Έκθεση για την Ελληνική Οικονομία Ιανουαρίου 2018

Έκθεση για την Ελληνική Οικονομία 4-2017 24 Ιανουαρίου 2018

Επισκόπηση Τριμηνιαίας

Διεθνές περιβάλλον: ενισχύονται οι θετικές προοπτικές Επιτάχυνση παγκόσμιας ανάπτυξης στο 3,3% το εννεάμηνο Ιαν. Σεπτ. 2017. Προσδοκία για ετήσιο ρυθμό 3,7% το 2017 και 3,9% το 2018, οι καλύτερες επιδόσεις μετά το 2011 Θετική επίδραση από συνθήκες υψηλής ρευστότητας, χαμηλό κόστος χρήματος, ευφορία κεφαλαιαγορών, δημοσιονομική χαλάρωση σε ΗΠΑ και αναδυόμενες οικονομίες Ανεπτυγμένες οικονομίες: +2,2% στα τρία πρώτα τρίμηνα του 2017 Αναδυόμενες οικονομίες: +4,2% στην ίδια περίοδο Διεύρυνση διεθνούς εμπορίου άνω του 4% κατά Ιαν. Σεπτ. πέρυσι. Προσδοκία για ετήσιο ρυθμό 4,7% το 2017 και 4,6% το 2018, έναντι 2,5% το 2016 Επιτάχυνση ανάπτυξης σε Ευρωζώνη σε 2,4% το 2017, προσδοκία για ίδιο ετήσιο ρυθμό πέρυσι και 2,2% το 2018, οι καλύτερες επιδόσεις μετά το 2007

Διεθνές περιβάλλον: παραμένουν εστίες αβεβαιότητας Παγκοσμίως Αισιοδοξία χρηματαγορών υψηλές αποτιμήσεις, πέρα από θεμελιώδη μεγέθη Σταδιακή μετάβαση μεγάλων κεντρικών τραπεζών προς σφιχτότερες νομισματικές πολιτικές (αρχή με FED, Τράπεζα Καναδά) Υψηλή πιστωτική επέκταση σε αναδυόμενες οικονομίες (π.χ. Κίνα) Ευρωζώνη Μη εξυπηρετούμενα δάνεια, ανησυχία για ευρωστία τραπεζικού συστήματος με επιπτώσεις στην πραγματική οικονομία Εκλογές Ιταλίας κίνδυνος ανάκαμψης ευρωσκεπτισμού Διαπραγματεύσεις BREXIT Διαχείριση προσφυγικών ροών

Επιβράδυνση ανάπτυξης στο γ τρίμ. του 2017 Γ τρίμ. 2017: +1,3%, έναντι +1,6% στο β τρίμ. 17 και παρόμοιας ανάπτυξης στο γ τρίμ. 17 (+1,2%) Αύξηση ΑΕΠ 1,1% στην περίοδο Ιανουαρίου - Σεπτεμβρίου του 2017, έναντι σταθερότητάς του πρόπερσι Σημαντικότερες μεταβολές στις συνιστώσες ΑΕΠ τον Ιαν. Σεπτ. 17: Υψηλή ζήτηση εξαγωγών (+7,6%, κατόπιν -4,0% το 2016) o Μεγαλύτερη ποσοστιαία αύξηση εισαγωγών (+8,5%, έναντι -0,1%) Επιδείνωση ισοζυγίου εξωτερικού τομέα για πρώτη φορά από το 2014: έλλειμμα +18,3% ( 4,2 δισεκ.) Άνοδος επενδύσεων (+12,9%, έναντι ανόδου 17,0% στην περίοδο Ιαν. - Σεπτ. 16) o Αύξηση από διεύρυνση αποθεμάτων. Σχηματισμός πάγιου κεφαλαίου:+2,6% Ήπια ενίσχυση κατανάλωσης νοικοκυριών (+0,6%, από 0,0% πρόπερσι)

Κρατικός Προϋπολογισμός 2017 (ταμειακός) Αποτέλεσμα 2017: Επίτευξη στόχων (τροποποιημένοι Εισηγητικής Έκθεσης Προϋπολογισμού 2018) Πρωτογενές πλεόνασμα 1,97 δισεκ., από 2,8 δισεκ. πρόπερσι και έναντι στόχου 877 εκατ. Επίτευξη κυρίως από περιστολή δαπανών: 949 εκατ. λιγότερες δαπάνες Τακτικού Προϋπολογισμού 800 εκατ. λιγότερες ενισχύσεις Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων ελάχιστο επίπεδο από τουλάχιστον από το 2000 Ελαφρώς μεγαλύτερα του στόχου τακτικά έσοδα (+ 110 εκατ.), αλλά υστέρηση συνόλου εσόδων Κρατικού Προϋπολογισμού από χαμηλές εισροές από ΕΕ στο ΠΔΕ (- 1,2 δισεκ.)

Εισηγητική Έκθεση Προϋπολογισμού 2018 Πρόβλεψη πρωτ. πλεονάσματος Γεν. Κυβέρνησης 2018: 7,05 δισεκ. (3,82% του ΑΕΠ), έναντι 4,36 δισεκ. (2,44% του ΑΕΠ) πέρυσι Μεταβολές έναντι ΜΠΔΣ 2018 2021 Λιγότερα έσοδα άμεσων φόρων (- 687 εκατ.), αλλά και μικρότερες πληρωμές τόκων (- 700 εκατ.) Επιβαρύνσεις από εθνικολογιστικές προσαρμογές (π.χ. μεταφορά εσόδων τελευταίας δόσης ΕΝΦΙΑ από Ιανουάριο 2018 στο 2017, μεγαλύτερη διαφορά δεδουλευμένων ταμειακών τόκων κατά 1 δισεκ.) Αντιστάθμιση από πολύ μεγαλύτερο πλεόνασμα στους Οργανισμούς Κοινωνικής Ασφάλισης (+ 1,63 δισεκ.)

Τρέχοντα χαρακτηριστικά οικονομικού περιβάλλοντος Περαιτέρω βελτίωση οικονομικού κλίματος από ολοκλήρωση τρίτης αξιολόγησης Αναβάθμιση πιστοληπτικής ικανότητας (S&P) δυνατότητες αναχρηματοδότησης δημόσιου χρέους - δανεισμού τραπεζών, μεγάλων επιχειρήσεων από αγορές κεφαλαίων με καλύτερους όρους Συνέχιση ήπιας επιστροφής καταθέσεων (από Μάιο 17) ενίσχυση τραπεζικών κεφαλαίων Για να διατηρηθεί το κλίμα απαιτείται εγρήγορση, για εξίσου επιτυχή ολοκλήρωση της επόμενης αξιολόγησης - διαπραγματεύσεων για τα μεσοπρόθεσμα μέτρα ελάφρυνσης του δημοσίου χρέους Συνέχιση δημοσιονομικής προσαρμογής Δημοσιονομικά μέτρα για το 2018 (από ΜΠΔΣ 2018 2021) o Άμεση φορολόγηση: καταργήσεις έκπτωσης φόρου κατά την εκκαθάριση φορολογικών δηλώσεων, έκπτωσης φόρου από ιατρικές δαπάνες,αύξηση ασφαλιστικών εισφορών ελεύθερων επαγγελματιών o Έμμεση φορολόγηση: αύξηση ΦΠΑ σε νησιά ΒΑ Αιγαίου Δωδεκανήσων, επιβολή φόρου διαμονής σε τουριστικά καταλύματα Νέες πιέσεις στο πραγματικό, διαθέσιμο εισόδημα Μικρή ανάσχεση επιδράσεων νέων μέτρων από υψηλότερο κοινωνικό μέρισμα Πιθανά αλλαγές στο δημοσιονομικό μείγμα, εάν δεν επαληθευτούν οι αισιόδοξες προβλέψεις για το πλεόνασμα ΟΚΑ

Τρέχοντα χαρακτηριστικά οικονομικού περιβάλλοντος Προ εξελίξεων στο τραπεζικό σύστημα Stress test EKT Διαχείριση «κόκκινων» δανείων, ηλεκτρονικοί πλειστηριασμοί Αλλά και: Μικρή, αλλά συνεχής επιστροφή καταθέσεων Επιτυχείς εκδόσεις καλυμμένων ομολόγων Επιβράδυνση πιστωτικής συρρίκνωσης στο α εξαμ. 2018 Πιθανή κάλυψη κεφαλαιακών αναγκών μέσω αγορών κεφαλαίων Ήπια πιστωτική επέκταση κατόπιν stress test, εφόσον συνεχιστεί κλιμακωθεί η επιστροφή καταθέσεων Σε τροχιά ανόδου σταθερά οι εξαγωγές Παραμένει το 2018 ευνοϊκό το διεθνές περιβάλλον o Μεγαλύτερη της αναμενόμενης ανάπτυξη Ευρωζώνης o Κλιμάκωση διεύρυνσης διεθνούς εμπορίου Μικρή ανάσχεση ανταγωνιστικότητας από -ήπια- περαιτέρω ανατίμηση του ευρώ o Όμως αντισταθμίζει μέρος της αύξησης της τιμής του πετρελαίου

Τρέχοντα χαρακτηριστικά οικονομικού περιβάλλοντος Προοπτικές ενίσχυσης συμβολής του δημόσιου τομέα σε ρευστότητα επενδύσεις Κλιμάκωση υλοποίησης Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων o Κατόπιν υποεκτέλεσης και με σημαντικές καθυστερήσεις το 2017 Δυνατότητα επιτάχυνσης πληρωμής ληξιπρόθεσμων οφειλών o o Προβλέπονται τμηματικά 1,5 δισεκ. για αυτόν το σκοπό από τη νέα δανειακή δόση (+ 750 εκατ. «εθνική συμμετοχή») Επαρκούν για την κάλυψη μεγάλου μέρους των ληξιπρόθεσμων οφειλών στο τέλος του περασμένου Νοεμβρίου ( 3,9 δισεκ.) Εκκίνηση επενδύσεων σε ολοκληρωμένες αποκρατικοποιήσεις o Ωστόσο, φιλόδοξο πρόγραμμα ΤΑΙΠΕΔ για το 2018. Περισσότερες ενέργειες από κάθε άλλο έτος και σχετικά υψηλά έσοδα ( 2,74 δισεκ., από 1,66 πέρυσι)

α' τριμ. '05 β' τριμ. '05 γ' τριμ. '05 δ' τριμ. '05 α' τριμ. '06 β' τριμ. '06 γ' τριμ. '06 δ' τριμ. '06 α' τριμ. '07 β' τριμ. '07 γ' τριμ. '07 δ' τριμ. '07 α' τριμ. '08 β' τριμ. '08 γ' τριμ. '08 δ' τριμ. '08 α' τριμ. '09 β' τριμ. '09 γ' τριμ. '09 δ' τριμ. '09 α' τριμ. '10 β' τριμ. '10 γ' τριμ.'10 δ' τριμ. '10 α' τριμ. '11 β' τριμ. '11 γ' τριμ. '11 δ' τριμ. '11 α' τριμ. '12 β' τριμ. '12 γ' τριμ. '12 δ' τριμ. '12 α' τριμ. '13 β' τριμ. '13 γ' τριμ. '13 δ' τριμ.' 13 α' τριμ. '14 β' τριμ. '14 γ' τρίμ. 14 δ' τρίμ.'14 α' τρίμ. 15 β' τρίμ. '15 γ' τρίμ. 15 δ' τρίμ. '15 α' τρίμ. 16 β' τρίμ. '16 γ' τρίμ. 16 δ' τρίμ. 16 α' τρίμ. 17 β' τρίμ. '17 γ' τρίμ. '17 Οκτ.-Νοέμ. '17 Συνεχής αύξηση βιομηχανικής παραγωγής στο ενδεκάμηνο του 2017 20% Δείκτης Βιομηχανικής Παραγωγής 15% 10% 5% 0% -5% -10% -15% -20% Eυρωζώνη-19 Ελλάδα Πηγές: ΕΛΣΤΑΤ, Eurostat Ιαν. Νοέ. 2017: Ενίσχυση 4,4% αντί +2,5% το ενδεκάμηνο του 2016 Αλλά και σταδιακή επιβράδυνση εντός του έτους(από 9,4% το α τρίμ. σε 3,5% το γ τρίμ.) Άνοδος στους περισσότερους βασικούς κλάδους Ορυχεία: +8,1% αντί -15,9%, Μεταποίηση: +2,9% αντί +4,7%, Ηλεκτρισμός: +10,3% αντί -0,1%

Ήπια βελτίωση Λιανικού Εμπορίου Δείκτης Όγκου Λιανικού Εμπορίου (2010=100) και Δείκτης Επιχειρηματικών Προσδοκιών Λιανικού Εμπορίου (1996-2006=100) 130 120 110 100 90 80 70 60 50 40 130 120 110 100 90 80 70 60 50 40 Πηγές: IOBE, ΕΛΣΤΑΤ Δείκτης Όγκου Λιανικού Εμπορίου (αριστερή κλίμακα) Δείκτης Επιχειρηματικών Προσδοκιών (δεξιά κλίμακα) Ιαν. Οκτ. 2017: +1,6% αντί -1,0% Μεγαλύτερη άνοδος σε Βιβλία Χαρτικά (+8,4%, από 3,3%) και Φαρμακευτικά προϊόντα (+4,6%, από - 1,6%) Εντονότερες απώλειες στα Τρόφιμα Ποτά (-3,5% αντί -0,4%) και στα Καύσιμα (-1,7% αντί -4,0%)

Δεκ/06 Ιουν/07 Δεκ/07 Ιουν/08 Δεκ/08 Ιουν/09 Δεκ/09 Ιουν/10 Δεκ/10 Ιουν/11 Δεκ/11 Ιουν/12 Δεκ/12 Ιουν/13 Δεκ/13 Ιουν/14 Δεκ/14 Ιουν/15 Δεκ/15 Ιουν/16 Δεκ/16 Ιουν/17 Δεκ/17 Σταθερότητα Οικονομικού Κλίματος το δ τρίμ. έναντι γ τρίμ. 120 110 100 90 80 70 60 Δείκτης Οικονομικού Κλίματος 50 Πηγές: ΙΟΒΕ, European Commission Οικονομικό κλίμα EΕ Οικονομικό κλίμα Ευρωζώνη Οικονομικό κλίμα Ελλάδα Μέσος Όρος Ελ. (2001-2016) Συνολικά βελτιωμένες προσδοκίες το 2017 στην Ελλάδα σε σχέση με το 2016. Σε υψηλότερα επίπεδα ο δείκτης και σε ΕΕ - Ευρωζώνη

Δεκ/06 Ιουν/07 Δεκ/07 Ιουν/08 Δεκ/08 Ιουν/09 Δεκ/09 Ιουν/10 Δεκ/10 Ιουν/11 Δεκ/11 Ιουν/12 Δεκ/12 Ιουν/13 Δεκ/13 Ιουν/14 Δεκ/14 Ιουν/15 Δεκ/15 Ιουν/16 Δεκ/16 Ιουν/17 Δεκ/17 Ανάκαμψη καταναλωτικής εμπιστοσύνης και το δ τρίμ., αλλά και συνολικά το 2017 Καταναλωτική Εμπιστοσύνη 10 0-10 -20-30 -40-50 -60-70 -80-90 Καταναλωτική εμπιστοσύνη E.E Καταναλωτική εμπιστοσύνη Ευρωζώνη Καταναλωτική εμπιστοσύνη Ελλάδα Μέσος Όρος Ελ. (2001-2016) Πηγές: ΙΟΒΕ, European Commission

3Q/1998 3Q/1999 3Q/2000 3Q/2001 3Q/2002 3Q/2003 3Q/2004 3Q/2005 3Q/2006 3Q/2007 3Q/2008 3Q/2009 3Q/2010 3Q/2011 3Q/2012 3Q/2013 3Q/2014 3Q/2015 3Q/2016 3Q/2017 χιλιάδες % Για πρώτη φορά από το 3Q/2011 λιγότεροι από 1 εκατ. άνεργοι 1,400 1,200 1,000 800 600 400 200 Αριθμός ανέργων και ποσοστό ανεργίας στην Ελλάδα 10.8 11.7 10.9 10.2 9.8 9.3 10.2 9.8 8.4 8.0 7.3 491 536 505 482 471 452 500 487 421 398 364 9.4 12.6 478 632 17.9 884 24.9 27.2 25.5 24.0 22.6 20.2 1,218 1,320 1,229 1,161 1,093 970 30 25 20 15 10 5 0 0 Άνεργοι (αριστερός άξονας) Ποσοστό ανεργίας (δεξιός άξονας) Πηγή: ΕΛΣΤΑΤ Στο 20,2% η ανεργία το 3Q/2017 από 22,6% το 3Q/2016 και 21,1% το 2Q/2017. Αύξηση απασχόλησης σε 13 κλάδους. Ενδεικτικά: Κατασκευές (+6,9%), Τουρισμός (+4,6%), Χονδρικό-Λιανικό εμπόριο (+3,3%), Εκπαίδευση (2,2%), Μεταποίηση (+1,8%). Αντιθέτως, η απασχόληση μειώθηκε σε 8 κλάδους. Ενδεικτικά: Διαχείριση Ακίνητης Περιουσίας (-42,9%), Ορυχεία-Λατομεία (-19,3%), Δημόσια Διοίκηση (-1,0%), Γεωργία-Δασοκομία-Αλιεία (-0,9%).

δισεκ. δισεκ. Συρρίκνωση ελλείμματος Ισοζυγίου ΤΣ σε 213 εκατ. στο 11μηνο του 2017, έναντι 864 εκατ. πρόπερσι Ισοζύγιο Τρεχουσών Συναλλαγών, Ιανουάριος Νοέμβριος 2002-2017 5 0-5 -10-15 -20-25 -30-35 -9.3-13.0-12.7-15.0-22.6-30.6-33.4-26.0-23.1-18.6-6.3-1.1-3.0 0.4-0.9-0.2 41.2 43.7 30.2 30.7 61.8 54.0 47.0 78.8 72.6 60.6 62.1 59.7 56.9 55.2 56.4 48.5 46.2 52.2 43.0 48.3 52.7 39.8 41.5 45.7 48.4 50.7 51.3 54.0 49.4 52.2 45.9 36.3-10.9-13.0-14.2-10.7-3.9-2.5-18.8-24.3-26.1-19.1-16.4-11.3-6.2 0.9-0.3 0.1,100,80,60,40,20,0 -,20 -,40-40 Ισοζύγιο Τρεχουσών Συναλλαγών Ισοζύγιο αγαθών & υπηρεσιών Εισαγωγές αγαθών & υπηρεσιών Εξαγωγές αγαθών & υπηρεσιών Πηγή: ΤτΕ Αύξηση πλεονάσματος στο Ισοζύγιο Υπηρεσιών, με αντιστάθμιση από τη διόγκωση του εμπορικού ελλείμματος Επιπλέον έσοδα 1,4 δισεκ. από τον Τουρισμό το 2017

Ιαν. 2010 Ιουν. 2010 Νοε. 2010 Απρ. 2011 Σεπτ. 2011 Φεβ. 2012 Ιουλ. 2012 Δεκ. 2012 Μαι. 2013 Οκτ. 2013 Μαρ. 2014 Αυγ. 2014 Ιαν. 2015 Ιουν. 2015 Νοε. 2015 Απρ. 2016 Σεπτ. 2016 Φεβ. 2017 Ιουλ. 2017 Δεκ. 2017 Αυγ. 2012 Νοε. 2012 Φεβ. 2013 Μαι. 2013 Αυγ. 2013 Νοε. 2013 Φεβ. 2014 Μαι. 2014 Αυγ. 2014 Νοε. 2014 Φεβ. 2015 Μαι. 2015 Αυγ. 2015 Νοε. 2015 Φεβ. 2016 Μαι. 2016 Αυγ. 2016 Νοε. 2016 Φεβ. 2017 Μαι. 2017 Αυγ. 2017 Νοε. 2017 Πληθωρισμός ύστερα από τέσσερα έτη πτώσης τιμών 8% Εναρμονισμένος Πληθωρισμός 3% Ελλάδα: Εναρμονισμένος Πληθωρισμός 12-μήνου 6% 4% 2% 0% -2% -4% 2% 1.1% 1% 0% -0.1% -1% -2% -3% Ευρωζώνη Ελλάδα συνολικό επίπεδο τιμών επίπεδο τιμών χωρίς ενεργειακά αγαθά και με σταθερούς φόρους Πηγές: ΕΛ.ΣΤΑΤ., Eurostat Ευρωζώνη: Ενίσχυση τιμών το 2017 κυρίως λόγω πετρελαίου Ελλάδα: Πληθωριστικές πιέσεις κυρίως από αύξηση έμμεσων φόρων Πληθωρισμός το 2017 με βάση το ΔΤΚ: +1,1%, αντί αποπληθωρισμού 0,8% το 2016 Δείκτης Τιμών Παραγωγού το 2017: +5,6%, έναντι -6,7% to 2016, λόγω τιμής πετρελαίου

Προβλέψεις 2017 Άνοδος ιδιωτικής κατανάλωσης (+0,8%), κατόπιν διατήρησης στο δ τρίμ. μεγάλου μέρους της διεύρυνσης της απασχόλησης σε εξωστρεφείς κλάδους προηγουμένως το 2017 Μικρή τονωτική επίδραση στο τέλος Δεκεμβρίου από το μεγαλύτερο κοινωνικό μέρισμα Περιστολή δημόσιας κατανάλωσης (-1,8%) Συνεχίζεται ηπιότερα η μείωση καταναλωτικών δαπανών στο τελευταίο περυσινό τρίμηνο, παρά την εκταμίευση της δόσης της δεύτερης αξιολόγησης Διεύρυνση επενδύσεων ( 13,5%): Εν όψει stress test η καθαρή ροή πιστώσεων παρέμεινε αρνητική το δ τρίμ. Σημαντική υποϋλοποίηση Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων Αλλά και έντονα θετικό τεχνικό αποτέλεσμα αποθεμάτων και μικρής αναθέρμανσης οικοδομικής δραστηριότητας Αύξηση εξαγωγών (8,0%) από επιτάχυνση ανάπτυξης στην Ευρωπαϊκή Ένωση, παρατεταμένη τουριστική περίοδο, υψηλές διεθνείς μεταφορές Συνέχιση τόνωσης εισαγωγών από καταναλωτική ζήτηση: +8,3% στο σύνολο του προηγούμενου έτους

Προβλέψεις 2017 Κάμψη ανεργίας κατά δύο ποσοστιαίες μονάδες (21,5%) Υψηλότερη απασχόληση σε εξωστρεφείς κλάδους (Μεταποίηση, Τουρισμός) καθ όλο το περασμένο έτος Τόνωση απασχόλησης στο Λιανικό Χονδρικό εμπόριο από ενίσχυση κατανάλωσης νοικοκυριών Θετικές επιδράσεις στην απασχόληση από το φθινόπωρο από τον Κατασκευαστικό κλάδο Παραμένει η πρόβλεψη ανάπτυξης με ρυθμό 1,3%

Προβλέψεις 2018 Μικρή επιτάχυνση ανόδου ιδιωτικής κατανάλωσης ( 1,3%) από: Περαιτέρω κάμψη ανεργίας, από διεύρυνση απασχόλησης σε εξωστρεφείς κλάδους (Μεταποίηση, Τουρισμός) και στις Κατασκευές (σε ιδιωτικοποιήσεις, περισσότερα οικοδομικά έργα) Ανασχετική επίδραση νέων δημοσιονομικών μέτρων Αύξηση δημόσιας κατανάλωσης ( 1,5%) Συνέχιση δημοσιονομικής προσαρμογής κυρίως από διεύρυνση εσόδων (κατάργηση εκπτώσεων φόρου, επέκταση παλαιών επιβολή νέων έμμεσων φόρων) Κλιμάκωση επενδυτικής δραστηριότητας ( 16%) από: Εκκίνηση επενδύσεων σε αποκρατικοποιήσεις Επενδύσεις εξωστρεφών κλάδων με διεύρυνση εξαγωγών Πρόσβαση μεγάλων επιχειρήσεων στις αγορές κεφαλαίων για επενδυτικούς πόρους Κλιμάκωση υλοποίησης ΠΔΕ Προσκόμματα στην υλοποίηση επενδύσεων: Περιορισμένη παροχή τραπεζικών πιστώσεων, τουλάχιστον έως ότου ολοκληρωθεί το stress test και γίνει διαχείριση των αποτελεσμάτων τους

Επιτάχυνση ανάπτυξης το 2018 Εξωτερικός τομέας Διεύρυνση εξαγωγών (7,0%) από: Κλιμάκωση ανάπτυξης στην Ευρωπαϊκή Ένωση και σε αναδυόμενους εξαγωγικούς προορισμούς (Μέση Ανατολή, Βόρειος Αφρική) Νέα αύξηση τουριστικής κίνησης Αύξηση και των εισαγωγών, με οριακά διψήφιο ρυθμό Υψηλή συσχέτιση αύξησης εγχώριας ζήτησης και εισαγωγών το 2017 Ήπια εισαγωγική επίδραση επενδύσεων, καθώς μεγάλο μέρος τους θα αφορά σε κατασκευές Επιτάχυνση αύξησης ΑΕΠ φέτος, στην περιοχή του 2,1%

Προβλέψεις 2018: Νέα πτώση ανεργίας, Ήπια άνοδος τιμών Περαιτέρω μείωση ανεργίας Ενίσχυση απασχόλησης από νέα αύξηση εξαγωγικής ζήτησης στους σχετικούς κλάδους (Μεταποίηση, Τουρισμός, Μεταφορές) Μεγαλύτερη συμβολή Κατασκευαστικού τομέα Διεύρυνση απασχόλησης, μόνιμης και προσωρινής, στο δημόσιο τομέα Μέση ανεργία φέτος στην περιοχή του 20% Ενίσχυση καταναλωτικής ζήτησης, αυξήσεις έμμεσων φόρων και επιβολή νέων, θα συντηρήσουν τον πληθωρισμό Ήπια αυξητική επίδραση αναμενόμενης νέας αύξησης τιμής πετρελαίου και αλλαγών στις χρεώσεις ηλ. ρεύματος Νέα αύξηση τιμών, ελαφρώς ηπιότερη από πέρυσι (0,8%)

Μελέτη ΙΟΒΕ: Τράπεζα Τροφίμων: Μέσο αντιμετώπισης της επισιτιστικής ένδειας και της σπατάλης τροφίμων στην Ελλάδα

Η επισιτιστική ανασφάλεια αποτελεί σοβαρό κοινωνικό πρόβλημα Πιθανές επιδράσεις της επισιτιστικής ανασφάλειας Προβλήματα ψυχικής και φυσικής ανάπτυξης Μειωμένες επιδόσεις των παιδιών στο σχολείο Υπερβολική κατανάλωση τροφίμων υψηλής θερμιδικής περιεκτικότητας (παχυσαρκία) Ένα άτομο βρίσκεται σε επισιτιστική ανασφάλεια όταν δεν έχει ασφαλή πρόσβαση σε επαρκείς ποσότητες θρεπτικών τροφίμων για τη φυσιολογική του ανάπτυξη και για μια δραστήρια και υγιή ζωή.

1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 % πληθυσμού Περίπου 1,4 εκατ. άτομα αντιμετώπιζαν επισιτιστική ανασφάλεια το 2015 στην Ελλάδα 16 Επισιτιστική ανασφάλεια Σπατάλη Τροφίμων (% της συνολικής παραγωγής) 14.2 13.8 7% 14 12 13.0 12.9 6% 5% 10 9.2 8 6 7.9 7.7 5.8 7.6 7.1 6 7.8 7.9 7.6 7.1 6.9 6.9 8.1 8.7 8.4 7.8 7.3 4% 3% 4 2% 2 1% 0 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 0% Ελλάδα Ευρωζώνη Ελλάδα Ευρώπη Κόσμος Πηγή: Eurostat Πηγή: Food and Agriculture Organization of the United Nations Διαχρονικά υψηλότερο και το ποσοστό σπατάλης τροφίμων στην Ελλάδα σε σχέση με την ΕΕ-28

Σημαντική καθυστέρηση στην απορρόφηση των ευρωπαϊκών πόρων για επισιτιστική συνδρομή Κατά κεφαλήν πόροι από ΤΕΒΑ Εγκεκριμένες δαπάνες προς σύνολο προϋπολογισμού (%) Λιθουανία Ελλάδα Ρουμανία Λετονία Πορτογαλία Βουλγαρία Πολωνία Ισπανία Ιταλία Σλοβακία Σλοβενία Ουγγαρία Μάλτα Κροατία Γαλλία ΕΕ-28 Λουξεμβούργο Βέλγιο Εσθονία Ιρλανδία Κύπρος Φιλανδία Τσεχία Αυστρία Γερμανία Σουηδία Δανία Ολλανδία ΗΒ 0 5 10 15 20 25 30 ανά άτομο (σύνολο πληθυσμού) NL SE LT BE LV SI FR FI RO LU ES BG PL EE IT AU PT CZ GR SK CY 30.9% 29.5% 27.2% 27.0% 26.7% 24.2% 23.7% 22.9% 19.2% 18.0% 16.0% 14.5% 14.1% 13.7% 10.7% 9.3% 0.8% 0.4% 0.2% 57.4% 98.1% Πηγή: Ευρωπαϊκή Επιτροπή Βελτίωση στην αξιοποίηση του προγράμματος στην Ελλάδα καταγράφεται το 2016 ( 3,4 εκατ. απορρόφηση), ωστόσο υπάρχει σημαντικό περιθώριο για περαιτέρω εντατικοποίηση

Πολλαπλά κοινωνικά οφέλη από την αναβάθμιση της δράσης των τραπεζών τροφίμων Υπόδειγμα λειτουργίας των τραπεζών τροφίμων Επιχειρήσεις, θεσμοί, ιδιώτες στις Τράπεζες Τροφίμων σε συσσίτια και ιδρύματα προσφέρουν δωρεές τροφίμων... για την αποτελεσματική τους διαχείριση, αποθήκευση και κατανομή Προτάσεις πολιτικής Στήριξη της ίδρυσης και της ανάπτυξης τραπεζών τροφίμων στο σύνολο της ελληνικής επικράτειας Ουσιαστικότερη συμμετοχή των φορέων της κοινωνίας των πολιτών στον σχεδιασμό και στη διαχείριση της επισιτιστικής συνδρομής του ΤΕΒΑ

Ειδικό Θέμα: Έξοδος της Ελλάδας από το μνημόνιο

2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 % ΑΕΠ Ισοζύγιο - Έσοδα - Δαπάνες Γενικής Κυβέρνησης 70 60 50 40 30 20 10 0-10 -20 Ισοζύγιο Έσοδα Γενικής Κυβέρνησης Έξοδα Γενικής Κυβέρνησης Πηγές: Eurostat - European Economic Forecast Autumn 2017, European Commission

1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 δισεκ. % ΑΕΠ Επενδύσεις 70 30% 60 50 40 30 20 10 25% 20% 15% 10% 5% 0 0% Επενδύσεις Επενδύσεις (% ΑΕΠ) Πηγή: ΕΛΣΤΑΤ

2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 % ΑΕΠ Εξωτερικός Τομέας 40 120 30 100 20 80 10 60 0 40-10 20-20 0 Ισοζύγιο Τρεχουσών Συναλλαγών (αριστερός άξονας) Εξαγωγές (αριστερός άξονας) Π.Σ.Σ.Ι. (δεξιός άξονας)* *2010 = 100, σε σύγκριση με ΕΕ - 15 Πηγές: AMECO, ΕΛΣΤΑΤ

Ιαν/01 Ιουλ/01 Ιαν/02 Ιουλ/02 Ιαν/03 Ιουλ/03 Ιαν/04 Ιουλ/04 Ιαν/05 Ιουλ/05 Ιαν/06 Ιουλ/06 Ιαν/07 Ιουλ/07 Ιαν/08 Ιουλ/08 Ιαν/09 Ιουλ/09 Ιαν/10 Ιουλ/10 Ιαν/11 Ιουλ/11 Ιαν/12 Ιουλ/12 Ιαν/13 Ιουλ/13 Ιαν/14 Ιουλ/14 Ιαν/15 Ιουλ/15 Ιαν/16 Ιουλ/16 Ιαν/17 Ιουλ/17 δισεκ. Καταθέσεις* 350 300 250 200 150 100 50 0 * Στα ΝΧΙ, εκτός της Τράπεζας της Ελλάδος (υπόλοιπα τέλους περιόδου) Πηγή: Τράπεζα της Ελλάδος

13/2/2009 24/3/2009 7/5/2009 15/6/2009 21/7/2009 26/8/2009 1/10/2009 9/11/2009 15/12/2009 25/1/2010 3/3/2010 13/4/2010 19/5/2010 25/6/2010 2/8/2010 7/9/2010 13/10/2010 19/11/2010 28/12/2010 3/2/2011 14/3/2011 20/4/2011 30/5/2011 6/7/2011 11/8/2011 19/9/2011 25/10/2011 1/12/2011 10/1/2012 13/2/2012 14/3/2012 19/4/2012 24/5/2012 26/6/2012 27/7/2012 25/8/2012 24/9/2012 25/10/2012 24/11/2012 24/12/2012 21/1/2013 18/2/2013 19/3/2013 18/4/2013 20/5/2013 17/6/2013 16/7/2013 14/8/2013 11/9/2013 7/10/2013 4/11/2013 3/12/2013 3/1/2014 3/2/2014 5/3/2014 3/4/2014 2/5/2014 31/5/2014 30/6/2014 28/7/2014 25/8/2014 23/9/2014 24/10/2014 22/11/2014 22/12/2014 23/1/2015 21/2/2015 23/3/2015 25/4/2015 2/6/2015 2/7/2015 1/8/2015 31/8/2015 28/9/2015 26/10/2015 24/11/2015 28/12/2015 27/1/2016 24/2/2016 25/3/2016 28/4/2016 2/6/2016 8/7/2016 11/8/2016 12/9/2016 11/10/2016 15/11/2016 21/12/2016 26/1/2017 3/3/2017 6/4/2017 12/5/2017 19/6/2017 19/7/2017 23/8/2017 28/9/2017 1/11/2017 7/12/2017 Χρονολόγιο σημαντικότερων πολιτικών γεγονότων 45 40 35 30 25 20 04/10/2009: Βουλευτικές εκλογές. Νικητής το ΠΑ.ΣΟ.Κ. Πρωθυπουργός Γ. Παπανδρέου. 06/05/2010: 1ο Μνημόνιο 11/11/2011: Παραίτηση Γ. Παπανδρέου. Κυβέρνηση συνεργασίας ΠΑ.ΣΟ.Κ. Ν.Δ.- ΛΑ.Ο.Σ. Πρωθυπουργός Λ. Παπαδήμος. 14/02/2012: 2ο Μνημόνιο 06/05/2012: Βουλευτικές εκλογές. Αποτυχία σχηματισμού Κυβέρνησης. 17/06/2012: Βουλευτικές εκλογές. Κυβέρνηση συνεργασίας Ν.Δ.- ΠΑ.ΣΟ.Κ.-ΔΗΜ.ΑΡ. Πρωθυπουργός Α. Σαμαράς. 27/11/2012: Eurogroup για πρόγραμμα επαναγοράς ομολόγων. Καμπύλη απόδοσης (%) ομολόγων Ελληνικού Δημοσίου 25/01/2015: Βουλευτικές εκλογές. Κυβέρνηση συνεργασίας ΣΥ.ΡΙΖ.Α- ΑΝ.ΕΛ. Πρωθυπουργός Α. Τσίπρας. 05/07/2015: Επικράτηση του «ΟΧΙ» στο Δημοψήφισμα. 14/08/2015: 3ο Μνημόνιο 20/09/2015: Βουλευτικές εκλογές. Κυβέρνηση συνεργασίας ΣΥ.ΡΙΖ.Α-ΑΝ.ΕΛ. Πρωθυπουργός Α. Τσίπρας. 25/05/2016: To Eurogroup επιβεβαιώνει τη Συμφωνία σε τεχνικό επίπεδο για την πρώτη αξιολόγηση του τρίτου Μνημονίου και προβλέπει μέτρα ελάφρυνσης του Ελληνικού χρέους σε βραχυπρόθεσμο, μεσοπρόθεσμο και μακροπρόθεσμο ορίζοντα. 15/06/17: Το Eurogroup επιβεβαιώνει την ολοκλήρωση των προαπαιτούμενω ν δράσεων της δεύτερης αξιολόγησης του τρίτου Μνημονίου. 15 10 5 0 Πηγή: https://www.investing.com/rates-bonds/greece-10-year-bond-yield-historical-data

2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024 2025 2026 2027 2028 2029 2030 2031 2032 2033 2034 2035 2036 2037 2038 2039 2040 2041 2042 2043 2044 2045 2046 2047 2048 2049 2050 2051 2052 2053 2054 2055 2056 2057 2058 2059 δισεκ. Χρονοδιάγραμμα λήξης δημόσιου χρέους* 14 12 10 8 6 4 2 0 ECB EFSF EIB ESM Eurozone governments IMF Private Investors Treasury Bill Holders * Δεν περιλαμβάνεται το δημόσιο χρέος που διακρατείται από πιστωτές οι οποίοι δεν συμμετείχαν στο PSI+ Πηγή: https://graphics.wsj.com/greece-debt-timeline/

Υπάρχουσες δεσμεύσεις από το τρέχον πρόγραμμα, για μετά το 2018 Δημοσιονομικό πλαίσιο Πρωτογενή πλεονάσματα 3,5% του ΑΕΠ έως και το 2022, μικρότερα, στην περιοχή του 2% σύμφωνα με την ΕΕ για την περίοδο 2023-2060 Δημοσιονομικός «κόφτης» Αυτόματος ετήσιος μηχανισμός περιορισμού δημοσίων δαπανών, ως συνάρτηση της απόκλισης από τον στόχο του προηγούμενου έτους Μέτρα σε τρέχουσες συντάξεις το 2019 & «πάγωμα» συντάξεων έως το 2022 Μείωση του αφορολόγητου το 2019 ή 2020 Δέσμευση ενδεχόμενου νέου δημοσιονομικού χώρου, από το 2019 κατά την ΕΕ ή μόνο το 2023 κατά το ΔΝΤ, για συγκεκριμένα «αντί-μέτρα» Δομικές μεταρρυθμίσεις Χρηματοπιστωτικός τομέας: Τήρηση αυστηρού επιχειρησιακού σχεδίου από τις τράπεζες για τη μείωση των κόκκινων δανείων, έως τουλάχιστον το 2019 Αγορά προϊόντων & Ιδιωτικοποιήσεις: ΔΕΗ, ΔΕΠΑ, ΔΕΣΦΑ, Εγνατία, μαρίνες, λειτουργία ΤΑΙΠΕΔ τουλάχιστον έως το 2020

Εκκρεμότητες σε μεσοπρόθεσμο ορίζοντα Κατά την διάρκεια των προγραμμάτων προσαρμογής 2010-2018, η Ελλάδα διόρθωσε σε μεγάλο βαθμό τις ανισορροπίες σε επίπεδο ροών, τόσο στο μακροοικονομικό όσο και το δημοσιονομικό πεδίο Δημοσιονομικό ισοζύγιο Εξωτερικό ισοζύγιο Παραμένουν εκκρεμή τουλάχιστον τρία ζητήματα ως προς τη δημοσιονομική ισορροπία, που δυσχεραίνουν την αναπτυξιακή τροχιά στο μέσο και μάκρο χρονικό ορίζοντα. Ένα ιδιαίτερα υψηλό απόθεμα δημόσιου χρέους (ενστάσεις βιωσιμότητας από ΔΝΤ) Το δημοσιονομικό μίγμα που οδήγησε στην τρέχουσα δημοσιονομική θέση βασίζεται κυρίως σε αύξηση φόρων και δεν θεωρείται βιώσιμο μακροχρόνια Ο στόχος για σημαντικά πρωτογενή πλεονάσματα έως το 2060 περιορίζει το εργαλείο της δημοσιονομικής πολιτικής για αντιμετώπιση δυσμενών διαταραχών στον οικονομικό κύκλο Μια συζήτηση με στόχο κάποιας μορφής νέα συμφωνία με τους Ευρωπαίους εταίρους, η οποία θα αντιμετωπίζει τα παραπάνω ζητήματα είναι από πιθανή έως ευκταία. Ως αντάλλαγμα αλλά και ίδιο συμφέρον, η Ελλάδα καλείται να συνεχίσει με συνέπεια τις μεταρρυθμίσεις.

Υπάρχουσα συμφωνία με ΕΜΣ για ελάφρυνση χρέους Βραχυπρόθεσμα μέτρα σε εφαρμογή από Ιανουάριο 2017 Περιλαμβάνουν: εξομάλυνση ορίζοντα αποπληρωμών, μείωση επιτοκιακού κινδύνου & περιθωρίου Μεσοπρόθεσμα μέτρα αναμένονται με το πέρας του προγράμματος(αύγ. 2018), υπό όρους: Θετική αξιολόγηση για την ολοκλήρωση του προγράμματος Διενεργείται ανάλυση βιωσιμότητας που κρίνει ότι χρειάζονται Περιλαμβάνουν: πλαφόν στις αποπληρωμές τόκων, μείωση επιτοκιακού περιθωρίου, επαναγορά χρέους, επιμήκυνση αποπληρωμών Μακροπρόθεσμα μέτρα προβλέπονται μετά τη λήξη του προγράμματος, υπό όρους: Τηρούνται οι δημοσιονομικοί στόχοι & κανόνες του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης Η οικονομική κατάσταση της χώρας ακολουθεί δυσμενέστερο σενάριο, σε σχέση με αυτό που αναμένεται σήμερα Περιλαμβάνουν: πλαφόν στις αποπληρωμές τόκων, επιμήκυνση αποπληρωμών Τα έως τώρα συμφωνημένα μέτρα ελάφρυνσης έχουν το εξής κριτήριο βιωσιμότητας: Ετήσιες χρηματοδοτικές ανάγκες έως 15% του ΑΕΠ για το μέσο χρονικό ορίζοντα Ετήσιες χρηματοδοτικές ανάγκες έως 20% του ΑΕΠ για το μακροχρόνιο ορίζοντα Συζητείται μηχανισμός που να συνδέει την ελάφρυνση με πραγματοποιημένο ρυθμό ανάπτυξης (Eurogroup 22/1). Το ΔΝΤ επισημαίνει ότι η τρέχουσα συμφωνία είναι ανεπαρκής.

Ρόλος ΕΜΣ μετά από πρόγραμμα Από τα 86 δισεκ. του προγράμματος (2015), συνολικά 59 δισεκ. αναμένεται να έχουν εκταμιευθεί έως τον Αύγουστο 2018. Αδιάθετο κονδύλι χρηματοδότησης περί τα 27 δισεκ. «Μαξιλάρι» ασφαλείας για επερχόμενο stress test τραπεζών Δυνατότητα σύνδεσης αποθεματικού με νέο μηχανισμό ελάφρυνσης ή επαναγοράς χρέους, υπό προϋποθέσεις; Εποπτεία μέσω Συστήματος Έγκαιρης Προειδοποίησης (Early Warning System) Βασίζεται σε εξαμηνιαίους ελέγχους και έχει συμβουλευτικό χαρακτήρα. Σε περίπτωση κινδύνου μη έγκαιρης αποπληρωμής, ενημερώνονται ΕΕ, ΕΚΤ και όργανα της Ευρωζώνης. Ισχύει για όλες τις χώρες που έχουν χρηματοδοτηθεί από τον ΕΜΣ ή EFSF (Ισπανία, Κύπρος, Πορτογαλία, Ιρλανδία, Ελλάδα), με στόχο: να διασφαλίσει ότι η αποπληρωμή του δανείου κάθε χώρας μέλους γίνεται έγκαιρα να εντοπίσει κινδύνους ρευστότητας και να συστήσει διορθωτικές δράσεις Λήγει με την πλήρη αποπληρωμή του δανείου, επομένως για την Ελλάδα το 2060 Συνεργασία ΕΜΣ με ΕΕ στο πλαίσιο της «Εποπτείας μετά το πρόγραμμα» με εξαμηνιαίους ελέγχους ή «Ενισχυμένης εποπτείας» με τριμηνιαίους ελέγχους (Post-Program Surveillance or Enhanced Surveillance).

Ρόλος ΕΕ μετά το πρόγραμμα Εποπτεία μετά από πρόγραμμα μακροοικονομικής προσαρμογής (post programme surveillance) Έχει καθιερωθεί από το 2013 (Κανονισμός (ΕΕ) 472/2013) Πραγματοποιείται σε όσες χώρες λάμβαναν χρηματοδοτική συνδρομή στις 30/05/2013 από άλλα κράτη μέλη ή τρίτες χώρες, το ΕΜΧΣ, τον ΕΜΣ, το ΕΤΧΣ ή το ΔΝΤ και το πρόγραμμά τους έχει ολοκληρωθεί, καθώς και σε όσες θα εισέλθουν εξέλθουν μελλοντικά σε πρόγραμμα. Τα κράτη παραμένουν υπό εποπτεία έως ότου εξοφληθεί τουλάχιστον το 75% της χρηματοδοτικής συνδρομής. Λαμβάνοντας υπόψη το σύνολο των δανείων της Ελλάδας από άλλα κράτη μέλη, το ΕΤΧΣ και το ΕΜΣ, η διαδικασία της εποπτείας μετά το πρόγραμμα θα ολοκληρωθεί περίπου το 2050. Το Συμβούλιο, μετά από πρόταση της Επιτροπής, μπορεί να παρατείνει την εποπτεία μετά το πρόγραμμα, σε περίπτωση που παραμένει ο κίνδυνος δημοσιονομικής βιωσιμότητας. Η Επιτροπή πραγματοποιεί μαζί με την ΕΚΤ τακτικές αποστολές επιθεώρησης μετά το πρόγραμμα. Το Συμβούλιο, μετά από πρόταση της Επιτροπής, μπορεί να συστήσει σε κράτος μέλος να λάβει διορθωτικά μέτρα. Δεν προβλέπονται κυρώσεις για χώρες οι οποίες δεν ακολουθούν τις συστάσεις.

Ρόλος ΕΕ μετά το πρόγραμμα Κατά τη διάρκεια ενός προγράμματος μακροοικονομικής προσαρμογής ισχύουν για ένα κράτος απαλλαγές εξαιρέσεις από: Ορισμένες υποχρεώσεις του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης (π.χ. υποβολή εκθέσεων στο πλαίσιο της επιτάχυνσης της Διαδικασίας Υπερβολικού Ελλείμματος (ΔΥΕ), παρακολουθήσεις για την επιτάχυνση και την αναστολή της ΔΥΕ) Την παρακολούθηση και την εκτίμηση του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου Τον Κανονισμό περί υπερβολικών μακροοικονομικών ανισορροπιών ((EE) αριθ. 1176/2011) Με την ολοκλήρωση ενός προγράμματος μακροοικονομικής προσαρμογής, οι παραπάνω απαλλαγές και εξαιρέσεις λήγουν. Ισχύουν όλες οι υποχρεώσεις ενός κράτους μέλους της ΕΕ και της Ευρωζώνης.

Ρόλος ΕΕ μετά το πρόγραμμα Ευρωπαϊκό Εξάμηνο Ξεκινάει με την Ετήσια Έρευνα Ανάπτυξης της ΕΕ κάθε φθινόπωρο, για το επόμενο έτος. Η αξιολόγηση των προσχεδίων των Κρατικών Προϋπολογισμών για το επόμενο έτος γίνεται στο πλαίσιο του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης (παρουσιάζεται στη συνέχεια) Διαδικασία εντοπισμού μακροοικονομικών ανισορροπιών: Κάθε Νοέμβριο εκδίδεται η έκθεση του Μηχανισμού Επαγρύπνησης (Alert Mechanism Report), με την οποία επιδιώκεται ο εντοπισμός χωρών με ενδεχόμενες οικονομικές ανισορροπίες. Εφόσον προκύψει ανάγκη περαιτέρω διερεύνησης της κατάστασης σε κάποια χώρα, η Επιτροπή διενεργεί εμπεριστατωμένη έρευνα (in depth country review). Μια χώρα μπορεί να βρεθεί σε κατάσταση «χωρίς ανισορροπίες», «με ανισορροπίες», «με υπερβάλλουσες ανισορροπίες» και «με υπερβάλλουσες ανισορροπίες και διορθωτικές δράσεις». Εάν η Επιτροπή θεωρήσει ότι κάποιο κράτος μέλος παρουσιάζει υπερβολικές ανισορροπίες, τότε το Συμβούλιο με σύστασή του προς αυτό ορίζει μια δέσμη συστάσεων πολιτικής και την προθεσμία εντός της οποίας πρέπει να υποβάλει σχέδιο διορθωτικών ενεργειών. Εφόσον το σχέδιο θεωρηθεί επαρκές, εγκρίνεται από το Συμβούλιο. Το κράτος - μέλος υποβάλλει στο Συμβούλιο και την Επιτροπή σε τακτά χρονικά διαστήματα εκθέσεις προόδου. Σε περίπτωση που ένα κράτος επανειλημμένως αποτυγχάνει να υποβάλλει επαρκές διορθωτικό σχέδιο ή να το υλοποιήσει, είναι πιθανό να υποστεί κυρώσεις.

Ρόλος ΕΕ μετά το πρόγραμμα Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης Το προληπτικό σκέλος του (preventive arm) περιλαμβάνει: Τον καθορισμό Μεσοπρόθεσμων Δημοσιονομικών Στόχων (ΜΔΣ) Την κατάρτιση Προγραμμάτων Σταθερότητας και Ανάπτυξης, για την επίτευξη των ΜΔΣ Τη Διαδικασία Σημαντικών Αποκλίσεων, με σκοπό τη λήψη των απαραίτητων μέτρων για τη διόρθωση παρατηρούμενων αποκλίσεων από τους ΜΔΣ και την αποφυγή ένταξης στη Διαδικασία Υπερβολικού Ελλείμματος Υφίστανται κυρώσεις μόνο για χώρες μέλη της Ευρωζώνης οι οποίες για εκτεταμένο χρονικό διάστημα δεν θα λάβουν διορθωτικά μέτρα για τον περιορισμό των αποκλίσεων από τους ΜΔΣ (έως τη δεύτερη απόφαση του Συμβουλίου για έλλειψη αποτελεσματικών δράσεων για αυτόν το σκοπό). Κυρώσεις: Κατάθεση ύψους 0,2% του ΑΕΠ του περασμένου έτους από αυτό στο οποίο λήφθηκε η απόφαση επιβολής κύρωσης

Ρόλος ΕΕ μετά το πρόγραμμα Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης Το διορθωτικό σκέλος του (corrective arm) περιλαμβάνει: Τη Διαδικασία Υπερβολικού Ελλείμματος (ΔΥΕ) Ενεργοποιείται όταν διαπιστωθεί ότι ένα κράτος μέλος: α) Υπερέβη το επίπεδο δημοσιονομικού ελλείμματος 3% ή είναι πλησίον του να τον υπερβεί β) Το δημόσιο χρέος υπερβαίνει το 60% του ΑΕΠ και δεν υποχωρεί με ικανοποιητικό ρυθμό (μέση μείωση ετησίως την τελευταία τριετία κατά 1/20 ο της διάστασης μεταξύ του χρέους του και του 60% του ΑΕΠ) Εφόσον κάποιο κράτος μέλος δεν λάβει επαρκή μέτρα για τον περιορισμό του ελλείμματος και του χρέους του, υπόκειται σε κυρώσεις: Κατάθεση ύψους 0,2% του ΑΕΠ του περασμένου έτους (μόνο σε μέλη Ευρωζώνης) Αναστολή μέρους ή όλων των πληρωμών/δεσμεύσεων από τα Διαρθρωτικά Ταμεία Για επανειλημμένη μη συμμόρφωση με τις αποφάσεις του Συμβουλίου, επιβάλλονται πρόσθετες κυρώσεις: Κατάθεση ύψους 0,2% του ΑΕΠ, για όσο διαρκεί η μη συμμόρφωση + πρόσθετη κατάθεση, έως 0,5% του ΑΕΠ (μόνο σε μέλη Ευρωζώνης) Αναστολή μέρους ή όλων των πληρωμών/δεσμεύσεων από τα Διαρθρωτικά Ταμεία

Ρόλος ΔΝΤ μετά από πρόγραμμα Τα 1,9 δισεκ. του τρέχοντος προγράμματος «επί της αρχής» (SBA 2017) είναι πλέον πιθανό ότι δεν θα εκταμιευθούν. Από το προηγούμενο πρόγραμμα (EFF 2012), μετά τον Αύγουστο 2018 και έως τον Ιούνιο 2024 υπολογίζεται ότι απομένουν προς αποπληρωμή περί τα 8,5 δισεκ. Παρακολούθηση μετά το Πρόγραμμα (Post-Program Monitoring) Βασίζεται σε ετήσιους ή συχνότερους ελέγχους και έχει συμβουλευτικό χαρακτήρα. Τα συμπεράσματα παρουσιάζονται στο ΔΣ του οργανισμού και κατόπιν δημοσιεύονται. Δίνεται έμφαση σε συστάσεις μακροοικονομικών και διαρθρωτικών πολιτικών. Εφαρμόζεται σε όλες τις χώρες που έχουν χρηματοδοτηθεί από το ΔΝΤ, με στόχο να διασφαλιστεί η έγκαιρη αποπληρωμή του δανείου Λήγει όταν μία χώρα εκτός προγράμματος: Έχει εναπομείναν υπόλοιπο δανείου μικρότερο από 200% του quota της, και Έχει εναπομείναν υπόλοιπο μικρότερο από 1,9 δισεκ. Με τα τρέχοντα δεδομένα, οι παραπάνω προϋποθέσεις συνεπάγονται για την Ελλάδα ότι η διαδικασία παρακολούθησης από το ΔΝΤ θα διαρκέσει έως το 2022

Ευχαριστούμε πολύ! www.iobe.gr twitter.com/iobe_feir