Σύγχρονες Προσεγγίσεις στη Διδακτική
Ορολογία Ορισμοί Μέθοδος διδασκαλίας θεωρείται ένα πρότυπο (pattern) οργάνωσης του μαθήματος και συμπεριφοράς του εκπαιδευτικού. Στρατηγική διδασκαλίας. Περιλαμβάνει ενδεχομένως περισσότερες από μία μεθόδους. Μοντέλο διδασκαλίας. Περιλαμβάνει ιεράρχηση εκπαιδευτικών προτεραιοτήτων, συγκεκριμένες διδακτικές διαδικασίες και προσδιορίζει τον τρόπο οργάνωσης της τάξης και της διδασκαλίας.
Σύγχρονες διδακτικές μέθοδοι και ΤΠΕ Σύγχρονες διδακτικές Μέθοδοι εφαρμόζονται καλύτερα με τη χρήση ΤΠΕ πράγμα που επί της ουσίας «ακυρώνει» μερικές «παραδοσιακές» μεθόδους διδασκαλίας. Ομαδοσυνεργατική μάθηση. Οι σύγχρονες θεωρίες μάθησης αποδίδουν μεγάλη σημασία στον κοινωνιοπολιτισμικό παράγοντα και συνηγορούν υπέρ της οργάνωσης μαθημάτων στα οποία να ευνοείται η κοινωνική αλληλεπίδραση και αυτενέργεια των μαθητών. Οι ΤΠΕ με την χρήση εργαλείων όπως η σύγχρονη ή ασύγχρονη επικοινωνία, συνεπεξεργασία κειμένων, διαμοίραση ψηφιακών πόρων, e-κοινότητες, ιστολόγια κλπ συνεπικουρούν στην εφαρμογή των μεθόδων αυτών Διδακτικό «κόστος» - διδακτικός θόρυβος: Μέγεθος - σύνθεση ομάδας, Τρόπος αλληλεπίδρασης, Αναμενόμενα αποτελέσματα, Διαχείριση χρόνου.
Μέθοδος Project Ομαδικές εργασίες που εκτελούνται σε μεγάλο χρονικό διάστημα με σκοπό την παραγωγή ενός τελικού προϊόντος. Ο μαθητής μπορεί να χρησιμοποιήσει ένα μεγάλο φάσμα γνώσεων και ανώτερες μορφές μάθησης π.χ. δημιουργικότητα, πλάγια σκέψη, ανάλυση, σύνθεση, αξιολόγηση. Πλεονεκτήματα: Τονίζει τη διαδικασία και όχι το αποτέλεσμα της μάθησης Οι μαθητές θέτουν στόχους Στηρίζεται στην ομαδική εργασία και στην συνεργασία Η επιτυχία οφείλεται ότι ο μαθητής κατευθύνεται από εσωτερικά κίνητρα. Τα Project διαχωρίζονται από άλλες μεθόδους διδασκαλίας διότι: Οργανώνονται γύρω από ένα κεντρικό πρόβλημα, το οποίο βοηθά να ενεργοποιηθούν όλες οι δραστηριότητες της τάξης Απαιτούν κάποιο προϊόν το οποίο αποτελεί και λύση του αρχικού προβλήματος
Problem Solving Οι σύγχρονες θεωρίες μάθησης, θέτουν το πρόβλημα και την επίλυση προβλημάτων (με τη γενική έννοια του όρου «πρόβλημα») στο επίκεντρο των μαθησιακών δραστηριοτήτων. Πρόβλημα αποκαλείται συνήθως μια κατάσταση κατά την οποία το άτομο προσπαθεί να επιτύχει ένα συγκεκριμένο σκοπό και πρέπει να βρει τα μέσα και τους τρόπους, ώστε να τον επιτύχει. Κατά συνέπεια η επίλυση προβλημάτων αναφέρεται στις προσπάθειες που καταβάλλει ένα άτομο, προκειμένου να επιτύχει ένα σκοπό, για τον οποίον δεν έχει έτοιμη μια λύση. Επιλύσιμα, μη Επιλύσιμα, Ανοικτά Προβλήματα. Δομημένα, - Αδόμητα Προβλήματα Σύμφωνα με τη Λειτουργική Ψυχολογία και τους Ε. Claoarede και J. Dewey κάθε μέρα ο άνθρωπος καλείται να λύσει μικρά ή μεγάλα προβλήματα και κατά βάση η εκπαίδευση αυτόν τον σκοπό εξυπηρετεί, να εφοδιάσει τους μαθητές με τρόπους, στρατηγικές και μεθόδους επίλυσης προβλημάτων.
Συμβολή των ΤΠΕ στην εφαρμογή των σύγχρονων διδακτικών μεθόδων Είναι ουσιαστική σε 3 διαφορετικά επίπεδα: Περιεχομένου, ψηφιακό υλικό από διαδίκτυο ή άλλος τρόπος π.χ. CD Διεκπεραίωση και οργάνωση δεδομένων π.χ. chat, forum, blog, wiki Προέκταση των πρακτικών αυτών και άλλων καινοτόμων πρακτικών π.χ. webquest
Διδακτικά σενάρια και διαθεματικότητα Διδακτικό σενάριο θεωρούμε την περιγραφή μιας διδασκαλίας με εστιασμένο γνωστικό αντικείμενο, συγκεκριμένους εκπαιδευτικούς στόχους, διδακτικές αρχές και πρακτικές. Σχέδιο μαθήματος, αντιστοιχεί σε μια λεπτομερή περιγραφή της διδασκαλίας αλλά απουσιάζει η περιγραφή της κοινωνικής αλληλεπίδρασης και οι ρόλοι των συμμετεχόντων, οι αντιλήψεις των μαθητών και τα ενδεχόμενα εμπόδια. Στη σύγχρονη Διδακτική οι δύο όροι τείνουν να ταυτιστούν. Το διδακτικό σενάριο υλοποιείται, κατά κανόνα, μέσα από εκπαιδευτικές δραστηριότητες. Εμπλέκονται η διαθεματικότητα και η διεπιστημονικότητα. Διδακτικό και επιμορφωτικό υλικό θεωρείται οτιδήποτε υλικό πρόκειται να χρησιμοποιηθεί στη διδασκαλία. Το διδακτικό υλικό είναι πιο «αυστηρό» στη μορφή του και στη δομή του ενώ το επιμορφωτικό έχει έναν «μη υποχρεωτικό» χαρακτήρα, συνοδεύεται από επεξηγήσεις και είναι πλουσιότερο από το διδακτικό.
Κοινότητες Μάθησης Η Κοινότητα, στην ευρύτερη της έννοια, αποτελεί ένα σύνολο ανθρώπων οι οποίοι έχουν κοινά (κοινωνικά) χαρακτηριστικά. Κοινότητες οι οποίες στηρίζονται στην ψηφιακή επικοινωνία. Αποκαλούνται «εικονικές» - «δικτυακές», εδώ η υπολογιστική υποδομή είναι μέσο επικοινωνίας και διαμεσολάβησης. Στηρίζονται σε ψηφιακά περιβάλλοντα τα οποία επιτρέπουν την επικοινωνία μεταξύ των μελών. Οι Online Κοινότητες είναι εξαιρετικά σημαντικές για τους εκπαιδευτικούς γιατί έχουν: Δυνατότητα απεριόριστης επικοινωνίας Δυνατότητα στοχευμένης πληροφόρησης Δυνατότητα διαμοίρασης και συνεργατικής επεξεργασίας ντοκουμέντων και πόρων, με ελεγχόμενη πρόσβαση Σχεδίαση και υλοποίηση ομαδοσυνεργατικών projects
Web2.0, Κοινωνική δικτύωση και εκπαίδευση Ο όρος Web 2.0, χρησιμοποιείται για να περιγράψει τη νέα γενιά του Παγκόσμιου Ιστού η οποία βασίζεται στην όλο και μεγαλύτερη δυνατότητα των χρηστών του Διαδικτύου. Χαοακτηοιστικά του Web 2.0: Είναι ανοιχτό (ανοιχτή πρόσβαση) και ευνοεί πλατφόρμες και εφαρμογές που εντάσσονται στο κίνημα του Free, Open Source Software. Επιτρέπει και ευνοεί τη συνεργασία και την κοινωνική δικτύωση, για συμμετοχική μάθηση. Επιτρέπει την προσωπική έκφραση και διάδοση των ιδεών π.χ. «ατομική δημοσιογραφία». Ευνοεί τη δημιουργία και τη διαμοίραση ψηφιακών πόρων. Υπηρεσίες : Blogs, Wikis, Podcast-Vodcast, Εικονικοί κόσμοι, Κοινωνική δικτύωση.
Διαδίκτυο ως πηγή πληροφοριών Το Διαδίκτυο στις μέρες μας αποτελεί την μεγαλύτερη πηγή πληροφοριών. Οι Δάσκαλοι πρέπει να εκπαιδεύσουν τους μαθητές να αναζητούν σωστά και να αξιοποιούν τις πληροφορίες αυτές
Πλεονεκτήματα από τη χρήση του Διαδικτύου για την αναζήτηση πληροφοριών Υπάρχει πληθώρα πληροφοριών (που περιλαμβάνουν μεγάλο εύρος από media). Οι μαθητές καθίστανται «ερευνητές πληροφοριών» λόγω της εύκολης πρόσβασης σε Η επιτήδευση του λογισμικού των μηχανών αναζήτησης επιτρέπει την ακριβή περιγραφή της προς αναζήτησης πληροφορίας. Δυνατότητα άμεσης σύνδεσης με μέρη και ανθρώπους Παγκόσμια διάχυση της πληροφορίας Κίνητρο να μοιραστούν οι μαθητές online τη δουλειά τους με άλλους οπουδήποτε. Ευκολότερη κατανόηση πληροφοριών πολύπλοκων αντικείμενων με τη χρήση εξεικονιστικών αναπαραστάσεων. Περισσότερος έλεγχος μάθησης των μαθητών (εποικοδομητισμός) αφού από μόνοι τους ανακαλύπτουν παρά βλέπουν και απομνημονεύουν. Πηγές Επικοινωνία Εξεικόνιση
Επιφυλάξεις και επισημάνσεις για την διδακτική χρήση του Διαδικτύου Υπερφόρτοση πληροφορίας Ποιότητα, εγκυρότητα, αξιοπιστία των πληροφοριών Εμπορικά και οικονομικά τα κριτήρια των μηχανών αναζήτησης. Ανεπαρκής ο χρόνος εκπαίδευσης για αποτελεσματική χρήση των μηχανών Αναφορά των πηγών - πνευματικά δικαιώματα Δε δουλεύουν οι μαθητές κριτικά αλλά με copy-paste Θα πρέπει να μάθουν να αυτοπαρουσιάζονται (netiquette) Η ταχύτητα επικρατεί της ποιότητας Κίνδυνος μεγέθυνσης του «ψηφιακού» χάσματος Επιφανειακή γνώση παρά πραγματική κατανόηση Παρερμηνεία δεδομένων που βρίσκονται με μορφή γραφικών Δημιουργείται μια τάση «κάνε κλικ και μάντεψε» παρά «σκέψου πρώτα» Πηγές Επικοινωνία Εξεικόνιση
Τεχνικές Αναζήτησης στο Διαδίκτυο Χρήση Αρχειοκαταλόγων, σελίδες ταξινομημένες σε μια ιεραρχική δομή. Χρήση μηχανών αναζήτησης. Εργαλεία μετααναζήτησης, ταυτόχρονη πρόσβαση σε πολλαπλές μηχανές αναζήτησης. Για το σωστό προσδιορισμό βοηθούν τα ερωτήματα: α) Ποιος, Τι,Που, Πότε, Πώς, Γιατί Οι κεντρικές λέξεις-κλειδιά πρέπει να είναι ουσιαστικά Οι κεντρικές λέξεις-κλειδιά πρέπει να εκφράζουν με σαφήνεια την αναζητούμενη πληροφορία Χρήση συνώνυμων Χρήση φράσεων Αναζήτηση με βάση Boolean τελεστές (AND, OR, NOT) Προσοχή στην ορθογραφία 6-8 το πολύ λέξεις-κλειδιά Χρήση φίλτρων π.χ. απόληξη URL: com, edu, gov, net, org κ.ά.