ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΟ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ Σχολή Διοίκησης και Οικονομίας - Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών στη Διοίκηση & Οργάνωση Εκπαιδευτικών Μονάδων ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΠΡΟΤΑΣΗ στο μάθημα: Μεθοδολογίες Έρευνας στην Εκπαίδευση ΤΙΤΛΟΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Η αξιοποίηση και το περιεχόμενο των σχολικών ιστοσελίδων της Α/θμιας Εκπαίδευσης Ξάνθης. ΦΟΙΤΗΤΗΣ Παύλου Τριαντάφυλλος - τμήμα Β ΕΠΙΒΛΕΠΩΝ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ Κιλιπίρης Φώτιος Θεσσαλονίκη 2016
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1 ΙΣΤΟΡΙΚΟ 3 2 ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΑ ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ & ΣΤΟΧΟΙ 3 3 ΕΠΙΛΟΓΗ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑΣ 4 3.1 Πληθυσμός και δείγμα 4 3.2 Εργαλείο έρευνας 4 3.3 Διαδικασία έρευνας 5 4 ΧΡΟΝΟΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 5 5 ΔΙΑΘΕΣΙΜΟΙ ΠΟΡΟΙ 5 6 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΚΗ ΑΝΑΦΟΡΑ 7 2
1. ΙΣΤΟΡΙΚΟ Την τελευταία δεκαετία έχει γίνει μεγάλη προσπάθεια από το Υπουργείο Παιδείας να ενσωματωθούν οι Νέες Τεχνολογίες στην σχολική καθημερινότητα μέσα από τη δημιουργία ενός πλαισίου σύνδεσης στο διαδίκτυο με υψηλή ταχύτητα και την είσοδο του μαθήματος της πληροφορικής στα σχολεία. Παράλληλα με το πρόγραμμα της επιμόρφωσης των εκπαιδευτικών στις Τ.Π.Ε., αλλά και η δυνατότητα που προσφέρει το Πανελλήνιο Σχολικό Δίκτυο, πολλά σχολεία όλων των βαθμίδων της εκπαίδευσης έχουν αποκτήσει παρουσία στον διαδίκτυο δημιουργώντας και δημοσιεύοντας ιστοσελίδες. Στα πλαίσια αυτής της δυνατότητας το 2011, με την άδεια και την έγκριση της Α/θμιας Εκπαίδευσης Ξάνθης, διοργάνωσα δύο ημερίδες με θέμα την κατασκευή και λειτουργία σχολικών ιστοσελίδων που απευθυνόταν σε εκπαιδευτικούς που επιλέχθηκαν από τα σχολεία τους για να μπορέσουν έτσι να λειτουργήσουν τις ιστοσελίδες των σχολείων τους. Οι εκπαιδευτικοί ενημερώθηκαν για την δημιουργία και για τον ενημερωτικό, επικοινωνιακό και μαθησιακό ρόλο που μπορεί να έχουν οι ιστοσελίδες αυτές. Σήμερα γεννάται η απορία για το πόσα σχολεία της Α/θμιας Εκπ/σης στην Ξάνθη έχουν δημιουργήσει τη δική τους ιστοσελίδα και ποιο είναι το περιεχόμενό τους. Με αυτή την έρευνα θα γίνει μία καταγραφή της υπάρχουσας κατάστασης στο νομό, θα υπάρξει μία πιο ολοκληρωμένη εικόνα γύρω από το θέμα αυτό και θα βγουν κάποια συμπεράσματα που θα αποτελέσουν τη βάση ώστε η Α/θμια Εκπαίδευση Ξάνθης και πάλι, να οργανώσει και να επιμορφώσει τους εκπαιδευτικούς των σχολείων της καλύτερα με ποιο συγκεκριμένες προτάσεις. 2. ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΑ ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ & ΣΤΟΧΟΙ Στόχος της έρευνας είναι να βρεθεί ο ακριβής αριθμός των σχολείων που έχουν δημιουργήσει αλλά και κάνουν χρήση των ιστοσελίδων τους έτσι ώστε να γνωρίζει η Δ/ση Α/θμιας Εκπαίδευσης Ξάνθης, καλύτερα για το πόσες σχολικές μονάδες ενεργοποίησαν αυτό το εργαλείο ενημέρωσης και επικοινωνίας με την κοινωνία και να βοηθήσει και αυτή με τη σειρά της με επιμορφωτικά σεμινάρια ώστε να ενισχυθεί η χρήση των ΤΠΕ από όλους. 3
Παράλληλα να διερευνηθεί και να καταγραφεί η δομή και το περιεχόμενό τους έτσι ώστε να υπάρχουν διατυπωμένες προτάσεις που θα μπορούν να χρησιμοποιήσουν και όσοι άλλοι θελήσουν να ενεργοποιήσουν τη δική τους σχολική ιστοσελίδα. Τα ερευνητικά ερωτήματα που πρέπει να απαντήσουμε είναι τα εξής: Πόσα σχολεία της Α/θμιας Εκπ/σης Ξάνθης έχουν δημιουργήσει και κάνουν χρήση της ιστοσελίδας στο διαδίκτυο. Ποια είναι η δομή και το περιεχόμενο των σχολικών ιστοσελίδων και σε ποιους απευθύνονται; Ποιοι σχεδιάζουν, ενημερώνουν και πόσο συχνά τις σχολικές ιστοσελίδες; 3. ΕΠΙΛΟΓΗ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ Η μέθοδος που θα χρησιμοποιήσουμε είναι η ανάλυση περιεχομένου είναι μια μέθοδος που χρησιμοποιείται στην έρευνα με σκοπό τη συγκέντρωση των δεδομένων, την κωδικοποίησή τους, την κατηγοριοποίησή τους, την παρουσίασή τους και τελικά τη διεξαγωγή συμπερασμάτων. Η διαδικασία αυτή είναι απαραίτητη για την κατανόηση και την ερμηνεία του υλικού που συλλέγεται σε μια ερευνητική διαδικασία. Τα δεδομένα δεν μπορούν με διαφορετικό τρόπο να ποσοτικοποιηθούν και να υποκατασταθεί το υποκειμενικό στοιχείο του ερευνητή (Βάμβουκας, 2007; Κόκκαλη, 2014 ). 3.1 Πληθυσμός και δείγμα Ο πληθυσμός της έρευνας είναι συγκεκριμένος και περιλαμβάνει όλα τα σχολεία της Α/θμιας Εκπ/σης Ξάνθης, συνολικά 175 στοιχεία που πήραμε από την ιστοσελίδα http://dipe.xan.sch.gr/ που χωρίζονται σε τρεις ομάδες, νηπιαγωγεία 71, δημοτικά 37 και μειονοτικά 67. Το σύνολο των διαθέσιμων ιστοσελίδων που βρίσκονται εκεί, είναι όλες οι ιστοσελίδες που υπάρχουν στη Δ/νση Π.Ε. Ξάνθης, συμπερασματικά το δείγμα της έρευνας είναι ισοδύναμο με ολόκληρο τον πληθυσμό. Αυτό βοηθάει πολύ την διεξαγωγή της έρευνας γιατί όλος ο πληθυσμός βρίσκεται σε ένα χώρο και διευκολύνει την συλλογή των δεδομένων ώστε να γίνει χωρίς λάθη και να μην υπάρχει μεγάλη απόκλιση στην διεξαγωγή των συμπερασμάτων. 4
3.2 Εργαλείο έρευνας Για τη συγκέντρωση των δεδομένων θα χρησιμοποιήσω ένα φύλλο προσωπικής παρατήρησης που θα συμπληρωθεί, για κάθε ενεργή ιστοσελίδα σχολείου, μέσω του ηλεκτρονικού υπολογιστή με πρόσβαση στο διαδίκτυο, αλλά και με τηλεφωνική επικοινωνία με τις σχολικές μονάδες. Αυτό το φύλλο παρατήρησης έχει διαμορφωθεί για τα δικά μας δεδομένα έχοντας ως βάση το φύλλο παρατήρησης της κ. Κοκκάλη Άννας που έκανε μεταπτυχιακή διατριβή με θέμα «Η Αξιοποίηση του παγκόσμιου ιστού μέσα από τους διαδικτυακούς χώρους των σχολείων της Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης στην Αχαΐα» (Κόκκαλη. 2014). Το ενδιαφέρον μας θα εστιαστεί στο περιεχόμενο, την λειτουργικότητα, τον σχεδιασμό, τη δομή και την αλληλεπίδραση, των διαδικτυακών τόπων. (παράρτημα 1). 3.3 Διαδικασία έρευνας Θα αναζητήσω και θα καταμετρήσω μέσα από την διαδικτυακό τόπο της Α/θμιας Δ/νσης Ξάνθης, τα σχολεία που διαθέτουν ιστοσελίδα. Στη συνέχεια, θα συμπληρώσω για την κάθε ενεργή ιστοσελίδα το φύλλο παρατήρησης και θα προσπαθήσω να βρω όλες τις απαντήσεις που αναζητώ σ αυτό. Σε περίπτωση που δεν μπορεί να βρεθεί απάντηση μέσα από τις ιστοσελίδες θα επικοινωνήσω και τηλεφωνικά με τις σχολικές μονάδες. 4. ΧΡΟΝΟΔΙΑΓΡΑΜΜΑ Αρχικά, κατά το Νοέμβριο του 2016, εντοπίστηκε το ερευνητικό πρόβλημα και στη συνέχεια έγινε ανασκόπηση σχετικής βιβλιογραφίας κυρίως στο διαδίκτυο και στη συνέχεια αποφασίστηκε η ερευνητική μέθοδος που θα εφαρμόσω. Το Δεκέμβριο του 2016 θα συμπληρώσω το φύλλο προσωπικής παρατήρησης για κάθε ενεργή ιστοσελίδα και τον Ιανουάριο του 2017 θα γίνει η εξαγωγή συμπερασμάτων και προτάσεων. 5. ΔΙΑΘΕΣΙΜΟΙ ΠΟΡΟΙ Η συγκεκριμένη έρευνα θα γίνει με παρατήρηση και ανάλυση περιεχομένου των σχολικών ιστοσελίδων από το σπίτι ερευνώντας μέσα από έναν ηλεκτρονικό υπολογιστή που θα έχει πρόσβαση στο διαδίκτυο, όλες τις διαθέσιμες σχολικές ιστοσελίδες της Α/θμιας Εκπ/σης Ξάνθης. Δεν απαιτείται κάποια οικονομική 5
επιβάρυνση από τον ερευνητή, παρά μόνο η εκτύπωση των φύλλων παρατήρησης και η τηλεφωνική επικοινωνία που θα γίνει με κάποια σχολεία. 6. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΚΗ ΑΝΑΦΟΡΑ Σύμφωνα με τις βιβλιογραφικές αναφορές «έρευνα είναι η μεθοδική αναζήτηση που κάνει κάποιος για να προσθέσει κάτι επιπλέον στις γνώσεις του και στις γνώσεις των άλλων με την ανακάλυψη σημαντικών πραγμάτων ή απόψεων» (Βjovkstvom D. Harmin Ekf, 2001; Δρακωνάκη, 2013). Ανάλογα με το είδος των δεδομένων της, μια έρευνα μπορεί να διαχωριστεί σε ποσοτική και ποιοτική (Βάμβουκας, 2007; Κόκκαλη. 2014 ). Η ποσοτική έρευνα χαρακτηρίζεται από την επεξεργασία των δεδομένων με στατιστικές μεθόδους και την αριθμητική παρουσίαση των αποτελεσμάτων μέσω πινάκων, διαγραμμάτων ή γραφημάτων, κ.α., ώστε προβεί ο ερευνητής σε συγκρίσεις μεταξύ των διαφόρων μεταβλητών και να παράσχει αντικειμενικές επεξηγήσεις (Κόκκαλη. 2014; Μαντζούκας, 2007). Η ποιοτική έρευνα, από την άλλη, έχει πιο ευέλικτη δομή, η οποία επιτρέπει αλλαγές στα ερωτήματα που τίθενται, στο δείγμα και στον τρόπο που συλλέγονται τα δεδομένα (Κόκκαλη. 2014; Κυριαζή, 2002). «Μελετώντας την Ελληνική και την ξένη βιβλιογραφία και αναζητώντας πηγές που σχετίζονται με τις έννοιες που πραγματεύεται η παρούσα εργασία, διαπιστώθηκε ότι οι Σχολικοί Δικτυακοί Τόποι αποτελούν ιδιαίτερα σύγχρονο εργαλείο παρουσίας των σχολείων στο διαδίκτυο. Πρόκειται για τομέα του διαδικτύου που βρίσκεται υπό ανάπτυξη, τόσο στην Ελλάδα όσο και στις Ευρωπαϊκές χώρες, με μεγάλες προοπτικές εξέλιξης, στοχεύοντας να αποτελέσει σημαντικό εργαλείο παρουσίας, επικοινωνίας και εκπαίδευσης» (Σοφός & Αλεξοπούλου, 2010 σελ. 1768) Οι σχολικές ιστοσελίδες παρουσιάζουν όλο και μεγαλύτερο ενδιαφέρον και είναι σήμερα μία ανάγκη που πρέπει να χρησιμοποιήσει το σχολείο γιατί σημαντικό χαρακτηριστικό των σχολικών διαδικτυακών χώρων που αναφέρεται εκτενώς στη διεθνή βιβλιογραφία και προσδιορίζει πολλούς από αυτούς είναι η επικοινωνία που προωθείται και ενισχύεται ανάμεσα στους εμπλεκόμενους με τη σχολική κοινότητα και την ευρύτερη κοινωνία (Κόκκαλη, 2014; Mioduser, 1999; Lam & McNaught, 2004). «Οι σχολικές ιστοσελίδες μπορούν να επιτελέσουν πολλαπλό ρόλο, ενημερωτικό, εκπαιδευτικό και παιδαγωγικό. Απαραίτητη προϋπόθεση είναι η καταγραφή της 6
κατάστασης στο ελληνικό εκπαιδευτικό διαδίκτυο, η μελέτη και ανάλυση των αποτελεσμάτων και η υποβολή ολοκληρωμένων προτάσεων. Οι αρμόδιοι εκπαιδευτικοί φορείς και υπηρεσίες ας ορίσουν το θεσμικό πλαίσιο λειτουργίας των σχολικών ιστοσελίδων και η εκπαιδευτική κοινότητα θα υλοποιήσει τις αποφάσεις αυτές. Ίσως έτσι καταφέρουμε να απομακρυνθούμε από τις τελευταίες θέσεις των ευρωπαϊκών στατιστικών για τη διείσδυση των ΤΠΕ και παράλληλα να προσφέρουμε εκπαιδευτικές υπηρεσίες υψηλού επιπέδου με ποιοτικά παιδαγωγικά αποτελέσματα» (Dapontes, 2011) ΤΕΛΟΣ ΠΡΩΤΟΥ ΜΕΡΟΥΣ Ακολουθεί η βιβλιογραφία και το παράρτημα 1 7
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Βάμβουκας, Μ. (2007). Εισαγωγή στην Ψυχοπαιδαγωγική Έρευνα και Μεθοδολογία. Όγδοη Έκδοση. Αθήνα: Εκδόσεις Γρηγόρη. Bjorsktrom, D., Harmin, E.K.F. (2001). Swedich nurse s attitudes towards research and development within nursing. Journal of Advanced nursing 26, 1193-1202. Dapontes, Ν. (2011). Περί Σχολικών Ιστοσελίδων. Άρθρο που δημοσιεύτηκε 3 Απριλίου 2011 στο δικτυακό τόπο http://makolas.blogspot.gr/2011/04/blogpost.html. Πρόσβαση την 14η Νοεμβρίου 2016, 19:14. Δαπόντε, Ν., Σχίζα Ε., Σαλονικίδη Ι. (2007) 4 ο Συνέδριο της Σύρου για τις ΤΠΕ στην Εκπαίδευση, Σχολικές Ιστοσελίδες Η περίπτωση των Ελληνικών Γυμνασίων. http://www.dapontes.gr/index.php?option=com_content&tas view&id=257&itemid=4. Πρόσβαση την 14 η Νοεμβρίου 2016, 17:10. Δρακωνάκη, Μ. (2015) Αποκαλυπτική μάθηση και ερευνητικές εργασίες στο Λύκειο. https://www.google.gr/url?sa=t&rct=j&q=&esrc=s&source=web&cd=1&ve d=0ahukewjl5y7wkarqahxiwbokhqnlb7cqfggbmaa&url=http%3 A%2F%2Fplirancrete.sch.gr%2Fattachments%2Farticle%2F357%2F%25C E%2591%25CE%259D%25CE%2591%25CE%259A%25CE%2591%25C E%259B%25CE%25A5%25CE%25A0%25CE%25A4%25CE%2599%25 CE%259A%25CE%2597%2520%25CE%259C%25CE%2591%25CE%25 98%25CE%2597%25CE%25A3%25CE%2597%2520%25CE%259A%25 CE%2591%25CE%2599%2520%25CE%2595%25CE%25A1%25CE%259 5%25CE%25A5%25CE%259D%25CE%2597%25CE%25A4%25CE%259 9%25CE%259A%25CE%2595%25CE%25A3%2520%25CE%2595%25C E%25A1%25CE%2593%25CE%2591%25CE%25A3%25CE%2599%25C E%2595%25CE%25A3%2520%25CE%25A3%25CE%25A4%25CE%259 F%2520%25CE%259B%25CE%25A5%25CE%259A%25CE%2595%25C E%2599%25CE%259F1.docx&usg=AFQjCNEV_qLr4RdI6Ih8_ovJYiW4I srd1g&cad=rja. Πρόσβαση την 15η Νοεμβρίου 2016, 08:10 8
Ζακόπουλος, Β., Σαλονικίδης Γ., Τερζίδης Σ., Φιλιππιάδης Γ. (2009) Σχολικοί διαδικτυακοί τόποι: Ελλάδα. http://www.eduportal.gr/ greeksch/. Πρόσβαση την 14 η Νοεμβρίου 2016, 16:59. Πανάου, Μ., (2008) Η χρήση των σχολικών ιστοσελίδων από τα σχολεία δημοτικής εκπαίδευσης της Κύπρου. http://www.pek.org.cy/proceedings_2008 /contents.html. Πρόσβαση την 14η Νοεμβρίου 2016, 17:20. Κόκκαλη, Α., (2014). Η Αξιοποίηση του παγκόσμιου ιστού μέσα από τους διαδικτυακούς χώρους των σχολείων της Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης στην Αχαΐα. Δημοσιευμένη Μεταπτυχιακή διατριβή. Κυριαζή, Ν. (2002) Η Κοινωνιολογική Έρευνα. Κριτική Επισκόπηση των μεθόδων και των τεχνικών. Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα. Lam, P., & McNaught, C. 2004. Evaluating educational websites: A system for multiple websites at multiple universities. In World Conference on Educational Multimedia, Hypermedia and Telecommunications. 1066-1073. Retrieved 16 April 2013, from http://www.editlib.org/?&fuseaction= Reader.ViewAbstract&paper_id=12607&a. Μαντζούκας, Σ. (2007) Ποιοτική έρευνα σε έξι εύκολα βήματα. Η επιστημολογία, οι μέθοδοι και η παρουσίαση. Νοσηλευτική, 46(1), 88-98. Mioduser, D. (1999). Web-based learning environments (WBLE): Current state and emerging trends. In World Conference on Educational Multimedia, Hypermedia and Telecommunications. 753-758. Retrieved 16 April 2013, from http://www.editlib.org/p/6641. Σοφός, Α. & Αλεξοπούλου, Α. (2010). Κριτήρια αξιολόγησης σχολικών διαδικτυακών τόπων Προσδιορισμός πλαισίου ποιότητας. Άρθρο που παρουσιάστηκε στο 2 ο Πανελλήνιο Συνέδριο Ημαθίας. «Ψηφιακές και Διαδικτυακές Εφαρμογές στην Εκπαίδευση». 23-25 Απριλίου 2010. Πρόσβαση 13 Νοεμβρίου 2016, 18:20 από http://www.ekped.gr/praktika10/ web.htm. ΙΣΤΟΣΕΛΙΔΕΣ http://dipe.xan.sch.gr/ Πρόσβαση την 15η Νοεμβρίου 2016, 15:20. 9
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 1 ΦΥΛΛΟ ΠΡΟΣΩΠΙΚΗΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗΣ ΦΥΛΛΟ ΠΡΟΣΩΠΙΚΗΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗΣ Σχολείο:... Kλίμακα απαντήσεων: ΝΑΙ/ΟΧΙ 1 Ο διαδικτυακός χώρος έχει μορφή ιστοσελίδας; 2 Ο διαδικτυακός χώρος έχει μορφή blog; 3 Υπάρχει αρχική σελίδα; 4 Υπάρχει πίνακας περιεχομένων ιστοσελίδας; 5 Υπάρχουν φωτογραφίες εγκαταστάσεων/χώροι υποδομής; 6 Υπάρχουν πληροφορίες για τον τόπο; 7 Υπάρχουν πληροφορίες για το εκπαιδευτικό προσωπικό; 8 Υπάρχουν πληροφορίες για το σχολικό πρόγραμμα/ώρες; 9 Υπάρχει υλικό για τις δραστηριότητες/εκδηλώσεις; 10 Υπάρχουν φωτογραφίες δραστηριοτήτων; 11 Υπάρχουν εργασίες μαθητών (&ανά τάξη); 12 Υπάρχει συμμετοχή σε εκπαιδευτικά προγράμματα; 13 Υπάρχουν ανακοινώσεις; 14 Υπάρχει υλικό για το Σύλλογο Γονέων; 15 Υπάρχουν βίντεο, ηχητικά; 16 Υπάρχουν κινούμενες εικόνες; 17 Υπάρχει χάρτης για την τοποθεσία του σχολείου; 18 Υπάρχει επικοινωνία, τηλέφωνα; 19 Υπάρχει σύνδεση με άλλες ιστοσελίδες; 20 Υπάρχει δυνατότητα σχολίων; 21 Υπάρχει μηχανισμός αναζήτησης; 22 Γίνεται ενημέρωση ιστοσελίδας; 23 Υπάρχει υπεύθυνος ιστοσελίδας; (ειδικότητα) ΝΑI ΌΧΙ 10