝΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑΣ ΠΟΛΥΤΕΚΝΩΝ ΕΛΛΑΔΟΣ- ΤΜΗΜΑ ΓΥΝΑΙΚΩΝ LARGE FAMILIES SUPREME CONFEDERATION OF HELLAS ΠΛ.ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ 22, 105 53 ΑΘΗΝΑ. ΤΜΗΜΑ ΓΥΝΑΙΚΩΝ ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟΥ ΣΥΝΔΕΣΜΟΥ ΤΥΦΛΩΝ -ΤΜΗΜΑ ΓΥΝΑΙΚΩΝ ΒΕΡΑΝΖΕΡΟΥ 31,7ος ΟΡΟΦΟΣ 104 32 ΑΘΗΝΑ. ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΕΝΩΣΗ ΕΛΛΗΝΟΦΩΝΩΝ ΓΥΝΑΙΚΩΝ ΦΩΚΑΙΑΣ 6, 171 21 ΝΕΑ ΣΜΥΡΝΗ. ΚΕΝΤΡΟ ΕΡΕΥΝΑΣ ΚΑΙ ΔΡΑΣΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΙΡΗΝΗ (ΚΕΔΕ) CENTER OF RESEARCH AND ACTION FOR REACE ΡΩΜΙΛΙΑΣ 1 ΚΑΙ ΠΑΠΑΦ/ΣΑ, 146 71 ΑΘΗΝΑ. ΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑ ΓΥΝΑΙΚΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΕΙΡΗΝΗ Τ.Θ. 30 316, 100 33 ΑΘΗΝΑ 96

. ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ ΔΙΑΒΑΛΚΑΝΙΚΗΣ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΥΝΑΙΚΩΝ & ΚΕΝΤΡΟ UNESCO ΓΙΑ ΤΙΣ ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΙΡΗΝΗ ΠΛΟΥΤΩΝΟΣ 30 - Γ.ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ, 546 55 ΘΕΣ/ΝΙΚΗ. ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΓΥΝΑΙΚΩΝ ΚΑΡΔΙΤΣΑΣ 18ης ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ 1, 431 00 ΚΑΡΔΙΤΣΑ. ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΓΥΝΑΙΚΩΝ ΚΑΙ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΩΝ ΝΑΥΤΙΚΩΝ ΣΤΑΜ. ΠΡΩΪΟΥ 69, 841 00 ΣΥΡΟΣ. ΕΝΩΣΗ ΠΡΟΟΔΕΥΤΙΚΩΝ ΓΥΝΑΙΚΩΝ ΙΕΡΑΠΕΤΡΑΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΠΑΝΑΙΤΩΛΟΑΚΑΡΝΑΝIΑΣ ΕΛΛΗΝΙΔΩΝ ΝΟΙΚΟΚΥΡΩΝ I, ΣΤΑΪΚΟΥ 14, 301 00 ΑΓΡΙΝΙΟ. ΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑ ΓΥΝΑΙΚΩΝ ΦΘΙΩΤΙΔΑΣ ΛΕΩΣΘΕΝΟΥΣ 2, 351 00 ΛΑΜΙΑ. ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΓΥΝΑΙΚΩΝ ΕΛΑΤΕΙΑΣ ΕΛΑΤΕ ΙΑ. ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΓΥΝΑΙΚΩΝ ΣΤΥΛΙΔΑΣ ΟΔΟΣ ΛΑΜΙΑΣ, ΣΤΥΛΙΔΑ. ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΓΥΝΑΙΚΩΝ ΛΑΜΙΑΣ ΕΣΛΙΝ 31, 351 00 ΛΑΜΙΑ. ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΓΥΝΑΙΚΩΝ ΑΤΑΛΑΝΤΗΣ ΑΤΑΛΑΝΤΗ. ΑΥΤΟΝΟΜΗ ΟΜΑΔΑ ΓΥΝΑΙΚΩΝ ΘΕΣ/ΝΙΚΗΣ ΒΑΣ.ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ 19, ΘΕΣ/ΝΙΚΗ. ΟΜΙΛΟΣ ZONTA ΛΑΡΙΣΑΣ ΣΕΦΕΡΗ 194, 412 23 ΛΑΡΙΣΑ. ΟΜΙΛΟΙ "ZONTA" ΑΤΤΙΚΗΣ 1) "ZONTA ΑΘΗΝΩΝ", 2) "ZONTA ΠΕΙΡΑΙΩΣ", 3) "ZONTA ΝΕΑΣ ΣΜΥΡΝΗΣ" 4) "ZONTA ΝΟΤΙΟΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΑΤΤΙΚΗΣ" 4η ΥΠΟΚΑΤΗΓΟΡΙΑ. ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΑΜΝΗΣΤΙΑΣ ΣΙΝΑ 30, 106 72 ΑΘΗΝΑ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΑ : 1) ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΑΜΝΗΣΤΙΑΣ ΘΕΣ/ΝΙΚΗΣ ΔΕΛΜΟΥΖΟΥ 7, 546 35, ΘΕΣ/ΝΙΚΗ 2) ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΑΜΝΗΣΤΙΑΣ ΠΑΤΡΑΣ ΑΓ. ΑΝΔΡΕΟΥ 55, 261 10 ΠΑΤΡΑ. SOS ΡΑΤΣΙΣΜΟΣ Τ.Θ. 3724, 102 10 ΑΘΗΝΑ. SOS - ΡΑΤΣΙΣΜΟΣ ΚΟΜΝΗΝΩΝ 22, 546 24, ΘΕΣ/ΝΙΚΗ. ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΚΑΤΑ ΤΟΥ ΡΑΤΣΙΣΜΟΥ ΤΗΣ ΞΕΝΟΦΟΒΙΑΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΜΗ ΑΝΟΧΗΣ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΟΥΣ 32, 546 31 ΘΕΣ/ΝΙΚΗ. YRE - ΝΕΟΛΑΙΑ ΕΝΑΝΤΙΑ ΣΤΟ ΡΑΤΣΙΣΜΟ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ 1) ΑΘΗΝΑ -ΜΑΙΖΩΝΟΣ 1, 104 38 ΑΘΗΝΑ 2) ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ, 3) ΚΕΡΚΥΡΑ, 4) ΔΡΑΜΑ, 5) ΚΟΖΑΝΗ. ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΚΑΤΑ ΤΟΥ ΡΑΤΣΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΤΗΣ ΞΕΝΟΦΟΦΙΑΣ ΝΑΥΑΡΙΝΟΥ 18-20, 106 80 ΑΘΗΝΑ. ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΠΟΛΙΤΩΝ ΓΙΑ ΤΑ ΑΝΘΡΩΠΙΝΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ (Ε.Π.ΑΝ.ΔΙ.) Τ.Θ. 475 01, 113 10,ΝΕΑ ΛΙΟΣΙΑ. ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΣΩΣΤΗΣ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗΣ ΚΑΙ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ ΤΩΝ ΝΑΡΚΩΤΙΚΩΝ (ΕΣΕΑΝ) ΑΝΑΠΑΥΣΕΩΣ 7, 116 36 ΑΘΗΝΑ. ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗΣ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗΣ ΠΑΤΡΑΣ ΔΗΜ. ΜΑΞΙΜΟΥ 43-47, 262 22 ΠΑΤΡΑ. ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΓΙΑ ΤΑ ΑΝΘΡΩΠΙΝΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΚΑΙ ΚΑΤΑ ΤΟΥ ΡΑΤΣΙΣΜΟΥ ΑΡΙΣΤΟΜΕΝΟΥΣ 67, 241 00 ΚΑΛΑΜΑΤΑ. ACTUP ΑΝΤΙΜΑΧΟΥ 7,1 1 5 28, ΑΘΗΝΑ. ΣΥΜΠΡΑΞΗ ΚΑΤΑ ΤΗΣ ΟΜΟΦΥΛΟΦΟΒΙΑΣ ΦΙΛΙΠΠΟΥ 51, 546 31 ΘΕΣ/ΝΙΚΗ. ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΟΜΟΦΥΛΟΦΙΛΙΚΗ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ ΠΑΥΛΟΥ 31, ΘΗΣΕΙΟ, (Τ.Θ. 260 77, 100 22). ΟΜΑΔΑ ΟΜΟΦΥΛΟΦΙΛΩΝ ΓΥΝΑΙΚΩΝ ΚΡΗΤΗΣ. ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΚΕΝΡΟ ΣΥΓΧΡΟΝΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΝΤΙΛΗΨΗΣ ΔΑΒΑΚΗ 17, ΗΛΙΟΥΠΟΛΗ 163 46 ΑΘΗΝΑ. ΔΙΕΘΝΗΣ ΑΝΤΙΑΠΑΓΟΡΕΥΤΙΚΗ ΕΝΩΣΗ (LIA-ΕΛΛΑΣ) ΑΜΦΙΚΤΥΟΝΩΣ 16, 118 51 ΘΗΣΕΙΟ. ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΗΣ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗΣ ΣΠΥΡΟΥ ΤΡΙΚΟΥΠΗ 25, 106 43 ΑΘΗΝΑ. ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗΣ ΚΑΙ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑΣ ΟΡΜΗΝΙΟΥ 9, 112 58 ΑΘΗΝΑ. ΕΝΩΣΗ ΓΙΑ ΤΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΚΡΙΕΖΩΤΟΥ 6, 106 71 ΑΘΗΝΑ. ΙΔΡΥΜΑ ΜΑΡΑΓΚΟΠΟΥΛΟΥ ΓΙΑ ΤΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΛΥΚΑΒΗΤΟΥ 1Γ, 106 72 ΑΘΗΝΑ. ΚΙΝΗΣΗ ΠΟΛΙΤΩΝ ΚΑΤΑ ΤΟΥ ΡΑΤΣΙΣΜΟΥ ΙΠΠΟΚΡΑΤΟΥΣ 33, 106 80 ΑΘΗΝΑ. ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΗ ΕΝΩΣΗ ΠΡΟΛΗΨΕΩΣ ΤΟΥ ΕΓΚΛΗΜΑΤΟΣ ΑΜΥΝΤΑ 16, 116 35 ΑΘΗΝΑ. ΕΤΑΙΡΙΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗΣ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗΣ ΛΕΥΚΩΝ ΟΡΕΩΝ 3, 173 42 ΑΓ. ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΑΘΗΝΑ. ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗΣ ΚΑΙ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑΣ - ΕΛ.ΙΝ.Α.Σ.. ΓΕΩΤΕΧΝΙΚΟΙ ΕΛΛΑΔΑΣ ΧΩΡΙΣ ΣΥΝΟΡΑ ΑΚΤΗ ΕΝΩΣΕΩΣ 3, 73 132,ΧΑΝΙΑ. ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΤΡΙΚΑΝΙΑΣ 5, 11 42 ΑΘΗΝΑ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΑ : 1) ΣΕΡΡΩΝ - ΚΑΡΑΪΣΚΑΚΗ 16, 621 00 ΣΕΡΡΕΣ 2) ΛΑΡΙΣΑΣ - ΡΟΙΔΟΥ 15, 412 22 ΛΑΡΙΣΑ 3) ΚΑΡΔΙΤΣΑΣ - ΦΕΙΔΙΟΥ 4, 431 00 ΚΑΡΔΙΤΣΑ 5η ΥΠΟΚΑΤΗΓΟΡΙΑ. ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΑ ΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑ ΡΑΔΙΟΣΥΧΝΟΤΗΤΟΣ ΠΟΛΙΤΩΝ ΕΛΛΑΔΟΣ - Π.Ο.Ρ.Π.Ε. CB ΣΟΦΟΚΛΕΟΥΣ 64 ΚΑΙ ΧΑΡΟΚΟΠΟΥ, 176 71 ΚΑΛΛΙΘΕΑ. ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΡΑΔΙΟΣΥΧΝΟΤΗΤΟΣ ΠΟΛΙΤΩΝ "ΑΚΡΟΠΟΛΙΣ" ΔΩΡΟΥ 9, 104 32 ΑΘΗΝΑ. ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΡΑΔΙΟΕΡΑΣΥΤΕΧΝΩΝ ΛΕΣΒΟΥ. ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΡΑΔΙΟΣΥΧΝΟΤΗΤΟΣ ΠΟΛΙΤΩΝ ΚΡΥΣΤΑΛΛΗ 23, 471 00 ΑΡΤΑ. ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΡΑΔΙΟΣΥΧΝΟΤΗΤΟΣ ΠΟΛΙΤΩΝ - ΓΕΝΙΚΟΣ ΑΝ. ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΟΜΟΝΙΑΣ 128, 653 02 ΚΑΒΑΛΑ. ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΑΣΥΡΜΑΤΙΣΤΩΝ ΕΡΑΣΙΤΕΧΝΩΝ - "ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ Ο ΜΑΚΕΔΟΝ" ΠΛ. ΝΙΚΟΤΣΑΡΑ 4, 652 01. ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΡΑΔΙΟΣΥΤΕΧΝΩΝ ΚΑΒΑΛΑΣ - K.V.L. ΦΙΛΕΛΛΗΝΩΝ 5, 653 02, ΚΑΒΑΛΑ. ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΡΑΔΙΟΣΥΧΝΟΤΗΤΑΣ ΠΟΛΙΤΩΝ ΛΕΒΕΝΤΟΧΩΡΙ ΗΛΕΙΑΣ. ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΡΑΔΙΟΣΥΧΝΟΤΗΤΑΣ ΠΟΛΙΤΩΝ ΕΙΡΑΣ 8, 241 00 ΚΑΛΑΜΑΤΑ. ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΡΑΔΙΟΣΥΧΝΟΤΗΤΑΣ ΠΟΛΙΤΩΝ ΛΑΚΩΝΙΑΣ "Ο ΛΕΩΝΙΔΑΣ" ΟΔΟΣ ΤΩΝ 118 ΑΡΙΘ. 42, 231 00 ΣΠΑΡΤΗ. ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΡΑΔΙΟΣΥΧΝΟΤΗΤΑΣ ΠΟΛΙΤΩΝ ΣΩΚΡΑΤΟΥΣ 8, 421 00 ΤΡΙΚΑΛΑ. ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΡΑΔΙΟΣΥΧΝΟΤΗΤΟΣ ΠΟΛΙΤΩΝ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΟΥ 2, ΛΑΡΙΣΑ. V.H.F. ΑΝΤΙΓΟΝΙΔΩΝ 1, 546 30, ΘΕΣ/ΝΙΚΗ. ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΡΑΔΙΟΣΥΧΝΟΤΗΤΑΣ ΠΟΛΙΤΩΝ Β. ΕΛΛΑΔΟΣ C.B.1 ΕΠΤΑΠΥΡΓΟΥ 165, 566 30ΘΕΣ/ΝΙΚΗ 97

6η ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ 1η ΥΠΟΚΑΤΗΓΟΡΙΑ α) ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΕΘΕΛΟΝΤΩΝ ΑΙΜΟΔΟΤΩΝ ΠΥΡΓΟΥ ΚΑΙ ΠΕΡΙΧΩΡΩΝ "Ο ΑΓΙΟΣ ΣΠΥΡΙΔΩΝ" ΙΕΡΟΣ ΝΑΟΣ ΑΓ. ΣΠΥΡΙΔΩΝΟΣ, 271 00 ΠΥΡΓΟΣ ΕΝΟΡΙΑΚΗ ΤΡΕΠΕΖΑ ΑΙΜΑΤΟΣ Ι.Ν. ΑΓΙΟΥ ΠΑΝΤΕΛΕΗΜΟΝΟΣ ΗΓΟΥΜΕΝΙΤΣΗΣ ΙΕΡΟΣ ΝΑΟΣ ΑΓ. ΠΑΝΤΕΛΕΗΜΩΝ, 46 100 ΗΓΟΥΜΕΝΙΤΣΑ ΟΡΦ/ΦΕΙΟ ΠΑΝΑΓΙΑ ΕΛΕΟΥΣΑ ΚΟΝΙΤΣΗΣ 5 ΗΛΙΟΥΠΟΛΗ, 163 45 ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΕΙΟΝ ΟΡΦ/ΦΕΙΟ ΘΗΛΕΩΝ ΑΓΙΑΣ ΓΡΗΓΟΡΟΥΣΗΑ 5, ΧΑΪΔΑΡΙ ΙΔΡΥΜΑ ΒΗΘΛΕΕΜ (ΟΡΦ/ΦΕΙΟ-ΟΙΚΟΤ/ΦΕΙΟ) ΚΑΛΛΙΦΡΟΝΑ 21 & ΝΑΞΟΥ 2, 112 56 ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΜΕΡΙΜΝΗΣ ΑΝΗΛΙΚΩΝ ΙΠΠΟΚΡΑΤΟΥΣ 39, ΕΞΑΡΧΕΙΑ, ΑΘΗΝΑ ΟΙΚ/ΦΕΙΟ ΘΗΛΕΩΝ "Ο ΜΕΓΑΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ" ΚΑΡΔΙΤΣΗΣ 116, ΛΑΡΙΣΑ, 415 00 ΙΔΡΥΜΑ ΘΕΟΜΗΤΩΡ ΕΛ. ΒΕΝΙΖΕΛΟΥ 128, ΑΝΩ ΗΛΙΟΥΠΟΛΗ, 136 45 ΟΡΦ/ΦΕΙΟ-ΟΙΚ/ΦΕΙΟ ΘΗΛΕΩΝ "ΑΓΙΑ ΤΡΙΑΣ" ΠΑΠΑΓΟΥ 15 ΕΚΑΛΗ, 145 65 ΧΡΙΣΤΙΑΝ. ΛΕΣΧΗ ΚΟΡΙΤΣΙΟΥ "Η ΑΓΙΑ ΑΝΝΑ" ΑΝΟΙΞΕΩΣ 24 Ν. ΚΗΦΙΣΙΑ, 145 64 ΛΥΡΕΙΟ ΠΑΙΔΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΜΑΤΙ ΑΤΤΙΚΗΣ, 190 05 ΟΡΦ/ΦΕΙΟ ΘΗΛΕΩΝ "Η ΑΓΙΑ ΤΡΙΑΣ" ΑΓ.ΤΡΩΑΔΟΣ 7 Ν. ΛΙΟΣΙΑ, 131 22 ΕΚΚΛ. ΟΡΦ/ΦΕΙΟ ΑΡΡΕΝΩΝ ΒΟΥΛΙΑΓΜΕΝΗΣ ΑΠΟΛΛΩΝΟΣ 28 ΒΟΥΛΙΑΓΜΕΝΗ, 166 71 ΣΤΕΓΗ ΘΗΛΕΩΝ Π.ΦΑΛΗΡΟΥ "ΑΓΙΟΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ" ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ 83 ΑΜΦΙΘΕΑ, 175 64 ΕΚΚΛ. ΙΔΡΥΜΑ "Ο ΑΓΙΟΣ ΑΝΔΡΕΑΣ" (ΟΡΦ/ΦΕΙΟ) ΑΓ.ΑΝΔΡΕΟΥ 14, Ν. ΣΜΥΡΝΗ, 171 22 ΑΔΕΛΦΟΤΗΣ ΑΓΙΑΣ ΣΚΕΠΗΣ ΔΙΟΒΟΥΝΙΩΤΟΥ 10 Ν.ΦΑΛΗΡΟ, 175 61 ΣΤΕΓΗ ΚΑΤΑΚΟΙΤΩΝ ΓΕΡΟΝΤΩΝ ΛΑΟΔΑΜΑΝΤΟΣ 18, Λ.ΣΚΟΥΖΕ 104 44 ΣΤΕΓΗ ΓΕΡΟΝΤΩΝ ΦΙΛΟΠΤΩΧΩΝ ΤΑΜΕΙΩΝ ΗΠΕΙΡΟΥ 15, ΑΓ. ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 153 41 ΣΤΕΓΗ ΠΡΟΝΟΙΑΣ ΓΕΡΟΝΤΩΝ I. ΝΑΟΥ ΑΓ. ΑΣΩΜΑΤΩΝ ΘΗΣΕΙΟΥ (ΑΡΡΕΝΩΝ) ΓΡΑΝΙΚΟΥ 4, ΘΗΣΕΙΟ 104 35 ΣΤΕΓΗ ΠΡΟΝΟΙΑΣ ΓΕΡΟΝΤΩΝ Ι.ΝΑΟΥΑΓ. ΑΣΩΜΑΤΩΝ ΘΗΣΕΙΟΥ (ΘΗΛΕΩΝ) ΜΑΡΑΘΩΝΟΣ 21, ΘΗΣΕΙΟ 104 35 ΣΤΕΓΗ ΠΡΟΝΟΙΑΣ ΓΕΡΟΝΤΩΝ Ι.ΝΑΟΥΑΓ. ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΚΥΨΕΛΗΣ ΚΕΦΑΛΛΗΝΙΑΣ 19 ΚΥΨΕΛΗ, 113 61 ΣΤΕΓΗ ΠΡΟΝΟΙΑΣ ΓΕΡΟΝΤΩΝ Ι.ΝΑΟΥΑΓ. ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ ΑΜΠΕΛΟΚΗΠΩΝ ΠΡΙΗΝΗΣ-ΣΦΑΕΛΟΥ, ΑΜΠΕΛΟΚΗΠΟΙ 115 22 ΣΤΕΓΗ ΠΡΟΝΟΙΑΣ ΓΕΡΟΝΤΩΝ Ι.ΝΑΟΥ ΑΓ. ΘΕΡΑΠΟΝΤΟΣ ΖΩΓΡΑΦΟΥ ΓΑΛΗΝΗΣ 24, ΙΛΙΣΙΑ 157 72 ΣΤΕΓΗ ΠΡΟΝΟΙΑΣ ΓΕΡΟΝΤΩΝ Ι.ΝΑΟΥ ΑΓ.ΜΑΡΙΝΗΣ ΘΗΣΕΙΟΥ ΑΓ. ΜΑΡΙΝΗΣ 1, ΘΗΣΕΙΟ 118 51 ΣΤΕΓΗ ΠΡΟΝΟΙΑΣ ΓΕΡΟΝΤΩΝ Ι.ΝΑΟΥΑΓ. ΑΠΟΣΤΟΛΩΝ ΤΖΙΤΖΙΦΙΩΝ ΑΓ. ΑΠΟΣΤΟΛΩΝ 5, ΤΖΙΤΖΙΦΙΕΣ 176 75 ΣΤΕΓΗ ΠΡΟΝΟΙΑΣ ΓΕΡΟΝΤΩΝ Ι.ΝΑΟΥ ΑΓ. ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΦΙΛΟΠΑΠΠΟΥ ΑΓΡΑΦΩΝ 2 ΦΙΛΟΠΑΠΠΟΥ, 117 41 ΣΤΕΓΗ ΠΡΟΝΟΙΑΣ ΓΕΡΟΝΤΩΝ Ι.ΝΑΟΥ ΠΡΟΦ. ΗΛΙΟΥ ΠΑΓΚΡΑΤΙΟΥ ΛΥΣΙΜΑΧΟΥ 3 ΠΑΓΚΡΑΤΙ, 116 33 ΣΤΕΓΗ ΠΡΟΝΟΙΑΣ ΓΕΡΟΝΤΩΝ "Η ΑΓΙΑ ΣΚΕΠΗ" ΕΛΛΗΣ 7 ΚΑΛΛΙΘΕΑ, 176 72 ΕΣΤΙΑ "ΘΕΙΑ ΠΡΟΝΟΙΑ" ΑΜΕΙΝΟΚΛΕΟΥΣ 30,117 44 Ν. ΚΟΣΜΟΣ ΓΗΡΟΚΟΜΕΙΟ "ΒΗΘΑΝΙΑ" 190 05, Ν.ΜΑΚΡΗ ΑΤΤΙΚΗ ΓΗΡΟΚΟΜΕΙΟ "ΚΑΛΟΣ ΣΑΜΑΡΕΙΤΗΣ" Π.ΡΑΛΛΗ 2, 151 21, ΠΕΥΚΗ ΟΙΚΟΣ ΕΥΓΗΡΙΑΣ "ΤΙΜΙΟΣ ΣΤΑΥΡΟΣ" ΗΠΕΙΡΟΥ 69, ΑΓ.ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ ΟΡΦ/ΦΕΙΟ "ΑΓ. ΔΙΟΝΥΣΙΟΣ" ΡΑΛΛΗ 2, 151 21 ΠΕΥΚΗ ΙΔΡΥΜΑ ΓΙΑ ΤΟ ΠΑΙΔΙ "ΠΑΜΜΑΚΑΡΙΣΤΟΣ" ΛΕΩΦ.ΜΑΡΑΘΩ ΝΟΣ 1, 190 05, Ν.ΜΑΚΡΗ ΑΤΤΙΚΗΣ Ι.Μ. Ν. ΙΩΝΙΑΣ ΚΑΙ ΦΙΛ/ΦΕΙΑΣ, 1) ΓΕΝΙΚΟ ΦΙΛΟΠΤΩΧΟ ΤΑΜΕΙΟ ΚΑΙ 22 ΕΝΟΡΙΑΚΑ, 2) ΕΚΚΛ.ΣΤΕΓΗ ΠΡΟΝΟΙΑΣ ΓΕΡΟΝΤΩΝ "ΠΑΝΑΓΙΑ Η ΕΛΕΟΥΣΑ ΧΡ. ΜΑΝΤΑΚΑ 2 Ν.ΙΩΝΙΑ, 3) ΕΚΚΛΗΣ ΟΙΚΟΣ ΕΥΓΗΡΙΑΣ "0 ΚΑΛΟΣ ΣΑΜΑΡΕΙΤΗΣ" ΑΡΤΑΚΗΣ 5 Ν.ΦΙΛ/ΦΕΙΑ, 4) ΕΚΚΛ. ΣΤΕΓΗ ΠΕΡΙΘΑΛΨΕΩΣ ΑΠΟΡΩΝ ΘΗΛΕΩΝ "Η ΑΓ.ΦΙΛΟΘΕΗ" ΒΟΣΠΟΡΟΥ ΚΑΙ ΚΡΗΝΗΣ ΚΑΛΟΓΡΕΖΑ, 5) ΑΝΑΣΤΑΣΙΑΔΕΙΟΝ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΠΑΡΘΕΝΩΝΟΣ 14 ΗΡΑΚΛΕΙΟ, 6) ΝΗΠΙΟΒΡΕΦΙΚΟΣ ΣΤΑΘΜΟΣ "ΠΑΝΑΓΙΑ Η ΒΡΕΦΟΚΡΑΤΟΥΣΑ" ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΑΣ 2 Ν.ΦΙΛ/ΦΕΙΑ, 7) ΕΝΟΡΙΑΚΑ ΣΥΣΣΙΤΙΑ ΑΓΑΠΗΣ ΣΕ 4 ΝΑΟΥΣ, - ΑΓ.ΚΩΝ/ΝΟΥ Ν. ΙΩΝΙΑΣ (σιτίζονται 40 άτομα), - ΚΟΙΜ. ΘΕΟΤΟΚΟΥ Ν. ΙΩΝΙΑΣ (σιτίζονται 30 άτομα), - ΑΓ. ΣΠΥΡΙΔΩΝΑ Ν. ΙΩΝΙΑΣ (σιτίζονται 35 άτομα), - ΑΓ. ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΠΑΛ. ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ (σιτίζονται 30 άτομα), 8) ΤΑΜΕΙΟ ΕΝΙΣΧΥΣΕΩΣ ΑΠΟΡΩΝ ΚΟΡΙΤΣΙΩΝ ΟΙΚ/ΦΕΙΟ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗ ΕΛΠΙΣ ΟΛΥΜΠΟΥ 94, 545 00, ΘΕΣ/ΝΙΚΗ ΟΙΚ/ΦΕΙΟ ΑΡΡΕΝΩΝ "ΑΓΙΟΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ" 25ης ΜΑΡΤΙΟΥ- ΠΛΑΤΑΙΩΝ, 545 00, ΘΕΣ/ΝΙΚΗ ΦΟΙΤΗΤΙΚΟ ΟΙΚ/ΦΕΙΟ ΘΗΛΕΩΝ "ΑΓΙΑ ΦΙΛΟΘΕΗ" Γ.ΒΙΖΥΗΝΟΥ 64, 545 00, ΘΕΣ/ΝΙΚΗ ΧΡΙΣΤΙΑΝΟΚΟΣ ΦΟΙΤΗΤΙΚΟΣ ΞΕΝΩΝΑΣ ΑΔΕΛΦΟΤΗΤΑΣ ΘΕΟΛΟΓΩΝ "Η ΖΩΗ" ΘΗΛΕΩΝ ΠΛΑΤΩΝΟΣ 1, 545 00, ΘΕΣ/ΝΙΚΗ ΧΑΡΙΣΕΙΟΝ ΓΗΡΟΚΟΜΕΙΟΝ ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ ΧΑΡΙΣΗ (ΤΕΡΜΑ), 543 52, ΘΕΣ/ΝΙΚΗ ΠΑΠΑΦΕΙΟΝ ΚΕΝΤΡΟΝ ΠΑΙΔΙΚΗΣ ΜΕΡΙΜΝΗΣ ΑΡΡΕΝΩΝ ΘΕΣ/ΝΙΚΗΣ "Ο ΜΕΛΙΤΕΥΣ" ΠΑΠΑΦΗ 33, 546 38, ΘΕΣ/ΝΙΚΗ ΟΙΚ/ΦΕΙΟ ΑΡΡΕΝΩΝ ΑΓΙΟΥ ΑΝΤΩΝΙΟΥ ΔΗΜ. ΜΑΡΓΑΡΙΤΗ 4, 546 21 ΘΕΣ/ΝΙΚΗ ΙΑΤΡΕΙΟΝ ΤΗΣ Ι.Μ. ΕΝ ΤΩ ΟΙΚ/ΦΕΙΟ ΑΓ.ΑΝΤΩΝΙΟΥ ΔΗΜ.ΜΑΡΓΑΡΙ 4, 546 21 ΘΕΣ/ΝΙΚΗ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΤΗΣ ΜΑΡΚΟΣ" 570 01, ΘΕΡΜΗ ΘΕΣ/ΝΙΚΗ ΙΔΡΥΜΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΠΡΟΝΟΙΑΣ "0 ΑΓ. ΠΑΝΤΕΛΕΗΜΩΝ" 7ο ΧΙΛΙΟΜΕΤΡΟ ΟΔΟΥ ΘΕΣ/ ΝΙΚΗΣ ΛΑΓΚΑΔΑ, 545 00, ΘΕΣ/ΝΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΦΙΛΑΝΘΡΩΠΙΚΟΥ ΧΑΡΑΚΤΗΡΑ ΕΝΟΡΙΑ ΚΑΜΠΟΥ ΠΑΤΜΟΥ ΕΝΟΡΙΑ ΑΓ. ΠΑΝΤΕΛΕΗΜΟΝΟΣ ΡΟΔΟΥ ΕΝΟΡΙΑ ΑΓΙΟΥ ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΡΟΔΟΥ ΓΗΡΟΚΟΜΕΙΟ I. ΜΗΤΡΟΠΟΛΗΣ ΚΩ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ "ΓΕΡΒΑΣΙΟΣ ΣΤΕΓΗ ΘΗΛΕΩΝ" ΚΑΛΥΜΝΟΣ, 852 00 ΕΚΚΛ. ΙΔΡΥΜΑ "ΜΙΧΑΛΕΙΟ ΣΠΙΤΙ" ΚΑΛΥΜΝΟΣ 852 00 1. Μ. ΜΥΤΙΛΗΝΗΣ ΠΛΑΤΕΙΑ ΑΓΙΟΥ ΘΕΡΑΠΟΝΤΟΣ, ΜΥΤΙΛΗΝΗ, 811 00, 1) ΓΗΡΟΚΟΜΕΙΟΝ ΚΑΙ ΠΤΩΧΟΚΟΜΕΙΟΝ ΜΥΤΙΛΗΝΗΣ, 2) ΦΙΛΟΠΤΩΧΟ ΤΑΜΕΙΟ ΤΗΣ Ι.Μ., 3) ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΝΕΟΤΗΤΟΣ, 4) ΟΡΦ/ΦΕΙΟ ΘΗΛΕΩΝ, 5) ΕΚΚΛ. ΟΙΚ/ΦΕΙΟ ΑΠΟΡΩΝ ΑΡΙΣΤΕΥΟΝΤΩΝ ΓΥΜΝΑΣΙΟΠΑΙΔΩΝ, 6) ΕΚΚΛ. ΟΙΚ/ΦΕΙΟ ΑΠΟΡΩΝ ΑΡΙΣΤΕΥΟΝΤΩΝ ΓΥΜΝΑΣΙΟΠΑΙΔΩΝ, 7) ΙΔΡΥΜΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΠΡΟΝΟΙΑΣ ΑΓΙΑΣΟΥ ΛΕΣΒΟΥ "Η ΘΕΟΜΗΤΩΡ", 9) "ΤΡΑΠΕΖΙΑ ΑΓΑΠΗΣ" - ΣΥΣΣΙΤΙΑ ΛΕΣΒΟΥ, α) I. ΝΑΟΣ ΑΓΙΟΥ ΘΕΡΑΠΟΝΤΟΣ - ΜΥΤΙΛΗΝΗ, β) 98

I. ΝΑΟΣ ΤΑΞΙΑΡΧΩΝ - ΜΑΝΤΑΜΑΔΟΣ, γ) ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΑΓΙΟΥ ΡΑΦΑΗΛ - ΛΟΥΤΡΟΠΟΛΗ ΘΕΡΜΗΣ, 10) ΒΡΑΔΙΝΗ ΣΥΝΤΡΟΦΙΑ ΝΕΩΝ ΙΕΡΟΥ ΝΑΟΥ ΑΓΙΟΥ ΘΕΡΑΠΟΝΤΑ ΜΥΤΙΛΗΝΗΣ ΠΤΩΧΟΚΟΜΕΙΟ ΘΗΡΑΣ ΕΞΩ ΓΩΝΙΑ ΘΗΡΑΣ ΜΟΝΑΣΤΗΡΙ ΠΡΟΦΗΤΗΣ ΗΛΙΑ ΘΗΡΑΣ I. Ν. ΑΓΙΩΝ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ ΚΑΙ ΕΛΕΝΗΣ ΗΛΙΟΥΠΟΛΗ ΑΤΤΙΚΗΣ I. Ν. ΑΓΙΟΥ ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΠΕΡΑΜΑ, ΠΕΙΡΑΙΑΣ ΙΕΡΟ ΤΑΓΜΑ ΑΓΙΟΥ ΠΑΝΤΕΛΕΗΜΟΝΟΣ ΒΡΟΝΤΑΔΟΣ ΧΙΟΥ 822 00 ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΤΑΛΑΝΤΩΝ ΓΗΡΟΚΟΜΕΙΟ, 84 100 ΕΡΜΟΥΠΟΛΗ ΙΣΙΔΩΡΕΙΟ ΟΡΦ/ΦΕΙΟ ΑΡΡΕΝΩΝ ΕΡΜΟΥΠΟΛΗΣ ΕΡΜΟΥΠΟΛΗ 841 00 I. Μ. ΣΑΜΟΥ ΚΑΙ ΙΚΑΡΙΑΣ 1) ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΟ ΓΗΡΟΚΟΜΕΙΟ ΚΑΡΛΟΒΑΣΟΥ "ΕΥΓΗΡΙΑΣ ΠΡΟΝΟΙΑΣ" ΚΑΡΛΟΒΑΣΙ ΣΑΜΟΥ 2) ΣΠΙΤΙ ΓΑΛΗΝΗΣ ΧΡΙΣΤΟΥ ΣΑΜΟΣ 3) ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΟ ΓΗΡΟΚΟΜΕΙΟ "Η ΣΤΕΓΗ ΤΗΣ ΠΑΝΑΓΙΑΣ" ΑΓΙΟΥ ΚΗΡΥΚΟΥ ΙΚΑΡΙΑΣ ΓΗΡΟΚΟΜΕΙΟ ΤΗΣ I. Μ. ΣΥΡΟΥ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΟ ΜΑΘΗΤΙΚΟ ΟΙΚ/ΦΕΙΟ Ό Ι ΤΡΕΙΣ ΙΕΡΑΡΧΕΣ" ΑΝΑΠΑΥΣΕΩΣ 8,311 00, ΛΕΥΚΑΔΑ ΟΙΚΟΣ ΠΡΟΝΟΙΑΣ -ΓΗΡΟΚΟΜΕΙΟΝ 311 00 ΛΕΥΚΑΔΑ ΟΡΦ/ΦΕΙΟ ΚΕΦΑΛΛΗΝΙΑΣ "Ο ΣΩΤΗΡ" ΑΡΓΟΣΤΟΛΙ, 281 00 "ΝΕΑΝΙΚΗ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ" ΕΝΟΡΙΑΣ I. Ν. ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΤΡΙΑΣ ΛΕΥΚΑΔΑΣ I. Μ. ΑΡΤΗΣ, 1) ΟΙΚΟΤΡΟΦΕΙΟ ΘΗΛΕΩΝ Π. ΜΑΝΕΓΓΑ 2, 471 00 ΑΡΤΑ, 2) ΕΘΕΛΟΝΤΙΚΗ ΟΜΑΔΑ ΠΑΡΟΧΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΣΕ ΑΣΘΕΝΕΙΣ, 3) ΕΘΕΛΟΝΤΙΚΗ ΑΙΜΟΔΟΣΙΑ ΣΥΣΣΙΤΙΑ I. ΝΑΟΥ ΠΕΡΙΒΛΕΠΤΟΥ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΠΕΡΙΒΛΕΠΤΟΣ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΣΥΣΣΙΤΙΑ I. ΝΑΟΥ ΑΓΙΟΥ ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΑΓΟΡΑΣ ΧΑΤΖΗΚΩΣΤΑ 21, 454 45 ΙΩΑΝΝΙΝΑ. ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΟ ΟΙΚ/ΦΕΙΟ ΘΗΛΕΩΝ ΚΟΝΙΤΣΑΣ "ΑΓ.ΜΑΡΙΝΑ" ΜΗΤΡΟΠΟΛΗ ΚΙΣΑΜΟΥ-ΣΕΛΙΝΟΥ, 1) ΕΛΚΚΛ. ΟΡΦ/ΦΕΙΟ ΘΗΛΕΩΝ "Η ΑΓΙΑ ΕΙΡΗΝΗ", 2) ΕΚΚΛ. ΟΙΚ/ΦΕΙΟ ΑΡΡΕΝΩΝ "ΟΙ ΤΡΕΙΣ ΙΕΡΑΡΧΕΣ", 3) ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΚΩΦΩΝ ΚΙΣΑΜΟΥ ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΗ ΚΥΔΩΝΙΑΣ ΚΑΙ ΑΠΟΚΟΡΩΝΟΥ, 1) ΓΡΑΦΕΙΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΛΛΗΛΟΒΟΗΘΕΙΑΣ, 2) ΤΜΗΜΑ ΠΡΟΛΗΨΗΣ ΚΑΙ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗΣ ΣΤΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΩΝ ΝΑΡΚΩΤΙΚΩΝ ΚΑΙ ΤΟΥ ΑΛΚΟΟΛΙΣΜΟΥ, 3) ΤΜΗΜΑ ΕΞΩΤΕΡΙΚΗΣ ΙΕΡΑΠΟΣΤΟΛΗΣ ΦΙΛΑΝΘΡΩΠΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΑΓ. ΝΕΚΤΑΡΙΟΥ ΣΟΥΔΑΣ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗ ΓΩΝΙΑ "ΟΙ 4 ΜΑΡΤΥΡΕΣ" ΑΓ. ΒΑΡΒΑΡΑΣ 47, ΡΕΘΥΜΝΟ ΕΚΚΛ. ΚΕΝΤΡΟ ΝΕΟΤΗΤΑΣ ΣΥΝΟΙΚΙΑ ΤΙΜΙΟΥ ΣΤΑΥΡΟΥ ΡΕΘΥΜΝΟ 741 00 ΝΕΑΝΙΚΗ ΕΣΤΙΑ Ι.Μ. ΡΕΘΥΜΝΗΣ ΑΥΛΟΠΟΤΑΜΟΥ "ΑΓΙΟΣ ΤΙΤΟΣ" ΡΕΘΥΜΝΟ 74100 ΟΜΑΔΑ ΠΕΡΙΘΑΛΨΗΣ ΚΑΤ' ΟΙΚΟΝ ΙΕΡΑΣ ΜΗΤΡΟΠΟΛΗΣ ΛΑΜΠΗΣ ΚΑΙ ΣΦΑΚΙΩΝ ΣΠΗΛΙ ΡΕΘΥΜΝΟΥ ΕΚΚ.ΟΙΚ/ΦΕΙΟ ΘΗΛΕΩΝ ΤΗΣ I. ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΗΣ ΚΡΗΤΗΣ Λ. ΚΝΩΣΟΥ, ΑΓ.ΙΩΑΝΝΗΣ 715 00 ΗΡΑΚΛΕΙΟ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙ ΕΙΔΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ "ΑΓΙΟΣ ΡΑΦΑΗΛ" ΠΑΤΕΛΑΡΟΥ 20, 713 05 ΗΡΑΚΛΕΙΟ ΓΗΡΟΚΟΜΕΙΟ "ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΤΙΤΟΣ" ΑΓ. ΙΩΑΝΝΗΣ, ΗΡΑΚΛΕΙΟ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΑ ΣΥΣΣΙΤΙΑ ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΗΣ ΚΡΗΤΗΣ, 1)"ΣΠΙΤΙ ΑΓΑΠΗΣ" Ι.ΝΑΟΥ ΑΓ.ΜΗΝΑ ΠΡΩΤΟΠΡ. ΑΝΤ.ΠΑΠΑΔΗΜΗΤΡΙΟΥ, 2) ΣΥΣΣΙΤΙΟ ΥΠΕΡΗΛΙΚΩΝ ΕΝΟΡΙΑ ΑΓ.ΤΡΙΑΔΟΣ ΠΡΩΤΟΠΡ.ΑΝΤ.ΜΑΚΡΑΚΗΣ, 3) ΣΥΣΣΙΤΙΟ ΓΕΡΟΝΤΩΝ "Ο ΚΑΛΟΣ ΣΑΜΑΡΕΙΤΗΣ" ΕΝΟΡΙΑ ΑΓ. ΣΟΦΙΑΣ ΠΡΩΤΟΠΡ.ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΜΕΝΤΙΔΑΚΗΣ, 4) ΣΥΣΣΙΤΙΟ ΓΕΡΟΝΤΩΝ ΚΑΙ ΑΠΟΡΩΝ ΕΝΟΡΙΑ ΑΓ.ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΠΟΡΟΥ, 5) ΚΕΝΤΡΑ ΑΙΜΟΔΟΣΙΑΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΟΥΝ ΣΕ ΠΟΛΛΕΣ ΕΝΟΡΙΕΣ ΦΙΛΑΝΘΡΩΠΙΚΑ ΙΔΡΥΜΑΤΑ ΠΑΝΑΓΙΑΣ ΚΑΛΥΒΙΑΝΗΣ - "ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΠΑΝΑΓΙΑ ΚΑΛΥΒΙΑΝΗ" - ΓΥΝΑΙΚΩΝ ΜΟΙΡΕΣ 704 00 ΗΡΑΚΛΕΙΟ ΠΑΙΔΙΚΗ ΕΣΤΙΑ "Η ΚΥΡΙΑ ΤΩΝ ΑΓΓΕΛΩΝ" Π. ΚΟΡΩΝΑΙΟΥ 16, 741 00 ΡΕΘΥΜΝΟ ΦΙΛΑΝΘΡΩΠΙΚΟ ΣΩΜΑΤΕΙΟ ΑΜΕΑ Ι.ΜΗΤΡ. ΠΕΤΡΑΣ "Η ΜΕΓΑΛΗ ΠΑΝΑΓΙΑ" 724 00 ΝΕΑΠΟΛΗ ΚΡΗΤΗΣ ΚΕΝΤΡΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΚΑΙ ΠΟΙΜΑΝΤΙΚΗΣ ΔΙΑΚΩΝΙΑΣ ΑΓΙΑΣ ΤΡΙΑΔΟΣ ΑΓΙΟΥ ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΓΙΑΜΠΟΥΔΑΚΗ 5, ΑΓΙΟΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ, 721 00 ΛΑΣΙΘΙ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΗ ΣΤΕΓΗ ΑΓΑΠΗΣ ΝΕΑΠΟΛΕΩΣ ΝΕΑΠΟΛΗ ΚΡΗΤΗΣ ΦΙΛΑΝΘΡΩΠΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΜΕΡΙΜΝΑ ΔΙΑ ΤΟΝ ΠΛΗΣΙΟΝ "ΑΓΙΟΣ ΙΩΑΝΝΗΣ Ο ΕΛΕΗΜΩΝ" ΙΟΥΣΤΙΝΙΑΝΟΥ 1, 713 05 ΗΡΑΚΛΕΙΟ ΚΡΗΤΗΣ ΑΝΟΥΣΑΚΕΙΟ ΙΔΡΥΜΑ Ν. ΧΑΝΙΩΝ ΚΡΗΤΗΣ ΙΔΡΥΜΑ "ΑΓΙΑ ΣΟΦΙΑ" ΑΓΙΟΙ ΠΑΝΤΕΣ ΑΠΟΚΟΡΩΝΟΥ ΚΕΝΤΡΟ ΠΟΙΜΑΝΤΙΚΗΣ ΚΟΙΝ. ΔΙΑΚΩΝΙΑΣ ΕΝ. ΑΓ. ΤΡΙΑΔΟΣ 721 00 ΑΓ.ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΛΑΣΙΘΙ ΕΚΚΛ. ΟΡΦ/ΦΕΙΟ "ΑΓΙΟΣ ΜΗΝΑΣ" (ΠΡΩΗΝ ΠΙΤΣΟΥΛΑΚΕΙΟ) ΜΠΕΡΤΕΒΗ ΗΡΑΚΛΕΙΟ 715 00 ΓΕΝΙΚΟ ΦΙΛΟΠΤΩΧΟ ΤΑΜΕΙΟ I. ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΗΣ ΚΡΗΤΗΣ ΚΥΡΙΛΛΟΥ ΛΟΥΚΑΡΕΩΣ 712 01 ΗΡΑΚΛΕΙΟ ΜΗΤΡΟΠΟΛΗ ΦΙΛΙΠΠΩΝ ΝΕΑΠΟΛΕΩΣ ΚΑΙ ΘΑΣΟΥ, 1) 'ΤΡΑΠΕΖΙ ΑΓΑΠΗΣ" ΕΝΟΡΙΑΚΗ ΑΙΘΟΥΣΑ ΑΠΟΣΤ. ΠΑΥΛΟΥ ΚΑΒΑΛΑΣ, 2) ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΟΝ ΓΗΡΟΚΟΜΕΙΟ ΧΡΥΣΟΥΠΟΛΕΩΣ, 3) ΊΔΡΥΜΑ ΑΡΩΓΗΣ ΤΟΥ ΠΑΙΔΙΟΥ" [ΔΩΡΕΑ ΠΑΣΧΑΛΗ ΚΙΤΣΙΚΟΠΟΥΛΟΥ] Ι.Μ. ΣΙΔΙΡΟΚΑΣΤΡΟΥ, 1) ΕΚΚΛ.ΟΡΦ/ΦΕΙΟ ΘΗΛΕΩΝ "ΑΓΙΑ ΤΑΒΙΘΑ" ΣΙΔΗΡΟΚΑΣΤΡΟ, 623 00, ΣΕΡΡΕΣ, 2) ΦΙΛΑΝΘΡΩΠΙΚΟ ΣΩΜΑΤΕΙΟ "Η ΕΜΜΕΛΕΙΑ" (ΟΙΚΟΚΥΡΙΚΗ ΣΧΟΛΗ) Ν. ΝΙΚΟΛΑΟΥ 50, ΣΕΡΡΕΣ 621 00, 3) ΚΕΝΤΡΟ ΠΕΡΙΘΑΛΨΗΣ ΕΙΔΙΚΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ ΑΓ. ΝΕΚΤΑΡΙΟΣ ΑΓ. ΝΕΚΤΑΡΙΟΣ, 62 300 ΣΙΔΗΡΟΚΑΣΤΡΟ, 4) ΦΙΛΑΝΘΡΩΠΙΚΑ ΙΔΡΥΜΑΤΑ ΙΕΡΑΣ ΜΟΝΗΣ ΑΓ. ΚΥΡΗΚΟΥ ΚΑΙ ΙΟΥΛΙΤΗΣ 62 300, ΣΙΔΗΡΟΚΑΣΤΡΟ ΣΕΡΡΕΣ, 5) ΓΗΡΟΚΟΜΕΙΟ ΣΕΡΡΩΝ "Η ΑΝΑΣΤΑΣΙΣ" ΑΡΧΕΛΑΟΥ 4, ΣΕΡΡΕΣ, 6) ΦΙΛΟΠΤΩΧΟ ΤΑΜΕΙΟ 40 ΜΑΡΤΥΡΩΝ ΠΙΝΔΟΥ 9, ΣΕΡΡΕΣ, 7) ΈΝΟΡΙΑΚΟ ΦΙΛΟΠΤΩΧΟ ΤΑΜΕΙΟ - ΣΥΣΣΙΤΙΟ ΑΓΑΠΗΣ" Ι.Ν. ΚΟΙΜΗΣΕΩΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ (ΠΑΝΑΓΙΤΣΑ) ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ 9, 621 23 ΣΕΡΡΕΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΟ ΓΗΡΟΚΟΜΕΙΟ "ΠΑΝΑΓΙΑ ΚΟΡΥΦΙΝΗ" - ΤΗΣ Ι.Μ. ΚΑΣΣΑΝΔΡΕΙΑΣ "ΙΔΡΥΜΑ ΑΓΑΠΗΣ - ΟΙΚΟΣ ΕΥΓΗΡΙΑΣ Η ΠΑΝΑΓΙΑ ΤΟΥ ΑΚΑΘΙΣΤΟΥ " ΤΗΣ Ι.Μ. ΙΕΡΙΣΣΟΥ, ΑΓ.ΟΡΟΥΣ ΚΑΙ ΑΡΔΑΜΕΡΙΟΥ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΝΕΟΤΗΤΑΣ "ΑΡΧΟΝΤΑΡΙΚΙ" ΥΠΟ ΤΗΝ ΑΙΓΙΔΑ ΤΗΣ Ι.Μ. ΙΕΡΙΣΣΟΥ, ΑΓ. ΟΡΟΥΣ ΚΑΙ ΑΡΔΑΜΕΡΙΟΥ ΙΔΡΥΜΑ ΑΓΙΑ ΦΩΤΕΙΝΗ ΜΑΡΜΑΡΑΣ ΧΑΛΚΙΔΙΚΗΣ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ "ΠΑΝΑΓΙΑ Η ΦΙΛΑΝΘΡΩΠΙΝΗ" ΒΑΤΟΠΕΔΙ ΧΑΛΚΙΔΙΚΗΣ ΙΔΡΥΜΑ ΓΙΑ ΑΓΑΜΕΣ ΜΗΤΕΡΕΣ ΤΗΣ Ι.ΜΗΤΡΟΠΟΛΗΣ ΚΑΣΣΑΝΔΡΕΙΑΣ ΘΕΡΜΗ ΧΑΛΚΙΔΙΚΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ Ι.Ν. ΚΟΙΜΗΣΕΩΣ ΤΗΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ ΓΙΑΝΝΙΤΣΩΝ "ΠΑΝΑΓΙΑ ΟΔΗΓΗΤΡΙΑ" ΠΛ. ΜΗΤΡΟΠΟΛΕΩΣ, ΓΙΑΝΝΙΤΣΑ 581 00 ΜΗΤΡΟΠΟΛΗ ΠΕΛΛΑΣ, 1) "Γεύματα Αγάπης" ( Συσσίτια), 2) Έχει την ευθύνη του τοπικού Τμήματος του Ελληνικού Ερυθρού Σταυρού, 3) Παροχή βοήθειας σε νέους, ηλικιωμένους και άπορους. 99

. ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΟΙΚ/ΦΕΙΟ ΘΗΛΕΩΝ "Η ΑΓΑΠΗ" Δ. ΠΑΠΑΝΑΣΤΑΣΙΟΥ 2, 531 00, ΦΛΩΡΙΝΑ. ΟΙΚ/ΦΕΙΟ ΘΗΛΕΩΝ "ΑΓΙΑ ΜΑΡΙΝΑ" ΤΡΟΠΑΙΟΥΧΟΥ 10, 531 00,ΦΛΩΡΙΝΑ. ΕΚΚΛ. ΟΙΚ/ΦΕΙΟ ΤΗΣ I. Μ. ΣΙΑΣΑΝΙΟΥ ΣΙΑΤΙΣΤΗΣ - "Η ΜΗΤΕΡΑ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ" ΚΟΖΑΝΗΣ ΜΙΚΡΟΚΑΣΤΡΟ, 503 00 Ν. ΚΟΖΑΝΗΣ. ΠΤΩΧΟΚΟΜΕΙΟ ΠΑΝΑΓΙΑ "Η ΒΟΗΘΕΙΑ" ΜΟΝΗ ΑΝΑΛΗΨΕΩΣ, 501 00 ΚΟΖΑΝΗ. I. ΝΑΟΙ ΠΟΥ ΕΠΙΤΕΛΟΥΝ ΦΙΛΑΝΘΡΩΠΙΚΟ ΕΡΓΟ ΣΤΗΝ ΚΟΖΑΝΗ, 1) ΕΠΙΤΡΟΠΗ I. Ν.ΑΓ. ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ ΚΟΖΑΝΗΣ, 2) ΕΠΙΤΡΟΠΗ I. Ν. ΑΓ. ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΚΟΖΑΝΗΣ, 3) ΕΠΙΤΡΟΠΗ I. Ν. ΑΓ. ΑΝΑΡΓΥΡΩΝ ΚΟΖΑΝΗΣ, 4) ΕΠΙΤΡΟΠΗ I. Ν. ΑΓ.ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ ΚΟΖΑΝΗΣ. ΓΗΡΟΚΟΜΕΙΟ ΜΗΤΡΟΠΟΛΗΣ ΓΡΕΒΕΝΩΝ ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΤΡΙΑΣ 8, 511 00 ΓΡΕΒΕΝΑ. ΦΙΛΟΠΤΩΧΑ ΤΑΜΕΙΑ ΣΤΟΥΣ ΝΑΟΥΣ ΚΑΣΤΟΡΙΑΣ ΠΛΑΤΕΙΑ ΠΑΥΛΟΥ ΜΕΛΑ - ΜΗΤΡΟΠΟΛΗ. 'ΤΡΑΠΕΖΑ ΑΓΙΟΥ ΠΝΕΥΜΑΤΟΣ" ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΣ. ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΗ ΣΠΑΡΤΗΣ ΚΑΙ ΜΟΝΕΜΒΑΣΙΑΣ, 1) ΙΔΡΥΜΑ ΠΕΡΙΘΑΛΨΗΣ ΧΡΟΝΙΩΣ ΠΑΣΧΟΝΤΩΝ "Ο ΑΓ. ΠΑΝΤΕΛΕΗΜΩΝ" 231 00, ΜΑΓΟΥΛΑ ΣΠΑΡΤΗΣ, 2) ΙΔΡΥΜΑ ΑΜΕΑ ΜΟΛΑΩΝ "Η ΑΓΙΑ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ" 230 52, ΜΟΛΑΟΙ ΛΑΚΩΝΙΑ. I. Μ. ΜΕΣΣΗΝΙΑΣ, 1) ΑΣΥΛΟ ΑΝΙΑΤΩΝ "Η ΣΤΕΓΗ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ" ΛΑΚΩΝΙΚΗΣ 333, ΚΑΛΑΜΑΤΑ, 2) ΨΥΧΙΑΤΡΕΙΟΝ "Ο ΠΡΟΦΗΤΗΣ ΗΛΙΑΣ" ΒΟΡΕΙΑ ΠΡΟΑΣΤΙΑ ΚΑΛΑΜΑΤΑΣ, 3) ΓΕΝΙΚΟ ΦΙΛΟΠΤΩΧΟ ΤΑΜΕΙΟ ΤΗΣ Ι.Μ.ΜΕΣΣΗΝΙΑΣ ΚΑΙ 36 ΕΝΟΡΙΑΚΑ, 4) ΕΥΑΓΗ ΙΔΡΥΜΑΤΑ ΠΡΟΕΔΡΕΥΟΜΕΝΑ ΑΠΟ ΕΚΑΣΤΟΤΕ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗ, α) ΑΛΕΞΑΝΔΡΑΚΕΙΟΝ ΓΗΡΟ/ΜΕΙΟ, β) "ΠΑΠΑΔΟΠΟΥ ΛΕΙΟΝ" ΒΡΕΦΟΚΟΜΕΙΟ, γ) ΒΑΚΑΛΟΠΟΥΛΕΙΟΝ-ΒΟΗΘΗΜΑ ΓΑΜΟΥ, δ) ΛΑΓΩΝΙΚΑΚΕΙΟΝ - ΒΟΗΘΗΜΑ ΓΑΜΟΥ ΚΑΙ ΑΠΟΡΩΝ, ε) "ΛΕΛΑ ΜΑΝΩΛΕΑ"- ΒΟΗΘΗΜΑ ΓΑΜΟΥ. Ι.Μ. ΚΑΛΑΒΡΥΤΩΝ ΚΑΙ ΑΙΓΙΑΛΕΙΑΣ, 1) ΚΑΛΛΙΜΑΝΟΠΟΥΛΕΙΟΝ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΟΝ ΔΙΑΚΟΝΙΚΟΝ ΚΕΝΤΡΟΝ, 2) ΟΙΚΟΣ ΕΥΓΗΡΙΑΣ ΑΙΓΙΟΥ "Ο ΑΓΙΟΣ ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ", 3) ΣΤΕΓΗ ΚΑΤΑΚΟΙΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ, 4) ΤΑΜΕΙΟΝ ΦΙΛΑΝΘΡΩΠΙΑΣ ΤΗΣ I. ΜΤΡΟΠΟΛΗΣ. Ι.Μ. ΗΛΕΙΑΣ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ, 1) ΑΣΥΛΟΝ ΚΑΤΑΚΟΙΤΩΝ "Η ΝΕΑ ΒΑΣΙΛΕΙΑΣ", 2) ΑΣΥΛΟΝ "ΠΑΝΑΓΙΑ Η ΚΑΘΟΛΙΚΗ" ΓΑΣΤΟΥΝΙ, 3) ΑΣΥΛΟΝ "Ο ΑΓ.ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΒΑΡΔΑΣ", 4) ΓΗΡΟΚΟΜΕΙΟ "ΠΑΝΑΠΑ Η ΒΛΑΧΕΡΝΑ ΚΥΛΛΗΝΗΣ, 5) ΑΣΥΛΟΝ "Ο ΑΓ. ΚΥΠΡΙΑΝΟΣ ΚΑΙ ΙΟΥΣΤΙΝΗ" ΠΕΛΟΠΙΟΥ, 6)ΦΟΙΤΗΤΙΚΑ ΟΙΚ/ΦΕΙΑ, α.δρεσειον -ΠΑΤΡΑ, β.φουφειον - ΑΘΗΝΑ, γ.θεοδωριδειον - ΑΘΗΝΑ, δ.βωσειον - ΘΕΣ/ΝΙΚΗ, ε.βωσειον - ΘΕΣ/ΝΙΚΗ, 7) ΦΙΛΟΠΤΩΧΑ ΤΑΜΕΙΑ. ΟΙΚ/ΦΕΙΟ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΩΝ ΝΕΑΝΙΔΩΝ ΑΜΑΛΙΑΔΟΣ "ΑΓ.ΑΙΚΑΤΕΡΙΝΗ" ΑΜΑΛΙΑΔΑ, 272 00. ΜΑΘΗΤΙΚΟ ΟΙΚ/ΦΕΙΟ ΘΗΛΕΩΝ ΠΥΡΓΟΥ "Η ΑΓΙΑ ΦΙΛΟΘΕΗ" ΠΥΡΓΟΣ 271 00. ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΟ ΜΑΘΗΤΙΚΟ ΟΙΚ/ΦΕΙΟ ΑΡΡΕΝΩΝ ΦΡΑΓΚΑΒΙΛΛΑΣ "ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΠΑΥΛΟΣ" ΦΡΑΓΚΑΒΙΛΛΑΣ ΑΜΑΛΙΑΔΟΣ, 272 00 ΑΜΑΛΙΑΔΑ. ΕΚΚΛ.ΟΙΚ/ΦΕΙΟ ΑΡΡΕΝΩΝ "ΑΓ.ΝΙΚΟΛΑΟΣ" ΣΠΑΤΑ ΗΛΕΙΑΣ, 271 00. ΕΚΚΛ ΟΙΚ/ΦΕΙΟ "ΟΙΚΟΣ ΑΓΙΑΣ ΧΛΟΗΣ" ΚΟΡΙΝΘΟΣ, 201 00. ΦΙΛΟΠΤΩΧΟ ΤΑΜΕΙΟ ΜΗΤΡΟΠΟΛΗΣ ΠΑΤΡΩΝ. ΝΑΟΣ ΑΓ.ΒΑΡΒΑΡΑΣ "ΣΠΙΤΙ ΕΙΡΗΝΗΣ" ΤΡΙΠΟΛΗΣ. ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗ ΣΤΕΓΗ ΚΑΛΑΜΑΤΑΣ ΒΑΣ. ΓΕΩΡΓΙΟΥ Α 5, 241 00ΚΑΛΑΜΑΤΑ. ΣΕΛΙΒΕΙΟΝ ΓΗΡΟΚΟΜΕΙΩΝ. ΔΡΟΣΙΝΕΙΟ ΟΡΦ/ΦΕΙΟ ΔΡΟΣΙΝΗ 1 ΜΕΣΟΛΛΟΓΓΙ, 302 00. Ι.Μ. ΦΘΙΩΤΙΔΟΣ, 1) ΡΑΧΟΥΤΕΙΟ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΟ ΓΗΡΟΚΟΜΕΙΟ ΛΑΜΙΑΣ, 2) ΣΤΕΓΗ ΚΑΤΟΙΚΩΝ ΓΕΡΟΝΤΩΝ ΛΑΜΙΑΣ, 3) ΟΜΙΛΟΣ ΕΘΕΛΟΝΤΡΙΩΝ ΚΥΡΙΩΝ ΕΞΥΠΗΡΕΤΗΣΕΩΣ ΡΑΧΟΥΤΕΙΟΥ ΕΚΚΛ.ΓΗΡΟΚΟΜΕΙΟΥ, 4) ΓΕΝΙΚΟ ΦΙΛΟΠΤΩΧΟ ΤΑΜΕΙΟ I. Μ. ΦΘΙΩΤΙΔΟΣ, 5) ΚΕΝΤΡΟ ΕΝΟΡΙΑΚΗΣ ΑΓΑΠΗΣ I. ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΙΚΟΥ ΝΑΟΥ ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΘΕΟΤΟ ΚΟΥ ΛΑΜΙΑΣ, 6) ΗΘΙΚΟΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΟΣ ΑΓ. ΛΟΥΚΑΣ ΠΛ. ΔΙΑΚΟΥ 351 00 ΛΑΜΙΑ, 8) ΟΡΦ/ΦΕΙΟ ΘΗΛΕΩΝ ΛΑΜΙΑΣ ΥΨΗΛΑΝΤΟΥ ΠΗΓΑΔΟΥΛΑ, ΛΑΜΙΑ 351 00. ΙΔΡΥΜΑ ΧΡΟΝΙΩΣ ΠΑΣΧΟΝΤΩΝ - ΔΙΑΚΟΝΙΑ ΑΓΑΠΗΣ ΠΕΛΟΠΙΔΟΥ 26, ΘΗΒΑ. ΤΡΑΠΕΖΑ ΑΓΑΠΗΣ ΘΗΒΩΝ ΜΝΑΣΗΛΑΟΥ 1, ΘΗΒΑ 322 00. I. Μ. ΧΑΛΚΙΔΟΣ, 1) ΜΑΘΗΤΙΚΟ ΟΙΚ/ΦΕΙΟ 'Ή ΚΥΨΕΛΗ" ΒΟΥΔΙΚΛΑΡΗ 2 3, 341 00, 2) ΕΚΚΛ ΜΑΘΗΤΙΚΟ ΟΙΚ/ΦΕΙΟ ΑΡΡΕΝΩΝ "Η ΑΓΙΑ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ" ΒΑΚΗ 21 ΧΑΛΚΙΔΑ, 341 00, 3) ΕΚΚΛ. ΟΡΦ/ΦΕΙΟ ΘΗΛΕΩΝ "ΠΑΝΑΓΙΑ Η ΦΑΝΕΡΩΜΕΝΗ" Ν. ΑΡΤΑΚΗ, 346 00 ΕΥΒΟΙΑ, 4) ΕΚΚΛ. ΟΡΦ/ΦΕΙΟ ΑΡΡΕΝΩΝ Ή ΕΞΩ ΠΑΝΑΓΙΤΣΑ" ΧΑΛΚΙΔ, 341 00. ΟΡΦ/ΦΕΙΟ "ΑΓΙΑ ΤΑΒΙΘΑ" ΔΕΛΦΩΝ 38, ΛΙΒΑΔΕΙΑ 321 00. ΕΚΚΛ ΜΑΘΗΤΙΚΙΚΟ ΟΙ/ΦΕΙΟ "Ο ΑΓΙΟΣ ΙΩΑΝΝΗΣ Ο ΚΑΛΟΤΕΧΝΗΣ" ΚΙΘΑΙΡΩΝΟΣ 10 ΘΗΒΑ 322 00. ΜΗΤΡΟΠΟΛΗ ΔΗΜΗΤΡΙΑΔΟΣ, 1) "ΣΠΙΤΙΑ ΓΑΛΗΝΗΣ" ΙΕΡΩΝ ΝΑΩΝ Μ. ΜΑΓΝΗΣΙΑΣ - ΣΙΤΙΣΗ ΑΠΟΡΩΝ, α) ΣΠΙΤΙ ΓΑΛΗΝΗΣ I. Ν. ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΤΡΙΑΣ ΠΛ. ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΤΡΙΑΣ, 384 46 Ν.ΙΩΝΙΑ, β) ΣΠΙΤΙ ΓΑΛΗΝΗΣ I. Ν. ΑΓ.ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ ΠΕΡΡΑΙΒΟΥ 13, 382 22, ΒΟΛΟΣ, γ) ΣΠΙΤΙ ΓΑΛΗΝΗΣ I. Ν. ΑΓ. ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ, δ) ΣΠΙΤΙ ΓΑΛΗΝΗΣ I. Ν. ΑΝΑΛΗΨΕΩΣ, ε) ΣΠΙΤΙ ΓΑΛΗΝΗΣ I. Ν. ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΕΩΣ ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΕΩΣ 24α, 383 33 ΒΟΛΟΣ, 2) ΠΡΟΛΗΨΗ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ ΓΙΑ ΝΑΡΚΩΤΙΚΑ. ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΑΓΑΠΗΣ ΚΑΙ ΔΙΑΚΟΝΙΑΣ I. Ν. ΑΓΙΑΣ ΣΟΦΙΑΣ ΤΕΡΤΙΠΗ 48, 421 00 ΤΡΙΚΑΛΑ. ΚΑΣΤΡΑΚΕΙΔΙΟ ΟΙΚ/ΦΕΙΟ ΘΗΛΕΩΝ ΤΡΙΚΑΛΩΝ ΤΗΣ Ι.Μ. ΤΡΙΚΚΗΣ ΚΑΙ ΣΤΑΓΩΝ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΟΥ 13, 421 00 ΤΡΙΚΑΛΑ. ΕΚΚΛ. ΟΙΚ/ΦΕΙΟ ΑΡΡΕΝΩΝ ΤΡΙΚΑΛΩΝ "ΑΓ.ΑΝΑΡΓΥΡΟΙ" ΑΓ.ΜΑΡΙΝΑΣ 3, 421 00 ΤΡΙΚΑΛΑ. ΤΟ ΣΠΙΤΙ ΤΗΣ ΑΓΑΠΗΣ I. ΜΗΤΡΟΠΟΛΗ, 431 00 ΚΑΡΔΙΤΣΑ. ΕΝΟΡΙΑΚΑ ΣΥΣΣΙΤΙΑ I. Ν. ΑΓΙΩΝ ΤΕΣΣΑΡΑΚΟΝΤΑ ΜΑΡΤΥΡΩΝ ΛΑΡΙΣΗΣ ΑΡΕΩΣ 23, 410 00 ΛΑΡΙΣΑ. "ΛΟΓΙΑ ΦΙΛΑΔΕΛΦΕΙΑΣ ΚΑΙ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗΣ" ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ 7, 413 34 ΛΑΡΙΣΑ. ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗ ΝΕΟΛΑΙΑ ΔΗΜΗΤΡΙΑΔΟΣ Κ. ΚΑΡΤΑΛΗ 226, 385 21 ΒΟΛΟΣ. ΔΙΑΚΟΝΙΑ ΑΓΑΠΗΣ -ΜΟΝΗ ΤΑΞΙΑΡΧΩΝ ΧΑΝΤΖΗΑΡΓΥΡΗ 98, 383 33 ΒΟΛΟΣ. ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗ ΕΣΤΙΑ ΑΝΘΙΜΟΥ ΓΑΖΗ 35 ΛΑΡΙΣΑ. ΚΕΝΤΡΟ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗΣ ΑΤΟΜΩΝ ΜΕ ΚΙΝΗΤΙΚΕΣ ΔΥΣΚΟΛΙΕΣ ΒΟΛΟΣ. Ι.Μ. ΞΑΝΘΗΣ ΚΑΙ ΠΕΡΙΘΕΩΡΙΟΥ, 1) "ΤΡΑΠΕΖΑ ΑΓΑΠΗΣ", 2) ΕΝΟΡΙΑΚΑ ΦΙΛΟΠΤΩΧΑ ΤΑΜΕΙΑ, 3) ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΤΕΤΡΑΠΛΗΓΙΚΩΝ ΚΑΙ ΑΤΟΜΩΝ ΜΕ ΚΙΝΙΤΙΚΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΑΜΕΑ. ΝΑΟΣ ΑΓ. ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΥ ΑΛΕΞ/ΠΟΛΗΣ. ΙΩΑΚΕΙΜΕΙΟ ΓΗΡΟΚΟΜΕΙΟ ΑΛΕΞ/ΠΟΛΗ, 68 100. ΣΤΑΥΡΙΔΕΙΟ ΙΔΡΥΜΑ ΧΡΟΝΙΩΣ ΠΑΣΧΟΝΤΩΝ "ΑΓΙΟΣ ΚΥΠΡΙΑΝΟΣ" 9ο ΧΙΛΙΟΜΕΤΡΟ ΑΛΕΞ/ΠΟΛΗΣ - ΜΑΚΡΗΣ. ΠΡΟΝΟΙΑ ΣΥΝΕΡΓΑΖΟΜΕΝΩΝ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΩΝ ΣΩΜΑΤΕΙΩΝ "0 ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΠΑΥΛΟΣ" ΚΑΡΥΤΣΗ 14, 105 61 ΑΘΗΝΑ 100

. ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΦΙΛΟΠΤΩΧΟΙ ΑΔΕΛΦΟΙ - ΦΙΛΟΠΤΩΧΟ ΣΥΣΣΙΤΙΟ "ΑΓ. ΝΙΚΟΛΑΟΣ" ΣΠΛΑΝΤΖΙΑΣ ΧΑΝΙΩΝ - ΠΛΑΤΕΙΑ 1821, 73 132 ΧΑΝΙΑ. ΕΝΟΡΙΑ ΑΓΙΩΝ ΚΩΝ/ΝΟΥ - ΕΛΕΝΗΣ ΝΕΑΣ ΧΩΡΑΣ ΧΑΝΙΩΝ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΑΓΙΟΥ ΣΠΥΡΙΔΩΝΑ ΑΓΙΟΣ ΜΑΤΘΑΙΟΣ 23 ΧΙΟΣ 1η ΥΠΟΚΑΤΗΓΟΡΙΑ β). ΦΙΛΟΠΤΩΧΟΣ ΑΔΕΛΦΟΤΗΣ ΚΥΡΙΩΝ ΚΑΒΑΛΑΣ 7ης ΜΕΡΑΡΧΙΑΣ 144, 651 10 ΚΑΒΑΛΑ. ΦΙΛΟΠΤΩΧΟΣ ΑΔΕΛΦΟΤΗΣ ΚΥΡΙΩΝ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ - ΦΑΚΘ ΣΤΕΦΑΝΟΥ ΤΑΤΤΗ 5, 546 22, ΘΕΣ/ΝΙΚΗ. ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΚΥΡΙΩΝ ΔΡΑΜΑΣ ΜΑΥΡΟΜΙΧΑΛΗ 6, 66 100, ΔΡΑΜΑ. ΦΙΛΟΠΤΩΧΟΣ ΑΔΕΛΦΟΤΗΣ ΚΥΡΙΩΝ ΚΑΙ ΔΕΣΠΟΙΝΙΔΩΝ ΣΙΔΗΡΟΚΑΣΤΡΟΥ "Ο ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΜΟΣ" Μ. ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ 2, 623 00 ΣΙΔΗΡΟΚΑΣΤΡΟ ΣΕΡΡΡΕΣ. ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΚΥΡΙΩΝ ΚΑΙ ΔΕΣΠΟΙΝΙΔΩΝ ΦΙΛΩΝ ΟΡΦ/ΦΕΙΟΥ ΘΗΛΕΩΝ "Μ.ΑΛΕΞΕΝΔΡΟΣ" ΓΡ. ΛΑΜΠΡΑΚΗ 186,546 43 ΘΕΣ/ΝΙΚΗ. ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΚΥΡΙΩΝ ΚΑΙ ΔΕΣΠΟΙΝΙΔΩΝ "Η ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΠΡΟΝΟΙΑ 814 00, ΜΥΡΙΝΑ ΛΗΜΝΟΥ. ΦΙΛΟΠΤΩΧΟΣ ΑΔΕΛΦΟΤΗΣ ΚΥΡΙΩΝ ΚΑΙ ΔΕΣΠΟΙΝΙΔΩΝ ΠΟΛΥΓΥΡΟΥ. ΟΡΘΟΔΟΞΟΣ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗ ΕΝΩΣΙΣ ΚΥΡΙΩΝ ΚΑΙ ΔΕΣΠΟΙΝΙΔΩΝ ΧΙΟΥ ΑΓΙΟΣ ΙΑΚΩΒΟΣ ΧΙΟΣ. ΦΙΛΟΠΤΩΧΟΣ ΑΔΕΛΦΟΤΗΣ ΚΥΡΙΩΝ ΕΝΟΡΙΑΣ ΚΟΙΜΗΣΕΩΣ ΣΥΡΟΥ ΠΑΠΑΓΟΥ 36, 84 100 ΣΥΡΟΣ. ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΚΥΡΙΩΝ ΚΑΙ ΔΕΣΠΟΙΝΙΔΩΝ 14ης ΜΑΪΟΥ 78, ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥΠΟΛΗ. ΑΔΕΛΦΟΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΔΩΝ ΚΥΡΙΩΝ "Η ΖΩΟΔΟΧΟΣ ΠΗΓΗ" - ΜΕΚΚΕΙΟ ΟΡΦ/ΦΕΙΟ ΤΣΑΚΑΛΩΦ 12, ΙΩΑΝΝΙΝΑ, 455 00. ΕΝΩΣΗ ΚΥΡΙΩΝ ΤΡΙΠΟΛΗΣ ΠΛ. ΑΓ. ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ 15, ΤΡΙΠΟΛΗ. ΦΙΛΑΝΘΡΩΠΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΚΥΡΙΩΝ ΚΑΙ ΔΕΣΠΟΙΝΙΔΩΝ ΜΟΛΑΩΝ 230 52 ΜΟΛΑΟΙ. ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΚΥΡΙΩΝ ΚΑΛΑΜΑΤΑΣ ΙΑΤΡΟΠΟΥΛΟΥ 6, 241 00 ΚΑΛΑΜΑΤΑ. ΦΙΛΑΝΘΡΩΠΙΚΟΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΚΥΡΙΩΝ ΚΑΙ ΔΕΣΠΟΙΝΙΔΩΝ "Η ΑΓΑΠΗ" ΜΗΘΥΜΝΑ ΛΕΣΒΟΥ. ΦΙΛΑΝΘΡΩΠΙΚΟΣ ΣΩΜΑΤΕΙΟ ΚΥΡΙΩΝ ΚΑΙ ΔΕΣΠΟΙΝΙΔΩΝ "Η ΕΛΠΙΣ" ΚΑΛΛΙΠΟΛΕΩΣ 13, 544 54, ΘΕΣ/ΝΙΚΗ. ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΚΥΡΙΩΝ ΚΑΙ ΔΕΣΠΟΙΝΙΔΩΝ ΚΑΛΛΟΝΗΣ "Η ΕΥΠΟΙΙΑ ΚΑΛΛΟΝΗ ΛΕΣΒΟΥ. ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΚΥΡΙΩΝ ΚΑΙ ΔΕΣΠΟΙΝΙΔΩΝ ΠΑΓΩΝΔΑ "Η ΟΜΟΝΟΙΑ" ΠΑΓΩΝΔΑΣ ΣΑΜΟΥ, 831 03. ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΚΥΡΙΩΝ ΚΑΙ ΔΕΣΠΟΙΝΙΔΩΝ ΚΑΡΛΟΒΑΣΙΟΥ 832 00, ΚΑΡΛΟΒΑΣΙ ΣΑΜΟΥ. ΦΙΛΑΝΘΡΩΠΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΚΥΡΙΩΝ ΚΑΙ ΔΕΣΠΟΙΝΙΔΩΝ ΙΕΡΑΠΕΤΡΑΣ "Ο ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΜΟΣ ΙΕΡΑΠΕΤΡΑ, 722 00, ΚΡΗΤΗ. ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΚΥΡΙΩΝ ΠΕΡΙΘΑΛΨΕΩΣ ΑΠΟΡΩΝ ΚΑΙ ΑΣΘΕΝΩΝ ΧΙΟΥ ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΤΡΙΑΣ 38-40, 821 00 ΧΙΟΣ. ΦΙΛΟΠΤΩΧΟΣ ΑΔΕΛΦΟΤΗΣ ΚΥΡΙΩΝ ΚΑΙ ΝΕΑΝΙΔΩΝ ΛΕΙΒΑΔΙΩΝ ΒΑΣ. ΓΕΩΡΓΙΟΥ Β, ΧΙΟΣ. ΑΓΑΘΟΕΡΓΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΚΥΡΙΩΝ "ΕΛΕΟΥΣΑ" ΠΡΕΒΕΖΑΣ ΑΡΚΑΔΙΟΥ 5, 481 00 ΠΡΕΒΕΖΑ. ΚΥΚΛΟΣ ΚΥΡΙΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΦΩΤΟΣ ΝΤΕΧΙΣΤΑΚΗ 11, 741 00 ΡΕΘΥΜΝΟ. ΦΙΛΑΝΘΡΩΠΙΚΟ ΣΩΜΑΤΕΙΟ ΚΥΡΙΩΝ ΚΑΙ ΔΕΣΠΟΙΝΙΔΩΝ ΑΛΙΣΤΡΑΤΗΣ "Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΙΣ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ" ΑΛΙΣΤΡΑΤΗ, Ν. ΣΕΡΡΩΝ. ΦΙΛΟΠΤΩΧΟΣ ΑΔΕΛΦΟΤΗΣ ΚΥΡΙΩΝ ΚΑΙ ΔΕΣΠΙΝΟΙΔΩΝ Ν. ΣΚΟΠΟΥ ΣΕΡΡΩΝ "ΑΝΘΟΥΣΑ" Ν.ΣΚΟΠΟΣ 620 44 ΣΕΡΡΕΣ. ΦΙΛΑΝΘΡΩΠΙΚΟ ΣΩΜΑΤΕΙΟ ΚΥΡΙΩΝ ΚΑΙ ΔΕΣΠΟΙΝΙΔΩΝ ΕΔΕΣΣΗΣ. ΤΟ "ΑΣΥΛΟ ΤΟΥ ΠΑΙΔΙΟΥ" ΛΕΙΤΟΥΡΓΕΙ ΜΕ ΕΥΘΥΝΗ ΤΟΥ ΦΙΛ. ΣΩΜ. ΚΥΡΙΩΝ ΚΑΙ ΔΙΔΩΝ ΕΔΕΣΣΗΣ. ΦΙΛΟΠΡΟΟΔΟΣ ΑΔΕΛΦΟΤΗΤΑ ΚΥΡΙΩΝ ΚΑΙ ΔΕΣΠΟΙΝΙΔΩΝ ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΑΣ, Ν. ΗΜΑΘΙΑΣ. ΦΙΛΟΠΤΩΧΟΣ ΑΔΕΛΦΟΤΗΣ ΚΥΡΙΩΝ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ ΚΑΙ ΔΕΛΜΟΥΖΟΥ 1, 501 00 ΚΟΖΑΝΗ. ΦΙΛΟΠΤΩΧΟΣ ΑΔΕΛΦΟΤΗΣ ΚΥΡΙΩΝ ΒΕΡΟΙΑΣ. ΣΥΛΛΟΓΟΣ "ΑΓΙΑ ΟΛΥΜΠΙΑΔΑ ΚΟΡΙΝΘΟΣ. ΦΙΛΟΠΤΩΧΟΣ ΑΔΕΛΦΟΤΗΣ ΚΥΡΙΩΝ ΚΑΙ ΔΕΣΠΙΝΙΔΩΝ Ν. ΡΟΔΟΠΗΣ ΒΑΣ.ΠΑΥΛΟΥ 10, 69 100ΚΟΜΟΤΗΝΗ. ΟΡΘΟΔΟΞΗ ΧΡΙΣΙΑΝΙΚΗ ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΚΥΡΙΩΝ ΚΑΙ ΔΕΣΠΟΙΝΙΔΩΝ "ΠΑΝ. ΓΟΡΓΟΕΠΗΚΟΟΣ" ΚΑΝΑΡΗ 19, ΘΕΣ/ΝΙΚΗ. ΦΙΛΟΠΤΩΧΟΣ ΑΔΕΛΦΟΤΗΣ ΚΥΡΙΩΝ ΑΣΒΕΣΤΟΧΩΡΙΟΥ ΑΣΒΕΣΤΟΧΩΡΙ ΘΕΣ/ΝΙΚΗΣ. ΦΙΛΟΠΤΩΧΟΣ ΑΔΕΛΦΟΤΗΣ ΚΥΡΙΩΝ ΘΕΣ/ΝΙΚΗΣ ΣΤΕΦΑΝΟΥ ΤΑΤΗ 5, 546 22 ΘΕΣ/ΝΙΚΗ. ΦΙΛΟΠΤΩΧΟΣ ΑΔΕΛΦΟΤΗΣ ΝΕΑΝΙΔΩΝ "Η ΔΟΡΚΑΣ" ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ 13, 546 24 ΘΕΣ/ΝΙΚΗ. IOCC - INTERNATIONAL ORTHODOX CHRISTIAN CHARITIES ΠΕΛΟΠΟΝΗΣΣΟΥ 59-61, ΑΓΙΑ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ, ΑΘΗΝΑ. ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΣΤΗΡΙΞΗΣ ΑΤΟΜΩΝ ΜΕ ΕΙΔΙΚΕΣ ΑΝΑΓΚΕΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ ΚΡΗΤΗΣ ΑΓΙΟΣ ΤΙΤΟΣ ΜΑΧΗΣ ΚΡΗΤΗΣ 3, 713 03 ΗΡΑΚΛΕΙΟ ΚΡΗΤΗΣ. ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΣΥΜΠΑΡΑΣΤΑΣΗΣ ΚΡΑΤΟΥΜΕΝΩΝ "Ο ΟΝΗΣΙΜΟΣ" ΑΣΚΛΗΠΙΟΥ 60 ΚΑΙ ΣΕΡΓΙΟΥ ΠΑΤΡΙΑΡΧΟΥ 8, 114 71 ΑΘΗΝΑ, ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΑ :, 1) ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΣΥΜΠΑΡΑΣΤΑΣΗΣ ΦΥΛΑΚΙΣΘΕΝΤΩΝ Ό ΕΣΤΑΥΡΩΜΕΝΟΣ" ΒΟΛΟΥ ΓΑΖΗ 161, 382 21 ΒΟΛΟΣ, 2) ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΚΡΑΤΟΥΜΕΝΩΝ "Ο ΟΝΗΣΙΜΟΣ" ΚΑΡΑΟΛΗ ΚΑΙ ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ 14, 841 00 ΣΥΡΟΣ. ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΚΡΑΤΟΥΜΕΝΩΝ "ΔΙΕΞΟΔΟΣ" ΚΑΡΑΘΑΝΟΥ 12, 412 22, ΛΑΡΙΣΑ. ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟΣ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΟΣ ΟΜΙΛΟΣ ΟΡΘΟΔΟΞΟΥ ΙΕΡΑΠΟΣΤΟΛΗΣ ΚΑΣΤΑΛΙΑΣ 33 ΚΑΙ ΚΑΥΚΑΣΟΥ, ΚΥΨΕΛΗ, 113 63 ΑΘΗΝΑ, ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΑ :, 1) ΚΑΡΔΙΤΣΑΣ -ΓΑΡΔΙΚΙΟΥ 4, 431 00 ΚΑΡΔΙΤΣΑ 2) ΘΗΒΩΝ, 3) ΙΤΕΑΣ, 4) ΦΑΡΣΑΛΩΝ, 5) ΛΙΒΕΔΕΙΑΣ, 6) ΑΤΑΛΑΝΤΗΣ. ΦΙΛΑΝΘΡΩΠΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ Ό ΚΑΛΟΣ ΣΑΜΑΡΕΙΤΗΣ" ΑΡΜΕΝ 35, 661 00, ΔΡΑΜΑ ΣΥΛΛΟΓΟΙ ΕΘΕΛΟΝΤΩΝ ΑΙΜΟΔΟΤΩΝ ΝΑΥΠΑΚΤΟΥ "ΟΙ ΑΓΙΟΙ ΑΝΑΡΓΥΡΟΙ" Β.Ε.ΠΛΑΣΤΗΡΑ 5, 303 00 ΝΑΥΠΑΚΤΟΣ. ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΕΘΕΛΟΝΤΩΝ ΧΡΙΣΤΙΑΝΩΝ ΑΙΜΟΔΟΤΩΝ ΙΕΡΑΠΕΤΡΑΣ ΚΑΙ ΣΗΤΕΙΑΣ Ό ΕΛΕΗΜΩΝ" ΚΩΣΤΟΥΛΑ ΑΝΔΡΙΑΝΟΥ 17, 722 00 ΙΕΡΑΠΕΤΡΑ. ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑ ΟΡΘΟΔΟΞΩΝ ΝΕΟΛΑΙΩΝ "ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ" Π. ΡΑΛΛΗ 247, 184 50 ΝΙΚΑΙΑ. ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗ ΕΝΩΣΗ ΝΕΩΝ Ν.ΛΙΟΣΙΩΝ "Η ΟΔΟΣ ΔΑΝΑΩΝ 94, 131 22 Ν.ΛΙΟΣΙΑ. ΟΡΘΟΔΟΞΗ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ ΣΩΚΙΩΝ 28, 162 31 ΒΥΡΩΝΑΣ. ΣΥΛΛΟΓΟΣ "ΟΙ ΦΙΛΟΙ ΤΩΝ ΑΝΑΠΗΡΩΝ" ΑΝΑΣΤΑΣΕΩΣ 15-17, 155 61 ΧΟΛΑΡΓΟΣ. ΟΡΘΟΔΟΞΟΣ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗ ΓΩΝΙΑ (Ο.Χ.Γ.)- "ΣΠΙΤΙ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΑΚΗΣ ΑΓΑΠΗΣ" ΚΕΝΤΡΙΚΑ ΓΡΑΦΕΙΑ : ΚΑΝΙΓΓΟΣ 12, 106 77, ΑΘΗΝΑ ΣΠΙΤΙ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗΣ ΑΓΑΠΗΣ : ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ 151 27, ΜΕΛΛΙΣΙΑ. 'Ή ΕΛΠΙΔΑ" ΚΕΝΤΡΟ ΣΥΜΠΑΡΑΣΤΑΣΗΣ ΠΡΟΝΟΙΑΣ ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ ΠΑΥΛΟΥ ΑΚΑΔΗΜΙΑΣ 45, 106 72 ΑΘΗΝΑ. ΣΩΜΑΤΕΙΟ ΦΙΛΩΝ ΤΩΝ ΚΩΦΩΝ "ΠΡΟΦΗΤΗΣ ΖΑΧΑΡΙΑΣ" ΜΕΝΑΝΔΡΟΥ 26, 105 52 ΑΘΗΝΑ 101

. ΕΡΓΑΣΤΗΡΙ ΕΙΔΙΚΗΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ ΚΑΙ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΣ "ΠΑΝΑΓΙΑ ΕΛΕΟΥΣΑ" ΚΥΠΡΟΥ ΚΑΙ ΑΡΧ. ΔΑΜΑΣΚΗΝΟΥ, ΜΕΣΟΛΟΓΓΙ Ν. ΑΙΤΩΛ/ΝΙΑΣ. ΙΔΡΥΜΑ "ΑΓΙΑ ΦΩΤΕΙΝΗ" Τ.Θ. 49, 630 81, Ν. ΧΑΛΚΙΔΙΚΗΣ. ΦΙΛΑΝΘΡΩΠΙΚΗ ΕΝΩΣΗ 40 ΕΚΚΛΗΣΙΩΝ ΒΥΖΑΝΤΟΣ 19, 546 33 ΘΕΣ/ΝΙΚΗ. ΣΤΕΓΗ ΠΑΙΔΙΟΥ ΚΟΖΑΝΗΣ "Ο ΑΓΙΟΣ ΣΤΥΛΙΑΝΟΣ" ΔΡΑΓΟΥΜΗ 36, 501 00 ΚΟΖΑΝΗ. ΦΙΛΑΝΘΡΩΠΙΚΟ ΣΩΜΑΤΕΙΟ ΚΑΛΥΜΝΟΥ Ό ΑΓΙΟΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ". ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΟΣ ΦΙΛΑΝΘΡΩΠΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ "ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΑΓΑΠΗΣ" ΡΟΔΟΥ ΝΙΚΗΤΑΡΑ 44Β, 85 100 ΡΟΔΟΣ. ΦΙΛΟΠΤΩΧΟΣ ΑΔΕΛΦΟΤΗΣ "Η ΟΣΙΑ ΕΛΕΝΗ" ΠΕΡΑΙΑ ΘΕΣ/ΝΙΚΗ. "ΕΠΑΛΞΕΙΣ" ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΜΗ ΚΕΡΔΟΣΚΟΠΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΜΕΝΑΝΔΡΟΥ 49, 104 37 ΑΘΗΝΑ, ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΑ 1) ΑΙΓΑΛΕΩ ΑΤΤΙΚΗΣ - ΑΝΑΓΕΝΝΗΣΕΩΣ ΚΑΙ ΓΡΑΒΙΑΣ, 2) ΑΧΑΡΝΕΣ ΑΤΤΙΚΗΣ - ΑΓ. ΠΕΤΡΟΥ - ΙΚΑΡΟΥ. ΚΕΝΤΡΟ ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗΣ ΕΙΔΙΚΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ "Ο ΚΑΛΟΣ ΣΑΜΑΡΕΙΤΗΣ" ΑΡΓΥΡΟΥΠΟΛΕΩΣ 40, ΑΡΓΥΡΟΥΠΟΛΗ, ΑΤΤΙΚΗ. ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗ ΕΝΩΣΗ ΝΕΑΝΙΔΩΝ - ΧΕΝ ΑΜΕΡΙΚΗΣ 11, 106 72, ΑΘΗΝΑ. Χ.Α.Ν.ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ - ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗ ΑΔΕΛΦΟΤΗΤΑ ΝΕΩΝ ΘΕΣ/ΝΙΚΗΣ ΠΛΑΤΕΙΑ ΧΑΝ, 546 21 ΘΕΣ/ΝΙΚΗ, ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΑ 1) ΧΑΝ ΚΑΛΑΜΑΡΙΑΣ ΜΟΥΡΟΥΖΗΔΩΝ-ΑΡΤΙΤΕΛΗ 8, 551 32, ΘΕΣ/ΝΙΚΗ, 2) ΧΑΝ ΑΣΒΕΣΤΟΧΩΡΙΟΥ ΠΛΑΤΕΙΑ ΑΣΒΕΣΤΟΧΩΡΙΟΥ, 570 10. ΕΚΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΣ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΟΣ ΦΙΛΑΝΘΡΩΠΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ "ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗ ΚΙΝΗΣΗ" ΗΡΑΚΛΕΙΑ ΟΜΟΝΟΙΑΣ 4, Ν. ΣΕΡΡΩΝ. ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗΣ ΕΝΩΣΕΩΣ ΠΥΡΓΟΥ Μ.ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΚΑΙ ΑΧΙΛΛΕΩΣ, 271 00 ΠΥΡΓΟΣ. ΣΥΛΛΟΓΟΣ "Ο Μ. ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ" ΜΑΝΩΛΟΠΟΥΛΟΥ 2, 271 00 ΠΥΡΓΟΣ. ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΣ "ΑΓΙΑ ΚΥΡΙΑΚΗ ΡΟΔΙΤΗΣ" 69 100, ΚΟΜΟΤΗΝΗ. ΣΥΛΛΟΓΟΣ "ΘΕΙΑ ΟΙΚΟΔΟΜΗ" ΑΜΑΛΙΑΔΟΣ ΝΤΑΛΙΑΝΗ 24, 272 00 ΑΜΑΛΙΑΔΑ. ΟΜΙΛΟΣ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑΣ ΑΓ. ΜΑΡΙΝΑΣ ΑΓΙΑ ΜΑΡΙΝΑ, Ν. ΦΘΙΩΤΙΔΑΣ. ΦΙΛΑΝΘΡΩΠΙΚΟ ΣΩΜΑΤΕΙΟ ΟΡΘΟΔΟΞΗ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗ ΑΔΕΛΦΟΤΗΣ "ΣΧΟΛΕΙΟ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ" ΠΑΤΡΙΑΡΧΟΥ ΔΙΟΝΥΣΙΟΥ 9, 546 35, ΘΕΣ/ΝΙΚΗ. ΦΙΛΟΠΡΟΟΔΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΜΕΓΑΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΑΓΙΟΥ ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ 7, ΕΔΕΣΣΑ. ΑΓΑΘΟΕΡΓΟΣ ΑΔΕΛΦΟΤΗΣ ΚΩ ΣΠ. ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ 11, ΚΩΣ. 853 00. ΣΩΜΑΤΕΙΟ Ο ΚΑΛΟΣ ΣΑΜΑΡΕΙΤΗΣ ΜΥΡΙΝΑ ΛΗΜΝΟΥ. ΑΛΛΗΛΟΒΟΗΘΗΤΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΑΓΙΟΣ ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ ΝΑΠΗΣ ΝΑΠΗ ΛΕΣΒΟΥ. ΙΔΡΥΜΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΠΡΟΝΟΙΑΣ "ΝΕΟΜΑΡΤΥΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ" ΛΑΜΠΡΙΔΟΥ 30, 453 32 ΙΩΑΝΝΙΝΑ. ΣΧΟΛΗ ΓΟΝΕΩΝ ΒΑΡΝΑΛΗ 9, 601 00 ΚΑΤΕΡΙΝΗ. ΙΔΡΥΜΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΠΡΟΝΟΙΑΣ "ΑΓ. ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ" ΟΛΥΜΠΙΩΝ, 271 00, ΠΥΡΓΟΣ. ΙΔΡΥΜΑ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΑΠΟΡΩΝ ΤΥΦΛΩΝ "Η ΑΓ. ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ" ΓΟΡΤΥΝΙΑΣ 60, 221 00, ΤΡΙΠΟΛΗ ΑΡΚΑΔΙΑΣ. ΦΙΛΑΝΘΡΩΠΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΣΠΑΡΤΗΣ "ΟΙ ΑΓΙΟΙ ΑΝΑΡΓΥΡΟΙ" ΕΠΙΣΚΟΠΟΥ ΒΡΕΣΘΕΝΗ 30, 231 00 ΣΠΑΡΤΗ. ΣΥΛΛΟΓΟΣ "ΦΙΛΟΙ ΤΗΣ Ι.Μ. ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΕΩΣ ΤΖΑΒΕΛΛΑ 27, 303 00 ΝΑΥΠΑΚΤΟΣ. "ΑΓΙΟΣ ΒΗΣΑΡΙΩΝ" ΚΑΝΙΓΓΟΣ 4, 421 00 ΤΡΙΚΑΛΑ 2η ΥΠΟΚΑΤΗΓΟΡΙΑ. ΚΑΘΟΛΙΚΗ ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΗ ΑΘΗΝΩΝ ΟΜΗΡΟΥ 9, 106 72, ΑΘΗΝΑ. ΚΑΘΟΛΙΚΗ ΕΠΙΣΚΟΠΗ ΣΥΡΟΥ. ΚΑΘΟΛΙΚΗ ΕΠΙΣΚΟΠΗ ΣΥΡΟΥ, ΑΝΩ ΣΥΡΟΣ 84 100. ΚΑΘΟΛΙΚΗ ΕΠΙΣΚΟΠΗ ΚΕΡΚΥΡΑΣ ΜΟΝΤΖΕΝΙΧΟΥ 1, 491 00 ΚΕΡΚΥΡΑ. ΚΑΘΟΛΙΚΗ ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΗ ΝΑΞΟΥ - ΤΗΝΟΥ 842 00, ΤΗΝΟΣ. ΚΑΘΟΛΙΚΗ ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΗ ΡΟΔΟΥ ΙΩΝΟΣ ΔΡΑΓΟΥΜΗ 5, 851 00 ΡΟΔΟΣ. ΚΑΘΟΛΙΚΗ ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΗ ΘΗΡΑΣ 847 00, ΘΗΡΑ. ΚΑΘΟΛΙΚΗ ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΗ ΚΡΗΤΗΣ. ΑΠΟΣΤΟΛΙΚΟ ΒΙΚΑΡΙΑΤΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΒΑΣ. ΟΛΓΑΣ 120Β, 546 45, ΘΕΣ/ΝΙΚΗ. ΕΠΙΣΚΟΠΗ - ΑΠΟΣΤΟΛΙΚΗ ΝΟΥΤΣΙΑΤΟΥΡΑ ΜΑΒΙΛΗ 2, 154 52. Π.ΨΥΧΙΚΟ. ΕΠΙΣΚΟΠΗ - ΕΞΑΡΧΙΑ ΕΛΛΗΝΟΡΡΥΘΜΩΝ (ΟΥΝΙΤΕΣ) ΑΧΑΡΝΩΝ 246, 112 52 ΑΘΗΝΑ. ΕΠΙΣΚΟΠΗ - ΕΞΑΡΧΙΑ ΑΡΜΕΝΙΩΝ ΚΑΘΟΛΙΚΩΝ ΕΛΛΑΔΟΣ (ΑΡΜΕΝΟΚΑΘΟΛΙΚΗ ΕΚΚΛΗΣΙΑ) PENE ΠΥΩ 2, 177 44 Ν. ΚΟΣΜΟΣ. ΕΝΟΡΙΕΣ ΜΕ ΣΗΜΑΝΤΙΚΟ ΦΙΛΑΝΘΡΩΠΙΚΟ ΕΡΓΟ. ΚΑΘΟΛΙΚΗ ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΑΓΙΟΥ ΜΑΡΚΟΥ ΖΑΚΥΝΘΟΥ ΠΛΑΤΕΙΑ ΑΓ.ΜΑΡΚΟΥ, 291 00 ΖΑΚΥΝΘΟΣ. ΕΝΟΡΙΑ ΑΓΙΟΥ ΙΩΑΝΝΟΥ ΒΑΠΤΙΣΤΟΥ ΘΗΡΑΣ 847 00, ΘΗΡΑ. ΙΕΡΟΣ ΝΑΟΣ ΠΑΝΑΓΙΑΣ ΤΗΣ ΝΙΚΗΣ ΡΟΔΟΥ ΚΑΘΟΠΟΥΛΗ 39, 851 00, ΡΟΔΟΣ. ΙΕΡΟΣ ΝΑΟΣ ΑΜΙΑΝΤΟΥ ΣΥΛΛΗΨΕΩΣ ΦΡΑΓΚΩΝ 19, 546 25, ΘΕΣ/ΝΙΚΗ. ΣΥΛΛΟΓΟΣ "ΕΘΕΛΟΝΤΙΚΗ ΑΙΜΟΔΟΣΙΑ ΣΥΡΟΥ" ΑΓ. ΣΕΒΑΣΤΙΑΝΟΥ 56, 841 00 ΑΝΩ ΣΥΡΟΣ. CARITAS ΕΛΛΑΣ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΟΥ 52, 104 32. ΑΔΕΛΦΕΣ ΤΗΣ ΜΗΤΕΡΑΣ ΤΕΡΕΖΑΣ "ΙΕΡΑΠΟΣΤΟΛΟΙ ΤΗΣ ΑΓΑΠΗΣ" ΤΕΡΜΑ ΑΙΜΩΝΟΣ, 104 42 ΑΚΑΔΗΜΙΑ ΠΛΑΤΩΝΟΣ. ΑΔΕΛΦΕΣ ΤΗΣ ΜΗΤΕΡΑΣ ΤΕΡΕΖΑΣ "ΙΕΡΑΠΟΣΤΟΛΟΙ ΤΗΣ ΑΓΑΠΗΣ" ΙΘΑΚΗΣ 97, 112 51 ΑΘΗΝΑ. ΑΔΕΛΦΕΣ ΤΗΣ ΜΗΤΕΡΑΣ ΤΕΡΕΖΑΣ "ΙΕΡΑΠΟΣΤΟΛΟΙ ΤΗΣ ΑΓΑΠΗΣ" ΜΑΥΡΟΓΕΝΙΔΩΝ 3, ΧΑΛΕΠΑ, 731 00, ΧΑΝΙΑ. ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΑΔΕΛΦΩΝ ΤΟΥ ΕΛΕΟΥΣ ΡΑΛΛΗ 2, 151 22, ΠΕΥΚΗ. ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΑΔΕΛΦΩΝ ΤΟΥ ΕΛΕΟΥΣ 841 00 ΣΥΡΟΣ. ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΦΡΑΓΚΙΣΚΙΑΝΙΔΩΝ ΑΛ. ΠΑΝΑΓΟΥΛΗ 13, 491 00 ΚΕΡΚΥΡΑ. ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΤΙΜΙΟΥ ΣΤΑΥΡΟΥ ΗΠΕΙΡΟΥ 69, 153 41, ΑΓΙΑ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ. ΙΔΡΥΜΑΤΑ ΤΗΣ ΚΑΘΟΛΙΚΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ, 1.ΕΣΤΙΑ "ΘΕΙΑ ΠΡΟΝΟΙΑ" - ΑΜΕΙΝΟΚΛΕΟΥΣ 30, 117 44, Ν. ΚΟΣΜΟΣ, 2. ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ "ΠΑΜΜΑΚΑΡΙΣΤΟΣ" - ΙΑΚΩΒΑΤΩΝ 43, 11 44, ΑΘΗΝΑ, 3. ΓΗΡΟΚΟΜΕΙΟ "ΒΗΘΑΝΙΑ" - 190 05, Ν. ΜΑΚΡΗ ΑΤΤΙΚΗΣ, 4. ΟΙΚΟΣ ΕΥΓΗΡΙΑΣ "ΤΙΜΙΟΣ ΣΤΑΥΡΟΣ" - ΗΠΕΙΡΟΥ 69, 153 41, ΑΓΙΑ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ, 5. ΟΡΦΑΝΟΤΡΟΦΕΙΟ "ΑΓΙΟΣ ΔΙΟΝΥΣΙΟΣ" - ΡΑΛΛΗ 2, 151 21, ΠΕΥΚΗ, 6. ΙΔΡΥΜΑ "ΠΑΜΜΑΚΑΡΙΣΤΟΣ" - 190 05, Ν. ΜΑΚΡΗ, 7. ΓΗΡΟΚΟΜΕΙΟ "ΚΑΛΟΣ ΣΑΜΣΡΕΙΤΗΣ" - ΡΑΛΛΗ 2, 151 21, ΠΕΥΚΗ. ΑΡΜΕΝΙΚΟΣ ΚΥΑΝΟΥΣ ΣΤΑΥΡΟΣ ΛΕΩΦ. ΣΥΓΓΡΟΥ 220, 176 71, ΚΑΛΛΙΘΕΑ, ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ :, ΑΡΜΕΝΙΚΟΣ ΣΤΑΥΡΟΣ ΤΟΥ ΕΛΕΟΥΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ-ΘΡΑΚΗΣ ΚΟΜΟΤΗΝΗ, Ν. ΡΟΔΟΠΗΣ 102

ΙΣΡΑΗΛΙΤΙΚΕΣ ΚΟΙΝΟΤΗΤΕΣ : ΚΕΝΤΡΙΚΟ ΙΣΡΑΗΛΙΤΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΒΟΥΛΗΣ 36, 105 57, ΑΘΗΝΑ- ΙΣΡΑΗΛΙΤΙΚΗ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ ΑΘΗΝΩΝ ΜΕΛΙΔΩΝΗ 8, 105 53 ΑΘΗΝΑ ΙΣΡΑΗΛΙΤΙΚΗ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΤΣΙΜΙΣΚΗ 24, 546 24, ΙΣΡΑΗΛΙΤΙΚΗ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ ΛΑΡΙΣΑΣ ΠΛ.ΕΒΡ.ΜΑΡΤΥΡΩΝ ΚΕΝΤΑΥΡΩΝ 29, 412 22 ΛΑΡΙΣΑ, ΙΣΡΑΗΛΙΤΙΚΗ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ Γ. ΕΛΓΙΑ 18 Β, 452 21 ΙΩΑΝΝΙΝΑ, ΙΣΡΑΗΛΙΤΙΚΗ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ Ν.ΜΑΓΝΗΣΙΑΣ ΜΩΥΣΕΩΣ 20, ΒΟΛΟΣ, ΙΣΡΑΗΛΙΤΙΚΗ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ ΤΡΙΚΑΛΩΝ ΣΩΚΡΑΤΟΥΣ 28 ΚΑΙ ΠΛΟΥΤΩΝΟΣ, 421 00 ΤΡΙΚΑΛΑ, ΙΣΡΑΗΛΙΤΙΚΗ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ ΧΑΛΚΙΔΑΣ, ΙΣΡΑΗΛΙΤΙΚΗ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ ΚΕΡΚΥΡΑΣ ΣΚΑΝΔΙΝΑΒΙΚΗ ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΑΚΤΗ ΘΕΜΙΣΤΙΚΛΕΟΥΣ 282, ΠΕΙΡΑΙΑΣ ΕΥΑΓΓΕΛΙΚΗ ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΓΕΡΜΑΝΟΦΩΝΗ ΣΙΝΑ 68, ΑΘΗΝΑ ΑΓΓΛΙΚΑΝΙΚΗ ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΡΩΣΙΚΗ ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΠΡΟΤΕΣΤΑΝΤΙΚΗ ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΕΛΛΗΝΕΣ ΑΡΜΕΝΙΟΙ ΕΥΑΓΓΕΛΙΚΟΙ ΛΑΜΙΑΣ 30, 185 42 ΠΕΙΡΑΙΑΣ ΑΠΟΣΤΟΛΙΚΗ ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΤΗΣ ΠΕΝΤΗΚΟΣΤΗΣ ΔΕΛΗΓΙΩΡΓΗ 26, 104 37 ΑΘΗΝΑ ΕΛΕΥΘΕΡΑ ΑΠΟΣΤΟΛΙΚΗ ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΤΗΣ ΠΕΝΤΗΚΟΣΤΗΣ ΣΟΦΟΚΛΕΟΥΣ ΚΑΙ ΜΕΝΑΝΔΡΟΥ, 105 52 ΑΘΗΝΑ ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΗ ΕΥΑΓΓΕΛΙΚΗ ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΠΙΣΙΔΑΣ 34, 171 24, Ν. ΣΜΥΡΝΗ ΑΤΤΙΚΗΣ ΕΛΕΥΘΕΡΟΙ ΕΥΑΓΓΕΛΙΚΟΙ ΑΛΚΙΒΙΑΔΟΥ 3, 104 39 ΑΘΗΝΑ ΧΡΙΣΤΙΑΝΟΙ ΑΔΕΛΦΟΙ (ΠΡΩΗΝ ΠΛΥΜΜΟΥΘΙΟΙ) ΓΡΑΒΙΑΣ 9-13, 106 78 ΑΘΗΝΑ ΜΕΘΟΔΙΣΤΕΣ ΛΑΣΚΑΡΙΔΟΥ 112Β, 176 76 ΚΑΛΛΙΘΕΑ ΧΡΙΣΤΙΑΝΟΙ ΜΑΡΤΥΡΕΣ ΤΟΥ ΙΕΧΩΒΑ ΓΑΖΙ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ ΚΡΗΤΗΣ 71 000 ΗΡΑΚΛΕΙΟ ΚΡΗΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΥΑΓΓΕΛΙΚΗ ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΑΜΑΛΙΑΣ 50, 105 58 ΑΘΗΝΑ ΑΝΑΜΟΡΦΩΜΕΝΗ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗ ΟΡΘΟΔΟΞΗ ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΑΝΔΡΕΑ ΜΕΤΑΞΑ 26, 106 81 ΑΘΗΝΑ ΑΝΤΒΕΝΙΣΤΩΝ ΕΒΔΟΜΗΣ ΗΜΕΡΑΣ ΚΕΡΑΜΕΙΚΟΥ 18, ΑΘΗΝΑ ΕΥΑΓΓΕΛΙΚΗ ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΑΘΗΝΩΝ - ΠΡΩΤΗ Λ.ΑΜΑΛΙΑΣ 50, ΑΘΗΝΑ ΕΥΑΓΓΕΛΙΚΗ ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΑΘΗΝΩΝ - ΔΕΥΤΕΡΑ ΑΝΔΡΟΥΤΣΟΥ 4, ΚΟΥΚΑΚΙ ΠΑΛΑΙΟΗΜΕΡΟΛΟΓΙΤΕΣ ΠΑΤΡΑΣ ΜΑΡΤΥΡΕΣ ΤΟΥ ΙΕΧΩΒΑ ΠΑΤΡΑΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΤΩΝ ΠΑΤΡΑΣ ΑΔΕΛΦΟΤΗΤΑ ΜΑΘΗΤΩΝ ΙΗΣΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ- ΠΕΝΤΗΚΟΣΤΙΑΝΟΙ ΑΓ.ΓΕΩΡΓΙΟΥ 3, 69 100 ΚΟΜΟΤΗΝΗ ΠΑΛΑΙΟΗΜΕΡΟΛΟΓΙΤΕΣ Ν. ΡΟΔΟΠΗΣ ΣΩΜΑΤΕΙΟ "ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΟΙ ΜΑΡΤΥΡΕΣ ΤΟΥ ΙΕΧΩΒΑ" ΝΕΟ ΣΙΔΗΡΟΧΩΡΙ 69 100 ΚΟΜΟΤΗΝΗ ΕΥΑΓΓΕΛΙΚΗ ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΒΟΣΠΟΡΟΥ 7, 69 100 ΚΟΜΟΤΗΝΗ ΔΙΕΘΝΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ ΒΟΡΕΟΥ 10, 6ος ΟΡΟΦΟΣ ΜΟΝΑΣΤΗΡΑΚΙ "ΣΙΧ" - ( θρησκευτική αίρεση των Ινδών, που ιδρύθηκε τον 15ο αιώνα με σκοπό να συμφιλιώσει τον ισλαμισμό με τον ινδουισμό) ΓΑΛΑΤΑΣ, Ν. ΑΡΓΟΛΙΔΑΣ ΜΟΥΦΤΕΙΑ ΞΑΝΘΗΣ - ΚΛΕΜΑΝΣΩ 15, 671 00 ΜΟΥΦΤΕΙΑ ΚΟΜΟΤΗΝΗΣ - ΕΡΜΟΥ 81,691 00 7η ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ 1η ΥΠΟΚΑΤΗΓΟΡΙΑ. ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΕΘΕΛΟΝΤΩΝ ΑΙΜΟΔΟΤΩΝ (ΣΕΑ) ΥΠ. ΥΓΕΙΑΣ ΠΡΟΝΟΙΑΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝ. ΑΣΦΑΛ. "ΗΛΙΑΣ ΠΟΛΙΤΗΣ" ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΟΥΣ 17, 101 87, ΑΘΗΝΑ. "ΗΛΙΑΣ ΠΟΛΙΤΗΣ" - ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΕΘΕΛΟΝΤΩΝ ΑΙΜΟΔΟΤΩΝ ΑΚΑΔΗΜΙΑΣ 4, 491 00, (Τ.Θ. 232) ΚΕΡΚΥΡΑ. ΣΧΟΛΗ ΑΣΤΥΦΥΛΑΚΩΝ - ΑΙΜΟΔΟΣΙΑ. ΑΙΜΟΔΟΣΙΑ - ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΩΝ ΣΤΟ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΔΟΥΡΟΥΤΗ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ. ΑΙΜΟΔΟΣΙΑ - ΣΧΟΛΕΣ ΟΑΕΔ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ 3ο ΧΙΛΙΟΜΕΤΡΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ - ΑΘΗΝΩΝ 455 00. ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΥΠΑΛΛΗΛΩΝ ΤΗΣ ΒΟΥΛΗΣ. ΕΘΕΛΟΝΤΕΣ ΣΕ ΚΡΑΤΙΚΑ ΙΔΡΥΜΑΤΑ ΚΑΙ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ :. ΕΘΕΛΟΝΤΕΣ ΣΤΟ ΘΕΡΑΠΕΥΤΗΡΙΟ ΨΥΧΙΚΩΝ ΠΑΘΗΣΕΩΝ ΧΑΝΙΩΝ. ΕΘΕΛΟΝΤΕΣ ΣΤΟ "ΚΕΝΤΡΟ ΠΑΙΔΙΚΗΣ ΜΕΡΙΜΝΑΣ ΑΡΡΕΝΩΝ ΔΡΑΜΑΣ" ΙΠΠΟΚΡΑΤΟΥΣ 45, 661 00 ΔΡΑΜΑ. ΕΘΕΛΟΝΤΕΣ ΣΤΟ ΠΙΚΠΑ ΚΑΡΔΙΤΣΑΣ ΥΨΗΛΑΝΤΟΥ, 431 00 ΚΑΡΔΙΤΣΑ. ΕΘΕΛΟΝΤΕΣ ΣΤΟ ΚΕΝΤΡΟ ΗΜΕΡΗΣΙΑΣ ΦΡΟΝΤΙΔΑΣ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ ΑΤΟΜΩΝ ΜΕ ΕΙΔΙΚΕΣ ΑΝΑΓΚΕΣ ΜΕΤΟΧΙ ΧΑΡΑΚΙΑ 14- ΠΕΛΕΚΑΠΙΝΑ ΧΑΝΙΑ. "ΦΙΛΟΙ ΤΟΥ ΚΕΝΤΡΟΥ ΠΕΡΙΘΑΛΨΕΩΣ ΠΑΙΔΙΩΝ ΑΓ. ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ" ΜΕΓ.ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ 26, ΠΑΝΟΡΑΜΑ ΘΕΣ/ΝΙΚΗΣ 552 36. ΕΘΕΛΟΝΤΕΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΚΑΙ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΣ ΑΝΑΠΗΡΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ (ΕΛΕΠΑΠ) ΚΟΝΩΝΟΣ 16, 116 34 ΠΑΓΚΡΑΤΙ, ΑΤΤΙΚΗ, ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΑ :, 1) ΘΕΣ/ΝΙΚΗΣ : α) ΒΑΣ.ΟΛΓΑΣ 168, 546 46, β) ΕΛΑΙΩΝΕΣ ΠΥΛΑΙΑΣ 555 35 ΤΗΛ : 2) ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ :ΙΩΑΝ.ΤΖΟΓΙΑ 1, 454 45 3) ΧΑΝΙΩΝ : ΞΑΝΘΟΥΔΙΔΟΥ 26, 371 00 4) ΒΟΛΟΥ, 5) ΑΓΡΙΝΙΟΥ ΚΕ.ΘΕ.Α - ΣΟΡΒΟΛΟΥ 24, 116 36 Τα 8 προγράμματα - θεραπευτικές μονάδες του ΚΕ.ΘΕ.Α. και τα 37 Κέντρα Πρόληψης που λειτουργούν σε 26 νομούς υπό την αιγίδα του Ο.ΚΑ.ΝΑ., έχουν πλαισιωθεί από εθελοντές 1. ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ "ΙΘΑΚΗ" 6 ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΘΕΣ/ΝΙΚΗ ΚΑΙ 1 ΑΘΗΝΑ, ΒΑΣ.ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ 32, 546 24 ΘΕΣ/ΝΙΚΗ, 1Α) ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΣ ΚΟΥΝΤΟΥΡΙΩΤΟΥ 26, 106 8 3,1Β) ΚΕΝΤΡΟ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗΣ -ΚΕΝΤΡΟ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΣ, -ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΦΥΛΑΚΩΝ ΒΑΣ.ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ 32, 546 24 ΘΕΣ/ΝΙΚΗ, 1Γ) ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ ΙΘΑΚΗ ΣΙΝΔΟΣ, 574 00 ΘΕΣ/ΝΙΚΗ, 1Δ) ΚΕΝΤΡΟ ΕΠΑΝΕΝΤΑΞΗΣ ΕΥΡΙΠΙΔΟΥ 16, 546 35 ΘΕΣ/ΝΙΚΗ, 1Ε) ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ, ΜΟΥΣΙΚΟ ΚΑΦΕΝΕΙΟ "ΧΡΩΜΑ" ΤΣΙΜΙΣΚΗ 132, ΘΕΣ/ΝΙΚΗ 2. ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ "ΔΙΑΒΑΣΗ", 2Α) ΚΕΝΤΡΟ ΕΙΣΑΓΩΓΗΣ, 2Β) ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΣ, 2Γ) ΚΕΝΤΡΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΕΠΑΝΕΝΤΑΞΗΣ ΦΥΛΗΣ 185, 112 5 2,2Ε) ΑΝΟΙΧΤΗ ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ ΕΝΗΛΙΚΩΝ ΣΤΑΥΡΟΠΟΥΛΟΥ 15, 112 52 / 86 53 960, 86 40 943, 86 51 227 3. ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ "ΣΑΛΑΜΙΝΑΣ" (ΝΟΣΤΟΣ), 3Α) ΚΕΝΤΡΟ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗΣ, 3Β) ΚΕΝΤΡΟ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗΣ ΗΡΑΚΛΕΙΟ ΚΡΗΤΗΣ, ΒΑΛΤΕΤΣΙΟΥ 60, 106 81 ΑΘΗΝΑ, 3Γ) ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ ΣΑΛΑΜΙΝΑΣ 103