Demonstration of good practices to minimize the impact of wind farms on biodiversity Επίδειξη καλών πρακτικών με στόχο τον περιορισμό των επιπτώσεων των Αιολικών Πάρκων στη βιοποικιλότητα Demonstration of good practices for the mitigation
LIFE12 BIO/GR/000554 Demonstration of good practices for the mitigation in Greece Kyriakos Rossis & Eftihia Tzen, CRES, Tasos Dimalexis, NCC www.windfarms wildlife.gr Seminar :Good Practices for Reconciling Wind Energy Development and Biodiversity Conservation
Project objectives The overall project objectives are: To demonstrate state of the art methods and approaches that will improve the compatibility of wind farm development with the EU biodiversity conservation targets To develop prescriptions and guidelines that will enable Greek state authorities and wind farm developers to effectively plan, implement and regularly evaluate the performance of the mitigation technologies for the benefit of affected biodiversity.
Project Information Main Project location: CRES Demonstration Wind Farm PENA, Keratea, Attica Duration: 01.10.2013 30.09.2018 Coordinating Beneficiary: Center for Renewable Energy Sources & Saving (CRES) Associated Beneficiary: Nature Conservation Consultants Ltd, (NCC)
Project Actions In order to achieve the general and specific project objectives a series of 15 actions, have been foreseen: Preparatory actions (Actions A), Concrete conservation actions (Actions C), Public awareness and dissemination actions (Actions E), Monitoring actions (Actions D) Actions referring to the overall project management and operation (Actions F).
Based on EU Guidance Document and current literature the project demonstrates the use of modern technologies in wind farm cases in Greece: Radar surveys Video surveillance Acoustic monitoring bat detectors Thermal cameras And promotes combinations of conventional methods e.g. visual bird counts with modern technologies to mitigate impacts. http://ec.europa.eu/environment/nature/natura2000/managem ent/docs/wind_farms.pdft The purpose of the document is to provide guidance on how best to ensure that wind energy developments are compatible with the provisions of the Habitats and Birds Directives. Is focused mostly on the procedures to follow under Article 6 of the Habitats Directive when dealing with wind farm related plans and projects which could affect a Natura 2000 site and provides clarifications on certain key aspects of this approval process. The Habitats Directive does not, a priori, exclude wind farm developments in or adjacent to Natura 2000 sites. These need to be judged on a case by case basis.
Σε συνεργασία με ενδιαφερόμενους φορείς και εταιρείες αιολικής ενέργειας, έχει γίνει επίδειξη στο πεδίο των εξής πρακτικών καταγραφής και μετριασμού των επιπτώσεων: 1. Συμβατικές μέθοδοι οπτικών καταγραφών 2. Χρήση απλού τύπου ορνιθολογικού ραντάρ 3. Χρήση αυτοματοποιημένης βιντεοπαρακολούθησης 4. Χρήση Bat detectors + θερμικών καμερών Στο πάρκο ΠΕΝΑ του ΚΑΠΕ στην Κερατέα Αττικής εγκαταστάθηκαν και λειτουργούν για επίδειξη στους ενδιαφερόμενους: σύστημα αυτοματοποιημένης βιντεοπαρακολούθησης με 4 κάμερες(dt Bird), 4 διαφορετικά συστήματα bat detectors + θερμική κάμερα ένα απλό ορνιθολογικό ραντάρ ναυτικού τύπου [ένα δεύτερο σύστημα βιντεοπαρακολούθησης αναμένεται ότι θα εγκατασταθεί επιδεικτικά μέσα στους επόμενους μήνες σε αιολικό πάρκο στην Θράκη.] Βρίσκονται στο τελικό στάδιο επεξεργασίας: Οδηγός Καλών Πρακτικών μετριασμού επιπτώσεων Εργαλείο GIS Υποστήριξης Λήψης Αποφάσεων που ελπίζουμε ότι θα βοηθήσει την διοίκηση και τους εμπλεκόμενους φορείς να εκτιμούν την πιθανή ευαισθησία κάθε εξεταζόμενης θέσης και να επιλέγουν τρόπους αντιμετώπισης προβλημάτων
Επίδειξη τεχνολογιών: Το αυτοματοποιημένο σύστημα βιντεοπαρακολούθησης (DT Bird) Τρόπος λειτουργίας Αυτοματοποιημένη επόπτευση του χώρου από συστοιχία καμερών υψηλής ευκρίνειας με χρήση έξυπνου λογισμικού σαρώνει συνεχώς τον χώρο, εντοπίζει και παρακολουθεί τα ίχνη πουλιών σε πτήση, εκτιμά την πορεία τους και όταν καταγράφεται πιθανός κίνδυνος πρόσκρουσης ενεργοποιούνται ρουτίνες μετριασμού: (a) εκπέμπονται προειδοποιητικοί αποτρεπτικοί εκφοβιστικοί ήχοι ώστε να πουλιά να αλλάξουν την πορεία πτήσης τους και να αποφύγουν την ανεμογεννήτρια ή/και (b) σε συνεργασία με το σύστημα ελέγχου SCADA του αιολικού, επιβραδύνεται ή ακινητοποιείται η ανεμογεννήτρια για να μειωθεί ο κίνδυνος πρόσκρουσης.
Εργασίες εγκατάστασης του DTBird σε ανεμογεννήτρια NEG MICON 48/750kW στο επιδεικτικό Πάρκο ΠΕΝΑ του ΚΑΠΕ Χρησιμοποιούνται μαγνήτες για την εγκατάσταση
Συστήματα οπτικών καμερών και ελέγχου της λειτουργίας του DTBird στην NEG MICON 48/750kW του ΠΕΝΑ
4 ή 8 HD κάμερες σαρώνουν 360 0 Η καταγραφή γίνεται σε 2 περιμέτρους, ώστε ανάλογα με την απόσταση να ενεργοποιούνται οι ρουτίνες αποφυγής Τα δεδομένα καταγράφονται σε ιντερνετική πλατφόρμα που επιτρέπει στατιστική ανάλυση συμβάντων και παραγωγή συνοπτικών αναφορών. Παρέχεται η δυνατότητα άμεσης πρόσβασης στην πλατφόρμα για τις αδειοδοτούσες υπηρεσίες για τη διασφάλιση διαφάνειας της λειτουργίας
OPERATION AT PENA DEMONSTRATION WIND FARM Dt bird
Έχουν ως σήμερα υλοποιηθεί σειρά δημόσιων παρουσιάσεων και συναντήσεων εργασίας, με ενδιαφερόμενους φορείς στο ΠΕΝΑ αλλά και σε Εθνικά Πάρκα και έδρες αρμόδιων υπηρεσιών. Εντός του 2018 προγραμματίζεται σεμινάριο για την κεντρική και αποκεντρωμένη διοίκηση.
Επίδειξη τεχνολογιών: Απλό ορνιθολογικό ραντάρ ναυτικού τύπου
Χρήση του ραντάρ στο ΠΕΝΑ
Χρήση του ραντάρ στα Εθνικά Πάρκα Δέλτα Έβρου και Δαδιάς
Επίδειξη καταγραφών με ραντάρ: Παράλληλη λειτουργία απλού ραντάρ ναυτικού τύπου με μετεωρολογικό ραντάρ dual Doppler, του Αστεροσκοπείου για καταγραφή της μετανάστευσης πτηνών εντόμων στα Αντικύθηρα, Οκτώβριος 2017 Birds Insects Σε συνεργασία με το Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών
Επίδειξη τεχνολογιών, εγκατάσταση σε ανεμογεννήτριες Καταγραφικά ήχων νυχτερίδων (bat detectors) Χρήση σταθερής θερμικής κάμερας Ακουστικές γραμμικές δειγματοληψίες Χρήση θερμικής κάμερας από εποπτικά σημεία
Επίδειξη τεχνολογιών : Εγκατάσταση bat detectors σε ανεμογεννήτρια NEG MICON 48/750 kw, του ΚΑΠΕ στο ΠΕΝΑ
Επίδειξη τεχνολογιών : Εγκατάσταση bat detectors σε ανεμογεννήτρια NEG MICON 48/750 kw, του ΚΑΠΕ στο ΠΕΝΑ
Είναι οι τεχνολογίες αυτές εντελώς αυτόνομες; Δεν υπάρχει σήμερα αυτοματοποιημένο σύστημα τόσο «έξυπνο» που να λειτουργεί χωρίς ανθρώπινη παρέμβαση, ώστε να γίνεται ρύθμιση των παραμέτρων και αξιολόγηση των συμβάντων, ανάλογα με τις εκάστοτε συνθήκες και τα ευαίσθητα είδη. Απαιτείται η συμπλήρωση της λειτουργίας του εκάστοτε αυτοματοποιημένου συστήματος από συστηματικό πρόγραμμα παρακολούθησης για πουλιά (ή/και νυχτερίδες), που θαπεριλαμβάνει και αναζήτηση νεκρών ζώων θυμάτων πρόσκρουσης, ώστε να εκτιμάται αξιόπιστα η αποτελεσματικότητα του μετριασμού και να βελτιστοποιείται η λειτουργία του συστήματος. Προ της εγκατάστασης απαιτείται εκτίμηση του κινδύνου πρόσκρουσης για κάθε μία ανεμογεννήτρια, ώστε να γίνεται κατάλληλη παραμετροποίηση. Κατά την λειτουργία του συστήματος, απαιτείται σε συνεχή βάση υποστήριξη με δουλειά στο γραφείο για έλεγχο και ταυτοποιήσεις συμβάντων, καθώς και για ενεργοποίηση των ομάδων πεδίου για έλεγχο σε περιπτώσεις πιθανής πρόσκρουσης. Trigger flights Stored in web platform Verification
και μια πετυχημένη πρακτική που δεν έγινε δυνατό να επιδειχθεί στην χώρα μας Άμεσο σταμάτημα των ανεμογεννητριών από παρατηρητές σε περίπτωση κινδύνου πρόσκρουσης shut down on demand (για μεταναστευτικά) ΔΙΚΤΥΟ ΠΑΡΑΤΗΡΗΤΩΝ +ΡΑΝΤΑΡ ΓΙΑ 2 ΜΗΝΕΣ ΕΤΗΣΙΩΣ STRIX STRIX
Demonstration of best practices through the LIFE project Συμβολή στην ενημέρωση των εμπλεκόμενων I: Good Practice Guide, GPG Στοχεύει να παράσχει με σαφή, κατανοητό και συνοπτικό τρόπο πληροφορία για τις διαθέσιμες διεθνώς καλές πρακτικές και τεχνολογίες μετριασμού των επιπτώσεων της αιολικής ενέργειας στην βιοποικιλότητα, σε προστατευόμενες περιοχές. Ο Οδηγός στηρίζεται στα σχετικά κείμενα κατευθύνσεων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (EU Guidance Document), καθώς και στα αποτελέσματα εφαρμοσμένων σύγχρονων τεχνολογιών που ανακοινώνονται στα σχετικά διεθνή συνέδρια. Συμπληρώνει άλλα διαθέσιμα σχετικά κείμενα σε ευρωπαϊκό επίπεδο και παρέχει μια εύκολα προσβάσιμη πηγή πληροφορίας για τους φορείς της χώρας μας Απευθύνεται σε: Αρμόδιες υπηρεσίες, προσφέροντας κατευθύνσεις για την εκτίμηση της ευαισθησίας, την ενδεδειγμένη παρακολούθηση, τις τεχνολογίες μετριασμού. Μελετητές επιστήμονες, παρέχοντας επικαιροποιημένη πληροφορία άμεσα αξιοποιήσιμη κατά την εκπόνηση μελετών και οικολογικών αξιολογήσεων. Εταιρείες αιολικής ενέργειας, παρέχοντας πληροφορία για την αποτελεσματικότητα των διαφόρων τεχνολογιών μετριασμού, αλλά και της επίπτωσής τους στην παραγωγή ενέργειας
Συμβολή στην ενημέρωση των εμπλεκόμενων IΙ: Decision Support Tool, DST Στόχοι: Διευκόλυνση της αρχικής εκτίμησης ευαισθησίας του τόπου (screening), σε τετράγωνα 10x10km συνοψίζοντας την βιβλιογραφικά διαθέσιμη πληροφορία για ευαίσθητα είδη Πρόταση ενδεδειγμένων πρακτικών και μέτρων μετριασμού των προσκρούσεων για γενικές περιπτώσεις ευαίσθητων ειδών (βιβλιογραφικά) Βασικές πηγές πληροφορίας; Υφιστάμενες βάσεις δεδομένων για Natura 2000 & βιοποικιλότητα (μπορούν να επικαιροποιούνται) EU Guidance Document on wind energy development and nature legislation
Συμπεράσματα από της εως τώρα υλοποίηση του έργου (I) Η ορθή χωροθέτηση του κάθε έργου αποτελεί την ασφαλέστερη επιλογή για την ελαχιστοποίηση των επιπτώσεων στα προστατευόμενα είδη. Τα έως τώρα δεδομένα διεθνώς αποδεικνύουν ότι με ορθή χωροθέτησηκαικατάλληλοσχεδιασμό,η ανάπτυξη της αιολικής ενέργειας γενικά δεν αποτελεί κίνδυνο για την βιοποικιλότητα (EU Guidance document). Η χαρτογράφηση ευαισθησίας (sensitivity mapping) αποτελεί ουσιώδες εργαλείο σχεδιασμού, πουεπιτρέπειστιςαρμόδιες για την αδειοδότηση αρχές να λαμβάνουν τεκμηριωμένες αποφάσεις κατά τις φάσεις αδειοδότησης των έργων. Σημαντικά κενά γνώσης σε εθνικό περιφερειακό επίπεδο (όπως οι μεταναστευτικές διαδρομές και στενωποί) είναι απαραίτητο να καλυφθούν επαρκώς, για να επιτρέψουν τεκμηριωμένο και αποτελεσματικό χωροταξικό σχεδιασμό και να διευκολυνθούν οι αποφάσεις των αρμόδιων υπηρεσιών και φορέων. Είναι απαραίτητη η συνεχής κατάρτιση του προσωπικού των αρμόδιων υπηρεσιών και φορέων σε κεντρικό και περιφερειακό επίπεδο, ως προς την ορθή χωροθέτηση και σχεδιασμό πρακτικών μετριασμού, για να υποστηρίζεται η αδειοδοτική διαδικασία και να εκτιμάται ο βαθμός εφαρμογής των περιβαλλοντικών όρων κατά την λειτουργία του εκάστοτε έργου. Ο Οδηγός, το εργαλείο, DST και τα σεμινάρια παρουσιάσεις του έργου μας, εκτιμάται ότι συμβάλλουν στην κατεύθυνση αυτή. Η εφαρμογή πρακτικών μετριασμού δεν νοείται χωρίς την συνεχή εμπλοκή τεχνικά καταρτισμένων ομάδων ειδικών, κατά τις φάσεις σχεδιασμού, αδειοδότησης και παρακολούθησης της λειτουργίας κάθε έργου. Είναι επιτακτική ανάγκη ο συνδυασμός σύγχρονων τεχνολογιών με συστηματικά προγράμματα παρακολούθησης στο πεδίο, για τον βέλτιστο μετριασμό των επιπτώσεων στη βιοποικιλότητα. Οι πιθανές σωρευτικές επιπτώσεις των έργων αιολικής ενέργειας στους πληθυσμούς πτηνών ευρείας επικράτειας που χρησιμοποιούν στον κύκλο ζωής τους ευρείες γεωγραφικές περιοχές, συχνά ξεπερνώντας εθνικά σύνορα, θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη για έναν μακρόπνοο αποτελεσματικό σχεδιασμό.
Συμπεράσματα από της εως τώρα υλοποίηση του έργου (IΙ) Σε περιπτώσεις αιολικών πάρκων που σήμερα λειτουργούν σε περιοχές σημαντικές για την μετανάστευση (όπου η ευαίσθητη περίοδος διαρκεί 2 3 μήνες), η ασφαλέστερη επιλογή μετριασμού είναι ένα πρόγραμμα επιλεκτικής διακοπής της λειτουργίας ανεμογεννητριών από δίκτυο παρατηρητών που κατευθύνεται από απλού τύπου ναυτικό ραντάρ για έγκαιρη προειδοποίηση. Ανεφάρμοστη μέθοδος λόγω τεράστιου κόστους σε περιπτώσεις περιοχών με ευαίσθητα είδη μόνιμους κατοίκους. Η χρήση απλών ορνιθολογικών ραντάρ ναυτικού τύπου αντιμετωπίζει σημαντικούς περιορισμούς στη χώρα μας λόγω κυρίως του έντονου ανάγλυφου, που δημιουργεί πολλά τυφλά σημεία. Όμως πρόκειται για πολύ σημαντική τεχνολογία έγκαιρης προειδοποίησης όταν συνδυάζεται με άλλες πρακτικές μετριασμού, ενώ είναι ο πλέον ενδεδειγμένος τρόπος καταγραφής νυχτερινής μετανάστευσης και μετακινήσεων πουλιών, νυχτερίδων και εντόμων.. Τα αυτοματοποιημένα έξυπνα συστήματα βιντεοπαρακολούθησης (κατά περίπτωση με συμπλήρωση προγραμμάτων τηλεμετρίας), σε συνδυασμό με συστηματικά προγράμματα ορνιθολογικής παρακολούθησης και αναζήτησης θυμάτων προσκρούσεων στο πεδίο, θεωρούνται ως η πλέον κατάλληλη πρακτική μετριασμού για περιοχές όπως η Θράκη, που φιλοξενούν μεγαλόσωμα, ευρείας επικράτειας αρπακτικά είδη πτηνών, που είναι ιδιαίτερα ευαίσθητα σε πρόσκρουση. Τέτοιες πρακτικές θα έπρεπε να ενθαρρύνονται από τις αρμόδιες αρχές για χρήση εντός λειτουργούντων σήμερα αιολικών εντός και γύρω από τις ΖΕΠ της περιοχής. Είναι πολύ σημαντικό οι αδειοδοτούσες υπηρεσίες αλλά και οι εταιρείες αιολικής ενέργειας να λαμβάνουν υπόψη την ευαισθησία και τις οικολογικές απαιτήσεις των προστατευόμενων ειδών, ιδίως των ειδών χαρακτηρισμού των περιοχών, όταν σχεδιάζουν νέα έργα. Η χρήση σύγχρονων τεχνολογιών μετριασμού πρέπει να γίνεται υποχρεωτική σε περιπτώσεις όπου αυτές μπορεί να είναι αποτελεσματικές και η λειτουργία τους θα πρέπει να αξιολογείται σε όλο τον κύκλο ζωής των έργων. Είναι σημαντικό να συνεργάζονται με σοβαρότητα, σε πνεύμα καλής πίστης και με σεβασμό της νομοθεσίας όλοι οι εμπλεκόμενοι φορείς, δημόσιες αρχές, φορείς αιολικής ενέργειας και φορείς προστασίας της φύσης, ώστε να εναρμονίζουν την ανάπτυξη της αιολικής ενέργειας με την προστασία της βιοποικιλότητας εντός και στον ευρύτερο περίγυρο των περιοχών του δικτύου Natura 2000.
Photo: Cranes Nick Upton/naturepl.com Thank you for your attention Eυχαριστούμε για την προσοχή σας