Περίληψη εισήγησης µε θέµα: Τι είναι άγχος και τι κατάθλιψη. Πώς εµφανίζονται στον εκπαιδευτικό και στον επαγγελµατικό χώρο. Το Άγχος και η Κατάθλιψη αποτελούν ίσως δύο από τις πιο πολυσυζητηµένες έννοιες της εποχής µας. Καθηµερινά προσπαθούµε να εντοπίσουµε εάν αυτό που αισθανόµαστε αλλά δε µπορούµε µε ακρίβεια να κατανοήσουµε είναι άγχος και εάν συναισθήµατα µελαγχολίας και θλίψης µας έχουν οδηγήσει στο µονοπάτι της κατάθλιψης ή απλά µας συντηρούν σε µια διαδικασία φλερτ µε αυτήν. Γνωριµία µε το Άγχος Θα µπορούσε κανείς να πρεσβεύσει ότι το άγχος είναι µια συναισθηµατική κατάσταση µε δύο πρόσωπα: ένα που κινητοποιεί το άτοµο προς αυτοβελτίωση και αποδοτικότητα κι ένα που του ασκεί πίεση, το καθηλώνει, δυσκολεύει τη λειτουργικότητά του και, όπως η ρίζα της λέξης προδίδει, «πνίγει» το δυναµικό του. Το άγχος είναι αναπόσπαστο µέρος του συναισθηµατικού κόσµου κάθε ατόµου. Όταν όµως γίνεται εκείνο χειριστής του φορέα του, µολύνει όλα τα συναισθήµατα και κατ επέκταση όλες τις σκέψεις και δράσεις του. Οι αρνητικές του συνέπειες κάνουν την εµφάνιση τους σε όλους τους τοµείς της ζωής µας: η ψυχική µας ισορροπία απειλείται οι γνωστικές µας ικανότητες υπολειτουργούν το σώµα µας συµµετέχει νοσώντας και εµφανίζοντας διάφορα ψυχοσωµατικά συµπτώµατα διάφορες καθηµερινές µας συνήθειες επηρεάζονται και αλλάζουν. Είναι δε σηµαντικό να τονιστεί ότι η εµφάνισή του στους τοµείς αυτούς είναι κάτι το φυσιολογικό και αναµενόµενο εφόσον κάθε τι καινούριο στη ζωή µας, είτε
ευχάριστο είτε δυσάρεστο και κάθε επιπλέον αλλαγή που συναντούµε σε αυτούς, επιφέρει µια αναστάτωση στο συναισθηµατικό µας κόσµο. Φανταστείτε την αναστάτωση αυτή σαν τον πυρετό που εκδηλώνει το σώµα µας όταν ένας ιός εισβάλει στον οργανισµό µας. Στόχος του πυρετού είναι να βοηθήσει τον οργανισµό µας να αντιµετωπίσει τον ιό, να µας οπλίσει ενάντια του. Μπορεί να φαίνεται σαν κάτι αρνητικό, η λειτουργία του όµως έχει θετικό αποτέλεσµα για µας. Αντίστοιχα το άγχος, έρχεται εκεί που καλούµαστε να προσαρµοστούµε σε νέες συνθήκες! Μόνο όταν διαρκεί για µεγάλο διάστηµα, για τα δικά µας βέβαια δεδοµένα αντοχών σε αυτό, κι όταν µας καταβάλει ποιοτικά µε τρόπο που υπολειτουργούµε στους υπόλοιπους τοµείς της καθηµερινότητάς µας, µπορεί να αποτελέσει αίτιο εµφάνισης κι άλλων ψυχοσωµατικών νοσηµάτων. Σκεφτείτε τα παρακάτω που νοµίζω θα σας βοηθήσουν να δείτε το «άγχος» µε άλλο µάτι. Το άγχος υπάρχει στον καθένα! Ακόµα και στους δασκάλους µου! Ακόµα και στους συµφοιτητές /συναδέλφους µου. Ακόµα και στους ανωτέρους µου! Άγχος θα υπάρχει πάντα, είτε καταφέρω σήµερα να διεκπεραιώσω µε επιτυχία όλες τις υποθέσεις µου, είτε όχι! Μπορώ να χειριστώ το άγχος όπως θέλω εγώ! Εγώ µπορώ να το ορίζω και εκείνο πρέπει να ακολουθεί τις εντολές µου. Επιτρέπω µόνο το δηµιουργικό άγχος στη ζωή µου. Όποτε εµφανίζεται το µη δηµιουργικό άγχος, επιλέγω να µην του επιτρέψω να µε καταβάλει. Αν µε επηρεάσει, η απόδοσή µου θα µειωθεί και το άγχος µου θα γίνει ακόµα µεγαλύτερο. Αποφασίζω να αντιµετωπίζω τη ζωή µε αισιοδοξία και ηρεµία παρότι καθηµερινά θα προκύπτουν πράγµατα που µπορούν να µε αγχώσουν.
Θα αντιµετωπίζω τις προκλήσεις και τις δυσκολίες στη ζωή µου, βήµα - βήµα, χωρίς να πανικοβάλλοµαι, θέτοντας µικρούς και επιτεύξιµους στόχους για την αντιµετώπιση των προβληµάτων που προκύπτουν. Γνωριµία µε την Κατάθλιψη Συχνά ακούµε τους γύρω µας να λένε «νοµίζω ότι έχω κατάθλιψη» και επίσης συχνά µπορεί να σκεφτόµαστε το ενδεχόµενο να πάσχουµε και οι ίδιοι από αυτήν. Αυτό συµβαίνει επειδή η κατάθλιψη έχει γίνει µια από τις συχνότερες ψυχικές ασθένειες της εποχής µας και το συναίσθηµα της µελαγχολίας καταβάλει διαρκώς τον σύγχρονο άνθρωπο. Όµως είναι η µελαγχολία κατάθλιψη; Το ότι αισθανόµαστε θλίψη και στεναχώρια σηµαίνει ότι νοσούµε; Όχι βέβαια. Θλίψη, στεναχώρια, µελαγχολία, κακή διάθεση, απαισιοδοξία, αρνητισµός, είναι συναισθήµατα που σε ένα βαθµό είναι φυσικό να βιώνουµε. Τι άλλο θα προκαλούσαν οι γρήγοροι και απαιτητικοί ρυθµοί της εποχής µας, η παντελής έλλειψη ελεύθερου και προσωπικού χρόνου, η ανεργία, η οικονοµική κρίση, ο ανταγωνισµός, τα προσωπικά προβλήµατα, τα προβλήµατα υγείας; Όταν όµως τα παραπάνω συναισθήµατα αντί να µειώνονται γίνονται πιο έντονα µε το πέρασµα του χρόνου, εµποδίζοντας τις φυσιολογικές δραστηριότητες της οµαλής ζωής όπως είναι η δουλειά, η διατροφή, ο ύπνος και οι στενές µας σχέσεις, τότε είναι πιθανόν να υποφέρουµε από κάποιο είδος
κατάθλιψης και να χρειαζόµαστε τη βοήθεια κάποιου ειδικού για να την αντιµετωπίσουµε. Αυτό που χαρακτηρίζει την κατάθλιψη δεν είναι η παρουσία των αρνητικών συναισθηµάτων αλλά η µεγάλη ένταση, η µακρά τους διάρκεια και οι συνέπειες τους σε όλες τις διαστάσεις της ζωής του ατόµου. Σκέψεις που συναντώνται συχνά σε ένα καταθλιπτικό άτοµο είναι οι παρακάτω: Ό, τι έχω κάνει στη ζωή µου δεν είναι ούτε σπουδαίο ούτε αρκετό. Οι άσχηµες συνθήκες στη ζωή µου, δε µπορούν να αλλάξουν. Κανείς δε µπορεί να καταλάβει αυτό που βιώνω. Αξίζω λιγότερο από τους γύρω µου. Καµία δραστηριότητα δε µου δίνει χαρά. Ακόµα κι όταν γελάω, αισθάνοµαι θλίψη. Καλύτερα να µην υπήρχα. Όταν άγχος και κατάθλιψη εµφανίζονται σε εκπαιδευτικό και επαγγελµατικό χώρο. Όταν άγχος και κατάθλιψη εµφανίζονται σε εκπαιδευτικό και επαγγελµατικό χώρο, η ύπαρξή µας στο χώρο αυτό γίνεται αφόρητη και βασανιστική. «Η φοίτησή µου σε ένα Ανώτατο Εκπαιδευτικό Ίδρυµα αποτελούσε για χρόνια στόχο και όνειρο αλλά τώρα που το βιώνω φαντάζει εφιάλτης. Η απόδοση και το ενδιαφέρον µου έχουν µειωθεί σε σηµαντικό βαθµό». «Σπούδασα και εκπαιδεύτηκα για να διεκδικήσω µια καλή εργασιακή θέση όµως η κάθε µέρα στη δουλειά µου είναι ατελείωτη και βασανιστική. ε µπορώ να αποδώσω και δεν αντλώ ικανοποίηση από την εργασία µου». Και δεν αρκούν µόνο τα αρνητικά συναισθήµατα που µας καταβάλουν στους χώρους αυτούς αλλά ενισχύουµε την δυναµική τους κουβαλώντας τα και στους υπόλοιπους τοµείς της ζωής µας.
Μολύνουµε µε αυτά και την προσωπική µας ζωή κι αυτή έρχεται µε τη σειρά της να προσβάλει τη σωµατική µας υγεία η οποία βεβαίως είναι συνυφασµένη µε την ψυχική. Και την επόµενη µέρα, φτάνουµε ακόµα πιο καταβεβληµένοι στη σχολή ή την εργασία µας Και πάλι τα ίδια Και αυτός είναι ο περίφηµος φαύλος κύκλος εµφάνισης των αρνητικών συναισθηµάτων του άγχους και της κατάθλιψης που δυναµώνουν και µας χειραγωγούν Σπουδαστές και εκπαιδευτικοί, εργαζόµενοι και προϊστάµενοι βιώνουν συχνά συναισθήµατα κατάθλιψης και στρες. Επιτρέπουν στον εαυτό τους να νοσεί. ιότι, έτσι µας έχουν µάθει: Να αντιµετωπίζουµε την εργασία και την προσπάθεια µε φόβο. Να µην αντλούµε χαρά από την καθηµερινότητα αλλά από µεγάλα και ακατόρθωτα πράγµατα. Να βλέπουµε τους γύρω µας ανταγωνιστικά, ως απειλητικές µονάδες. Να σκεφτόµαστε απαισιόδοξα ή υπεραισιόδοξα! Να µην είµαστε ποτέ αρκετά ευχαριστηµένοι από τον εαυτό µας. Να µην γνωρίζουµε τον εαυτό µας και τις ανάγκες του. Να µην διεκδικούµε την αλλαγή προς όφελός όλων µας, τόσο εσωτερικά (ψυχικό επίπεδο) όσο και εξωτερικά( πρακτικό επίπεδο). Ας µην ξεχνάµε ότι η ψυχική µας υγεία και η εσωτερική µας ισορροπία είναι αποκλειστικά προσωπική µας ευθύνη. Τρίτοι παράγοντες µπορούν βεβαίως να επηρεάσουν τις σκέψεις και την ψυχική µας διάθεση, ο βαθµός όµως στον οποίο θα τους επιτραπεί να µας επηρεάσουν αφορά το περιθώριο που οι ίδιοι τους παραχωρούµε.
Ά κύκλος Βιωµατικών Εργαστηρίων