ΑΠΛΗ ΑΚΤΙΝΟΓΡΑΦΙΑ ΚΟΙΛΙΑΣ Χ. ΜΠΟΥΡΓΙΩΤΗ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΟΣ ΥΠΟΤΡΟΦΟΣ

Transcript

1 ΑΠΛΗ ΑΚΤΙΝΟΓΡΑΦΙΑ ΚΟΙΛΙΑΣ Χ. ΜΠΟΥΡΓΙΩΤΗ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΟΣ ΥΠΟΤΡΟΦΟΣ

2 Ενδείξεις 1ο βήμα: ευρέως διαθέσιμη, εύκολη, χαμηλό κόστος Επανέλεγχος (π.χ. ειλεός)

3 Πόση δόση ακτινοβολίας πήρα γιατρέ;;; α/α Κοιλίας CT Κοιλίας 1,00 msv 10,00 msv (έως 30,00 msv) 50 α/α θώρακος 500 α/α θώρακος 3 μήνες κοσμική ακτινοβολία 33 μήνες κοσμική ακτινοβολία

4 Τεχνική Τι χρειαζόμαστε για μια ακτινογραφία κοιλίας Ακτινολογική τράπεζα Σταθμός εργασίας Ακτινολογική λυχνία Ακτίνες Χ Ασθενή

5 Προβολές ύπτια όρθια πρηνής ΑΡ πλάγια κατακεκλιμένη

6 Προβολές-ενδείξεις Είδος προβολής Τι αναζητούμε Ύπτια Κατανομή αέρα στο έντερο, αποτιτανώσεις, οργανομεγαλία ή μάζες (έμμεσα σημεία) Πρηνής Αέρας στο ορθοσιγμοειδές Όρθια Ελεύθερος αέρας, υδραερικά επίπεδα ΑΡ πλάγια κατακεκλιμένη (όταν ο ασθενής δεν μπορεί να σταθεί όρθιος) Ελεύθερος αέρας (ΔΕ, μεταξύ ήπατος και κοιλιακού τοιχώματος)

7 Α/Α θώρακος (όρθια)!!! Ελεύθερος αέρας κάτω από το ημιδιάφραγμα Παθολογία από το θώρακα που μιμείται οξεία κοιλία (πχ. πνευμονία, πλευριτικές συλλογές κ.α)

8 Φυσιολογική α/α κοιλίας Διάφραγμα Ηβική σύμφυση

9 Φυσιολογική α/α κοιλίας Αέρας: μαύρος Λίπος : γκρι (σκούρο) Νερό /μαλακοί ιστοί (γκρι, ανοιχτό) Οστό (άσπρο) Αποτιτανώσεις (άσπρο) Μέταλλα (πολύ όρθια άσπρα)

10 Τι ψάχνουμε?? Αέρα κατανομή= φυσιολογικές θέσεις με αερα, λεπτό/παχύ, υδραερικά επίπεδα, εξωαυλικός Αποτιτανώσεις Μαλακά μόρια

11 Κατανομή αέρα (Φυσιολογικές θέσεις) 1. Στόμαχος (γαστρική φυσαλίδα) Πότε δεν θα τη δείτε: Έμετος (πρόσφατος) Ρινογαστρικός καθετήρας (με αναρρόφηση)

12 Κατανομή αέρα (Φυσιολογικές θέσεις) 2. Λεπτό έντερο (μικρή ποσότητα) Κεντρική κατανομή δ<2.5εκ 2-3 υδραερικά επίπεδα= κ.φ

13 Κατανομή αέρα (Φυσιολογικές θέσεις) 3. Παχύ έντερο Περιφερική κατανομή Ορθό-σιγμοειδές (πάντα) Ποικίλει στο υπόλοιπο παχύ έντερο

14 Λεπτό ή παχύ έντερο Θέση Παχύ : περιφερικά, Λεπτό: κεντρικά

15 Λεπτό ή παχύ έντερο Κόπρανα (παγιδευμένες φυσαλίδες αέρα)

16 Λεπτό ή παχύ έντερο Πτυχές ΚΟΛΙΚΕΣ ΚΥΨΕΛΕΣ KERCKRING

17 Πότε θεωρείται διατεταμένο το λεπτό έντερο;; >2.5εκ

18 Πότε θεωρείται διατεταμένο το παχύ έντερο;; Μπορεί να διαταθεί πολύ περισσότερο από το λεπτό Η μέγιστη διάμετρος που μπορεί να φτάσει φυσιολογικά είναι εκείνη που φτάνει κατά το βαριούχο υποκλυσμό (διπλή σκιαγραφική αντίθεση)

19 Αεροφαγία Από κατάποση μεγάλων ποσοτήτων αέρα Χαρακτηρίζεται από παρουσία πολλαπλών εντερικών ελίκων, με πολυγωνικό σχήμα, γεμάτες με αέρα, εκ των οποίων καμία δεν είναι διατεταμένη

20 Υδραερικά επίπεδα Πού βλέπουμε φυσιολογικά υδραερικά επίπεδα;; Στομάχι Λεπτό έντερο (2-3) Παχύ (παθολογικά) εξαίρεση: πρόσφατος υποκλυσμός, αντιχολινεργικά φάρμακα

21 Για να δείτε υδραερικά επίπεδα σε απλές ακτινογραφίες κοιλίας θα πρέπει να έχετε: Αέρα Υγρό Οριζόντια δέσμη ακτινοβολίας (παράλληλη στο επίπεδο του εδάφους) Οι επιφάνειες επαφής αέρα-υγρού δεν απεικονίζονται στις απλές ακτινογραφίες που λαμβάνονται με κάθετα προσπίπτουσα δέσμη ακτινοβολίας (π.χ. ύπτιες, πρηνείς λήψεις)

22 Υδραερικά επίπεδα όρθια ύπτια

23 Ενδοαυλικός ή εξωαυλικός αέρας

24 Ενδοαυλικός ή εξωαυλικός αέρας LATERAL DECUBITUS

25 Σύνδρομο Κελαϊδίτη Έλικα παχέος (συνήθως εγκάρσιο) μεταξύ διαφράγματος και ήπατος

26 Αποτιτανώσεις (φυσιολογικές) Φλεβόλιθοι Δ.Δ : λίθοι ουρητήρα

27 Αποτιτανώσεις (φυσιολογικές) Αποτιτανωμένοι πλευρικοί χόνδροι ΔΔ: ακολουθούν καμπύλη της πλευράς, διάστικτη απεικόνιση

28 Αποτιτανώσεις (παθολογικές)

29 Μαλακά μόρια (σπλάγχνα) YΤ, ΜΤ, ΥΠΧ (εκλογής) Όρια οργάνου (περίγραμμα) Έμμεσα σημεία πίεσης (μετατόπιση φυσιολογικών δομών)

30 Μαλακά μόρια-οργανομεγαλία

31 Μαλακά μόρια

32 Μαλακά μόρια-ψοϊτες Ασαφοποίηση γραμμής ψοϊτη = παθολογία οπισθοπεριτοναϊκού χώρου (μη αξιόπιστο)

33 Άλλες δομές π.χ. Οστά Υποδόριο

34 Ξένα σώματα

35 Quizz 1 1. Φυσιολογική ή παθολογική;;; 2. Λεπτό ή παχύ;;;; 3. Ελεύθερος αέρας αριστερά ή γαστρική φυσαλίδα;;;

36 Quizz 2 1. Διατεταμένο λεπτό ή παχύ;; 2. Αεροφαγία;;

37 Quizz 3 Διάγνωση: Α. ρήξη κοίλου σπλάγχνου Β. σύνδρομο Κελαϊδίτη Γ. ειλεός λεπτού εντέρου

38 Μήνυμα για το σπίτι 1. Εκτιμήστε : κατανομή του αέρα του εντέρου ελεύθερο αέρα μαλακά μόρια ή οργανομεγαλία παθολογικές αποτιτανώσεις 2. Φυσιολογικές θέσεις αέρα στομάχι παχύ έντερο (ορθοσιγμοειδές) λεπτό έντερο (μικρή ποσότητα αέρα,2-3 έλικες) 3. Φυσιολογικά υδραερικά επίπεδα: στομάχι λεπτό (2-3, μη διατεταμένες έλικες) δεν απεικονίζεται υγρό στο φυσιολογικό παχύ έντερο. 4. Σε οξεία κοιλία: ύπτια λήψη, πρηνή λήψη (ή εναλλακτικά πλάγια λήψη του ορθού), όρθια λήψη (ή εναλλακτικά αριστερά πλάγια κατακεκλιμένη λήψη) και ακτινογραφία θώρακος σε όρθια θέση (ή εναλλακτικά σε ύπτια θέση).

39 Μήνυμα για το σπίτι Ύπτια λήψη :τοπογραφική ληψη για την εκτίμηση του προτύπου κατανομής του αέρα στο έντερο και είναι χρήσιμη για την ανίχνευση αποτιτανώσεων, την αναγνώριση της οργανομεγαλίας ή των μαλακών μορίων. Πρηνής λήψη: επιτρέπει την ανίχνευση αέρα, στο ορθοσιγμοειδές, εύρημα σημαντικό στην εκτίμηση της μηχανικής απόφραξης του εντέρου. Όρθια ακτινογραφία κοιλίας: υδραερικά επίπεδα στο έντερο ή ελεύθερο αέρα στην περιτόναική κοιλότητα. Όρθια ακτινογραφία θώρακος : ελεύθερο αέρα κάτω από το διάφραγμα, πλευριτικές συλλογές (οι οποίες μπορεί να δώσουν πληροφορίες για την παρουσία και τη φύση συγκεκριμένης ενδοκοιλιακής παθολογίας) ή πνευμονία (η οποία μπορεί να μιμηθεί οξεία κοιλία). Η ΥΤ, το ΥΠΧ και η ΜΤ έχουν ουσιαστικά αντικαταστήσει την απλή ακτινογραφία στην εκτίμηση της οργανομεγαλίας και των αλλοιώσεων μαλακών μορίων.

40 ΥΠΕΡΗΧΟΤΟΜΟΓΡΑΦΗΜΑ ΚΟΙΛΙΑΣ

41 Τεχνική Χαμηλών συχνοτήτων (3.5ΜHz) βάθος

42 Περιορισμοί Σωματότυπος (παχυσαρκία) Αεροκολία- εντερικός περισταλτισμός Εμπειρία εξεταστή

43 ΕΝΔΕΙΞΕΙΣ Σπλάγχνα Χοληφόρα- Χοληδόχος κύστη Αγγεία Αποχετευτική μοίρα Έσω γεννητικά όργανα Συλλογές

44 Ηχογένεια (Υπερ/ ισο/ υπο-ηχος) Άνηχο (μαύρο= καθαρό υγρό π.χ. κύστη) Υπέρηχογενές (άσπρο= λίπος, αίμα) Ισοηχογενές (συμπαγείς ιστοί/μαλακά μόρια)

45 Ηχογένεια Αέρας (γκρι-άσπρο) Οστά/Αποτιτανώσεις (άσπρο, με οπίσθια σκιά)

46 ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΗ ΑΝΑΤΟΜΙΑ-ΗΠΑΡ

47 ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΗ ΑΝΑΤΟΜΙΑ-ΗΠΑΡ

48 ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΗ ΑΝΑΤΟΜΙΑ-ΗΠΑΡ

49 ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΗ ΑΝΑΤΟΜΙΑ-ΧΟΛΗΦΟΡΑ 12h νηστεία <7mm

50 ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΗ ΑΝΑΤΟΜΙΑ-ΠΑΓΚΡΕΑΣ

51 ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΗ ΑΝΑΤΟΜΙΑ-ΣΠΛΗΝ Επιμήκης διάμετρος (max)= 13cm

52 ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΗ ΑΝΑΤΟΜΙΑ-ΔΙΑΦΡΑΓΜΑ

53 ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΗ ΑΝΑΤΟΜΙΑ-ΑΓΓΕΙΑ

54 ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΗ ΑΝΑΤΟΜΙΑ-ΑΟΡΤΗ Μέγιστη διάμετρος <2,5cm 2,5-3cm : ανευρυσματική διάταση >3cm: ανεύρυσμα

55 ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΗ ΑΝΑΤΟΜΙΑ-ΝΕΦΡΟΙ

56 ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΗ ΑΝΑΤΟΜΙΑ- ΟΥΡΟΔΟΧΟΣ ΚΥΣΤΗ

57 ΣΥΛΛΟΓΕΣ

58 Quizz 1.Ηχογένεια ήπατος:φυσιολογική ή παθολογική;;; 2. Ποια εξέταση θα ζητήσετε για περαιτέρω διερεύνηση;;

59 Quizz Διάγνωση;;; 1. Κφ 2. χολοκυστίτις 3. Χολικό ίζημα & λίθοι

60 Quizz Έχει ανεύρυσμα η κοιλιακή αορτή ή όχι;

61 Quizz

62 Μήνυμα για το σπίτι Μέθοδος εκλογής για χοληδόχο κύστη- χοληφόρα 1ης γραμμής εξέταση για την εκτίμηση της παθολογίας της κοιλίας Τεχνικοί περιορισμοί

63 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ