Αντώνιοσ Απ. Παπαδάκησ Υγιεινολόγοσ M.Sc., M.Sc., Ph.D.c. Αντιπρόεδροσ Πανελλήνιασ Ένωςησ Εποπτών Δημόςιασ Υγείασ
Οριςμοί 1. χολικό κυλικείο: Εύναι ο χώροσ εντόσ ςχολικού ςυγκροτόματοσ, ςτον οπούο προετοιμϊζονται και διατύθενται ό απλϊ διατύθενται τρόφιμα, χυμού, αφεψόματα ϋτοιμα προσ κατανϊλωςη από τουσ μαθητϋσ, το προςωπικό και τουσ επιςκϋπτεσ του ςχολεύου. 2. Φώροσ εςτίαςησ (εςτιατόριο) εντόσ ςχολικού ςυγκροτήματοσ: Εύναι ο χώροσ εντόσ ςχολικού ςυγκροτόματοσ, ςτον οπούο προετοιμϊζεται διατύθεται ό απλϊ προςφϋρεται φαγητό το οπούο προϋρχεται από νομύμωσ λειτουργούντα : 1) επιχειρόςεισ παραγωγόσ μαγειρεμϋνων φαγητών, 2) εργαςτόρια τροφύμων και ποτών, και το οπούο προορύζεται για τη ςύτιςη των μαθητών και του προςωπικού του ςχολεύου.
ΥΡΟΤΣΑ-ΛΑΦΑΝΙΚΑ Δεν επιτρϋπεται η προςθόκη ςακχϊρων ό ϊλλων γλυκαντικών ουςιών ςτουσ φυςικούσ χυμούσ φρούτων ό και λαχανικών. Αντύθετα προτεύνεται η κατανϊλωςό τουσ ϊμεςα μετϊ την παραςκευό του ςε ποτόρια μιασ χρόςησ ανακυκλώςιμου υλικού. Δεν επιτρϋπεται η προςθόκη ςακχϊρων ό ϊλλων γλυκαντικών ουςιών ςτισ φρουτοςαλϊτεσ από φρϋςκα, καλϊ πλυμϋνα φρούτα εποχόσ.
ΓΑΛΑΚΤΟΚΟΜΙΚΑ Δεν επιτρϋπεται η προςθόκη ζϊχαρησ ςτα ροφόματα από ςυνδυαςμούσ φρϋςκου γϊλακτοσ και φρϋςκων φρούτων. Απαγορεύεται η διϊθεςη ϊλλων τυποποιημϋνων ανϊλογων ροφημϊτων καθώσ και η χρόςη ϋτοιμησ ςκόνησ για την παραςκευό τουσ. Επιτρϋπεται :οκολατούχο γϊλα με χαμηλϊ λιπαρϊ (max.1,8%) ςε ςυςκευαςύα ϋωσ 250ml.
ΔΙΑΦΟΡΑ ΑΡΤΟΣΚΕΥΑΣΜΑΤΑ Απαγορεύεται η χρόςη τετηγμϋνων τυριών ςτισ τυρόπιτεσ Δεν επιτρϋπεται η χρόςη ςϊλτςασ και αλλαντικών ςτισ πύτςεσ. ΣΑΝΤΟΥΙΤΣ Δεν επιτρϋπεται το μπριοσ, το κρουαςϊν η το πιροςκύ. Η ελληνικό πύτα δεν πρϋπει να περιϋχει γλυκουρονικό νϊτριο. Δεν επιτρϋπεται η χρόςη ϊλλων αλλαντικών, εκτόσ από βραςτό γαλοπούλα με τισ παρακϊτω προδιαγραφϋσ: α) Κορεςμϋνα λιπαρϊ ϋωσ 1 % β) Νϊτριο ϋωσ 1 %
ΥΓΡΑ ΤΡΟΦΙΜΑ Εμφιαλωμϋνο νερό. τα κυλικεύα των ςχολεύων δευτεροβϊθμιασ εκπαύδευςησ επιτρϋπονται τα παρακϊτω αφεψόματα: χαμομόλι, φαςκόμηλο, τςϊι του βουνού, χωρύσ προςθόκη ζϊχαρησ ό ςύνθετων γλυκαντικών. Καφϋσ μόνο για το προςωπικό. Δεν επιτρϋπεται η διϊθεςη αναψυκτικών.
Σοκολάτα υγείασ και γάλακτοσ ςε ατομική μερίδα έωσ 30γρ. Δεν επιτρέπεται η διάθεςη τςιχλών και καραμελών Δεν επιτρέπεται η διάθεςη λειτουργικών τροφίμων ή ςυμπληρωμάτων διατροφήσ και προΰόντων που περιέχουν γενετικά τροποποιημένουσ οργανιςμούσ. Δεν επιτρέπεται η διάθεςη άλλων προΰόντων, που δεν περιλαμβάνονται ςτην ιςχύουςα Υγειονομική Διάταξη αλάτι ή ζάχαρη
Πηγό: Δ/νςη Δημόςιασ Τγεύασ Π.Ε. Ηρακλεύου, 2009
ΠΡΟΣΤΠΟ ΥΟΛΙΚΟ ΚΤΛΙΚΕΙΟ- ΕΝΑΛΛΑΚΣΙΚΗ ΠΡΟΣΑΗ (1) Σα ςχολικϊ κυλικεύα ςτισ μϋρεσ μασ ϋρχονται αντιμϋτωπα με πολλϋσ προκλόςεισ, πιθανϊ δυςανϊλογεσ των δυνατοτότων των ιδιοκτητών τουσ. Αφενόσ καλούνται να δραςτηριοποιηθούν ςε ϋνα ευαύςθητο χώρο όπωσ εύναι το ςχολεύο με ϋνα πληθυςμό ιδιαύτερα ευϊλωτο* αφετϋρου να ανταπεξϋλθουν ςτισ οικονομικϋσ προκλόςεισ και που θϋτει η ϋναρξη μιασ επιχειρηματικόσ δραςτηριότητασ ςε μια εποχό μεγϊλησ και διαρκούσ οικονομικόσ κρύςησ * Σο 44% των αγοριών και το 38% των κοριτςιών ςχολικήσ ηλικίασ ςτην Ελλάδα είναι παχύςαρκα ή υπέρβαρα.
Η οικονομική κρίςη οδήγηςε και ςε διατροφική κρίςη Η ανθρωπιςτική κρίςη,τα προγράμματα επιςιτιςμού ςτα ςχολεία, τα ςυςςίτια, τα κοινωνικά παντοπωλεία, οι εθελοντικέσ δράςεισ δωρεάν διανομήσ τροφίμων το χαμηλό οικονομικό επίπεδο του πληθυςμού ςχετίζεται άμεςα και ιςχυρά με ανθυγιεινέσ διατροφικέσ ςυνήθειεσ και παχυςαρκία. Οι φθηνότερεσ επιλογϋσ τροφόσ ςυχνϊ εύναι και ανθυγιεινϋσ!!!
ΠΡΟΣΤΠΟ ΥΟΛΙΚΟ ΚΤΛΙΚΕΙΟ- ΕΝΑΛΛΑΚΣΙΚΗ ΠΡΟΣΑΗ (2) Επομϋνωσ μόνο ϋνα πρόγραμμα ΑΓΩΓΗ ΤΓΕΙΑ, με ςτόχο την ΤΓΙΕΙΝΗ ΔΙΑΣΡΟΥΗ, θα φϋρει τα επιθυμητϊ αποτελϋςματα από πλευρϊσ ευαιςθητοπούηςησ των μαθητών και γονϋων και ταυτόχρονα δεν θα εύναι ζημιογόνο οικονομικϊ για τον ιδιοκτότη του κυλικεύου. Ένα πρόγραμμα που για να επιτύχει απαιτεύ την κοινό δρϊςη Ιδιοκτητών χολικών Κυλικεύων, Διδακτικού προςωπικού και υλλόγων Γονϋων και Κηδεμόνων.
ύλλογοι Μιςθωτών Κυλικείων Δημοςίων χολείων Εμπλεκόμενοι Υορεύσ ύλλογοι Γονϋων και Κηδεμόνων Αρμόδιεσ Αντιδημαρχίεσ Παιδείασ των Δήμων Αρμόδιεσ κρατικέσ Αρχέσ Διευθύνςεισ χολικών Μονϊδων Ιατρική χολή του Πανεπιςτημίου Κρήτησ
ΕΜΠΛΕΚΟΜΕΝΟΙ ΥΟΡΕΙ ύλλογοι Μιςθωτών Κυλικείων Δημοςίων χολείων Μονάδα Κλινικήσ Προληπτικήσ Ιατρικήσ και Διατροφήσ του Σομέα Κοινωνικήσ Ιατρικήσ τησ Ιατρικήσ χολήσ του Πανεπιςτημίου Κρήτησ, Μονάδα Μικροβιολογίασ Σροφίμων, Τδάτων και Περιβάλλοντοσ τησ Ιατρικήσ χολήσ του Πανεπιςτημίου Κρήτησ, Αρμόδιεσ Αντιδημαρχίεσ Παιδείασ των Δήμων, Κέντρα Περιβαλλοντικήσ Εκπαίδευςησ που πραγματοποιούν δράςεισ για την παιδική διατροφή Αρμόδιεσ κρατικέσ Αρχέσ (Δ/νςεισ Δημόςιασ Τγείασ, ΕΥΕΣ κλπ). Οι φορείσ δύναται με εμπλουτιςτούν και με άλλουσ μη κερδοςκοπικούσ Οργανιςμούσ ή φορείσ και με γνώμονα την ενίςχυςη τησ προτεινόμενησ δράςησ.
ΚΟΠΟ ΣΟΤ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΣΟ (1) Διϊθεςη επιτρεπόμενων προώόντων διατροφόσ κατϊ προτύμηςη και προτεραιότητα προερχόμενα από παραγωγούσ τησ Κρότησ υμμόρφωςη και αυτοϋλεγχοσ των ςχολικών κυλικεύων ύμφωνα με τισ ιςχύουςεσ υγειονομικϋσ διατϊξεισ Ποιότητα προώόντων και ταυτόχρονα πιςτοποιημϋνεσ Τπηρεςύεσ Φορόγηςη ειδικού ςόματοσ με τον τύτλο «ΠΡΟΣΤΠΟ ΦΟΛΙΚΟ ΚΤΛΙΚΕΙΟ»
ΚΟΠΟ ΣΟΤ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΣΟ (2) 1. Ση διϊθεςη επιτρεπόμενων προώόντων διατροφόσ, κατϊ προτύμηςη και προτεραιότητα προερχόμενα από παραγωγούσ τησ Κρότησ οι οπούοι πληρούν τισ ιςχύουςεσ υγειονομικϋσ διατϊξεισ (πχ ϊδεια ύδρυςησ και λειτουργύασ ό αναγγελύα ϋναρξησ, πιςτοποιητικϊ υγεύασ, τόρηςη αυτοελϋγχου κλπ), 2. τη ςυμμόρφωςη και τον αυτοϋλεγχο των ςχολικών κυλικεύων ςύμφωνα με τισ ιςχύουςεσ υγειονομικϋσ διατϊξεισ αναφορικϊ με την υγιεινό και αςφϊλεια τροφύμων, 3. την διαρκό εκπαύδευςη και επιμόρφωςη των ιδιοκτητών ςχολικών κυλικεύων ςε θϋματα υγιεινόσ και αςφϊλειασ τροφύμων, νομοθετικών απαιτόςεων και ςυμμόρφωςησ ςε αυτϊ, 4. την ενεργό ςυμμετοχό εκπαιδευτικών, γονϋων και φυςικϊ μαθητών ςε δρϊςεισ με κατεύθυνςη την Αγωγό Τγεύασ αναφορικϊ με την διατροφό τόςο ςτο ςχολεύο όςο και ςτισ υπόλοιπεσ δραςτηριότητϋσ τουσ, 5. την ενύςχυςη των δρϊςεων αυτών από τισ αρμόδιεσ Αντιδημαρχύεσ Παιδεύασ αλλϊ και των υλλόγων Γονϋων και Κηδεμόνων, ώςτε αυτϋσ να καταςτούν βιώςιμεσ ιδιαύτερα το πρώτο διϊςτημα εφαρμογόσ τουσ, 6. τη χορόγηςη ειδικού ςόματοσ με τον τύτλο «ΠΡΟΣΤΠΟ ΦΟΛΙΚΟ ΚΤΛΙΚΕΙΟ» το οπούο θα πιςτοποιεύ αφενόσ την εφαρμογό του προγρϊμματοσ και αφετϋρου ότι πληρού τισ υγειονομικϋσ νομοθετικϋσ απαιτόςεισ τόςο αναφορικϊ με τα διατιθϋμενα τρόφιμα και ποτϊ και αφετϋρου τισ ςυνθόκεσ υγιεινόσ χώρων και προςωπικού.
ΣΡΟΠΟ ΕΥΑΡΜΟΓΗ ΣΟΤ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΣΟ (1) Η εφαρμογό του προγρϊμματοσ εύναι ΕΘΕΛΟΝΣΙΚΗ και όχι υποχρεωτικό, ύμφωνη γνώμη του ιδιοκτότη του χολικού Κυλικεύου, μιασ και εύναι ο αποκλειςτικόσ υπεύθυνοσ τόρηςησ του προγρϊμματοσ, ςύμφωνη γνώμη των Διευθυντών των ςχολικών μονϊδων εντόσ των οπούων βρύςκεται το κυλικεύο, ςύμφωνη γνώμη των υλλόγων Γονϋων και Κηδεμόνων των ςχολικών μονϊδων εντόσ των οπούων βρύςκεται το κυλικεύο,
ΣΡΟΠΟ ΕΥΑΡΜΟΓΗ ΣΟΤ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΣΟ (2) διαθϋτει ςε ιςχύ ϊδεια ύδρυςησ και λειτουργύασ ό αναγγελύα ϋναρξησ πληρού τισ εκϊςτοτε υγειονομικϋσ απαιτόςεισ ςε ςχϋςη με την υγιεινό και αςφϊλεια των τροφύμων*. * Για το λόγο αυτό ςυμμετέχει ςε πρόγραμμα παρακολούθηςησ από τη Μονάδα Μικροβιολογίασ Σροφίμων, Τδάτων και Περιβάλλοντοσ τησ Ιατρικήσ χολήσ του Πανεπιςτημίου Κρήτησ από οποίο ςυλλέγονται τρόφιμα και υλικό επιφανειών με ςκοπό την ανάλυςη κινδύνου και το επίπεδο μικροβιακήσ υγιεινήσ.
ΣΡΟΠΟ ΕΥΑΡΜΟΓΗ ΣΟΤ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΣΟ (3) τη ςύμφωνη γνώμη τησ Αντιδημαρχύασ Παιδεύασ και την πιθανό χρηματοδότηςη των δρϊςεων ςε περύπτωςη που η εφαρμογό του καθύςταται ζημιογόνοσ Σϋλοσ απαραύτητη προώπόθεςη εύναι η ΑΠΟΚΛΕΙΣΙΚΗ διϊθεςη μόνο επιτρεπόμενων ειδών κατϊ προτύμηςη από παραγωγούσ τησ Κρότησ
ΤΠΟΦΡΕΩΕΙ ΕΜΠΛΕΚΟΜΕΝΩΝ (1) ΙΔΙΟΚΣΗΣΕ ΚΤΛΙΚΕΙΩΝ Απαρϊκλητη τόρηςη τησ εκϊςτοτε λύςτασ με τα επιτρεπόμενα εύδη. πρόγραμμα παρακολούθηςησ τρόφιμων και υλικού επιφανειών με ςκοπό την διαπύςτωςη του επιπϋδου μικροβιακόσ υγιεινόσ. ςυνεργαςύα με τουσ υλλόγουσ Γονϋων και Κηδεμόνων, για τη ςτόριξη παιδιών οικογενειών χαμηλού ειςοδόματοσ, ώςτε να λαμβϊνουν καθημερινϊ προώόντα του κυλικεύου.
ΤΠΟΦΡΕΩΕΙ ΕΜΠΛΕΚΟΜΕΝΩΝ (2) ΔΙΕΤΘΤΝΣΕ ΦΟΛΕΙΩΝ ΕΝΣΟ ΣΩΝ ΟΠΟΙΩΝ ΕΥΑΡΜΟΖΕΣΑΙ ΠΙΛΟΣΙΚΑ ΣΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ τόριξη του προγρϊμματοσ με ςτοχευμϋνεσ δρϊςεισ ΑΓΩΓΗ ΤΓΕΙΑ ςτουσ μαθητϋσ ςε ςυνεργαςύα με τουσ υλλόγουσ Γονϋων και κηδεμόνων, αυςτηρό τόρηςη τησ υγειονομικόσ νομοθεςύασ με ςκοπό την αποτροπό προμόθειασ μη επιτρεπόμενων ειδών από τρύτουσ (επιχειρόςεισ υγειονομικού ενδιαφϋροντοσ που δραςτηριοποιούνται πληςύον του ςχολεύου), Οι όποιεσ εκδηλώςεισ πραγματοποιούνται από το χολεύο, τουσ υλλόγουσ Γονϋων αλλϊ μεμονωμϋνων γονϋων και ςτισ οπούεσ παρϋχονται πρόχειρα γεύματα, πχ γενϋθλια, επετειακϋσ εορταςτικϋσ εκδηλώςεισ κλπ, θα ϋχουν αφετηρύα τα ςχολικϊ κυλικεύα και πϊντα με γνώμονα την προώθηςη υγιεινόσ διατροφόσ με επιτρεπόμενα εύδη.
ΤΠΟΦΡΕΩΕΙ ΕΜΠΛΕΚΟΜΕΝΩΝ (3) ΕΜΠΛΕΚΟΜΕΝΕ ΔΗΜΟΙΕ ΤΠΗΡΕΙΕ Δωρεάν επιμόρφωςη των ιδιοκτητών κυλικεύων ςε θϋματα Τγειονομικόσ Νομοθεςύασ, Τγιεινόσ και αςφϊλειασ τροφύμων από αρμόδιουσ επιθεωρητϋσ, υμμετοχό επιθεωρητών ςε δρϊςεισ (ημερύδεσ, ςυνϋδρια κλπ ) των ςχολεύων και του υλλόγου Μιςθωτών Κυλικεύων Δημοςύων χολεύων Ν. Ηρακλεύου υμμετοχό των εμπλεκόμενων Σμημϊτων τησ Ιατρικόσ χολόσ του Πανεπιςτημύου Κρότησ ςε επιμορφωτικϊ ςεμινϊρια, διαλϋξεισ και ϋκδοςη επικαιροποιημϋνων οδηγιών ςε θϋματα υγιεινόσ ςχολικόσ διατροφόσ και υγιεινόσ και αςφϊλειασ τροφύμων.
ΕΠΙΛΟΓΟ Διαφαύνεται ξεκϊθαρα ότι ο ρόλοσ του ςχολεύου, του εκπαιδευτικού, των γονϋων αλλϊ και του χολικού Κυλικεύου, ςτην πρόληψη των διατροφικών διαταραχών, επεκτεύνεται πολύ περιςςότερο εκτόσ μαθόματοσ και διαλεύμματοσ, απαιτώντασ υπεύθυνη ςτϊςη και ςυμπεριφορϊ όλων μασ. Η πιλοτικό αυτό δρϊςη θα ςυμβϊλλει ςτην προϊςπιςη μιασ υγιούσ διαιτητικόσ ςυμπεριφορϊσ από τη μεριϊ των μαθητών, με ταυτόχρονη επιτυχό οικονομικό δραςτηριότητα από μεριϊσ κυλικεύου. Δυο διαφορετικϋσ ςτοχεύςεισ με κοινό κατεύθυνςη, το ΠΡΟΣΤΠΟ ΦΟΛΙΚΗ ΔΙΑΣΡΟΥΗ ΜΑΘΗΣΩΝ