ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ Τµήµα Μηχανικών Σχεδίασης Προϊόντων και Συστηµάτων Πρόγραµµα Μεταπτυχιακών Σπουδών «Σχεδίαση ιαδραστικών και Βιοµηχανικών Προϊόντων και Συστηµάτων» ιπλωµατική Εργασία «Η χρησιµότητα και η λειτουργικότητα των ηλεκτρονικών περιπτέρων αλληλεπίδρασης» Τάλλαρου Γεωργία Dpsdm09012 Επιβλέπων Καθηγητής: Κουτσαµπάσης Παναγιώτης Σύρος 2011
Εισαγωγή Ευχαριστίες Με την περάτωση αυτής της διπλωµατικής εργασίας, θα ήθελα να ευχαριστήσω τον επιβλέποντα καθηγητή µου κ. Κουτσαµπάση Παναγιώτη καθώς και την καθηγητριά µου κ. αρζέντα Τζένη, για την πολύτιµη βοήθειά τους στην υλοποίησή της, τις εύστοχες υποδείξεις καθώς και για την εµπιστοσύνη που έδειξε στο πρόσωπό µου σε αυτή τη συνεργασία. Επιπλέον, θα ήθελα να ευχαριστήσω ιδιαίτερα την οικογένεια µου για την υποστήριξή τους και τη βοήθειά τους, καθώς βρίσκονταν πάντα δίπλα µου κατά τη διάρκεια των σπουδών µου αλλά και κατά την εκπόνηση της παρούσας ιπλωµατικής εργασίας. Τέλος θα ήθελα να ευχαριστήσω τον ιδιοκτήτη του καταστήµατος videoclub για την συνέντευξη που µου παραχώρησε. Σελίδα 2 από 231
Εισαγωγή ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ... 6 1.1. Μεθοδολογία και ανάπτυξη εργασίας... 6 2. ΟΡΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΕΝΝΟΙΕΣ... 10 3. ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΚΑΙ ΠΑΡΕΡΧΟΜΕΝΕΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ 13 4. ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΧΡΗΣΗΣ.. 21 4.1. Στατικά δεδοµένα.. 24 4.2. υναµικά δεδοµένα.. 24 5. ΜΕΙΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΧΡΗΣΗΣ... 27 6. ΣΧΕ ΙΑΣΜΟΣ, ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΚΑΙ ΣΧΕΤΙΚΕΣ Ο ΗΓΙΕΣ 31 6.1. Προσβασιµότητα από ΑΜΕΑ. 63 6.2. Τεχνολογία και ΑΜΕΑ.. 67 6.3. Συνδυαστική χρήση αυτής της τεχνολογία και πιθανά προβλήµατα. 83 7. ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ ΚΑΙ ΙΑΤΑΓΜΑΤΑ 88 8. ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΧΡΗΣΗΣ ΚΑΙ ΠΡΟΣΩΠΙΚΑ Ε ΟΜΕΝΑ 98 9. ΤΙ ΠΡΟ ΙΑΓΡΑΦΕΙ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ 103 10. ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΩΝ 106 10.1. Γενικές πληροφορίες 106 10.1.1. Ερωτηµατολόγιο του Ιδιοκτήτη Σύνοψη.. 107 10.1.2. Απαντήσεις των Πελατών Σύνοψη... 109 Σελίδα 3 από 231
Εισαγωγή 10.2. Φωτογράφηση µηχανηµάτων στη Θεσσαλία 110 10.2.1. Τρίκαλα. 110 10.2.2. Βόλος 126 10.2.3. Λάρισα.. 131 10.3. Αξιολόγηση των Κιοσκιών κατόπιν της προσωπικής µου έρευνας... 135 11. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ.. 142 12. ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΕΙΚΟΝΩΝ, ΣΧΗΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΠΙΝΑΚΩΝ.. 148 13. ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ ΤΩΝ GUIDELINES FOR PTΑ. 151 13.1. Εισαγωγή. 151 13.2. Κατευθυντήριες οδηγίες για την προσβασιµότητα τερµατικών δηµόσιας πρόσβασης... 151 13.3. Παρουσίαση της τεχνολογίας 155 13.4. Παρουσίαση των κατευθυντήριων οδηγιών 154 14. ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΙΣ Ι ΙΟΚΤΗΤΗ ΚΑΙ ΠΕΛΑΤΩΝ... 221 15. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ... 228 16. ΠΗΓΕΣ ΙΑ ΙΚΤΥΟΥ. 230 Σελίδα 4 από 231
Κεφ. 1 - Εισαγωγή ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1. Σελίδα 5 από 231
Κεφ. 1 - Εισαγωγή 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η εποχή που ζούµε, απαιτεί γρήγορη και ουσιαστική ενηµέρωση, γρήγορη ανάπτυξη και σωστή και πλησιέστερη εξυπηρέτηση σε όλα τα επίπεδα. Οι ανάγκες των ανθρώπων είναι ολοένα και αυξανόµενες και ο χρόνος τους όλο και πιο περιορισµένος. Ο αριθµός των πληροφοριών που βλέπουµε, ακούµε και µαθαίνουµε από γύρω µας είναι τεράστιος, που είναι αδύνατον ένας ανθρώπινος νους να τις χωρέσει. Ως εκ τούτου, η ανάπτυξη της πληροφορικής και η ένταξή της σε πολλά κοµµάτια της καθηµερινής µας ζωής αποτέλεσε επιτακτική ανάγκη. Με τη χρήση της τεχνολογίας και της πληροφορικής η αποθήκευση, η ανάκτηση και η αναζήτηση πληροφοριών και δεδοµένων έγινε πολύ πιο εύκολη. Ένας ηλεκτρονικός υπολογιστής µπορεί να χωρέσει δισεκατοµµύρια πληροφορίες, µε τη µορφή που αποθηκεύονται και χωρίς αυτές να δέχονται στρεβλώσεις και αλλοιώσεις. Επίσης, µε τη χρήση των υπολογιστών ο καθ ένας µας µπορεί να αντλήσει τις πληροφορίες που τον ενδιαφέρουν και όχι όλη τη γκάµα πληροφοριών όπως αυτή έχει ουσιαστικά αποθηκευτεί. Λόγω των προαναφερόµενων και πολλών άλλων αιτιών που θα αναλύσω και παρακάτω στην εργασία µου, δηµιουργήθηκαν τα κιόσκια (ή ηλεκτρονικά κιόσκια ή κιόσκια αλληλεπίδρασης ή ηλεκτρονικά περίπτερα ), τα οποία ήρθαν να καλύψουν αυτές τις ανάγκες γρήγορης, άµεσης και ολοκληρωµένης εξυπηρέτησης. 1.1 Μεθοδολογία και ανάπτυξη εργασίας Για την εκπόνηση της παρούσας εργασίας αρχικά πραγµατοποίησα µελέτη της ήδη υπάρχουσας βιβλιογραφίας, ώστε να µάθω τι έχει γραφτεί για το θέµα των ηλεκτρονικών περιπτέρων και πόσο πρόσφατες είναι οι µελέτες ή οι βιβλιογραφικές αναφορές. Πολλές αναφορές υπήρχαν Σελίδα 6 από 231
Κεφ. 1 - Εισαγωγή επίσης και σε δικτυακούς τόπους στο ίντερνετ όπου και από κει, συνέλλεξα πολλές πληροφορίες, δεδοµένα και εικόνες που παραθέτω παρακάτω στην εργασία µου. ιαβάζοντας και συλλέγοντας τα στοιχεία αυτά, έκανα παράλληλα και µια καταγραφή υπάρχουσας χρήσης και διαθέσιµων εφαρµογών στην Ελλάδα αλλά και στο εξωτερικό. Οι εφαρµογές που ήδη έχουν αναπτυχθεί είναι πάρα πολλές και η τεχνοτροπία κατασκευής τους, ποικίλει ανάλογα µε τις προδιαγραφές που έχουν δοθεί στον κατασκευαστή, ή µε τις ανάγκες του πιθανού χρήστη. Στη συνέχεια έκανα µια πιο συγκεκριµένη έρευνα στις βιβλιογραφικές και δικτυακές αναφορές πάνω στη χρήση των ηλεκτρονικών περιπτέρων από ΑµεΑ και από ανθρώπους τρίτης ηλικίας. Έγινε η καταγραφή των αναγκών τους και η συγκέντρωση των ήδη υπαρχόντων βοηθητικών συσκευών που υποστηρίζουν και υποβοηθούν την χρήση των περιπτέρων από ανθρώπους µε ειδικές ανάγκες. Αναφέρω και επεξηγώ την χρήση της κάθε βοηθητικής συσκευής. Στο έκτο κεφάλαιο αναφέρω τις γενικές αρχές χρήσης των ηλεκτρονικών κιοσκιών, όπως αυτές έχουν καταγραφεί και αναφερθεί από µια οµάδα αρχιτεκτόνων, σχεδιαστών προϊόντων, µηχανικών και ερευνητών περιβαλλοντικού σχεδίου το 1997, του πανεπιστηµίου State University of North Carolina. Τις αναλύω και τις συγκρίνω µε υπάρχουσες λύσεις και εφαρµογές. Επίσης αναφέρω και αναλύω κάποιες αρχές και οδηγίες όπως αυτές έχουν εκφραστεί από το Center for Excellence in universal Design. Στο έβδοµο κεφάλαιο γίνετε µια ανάλυση της ισχύουσας Νοµοθεσίας και των ιαταγµάτων σε Ευρωπαϊκό επίπεδο. Η Ελλάδα ως πλήρες κράτος µέλος της ΕΕ, ακολουθεί και συνυπογράφει αυτά τα διατάγµατα. Βάσει Ευρωπαϊκής Νοµοθεσίας, τα κράτη µέλη είναι υποχρεωµένα να ακολουθούν τις περισσότερες εκ των οδηγιών και διαταγµάτων. Στο όγδοο κεφάλαιο αναφέρω στοιχεία για την ασφάλεια χρήσης αυτών των µηχανηµάτων, της ασφάλειας των δεδοµένων και της Σελίδα 7 από 231
Κεφ. 1 - Εισαγωγή κατοχύρωσης της προστασίας των προσωπικών δεδοµένων στα ηλεκτρονικά κιόσκια. Η ασφάλεια των δεδοµένων είναι µια πολύ σηµαντική παράµετρος που καθορίζει την χρήση γενικότερα ή τον βαθµό χρήσης των εφαρµογών των ηλεκτρονικών κιοσκιών. Στο ένατο κεφάλαιο γίνετε µια αναφορά στο µέλλον και στο τι προβλέπουν οι επιστήµονες να γίνει σχετικά µε την προσβασιµότητα και την χρήση των διαδραστικών κιοσκιών. Κλείνοντας την εργασία µου, κάνω µια έρευνα πάνω σε κιόσκια αυτόµατης πώλησης ενοικίασης DVD CD στην περιοχή της Θεσσαλίας. Ερευνώ πόσα και τι είδους µηχανήµατα υπάρχουν, τι εφαρµογές έχουν, πόσο προσβάσιµα είναι από όλους τους ανθρώπους και κατά πόσο εναρµονίζονται µε τις γενικότερες Ευρωπαϊκές οδηγίες. Κάνω έρευνα για τις χρήσεις του λογισµικού τους, και µιλώ µε ιδιοκτήτες καταστηµάτων που έχουν τέτοιου είδους κιόσκια και µε τους πελάτες τους. Τέλος, καταλήγω σε κάποια συµπεράσµατα αναλύοντας όλα τα προαναφερόµενα και προτείνω λύσεις (ανασχεδιασµού) για την βέλτιστη λειτουργία και αποτελεσµατικότητα των κιοσκιών. Σελίδα 8 από 231
Κεφ. 2 Ορισµός και έννοιες ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 Σελίδα 9 από 231
Κεφ. 2 Ορισµός και έννοιες 2. ΟΡΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΕΝΝΟΙΕΣ Η λέξη κιόσκι άρχισε να χρησιµοποιείτε από τον 13 ο αιώνα και η έννοιά της ήταν µικρά περίπτερα ανοιχτά από την µια ή περισσότερες πλευρές του, που εξυπηρετούσαν κάποιο συγκεκριµένο σκοπό. Η προέλευση της λέξης είναι µάλλον Περσική και σηµαίνει «σκιά-maker». (Πηγή: http://www.squidoo.com/kiosks ) Τα ηλεκτρονικά κιόσκια για τα οποία θα ασχοληθώ στην παρούσα εργασία είναι µικρά σταντ τα οποία περιέχουν ένα τερµατικό, που προσφέρει πληροφόρηση. Τέτοιου είδος ηλεκτρονικά κιόσκια µπορούµε να βρούµε σε µεγάλες επιχειρήσεις, σε δηµόσιες επιχειρήσεις και οργανισµούς, σε µουσεία, θέατρα, αρχαιολογικούς χώρους, σε κεντρικές πλατείες µεγάλων πόλεων ή ακόµα και σε ιδιωτικούς χώρους. Το πρώτο διαδραστικό κιόσκι δηµιουργήθηκε το 1977 από ένα µεταπτυχιακό φοιτητή του Πανεπιστηµίου του Ιλλινόις, τον Murray Lappe. Το λογισµικό του φτιάχτηκε σε έναν υπολογιστή µε σύστηµα PLATO και κάποιος µπορούσε να είχε πρόσβαση στο λογισµικό του αλληλεπιδρώντας στην πλάσµα οθόνη αφής. Το κιόσκι αυτό, είχε δηµιουργηθεί από τον Murray Lappe ώστε να βοηθά τους φοιτητές να βρίσκουν δραστηριότητες και υπηρεσίες εκτός πανεπιστηµίου, όπως για παράδειγµα να βρίσκουν καλές ταινίες, χάρτες, ευρετήρια διαφόρων ειδών, δροµολόγια λεωφορείων κ.α. (Πηγή: http://www.westcoastdigitalmedia.com/kiosk_info.html ) Από τότε έως σήµερα τα ηλεκτρονικά κιόσκια έχουν βρει εκατοµµύρια εφαρµογές και χρήσεις εξυπηρέτησης. Έχουν δηµιουργηθεί κιόσκια για να κάνουν αυτόµατες πωλήσεις, όπως για παράδειγµα οι ηλεκτρονικοί πωλητές που πουλούν αναψυκτικά και άλλα µικροείδη, πωλητές DVD, πωλητές µικροδώρων, έχουν δηµιουργηθεί κιόσκια αποκλειστικά για την παροχή πληροφοριών που τοποθετήθηκαν αρχικά σε µουσεία και αρχαιολογικούς χώρους και κιόσκια για αλληλεπίδραση και λήψη πληροφοριών και προϊόντων, όπως για παράδειγµα τα ΑΤΜ Σελίδα 10 από 231
Κεφ. 2 Ορισµός και έννοιες των τραπεζών. Αναµφίβολα τα ηλεκτρονικά κιόσκια είναι ο νέος τρόπος άµεσης εξυπηρέτησης. Ας τα δούµε όµως πιο αναλυτικά στο παρακάτω κεφάλαιο. (Εικόνα 1) Εικόνα 1. Ηλεκτρονικό κιόσκι πώλησης διαφόρων ειδών όπως CD, DVD κ.τ.λ, σε αεροδρόµιο. (Πηγή: http://www.techshout.com/general/2008/12/best-buy-to-introducekiosks-across-12-airports/) Σελίδα 11 από 231
Κεφ. 3 Εφαρµογές και παρεχόµενες υπηρεσίες ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 Σελίδα 12 από 231
Κεφ. 3 Εφαρµογές και παρεχόµενες υπηρεσίες 3. ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΚΑΙ ΠΑΡΕΡΧΟΜΕΝΕΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ Τα ηλεκτρονικά κιόσκια πληροφοριών είναι σηµεία εξυπηρέτησης που περιέχουν υπολογιστές οι οποίοι τρέχουν ένα πρόγραµµα που παρουσιάζεται στην οθόνη. Το πρόγραµµα λογισµικό αυτό του υπολογιστή, δίδει πληροφορίες ή παρέχει προϊόντα, ανάλογα για το σκοπό για το οποίο έχει τοποθετηθεί. Οι πληροφορίες προϊόντα αυτά µπορεί να συνοδεύονται από φωνητικές οδηγίες - ήχο. Τα ηλεκτρονικά κιόσκια, µπορούν να έχουν πολλές διαφορετικές µορφές και πολλές διαφορετικές δυνατότητες. Αυτή η διαφορετική δυναµικότητα και χρήση έγκειται στο γεγονός ότι τα κιόσκια αυτά µπορούν να χρησιµοποιηθούν για ευρεία γκάµα εφαρµογών. Βάσει της εφαρµογής που καλούνται να εξυπηρετήσουν, είναι εξοπλισµένα και µε ανάλογο λογισµικό και στοιχεία hardware. Οθόνες αφής, συµβατικά ή µη ποντίκια, πληκτρολόγια διάφορων µορφών κα κουµπιά διαφόρων χρήσεων είναι µόνο µερικά από τα κοµµάτια hardware που µπορεί κάποιος να δει στα ηλεκτρονικά κιόσκια. Τα πιο διαδεδοµένα ηλεκτρονικά κιόσκια όµως, είναι εξοπλισµένα µε οθόνες αφής, όπου ο χρήστης µπορεί να πατήσει πάνω σε µια επιφάνεια της οθόνης και να αναζητήσει διάφορες εφαρµογές και πληροφορίες. Τα κιόσκια αυτά δέχονται πολλές φορές δεδοµένα από τους χρήστες και είναι διαδραστικά, ανάλογα µε την εισαγωγή δεδοµένων. Τα διαδραστικά κιόσκια λοιπόν, λειτουργούν µε την αλληλεπίδραση του χρήστη. Για το σκοπό αυτό συνήθως χρησιµοποιούνται οθόνες αφής (touch screens). Οι οθόνες αφής είναι ειδικές οθόνες που ενεργοποιούνται µε την πίεση που ασκείται στην επιφάνειά τους. Μπορεί, λοιπόν να παρουσιάζονται στην οθόνη πλήκτρα, µε κάποια περιγραφή. Πατώντας µε το δάχτυλο ο επισκέπτης στην περιοχή του πλήκτρου εµφανίζονται στην οθόνη οι αντίστοιχες πληροφορίες. Οι οθόνες αφής είναι ένας πολύ καλός τρόπος για την επικοινωνία µε το χρήστη, γιατί Σελίδα 13 από 231
Κεφ. 3 Εφαρµογές και παρεχόµενες υπηρεσίες είναι απλές στη χρήση τους και ο χρήστης (που συχνά δε γνωρίζει τίποτα για υπολογιστές) µπορεί µε άνεση να τις χρησιµοποιήσει. Αυτό συµβαίνει διότι µε τις οθόνες αφής, ο χρήστης απλά ακουµπά το εικονικό κουµπί που επιθυµεί. εν χρειάζεται να ξέρει να χρησιµοποιεί το ποντίκι ή το πληκτρολόγιο. Γι αυτό το λόγο τέτοιου είδους κιόσκια χρησιµοποιούνται από επιχειρήσεις σε πολλούς και διαφορετικούς τοµείς, όπως π.χ. τράπεζες. (Πηγή:http://www.kouinet.gr/index.php?option=com_content&view=categ ory&layout=blog&id=55&itemid=86 ) Οι τράπεζες έχουν υιοθετήσει εδώ και πολλά χρόνια τα ηλεκτρονικά κιόσκια εξυπηρέτησης, είτε αυτά βρίσκονται εντός ενός καταστήµατος, είτε εκτός καταστήµατος, είτε και σε απόσταση από κάποιο κατάστηµα. Τα πιο συνήθη κιόσκια είναι τα γνωστά ΑΤΜ, όπου ο χρήστης µπορεί να διεξάγει πολλές εξατοµικευµένες υπηρεσίες, συνδεόµενες ή όχι µε κάποιον λογαριασµό που έχει στη συγκεκριµένη τράπεζα. Τα κιόσκια αυτά είναι µάλιστα συνδεδεµένα µε µια µεγάλη βάση δεδοµένων, και έτσι ενηµερώνονται όλα αυτόµατα για κάθε χρήση που θα κάνει κάποιος πελάτης, είτε στη συγκεκριµένη τράπεζα είτε σε άλλη τράπεζα, ακόµα και άλλης εταιρείας. Στα ΑΤΜ όπως τα ξέρουµε σήµερα, οι υπηρεσίες που µπορεί να κάνει κάποιος πελάτης είναι πληρωµή δανείων, καρτών, πληρωµή λογαριασµών, πληρωµή τρίτων προσώπων, αναλήψεις, καταθέσεις και πολλές άλλες. Τέτοιου είδους, ηλεκτρονικοί εξυπηρετητές, µπορούν να βρεθούν και να βοηθήσουν και στον τουριστικό τοµέα. Εδώ, τα ηλεκτρονικά περίπτερα πληροφοριών χρησιµοποιούνται για πληροφόρηση αλλά και για έκδοση εισιτηρίων. Τα κιόσκια αυτά χρησιµοποιούνται εδώ και αρκετό καιρό και στα µουσεία για να δώσουν στους επισκέπτες πληροφορίες για τα διάφορα εκθέµατα. Ένα παράδειγµα είναι το Μουσείο Τέχνης του Seattle (Η.Π.Α.), όπου έχουν εγκαταστήσει τέτοια συστήµατα που χρησιµοποιούν κείµενο, εικόνες, µουσική και αφήγηση µε ήχο για την Σελίδα 14 από 231
Κεφ. 3 Εφαρµογές και παρεχόµενες υπηρεσίες ενηµέρωση του επισκέπτη. Υπάρχει για παράδειγµα η δυνατότητα για ηλεκτρονική ξενάγηση, όπου παρουσιάζονται εικόνες, ενώ παράλληλα ακούγεται η φωνή που επεξηγεί. (Πηγή:http://hilaryforeman.com/271516/SAM-Poem-Scroll-with-Deer ) Επίσης µια άλλη εφαρµογή στο χώρο του τουρισµού είναι αυτή των οn-line κρατήσεων, µέσα από τουριστικά καταστήµατα, ή αεροδρόµια. Τα τελευταία χρόνια έχουν αναπτυχθεί οι τεχνικές του ηλεκτρονικού εµπορίου που επιτρέπουν να γίνονται κρατήσεις, ακόµα και πληρωµές µέσω πιστωτικών καρτών από το δίκτυο. Η ανάγκη για οικονοµικές συναλλαγές µέσω δικτύων οδήγησε στην ανάπτυξη ειδικών πρωτοκόλλων για ασφαλή µεταφορά οικονοµικών στοιχείων µέσω δικτύων και συγκεκριµένα µέσω του Internet. Ήδη, πολλές εταιρείες πωλούν προϊόντα µε τον τρόπο αυτό. Τα ηλεκτρονικά κιόσκια άλλωστε είναι οι µικρογραφίες του διαδυκτίου στις περισσότερες των περιπτώσεων, διότι τις ίδιες εφαρµογές µπορεί να κάνει κάποιος χρήστης από τον προσωπικό του υπολογιστή µπαίνοντας σε ένα από τα πολλά Web sites που συγκεντρώνουν τα ίδια χαρακτηριστικά. Στο προηγούµενο παράδειγµα του τουριστικού τοµέα για παράδειγµα, ο χρήστης που χρησιµοποιεί ένα κιόσκι του δρόµου, µε παροχή ίντερνετ, µπορεί να πλοηγηθεί σε σελίδες όπως το Go Explore (http://go-explore.com), στις Ηνωµένες Πολιτείες. Στις σελίδες αυτές ο επισκέπτης µπορεί να βρει πληροφορίες για τον προορισµό που τον ενδιαφέρει αλλά και να κάνει on-line κρατήσεις εισιτηρίων µε συνεργαζόµενες επιχειρήσεις. Υπάρχει επίσης η δυνατότητα ο χρήστης να βρίσκει πληροφορίες όπως το κοντινότερο εστιατόριο σε κάποιο ξενοδοχείο. Μ αυτόν τον τρόπο παίρνει χρήσιµες πληροφορίες οι οποίες χωρίς το Internet θα του ήταν διαθέσιµες µόνο µετά την άφιξη του στον προορισµό του. Τέτοιου είδους υπηρεσίες είτε αυτές παρέχονται µέσα από κιόσκια αεροδροµίων είτε διαδικτυακά, Σελίδα 15 από 231
Κεφ. 3 Εφαρµογές και παρεχόµενες υπηρεσίες προσφέρουν πραγµατική ενηµέρωση στον υποψήφιο ταξιδιώτη. (Εικόνα 2). Εικόνα 2. Ηλεκτρονικό κιόσκι, που παρέχει πρόσβαση στο Ίντερνετ. (Πηγή: www.keywordpicture.com/.../electronic%20kiosks/) Τέτοια ηλεκτρονικά κιόσκια όπως ανέφερα και παραπάνω µπορούµε να βρούµε πλέον στα περισσότερα µουσεία και αρχαιολογικούς χώρους. Οι χώροι αυτοί, που δέχονται χιλιάδες επισκέπτες διαφορετικής αντίληψης, πεποιθήσεων και δυναµικής, καλούνται σήµερα να ανταποκριθούν στη δυναµική που δηµιουργείται εισάγοντας, πέρα από τα συµβατικά πλέον οπτικοακουστικά και πολυµεσικά συστήµατα, εντυπωσιακά διαδραστικά εκθέµατα, προκειµένου να προσελκύσουν ένα ευρύτερο κοινό και να προσφέρουν πολύπλευρες και ουσιαστικές εκπαιδευτικές εµπειρίες. Σύµφωνα µε τους περισσότερους ερευνητές βέβαια, η χρήση της νέας τεχνολογίας, και δη των ηλεκτρονικών κιοσκιών βοηθά στην κατανόηση και στην καλύτερη ενσωµάτωση των πληροφοριών που κάποιος δέχεται. Αυτή είναι η πραγµατικότητα και για τα περισσότερα παιδιά που επισκέπτονται τους χώρους αυτούς, που παλιότερα φάνταζαν στα µάτια τους αφιλόξενοι και απρόσιτοι. Πλέον τα παιδιά µπαίνοντας σε Σελίδα 16 από 231
Κεφ. 3 Εφαρµογές και παρεχόµενες υπηρεσίες αρχαιολογικούς και ιστορικούς χώρους και λαµβάνοντας τις πρώτες γνώσεις, εικόνες και δεδοµένα από τον χώρο, ανυποµονούν να πάνε στα διαδραστικά κιόσκια και να επαληθεύσουν τις γνώσεις τους ή να ψάξουν περαιτέρω πληροφορίες πάνω σ αυτά που έχουν πάρει από τον χώρο. Οι περισσότερες έρευνες µε θέµα το κοινό σε µουσεία έχουν δείξει τη σηµασία της δραστηριότητας και της ενεργού συµµετοχής των επισκεπτών σε σχέση µε το τι τελικά αυτοί αποκοµίζουν από την επίσκεψή τους στο µουσείο (Falk & Dierking, 2000), µε αποτέλεσµα πολλά µουσεία να δοµούν τα εκπαιδευτικά τους προγράµµατα αλλά και τα εκθέµατα τους µε βάση αυτήν την αρχή. Οι νέες τεχνολογίες, µε την ευρύτερη έννοια, µπορούν να υποστηρίξουν αυτή τη διαδικασία της συµµετοχής. Τα τελευταία χρόνια, πέρα από τις γνωστές τους πρακτικές εφαρµογές, οι νέες τεχνολογίες έχουν κερδίσει µια σηµαντική θέση τόσο ανάµεσα στα εργαλεία που χρησιµοποιούν τα µουσεία για την εκπαίδευση του κοινού, όσο και στις πιο εσωτερικές διαδικασίες οργανωτικής φύσεως, όπως είναι η καταγραφή των συλλογών και η έρευνα εκπαιδευτικών και πολιτιστικών θεµάτων από τους επιµελητές (Hemmings et al., 1997). Ωστόσο, η ένταξη της διαδραστικής τεχνολογίας σε χώρους "άτυπης" εκπαίδευσης προβληµατίζει και γεννά εύλογα ερωτήµατα για το πώς διαχωρίζουµε την εκπαιδευτική δυνατότητα από την απλή ψυχαγωγία και σε ποιο βαθµό µπορούµε να επιτύχουµε την οµαλή σύζευξη τεχνολογίας, εκπαίδευσης και αναψυχής, ώστε το µουσείο, µε την ενεργή συµµετοχή του επισκέπτη, να µπορεί να εκπληρώσει τους στόχους του. ιότι ιδιαίτερα για τους µικρούς επισκέπτες µουσείων ή χώρων ιστορικής σηµασίας τα κιόσκια µπορούν να αποτελέσουν και χώρους απλή αναψυχής χωρίς τη σωστή καθοδήγηση. Αναµφίβολα όµως, τα κιόσκια δίνουν προστιθέµενη αξία στους χώρους όπου Σελίδα 17 από 231
Κεφ. 3 Εφαρµογές και παρεχόµενες υπηρεσίες υπάρχουν καθώς δίνουν την ευκαιρία γρήγορης και αποτελεσµατικής εξυπηρέτησης. Ένας άλλος χώρος που µπορεί κάποιος να συναντήσει ηλεκτρονικά κιόσκια είναι πλατείες, κεντρικοί δρόµοι και γενικότερα δηµόσιοι χώροι γενικότερα, όπου δέχονται µεγάλο αριθµό τουριστών. Στην συγκεκριµένη περίπτωση τα κιόσκια καλούνται να ενηµερώσουν τους διερχοµένους, από την ιστορία της πόλη, τα πληθυσµιακά στοιχεία, µέχρι χώρους που µπορούν να επισκεφτούν, εστιατόρια, ξενοδοχεία, πάρκινγκ, κ.α. που µπορούν να έχουν ενδιαφέρον για κάποιον τουρίστα ή επισκέπτη της πόλης. Στην περίπτωση αυτή, τα κιόσκια έχουν µειώσει ή εξαλείψει τις θέσεις παροχής πληροφοριών για τουρίστες και παρέχουν πληροφορίες άκριτα της ηλικιακής οµάδας, της οικονοµικής ίσως κατάστασης ή ακόµα και των ενδιαφερόντων του χρήστη, βάσει των επιλογών που κάνει ο χρήστης στην οθόνη. Η χρήση της τεχνολογίας αυτής, εξαφανίζει τους κοινωνικούς αποκλεισµούς αν είναι διαθέσιµη σε όλους και είναι εύκολη στη χρήση. Οι πληροφορίες που αντλούνται είναι ή προ-υποθηκευµένες και στατικές είτε δυναµικές που ενηµερώνονται συνεχώς από κάποιο λογισµικό είτε από τον παγκόσµιο ιστό. Η χωρητικότητα των πληροφοριών στα κιόσκια αυτά είναι σαφώς απεριόριστος, βάσει των δυνατοτήτων του τερµατικού. Κιόσκια µπορούµε επίσης να βρούµε σε εκθεσιακούς χώρους, που παρέχουν πληροφορίες για το πού και τι θα βρει ο επισκέπτης στην έκθεση, σε µεγάλα δηµόσια κτήρια, σε χώρους µέσων µαζικής συγκοινωνίας, όπου πληροφορούν τον επιβάτη για αφίξεις, αναχωρήσεις, τιµές, επιλογές ταξιδιών, µετατροπές κερµάτων και νοµισµάτων, ή ακόµα και σε µεγάλες εταιρίες, επιχειρήσεις και οργανισµούς. Τα ηλεκτρονικά Σελίδα 18 από 231
Κεφ. 3 Εφαρµογές και παρεχόµενες υπηρεσίες κιόσκια µπορούν να πωλούν είδη όπως βιβλία, κάρτες, δώρα, DVD, ringtones και πολλά άλλα. Αναµφίβολα οι εφαρµογές των ηλεκτρονικών κιοσκιών, είτε τα δεδοµένα που παρέχουν είναι στατικά είτε δυναµικά, είναι πάρα πολλές και σήµερα µπορούµε να τις συναντήσουµε σε πολλούς τοµείς της καθηµερινής µας ζωής. Παρακάτω βλέπουµε µερικά µόνο παραδείγµατα εφαρµογών τους (Εικόνα 3 και Εικόνα 4). Εικόνα 3. Εικόνα 4. ΑΤΜ Τραπέζης ιάφορες εφαρµογές Σελίδα 19 από 231
Κεφ. 4 - Πλεονεκτήµατα ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 Σελίδα 20 από 231
Κεφ. 4 - Πλεονεκτήµατα 4. ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΧΡΗΣΗΣ Η ανάπτυξη της πληροφορικής έδωσε νέες δυνατότητες για τη σωστή ενηµέρωση και εξυπηρέτησή µας, αλλά και για την αποδοτικότερη οργάνωση και λειτουργία επιχειρήσεων και υπηρεσιών. Η ανάπτυξη των πολυµέσων και του Internet συντελεί στην αυτοµατοποίηση των υπηρεσιών και στην παροχή ενηµέρωσης υψηλού επιπέδου. Μέσα σε λίγα µόνο χρόνια από την εµφάνιση των πρώτων εφαρµογών τους, οι νέες τεχνολογίες έχουν κερδίσει σηµαντική θέση ανάµεσα στα εργαλεία που χρησιµοποιούνται ακόµα και για την εκπαίδευση του κοινού, αλλά και για την ερµηνεία και την έρευνα εκπαιδευτικών και πολιτιστικών θεµάτων από τους ειδικούς. Παράλληλα, η διαρκής αύξηση της δυνατότητας επεξεργασίας των Η/Υ, η ανάπτυξη «φιλικών» µορφών επικοινωνίας ανθρώπου µηχανής, ακόµα και τα εντυπωσιακά τεχνικά επιτεύγµατα, σε συνδυασµό µε την ελευθερία καθορισµού της εµπειρίας από τον χρήστη, διευκόλυναν την ευρύτατη αποδοχή της «διαδραστικότητας» ως κυρίαρχου στοιχείου των τεχνολογικών εφαρµογών. Η διαδραστικότητα έχει προστεθεί στο λεξιλόγιο των µουσείων, των ιστορικών χώρων και χώρων ενηµέρωσης και είναι βέβαιο ότι προσελκύει το ενδιαφέρον του κοινού. Παράλληλα, την ευρύτατη αποδοχή της διαδραστικότητας ως κυρίαρχου στοιχείου των εφαρµογών πολιτισµικής πληροφορικής διευκολύνουν η διαρκής αύξηση της δυνατότητας επεξεργασίας των Η/Υ, η ανάπτυξη «φιλικών» µορφών επικοινωνίας ανθρώπου µηχανής, καθώς επίσης και τα εντυπωσιακά τεχνικά επιτεύγµατα. Οι χώροι πολιτιστικής πληροφόρησης καλούνται σήµερα να ανταποκριθούν στη δυναµική που δηµιουργείται προκειµένου να προσελκύσουν ένα ευρύτερο κοινό και να προσφέρουν πολύπλευρες και ουσιαστικές εκπαιδευτικές εµπειρίες. Έτσι λοιπόν, κάτω από αυτό το πρίσµα, οι χώροι αυτοί εισάγουν πλέον στους εκθεσιακούς τους χώρους Σελίδα 21 από 231
Κεφ. 4 - Πλεονεκτήµατα πέρα από τα συµβατικά οπτικοακουστικά και πολυµεσικά συστήµατα και εντυπωσιακά διαδραστικά µέσα (interactive media). Ο αριθµός των πληροφοριών που µπορεί να έχει αποθηκευµένο ένα διαδραστικό κιόσκι είναι απεριόριστος, βάσει πάντα των δυνατοτήτων του επεξεργαστή και του κάθε τερµατικού. Ως εκ τούτου ένα τερµατικό µπορεί να έχει εκατοµµύρια πληροφορίες για το κάθε έκθεµα ή προϊόν ή υπηρεσία για το οποίο έχει προοριστεί να δίνει πληροφορίες και δεν υπάρχει περιορισµός µνήµης, όπως σε αντίθετη περίπτωση θα είχαµε µε έναν ανθρώπινο νου. Επίσης δεν γίνονται διακρίσεις ως προς το ποια πληροφορία θα ωθεί πρώτη και σε ποια θα δοθεί µεγαλύτερη έµφαση. Συνήθως, τα κιόσκια δέχονται εντολές από τον χρήστη και αυτό σηµαίνει ότι µπορεί ο καθ ένας να αλληλεπιδράσει µαζί του και να αντλήσει τις πληροφορίες που εκείνος επιθυµεί. Οι πληροφορίες που δεν έχουν ενδιαφέρον για τον χρήστη απλά θα παραλειφθούν ή δεν θα επιλεγούν από τον χρήστη. Ένα άλλο πλεονέκτηµα στην χρήση αυτών των ηλεκτρονικών κιοσκιών, είναι ότι τα µηχανήµατα δεν κάνουν διακρίσεις ως το ποιος θα λάβει τη πληροφορία. εν γίνετε διάκριση κριτηρίων του χρήστη όπως για παράδειγµα ηλικία, εθνικότητα, πολικές αντιλήψεις και έτσι η πληροφορία είναι µια και µπορεί να αντληθεί το ίδιο απ όλους. Σε αντίθετη περίπτωση, ιδίως σε ένα περιβάλλον όπως οι αρχαιολογικοί ή ιστορικοί χώροι, ένας ξεναγός θα τροποποιούσε και τον τρόπο διάδοσης της πληροφορίας αλλά ίσως και την πληροφορία την ίδια µέχρι ενός σηµείου βάσει του ακροατηρίου του. Συνεπώς τα ηλεκτρονικά κιόσκια έχουν δηµιουργηθεί για να είναι προσβάσιµα απ όλους, αν και δυστυχώς ακόµη δεν είναι ευκολοπροσβάσιµα για όλους. Ο χρόνος, ο τρόπος και το κόστος χρήσης είναι συγκεκριµένο ή εναλλάσσεται βάσει των πραγµατικών ενδιαφερόντων του χρήστη και όχι βάσει των επιλογών του εκάστοτε υπαλλήλου ή ανθρώπου που θα βρεθεί ή όχι να εξυπηρετήσει. Οι πληροφορίες παραµένουν αµετάβλητες για όλους τους επισκέπτες των Σελίδα 22 από 231
Κεφ. 4 - Πλεονεκτήµατα κιοσκιών και είναι διαθέσιµες στην ίδια µορφή και µε τον ίδιο τρόπο παρουσίασης. Πέραν των αποθηκευµένων πληροφοριών που έχει ένα κιόσκι, τα περισσότερα µπορούν να ενηµερώνονται, είτε προσθέτοντας και αποθηκεύοντας νέες πληροφορίες είτε αυτόµατα αν είναι συνδεδεµένα στο διαδύκτιο. Οι νέες πληροφορίες δεν θα αλλοιώσουν τις ήδη υπάρχουσες στο σύστηµα ούτε θα αποθηκεύσουν κάτι πάνω στα ήδη υπάρχοντα. Αντίθετα, οι νέες πληροφορίες θα πάρουν και αυτές τον ανεξάρτητο χώρο τους και θα µπορεί ο χρήστης να τις επιλέξει προς ανάγνωση είτε όχι. Αν µάλιστα το τερµατικό από το κιόσκι είναι συνδεδεµένο στο διαδύκτιο, οι πληροφορίες µπορούν συνεχώς να ενηµερώνονται και να αλλάζουν βάσει των νέων δεδοµένων. Στην Βρετανία για παράδειγµα, υπάρχουν ηλεκτρονικά κιόσκια σε κάθε στάση λεωφορείου, όπου ενηµερώνονται συνεχώς µε τις νέες αφίξεις ή καθυστερήσεις των λεωφορείων. Αυτό µπορεί κάποιος χρήστης να το δει και διαδυκτιακά, καθώς αυτά τα συστήµατα ενηµερώνονται έτσι, παίρνοντας σήµα από δορυφόρο, και αν κάποια πληροφορία άφιξης είναι περατωµένη ή έχει αλλάξει για κάποιο λόγο, αλλάζει αυτόµατα. Τα παλιά δεδοµένα στην παρούσα περίπτωση δεν είναι χρήσιµα και έτσι ο πελάτης χρήστης δεν µπορεί να τα δει, αλλά φυσικά µπορεί να ανατρέξει στο ιστορικό του κάθε µηχανήµατος. Το διαδίκτυο έχει αναµφίβολα αλλάξει τον τρόπο µε τον οποίο διαχέονται οι πληροφορίες και έχει καταργήσει γεωγραφικούς και άλλους περιορισµούς. Το διαδίκτυο παρέχει τη δυνατότητα πρόσβασης σε δεδοµένα και υπηρεσίες που αλλιώς θα ήταν απροσπέλαστα για τον µέσο άνθρωπο, και γι αυτό η κίνηση στο διαδίκτυο διπλασιάζεται κάθε 100 µέρες. Ένα άλλο πλεονέκτηµα των τερµατικών κιοσκιών που συνδέονται µε το διαδύκτιο είναι ότι τα δεδοµένα που θα παρουσιαστούν στον τελικό χρήστη θα συλλέγονται από διαφορετικές πηγές και όχι µόνο από µια, που µπορεί να θεωρηθεί αναξιόπιστη από κάποιον. Συλλέγονται πληροφορίες από πολλές πηγές καθώς ταξινοµούνται και Σελίδα 23 από 231
Κεφ. 4 - Πλεονεκτήµατα παρουσιάζονται. Ως αποτέλεσµα αυτής της πολύπλευρης αναζήτησης, άντλησης και παρουσίασης δεδοµένων, τα δεδοµένα κατανέµονται σε δύο ευρείες κατηγορίες. Τα στατικά δεδοµένα και τα δυναµικά. 4.1. Στατικά εδοµένα Τα στατικά δεδοµένα περιλαµβάνουν δεδοµένα τα οποία δεν αλλάζουν συχνά µε την πάροδο του χρόνου. Τέτοιου είδους δεδοµένα µπορεί είναι τα γεωγραφικά δεδοµένα, τα δεδοµένα κτίσης ή οικοδόµησης ενός αρχαιολογικού χώρου, διάφορα ιστορικά στοιχεία, στοιχεία αναπαλαίωσης ή ακόµα και οι θέσεις κτηρίων και αιθουσών, θέσεις καταστηµάτων, επιχειρήσεων, δηµόσιων κτιρίων, ωράρια λειτουργίας και αργίες, τιµές εισιτηρίων και καθετί που δεν µπορεί να αλλοιωθεί, τουλάχιστον όχι άµεσα, µε την πάροδο του χρόνου. 4.2. υναµικά εδοµένα ή εδοµένα Πραγµατικού Χρόνου Τα δεδοµένα αυτά είναι καθαρά µεταβλητά στοιχεία που µεταβάλλονται συνεχώς µε την πάροδο του χρόνου. Στα δεδοµένα αυτά περιλαµβάνονται τα στοιχεία όπως για παράδειγµα οι διαθέσιµες θέσεις παρκαρίσµατος σε οργανωµένα parking, ο αριθµός επισκεπτών σε έναν χώρο, η διαθεσιµότητα σε δωµάτια ξενοδοχείων ή σε άλλους χώρους δηµόσιου ενδιαφέροντος και άλλα. Για να υπάρξουν δυναµικά δεδοµένα πρέπει να υπάρχει σύνδεση µε τον παγκόσµιο ιστό ή τουλάχιστον µε µια ή περισσότερες βάσεις δεδοµένων όπου θα ενηµερώνουν συνεχώς το σύστηµα µε τα δεδοµένα αυτά. Τα στοιχεία που είναι αποθηκευµένα είτε στατικά είτε δυναµικά στο τερµατικό του κιοσκιού µπορούν να δίνονται στους ενδιαφερόµενους µε διάφορους τρόπους, σε ηλεκτρονική ή µη µορφή (ανάλογα µε τις δυνατότητες του κάθε τερµατικού). Οι βάσεις δεδοµένων έχουν πλέον τη Σελίδα 24 από 231
Κεφ. 4 - Πλεονεκτήµατα δυνατότητα να αποθηκεύουν multimedia πληροφορία (εικόνες, βίντεο, ήχος κ.τ.λ.) και έτσι γίνεται εύκολη η διαδικασία ανανέωσης των περιεχοµένων, ενώ αυξάνεται κατά πολύ η ποιότητα, η πληρότητα και η αξία των παρεχόµενων πληροφοριών(εικόνα 5). Τα µέσα που µπορούν να χρησιµοποιηθούν για τη µετάδοση της πληροφορίας αυξάνονται. Πέρα των κλασσικών εντύπων, υπάρχουν πλέον τα DVDs, οι τοποθεσίες στο Internet (Web sites), και τα ηλεκτρονικά κιόσκια πληροφοριών. Εικόνα 5. ιαδραστικό κιόσκι αφής (Πηγή: www.interactive-kiosk.com) Σελίδα 25 από 231
Κεφ. 5 - Μειονεκτήµατα ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5 Σελίδα 26 από 231
Κεφ. 5 - Μειονεκτήµατα 5. ΜΕΙΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΧΡΗΣΗΣ Αναµφίβολα τα ηλεκτρονικά κιόσκια αλληλεπίδρασης έχουν προσφέρει πολλά πλεονεκτήµατα στον τρόπο ενηµέρωσής µας, αλλά όπως κάθε τεχνολογικό επίτευγµα έτσι και στα κιόσκια υπάρχουν µειονεκτήµατα. Παρακάτω θα παραθέσουµε µερικά µειονεκτήµατα χρήσης: 1. Τοποθετώντας κιόσκια πληροφόρησης σε έναν χώρο, αυτό αυτόµατα µπορεί να σηµαίνει ότι µειώνονται ή εξαλείφονται οι θέσεις εργασίας για κάποιους εργαζοµένους στον χώρο αυτό. Αναµφίβολα, αν µπορεί το µηχάνηµα να δώσει τις πληροφορίες που άλλοτε θα έδινε ένας υπάλληλος, µε την ίδια ευκολία ή ίσως και µε µεγαλύτερη ευκολία και αξιοπιστία, τότε η θέση του συγκεκριµένου υπαλλήλου δεν θα είναι πλέον χρήσιµη. Οι νέοι άνθρωποι καθώς είναι περισσότερο εξοικειωµένοι µε την τεχνολογία, λόγω της χρήσης των προσωπικών υπολογιστών τους, τείνουν να εµπιστεύονται περισσότερο τις πληροφορίες των µηχανηµάτων παρά των εκάστοτε υπαλλήλων, διότι γνωρίζουν ότι θα πάρουν ακριβώς αυτό που θέλουν, σε σύντοµο χρόνο και χωρίς να χρειαστεί απαραίτητα να γίνει κάποια άλλη εισαγωγή στο συγκεκριµένο θέµα ή περιττές ερωτήσεις και διευκρινήσεις. 2. Λόγω των παραπάνω λόγων, όλο και περισσότερο βλέπουµε κιόσκια να αντικαθιστούν ανθρώπους. Αυτό για τους µεγάλους ανθρώπους δηµιουργεί προβλήµατα άγχους στις συναλλαγές τους, καθώς δεν είναι εξοικειωµένοι µε την νέα τεχνολογία, φοβόντας ακόµα και να δοκιµάσουν µερικές φορές ώστε να µην κάνουν λάθος. Ως εκ τούτου πολλές φορές οι µεγαλύτεροι σε ηλικία άνθρωποι αισθάνονται αποκοµµένοι από τον σύγχρονο κόσµο και τα καινούργια µέσα επικοινωνίας και ενηµέρωσης. 3. Χρησιµοποιώντας τα κιόσκια ως µέσο πληροφόρησης και αλληλεπίδρασης, αυτό σηµαίνει ότι αποµακρυνόµαστε πια από το Σελίδα 27 από 231
Κεφ. 5 - Μειονεκτήµατα γνωστό γλωσσικό µοντέλο αλληλεπίδρασης και λειτουργίας. Μετατρέπουµε τον Ηλεκτρονικό Υπολογιστή σε µέσω επικοινωνίας και συνεργασίας. Το γλωσσικό µοντέλο όµως είναι αυτό που µας κάνει να αλληλεπιδρούµε µε άλλους ανθρώπους, να ανταλλάσουµε πληροφορίες ή εµπειρίες και να υπάρχει επικοινωνία. Αποµακρυνόµενοι από το γλωσσικό µοντέλο, αποµακρυνόµαστε και από την κοινωνικότητα της φύσης µας. 4. Απορρίπτοντας λοιπόν το παλιό και βασικό µας µοντέλο επικοινωνίας και αλληλεπίδρασης αυτό µπορεί να σηµαίνει ότι έρχεται και η αποξένωση από τους ανθρώπους αλλά και από τους ίδιους ίσως τους χώρους, καθώς πολλοί επισκέπτες ενός χώρου µπορεί να µην θελήσουν καθόλου την πληροφόρηση από κάποιο κιόσκι ή να τους φανεί απρόσιτο και δύσκολο στη χρήση και έτσι να φύγουν από τον χώρο χωρίς πληροφόρηση. Ένας χώρος χωρίς ανθρώπους αλλά µόνο µε µηχανές µπορεί να φαίνεται πολύ εξεζητηµένος τεχνολογικά αλλά και άδειος (Giroux N. & Ganti, 1998). 5. Επιπρόσθετα, αν το κιόσκι δεν είναι συνδεδεµένο µε κάποια βάση δεδοµένων ή µε τον παγκόσµια ιστό τότε υπάρχει επίσης ο κίνδυνος, οι πληροφορίες που παρέχει στον χρήστη να είναι παρωχηµένες και όχι ενηµερωµένες µε τα τελευταία δεδοµένα του χώρου. Τα κιόσκια αποτελούνται από µηχανήµατα και τα µηχανήµατα πρέπει να ενηµερώνονται συνεχώς και να συντηρούνται ώστε να είµαστε βέβαιοι ότι παρέχουν την πληροφόρηση που επιθυµούµε. Βέβαια σήµερα τα περισσότερα κιόσκια είναι συνδεδεµένα µε τον παγκόσµιο ιστό και έτσι αποφεύγεται αυτό το πρόβληµα. 6. Αυτό µας οδηγεί στο επόµενο πρόβληµα, ότι σε περίπτωση που ένα κιόσκι κολλήσει, όπως ονοµάζουµε ένα ηλεκτρονικό σφάλµα ή αν χαλάσει γενικότερα, τότε οι υπηρεσίες που παρείχε µένουν κενές. Οι πελάτες χρήστες µπορεί να µην θέλουν ή να µην Σελίδα 28 από 231
Κεφ. 5 - Μειονεκτήµατα µπορούν να εξυπηρετηθούν από κάποιον άνθρωπο και έτσι να µαταιωθεί γενικότερα η υπηρεσία αυτή. Ένα παράδειγµα αυτού µπορεί να είναι ένα ΑΤΜ στο κέντρο µιας πόλης, που όταν χαλάει, οι πελάτες δεν µπορούν να εξυπηρετηθούν και δεν επιθυµούν να πάνε σε κατάστηµα, διότι η ουρά πελατών ίσως να είναι τεράστια και θα χάσουν πολύ χρόνο. Ως εκ τούτου προτιµούν είτε να ψάξουν ένα άλλο ΑΤΜ είτε να περιµένουν την επισκευή του. 7. Ένα άλλο µειονέκτηµα της χρήσης των ηλεκτρονικών κιοσκιών είναι οι επιπτώσεις που οι µηχανές αυτές µπορούν να έχουν στην υγεία µας λόγω της συνεχούς ακτινοβολίας και της ρύπανσης. Η συνεχής έκθεσή µας σε οθόνες, υπολογιστών, τηλεόρασης, κιοσκιών µας υποβάλλουν στη συνεχή απορρόφηση ακτινοβολίας, που µπορεί ποσοστιαία να είναι ασήµαντη, αλλά αθροιστικά είναι µεγάλη. Αναντίρρητα πολλά µπορεί να είναι τα µειονεκτήµατα χρήσης ή εισαγωγής των ηλεκτρονικών διαδραστικών κιοσκιών στη ζωή µας. Όµως όπως κάθε νέα τεχνολογία, έτσι και αυτή έχει δηµιουργηθεί πρωτίστως για την εξυπηρέτησή µας και για να βελτιώσει την παροχή υπηρεσιών µας. Για παράδειγµα, όταν κάποιος θέλει να κάνει µια απλή συναλλαγή σε κάποια τράπεζα και υπάρχει τεράστια ουρά, τότε τα διαδραστικά κιόσκια είναι πραγµατικά σωτήρια. Αυτό αποτελεί προσωπική µου εµπειρία αλλά και εµπειρία των περισσοτέρων µας ίσως, όπου ο χρόνος που διαθέτουµε είναι ελάχιστος, αλλά θέλουµε να εξυπηρετηθούµε γρήγορα σε µια τράπεζα. Τα πλεονεκτήµατα χρήσης σ αυτή την περίπτωση είναι ποικίλα και για µας τους χρήστες αλλά και για την αποφόρτιση της τράπεζας. Εµείς, κάνουµε τη δουλειά µας γρήγορα και αποτελεσµατικά, δεν χάνουµε χρόνο περιµένοντας στις ουρές, και η τράπεζα αποφορτίζει την ένταση των πελατών βλέποντας µια µικρότερη ουρά αναµονής και έτσι οι υπάλληλοι ασχολούνται µε πιο περίπλοκες ίσως υπηρεσίες. Σελίδα 29 από 231
Κεφ. 6 - Σχεδιασµός και κατασκευή ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6 Σελίδα 30 από 231
Κεφ. 6 - Σχεδιασµός και κατασκευή 6. ΣΧΕ ΙΑΣΜΟΣ, ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΚΑΙ ΣΧΕΤΙΚΕΣ Ο ΗΓΙΕΣ Η αισθητική και λειτουργικότητα σχεδιασµού των ηλεκτρονικών κιοσκιών αποτελούν τον βασικό παράγοντα που ωθούν τον χρήστη είτε στο να τα χρησιµοποιήσουν είτε όχι. Η ευκολία χρήσης του λογισµικού είναι επίσης ένας σηµαντικός παράγοντας χρήσης και λειτουργικότητας. Από τη στιγµή που τα κιόσκια έχουν κατασκευαστεί για να εξυπηρετείται ο πελάτης πιο εύκολα, πιο οικονοµικά και πιο εξατοµικευµένα, η ευκολία του λογισµικού είναι αυτή που θα κρίνει αν έχουν επιτευχθεί οι αρχικοί αυτοί στόχοι. Το λογισµικό θα πρέπει να περιέχει τόσες πληροφορίες και επιλογές, όσο είναι και οι απαιτήσεις των πελατών. Η χρήση του λογισµικού θα πρέπει να είναι τόσο εύκολη ώστε να µπορεί και ένας άνθρωπος µεγαλύτερης ηλικίας που δεν έχει γνώση από υπολογιστές να µπορέσει να το χρησιµοποιήσει. Πάνω σ αυτόν τον τοµέα, της ευκολίας της χρήσης, οι ειδικοί έχουν προχωρήσει ιδιαίτερα και σ αυτό συντέλεσε βέβαια και η χρήση των οθόνων αφής, που κάνουν την πρόσβαση στο πρόγραµµα και τις λειτουργίες του, ακόµα πιο εύκολη. (Πηγή: http://wn.com/interactive_kiosk Telus, στο wikipedia) Τα γραφικά του λογισµικού θα πρέπει να είναι λιτά και λειτουργικά. Σύµφωνα µε µελέτες, όσο περισσότερες πληροφορίες περιέχει µια σελίδα, τόσο πιο δυσανάγνωστη γίνεται, και τόσο αυτή απωθεί το χρήστη από το να διαβάσει την παρερχοµένη πληροφορία. Τα γραφικά, µπορούν να περιλαµβάνουν, κουµπιά, φωτογραφίες, γραµµατοσειρές και οτιδήποτε κάνει πιο εύκολη την ανάγνωση και αναγνώριση προς χρήση λογισµικού. Όσον αφορά τον σχεδιασµό κατασκευής, υπάρχουν πολλοί παράγοντες που πρέπει κάποιος κατασκευαστής να λάβει υπ όψιν του κατά τον σχεδιασµό. Ένας παράγοντας είναι αυτός της αισθητικής όµορφης κατασκευής. Ο καλαίσθητος σχεδιασµός του τερµατικού, είναι ο Σελίδα 31 από 231
Κεφ. 6 - Σχεδιασµός και κατασκευή πρωταρχικός παράγοντας που προσελκύει έναν δυνητικό χρήστη, όπως γίνεται άλλωστε και σε όλα τα προϊόντα. Ο σχεδιασµός και η αισθητική του θα πρέπει να είναι τέτοιος, ώστε να προσελκύει χρήστες πολλών µορφών, ηλικιών και εκπαιδευτικού υποβάθρου, αν αυτός είναι και ο σκοπός του (π.χ. για χρήση σε ένα µουσείο, όπου πρέπει να αλληλεπιδράσουν µε το τερµατικό και ενήλικες και ανήλικοι). Αν πάλι, το ηλικιακό γκρουπ των χρηστών είναι συγκεκριµένο ή γενικότερα οι χρήστες ανήκουν σε µια συγκεκριµένη ευρεία οµάδα, τότε µπορούν να κατασκευαστούν και θεµατικά κιόσκια, όπου εκτός του συγκεκριµένου περιεχοµένου, ο σχεδιασµός τους και η εµφάνισή τους είναι ανάλογα του είδους που καλούνται να εξυπηρετήσουν. Ένα παράδειγµα αυτού, είναι η εικόνα 6, το οποίο εκτίθεται σε έναν κινηµατογράφο των Ηνωµένων Πολιτειών. Εικόνα 6. Θεµατικό κιόσκι για έκδοση εισιτηρίων σε κινηµατογράφο. (Πηγή: http://www.thekioskfactory.com/alien.html) Ο καλαίσθητος σχεδιασµός είναι επίσης δείγµα κύρους και γούστου της κατασκευάστριας εταιρίας. Άλλωστε οι σχεδιαστές και κατασκευαστές των κιοσκιών, ανήκουν και αυτοί στον εµπορικό και ανταγωνιστικό κλάδο και πρέπει η δουλειά τους να είναι υψηλών Σελίδα 32 από 231
Κεφ. 6 - Σχεδιασµός και κατασκευή προδιαγραφών ώστε να αποκτήσουν κύρος, αξιοπιστία και καλό όνοµα στην αγορά. Αυτοί θα είναι και οι παράγοντες που θα ενισχύσουν και τις πωλήσεις. Η εργονοµία στη χρήση είναι επίσης ένας άλλος παράγοντας επιλογής. Όσο πιο εργονοµικός είναι ο σχεδιασµός τόσο πιο προσιτός γίνεται και τόσο περισσότερο θα προσελκύει το µηχάνηµα τους χρήστες. Επίσης ανάλογα των δυνητικών χρηστών µπορεί η εργονοµία του µηχανήµατος να λάβει και άλλη µορφή και διάσταση. Τα εργονοµικά χαρακτηριστικά από ένα διαδραστικό κιόσκι, εξαρτώνται αποκλειστικά από τις απαιτήσεις του τελικού χρήστη. Ένας άλλος σηµαντικός παράγοντας είναι τα υλικά που θα χρησιµοποιηθούν για την κατασκευή του ηλεκτρονικού εξυπηρετητή. Ανάλογα µε τη φύση της χρήσης αλλά και στις συνθήκες που θα εκτεθεί το µηχάνηµα, θα πρέπει να επιλέγουν και τα κατάλληλα υλικά που θα στεγάσουν το τερµατικό και που θα αποτελούν τη βάση του µηχανήµατος. Τα υλικά που µπορούν να χρησιµοποιηθούν είναι πάρα πολλά, ξεκινώντας από πλαστικό, µέταλλο και πολλά άλλα. Αν το µηχάνηµα βρίσκεται σε εξωτερικό, µη στεγασµένο χώρο, τότε ο κατασκευαστής θα πρέπει να σκεφτεί ώστε τα υλικά του να είναι αδιάβροχα και να µην περάσει υγρασία στο µηχάνηµα, αλλά επίσης να µην αλλοιώνεται το υλικό που θα χρησιµοποιήσει από τις καιρικές συνθήκες. Για παράδειγµα, αν επιλέξει κάποια µεταλλικά στοιχεία, θα πρέπει να είναι ανοξείδωτα, που δεν σκουριάζουν. Καθώς τα ηλεκτρονικά κιόσκια αποτελούνται από ηλεκτρονικά συστήµατα όπως άλλωστε υποδηλώνει και το όνοµά τους, θα πρέπει να συντηρούνται ώστε να εξασφαλίζεται η σωστή λειτουργία τους. Η ευκολία στη συντήρηση είναι ένας ακόµα παράγοντας που λαµβάνεται υπ όψιν κατά τον σχεδιασµό και του λογισµικού, αλλά και την κατασκευής του σταντ γενικότερα. Όσο λιγότερη συντήρηση απαιτεί ένα κιόσκι τόσο πιο Σελίδα 33 από 231
Κεφ. 6 - Σχεδιασµός και κατασκευή εύκολο και θεµιτό είναι από τον οργανισµό, την επιχείρηση ή τον άνθρωπο που θα επιλέξει να το αγοράσει προς εξυπηρέτηση άλλων ανθρώπων. Η αποθήκευση και το back up των πληροφοριών είναι επίσης πολύ σηµαντικό, ώστε να διασφαλιστεί η ασφάλεια των δεδοµένων που υπάρχουν και να µην χαθούν σε περίπτωση βλάβης του µηχανήµατος. Σ αυτό το σηµείο αξίζει επίσης να αναφέρουµε ότι πολλές εταιρείες πλέον προσφέρουν µηχανήµατα αντικατάστασης σε περίπτωση βλάβης των ηλεκτρονικών κιοσκιών, τα οποία είναι ενηµερωµένα όπως και το αρχικό µηχάνηµα του πελάτη. Σήµερα, µε την βοήθεια του παγκόσµιου ιστού και µε συστήµατα ηλεκτρονικής παρακολούθησης µηχανηµάτων, η συντήρηση του λογισµικού µπορεί να γίνει και απ ευθείας από την µητρική κατασκευάστρια εταιρεία on line. Κατά τον αρχικό σχεδιασµό ηλεκτρονικών κιοσκιών, πριν την ολική κατασκευή του λογισµικού και πριν γίνουν οι σχετικές επιλογές ως προς τον σχεδιασµό, τα υλικά και η εργονοµία, θα πρέπει επίσης να επιλεγούν οι τρόποι αλληλεπίδρασης και επικοινωνίας µε τον χρήστη. Ποια θα είναι τα στοιχεία δηλαδή του hardware που θα εξυπηρετούν τον χρήστη να αλληλεπιδρά; Θα είναι κάποιο γνωστό πληκτρολόγιο, κάποιο joystick, κάποιο ποντίκι µε κουµπιά, οθόνη αφής ; Αυτές όλες οι επιλογές φυσικά εξαρτώνται και από τη χρήση του κάθε µηχανήµατος. Αν για παράδειγµα ένα µηχάνηµα πρέπει να εκδίδει και εισιτήρια (π.χ. θεάτρου), τότε εκτός από το πληκτρολόγιο ή την οθόνη αφής, θα πρέπει να υπάρχει και ένας ενσωµατωµένος εκτυπωτής που θα εκτυπώνει το εισιτήριο του χρήστη. Γνωρίζοντας έτσι την τελική λειτουργία του κάθε µηχανήµατος και λαµβάνοντας τις προδιαγραφές από τον κάθε πελάτη ηλεκτρονικών κιοσκιών, γίνεται και η επιλογή εξαρτηµάτων hardware. Τέλος, ένα σηµαντικό παράγοντα που πρέπει να προσέξουν οι σχεδιαστές και κατασκευαστές κιοσκιών είναι σαφώς η κείµενη νοµοθεσία Σελίδα 34 από 231
Κεφ. 6 - Σχεδιασµός και κατασκευή και τα διατάγµατα περί αυτών των µηχανηµάτων, της κάθε χώρας. Περισσότερα για τη θεσµοθέτηση σχετικών Νόµων ή οδηγιών δίδονται σε παρακάτω κεφάλαιο. Γενικότερα, καθώς τα κιόσκια µπορούν να έχουν πολλές εφαρµογές και να χρησιµοποιηθούν για πολλούς σκοπούς και µε πολλούς τρόπους, ο σχεδιασµός τους δεν είναι εύκολος. Όλα τα στοιχεία του hardware όπως για παράδειγµα, ο υπολογιστής, ο εκτυπωτής, ο σαρωτής, θα πρέπει να συµπεριληφθούν σε ένα και µόνο τερµατικό σταθµό και αυτός ο σταθµός να είναι καλαίσθητα σχεδιασµένος ώστε να προσελκύει τους χρήστες. Στο παρακάτω σχήµα µπορούµε να δούµε δειγµατοληπτικά την ανατοµία από ένα κιόσκι, όπως έχει αποτυπωθεί από την εταιρεία κατασκευής the kiosk factory, ώστε να αντιληφθούµε την πολυπλοκότητα και συνάµα την λειτουργικότητά τους. Σελίδα 35 από 231
Κεφ. 6 - Σχεδιασµός και κατασκευή Εικόνα 7. Ανατοµία ενός κιοσκιού (Πηγή: http://www.thekioskfactory.com/anatomyof.html) Μεταφράζοντας από αριστερά προς τα δεξιά βλέπουµε: 1. Το προστατευτικό κάλυµµα 2. Ενισχυτής ήχου 3. Σύνδεση δυκτίου 4. Ενσωµατωµένος Ηλεκτρονικός Υπολογιστής 5. Περιφερικά εξαρτήµατα για να προσελκύουν τη προσοχή π.χ. φώτα 6. Ηχεία 7. Απλή Οθόνη ή οθόνη αφής 2 ή 3 διαστάσεων 8. Πληκτρολόγιο 9. Έξτρα κουµπιά 10. Κερµατοθήκη 11. ιακόπτης για άνοιγµα / κλείσιµο 12. Εκτυπωτής 13. Παροχή ρεύµατος Παρατηρώντας την παραπάνω εικόνα, συµπεραίνουµε ότι η κατασκευή ενός ηλεκτρονικού κιοσκιού περιπτέρου δεν είναι εύκολη, καθώς το κάθε κιόσκι περιέχει πολλά στοιχεία λογισµικού και hardware, µέσα σε ένα κέλυφος διαµορφωµένο, ανάλογα µε τις ανάγκες των δυνητικών χρηστών συνήθως. Mια οµάδα επιστηµόνων στο State University του North Carolina το 1997, κατέγραψε τις εφτά βασικές αρχές που πρέπει να διέπουν τον σχεδιασµό συστηµάτων ή προϊόντων γενικότερα. Αυτές τις αρχές θα τις χρησιµοποιήσω αργότερα στην εργασία µου συγκεκριµένα για τον σχεδιασµό των ηλεκτρονικών κιοσκιών: Σελίδα 36 από 231
Κεφ. 6 - Σχεδιασµός και κατασκευή (Οι αρχές δίδονται και στην αγγλική γλώσσα όπως αρχικά έχουν εκφραστεί από την Πανεπιστηµιακή οµάδα) 1. Πρόσβαση για όλους Ο σχεδιασµός των κιοσκιών θα πρέπει να είναι χρήσιµος και εµπορεύσιµος σε ανθρώπους µε ποικίλες µορφές ικανοτήτων. 1α. Να παρέχει πανοµοιότυπο τρόπο χρήσης σε όλους τους χρήστες. Ίδια χρήση όταν αυτό είναι δυνατό ή παρόµοια χρήση όταν δεν είναι δυνατόν. 1β. Αποφυγή αποµόνωσης ή στιγµατισµού χρηστών 1γ. Παροχή µυστικότητας, ασφάλειας και προστασίας θα πρέπει να είναι οµοίως διαθέσιµες αρχές για όλους τους χρήστες. 1δ. Ελκυστικός σχεδιασµός για όλους τους χρήστες Principle 1 Equitable use: The design is useful and marketable to people with diverse abilities. Principles Principles Principle 1: Equitable use: corollaries 1a. Provide the same means of use for all users: identical whenever possible; equivalent when not. 1b. Avoid segregating or stigmatizing any users. 1c. Provisions for privacy, security, and safety should be equally available to all users. 1d. Make the design appealing to all users. Εικόνα 8 Αναµφίβολα η εύκολη προσβασιµότητα για όλους είναι πολύ σηµαντικό στοιχείο που λαµβάνουν πολύ σοβαρά υπ όψιν και οι σχεδιαστές των κιοσκιών αλλά και οι χρήστες. Η εύκολη χρήση και η ασφάλεια χρήσης είναι στοιχεία που προδιαθέτουν τον χρήστη να αλληλεπιδράσει µε το συγκεκριµένο κιόσκι. Σελίδα 37 από 231
Κεφ. 6 - Σχεδιασµός και κατασκευή 2. Ευπροσάρµοστο στη χρήση Ο σχεδιασµός διευκολύνει µεγάλη γκάµα προσωπικών δεξιοτήτων και ικανοτήτων. 2α. Παρέχει διάφορες µεθόδους χρήσης 2β. ιευκολύνει και τους δεξιόχειρες και τους αριστερόχειρες. 2γ. ιευκολύνει την ευθυβολία και την ακρίβεια του χρήστη. 2δ. Είναι ευπροσάρµοστο σε διαφορετικούς ρυθµούς χρήσης. Principle 2 Flexibility in use: The design accommodates a wide range of individual preferences and abilities Principles Principles Principle 2: Flexibility in use: Corollaries 2a. Provide choice in methods of use. 2b. Accommodate right- or left-handed access and use. 2c. Facilitate the user's accuracy and precision. 2d. Provide adaptability to the user's pace. Εικόνα 9 Κάθε χρήστης έχει διαφορετικές δεξιότητες και προτιµήσεις χρήσης. Οι σχεδιαστές των κιοσκιών θα πρέπει να προβλέπουν και να ενσωµατώνουν στον σχεδιασµό τους τη διαφορετικότητα του κάθε χρήστη και να διευκολύνουν τη χρήση των κιοσκιών για όλους. Σελίδα 38 από 231
Κεφ. 6 - Σχεδιασµός και κατασκευή 3. Απλό και διαισθητικό Ο σχεδιασµός είναι εύκολα κατανοητός, ανεξαρτήτως από την εµπειρία χρήσης, τις γνώσεις, την γλωσσική ικανότητα ή την αντίληψη του κάθε χρήστη. 3α. Εξαλείφει τις περιττές περιπλοκότητες 3β. Παρέχει συνέπεια στις προσδοκίες και στην αισθητική του χρήστη. 3γ. ιευκολύνει µεγάλη γκάµα γνωστικών και γλωσσικών ικανοτήτων 3δ. Ταξινοµεί τις πληροφορίες βάσει της σπουδαιότητας 3ε. Παρέχει αποτελεσµατική παρακίνηση και ευκαιρίες ανάδρασης, κατά τη διάρκεια αλλά και µετά την ολοκλήρωση της κάθε εργασίας. Principle 3 Simple and intuitive: Use of the design is easy to understand, regardless of the user's experience, knowledge, language skills, or current concentration level Principles Principles Principle 3: Simple and Intuitive Use: Corollaries 3a. Eliminate unnecessary complexity. 3b. Be consistent with user expectations and intuition. 3c. Accommodate a wide range of literacy and language skills. 3d. Arrange information consistent with its importance. 3e. Provide effective prompting and feedback during and after task completion. Εικόνα 10 Καθώς τα ηλεκτρονικά κιόσκια δεν απευθύνονται µόνο σε µια συγκεκριµένη γκάµα ανθρώπων, αλλά στο ευρύτερο κοινό, οι σχεδιαστές των κιοσκιών θα πρέπει να λαµβάνουν υπ όψιν, ότι ο κάθε χρήστης έχει διαφορετικό µορφωτικό και πνευµατικό επίπεδο. Έχοντας υπ όψιν την διαφορετικότητα του κάθε χρήστη, οι σχεδιαστές θα πρέπει να σχεδιάζουν έτσι τα µηχανήµατα αυτά ώστε να µπορούν να διευκολύνουν την χρήση τους απ όλους ανεξαρτήτως του γνωστικού, µορφωτικού και γλωσσικού τους επίπεδο. Σελίδα 39 από 231
Κεφ. 6 - Σχεδιασµός και κατασκευή 4. Κατανοητή πληροφόρηση Ο σχεδιασµός επιτρέπει την εύκολη και κατανοητή πληροφόρηση του χρήστη, ανεξαρτήτως των περιβαλλοντικών συνθηκών ή τις αισθητήριες ικανότητες των χρηστών. 4α.Χρήση διαφορετικών µοντέλων παρουσίασης χρήσιµων πληροφοριών. 4β. Παρέχει επαρκή αντίθεση ανάµεσα στις ουσιαστικές πληροφορίες και τα παρακείµενα. 4γ. Μεγιστοποιεί την εύκολη ανάγνωση των σηµαντικών πληροφοριών. 4δ. ιαφοροποιεί τα στοιχεία µε τέτοιο τρόπο που µπορούν να περιγραφούν (π.χ. εύκολες οδηγίες ή κατευθύνσεις) 4ε.Παρέχει συµβατότητα µε άλλες τεχνικές ή συσκευές που χρησιµοποιούν άνθρωποι µε ειδικές ανάγκες. Principle 4 Perceptible information: The design communicates necessary information effectively to the user, regardless of ambient conditions or the user's sensory abilities Principles Principles Principle 4: Perceptible Information: Corollaries: 4a. Use different modes (pictorial, verbal, tactile) for redundant presentation of essential information. 4b. Provide adequate contrast between essential information and its surroundings. 4c. Maximize "legibility" of essential information. 4d. Differentiate elements in ways that can be described (i.e., make it easy to give instructions or directions). 4e. Provide compatibility with a variety of techniques or devices used by people with sensory limitations. Εικόνα 11 Βασική αρχή σχεδιασµού των κιοσκιών είναι η γρήγορη και αποτελεσµατική πληροφόρηση των χρηστών. Οι παρεχόµενες πληροφορίες θα πρέπει να ταξινοµούνται και να παρουσιάζονται µε τον ελκυστικότερο και ευκολότερο δυνατόν τρόπο. Σελίδα 40 από 231
Κεφ. 6 - Σχεδιασµός και κατασκευή 5. Ανεκτικό στα λάθη Ο σχεδιασµός θα πρέπει να ελαχιστοποιεί τους κινδύνους και τις ανεπιθύµητες ενέργειες µη εσκεµµένων κινήσεων. 5α. Ταξινοµεί έτσι τα στοιχεία, ώστε να ελαχιστοποιεί τους κινδύνους και τα λάθη: πιο συχνά χρησιµοποιηµένα στοιχεία, πιο προσβάσιµα, απαλοιφή επικινδύνων στοιχείων, αποµόνωση αυτών ή απόκρυψή τους. 5β. Παροχή ειδοποιήσεων για κινδύνους ή λάθη 5γ. Παροχή στοιχείων ασφαλής χρήσης. 5δ. Αποθαρρύνει επικίνδυνες ή ασυναίσθητες ενέργειες Principle 5 Tolerance for error: The design minimizes hazards and the adverse consequences of accidental or unintended actions Principles Principles Principle 5: Tolerance for error: Corollaries: 5a. Arrange elements to minimize hazards and errors: most used elements, most accessible; hazardous elements eliminated, isolated, or shielded. 5b. Provide warnings of hazards and errors. 5c. Provide fail safe features. 5d. Discourage unconscious action in tasks that require vigilance. Εικόνα 12 Λόγω της διαφορετικότητας του κάθε χρήστη, όσον αφορά το νοητικό, γνωστικό και µορφωτικό του επίπεδο καθώς επίσης και λόγω της ευρύτατης γκάµας πληροφοριών που υπάρχουν διαθέσιµα σε ένα κιόσκι, οι πληροφορίες και οι ενέργειες θα πρέπει να φιλτράρονται από το σύστηµα του κάθε µηχανήµατος, µε τέτοιον τρόπο, ώστε να προλαµβάνονται τα λάθη και να ενηµερώνεται ο χρήστης για την ασφάλεια των ενεργειών του. Σελίδα 41 από 231
Κεφ. 6 - Σχεδιασµός και κατασκευή 6. Χαµηλή σωµατική προσπάθεια Ο σχεδιασµός του είναι τέτοιος που επιτρέπει την αποτελεσµατική και εύκολη χρήση, µε ελάχιστη προσπάθεια και κούραση από µέρους του χρήστη. 6α. Επιτρέπει στον χρήστη να διατηρεί τη φυσική στάση του σώµατός του. 6β. Χρήση λογικών λειτουργικών δυνάµεων. 6γ. Ελαχιστοποιεί επαναλαµβανόµενες ενέργειες. 6δ. Ελαχιστοποιεί τη φυσική σωµατική προσπάθεια. Principle 6 Low physical effort: The design can be used efficiently and comfortably and with a minimum of fatigue Principles Principles Principle 6: Low physical effort: Corollaries: 6a. Allow user to maintain a neutral body position. 6b. Use reasonable operating forces. 6c. Minimize repetitive actions. 6d. Minimize sustained physical effort. Εικόνα 13 Η στάση του σώµατος καθώς και η φυσική προσπάθεια δύναµη που χρησιµοποιεί ο χρήστης κατά τη διάδραση του µε το κιόσκι είναι σηµαντικό στοιχείο που καθορίζει την χρήση του κιοσκιού. Όσο λιγότερη η προσπάθεια και όσο πιο φυσική η στάση του σώµατος του χρήστη, τόσο περισσότερες πιθανότητες υπάρχουν για τον κάθε χρήστη να αλληλεπιδράσει µε το κιόσκι. υσλειτουργικά κιόσκια, δεν είναι µόνο αυτά που παρέχουν πολύπλοκα λογισµικά και δύσκολα στη χρήση, αλλά και αυτά που δεν παρέχουν άνεση στη χρήση. Σελίδα 42 από 231