Κινητικό σύστημα του ανθρώπου Μέρος Ι: Ερειστικό, μυϊκό και συνδεσμικό σύστημα Μάλλιου Βίβιαν Καθηγήτρια ΤΕΦΑΑ ΔΠΘ Φυσικοθεραπεύτρια
Τα συστήματα του ανθρώπινου σώματος Αναπνευστικό σύστημα (αποτελείται από την ρίνα, τον λάρυγγα, την τραχεία, τους βρόγχους και τους πνεύμονες) Κυκλοφορικό σύστημα (αποτελείται από το αιμοφόρο και λεμφικό σύστημα) Πεπτικό σύστημα (αποτελείται από τον πεπτικό σωλήνα και τους πεπτικούς αδένες) Ουροποιητικό σύστημα (αποτελείται από τους νεφρούς με τους νεφρικούς κάλυκες και τη νεφρική πύελο, τους ουρητήρες, την ουροδόχο κύστη και την ουρήθρα) Γεννητικό σύστημα Νευρικό σύστημα (αποτελείται από τον εγκέφαλο, τον νωτιαίο μυελό και τα νεύρα) Το σύστημα των αισθητηρίων οργάνων Το σύστημα των ενδοκρινων αδένων Δικτυοενδοθυλιακό σύστημα Κινητικό σύστημα
Το μυοσκελετικό ή κινητικό σύστημα αποτελείται από τα οστά που συνδέονται μεταξύ τους με τις αρθρώσεις και τους σκελετικούς μυς. Το σύστημα αυτό με τις κατάλληλες νευρικές εντολές διατηρεί την όρθια θέση, και πραγματοποιεί διάφορες κινήσεις.
Παθητικό κινητικό σύστημα Λειτουργίες των οστών (προστασία εγκεφάλου, μυελού κλπ, στήριξη και σταθερότητα στα μαλακά μόρια) Είδη οστών (επιμήκη, βραχεία κλπ)
Τύποι οστών Ο ανθρώπινος σκελετός σχηματίζεται από τα οστά. Τα οστά ταξινομούνται σε βραχέα, σε μακρά (ή επιμήκη), σε πλατιά οστά και σε αεροφόρα.
Βραχύ οστό Ακανόνιστο οστό Πλατύ οστό Μακρύ οστό
Τύποι οστών Στα επιμήκη οστά, ο επιμήκης άξονας είναι μακρύτερος από τους άλλους δύο. Αποτελούνται από το σώμα και τα δύο άκρα. Το σώμα ή διάφυση είναι από συμπαγή οστείνη ουσία και σχηματίζει μια κοιλότητα (το μυελώδη σωλήνα) η οποία περιέχει το μυελό των οστών. Τα βραχέα οστά έχουν και τις τρεις διαστάσεις τους περίπου ίσες ενώ κατασκευαστικά μοιάζουν με τα μακρά οστά (οστέινη ουσία και μυελώδη σωλήνα). Τα πλατέα οστά εμφανίζουν δύο επιφάνειες από συμπαγές οστό με την σπογγώδη ουσία να παρεμβάλλεται μεταξύ τους. Τέλος τα αεροφόρα οστά βρίσκονται στο κρανίο και περιέχουν αεροφόρους οδούς (διαφορά με τα πλατέα οστά) με βλεννογόνο.
Βραχύ οστό Ακανόνιστο οστό Πλατύ οστό Μακρύ οστό
Είδη οστών του ανθρωπίνου σώματος Βραχέα (πχ οστά καρπού) Μακρά ή επιμήκη (πχ κνήμη, περόνη) Πλατιά (πχ βρεγματικό, ινιακό από τα οστά του κρανίου) Αεροφόρα (οστά με βλεννογόνο, πχ μετωπιαίο, σφηνοειδές στο κρανίο)
Ποια είναι τα είδη των οστών;
Τα μέρη ενός μακριού οστού Σπογγώδες οστό Επιφυσιακοί χόνδροι Φλοιώδες οστό Μυελικός αυλός που περιέχεται ωχρός μυελός Διάφυση
Η σύνδεση των οστών είναι κινητή ή σταθερή Σταθερή: σταθερή χωρίς κίνηση συνένωση με συνδετικό υλικό μεταξύ τους Κινητή: σύνδεση με κίνηση των οστών με μια αρθρική σχισμή μεταξύ τους
Αρθρώσεις Τύποι αρθρώσεων Τα οστά μεταξύ τους συνδέονται μεταξύ τους με διάφορους τρόπους. Οι συνδέσεις αυτές, οι οποίες ονομάζονται αρθρώσεις, άλλοτε επιτρέπουν την κίνηση των οστών μεταξύ τους και άλλοτε όχι. Ανάλογα με την κινητικότητα και το είδος του ιστού που παρεμβάλλεται μεταξύ των οστών διακρίνονται σε διαρθρώσεις, συναρθρώσεις και αμφιαρθρώσεις.
Αρθρώσεις Συναρθρώσεις Αμφιαρθρώσεις Διαρθρώσεις Συγχονδρώσεις Απλές Συνδεσμώσεις Συνοστεώσεις Σύνθετες
Συναρθρώσεις Είναι η σύνδεση των οστών κατά την οποία μεταξύ τους παρεμβάλλεται συνδέουσα ουσία γεμίζοντας το μεταξύ τους κενό. Τα είδη συναρθρώσεων είναι οι συνδεσμώσεις, οι συγχοvρδώσεις και οι συνοστεώσεις.
Σταθερή άρθρωση
Σταθερή άρθρωση
Σταθερή άρθρωση
Συνδέσμωση
Συνδέσμωση Μεσόστεος υμένας
Αμφιαρθρώσεις Είναι μια ενδιάμεση μορφή κατά την οποία υπάρχει ουσία μεταξύ των συντασσομένων οστών αλλά υπάρχει δυνατότητα πολύ περιορισμένης κίνησης (πχ οι συνδέσεις των σωμάτων των σπονδύλων και των μεσοσπονδυλίων δίσκων).
Σώμα του σπόνδυλου Μεσοσπονδύλιος δίσκος Πλάγια άποψη
Διαρθρώσεις Είναι η σύνδεση μεταξύ οστών, των οποίων υπάρχει κενό, επιτρέποντας κίνηση. Τα τμήματα των οστών που συντάσσονται μεταξύ τους ονομάζονται αρθρικές επιφάνειες και καλύπτονται με χόνδρο. Στα σημεία αυτά προσφύεται ο αρθρικό θύλακας της διάρθρωσης ο οποίος περιβάλλει όλο το τμήμα της.
Ανατομία Ερειστικό Μυϊκό- Συνδεσμικό Ωμική Ζώνη Κεφάλι Αυχένας Κορμός Αγκώνας Αντιβράχιο Ισχίο Μηρός Χέρι Γόνατο Κνήμη Πόδι
Οστά Τα οστά που συνδέονται μεταξύ τους με τις αρθρώσεις, αποτελούν το σκελετό του σώματος και διακρίνονται στα οστά της κεφαλής, του κορμού, των άνω άκρων και στα οστά των κάτω άκρων
Μύες Αποτελούνται από μυϊκές ίνες (μυϊκά κύτταρα). Περιέχουν τα μυϊκά ινίδια που είναι συστατικά μέσα την μυϊκή ίνα και αποτελούν το συσταλτό τμήμα που προκαλεί την σύσπαση του μυός (ενέργεια)
Εγκεφαλικό κρανίο Ο σκελετός της κεφαλής ή κρανίο, διαιρείται στο εγκεφαλικό ή κυρίως κρανίο και στο προσωπικό ή σπλαχνικό κρανίο. Τα οστά του εγκεφαλικού κρανίου είναι οκτώ, το μετωπιαίο, το ινιακό, το σφηνοειδές, το ηθμοειδές και το κροταφικό και βρεγματικό, τα οποία είναι διφυή (ένα αριστερά και ένα δεξιά).
Στοιχεία ανατομίας Ο σκελετός της κεφαλής ή κρανίο, διαιρείται στο εγκεφαλικό ή κυρίως κρανίο και στο προσωπικό ή σπλαχνικό κρανίο. Τα οστά του εγκεφαλικού κρανίου είναι οκτώ, το μετωπιαίο, το ινιακό, το σφηνοειδές, το ηθμοειδές και το κροταφικό και βρεγματικό, τα οποία είναι διφυή (ένα αριστερά και ένα δεξιά).
ΜΕΤΩΠΙΑΙΟ ΟΣΤΟ Το μετωπιαίο οστό βρίσκεται στη πρόσθια επιφάνεια του κρανίου, σχηματίζοντας το μέτωπο. ΒΡΕΓΜΑΤΙΚΟ ΟΣΤΟ Τα δύο βρεγματικά οστά βρίσκονται στην άνω και την πλάγια επιφάνεια του κρανίου.
ΙΝΙΑΚΟ ΟΣΤΟ Το ινιακό οστό βρίσκεται στην οπίσθια επιφάνεια του κρανίου. ΚΡΟΤΑΦΙΚΟ ΟΣΤΟ Τα δύο κροταφικά οστά βρίσκονται στην πλάγια επιφάνεια του κρανίου. Στο κροταφικό οστό βρίσκεται ο έξω ακουστικός πόρος από όπου ακούμε.
ΣΦΗΝΟΕΙΔΕΣ ΟΣΤΟ Το σφηνοειδές οστό βρίσκεται στη βάση του εγκεφαλικού κρανίου. ΗΘΜΟΕΙΔΕΣ ΟΣΤΟ Το ηθμοειδές οστό είναι ένα μικρό οστό που βρίσκεται στην οροφή της κοιλότητα της μύτης. Τα οστά του κρανίου συνδέονται μεταξύ τους σε σημεία που ονομάζονται ραφές του κρανίου.
ΟΒΕΛΙΑΙΑ ΡΑΦΗ Η οβελιαία ραφή συνδέει τα δύο βρεγματικά οστά μεταξύ τους ΣΤΕΦΑΝΙΑΙΑ ΡΑΦΗ Η στεφανιαία ραφή συνδέει τα δύο βρεγματικά οστά με το μετωπιαίο οστό. ΛΑΜΔΟΕΙΔΗΣ ΡΑΦΗ Η λαμδοειδής ραφή συνδέει τα δύο βρεγματικά οστά με το ινιακό οστό.
Ο κύριος σκοπός των οστών του κρανίου είναι η προστασία του εγκεφάλου από κακώσεις. Τα οστά του κρανίου αποτελούνται από δύο συμπαγείς πλάκες μεταξύ των οποίων υπάρχει μια λεπτή αραιά περιοχή. Σε ορισμένες περιοχές οι δύο πλάκες απομακρύνονται μεταξύ τους και έτσι δημιουργούνται χώροι με αέρα που λέγονται κόλποι. Όταν κάποιο μικρόβιο αναπτυχθεί μέσα στους κόλπους προκύπτουν φλεγμονές με συνηθέστερη την ιγμορίτιδα.
Σπλαχνικό Κρανίο Ο σκελετός της κεφαλής ή κρανίο διαιρείται στο εγκεφαλικό ή κυρίως κρανίο και στο προσωπικό ή σπλαχνικό κρανίο. Τα οστά του σπλαχνικού κρανίου είναι δεκατέσσερα, επτά οστά που σχηματίζουν την ρινική κάψα και επτά οστά που σχηματίζουν τις δύο γνάθους (άνω και κάτω). Τα οστά της ρινικής κάψας είναι οι δύο ρινικές κόγχες, τα δύο ρινικά οστά, τα δύο δακρυϊκά οστά και η ύνιδα. Τα οστά των γνάθων είναι οι δύο άνω γνάθοι, τα δύο ζυγωματικά οστά, τα δύο υπερώια οστά και η κάτω γνάθος.
Στοιχεία ανατομίας Ο σκελετός της κεφαλής ή κρανίο διαιρείται στο εγκεφαλικό ή κυρίως κρανίο και στο προσωπικό ή σπλαχνικό κρανίο. Τα οστά του σπλαχνικού κρανίου είναι δεκατέσσερα, επτά οστά που σχηματίζουν την ρινική κάψα και επτά οστά που σχηματίζουν τις δύο γνάθους (άνω και κάτω). Τα οστά της ρινικής κάψας είναι οι δύο ρινικές κόγχες, τα δύο ρινικά οστά, τα δύο δακρυϊκά οστά και η ύνιδα. Τα οστά των γνάθων είναι οι δύο άνω γνάθοι, τα δύο ζυγωματικά οστά, τα δύο υπερώια οστά και η κάτω γνάθος.
ΡΙΝΙΚΕΣ ΚΟΓΧΕΣ Οι ρινικές κόγχες βρίσκονται στο εσωτερικό της ρινικής θαλάμης. ΡΙΝΙΚΟ ΟΣΤΟ Τα δύο ρινικά οστά βρίσκονται στη ράχη της μύτης και συνδέονται μεταξύ τους. ΔΑΚΡΥΪΚΟ ΟΣΤΟ Τα δύο δακρυϊκά οστά βρίσκονται στο εσωτερικό τοίχωμα του οφθαλμικού κόγχου. ΥΝΙΔΑ Η ύνιδα συμμετέχει στο σχηματισμό του ρινικού διαφράγματος..
Τα δύο οστά της κάθε άνω γνάθου συμμετέχουν στο σχηματισμό του οφθαλμικού κόγχου, της ρινικής θαλάμης και της κοιλότητας του στόματος ΖΥΓΩΜΑΤΙΚΟ ΟΣΤΟ Τα δύο ζυγωματικά οστά σχηματίζουν τα μήλα του προσώπου. ΥΠΕΡΩΙΑ ΟΣΤΑ (δεν απεικονίζονται) Τα υπερώια οστά βρίσκονται στη οροφή της στοματικής κοιλότητας και συμμετέχουν στο σχηματισμό της ρινικής θαλάμης και της κοιλότητας του στόματος. ΚΑΤΩ ΓΝΑΘΟΣ Η κάτω γνάθος είναι το μοναδικό οστό του κρανίου το οποίο εμφανίζει κινητικότητα.
Βρεγματικό Μετωπιαίο οστό Ζυγωματικό Οστό Σφηνοειδές Κροταφικό Άνω γνάθος Ρινικό Οστό Άνω γνάθος Κάτω γνάθος
Ινιακό Οστό
4 1 2 5 6 7 3 8 9