Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο 2014-2019 Επιτροπή Νομικών Θεμάτων 21.11.2016 ΑΙΤΙΟΛΟΓΗΜΕΝΗ ΓΝΩΜΗ ΕΘΝΙΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΕΠΙΚΟΥΡΙΚΟΤΗΤΑ Θέμα: Αιτιολογημένη γνώμη της Γερουσίας της Τσεχικής Δημοκρατίας σχετικά με την πρόταση κανονισμού του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για τη θέσπιση των κριτηρίων και μηχανισμών για τον προσδιορισμό του κράτους μέλους που είναι υπεύθυνο για την εξέταση αίτησης διεθνούς προστασίας που υποβάλλεται σε κράτος μέλος από υπήκοο τρίτης χώρας ή από απάτριδα (αναδιατύπωση) (COM(2016)0270 C8-0173/2016 2016/0133(COD)) Βάσει του άρθρου 6 του Πρωτοκόλλου αριθ. 2 σχετικά με την εφαρμογή των αρχών της επικουρικότητας και της αναλογικότητας, τα εθνικά κοινοβούλια δύνανται, εντός οκτώ εβδομάδων από την ημερομηνία διαβίβασης ενός σχεδίου νομοθετικής πράξης, να αποστείλουν στους προέδρους του Κοινοβουλίου, του Συμβουλίου και της Επιτροπής αιτιολογημένη γνώμη στην οποία θα αναφέρουν τους λόγους για τους οποίους θεωρούν ότι η εν λόγω πράξη δεν συμμορφούται με την αρχή της επικουρικότητας. Η Βουλή της Τσεχικής Δημοκρατίας απέστειλε τη συνημμένη αιτιολογημένη γνώμη επί της προαναφερθείσας πρότασης κανονισμού. Σύμφωνα με τον Κανονισμό του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, αρμόδια για την τήρηση της αρχής της επικουρικότητας είναι η Επιτροπή Νομικών Θεμάτων. NP\1110328.docx PE592.441v01-00 Eνωμένη στην πολυμορφία
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ: ΓΕΡΟΥΣΙΑ ΤΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ ΤΗΣ ΤΣΕΧΙΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ ΔΕΚΑΤΗ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ 546. ΨΗΦΙΣΜΑ ΤΗΣ ΓΕΡΟΥΣΙΑΣ που εκδόθηκε κατά την 28η σύνοδό της στις 19 Οκτωβρίου 2016 σχετικά με την πρόταση κανονισμού του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για τη θέσπιση των κριτηρίων και μηχανισμών για τον προσδιορισμό του κράτους μέλους που είναι υπεύθυνο για την εξέταση αίτησης διεθνούς προστασίας που υποβάλλεται σε κράτος μέλος από υπήκοο τρίτης χώρας ή από απάτριδα (αναδιατύπωση) /έγγραφο της Γερουσίας αριθ. Ν 89/10/ Η Γερουσία I. 1. εξέτασε την υποβληθείσα πρόταση κανονισμού και χαιρετίζει την προσπάθεια της Επιτροπής να βελτιώσει τη λειτουργία του συστήματος του Δουβλίνου 2. δεν έχει αντιληφθεί ωστόσο τον λόγο για τον οποίο θα έπρεπε να εγκαταλείψει την απορριπτική θέση που έλαβε έναντι της θέσπισης μηχανισμών μετεγκατάστασης μακράς διαρκείας που θα είναι υποχρεωτικοί για τα κράτη μέλη και τα ενδιαφερόμενα πρόσωπα 3. συμφωνεί με τη θέση πλαίσιο της κυβέρνησης και ζητεί από την κυβέρνηση να ταχθεί, στο πλαίσιο του Συμβουλίου της ΕΕ και του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, κατά της έγκρισης του κανονισμού, αν περιλαμβάνει διορθωτικό μηχανισμό κατανομής και τη λεγόμενη εισφορά αλληλεγγύης 4. ταυτόχρονα καλεί την κυβέρνηση να εξακολουθήσει να συμμετέχει εντατικά στην παροχή οικονομικής, υλικοτεχνικής και προσωπικής βοήθειας στα συστήματα ασύλου των κρατών μελών που εκτίθενται σε έντονη μεταναστευτική πίεση και να προάγει και να στηρίζει στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης τη λήψη και εφαρμογή μέτρων που θα συμβάλλουν πραγματικά στη διευθέτηση της κρίσης, ιδίως στην ενίσχυση των ελέγχων στα εξωτερικά σύνορα της ΕΕ, στη λειτουργία κέντρων υποδοχής (hotspot), στην εμβάθυνση της συνεργασίας με τρίτες χώρες και στην αποτελεσματική ανθρωπιστική βοήθεια στις προβληματικές περιοχές 5. κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η πρόταση κανονισμού, στον βαθμό που αφορά την πρόβλεψη διορθωτικού μηχανισμού κατανομής και τη λεγόμενη εισφορά αλληλεγγύης βρίσκεται σε αντίθεση με την αρχή της επικουρικότητας, σύμφωνα με το άρθρο 5 παράγραφος 3 της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση, για τους λόγους που αναφέρονται στα σημεία II. 1. έως II. 4 του παρόντος ψηφίσματος 6. εκδίδει συνεπώς αιτιολογημένη γνώμη για τη μη συμβατότητα της πρότασης κανονισμού με την αρχή της επικουρικότητας, σύμφωνα με το άρθρο 6 του Πρωτοκόλλου για την εφαρμογή των αρχών της επικουρικότητας και της αναλογικότητας που είναι προσαρτημένο στις Συνθήκες PE592.441v01-00 2/5 NP\1110328.docx
II. 1. πιστεύει ότι η εισαγωγή διορθωτικού μηχανισμού κατανομής δεν προσφέρει τίποτε ουσιαστικό στις υφιστάμενες δυνατότητες των κρατών μελών και δεν συμβάλλει στην επίτευξη των καθορισμένων στόχων, επομένως δεν πληρούται η προϋπόθεση σύμφωνα με την οποία η Ένωση ενεργεί μόνο όταν οι στόχοι σκοπούμενης δράσης δεν μπορεί να επιτευχθούν ικανοποιητικά από τα κράτη μέλη αλλά μπορεί να επιτευχθούν καλύτερα σε επίπεδο Ένωσης, και συγκεκριμένα για τους ακόλουθους λόγους: Η Ευρωπαϊκή Ένωση διαθέτει ήδη μέσα που επιτρέπουν την αντιμετώπιση δυσανάλογης πίεσης εις βάρος κράτους μέλους, ιδίως το άρθρο 78 παράγραφος 3 ΣΛΕΕ, σύμφωνα με το οποίο, αν κράτος μέλος αντιμετωπίσει επείγουσα κατάσταση, λόγω αιφνίδιας εισροής υπηκόων τρίτων χωρών, το Συμβούλιο μπορεί να εκδίδει προσωρινά μέτρα υπέρ του εν λόγω κράτους μέλους, και το άρθρο 78 παράγραφος 2 στοιχείο γ) ΣΛΕΕ, το οποίο επιτρέπει την εισαγωγή κοινού συστήματος για την προσωρινή προστασία των εκτοπισμένων προσώπων σε περιπτώσεις μαζικής εισροής (οδηγία 2001/55/ΕΕ για την προσωρινή προστασία) - τα προαναφερθέντα μέσα επιτρέπουν την ευέλικτη αντίδραση σε καταστάσεις κρίσης η Επιτροπή όμως τα έχει χρησιμοποιήσει μέχρι στιγμής μόνο για προτάσεις υποχρεωτικής, για τα κράτη μέλη και τους ενδιαφερομένους, μετεγκατάστασης αιτούντων διεθνή προστασία αντιθέτως, ο προτεινόμενος αυτόματος διορθωτικός μηχανισμός κατανομής δεν επιτρέπει τη συνεκτίμηση της εκάστοτε συγκεκριμένης κατάστασης και των διαθέσιμων υποδομών κάθε επιμέρους κράτους μέλους η πρόταση όσον αφορά τις παραμέτρους της δεν οδηγεί στην επίλυση του προβλήματος της δυσανάλογης πίεσης, αλλά στη διαρκή ανακατανομή των αιτούντων διεθνή προστασία μεταξύ των κρατών μελών χωρίς σαφή κριτήρια για τον προσδιορισμό του κράτους μέλους όπου πρέπει να μετεγκατασταθεί ο εκάστοτε αιτών και χωρίς να λαμβάνεται υπόψη η προτίμησή του 2. εκτιμά ότι η πρόταση σε αντίθεση με το άρθρο 5 του Πρωτοκόλλου σχετικά με την εφαρμογή των αρχών της επικουρικότητας και της αναλογικότητας δεν περιλαμβάνει αναλυτικές πληροφορίες που να επιτρέπουν να διαπιστωθεί η εναρμόνιση με τις αρχές της επικουρικότητας και της αναλογικότητας, ιδίως προκειμένου για τη λεγόμενη εισφορά αλληλεγγύης, το ύψος της οποίας δεν αιτιολογείται πουθενά στην πρόταση κανονισμού ούτε προσδιορίζεται ο προορισμός της 3. παραμένει πεπεισμένη ότι, σύμφωνα με την αρχή της επικουρικότητας, η επανεγκατάσταση των αιτούντων διεθνή προστασία πρέπει να αποτελέσει υπόθεση πολιτικής απόφασης κάθε κράτους μέλους, διότι το εκάστοτε κράτος μέλος είναι που θα φέρει την ευθύνη για τη διαρκή παραμονή των εν λόγω προσώπων στην επικράτειά του, τόσο από την άποψη της παροχής υγειονομικής περίθαλψης και άλλων φροντίδων καθώς και της κοινωνικής, οικονομικής και πολιτισμικής ενσωμάτωσής τους, όσο και από την άποψη της διατήρησης της δημόσιας τάξης εν συνεχεία, τα όργανα του κράτους μέλους πρέπει να φέρουν την πολιτική ευθύνη για τυχόν προβλήματα κατά την εφαρμογή των παραπάνω, οι δε πολίτες του κράτους μέλους πρέπει να έχουν τη δυνατότητα να επιτύχουν την αλλαγή της κρατικής πολιτικής, πράγμα που θα είναι αδύνατον αν εγκριθεί ο αυτόματος μηχανισμός μετεγκατάστασης σε ενωσιακό επίπεδο 4. πιστεύει ότι όσοι μετεγκαταστάθηκαν παρά τη θέλησή τους δεν θα έχουν κίνητρο να ενσωματωθούν στην κοινωνία του κράτους όπου μετεγκαταστάθηκαν και θα προσπαθούν να NP\1110328.docx 3/5 PE592.441v01-00
μεταβούν στα κράτη μέλη όπου κανονικά θα πήγαιναν, πράγμα από το οποίο δεν θα είναι δυνατόν να εμποδίζονται επί μακρόν αυτό έχει συνέπεια την αύξηση των κινδύνων για την ασφάλεια οι οποίοι συνδέονται με την παραμονή τους 5. θα δεχόταν ως εκ τούτου μία αναλυτικότερη εξέταση ενός διευρυμένου φάσματος εναλλακτικών στο υπάρχον σύστημα του Δουβλίνου 6. συμφωνεί επίσης με την κυβέρνηση ότι πρέπει να διασφαλιστεί η διασύνδεση της πρότασης με άλλες νομικές διατάξεις της ΕΕ στον τομέα της πολιτικής ασύλου, γι αυτό θα ασχοληθεί ενδελεχώς με τις σχετικές προτάσεις που υπέβαλε τον Ιούλιο η Επιτροπή 7. στηρίζει στοιχεία της πρότασης που αποσκοπούν στον καθορισμό σαφών κανόνων για τους αιτούντες διεθνή προστασία, και συγκεκριμένα την υποχρέωση να παραμείνουν στο κράτος μέλος που είναι υπεύθυνο για την εξέταση της αίτησης την κατοχύρωση των δικαιωμάτων των ασυνόδευτων ανηλίκων την έμφαση στην αυτόματη επιστροφή όσων εισήλθαν στην επικράτεια της ΕΕ από την πρώτη χώρα ασύλου, από ασφαλή τρίτη χώρα και από ασφαλή χώρα καταγωγής την καθιέρωση συστήματος καταχώρισης αιτήσεων ασύλου, καθώς στον τομέα της πολιτικής ασύλου είναι απαραίτητο να συγκεντρώνονται και να ανταλλάσσονται αξιόπιστες πληροφορίες την κατάργηση της λεγόμενης ρήτρας παύσεως, η οποία επέτρεπε την εκ των υστέρων αλλαγή του κράτους που είναι υπεύθυνου για την εξέταση της αίτησης την προσπάθεια να εμποδιστούν δευτερογενείς μετακινήσεις των αιτούντων εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ιδίως την υποχρέωση να γίνεται δεκτή η επιστροφή προσώπου στο οποίο έχει εκχωρηθεί διεθνής προστασία και το οποίο βρίσκεται αδικαιολόγητα σε άλλο κράτος μέλος 8. έχει ωστόσο αμφιβολίες σε σχέση με άλλα στοιχεία της πρότασης κανονισμού: η συντόμευση των προθεσμιών που ορίζονται στον κανονισμό μπορεί να συμβάλει στην ταχύτερη λήψη αποφάσεων, μπορεί όμως και να προσκρούσει στα όρια του δυναμικού που διαθέτουν τα κράτη μέλη ταυτόχρονα η πρόταση δεν αντιμετωπίζει τις επιπτώσεις από την εκπνοή των προθεσμιών που δεν αξιοποιήθηκαν είναι ανάρμοστο να περιορίζεται το δικαίωμα του κράτους μέλους να αναλαμβάνει την ευθύνη για την εξέταση αίτησης για ανθρωπιστικούς λόγους, καθώς πρόκειται ουσιαστικά για στοιχείο εθελοντικής αλληλεγγύης ορισμένοι περιορισμοί στα δικαιώματα των αιτούντων διεθνή προστασία μπορεί να προσκρούουν σε συνταγματικές ή άλλες διεθνείς δεσμεύσεις των κρατών μελών, π.χ. η απαγόρευση παροχής υλικής βοήθειας άλλης από την επείγουσα υγειονομική περίθαλψη σε αιτούντες που βρίσκονται εκτός του κράτους μέλους που διεκπεραιώνει τη διαδικασία μπορεί να αποβεί προβληματική, αν δεν γίνει γρήγορα δεκτός ο εν λόγω αιτών στο υπεύθυνο γι αυτόν κράτος η επιβολή κυρώσεων σε μη συνεργάσιμους αιτούντες οι οποίες συνίστανται στη PE592.441v01-00 4/5 NP\1110328.docx
διευκόλυνση που έχει πλέον ένα κράτος να απορρίψει την αίτησή τους μπορεί να αποβεί αντιπαραγωγική, καθώς μπορεί να οδηγήσει στη συγκέντρωση στα κράτη μέλη ανθρώπων στους οποίους δεν εκχωρήθηκε διεθνής προστασία αλλά ταυτόχρονα για τους οποίους δεν είναι δυνατή η επιστροφή σε άλλη χώρα III. 1. καλεί την κυβέρνηση να ενημερώσει τη Γερουσία για τον τρόπο με τον οποίο προτίθεται να λάβει υπόψη της την παρούσα γνώμη και να την ενημερώσει για κάθε περαιτέρω εξέλιξη στις διαπραγματεύσεις 2. αναθέτει στον Πρόεδρο της Γερουσίας να διαβιβάσει την παρούσα αιτιολογημένη γνώμη στους Προέδρους της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου. (υπογραφή) Milan Štěch, Πρόεδρος της Γερουσίας (υπογραφή) Zdeněk Papoušek, Ελεγκτής της Γερουσίας NP\1110328.docx 5/5 PE592.441v01-00