Την Κυριακή 7 Οκτωβρίου 2012, δεκαοκτώ µαθητές και µαθήτριες, γονείς και καθηγήτριες του σχολείου µας επισκεφθήκαµε το Μουσείο Μπενάκη της οδού Πειραιώς, για να παρακολουθήσουµε το πολυσυζητηµένο ντοκιµαντέρ της Μαρίας Ηλιού Σµύρνη Η καταστροφή µιας κοσµοπολίτικης πόλης (1900-1922). Ενενήντα χρόνια µετά την καταστροφή της Σµύρνης, ιστορικοί από την Αµερική και την Ευρώπη µιλούν στην ταινία για τη µεγάλη ιστορία της πόλης, ενώ Σµυρνιοί, πρώτης, δεύτερης και τρίτης γενιάς, αφηγούνται τις προσωπικές τους ιστορίες. Μάλιστα, τρεις από αυτούς ξετυλίγουν οικογενειακές µικροϊστορίες σε σχέση µε τα γεγονότα, από την ελληνική, την αρµενική και την τουρκική πλευρά, από τα χρόνια του κοσµοπολιτισµού ως τα χρόνια της καταστροφής. Το ντοκιµαντέρ τεκµηριώνεται µε σπάνιο φωτογραφικό και κινηµατογραφικό υλικό, που σταχυολογήθηκε από αρχεία της Αµερικής και της Ευρώπης. Παρακολουθήσαµε µε προσοχή την ταινία, µάθαµε πολλά, προβληµατιστήκαµε, συγκινηθήκαµε, λύσαµε κάποιες απορίες µας και προέκυψαν καινούριες... Ευχαριστούµε όλους όσοι συµµετείχαν.
Το συνοδευτικό µας φυλλάδιο για την προβολή της ταινίας: 3ο Γυµνάσιο Αιγάλεω Σχολικό έτος 2012-2013 Κυριακή 7 Οκτωβρίου 2012, Μουσείο Μπενάκη Σµύρνη Η καταστροφή µιας κοσµοπολίτικης πόλης (1900-1922) Σκεφτείτε: - Από όσα παρακολουθήσατε στην ταινία: -όλα τα γνωρίζατε ήδη, -όλα σας ήταν άγνωστα, -κάποια τα γνωρίζατε ή είχατε µια γενική ιδέα, αλλά δεν γνωρίζατε λεπτοµέρειες; Τι ισχύει από τα παραπάνω; - Υπάρχουν κάποια σηµεία που σας προκάλεσαν απορίες; Ποια είναι αυτά; - Ποιο στοιχείο της ταινίας σάς φάνηκε περισσότερο ενδιαφέρον; Ποιο λιγότερο ενδιαφέρον; - Θα προτείνατε την ταινία σε άλλους; Σε ποιους και για ποιους λόγους; Μπορείτε ακόµα να δείτε: - Πρόσφυγες-Σµύρνης µαρτυρία (http://www.ert-archives.gr/v3/public/main/page-assetview.aspx?tid=0000056017&tsz=0&autostart=0 http://www.ert-archives.gr/v3/public/main/page-assetview.aspx?tid=0000056023&tsz=0&autostart=0 ) - Στη Σµύρνη... Χρόνια Αργότερα (http://www.ert-archives.gr/v3/public/main/page-assetview.aspx?tid=0000007974&tsz=0&autostart=0 http://www.ert-archives.gr/v3/public/main/page-assetview.aspx?tid=0000007975&tsz=0&autostart=0 )
Λίγα λόγια για την ιστορία της Σµύρνης Η ίδρυση της Σµύρνης τοποθετείται στο 1100 π.χ., όταν Αιολείς από την Κύµη της Αιολίδος εγκαθίστανται στο µυχό του σµυρναϊκού κόλπου, ιδρύοντας εκεί δική τους αποικία. Από τους Αιολείς η Σµύρνη περιήλθε τον 8o αι. π.χ. στην κυριαρχία των Κολοφωνίων και από τότε παρέµεινε ιωνική πόλη. Κατά τον 7ο αι. π.χ., οι Σµυρναίοι απέκρουσαν την επίθεση των Λυδών υπό το Γύγη (660 π.χ.), αλλά υποδουλώθηκαν τελικά στον Αλυάττη (660 π.χ.), ο οποίος, αφού κατέστρεψε την πόλη τους, τους ανάγκασε να ζήσουν διασκορπισµένοι στα γύρω χωριά. Στην κατάσταση αυτή έµειναν µέχρις ότου ήρθε στη Μικρά Ασία ο Μέγας Αλέξανδρος (334 π.χ.), ο οποίος συγκέντρωσε τους διασκορπισµένους Σµυρναίους και έχτισε για χάρη τους νέα πόλη στους πρόποδες του Πάγου, εκεί όπου βρίσκεται η σηµερινή πόλη. Μετά το θάνατο του Αλεξάνδρου, οι διάδοχοί του κατέστησαν τη Σµύρνη ακµαίο πολιτιστικό και εµπορικό κέντρο. Η ανάπτυξη της Σµύρνης συνεχίστηκε και κατά τους ρωµαϊκούς χρόνους, χάρη στα ειδικά προνόµια που απολάµβανε η πόλη και στο ενδιαφέρον των ρωµαίων αυτοκρατόρων. Στο διάστηµα της χιλιόχρονης ιστορίας του Βυζαντίου, γνώρισε περιόδους ακµής αλλά και κατάπτωσης, ως συνέπεια των µεγάλων εσωτερικών αναστατώσεων της αυτοκρατορίας, των συνεχών πολέµων και των επιδροµών που υπέστη. Το 1424 η πόλη περιήλθε στην κυριαρχία των Οθωµανών Τούρκων. Κατά την Τουρκοκρατία (1424-1919), και παρά τις δοκιµασίες από σεισµούς, πυρκαγιές και επιδηµίες, η Σµύρνη κατάφερνε πάντα να ανασυγκροτείται, µε το ελληνικό στοιχείο να ενισχύει σταδιακά την παρουσία του. Στις 2/15 Μαΐου 1919, ο ελληνικός στρατός αποβιβάστηκε στην προκυµαία της Σµύρνης και µέσα σε 14 µήνες (ως την υπογραφή της Συνθήκης των Σεβρών) είχε σηµαντικές στρατιωτικές επιτυχίες. Η Συνθήκη των Σεβρών (Ιούλιος/Αύγουστος 1920) αποτέλεσε τη µεγαλύτερη διπλωµατική επιτυχία της Ελλάδας. Άφηνε, όµως, πολλές εκκρεµότητες και, το κυριότερο, αγνοούσε τους Τούρκους εθνικιστές του Κεµάλ, ο οποίος σε αντίθεση µε το σουλτάνο όχι µόνο δεν αναγνώρισε τη Συνθήκη, αλλά έσπευσε να την καταδικάσει. Την ίδια στιγµή στην Ελλάδα τα πάθη του εθνικού διχασµού, που είχαν οξυνθεί εξαιτίας της διαµάχης Βασιλικών-Βενιζελικών, οι αλλαγές σε πολιτικό και στρατιωτικό πεδίο µετά την ήττα του Βενιζέλου στις εκλογές του 1920, η αντίδραση των Συµµάχων για την επαναφορά του Κωνσταντίνου στο θρόνο και η αποµάκρυνση εµπειροπόλεµων αξιωµατικών είχαν αρνητικές συνέπειες στο µικρασιατικό µέτωπο και διαµόρφωσαν τις κατάλληλες προϋποθέσεις για την τελική επίθεση του Κεµάλ, η οποία οδήγησε στην κατάρρευση του µετώπου (Αύγουστος 1922) και στην οπισθοχώρηση του ελληνικού στρατού. Ακολούθησε η µαζική έξοδος χιλιάδων χριστιανών από τις πόλεις και τα χωριά της Μ. Ασίας προς τη Σµύρνη, µε τη σκέψη ότι εκεί θα εύρισκαν ασφάλεια, αφού οι Τούρκοι δε θα µπορούσαν να διαπράξουν βιαιοπραγίες λόγω της παρουσίας πολυάριθµων ξένων. Οι πρώτοι άτακτοι µπήκαν στη Σµύρνη στις 27 Αυγούστου και την εποµένη έκαναν την εµφάνισή τους τα τµήµατα του τουρκικού στρατού. Ακολούθησαν σφαγές, λεηλασίες και ο εµπρησµός της πόλης. Χιλιάδες άνθρωποι έτρεξαν προς την παραλία, αναζητώντας καταφύγιο στα συµµαχικά και αµερικανικά καράβια που ήταν αγκυροβοληµένα στο λιµάνι. Λίγο αργότερα (Οκτώβριος/Νοέµβριος 1922), η Ανακωχή των Μουδανιών τερµάτισε τις εχθροπραξίες µεταξύ των εµπολέµων και αποτέλεσε το προοίµιο για τη Συνθήκη της Λωζάννης (30 Ιανουαρίου 1923), η οποία οριστικοποίησε τα γεγονότα και οδήγησε στην ανταλλαγή των πληθυσµών.