Χωροταξικός Σχεδιασμός του Δήμου Μαραθώνα 7 ο εξάμηνο Φροντιστήριο: Σ.Αυγερινού- Κολώνια

Χωροταξικός Σχεδιασμός του Δήμου Μαραθώνα 7 ο εξάμηνο Φροντιστήριο: Σ.Αυγερινού- Κολώνια Σπουδάστριες: Ανθίμου Έλενα, Μακαντάση Αρετή- Μαρία Ακαδημαϊκό έτος: 2010-2011

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1. Ανάλυση περιοχής σελ.3-18 2. Εντοπισμός προβλημάτων σελ.19-23 3. Δυνατότητες και πλεονεκτήματα σελ.24-26 4. Στόχοι σελ.27-28 5. Ανάλυση Swot σελ.29-30 6. Σενάρια-Προτάσεις σελ.31-41 7. Βιβλιογραφία σελ.42 2

ΒΟΡΕΙΟΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΑΤΤΙΚΗ Ανήκει στην περιφέρεια ανατολικής αττικής και περιβάλλεται από σημαντικούς ορεινούς όγκους, όπως η Πεντέλη και η Πάρνηθα, που παίζουν ρόλο και στην οριοθέτησή της. Βασικά χαρακτηριστικά της είναι η άμεση σχέση με το πολεοδομικό συγκρότημα της Αθήνας, το φυσικό της περιβάλλον και ο πλούσιος γεωμορφολογικός της χαρακτήρας, ενώ τα σημαντικότερα προβλήματά της αφορούν την περιβαλλοντική καταστροφή, που συντελέστηκε με τις πυρκαγιές, αλλά την ποιότητα ζωής, που υποβαθμίζεται λόγω της έλλειψης υποδομών. 3

ΒΟΡΕΙΟΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΑΤΤΙΚΗ Τα τελευταια χρόνια παρατηρείται ραγδαία ανάπτυξη στην περιοχή της βορειοανατολικής Αττικής εξαιτίας της σύνδεσής της με το πολεοδομικό συγκρότημα της Αθήνας, με βασικά λιμάνια αλλά και με το Διεθνές αεροδρόμιο. Επιπρόσθετα, σημαντικόρόλοστηνανάπτυξητης περιοχής έπαιξε και η Εθνική οδός Αθηνών-Λαμίας, καθώς αποτελεί την κύρια οδική σύνδεση με την Αθήνα, ενώ στον άξονά της έχουν εγκατασταθεί μονάδες του δευτερογενούς και τριτογενούς τομέα που προσφέρουν θέσεις απασχόλησης για τους κατοίκους της περιοχής. Η κατασκευή της Αττικής οδού, αν και αυτή δε γειτνιάζει άμεσα με την περιοχή, συντελεί στην καλύτερη σύνδεση της λεωφόρου Μαραθώνος (τηςκύριαςδηλαδήοδικήςαρτηρίας) με το αεροδρόμιο, με τις κεντρικές λεωφόρους του λεκανοπεδίου καθώς και με άξονες υπερτοπικής σημασίας. Όσον αφορά τα μέσα σταθερής τροχιάς η περιοχή έχει πρόσβαση μόνο στη σιδηροδρομική γραμμή Αθηνών-Θεσσαλονίκης, καθώς δεν υπάρχει πρόβλεψη για επέκταση του δικτύου του μετρό ή του προαστιακού. 4

ΒΟΡΕΙΟΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΑΤΤΙΚΗ Η κατασκευή του αεροδρομίου στα Σπάτα βοήθησε στην ανάπτυξη της περιοχής, μεταφέροντας το κέντρο βάρους του λεκανοπεδίου και δημιουργώντας καλύτερες προϋποθέσεις για βιώσιμη ανάπτυξη. Το αεροδρόμιο σε συνδυασμό και με το λιμάνι της Ραφήνας αποτελούν σημαντικά στοιχεία για την τουριστική ανάπτυξη της παράκτιας ζώνης της βορειοανατολικής Αττικής. Το μόνο Μέσο Μαζικής Μεταφοράς, που εξασφαλίζει την ένωση της περιοχής με το αεροδρόμιο και με τις γειτονικές περιοχές, είναι το ΚΤΕΛ, τα δρομολόγια του οποίου δεν επαρκούν με αποτέλεσμα την αυξημένη χρήση ΙΧ. 5

Ο ΔΗΜΟΣ ΜΑΡΑΘΩΝΑ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΚΑΛΛΙΚΡΑΤΗΣ Ο Μαραθώνας αποτελεί την έδρα του Καλλικρατικού δήμου και συνενώνεται με τον μέχρι πρότινος Δήμο Νέας Μάκρης και τις κοινότητες Γραμματικού και Βαρνάβα. 6

ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ Η περιοχή του Μαραθώνα πήρε το όνομά της από τον τοπικό ήρωα Μάραθο. Κατά την αρχαιότητα ανήκε στην Τετράπολη της Αττικής, μαζί με τις πόλεις Προβάλινθος, Οινόη και Τρικόρυθος. Το σημαντικότερο ιστορικό γεγονός που έλαβε χώρα στην περιοχή ήταν η Μάχη του Μαραθώνα, το 490π.Χ. ανάμεσα σε Αθηναίους-Πλαταιείς και Πέρσες. Η μάχη αυτή που έληξε με νίκη των Ελλήνων έφερε το τέλος της πρώτης απόπειρας της περσικής κυριαρχίας στον Ελληνικό χώρο, ενώ ταυτόχρονα αποτελεί την πρώτη καταγεγραμμένη μάχη ανάμεσα σε Ευρωπαϊκά και Ασιατικά φύλα και έπαιξε σημαντικό ρόλο στη μετέπειτα εξέλιξη της Ευρωπαϊκής Ηπείρου. Παρουσιάζει επομένως μεγάλο αρχαιολογικό πλούτο, που ωστόσο δεν αναδεικνύεται, με εξαίρεση τον Τύμβο των Μαραθωνομάχων. Σε αντίθεση με άλλες περιοχές της βορειοανατολικής Αττικής, οι οποίες παρουσιάζουν ανά τους αιώνες δημογραφικές μεταπτώσεις η περιοχή του Μαραθώνα διατηρεί σημαντικό αριθμό πληθυσμού, εξαιτίας της αναπτυγμένης γεωργίας. Κατά το 19ο αι. η περιοχή άρχισε να αποκτά ιδιαίτερη σημασία εξαιτίας της στροφής των Ευρωπαίων προς τον αρχαιοελληνικό πολιτισμό. Στους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1986 επιλέχθηκε η αναβίωση της μαραθώνιας διαδρομής του Φειδιππίδη, με αφετηρία το Μαραθώνα και τερματισμό στο Καλλιμάρμαρο, από την οποία προέκυψε και το αγώνισμα μαραθώνιου δρόμου. Κατά τον 20ο αι. δύο είναι οι βασικές παράμετροι που καθόρισαν την εξέλιξη του Μαραθώνα: η εγγύτητα με το πολεοδομικό κέντρο της Αθήνας και η ανάπτυξη του τουριστικού τομέα. Τα κύρια χαρακτηριστικά της περιοχής που μπορούν να αποτελέσουν πηγές ανάπτυξης είναι η υψηλή ποιότητα του φυσικού περιβάλλοντος, ο αρχαιολογικός πλούτος και οι Ολυμπιακές υποδομές. 7

ΣΗΜΕΙΑ ΥΠΕΡΤΟΠΙΚΟΥ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΟΣ Οι τουριστικοί πόλοι ενδιαφέροντος του δήμου Μαραθώνα είναι το φυσικό περιβάλλον της περιοχής, ο αρχαιολογικός της πλούτος και οι πρόσφατες Ολυμπιακές εγκαταστάσεις. Ωστόσο δεν υπάρχει ενιαίος, ικανοποιητικός σχεδιασμός της περιοχής που να προβλέπει την ανάδειξη και την βιώσιμη ανάπτυξή τους. ΜΟΥΣΕΙΑ-ΜΝΗΜΕΙΑ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟΙ ΧΩΡΟΙ ΑΘΛΗΤΙΚΕΣ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΟ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝ 1. ΦΡΑΓΜΑ ΛΙΜΝΗΣ ΜΑΡΑΘΩΝΑ 2. ΤΕΧΝΗΤΗ ΛΙΜΝΗ ΜΑΡΑΘΩΝΑ 3. ΑΝΤΙΓΡΑΦΟ ΤΟΥ ΘΗΣΑΥΡΟΥ ΤΟΥ ΜΑΡΑΘΩΝΑ 4. ΜΟΥΣΕΙΟ ΕΥΔΑΠ 5. ΦΑΡΑΓΓΙ ΤΗΣ ΟΙΝΟΗΣ 6. ΣΠΗΛΑΙΟ ΤΟΥ ΠΑΝΟΣ 7. ΙΕΡΟ ΤΟΥ ΑΠΟΛΛΩΝΟΣ ΠΥΘΙΟΥ ΣΤΗΝ ΟΙΝΟΗ 8. ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΟΣΠΥΡΓΟΣΣΤΗΝΟΙΝΟΗ 9. ΚΕΝΤΡΟ ΠΡΟΒΟΛΗΣ ΜΑΡΑΘΩΝΙΟΥ ΔΡΟΜΟΥ 10. ΑΦΕΤΗΡΙΑ ΜΑΡΑΘΩΝΙΟΥ ΔΡΟΜΟΥ 11. ΣΤΑΔΙΟ ΜΑΡΑΘΩΝΑ 12. ΜΕΣΟΕΛΛΑΔΙΚΟΙ ΤΥΜΒΟΙ ΣΤΟ ΒΡΑΝΑ 13. ΜΥΚΗΝΑΙΚΟΣ ΘΟΛΩΤΟΣ ΤΑΦΟΣ ΣΤΟ ΒΡΑΝΑ 14. ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΑΡΑΘΩΝΑ 15. ΙΕΡΟ ΑΙΓΥΠΤΙΩΝ ΘΕΩΝ 16. ΠΡΩΤΟΕΛΛΑΔΙΚΟ ΝΕΚΡΟΤΑΦΕΙΟ ΣΤΟ ΤΣΕΠΙ 17. ΤΥΜΒΟΣ ΤΩΝ ΑΘΗΝΑΙΩΝ 18. ΓΛΥΠΤΟ ΣΤ.ΚΥΡΙΑΚΙΔΗ ΚΑΙ ΣΠ.ΛΟΥΗ 19. ΑΝΤΙΓΡΑΦΟ ΤΟΥ ΤΡΟΠΑΙΟΥ ΤΗΣ ΜΑΧΗΣ ΤΟΥ ΜΑΡΑΘΩΝΑ 20. ΠΑΝΑΓΙΑ ΜΕΣΟΣΠΟΡΙΤΙΣΣΑ 21. ΚΩΠΗΛΑΤΟΔΡΟΜΙΟ 22. ΠΑΡΚΟ ΣΧΙΝΙΑ 23. ΜΑΚΑΡΙΑ ΠΗΓΗ 24. ΚΤΗΜΑ ΜΠΕΝΑΚΗ 25. ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟΣ ΧΩΡΟΣ ΡΑΜΝΟΥΤΟΣ 8

ΦΥΣΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ Ένα από τα κύρια χαρακτηριστικά τις περιοχής είναι το φυσικό της υπόβαθρο. Η λίμνητου Μαραθώνα και το εθνικό πάρκο του Σχινιά αποτελούν πόλο έλξης πολλών επισκεπτών της περιοχής. Ο δασικός πλούτος της περιοχής δέχτηκε μεγάλο πλήγμα με τις τελευταίες πυρκαγιές και δημιουργήθηκαν πολλά οικονομικά και περιβαλλοντικά προβλήματα στον δήμο Μαραθώνα. 9

ΙΔΙΑΙΤΕΡΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΟ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝ Η περιοχή του Μαραθώνα χαρακτηρίζεται από πλούσια γεωμορφολογία,μεγάλη ποικιλία φυσικού τοπίου, πυκνά δάση στους ορεινούς της όγκους και μεγάλο μήκος ακτών προς το Ν.Ευβοϊκό και τον κόλπο των Πεταλίων. Ιδιαίτερο χαρακτηριστικό της περιοχής είναι η λίμνη του Μαραθώνα και η πλούσια της πανίδα και οι σπάνιοι βιότοποι διεθνούς ενδιαφέροντος. Η ανάγκη για κέρδος μέσω της οικοδομικής δραστηριότητας στις περιαστικές και ημιαστικές περιοχές έχει οδηγήσει στην καταστροφή μεγάλου ποσοστού του φυσικού περιβάλλοντος. Κύριες τάσεις της εποχής είναι η αποψίλωση και η καταπάτηση μεγάλων δασικών εκτάσεωνγιατηναυθαίρετηκαιηχωρίςσχεδιασμόδόμηση καθώς και η αγροτική καλλιέργεια. Η έλλειψη πολιτικής και σχεδιασμού όσον αφορά τα βιομηχανικά απόβλητα καταστρέφει το φυσικό περιβάλλον και τον υδροφόρο ορίζοντα της περιοχής. Οι πυρκαγιές του καλοκαιριού του 2009 κατέστρεψαν πολλά στρέμματα δασικής έκτασης με απώτερο στόχο την οικονομική εκμετάλλευση μέσω της οικοπεδοποίησης των περιοχών. Οι δασικές εκτάσεις της Βορειοανατολικής Αττικής αποτελούν τους κλιματικούς ρυθμιστές της Αττικής και του λεκανοπεδίου και αποτελούν χώρους ιδιαίτερης βιοποικιλότητας σε εθνικό και διεθνές επίπεδο και βρίσκονται υπό καθεστώς ειδικής προστασίας. 10

ΤΟ ΕΘΝΙΚΟ ΠΑΡΚΟ ΤΟΥ ΣΧΙΝΙΑ Το εθνικό πάρκο του Σχινιά αποτελεί το σημαντικότερο παράκτιο οικοσύστημα της περιοχής και έχει έκταση 13,84 τετραγωνικά χιλιόμετρα. Αποτελείται από το δάσος της Κουκουναριάς, το Μέγα Έλος, τη χερσόνησο Κινόσουρα, την ακτή και την παραθαλάσσια ζώνη. Αποτελεί σημαντικό φυσικό και οικονομικό πόρο της περιοχής του δήμου Μαραθώνα αφού αποτελεί χώρο αναψυχής για χιλιάδες επισκέπτες. Ο χώρος του πάρκου του Σχινιά ταυτίζεται με το πεδίο της μάχης του Μαραθώνα ενώ το Τρόπαιο της Μάχης βρίσκεται σε πολύ κοντινή απόσταση. ΧΑΡΤΗΣ ΜΕ ΤΙΣ ΒΑΣΙΚΕΣ ΧΡΗΣΕΙΣ ΣΤΟ ΠΑΡΚΟ ΠΗΓΗ: wikipedia.gr ΖΩΝΗ Α1 ΥΓΡΟΤΟΠΙΚΗ ΠΕΡΙΟΧΗ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΤΗΣ ΦΥΣΗΣ ΖΩΝΗ Α2 ΛΟΦΩΔΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΤΗΣ ΧΕΡΣΟΝΗΣΟΥ ΚΙΝΟΣΟΥΡΑΣ-ΛΟΦΟΣ ΔΡΑΚΟΝΕΡΑΣ. ΠΕΡΙΟΧΗ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΤΗΣ ΦΥΣΗΣ ΖΩΝΗ Α3 ΠΕΡΙΟΧΗ ΔΑΣΟΥΣ ΧΑΛΕΠΙΟΥ ΠΕΥΚΟΥ ΚΑΙ ΚΟΥΚΟΥΝΑΡΙΑΣ. ΠΕΡΙΟΧΗ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΤΗΣ ΦΥΣΗΣ ΖΩΝΗ Α4 ΠΕΡΙΟΧΗ ΜΑΚΑΡΙΑΣ ΠΗΓΗΣ. ΠΕΡΙΟΧΗ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΤΗΣ ΦΥΣΗΣ ΖΩΝΗ Α5 ΘΑΛΑΣΣΙΑ ΠΕΡΙΟΧΗ ΟΡΜΟΥ ΜΑΡΑΘΩΝΑ ΖΩΝΗ Β1 ΠΕΡΙΟΧΗ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΖΩΝΗ Β2 ΠΕΡΙΟΧΗ ΑΝΑΨΥΧΗΣ, ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΚΑΤΟΙΚΙΑΣ ΖΩΝΗ Β3 ΖΩΝΗ Γ 11

ΧΡΗΣΕΙΣ ΓΗΣ ΣΤΗΝ ΕΥΡΥΤΕΡΗ ΠΕΡΙΟΧΗ ΤΗΣ ΒΟΡΕΙΟΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΑΤΤΙΚΗΣ Η περιοχή αυτή παρουσιάζει πολλές εκτάσεις όπου δεν παρατηρείται οικοδομική δραστηριότητα, πράγμα που οφείλεται στους ορεινούς όγκους και τα δάση που υπάρχουν. Οι μη δασικές εκτάσεις καλύπτονται κατά το μεγαλύτερο μέρος από γεωργικές δραστηριότητες. Οι οικιστικές περιοχές συγκεντρώνονται στα όρια με το πολεοδομικό συγκρότημα της Αθήνας και προς την παράκτια ζώνη. Σημαντικό ποσοστό εμφανίζει επίσης η αυθαίρετη δόμηση, που παρατηρείται σε εκτάσεις χαρακτηρισμένες ως καλλιεργήσιμες ή δασικές. Κατά μήκος των οδικών αξόνων παρουσιάζεται έντονη ανοικοδόμηση και ειδικότερα στην Αθηνών-Λαμίας, όπου έχουμε εμπορικές και κυρίως βιομηχανικές χρήσεις και στη λεωφόρο Μαραθώνος, όπου συγκεντρώνεται το σύνολο των εμπορικών δραστηριοτήτων της περιοχής, με αποτέλεσμα αυτές να εκλείπουν από τα κέντρα των οικιστικών περιοχών. Οι παραλίες είναι ο παράγοντας που μετατοπίζει το κέντρο βάρους της περιοχής προς το παράκτιο κομμάτι, οδηγώντας στην ταχύτερη ανάπτυξη αυτών των περιοχών, παρά τη μικρή αναλογία τους σε σχέση με την έκταση του συνόλου της βορειοανατολικής Αττικής. 12

ΡΥΘΜΙΣΤΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΑΘΗΝΑΣ(1985) Η Βορειοανατολική Αττική συνδέεται άμεσα με το Πολεοδομικό Σύστημα των Αθηνών και η μεγαλύτερη έκτασή της είναι προστατευόμενη περιβαλλοντικά. Η περιοχή οριοθετείται από εγκαταστάσεις υπερτοπικού ενδιαφέροντος (Ολυμπιακές εγκαταστάσεις)και περιοχές αναψυχής και τουρισμού. Στο Νέο Ρυθμιστικό Σχέδιο της Αθήνας το οποίο θα προταθεί φαίνεται η περαιτέρω τουριστική ανάπτυξη και η αύξηση της μόνιμης κατοίκησης. 13

ΔΗΜΟΓΡΑΦΙΚΑ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΠΙΝΑΚΑΣ 2 Παρατηρείται μείωση στην αυξητική τάση του μόνιμου πληθυσμού της ευρύτερης περιοχής του Μαραθώνα σύμφωνα με τον Πίνακα 1, αλλά αυτό δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα αφού υπήρξε μεγάλη απόκλιση των στοιχείων του 1991 και αντιθέτως ο μόνιμος πληθυσμός ακολουθεί αυξητικές τάσεις. Τα ποσοστά μετανάστευσης παίζουν σημαντικό ρόλο στην κατανόηση της δημογραφικής εικόνας της περιοχής, όπως φαίνεται στον Πίνακα 1, αφού συμβάλλουν στην ανάπτυξη του πρωτογενούς και δευτερογενούς τομέα της ευρύτερης περιοχής του Μαραθώνα. Στον Πίνακα 3 παρατηρούμε ότι το ποσοστό των εργαζομένων στο δήμο Μαραθώνα φτάνει το 42%,ενώ σύμφωνα με τα στοιχεία του 2001 το ποσοστό ανεργίας στην περιοχή είναι χαμηλότερο από τον αντίστοιχο μέσο όρο της χώρας. Παρατηρείται σημαντικό ποσοστό παιδιών καθώς και συνταξιούχων στην περιοχή, που είναι ομάδες που χρειάζονται κοινωνικές υποδομές. Παρατηρείται, επίσης, μεγάλο ποσοστό πληθυσμού που ασχολείται με τα οικιακά. ΠΙΝΑΚΑΣ 3 ΠΙΝΑΚΑΣ 1 14

ΔΗΜΟΓΡΑΦΙΚΑ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΠΙΝΑΚΑΣ 4 ΠΙΝΑΚΑΣ 5 ΜΟΝΙΜΕΣ ΚΕΝΕΣ ΠΙΝΑΚΑΣ 6 Το 50% του πληθυσμού εργάζεται σε περιοχές εκτός των ορίων του Μαραθώνα. Το 21% του πληθυσμού εργάζεται στον πρωτογενή τομέα, άρα υπάρχουν μεγάλες καλλιεργήσιμες εκτάσεις στην περιοχή και το μεγαλύτερο ποσοστό του πληθυσμού ασχολείται με τον τριτογενή και δευτερογενή τομέα με ποσοστά 35% και 34% αντίστοιχα.(πίνακας 4) Στον Πίνακα 5 παρατηρούμε την ηλικία των κτιρίων της περιοχής σύμφωνα με την απογραφή οικοδομών της ΕΣΥΕ το 2000. Παρατηρείται έξαρση στην οικοδομική δραστηριότητα κατά τη δεκαετία του 70 που οφείλεται κυρίως στην αύξηση της παραθεριστικής δραστηριότητας. Από τότε μέχρι και σήμερα παρατηρείται έντονη κάμψη της οικοδομικής δραστηριότητας με εξαίρεση το πρώτο μισό της δεκαετίας του 90. Στον Πίνακα 6 βλέπουμε την αναλογία των κατοικούμενων και μη από μόνιμο πληθυσμό κατοικιών από την απογραφή του 2001 της ΕΣΥΕ. Στον Πίνακα 7 έχουμε τα ποσοστά του μόνιμου ως προς τον πραγματικό πληθυσμό. Ο δήμος Μαραθώνα έχει το μικρότερο ποσοστό μόνιμου πληθυσμού σε σχέση με το σύνολο της Ανατολικής Αττικής. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι στο δήμο Μαραθώνα παρατηρείται η εντονότερη παραθεριστική δραστηριότητα σε σχέση με τις υπόλοιπες περιοχές της νομαρχίας της Ανατολικής Αττικής. Υπάρχουν οικισμοί στο Δήμο Μαραθώνα με αποκλειστικά μόνιμο πληθυσμό, όπως είναι το Άνω Σούλι, και άλλοι με έντονη παραθεριστική δραστηριότητα, όπως είναι η Αύρα. ΠΙΝΑΚΑΣ 7 15

ΟΙΚΙΣΜΟΙ Τα οικιστικά σύνολα του Δήμου διαφέρουν μεταξύ τους πληθυσμιακά. Άρα οι ανάγκες τους για έργα υποδομής διαφέρουν σε ποσοτικό και ποιοτικό επίπεδο. Ο οικισμός του Μαραθώνα, το διοικητικό και εμπορικό κέντρο περιοχής, έχει τον υψηλότερο πληθυσμό. Οι οικισμοί που είναι πιο απομακρυσμένοι από την παραλία έχουν μικρό πληθυσμό, ενώ οι παράκτιοι είναι και πιο πρόσφατοι και έχουν μεγαλύτερο πληθυσμό. Ο πληθυσμός του Μαραθώνα είναι πολύ μεγαλύτερος από αυτόν που έχει καταγραφεί ως μόνιμος, κυρίως λόγω της έντονης παραθεριστικής δραστηριότητας και τον συνεχώς αυξανόμενο αριθμό μεταναστών. Στους οικισμούς Άγιος Παντελεήμονας και Αύρα παρατηρείται μεγάλος αριθμός παραθεριστικού πληθυσμού ενώ στο Άνω Σούλι και στο Καλέντζι παρατηρείται μηδενικό ποσοστό παραθεριστικού πληθυσμού. Το μέγεθος και η κατανομή του πληθυσμού του Μαραθώνα μεταβάλλονται συνέχεια λόγω της έντονης κινητικότητας και της εισροής μόνιμου πληθυσμού κυρίως τα τελευταία χρόνια. 5000 ΚΑΤΟΙΚΟΙ 1000 ΚΑΤΟΙΚΟΙ 500 ΚΑΤΟΙΚΟΙ ΧΑΡΤΗΣ ΠΛΗΘΥΣΜΟΥ ΑΝΑ ΟΙΚΙΣΜΟ ΠΗΓΗ: ΕΣΥΕ 2001 1. ΟΙΚΙΣΜΟΣ ΜΑΡΑΘΩΝΑ 2. ΚΑΛΕΝΤΖΙ 3. ΑΝΩ ΣΟΥΛΙ 4. ΚΑΤΩ ΣΟΥΛΙ 5. ΑΥΡΑ 6. ΣΧΙΝΙΑΣ 7. ΑΓΙΟΣ ΠΑΝΤΕΛΕΗΜΟΝΑΣ 8. ΒΡΑΝΑΣ 16

ΧΑΡΤΗΣ ΟΙΚΙΣΜΩΝ ΚΑΙ ΟΔΙΚΟΥ ΔΙΚΤΥΟΥ ΚΥΡΙΕΣ ΟΔΙΚΕΣ ΑΡΤΗΡΙΕΣ ΣΥΛΛΕΚΤΗΡΙΕΣ ΟΔΟΙ ΟΙΚΙΣΤΙΚΑ ΣΥΝΟΛΑ 1. ΟΙΚΙΣΜΟΣ ΜΑΡΑΘΩΝΑ 2. ΟΙΚΙΣΜΟΣ ΒΟΘΩΝ(ΚΑΛΕΝΤΖΙ) 3. ΟΙΚΙΣΜΟΣ ΑΝΩ ΣΟΥΛΙΟΥ 4. ΟΙΚΙΣΜΟΣ ΚΑΤΩ ΣΟΥΛΙΟΥ 5. ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΜΟΣ ΔΙΚΑΣΤΙΚΩΝ ΥΠΑΛΛΗΛΩΝ 6. ΟΙΚΙΣΜΟΣ ΑΓΙΟΥ ΓΕΩΡΓΙΟΥ 7. ΠΑΝΤΕΙΟΣ ΠΟΛΙΤΕΙΑ 8. ΟΙΚΙΣΜΟΣ ΑΥΡΑ 9. ΑΓΙΑ ΤΡΙΑΔΑ 10. ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΜΟΣ ΠΟΛΥΤΕΚΝΩΝ ΚΑΙ ΑΣΤΥΝΟΜΙΚΩΝ 11. ΑΝΩ ΣΧΙΝΙΑΣ 12. ΚΑΤΩ ΣΧΙΝΙΑΣ 13. ΟΙΚΙΣΜΟΣ ΑΓΙΟΥ ΠΑΝΤΕΛΕΗΜΟΝΑ-ΡΙΖΑΡΙ(ΤΥΜΒΟΣ ΚΑΙ ΠΑΡΑΛΙΑ ΤΟΥ ΜΑΡΑΘΩΝΑ) 14. ΒΡΑΝΑΣ 15. ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΜΟΣ ΔΙΚΑΣΤΩΝ ΚΑΙ ΕΙΣΑΓΓΕΛΕΩΝ(ΛΟΦΟΣ ΔΡΑΚΟΝΕΡΑΣ) 17

ΦΥΣΙΟΓΝΩΜΙΑ ΤΟΥ ΔΟΜΗΜΕΝΟΥ ΧΩΡΟΥ Ο δομημένος χώρος της περιοχής του Δήμου Μαραθώνα χαρακτηρίζεται από μεγάλες ασυνέχειες αλλά και έντονες αντιθέσεις. Παρατηρείται μεγαλύτερη πυκνότητα στις περιοχές κατά μήκος του παραλιακού μετώπου ενώ η εκτεταμένη αυθαίρετη δόμηση έχει ως αποτέλεσμα την ύπαρξη διάσπαρτων κτισμάτων και την έλλειψη οικοδομικών τετραγώνων. Παρατηρείται επίσης η κατάτμηση μεγάλων γεωργικών εκτάσεων, οι οποίες λόγω κέρδους έχουν μετατραπεί σε οικόπεδα καθώς και η κατασκευή μεγάλων κτιρίων τα οποία αλλοιώνουν το φυσικό περιβάλλον και τη συνέχεια του τοπίου. Οι πολεοδομικές παρεμβάσεις εξυγίανσης εντοπίζονται κυρίως στην παράκτια περιοχή και δεν χαρακτηρίζονται από ομοιογένεια ενώ υπάρχει έλλειψη συντήρησης. Τέλος προβληματική μπορεί να χαρακτηριστεί η σχέση ανάμεσα στα έργα μεγάλης κλίμακας, όπως οι Ολυμπιακές εγκαταστάσεις και στα κτίρια μικρότερης κλίμακας, όπως οι κατοικίες 18

ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΜΑΡΑΘΩΝΑ ΠΡΟΣΒΑΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΟΧΗ ΤΟΥ ΜΑΡΑΘΩΝΑ Έλλειψη σύνδεσης με την Αθήνα με μεταφορικά μέσα σταθερής τροχιάς πουθαδιευκολύνουντιςμετακινήσεις. Η σύνδεσης της ευρύτερης περιοχής του Δήμου Μαραθώνα με το αεροδρόμιο Ελ. Βενιζέλος δεν είναι επαρκής. Το οδικό δίκτυο σε τοπικό και υπερτοπικό επίπεδο απαιτεί αναβάθμιση και βελτίωση. ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΚΑΙ ΔΗΜΟΓΡΑΦΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ Η συρρίκνωση του πρωτογενούς τομέα έχει ως αποτέλεσμα την ανεργία ορισμένων κοινωνικών ομάδων, κυρίως των μεταναστών, οι οποίοι μην έχοντας κάποια επαγγελματική εξειδίκευσης ή ανώτερη εκπαίδευση δεν έχουν τη δυνατότητα να απασχοληθούν σε κάποιο άλλο τομέα. Μετατροπή της παραθεριστικής κατοικίας σε μόνιμη που σημαίνει και αύξηση του μόνιμου πληθυσμού. Μεγάλη αύξηση της αξίας της γης σε περιοχές του παραλιακού μετώπου, με αποτέλεσμα να αποκλείονται από αυτές ορισμένες ομάδες πληθυσμού. 19

ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΜΑΡΑΘΩΝΑ ΦΥΣΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ Το φυσικό περιβάλλον παίζει πολύ σημαντικό ρόλο για την περιοχή του Μαραθώνα με αποτέλεσμα να υπάρχει να υπάρχει μια σχέση αλληλεξάρτησης μεταξύ τους. Έτσι οι μετά τις πυρκαγιές του 2009 παρουσιάστηκαν πολλά και σημαντικά προβλήματα: Υποβάθμιση του δασικού πλούτου εξαιτίας των πυρκαγιών αλλά και των καταπατήσεων και της κερδοσκοπίας που ακολούθησαν. Υποβάθμιση του αστικού περιβάλλοντος Αλλοίωση του τοπίου τόσο από τις πυρκαγιές όσο και την αλόγιστη δόμηση Μόλυνση του εδάφους και του υπεδάφους από τη χρήση φυτοφαρμάκων στις αγροτικές καλλιέργειες Πίεση στον υδροβιότοπο από το κωπηλατοδρόμιο, τις περιοχές κατοικίας και τον τουρισμό Προβληματικό το σύστημα πυρόσβεσης του υδροβιότοπου του Σχινιά. Περιβαλλοντικά προβλήματα στις παραλίες. Οι πυρκαγιές προκάλεσαν μεταβολές στο κλίμα της περιοχής. Αλμύρανση των υπογείων υδάτων Αύξηση των πλημμυρικών φαινομένων 20

ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΜΑΡΑΘΩΝΑ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ- ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟΙ ΧΩΡΟΙ Έλλειψη ανάδειξης και ενιαίου σχεδιασμού των αρχαιολογικών και των υπερτοπικών σημείων Οι αρχαιολογικοί χώροι είναι υποβαθμισμένοι ΘΕΣΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΜητήρησητουθεσμικούπλαισίουπροστασίαςτουπάρκουτουΣχινιά Ελλιπές σχέδιο προστασίας αρχαιολογικών χώρων 21

ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΤΩΝ ΟΙΚΙΣΜΩΝ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΜΑΡΑΘΩΝΑ ΟΙΚΙΣΜΟΙ Μη αντιμετώπιση της αυθαίρετης δόμησης Αναποτελεσματικό θεσμικό πλαίσιο προστασίας καμένων εκτάσεων Δεν υπάρχει θεσμικό πλαίσιο για όλους τους οικισμούς Ανυπαρξία σχεδιασμού που θα οδηγούσε σε ενιαία οικιστικά σύνολα Έλλειψη σχολείων και κέντρων υγείας λόγω της ανόδου του μόνιμου πληθυσμού Ανάγκη για κέντρα απασχόλησης ηλικιωμένων και κέντρων προσχολικής αγωγής Ανυπαρξία χώρων πολιτιστικού χαρακτήρα(θέατρο, κινηματογράφος κλπ) Έλλειψη αθλητικών εγκαταστάσεων Ανυπαρξία δημοτικής συγκοινωνίας ανάμεσα σε όλους τους οικισμούς Έλλειψη δημόσιων χώρων, ενώ οι υφιστάμενοι δημόσιοι χώροι δεν έχουν εύκολη πρόσβαση Έλλειψη οδικού δικτύου που να περιλαμβάνει μεγάλο χώρο οδοστρώματος αλλά και πεζοδρόμιο Έλλειψη φωτισμού στους δρόμους Ελλείψεις στην οδική σήμανση Προβληματική πρόσβαση στις παραλίες Ανεπαρκής ύδρευση και αποχέτευση Ελλείψεις στο σύστημα διαχείρισης απορριμμάτων Υπάρχουν μεγάλες κοινωνικές αντιθέσεις με αποτέλεσμα να δημιουργούνται διαφορετικά προβλήματα σε κάθε οικισμό καθιστώντας δύσκολη την δυνατότητα ενιαίου σχεδιασμού 22

ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΤΩΝ ΟΙΚΙΣΜΩΝ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΜΑΡΑΘΩΝΑ ΟΙΚΙΣΜΟΙ Οι οδικοί άξονες της περιοχής χρειάζονται αναβάθμιση Τα τελευταία χρόνια η περιοχή αλλάζει με ταχύτατους ρυθμούς ενώ χαρακτηρίζεται από έντονη αυθαίρετη δόμηση, συμπίεση του αγροτικού χώρου από την κατοικία, τον τουρισμό, το εμπόριο και τις υπηρεσίες, ενώ όλοι οι παραπάνω παράγοντες συμπιέζουν τον δασικό χώρο Αρκετοί οικισμοί είναι κατασκευασμένοι σε ελώδεις και ακατάλληλες περιοχές Η παραθεριστική κατοικία μετατρέπεται σε μόνιμη Παρατηρείται κατακερματισμός της γης ο οποίος οφείλεται στο γεγονός ότι τα οικοδομήσιμα οικόπεδα βρίσκονται σε πρώην αγροτικές εκτάσεις που ήταν μικρές, με αποτέλεσμα να υπάρχει πρόβλημα στην ρυμοτομία και στις υποδομές. Το πρόβλημα γίνεται πιο έντονο στις παραλιακές περιοχές Τα υπερτοπικά έργα οξύνουν τις ασυνέχειες του αστικού ιστού Σε ορισμένες περιοχές παρατηρείται πυκνή δόμηση Έλλειψη εμπορικών χρήσεων στο κέντρο του Μαραθώνα σε αντίθεση με τον μεγάλο αριθμό τους που βρίσκεται στην λεωφόρο Μαραθώνος 23

ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΕΣ ΚΑΙ ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΜΑΡΑΘΩΝΑ ΣΥΝΔΕΣΕΙΣ Βρίσκεται κοντά στο αεροδρόμιο, στην Αθηνών-Λαμίας και στην Αττική οδό Κοντά στην Ραφήνα και στο πολεοδομικό συγκρότημα της Αθήνας ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΚΑΙ ΔΗΜΟΓΡΑΦΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ Είναι μια περιοχή με πολλές θέσεις εργασίας Χάρη στην μετανάστευση υπάρχει μεγάλο εργατικό δυναμικό Σε αντίθεση με τις γειτονικές τις περιοχές αναπτύσσεται ο πρωτογενής τομέας Οι παραθεριστικές δραστηριότητες αποφέρουν έσοδα στον δήμο Το γεγονός ότι υπάρχει μόνιμος πληθυσμός σημαίνει ότι μπορεί να υπάρξει ενδιαφέρον για την αναβάθμιση της περιοχής Η ανάπτυξη του τριτογενούς τομέα οδηγεί στην αύξηση των εξυπηρετήσεων στο εσωτερικό των οικισμών Λόγω των μεγάλων γεωργικών εκτάσεων έχουμε πολλές θέσεις εργασίας Υπάρχει δυνατότητα απομάκρυνσης και αλλαγής της χρήσης του αεροδρομίου του Κοτρωνίου που ημιλειτουργεί 24

ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΕΣ ΚΑΙ ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΜΑΡΑΘΩΝΑ ΧΡΗΣΕΙΣ ΓΗΣ Οι μεγάλες γεωργικές εκτάσεις με τη σωστή εκμετάλλευση δίνουν την δυνατότητα οικονομικής ανάπτυξης Το ιδιαίτερο φυσικό περιβάλλον της περιοχής, οι ορεινοί της όγκοι, οι δασικές εκτάσεις, ο υδροβιότοποςκαι οι παραλίες της, μπορούν να αποτελέσουν παράγοντες τουριστικής ανάπτυξης Οι αρχαιολογικοί χώροι με την κατάλληλη ανάδειξη μπορούν να ενισχύσουν την οικονομία του δήμου Το κωπηλατοδρόμιο μπορεί να αποκτήσει υπερτοπικό χαρακτήρα ΘΕΣΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ Υπάρχει ένα ευρύτερο ΡΣΑ και ΓΠΣ Είναι οι προστατευόμενες περιοχές Natura και οι εθνικοί δρυμοί Ύπαρξη θεσμοθετημένου σχεδίου προστασίας για το πάρκο του Σχινιά ΦΥΣΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ Το φυσικό περιβάλλον αναβαθμίζει αισθητικά την περιοχή Οι παραλίες και οι ορεινές διαδρομές προσελκύουν επισκέπτες Η ύπαρξη των περιοχών Natura Υπερτοπικός χαρακτήρας του υδροβιότοπου και της λίμνης του Μαραθώνα ΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ-ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟΙ ΧΩΡΟΙ Διεθνής εμβέλεια των αρχαιολογικών χώρων Ιστορικές τοποθεσίες με πολλά αρχαιολογικά ευρήματα Ανάδειξη αρχαιολογικών χώρων μέσω των Ολυμπιακών Αγώνων του 2004 Χώρος για θεατρικές παραστάσεις στο παλαιό Δημαρχείο Μουσεία που προσελκύουν μεγάλο πλήθος επισκεπτών 25

ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΕΣ ΚΑΙ ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΜΑΡΑΘΩΝΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΥΠΟΔΟΜΕΣ Οι Ολυμπιακές εγκαταστάσεις Ύπαρξη κοινόχρηστων κτιρίων που μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την εξυπηρέτηση δημόσιων υπηρεσιών Το δημοτικό πρόγραμμα «Βοήθεια στο σπίτι» έχει βοηθήσει τους κατοίκους των απομονωμένων οικισμών και τους ηλικιωμένους ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΥΠΟΔΟΜΕΣ Αρκετοί χώροι στάθμευσης Οι εγκαταστάσεις ΕΥΔΑΠ Μαραθώνα που βρίσκονται σε κοντινή απόσταση προσφέρουν τη δυνατότητα υδροδότησης 26

ΣΤΟΧΟΣ: ΕΞΥΓΙΑΝΣΗ ΟΙΚΙΣΜΩΝ ΚΑΙ ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΖΩΗΣ 1. Οργάνωση και ιεράρχηση των οικισμών της περιοχής Αξιολόγηση των οικισμών με κριτήρια το ρόλο τους στην περιοχή όσον αφορά τις χρήσεις τους, τις διαφορετικές δυνατότητες ανάπτυξης κάθε οικισμού και έπειτα ιεράρχηση τους θέτοντας κάποιον απ αυτούς ως πρωτεύουσας σημασίας και επιμέρους δευτερεύοντα κέντρα. 2. Δημιουργία αναγκαίων κοινωνικών και τεχνικών υποδομών Βασικός μας στόχος είναι η δημιουργία των αναγκαίων υποδομών στους οικισμούς, για την κάλυψη των αναγκών που έχουν προκύψει από την μετατροπή της παραθεριστικής κατοικίας σε μόνιμη, όπως είναι η ίδρυση εκπαιδευτικών και πολιτιστικών κέντρων, η βελτίωση των τεχνικών υποδομών, δηλαδή των συστημάτων ύδρευσης, αποχέτευσης και διαχείρισης απορριμμάτων, η διαμόρφωση δημόσιων χώρων και η εξασφάλιση των αναγκαίων δημόσιων και κοινωνικών υπηρεσιών, με την αξιοποίηση των αδόμητων οικοπέδων και των κενών κελυφών προς επανάχρηση που υπάρχουν στους οικισμούς 3. Εμπορικές χρήσεις στα κέντρα των οικισμών Θέλουμε να γίνει ομαλή κατανομή εμπορικών χρήσεων στους οικισμό, ώστε να καταργηθούν οι οικισμοί-υπνωτήρια αφού θα αναζωογονηθεί και θα βοηθηθεί η οικονομία τους μέσω αυτής της εμπορικής δραστηριότητας και της ενασχόλησης σ αυτή μέρους του εργατικού δυναμικού του κάθε οικισμού. 4. ΕκπόνησηΓενικώνΠολεοδομικώνΣχεδίων Η ένταξη του Μαραθώνα στο ΓΠΣ, η οριοθέτηση συγκεκριμένων χρήσεων γης, αλλά και ζωνών προστασίας, ώστε να εξαλειφθεί η περαιτέρω αυθαίρετη δόμηση, η αλόγιστη εκμετάλλευση του φυσικού περιβάλλοντος αλλά και όταν γίνουν οι προβλεπόμενοι περιφερειακοί οδικοί άξονες να μην αλλοιωθούν οι χρήσεις γης και να αποφευχθεί η καταστροφή του φυσικού τοπίου. 27

ΕΠΙΜΕΡΟΥΣ ΣΤΟΧΟΙ: ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ ΣΕ ΑΛΛΟΥΣ ΤΟΜΕΙΣ ΜΕ ΑΝΤΙΚΤΥΠΟ ΣΤΟ ΟΙΚΙΣΤΙΚΟ ΔΙΚΤΥΟ Η οριοθέτηση ζωνών γεωργικής καλλιέργειας όπου θα απασχολείται το μεγάλο εργατικό δυναμικό της περιοχής, κάτι που θα ενισχύσει την τοπική οικονομία και θα ενισχύσει τις τοπικές αγορές που θα έχουν οριστεί σε κάθε οικισμό, άρα θα βελτιωθεί η ποιότητα ζωής στους οικισμούς, θα εξομαλυνθούν οι μεγάλες κοινωνικές αντιθέσεις που υπάρχουν σήμερα μεταξύ κάποιων οικισμών και θα αυξηθεί και περαιτέρω ο μόνιμος πληθυσμός. Η τουριστική ανάπτυξη στους παραθαλάσσιους οικισμούς με την δημιουργία κατάλληλων υποδομών που να εξυπηρετούν τους παραθεριστές και εν τέλει θα τονώσουν την τοπική οικονομία. Η κάλυψη μέρους των αναγκών, που έχει η περιοχή του Μαραθώνα, για αθλητικές εγκαταστάσεις στους οικισμούς με την αξιοποίηση των Ολυμπιακών εγκαταστάσεων, τόσο για χρήση και από τους κατοίκους της περιοχής, όσο και για τη διεξαγωγή υπερτοπικής σημασίας αγώνων. 28

ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΜΕΙΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΕΥΚΑΙΡΙΕΣ ΑΠΕΙΛΕΣ ΑΝΑΛΥΣΗ SWOT ΕΝΤΑΞΗ ΣΤΟΝ ΕΥΡΥΤΕΡΟ ΧΩΡΟ- ΣΥΝΔΕΣΕΙΣ Κοντά στο αεροδρόμιο, στην Εθνική οδό Αθηνών-Λαμίας και στην Αττική οδό Κοντά στο λιμάνι της Ραφήνας και την Αθήνα Ελλιπή ΜΜΜ για σύνδεση με την Αθήνα Ανεπαρκής σύνδεση του δήμου με το αεροδρόμιο Ελ.Βενιζέλος Κακή ποιότητα τοπικού και υπερτοπικού οδικού δικτύου Έχουν γίνει σχέδια για περιφερειακούς οδικούς άξονες που θα ενώσουν την Αττική οδό με την λεωφόρο Ποσειδώνος και με τα Μεσόγεια, μέσω σήραγγας στον Υμηττό, πράγμα που θα βοηθήσει στην ευκολότερη πρόσβαση στο δήμο Μαραθώνα Προβλέπεται επέκταση της υφισταμένης γραμμής του ΗΣΑΠ από την Κηφισιά στον Άγιο Στέφανο, απ όπου μπορεί να υπάρξει δημοτική συγκοινωνία για το Μαραθώνα Υπάρχει κίνδυνος αλλοίωσης των χρήσεων και ιδιαίτερα του φυσικού τοπίου από την κατασκευή αυτοκινητοδρόμων ΔΗΜΟΓΡΑΦΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ- ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΗ ΔΟΜΗ Μεγάλο εργατικό δυναμικό, λόγω της εγκατάστασης μεγάλου αριθμού μεταναστών στην περιοχή Ανάπτυξη του πρωτογενούς τομέα και προσφορά πολλών θέσεων εργασίας Παραθεριστικές δραστηριότητες που αποφέρουν έσοδα Ύπαρξη μόνιμου πληθυσμού Η συρρίκνωση του πρωτογενούς τομέα συνεπάγεται αύξηση της ανεργίας Η μετατροπή της παραθεριστικής κατοικίας σε μόνιμη, κάτι που δημιουργεί ανάγκες για υποδομές και δημόσιους χώρους που απουσιάζουν σήμερα Αύξηση στην αξία της γης στις περιοχές του παραλιακού μετώπου- αποκλεισμός ορισμένων κοινωνικών ομάδων Δυνατότητα αξιοποίησης του μεγάλου εργατικού δυναμικού Δυνατότητα ανάπτυξης του γεωργικού τομέα, μέσω επιδοτήσεων από προγράμματα της Ευρωπαϊκά προγράμματα Δυνατότητα τουριστικής ανάπτυξης που θα τονώσει την τοπική οικονομία Περαιτέρω συρρίκνωση του πρωτογενούς τομέα που θα οδηγήσει σε αύξηση της ανεργίας Απειλή ανάπτυξης του τριτογενούς τομέα σε βάρος του πρωτογενούς Ο πρωτογενής τομέας παραγωγής είναι ευάλωτος στις φυσικές καταστροφές ΟΙΚΙΣΤΙΚΟ ΔΙΚΤΥΟ Η μη συσσώρευση κατοικίας στον οικισμό του Μαραθώνα, αλλά ο διάσπαρτος σχηματισμός οικιστικών ενοτήτων Η χαμηλή πυκνότητα δόμησης Οι περισσότεροι οικισμοί περιβάλλονται από φυσικό πλούτο Εκτεταμένη αυθαίρετη δόμηση Αναποτελεσματικό θεσμικό πλαίσιο για την προστασία των καμένων εκτάσεων, αλλά και για το σύνολο των οικισμών Έλλειψη δημοσίων χώρων Κακή ποιότητα οδικού δικτύου, δύσκολη ή και πολλές φορές αδύνατη η μετακίνηση από τον ένα οικισμό στον άλλο αλλά και κακή σύνδεση με τον οικισμό του Μαραθώνα Ανεπαρκής ύδρευση και αποχέτευση Προβληματικό σύστημα διαχείρισης απορριμμάτων Μεγάλες κοινωνικές αντιθέσεις που δυσχεραίνουν τον ενιαίο σχεδιασμό Συμπίεση του αγροτικού και του δασικού χώρου από την επέκταση της κατοικίας Ύπαρξη οικισμών σε ακατάλληλες περιοχές Πυκνή δόμηση σε ορισμένους οικισμούς Ύπαρξη υπερτοπικών έργων που οξύνουν τις ασυνέχειες του αστικού ιστού Έλλειψη εμπορικών χρήσεων στα κέντρα των οικισμών Αξιοποίηση αδόμητων οικοπέδων για δημόσιους χώρους Δυνατότητα διαχείρισης του φυσικού περιβάλλοντος σε κάθε οικισμό, θα αναβαθμιστεί η ποιότητα ζωής Επέκταση αυθαίρετης δόμησης με κίνδυνο για τον αγροτικό και δασικό χώρο Η μη επαρκής ύδρευση, αποχέτευση και κακή διαχείριση των απορριμμάτων της περιοχής Η έλλειψη πρόβλεψης ενιαίου σχεδιασμού θα εντείνει τις κοινωνικές αντιθέσεις Η διαρκής μετατροπή της παραθεριστικής κατοικίας σε μόνιμη, χωρίς τον απαιτούμενο σχεδιασμό, θα εξακολουθήσει να δημιουργεί μεγαλύτερες ελλείψεις βασικών αναγκών στους οικισμούς 29

ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΜΕΙΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΕΥΚΑΙΡΙΕΣ ΑΠΕΙΛΕΣ ΑΝΑΛΥΣΗ SWOT ΦΥΣΙΚΟΙ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΙ ΠΟΡΟΙ Παραλίες και δασικές εκτάσεις ιδιαίτερου ενδιαφέροντος Ύπαρξη περιοχών Natura Υπερτοπικός χαρακτήρας του υδροβιότοπου και της λίμνης του Μαραθώνα Διεθνής εμβέλεια αρχαιολογικών χώρων Αλλοίωση του φυσικού τοπίου από τις πυρκαγιές και την αλόγιστη δόμηση Πίεση στον υδροβιότοπο από τις περιοχές κατοικίας και τουρισμού Περιβαλλοντικά προβλήματα στις παραλίες Αύξηση πλημμυρικών φαινομένων Υποβαθμισμένοι αρχαιολογικοί χώροι Δυνατότητα οικονομικής ανάπτυξης της περιοχής μέσω της σωστής διαχείρισης του φυσικού πλούτου και των αρχαιολογικών χώρων Περαιτέρω αλλοίωση του υδροβιότοπου από τις αντικρουόμενες χρήσεις που συμπεριλαμβάνονται σε αυτό Κίνδυνος καταστροφής του φυσικού τοπίου από την εκδήλωση πυρκαγιών ΤΕΧΝΙΚΗ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΥΠΟΔΟΜΗ Οι Ολυμπιακές εγκαταστάσεις Ύπαρξη δημοτικών προγραμμάτων εξυπηρέτησης των πολιτών Δυνατότητα υδροδότησης εξαιτίας της γειτνίασης με τις εγκαταστάσεις της ΕΥΔΑΠ Σε πολλούς οικισμούς παρατηρείται έλλειψη των απαιτούμενων κοινωνικών υποδομών και χώρων πολιτιστικού χαρακτήρα Κακή ποιότητα οδικού δικτύου Έλλειψη δημοτικής συγκοινωνίας Η ύπαρξη στην περιοχή των Ολυμπιακών εγκαταστάσεων καθώς και των αρχαιολογικών χώρων προσφέρουν δυνατότητες ανάδειξης της περιοχής Η μη βελτίωση των τεχνικών και κοινωνικών υποδομών της περιοχής θα οδηγήσει σε ακόμα μεγαλύτερη υποβάθμιση των συνθηκών ζωής ΘΕΣΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ Ύπαρξη ΡΣΑ Θεσμοθετημένο σχέδιο προστασίας του πάρκου του Σχινιά και των περιοχών Natura Μη τήρηση του θεσμικού πλαισίου για την προστασία του πάρκου του Σχινιά Ελλιπές σχέδιο προστασίας αρχαιολογικών χώρων Έλλειψη σχεδιασμού σε τοπικό επίπεδο Επικαιροποίηση του ΡΣΑ Τήρηση του θεσμικού πλαισίου για περιοχές ιδιαίτερου φυσικού ενδιαφέροντος Δημιουργία σχεδίων πόλης για την αποφυγή της επέκτασης της αυθαίρετης δόμησης Καταστρατήγηση πλαισίου τόσο για την αυθαίρετη δόμηση όσο και για τις προστατευόμενες περιοχές 30

ΑΠΑΙΣΙΟΔΟΞΟ ΜΗ ΠΑΡΕΜΒΑΤΙΚΟ ΣΕΝΑΡΙΟ ΕΝΤΑΞΗ ΣΤΟΝ ΕΥΡΥΤΕΡΟ ΧΩΡΟ- ΣΥΝΔΕΣΕΙΣ 1.Περαιτέρω συμφόρηση της λεωφόρου Μαραθώνος επειδή δεν υπάρχει καλή σύνδεση με την Αθήνα. 2.Το τοπικό οδικό δίκτυο, που συνδέει, είτε τους οικισμούς μεταξύ τους, είτε το Δήμο του Μαραθώνα με τις γειτονικές του περιοχές, είναι σε κακή κατάσταση, με αποτέλεσμα να δημιουργούνται προβλήματα στις μετακινήσεις των κατοίκων. 3.Με την υλοποίηση των σχεδίων για περιφερειακούς άξονες, σε επίπεδο Αττικής, αλλοιώνονται οι χρήσεις και ο φυσικός πλούτος της περιοχής. 4.Λόγω του ακατάλληλου οδικού δικτύου για πρόσβαση στις παραλίες, η περιοχή δεν αναπτύσσεται τουριστικά. 5.Λόγω της μη εξυγίανσης του τοπικού οδικού δικτύου, οι οικισμοί που είναι μακριά από το κέντρο του Μαραθώνα απομονώνονται σε μεγαλύτερο βαθμό. ΔΗΜΟΓΡΑΦΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ-ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΗ ΔΟΜΗ 1.Αύξηση της ανεργίας λόγω της περαιτέρω συρρίκνωσης του πρωτογενούς τομέα. 2.Ανάπτυξη τριτογενούς τομέα εις βάρος του πρωτογενούς. ΦΥΣΙΚΟΙ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΙ ΠΟΡΟΙ 1.Καταστροφή του υδροβιότοπου από την ανάπτυξη των αντικρουόμενων χρήσεων που συμπεριλαμβάνονται σ αυτό. 2.Περαιτέρω καταπάτηση και εκμετάλλευση(οικοπεδοποίηση) του δασικού πλούτου της περιοχής. 3.Το προβληματικό σύστημα πυρόσβεσης του Σχινιά οδηγεί στην καταστροφή του φυσικού πλούτου της περιοχής. 4.Η απαξίωση και μη ανάδειξη των αρχαιολογικών χώρων αλλά και του φυσικού πλούτου της περιοχής οδηγεί στην υποβάθμισή τους. ΤΕΧΝΙΚΗ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΥΠΟΔΟΜΗ 1.Η μη ανάπτυξη των αναγκαίων κοινωνικών υποδομών στους οικισμούς, υποβαθμίζει την ποιότητα ζωής σε μεγαλύτερο βαθμό (υπερσυγκέντρωση μαθητών στα υφιστάμενα σχολεία, έλλειψη κέντρων υγείας, πολιτιστικός μαρασμός της περιοχής κλπ). 2.Λόγω της μη ύπαρξης δημοτικής συγκοινωνίας για όλο το δίκτυο των οικισμών ορισμένοι απ αυτούς οδηγούνται στην απομόνωση και υπανάπτυξη, άλλοι στη συρρίκνωση του πληθυσμού και την υπερβολική χρήση ΙΧ με όλα τα αρνητικά επακόλουθα. 3.Η ανεπαρκής ύδρευση και αποχέτευση προκαλούν προβλήματα στη δημόσια υγεία και περιβαλλοντική μόλυνση. 4.Η έλλειψη οικονομικών πόρων οδηγεί στην κατάργηση των κοινωνικών προγραμμάτων του δήμου. 31

ΑΠΑΙΣΙΟΔΟΞΟ ΜΗ ΠΑΡΕΜΒΑΤΙΚΟ ΣΕΝΑΡΙΟ ΘΕΣΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ 1.Επειδή δεν υπάρχει σχεδιασμός σε τοπικό επίπεδο( ΓΠΣ) επικρατεί σύγχυση στις χρήσεις γης, αύξηση της αυθαίρετης δόμησης και περαιτέρω καταπάτηση του δασικού και αγροτικού χώρου. 2.Λόγω της μη τήρησης του θεσμικού πλαισίου για το πάρκο του Σχινιά, η δόμηση σε αυτό εξελίσσεται ανεξέλεγκτα, με αποτέλεσμα την καταστροφή του υδροβιότοπου. ΟΙΚΙΣΤΙΚΟ ΔΙΚΤΥΟ 1.Η μη οριοθέτηση των χρήσεων γης και των ζωνών προστασίας επεκτείνεται η αυθαίρετη δόμηση και καταπατείται ο αγροτικός και δασικός χώρος. 2.Υποβάθμιση της ποιότητας ζωής λόγω της ελλιπούς ύδρευσης και αποχέτευσης και της κακής διαχείρισης των απορριμμάτων. 3.Δεν υπάρχει οργάνωση των οικισμών ως δίκτυο με αποτέλεσμα κάποιοι απ αυτούς να συγκεντρώνουν όλες τις χρήσεις, ενώ άλλοι είναι οικισμοί- υπνωτήρια. 4.Η σημερινή τάση για μετατροπή της παραθεριστικής κατοικίας σε μόνιμη αυξάνεται και σε συνδυασμό με την μη ύπαρξη κατάλληλων υποδομών δημιουργεί προβλήματα στις συνθήκες διαβίωσης. 5.Η μη ομαλή κατανομή εμπορικών χρήσεων στους οικισμούς εντείνει ακόμα περισσότερο το φαινόμενο των οικισμών- υπνωτηρίων. 6.Οι οικισμοί με τουριστική ανάπτυξη διογκώνονται δυσανάλογα με αυτούς που βασίζονται στην αγροτική οικονομία, οι οποίοι συρρικνώνονται ή ακόμα και ερημόνονται. 32

ΑΠΑΙΣΙΟΔΟΞΟ ΜΗ ΠΑΡΕΜΒΑΤΙΚΟ ΣΕΝΑΡΙΟ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗ ΟΔΙΚΗ ΑΡΤΗΡΙΑ ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΣΗ ΧΡΗΣΕΩΝ ΑΠΟΜΟΝΩΣΗ ΟΙΚΙΣΜΩΝ ΤΑΣΕΙΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΚΑΙ ΣΥΜΠΙΚΝΩΣΗΣ ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΣΗ ΧΡΗΣΕΩΝ - ΚΕΝΤΡΟ ΟΙΚΙΣΜΟΙ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟΙ ΧΩΡΟΙ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΚΑΤΑΛΛΗΛΕΣ ΓΙΑ ΟΙΚΙΣΤΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ 33

ΑΙΣΙΟΔΟΞΟ ΣΕΝΑΡΙΟ - ΕΝΤΟΝΗΣ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗΣ ΕΝΤΑΞΗ ΣΤΟΝ ΕΥΡΥΤΕΡΟ ΧΩΡΟ- ΣΥΝΔΕΣΕΙΣ 1.Βελτίωση της σύνδεσης της περιοχής με την Αθήνα, το αεροδρόμιο και το λιμάνι της Ραφήνας, γεγονός που φέρνει το Μαραθώνα πιο κοντά στην υπόλοιπη Αττική. 2.Επέκταση της υφιστάμενης γραμμής του ΗΣΑΠ που εξυπηρετεί και την περιοχή του Μαραθώνα και βελτιώνει τη συγκοινωνιακή σύνδεση του δήμουμετηναθήνα. 3.Υλοποίηση του προγράμματος επέκτασης οδικών αξόνων που θα ενώνει την Αττική οδό με τη λεωφόρο Ποσειδώνος και τα Μεσόγεια, γεγονός που βοηθά στην ανάπτυξη της περιοχής του Μαραθώνα. ΔΗΜΟΓΡΑΦΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ-ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΗ ΔΟΜΗ 1.Ανάπτυξη του πρωτογενούς τομέα και αξιοποίηση σε αυτόν του μεγάλου προσφερόμενου εργατικού δυναμικού, με αποτέλεσμα τη μείωση της ανεργίας. 2.Τουριστική ανάπτυξη που να σέβεται το φυσικό περιβάλλον και την αγροτική γη, η οποία τονώνει την τοπική κοινωνία. 3.Υλοποίηση κατάλληλων έργων υποδομής ώστε ο πρωτογενής τομέας παραγωγής να μην είναι τόσο ευάλωτος στις φυσικές καταστροφές. 4.Ομαλή συνύπαρξη του πρωτογενούς και τριτογενούς τομέα, χωρίς να αναπτύσσεται ο ένας σε βάρος του άλλου. ΦΥΣΙΚΟΙ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΙ ΠΟΡΟΙ 1.Το φυσικό περιβάλλον της περιοχής αναδεικνύεται κατάλληλα και γίνεται εύκολα προσβάσιμο για τους επισκέπτες. 2.Προβολή των αρχαιολογικών χώρων και των τοποσήμων της περιοχής με αποτέλεσμα την τόνωση της τοπικής οικονομίας. 3.Ενιαίος σχεδιασμός ανάδειξης του περιβάλλοντος και των τοποσήμων της περιοχής, που να περιλαμβάνει σύνδεση μέσω οδικού δικτύου, δημοτικής συγκοινωνίας, πεζοδρόμων και ποδηλατοδρόμων, για την ευκολότερη πρόσβαση τους από το κοινό. 4.Εξισορρόπηση και έλεγχος των χρήσεων στο πάρκο του Σχινιά. 5.Δημιουργία αποτελεσματικού συστήματος πυρόσβεσης για τη προστασία και του πάρκου του Σχινιά και του δασικού πλούτου της περιοχής. ΤΕΧΝΙΚΗ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΥΠΟΔΟΜΗ 1.Οι Ολυμπιακές εγκαταστάσεις παίζουν ουσιαστικό ρόλο τόσο στην κάλυψη των αναγκών της περιοχής για αθλητικές εγκαταστάσεις, όσο και ως υπερτοπικά κέντρα διοργάνωσης αγώνων. 2.Δημιουργία των κατάλληλων κοινωνικών και τεχνικών υποδομών στους οικισμούς. 3.Δημιουργία δημοτικής συγκοινωνίας και εξυγίανση του τοπικού οδικού δικτύου που επιφέρει την αναγκαία σύνδεση μεταξύ των οικισμών και την ισότιμη ανάπτυξή τους. 4.Ενίσχυση των δημοτικών προγραμμάτων εξυπηρέτησης πολιτών. 34

ΑΙΣΙΟΔΟΞΟ ΣΕΝΑΡΙΟ - ΕΝΤΟΝΗΣ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗΣ ΘΕΣΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ 1.Δημιουργία και εφαρμογή κατάλληλου θεσμικού πλαισίου που ορίζει τις χρήσεις γης, προστατεύει τις περιοχές ιδιαίτερου φυσικού κάλλους και περιορίζει την αυθαίρετη δόμηση. 2.Η εφαρμογή ενός επικαιροποιημένου ΡΣΑ δίνει τις σωστές κατευθυντήριες γραμμές ανάπτυξης για την περιοχή του Μαραθώνα σε σχέση με το σύνολο της Αττικής. ΟΙΚΙΣΤΙΚΟ ΔΙΚΤΥΟ 1.Περιορισμός της αυθαίρετης δόμησης και ανάπτυξη των οικισμών εντός ελεγχόμενων ορίων. 2.Εφαρμογή αποτελεσματικού θεσμικού πλαισίου προστασίας των καμένων εκτάσεων ώστε αυτές να μην οικοπεδοποιηθούν και να μην αναπτυχθούν σ αυτές αυθαίρετοι οικισμοί. 3.Βελτίωση του οδικού δικτύου: κατάλληλος φωτισμός στους δρόμους, εξυγίανση των χαράξεων του οδικού δικτύου( πλάτος δρόμων, πεζοδρομίων). 4.Δημιουργία κατάλληλης δημοτικής συγκοινωνίας που συνδέει όλους τους οικισμούς, ώστε να υπάρχει ανάπτυξη σε όλους και να αποφευχθεί η απομόνωση ορισμένων απ αυτούς. 5.Δημιουργία των απαραίτητων κοινωνικών υποδομών που εξυπηρετούν τις ανάγκες που δημιουργούνται από την μετατροπή της παραθεριστικής κατοικίας σε μόνιμη: ίδρυση σχολείων και κέντρων υγείας, διαμόρφωση δημόσιων χώρων, κατανομή υπηρεσιών στους οικισμούς και όχι μονομερής συγκέντρωσή τους και δημιουργία κατάλληλων υποδομών ομαλής ένταξης των μεταναστώνγιατηνεξισορρόπησητωνκοινωνικώναντιθέσεων. 6.Βελτίωση του δικτύου ύδρευσης και αποχέτευσης, αποτελεσματική διαχείριση των απορριμμάτων και υδροδότηση περιοχής από τις γειτονικές εγκαταστάσεις της ΕΥΔΑΠ. 7.Ομαλή κατανομή των εμπορικών χρήσεων στους οικισμούς, ώστε να αναθεωρηθεί ο χαρακτήρας των οικισμών- υπνωτηρίων. 8.Ομαλήανάπτυξητωνοικισμώνανεξαρτήτως της οικονομικής τους βάσης, δηλαδή οι οικισμοί που στηρίζονται στο τουρισμό αναπτύσσονται ισάξια με αυτούς που στηρίζονται στην αγροτική οικονομία. 35

ΑΙΣΙΟΔΟΞΟ ΣΕΝΑΡΙΟ - ΕΝΤΟΝΗΣ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗΣ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗ ΟΔΙΚΗ ΑΡΤΗΡΙΑ ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΟΔΙΚΕΣ ΑΡΤΗΡΙΕΣ ΤΑΣΕΙΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΚΑΙ ΣΥΜΠΙΚΝΩΣΗΣ ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΣΗ ΧΡΗΣΕΩΝ - ΚΕΝΤΡΟ ΟΙΚΙΣΜΟΙ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟΙ ΧΩΡΟΙ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΚΑΤΑΛΛΗΛΕΣ ΓΙΑ ΟΙΚΙΣΤΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ 36

ΕΦΙΚΤΟ ΣΕΝΑΡΙΟ ΗΠΙΑΣ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗΣ ΕΝΤΑΞΗ ΣΤΟΝ ΕΥΤΥΤΕΡΟ ΧΩΡΟ ΣΥΝΔΕΣΕΙΣ 1. Βελτίωση της σύνδεσης με την Αθήνά, μέσω της αναβάθμισης της Λ.Μαραθώνος. 2. Όσον αφορά τα Μέσα Μαζικής Μεταφοράς που εξυπηρετούν την σύνδεση της Αθήνας μετονμαραθώνα, ενισχύεται η εξυπηρέτηση μέσω των λεωφορείων και με πιο συχνά δρομολόγια και με βελτίωση των παρεχόμενων υπηρεσιών. Ταυτόχρονα επεκτείνεται η γραμμή του ΗΣΑΠ μέχρι τον Άγιο Στέφανο και την Εθνική οδό, θα εξυπηρετεί τη σύνδεση με το Μαραθώνα, μέσω κατάλληλης τοπικής συγκοινωνίας. ΔΗΜΟΓΡΑΦΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ- ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΗ ΔΟΜΗ 1. Σωστή διαχείριση του φυσικού περιβάλλοντος που γειτνιάζει με κάθε οικισμό, κάτι που βελτιώνει την ποιότητα ζωής σ αυτό. 2. Στα σημεία όπου είναι εφικτό υλοποιούνται κατάλληλα έργα υποδομής, ώστε ο πρωτογενής τομέας παραγωγής να μην είναι τόσο ευάλωτος στις φυσικές καταστροφές. ΦΥΣΙΚΟΙ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΙ ΠΟΡΟΙ 1. Αναδεικνύονται οι φυσικοί και πολιτιστικοί πόροι της περιοχής, μέσω κατάλληλων μέτρων προστασίας και αποκατάστασης, ώστε να αποτελέσουν κύριο παράγοντα εξέλιξης της περιοχής και να ενισχύσουν τη θέση της στον ευρύτερο χώρο. ΤΕΧΝΙΚΗ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΥΠΟΔΟΜΗ 1. Προτείνουμε ένα τοπικό οδικό δίκτυο, που θα εξυπηρετείται και από δημοτική συγκοινωνία, θα συνδέει τους οικισμούς μεταξύ τους, θα διατρέχει το παραλιακό μέτωπο, θα επιτρέπει τη σύνδεση της ενδοχώρας του δήμου με την παραλία και θα συνδέει τα τοπόσημα της περιοχής. Το δίκτυο αυτό θα γίνει με τις κατάλληλες χαράξεις και προϋποθέσεις. Επιπρόσθετα οι δρόμοι που θα οδηγούν στην παραλία θα συνοδεύονται και από πεζοδρόμους και ποδηλατοδρόμους. Αυτό το οδικό δίκτυο θα φέρει πιο κοντά τους πιο απομακρυσμένους οικισμούς (Βόθων, Άνω Σούλι). 2. Βελτίωση του υφιστάμενου οδικού δικτύου μέσα στους οικισμούς (πεζοδρόμια, ποιότητα οδοστρώματος, φωτισμός) 3. Στους οικισμούς-κέντρα χωροθετούμε κέντρα υποδοχής μεταναστών, ο αριθμός των οποίων είναι μεγάλος στην περιοχή και αποτελούν ένα σημαντικό κομμάτι του εργατικού δυναμικού, ώστε αυτοί να εντάσσονται ομαλότερα στις τοπικές κοινωνίες. 37

ΕΦΙΚΤΟ ΣΕΝΑΡΙΟ ΗΠΙΑΣ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗΣ ΘΕΣΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ 1. Αυστηρή οριοθέτηση των οικισμών που βρίσκονται κοντά σε αρχαιολογικούς χώρους και περιοχές ιδιαίτερου περιβαλλοντικού ενδιαφέροντος, όπως οι οικισμοί Βόθων, Αγ.Παντελεήμονας, Κάτω Σχινιάς, Αύρα, οικισμός πολυτέκνων και αστυνομικών, οικισμός δικαστικών υπαλλήλων, Αγ.Γεώργιος. 2. Θα δημιουργηθεί ένα θεσμικό πλαίσιο που θα ορίζει τις χρήσεις γης και τις περιοχές προστασίας, αλλά και θα περιορίζει την αυθαίρετη δόμηση (μη οικοπεδοποίηση καμένων περιοχών). Ειδικά στις περιοχές που αναπτύσσεται ο τριτογενής τομέας τα όρια των οικισμών πρέπει να είναι σαφή, ώστε να μην καταπατείται το φυσικό περιβάλλον και η αγροτική γη. ΟΙΚΙΣΤΙΚΟ ΔΙΚΤΥΟ Χωροθέτηση κέντρων- Ιεράρχηση οικισμών Θεωρούμε ως κέντρο της περιοχής τον οικισμό του Μαραθώνα, για λόγους ιστορικούς αλλά και για το γεγονός ότι σήμερα παρουσιάζει μια εικόνα πιο πλήρους οικισμού όσον αφορά τις χρήσεις που αυτός περιλαμβάνει. Σε αυτόν συγκεντρώνονται δημόσιες υπηρεσίες, εμπορικές χρήσεις και κοινωνικές υποδομές (σχολεία, κέντρα υγείας κτλ). Παράλληλα θεωρούμε δύο δευτερεύοντα κέντρα με διαφορετικό χαρακτήρα. Η μια οικιστική ενότητα αποτελείται από τον οικισμό πολυτέκνων-αστυνομικών και τον Άνω Σχινιά, όπου σημειώνεται αγροτική ανάπτυξη και όπου μπορεί να δημιουργηθεί μια αγορά για τα τοπικά προϊόντα. Η δεύτερη οικιστική ενότητα είναι ο οικισμός του Κάτω Σχινιά και του Αγ.Παντελεήμονα, οι οποίοι αναπτύσσονται κατά μήκος της παραλίας του Σχινιά, αλλά βρίσκονται και κοντά στον Τύμβο του Μαραθώνα (περιοχές αρχαιολογικού και περιβαλλοντικού ενδιαφέροντος) και χαρακτηρίζονται από τουριστική ανάπτυξη. Δημιουργούμε λοιπόν δύο κέντρα, ένα αγροτικό και ένα τουριστικό, τα οποία όμως περιλαμβάνουν και τις απαραίτητες κοινωνικές υποδομές, όπως αυτές αναφέρθηκαν για τον οικισμό του Μαραθώνα. Με την ομαλή και ταχύρυθμη ανάπτυξη τόσο του αγροτικού όσο και του τουριστικού τομέα οι οικισμοί της περιοχής θα έχουν ενιαία ανάπτυξη, χωρίς κάποιοι να διογκώνονται και άλλοι να συρρικνώνονται. Οικισμοί προ του 23 Στους οικισμούς προ του 23 (Μαραθώνας, Άνω Σούλι, Βόθων, Αγ.Γεώργιος) παρατηρείται πυκνή δόμηση και έλλειψη δημόσιων χώρων. Γι αυτό προτείνεται η θέσπιση κατάλληλων όρων δόμησης ώστε οι καινούριες κατασκευές να έχουν μικρότερη πυκνότητα, αλλά να διαμορφωθούν και οι αναγκαίοι δημόσιοι χώροι. Τη βελτίωση της υψηλής πυκνότητας θα βοηθήσει η επέκταση των υπαρχόντων ορίων των οικισμών στις προτεινόμενες περιοχές. Στις περιοχές αυτές δεν υπήρξε πρόβλεψη κατάλληλου συστήματος ύδρευσης και αποχέτευσης, κάτι που χρίζει βελτίωσης. Ιδιωτικοί Συνεταιρισμοί Στους οικισμούς που αποτελούν ιδιωτικούς συνεταιρισμούς (οικισμός δικαστικών και εισαγγελέων, δικαστικών υπαλλήλων, πολυτέκνων και αστυνομικών) σήμερα παρατηρείται έλλειψη εμπορικών χρήσεων. Προτείνουμε την αναθεώρηση του χαρακτήρα των οικισμώνυπνωτηρίων χωροθετώντας σε αυτούς κάποιες εμπορικές χρήσεις, που θα εξυπηρετούν τις βασικές ανάγκες των κατοίκων τους, ενώ ταυτόχρονα θα δημιουργούν και θέσεις εργασίας για κάποιο ποσοστό του πληθυσμού. 38

ΕΦΙΚΤΟ ΣΕΝΑΡΙΟ ΗΠΙΑΣ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗΣ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗ ΟΔΙΚΗ ΑΡΤΗΡΙΑ ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΟΔΙΚΕΣ ΑΡΤΗΡΙΕΣ ΤΑΣΕΙΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΚΑΙ ΣΥΜΠΙΚΝΩΣΗΣ ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΣΗ ΧΡΗΣΕΩΝ - ΚΕΝΤΡΟ ΟΙΚΙΣΜΟΙ ΟΙΚΙΣΜΟΙ ΠΡΙΝ ΤΟ 1923 ΕΓΚΕΚΡΙΜΕΝΑ ΣΧΕΔΙΑ ΠΟΛΗΣ- ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΟΙΚΙΣΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΠΟΥ ΧΡΗΣΟΥΝ ΕΞΥΓΙΑΝΣΗΣ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟΙ ΧΩΡΟΙ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΚΑΤΑΛΛΗΛΕΣ ΓΙΑ ΟΙΚΙΣΤΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ 39

ΕΦΙΚΤΟ ΣΕΝΑΡΙΟ ΗΠΙΑΣ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗΣ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΟ ΟΔΙΚΟ ΔΙΚΤΥΟ ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΟ ΟΔΙΚΟ ΔΙΚΤΥΟ ΚΥΡΙΟ ΚΑΙ ΔΕΥΤΕΡΕΥΟΝ ΚΕΝΤΡΟ ΠΕΡΙΟΧΗ ΚΑΤΟΙΚΙΑΣ ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΗ ΟΙΚΙΣΤΙΚΗ ΕΠΕΚΤΑΣΗ ΔΑΣΙΚΕΣ ΕΚΤΑΣΕΙΣ ΑΓΡΟΤΙΚΗ ΓΗ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟΙ ΧΩΡΟΙ ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ-ΑΝΑΨΥΧΗ ΠΑΡΚΟ ΣΧΙΝΙΑ ΧΑΡΤΗΣ ΧΡΗΣΕΩΝ ΓΗΣ 40

ΕΦΙΚΤΟ ΣΕΝΑΡΙΟ ΗΠΙΑΣ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗΣ ΣΧΟΛΕΙΑ ΚΕΝΤΡΟ ΥΓΕΙΑΣ ΑΝΑΨΥΧΗ ΞΕΝΟΔΟΧΕΙΑ ΓΕΩΡΓΙΚΕΣ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΕΣ ΠΑΡΚΟ ΣΧΙΝΙΑ ΧΑΡΤΗΣ ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΥ ΟΙΚΙΣΜΩΝ 41

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙ Α «Χωροταξικός σχεδιασμός και βιώσιμη ανάπτυξη», Μηνάς Αγγελίδης, Εκδόσεις Συμμετρία, Αθήνα 2000 www.marathon.gr ( Δήμος Μαραθώνα) www.statistic.gr ( Εθνική στατιστική υπηρεσία) www.wikipedia.org Υλικό που έχει δοθεί κατά τις διαλέξεις του μαθήματος και στο site του φροντιστηρίου 42