Βασικές ιαγνωστικές Εξετάσεις στον Καρδιολογικό Ασθενή ΑκτινογραφίαΘώρακα ρ. Αθανάσιος Ν. Χαλαζωνίτης Συντονιστής ιευθυντής ΕΣΥ
ερώτηση
ποιαείναιηαξίατης απλής α/αςθώρακα, στον καρδιολογικό ασθενή; (σήµερα)
απλήα/αθώρακα οδηγεί στην ανίχνευση ανωµαλιών των καρδιακών κοιλοτήτων επιτρέπει την αξιολόγηση της παρούσας κατάστασης τηςκαρδιακήςφυσιολογίας. Lipton MJ. Plain film diagnosis of heart disease. Contemporary Diagnostic Radiology 1988;11:1-6
απλήα/αθώρακα επιτρέπει τη µορφολογική απεικόνιση της καρδιάς και των µεγάλων αγγείων αποτελεί εργαλείο άσκησης για την ερµηνεία και κατανόηση τωναπεικονιστικώνεξετάσεωνµε CT ή MRI, που ενδεχοµένως θα ακολουθήσουν. Boxt LM, Reagon K, Katz J. Normal plain film examination of the heart and great arteries in the adult. J Thorac Imaging 1994;9:208-218.
απλήα/αθώρακα µε δεδοµένη την ελάττωση της θνησιµότητας των παιδιών µε συγγενείς καρδιοπάθειες (πρώιµη διάγνωση-επεµβάσεις) ο αριθµός των ενηλίκων που πάσχουν αυξάνει, συνεπώς σε αυτή την κατηγορία πληθυσµού η απλή α/α θώρακα αποτελεί σηµαντικόεργαλείοπαρακoλούθησης. Baron MG. Plain film diagnosis of common cardiac anomalies in the adult. Radiol Clin N Am 1999;37:401-420.
απλήα/αθώρακα γρήγορη οικονοµικώς αποδοτική ασφαλής διαδικασία διαλογής γιατηνπροσέγγισητηςπνευµονικήςκυρίως, αλλάκαιτηςκαρδιακήςπαθολογίας. Lipton MJ, Boxt LM. How to approach cardiac diagnosis from the chest radiograph. Radiol Clin N Am 2004;42:487-495.
τεχνικήλήψηςα/αςθώρακα
τεχνικήλήψηςα/αςθώρακα 1. οπισθοπρόσθια (και πλάγια α/α) 2. απόσταση λυχνίας-φίλµ 150-180 εκατοστά 3. ικανοποιητική διαπερατότητα δέσµης ακτινοβολίας 4. κάθετη δέσµη ακτινοβολίας 5. συµµετρική τοποθέτηση ασθενούς 6. χέρια σε µεσολαβή 7. βαθειά εισπνοή.
τεχνικήλήψηςα/αςθώρακα 1. οπισθοπρόσθια (και πλάγια α/α) 2. απόσταση λυχνίας-φίλµ 150-180 εκατοστά 3. ικανοποιητική διαπερατότητα δέσµης ακτινοβολίας 4. κάθετη δέσµη ακτινοβολίας 5. συµµετρική τοποθέτηση ασθενούς 6. χέρια σε µεσολαβή 7. βαθειά εισπνοή.
οπισθοπρόσθια α/α προσθιοπίσθια α/α
όρθια θέση
τεχνικήλήψηςα/αςθώρακα 1. οπισθοπρόσθια (και πλάγια α/α) 2. απόσταση λυχνίας-φίλµ 150-180 εκατοστά 3. ικανοποιητική διαπερατότητα δέσµης ακτινοβολίας 4. κάθετη δέσµη ακτινοβολίας 5. συµµετρική τοποθέτηση ασθενούς 6. χέρια σε µεσολαβή 7. βαθειά εισπνοή.
τεχνικήλήψηςα/αςθώρακα 1. οπισθοπρόσθια (και πλάγια α/α) 2. απόσταση λυχνίας-φίλµ 150-180 εκατοστά 3. ικανοποιητική διαπερατότητα δέσµης ακτινοβολίας 4. κάθετη δέσµη ακτινοβολίας 5. συµµετρική τοποθέτηση ασθενούς 6. χέρια σε µεσολαβή 7. βαθειά εισπνοή.
τεχνικήλήψηςα/αςθώρακα 1. οπισθοπρόσθια (και πλάγια α/α) 2. απόσταση λυχνίας-φίλµ 150-180 εκατοστά 3. ικανοποιητική διαπερατότητα δέσµης ακτινοβολίας 4. κάθετη δέσµη ακτινοβολίας 5. συµµετρική τοποθέτηση ασθενούς 6. χέρια σε µεσολαβή 7. βαθειά εισπνοή.
τεχνικήλήψηςα/αςθώρακα 1. οπισθοπρόσθια (και πλάγια α/α) 2. απόσταση λυχνίας-φίλµ 150-180 εκατοστά 3. ικανοποιητική διαπερατότητα δέσµης ακτινοβολίας 4. κάθετη δέσµη ακτινοβολίας 5. συµµετρική τοποθέτηση ασθενούς 6. χέρια σε µεσολαβή 7. βαθειά εισπνοή.
τεχνικήλήψηςα/αςθώρακα 1. οπισθοπρόσθια (και πλάγια α/α) 2. απόσταση λυχνίας-φίλµ 150-180 εκατοστά 3. ικανοποιητική διαπερατότητα δέσµης ακτινοβολίας 4. κάθετη δέσµη ακτινοβολίας 5. συµµετρική τοποθέτηση ασθενούς 6. χέρια σε µεσολαβή 7. βαθειά εισπνοή.
τεχνικήλήψηςα/αςθώρακα 1. οπισθοπρόσθια (και πλάγια α/α) 2. απόσταση λυχνίας-φίλµ 150-180 εκατοστά 3. ικανοποιητική διαπερατότητα δέσµης ακτινοβολίας 4. κάθετη δέσµη ακτινοβολίας 5. συµµετρική τοποθέτηση ασθενούς 6. χέρια σε µεσολαβή 7. βαθειά εισπνοή.
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 9
σεµίαορθήα/αθώρακα: 1. καρδιακή σιλουέτα 2. αγγεία του µεσοθωρακίου 3. αγγεία των πνευµόνων 4. αποτιτανώσεις
σεµίαορθήα/αθώρακα: Οαρ. κόλπος βρίσκεται πίσω ΕΝ συµµετέχει στο σχηµατισµό της φυσιολογικής καρδιακής σιλουέτας στην face α/α θώρακα καρδιακή σιλουέτα
σεµίαορθήα/αθώρακα: αγγεία µεσοθωρακίου < 35 χιλ.
σεµίαορθήα/αθώρακα: ΑΡ καρδιακές δοµές που συµµετέχουν στην ακτινογραφική απεικόνιση Ε καρδιακές δοµές που συµµετέχουν στην ακτινογραφική απεικόνιση
σεµίαορθήα/αθώρακα: αγγεία πνευµόνων
σεµίαορθήα/αθώρακα: αγγεία πνευµόνων δεξιάπνευµονικήαρτηρία< 17 χιλ. διάµετρος αγγείων κάτω λοβών > αγγείων άνω λοβών ελάττωση διαµέτρου αγγείων κεντρικά προς την περιφέρεια.
σε µία ορθή α/α θώρακα: αποτιτανώσεις Α Μ Μ
α/εςµεευρήµατα 1. ανεπάρκεια µιτροειδούς βαλβίδος 2. στένωση µιτροειδούς βαλβίδος 3. αρτηριακή πνευµονική υπέρταση 4. φλεβική πνευµονική υπέρταση 5. αρτηριακή πνευµονική υπέρταση 6. µιτροειδικός σχηµατισµός 7. ανεπάρκεια αορτικής βαλβίδος 8. στένωση αορτικής βαλβίδος 9. στένωση ισθµού αορτής.
ανεπάρκειαµιτροειδούςβαλβίδος
ανεπάρκειαµιτροειδούςβαλβίδος προβολή του ωτίου του αριστερού κόλπου (λόγω διεύρυνσης του αριστερού κόλπου από τον όγκο του αίµατος που παλλινδροµεί σε κάθε κοιλιακή συστολή)
ανεπάρκειαµιτροειδούςβαλβίδος προβολή του ωτίου του αριστερού κόλπου διπλή παρυφή δεξιά (λόγω διεύρυνσης του αριστερού κόλπου από τον όγκο του αίµατος που παλλινδροµεί σε κάθε κοιλιακή συστολή)
ανεπάρκειαµιτροειδούςβαλβίδος αργότερα: ο αριστερός κόλπος προβάλει πέραν του δεξιού καρδιακού χείλους
ανεπάρκειαµιτροειδούςβαλβίδος αργότερα: ο αριστερός κόλπος προβάλει πέραν του δεξιού καρδιακού χείλους αύξηση κυρτότητας αριστερού καρδιακού χείλους (λόγω υπερτροφίας και διάτασης και της αριστερής κοιλίας).
στένωσηµιτροειδούςβαλβίδος
στένωσηµιτροειδούςβαλβίδος αρχικά: υπάρχει µικρή µόνο προβολή του ωτίου του αριστερού κόλπου (που προβάλλει στο αριστερό καρδιακό χείλος κάτω ακριβώς από τη σκιά της πνευµονικής αρτηρίας)
στένωσηµιτροειδούςβαλβίδος µετά : απεικόνιση διπλής παρυφής δεξιά (λόγω διεύρυνσης του αριστερού κόλπου)
στένωσηµιτροειδούςβαλβίδος µετά : απεικόνιση διπλής παρυφής δεξιά (λόγω διεύρυνσης του αριστερού κόλπου) καιπροβολήτων κεντρικών κλάδων των πνευµονικών αρτηριών
στένωσηµιτροειδούςβαλβίδος στησυνέχεια: η δεξιά κοιλία υπερτρεφόµενη (για να διατηρήσει την πνευµονική παροχή σε φυσιολογικά όρια) προκαλεί ευθειασµό του αριστερού χείλους της καρδιάς και αύξηση της εγκάρσιας διαµέτρου αυτής τοαορτικότόξοείναιυποπλαστικό.
στένωσηµιτροειδούςβαλβίδος ηπίεσηεντός του αριστερού κόλπου αυξάνει προοδευτικά καιότανξεπεράσειτα 25mmHg οδηγείσε: φλεβική πνευµονική υπέρταση (στάση ή παθητική υπεραιµία). συλλογή υγρού εντός του διάµεσου ιστού πάχυνση περιβρογχικού δικτύου ασαφοποίηση πυλών γραµµές Kerley B Στάδιο ΙΙ ιάµεσο Οίδηµα
στένωση µιτροειδούς βαλβίδος υδροστατική πίεση εντός των πνευµονικών φλεβών : 15-25mm Hg οι φλέβες των άνω λοβών απεικονίζονται διευρυσµένες ενώ των κάτω στενωµένες λόγω της ασκούµενης πίεσης από το περιαγγειακό οίδηµα των κάτω λοβών. Αναστροφή Αγγείωσης Στάδιο Ι ιάµεσο Οίδηµα
στένωση µιτροειδούς βαλβίδος διάχυτα πνευµονικά διηθήµατα στις πύλες και τις πνευµονικές βάσεις. Αναστροφή Αγγείωσης Στάδιο ΙΙΙ Κυψελιδικό Οίδηµα
φλεβικήπνευµονικήυπέρταση αρτηριακήπνευµονικήυπέρταση ;
αρτηριακήπνευµονικήυπέρταση αντίσταση στην πνευµονική αρτηρία
αρτηριακήπνευµονικήυπέρταση αντίσταση στην πνευµονική αρτηρία διάταση των κεντρικών πνευµονικών αγγείων (προβολή κώνου και δεξιάς πνευµονικής αρτηρίας) στένωση - κλάδεµα των περιφερικών πνευµονικών αγγείων. πνευµονικό εµφύσηµα
στένωση/ανεπάρκεια µιτροειδούςβαλβίδος στις περισσότερες περιπτώσεις στένωσης της µιτροειδούς υπάρχει και κάποιος βαθµός ανεπάρκειας της βαλβίδας
στένωση/ανεπάρκεια µιτροειδούςβαλβίδος διεύρυνση του αριστερού κόλπου και της αριστερής κοιλίας διεύρυνση του κώνου της πνευµονικής αρτηρίας.
µιτροειδικόςσχηµατισµός µικρό αορτικό τόξο προβολή κώνου της πνευµονικής αρτηρίας τέταρτο κοίλωµα κάτω από τον κώνο της πνευµονικής (λόγω διεύρυνσης του ωτίου του αριστερού κόλπου) διπλή καρδιακή παρυφή δεξιά και ανύψωση του αριστερού κύριου βρόγχου (λόγω µεγάλης διεύρυνσης του αριστερού κόλπου) ευθειασµός του αριστερού καρδιακού χείλους (λόγω µεγάλης διεύρυνσης του αριστερού κόλπου). στένωση και ανεπάρκεια µιτροειδούς
ανεπάρκειααορτικήςβαλβίδος
ανεπάρκεια αορτικής βαλβίδος η καρδιακή κορυφή µετατοπίζεται προς τα αριστερά, κάτω και πίσω (λόγω διάτασης της αριστερής κοιλίας)
ανεπάρκεια αορτικής βαλβίδος η καρδιακή κορυφή µετατοπίζεται προς τα αριστερά, κάτω και πίσω (λόγω διάτασης της αριστερής κοιλίας) η ανιούσα, η κατιούσα αορτή και το αορτικό τόξο είναι διευρυσµένα
ανεπάρκεια αορτικής βαλβίδος η καρδιακή κορυφή µετατοπίζεται προς τα αριστερά, κάτω και πίσω (λόγω διάτασης της αριστερής κοιλίας) η ανιούσα, η κατιούσα αορτή και το αορτικό τόξο είναι διευρυσµένα η πνευµονική αρτηρία δεν προβάλλει, µε αποτέλεσµα να προκύπτει η χαρακτηριστική εικόνα του αορτικού ή υπερτασικού σχηµατισµού.
στένωσηαορτικήςβαλβίδος
στένωσηαορτικήςβαλβίδος αρχικά: η καρδιά µπορεί να έχει σχήµα και µέγεθος φυσιολογικό
στένωση αορτικής βαλβίδος στη συνέχεια: δηµιουργείται µεταστενωτική διάταση της ανιούσας µοίρας της αορτής (ποσοστό >90%)
στένωση αορτικής βαλβίδος στη συνέχεια: δηµιουργείται µεταστενωτική διάταση της ανιούσας µοίρας της αορτής αποτιτάνωση σηµειώνεται σε ποσοστό 40 %
στένωση αορτικής βαλβίδος στη συνέχεια: δηµιουργείται µεταστενωτική διάταση της ανιούσας µοίρας της αορτής αποτιτάνωση σηµειώνεται σε ποσοστό 40 % αργότερα: στρογγυλοποίηση του αρ. καρδιακού χείλους (λόγω συγκεντρικής υπερτροφίας της αριστερής κοιλίας).
στένωσηισθµούτηςαορτής
στένωσηισθµούτηςαορτής φυσιολογικό, ή ελαφρά αυξηµένο µέγεθος καρδιάς (λόγω υπερτροφίας αριστερής κοιλίας) φυσιολογικήαπεικόνισηπνευµονικώναγγείων, ή αυξηµένη απεικόνιση σε κάµψη της αριστερής κοιλίας διάβρωση του κάτω χείλους της 4ης - 8ηςπλευράς (λόγω παραπλεύρου κυκλοφορίας των µεσοπλευρίων µε τις υποκλείδιες αρτ.) σηµείο 3 στούψοςτουαορτικούκοµβίου (το άνω τµήµα οφείλεται στηνδιατεταµένηυποκλείδιοαρτηρία, η εντοµή οφείλεται στην έλξη που προκαλείται απότοναρτηριακόσύνδεσµο, το κάτω τµήµα οφείλεται στην µεταστενωτική διάταση της αορτής).
σαςευχαριστώγιατηνπροσοχήσας disegno Aθανάσιος N. Xαλαζωνίτης